________________
આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર દર્શન | “નીરાગી પરમાત્મા! હું હવે તમારું, તમારા ધર્મનું અને તમારા મુનિનું શરણ ગ્રહું છું.”
નાથ કોણ? નીરાગી પરમાત્મા, જેણે પરમાત્માસ્વરૂપ પ્રાપ્ત કર્યું છે આખું જગત રાગદ્વેષમાં પડ્યું છે પરમાત્મા નીરાગી છે જેને સંસારમાંથી છૂટવું હોય તેણે શું કરવું? પરમાત્મારૂપ દેવ, તેમણે ઉપદેશેલો ધર્મ અને તે ધર્મને સમજીને આચરે તેમજ અન્યને સમજાવે એવા મુનિ અથવા ગુરૂ આ ત્રણ શરણ છે. તેની ઉપાસના કરતાં જીવ શરણવાળો થાય.
કોઈ બાઈ ઘંટીમાં જ્યારે દળવા માટે દાણા નાખે છે ત્યારે કેટલાક દાણા સ્વતઃ ઊછળીને ખિલડામાં ભરાઈ જાય છે. તેમ જગતમાં દુઃખ સહીને કંઈ ભાન આવવાથી ભાગ્યશાળી ભવ્ય આત્માઓની ભાવના જાગ્રત થાય છે. એ સમયે પૂર્વનું કોઈ આરાધનાનું બળ સહાય કરે છે ત્યારે સંસારી ભાવની મંદતા થાય છે અને પરમાત્માના પંથનો પથિક બને છે અને હવે તે નીરાગી પરમાત્માનું શરણ સ્વીકારવા તૈયારી બતાવે છે.
આ જગતમાં આ જીવને વ્યવહાર દૃષ્ટિથી અરિહંત-સિદ્ધ-સાધુ અને કેવળી પ્રરૂપેલા ધર્મ સીવાય બીજું કોઈપણ શરણ નથી. જ્યારે આ જીવ આવા નિર્ણય પર પહોંચે છે ત્યારે તેનું અંતર પોકારે છે કે –
પ્રભુ વિના બીજે કયાંય સુખ નથી
સુખ છે તમારા શરણમાં.” પરમાત્માનું શરણ સ્વીકારી તે માર્ગે ચાલવા તેમના પ્રરૂપિત દયાદિ ધર્મનો નિરૂપક એવા સશાસ્ત્રોનો, પાંચ વૃતાદિ સંયમનો પોતે સ્વીકાર કરે છે. વળી તે માર્ગને પૂર્ણપણે પાળનારા એવા મુનિઓનું પણ શરણ ગ્રહી કૃતાર્થ થાય છે. તેમના આજ્ઞા અને આશ્રય આત્મશ્રદ્ધાનો આધાર ગ્રહીને મુક્તિમાર્ગે આગળ વધે છે.
આ સંસારમાં સમ્યકજ્ઞાન, સમ્યદર્શન, સમ્મચારિત્ર, સમ્યક તપ સંયમ શરણ છે તથા ઉત્તમ ક્ષમાદિક દસ ધર્મ આલોકમાં પ્રત્યક્ષ છે. તે સમસ્ત ક્લેશ, દુઃખ મરણ, અપમાન, હાનિથી રક્ષા કરવાવાળા છે.
- નિશ્ચયથી આ જીવને પોતાના આત્માનું જ શરણ છે. એ જ શરણું એને સાચું સુખ આપી શકે એમ છે. નિજ આત્મા એજ પરમશરણ-સહજ આત્મસ્વરૂપ પરમગુરુ. સહજ સમાધિ એ જ સ્થિરતા છે. એ જ ધર્મ છે.એ જ શરણ છે.
