Book Title: Rupsen Charitram
Author(s): Jinsuri
Publisher: Hiralal Hansraj
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022758/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrIjinAya namaH // // zrIrupasenacaritram // ( kartA-zrIjinasUriH) - chapAvI prasiddha karanAra :paMDita zrAvaka hIrAlAla haMsarAja-(jAmanagaravALA) vikrama saM. 1992 kiM. ru. 2-0-0 vIra saM. 2462 sane 1936 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI jinAya nmH|| rUpasena caritram // atha zrIrUpasenacaritraM prArabhyate // (kartA-zrIjinasUriH) chApI masiddha karanAra-viTalajI hIrAlAla haMsarAja-(jAmanagaravALA) zrImaMtaM viduraM zAMtaM / lakSmIrAjyajayapradaM // voraM natvAdbhutAM puNya-kathAM kAMcillikhAmyahaM // 1 // ArogyabhAgyAbhyudayaprabhutva-satvaM zarIre ca jane mahattvaM // tatvaM ca citte sadane ca saMpat / saMpadyate puNyavazena puMsAM // 2 // yathA zrImanmathanareMdraputrarUpasenasya puNyaM phalitaM, tasya kathA ceyaM-bharatakSetre magadhadeze rAjagRhAkhyaM nagaramasti, tatra yAdavavaMzaratnaM zrImanmathAbhidho rAjA rAjyaM karoti. tasya ca madanAvalyabhidhAnA paTTarAiyAsIt. rAjA tu nyAyena prajAM pAlayati. athAnyadA tatra varSAkAlaH samAyAtaH, tadA |3| 8 tatra nagarasImni zItajalAbhidhAnA nadI jalapUreNa paripUrNA vahatisma. atha tasminnavasare rAjA tatra krIDA) 5/1 // STOTRASTRASHISHRARKA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || prAptaH, tatra ca tenaikA naurAnAyitA, tataH sa tAM nAvamupavizya tasyAM nadyAM krIDo kartuM pravRttaH, tAvatA |x/ rUpasena caritram nadImadhye nadIpUrasaMmukhamekaM puruSaM divyAbharaNayutaM yAMtaM rAjA dadarza. taM dRSTvA nRpo'pi tatpRSTe dhAvitaH. 8 // 2 // tato yathA yathA nRpasya nostatpRSTe samAyAti tathA tathA sa puruSaH zIghramagrato yAti, tasya puruSasya ca hai jalopari kevalaM mastakameva rAjA vilokayati. atha rAjA manasi vismitaH san vicArayAmAsa yannUnamayaM / 4] ko'pi divyAnubhAvaH saMbhAvyate. atha kiyadUraM gatvA tanmastakaM jalopari sthira jAtaM, tadA rAjJA druta-28 | meva tatpazcAdgatvA tanmastakaM veNidaMDe dhRtaM. yAvacca sa taduccerAkarSati tAvatkevalaM mastakameva taddhaste samA- 15 gataM. tato rAjA khinnaH san yAvatpunarnadImadhye vilokayati tAvattathaiva samastaka tameva puruSaM nadIpravAha hai madhye yAMtaM pazyati. tadA vismitena rAjJA ciMtitaM nUnamiyaM kApi devo zaktirasti. atha rAjJA tanmasta-hU~ | kaMprati pRSTaM tvaM ko'si ? tenoktamahaM devo'smItyuktvA tena punarnRpaH pRSTastvaM ko'si? nRpeNoktamahaM rAjAsmi, hai 5 tadA zIrSa prAha, yadi tvaM rAjAsi tarhi vinA'nyAyaM coravadveNidaMDe tvayAhaM kAmAdhdhRtaH? rAjA tu sarveSAM / 8| zaraNaM syAt, uktaM ca-durbalAnAmanAthAnAM bAlavRddhatapakhinAM // parestu paribhUtAnAM / sarveSAM pArthivo gatiH | 6 // 4 // paMcamo lokapAlo'si / kRpAluH pRthivIpate // parAbhavasi cetvaM mA-manyAyaH kasya kathyate // 5 // / / 2 / / Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpa // 3 // 6 tena tvaM mAM muMca? iti tenokte rAjJA mastakaM muktaM. itaH sa devo jalamadhye hastirUpo jAtaH, tadA sa || caritrama hU~ kautukI rAjApi nAvaM tyaktvA tasya gajasyopari caTitaH, tatkSaNaM sa gajo'pyAkAze samutpatitaH. evaM sa | hai| rAjA gajopaviSTo gaganamArge gacchan yAvatpRthvIgatanAnAkautukAni pazyati, tAvatsa gaja ekasmin vanameM madhye gatvAkAzAtsamuttIrya zuMDAdaMDena taM rAjAnaM bhUmerupari muktavAn. tataH sa hastI tvadRzyo jAtaH. atha kimidaM jAtamiti yAvatsa rAjA ciMtayati tAvatA tena tatra vanamadhye zrIdharmAcAryA guravo dRSTAH. tAn | 3dRSTvA rAjA hRSTaH san teSAM vaMdanArthaM tatra prAptaH, gurubhirapi tasya dharmopadezo dattaH, yathA he rAjan tvaM | viSAdaM mA kuru? dharmaviSaye pramAdaM ca muMca? yataH-mAnuSyamAryadezazca / jAtiH sarvAkSapATavaM // Ayuzca prApyate tatra / kathaMcitkarmalAghavAt // 6 // prApteSu puNyatastatra / kathakazravaNeSvapi // tatvanizcayarUpaM tu / bodhiratnaM sudurlabhaM // 7 // | ekovi ya payAro / dhammassa niseviA surataruva // teNaMvi ya so pAvai / maNavaMchiyasivasukhAiM 5 // 8 // saMpado jalataraMgavilolA / yovanaM tricaturANi dinAni // zAradAbhramiva cNclmaayuH| kiM dhanaiH || 181 kusta dharmamaniMdya // 9 // ityAdi gurudattaM dhanopadezaM zrutvA rAjJaH prativodho jAtaH, tena ca sa tatra jina- 13/" ||3|| Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14) dharma pratipannavAn. tato rAjA guruprati pRcchati, he bhagavan kaH sa devaH ko hastI ca ? yo mAmatra muktvA | rUpasena 9 gataH, evaM yAvatsa pRcchati tAvatsa devo'pi tatrAgataH. atha gurubhiruktaM he rAjan eSa tava bAMdhavo'sti, 4 hai| pUrva zrAddhadharmamArAdhya sa devo'bhUt, tatra cAvadhinA tvAM svabAMdhavaM rAjyalolupaM jJAtvA tvatpratibodhAya tena & # hastirUpaM kRtvA tvamasmatpAbeM samAnIto'si. tat zrutvA pramudito rAjA taM devaMprati jago, he bAMdhava hai| 2] adyatanaM dinaM saphalaM jAtaM yanmayA tvaM dRSTaH, dharmazca labdhaH, tadA devena taMpratyuktaM, re bAMdhava ! ataH paraM | 8| tvamekamanA jinadharmamArAdhaya? yena tava sarva bhavyaM bhaviSyati. tadA rAjJoktaM he deva putraM vinA dharme | 6 mamaikacittatA na bhavati, yato me putrA jAtA api karmayogato mRtAH, tatsaMbaMdhi me mAnase'tIvaduHkhaM || da vartate, yataH-bAlassa mAyamaraNaM / bhajAmaraNaM ca juvaNAraMbhe / buDhassa puttamaraNaM / tinnivi guruAI hai| dukkhAiM // 10 // putraM vinA hi dhanarAjyAdi sarvamapi vRthA, yataH-vinA stabhaM yathA gehaM / yathA deho ? | vinAtmanA // taruvinA yathA mulaM / vinA punaM kulaM tathA // 11 // aputrasya gRhaM zUnyaM / dizaH zUnyA | abAMdhavAH // mUrkhasya hRdayaM zUnyaM / sarvazUnyA daridratA / / 12 // jihAM bAlaka tihAM pokhj| jyAM gorasa | 1] tyAM bhoga / mIThAbolA ThakkurA / gAme vase vaha loka // 13 // tat zrutvA devenoktaM he rAjan ! atha || // 4 // Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena 18 dharvaprabhAvAttava cirAyuSaH putrA bhaviSyaMti, nAtra saMzayaH, yataH-piyamahilAmuhakamalaM / bAlamuhaM dhUli || caritrama | dhUsaracchAyaM // sAmimahaM supasannaM / tinnivi punnehiM pAvaMti // 14 // tat zrutvA hRSTo rAjA gurUn vaMditvA TU tasyaiva devasya sAnnidhyena svanagaravane prAptaH. atha dharmapratipattisaMtaSTena tena devena tasmai rAjJe sarvarogaharaM hai | suvarNakaccolakamekaM dattaM, kathitaM cAtra nihitena pItena jalena sarve rogA yAsyaMtItyuktvA sa devaH || | svasthAne prAptaH. . | atha rAjAnaM punaH kuzalena vanagare samAgataM vilokya sarve'pi lokA harSitAH, rAjJApi lokAnAmagre|3 6) taddevasvarUpaM svayaM svIkRtadharmapratipattisvarUpaM ca proktaM, tat zrutvA te sarve'pi lokA jainadharma sthirA jAtAH, 18 hai| yataH-rAjJi dharmiNi dharmiSTAH / pApe pApAH same samAH // rAjAnamanuvartate / yathA rAjA tathA prajAH || 4 // 15 // paTTarAiyapi jainadharma pratyapadyata, yataH-patikAryaratA nityaM / bhartuzcittAnuvartinI // yasyedRzI haiM | bhavedbhAryA / svargastasyeha vidyate // 16 // svajane yA ca sasnehA / deve gurau ca sAdarA // atithAvAgate | OM hRSTA / sA kulastrI zrutA jane // 17 // atha zrIdevapUjApaMcaparameSTidhyAnasupAtradAnAdipuNyakAryANi | D 15 / kurvatostayoH krameNa putrayugmaM jAtaM. tadA tatsuvarNakaccolakanIraM tayoH pAyayitvA rAjJA mahotsavaH kRtaH,18/" RECREERUCHECEMGEEG Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 6 // | dAnAni dattAni, tataH kuTuMbinAM bhojanavastrAdi mAnapUrvaM datvA rAjJA tayo rUpaseno rUparAjazceti nAmanI datte. krameNa vardhamAnau tau sarveSAmapi vallabhau jAtI, yataH sa eva ramyaH putro yaH / kulameva na kevalaM // pituH kIrtiM ca dharme ca / guNAMzcApi vivardhayet // 18 // saurabhyAya bhavatyeke / caMdanA iva naMdanAH // mUlotthityai kulasyAnye / vAlakA iva bAlakAH // 19 // krameNa rAjJA to paMDitapArzve cAdhyApito, yataH prathame nArjitA vidyA / dvitIye nArjitaM dhanaM // tRtIye nArjito dharma-caturthe kiM kariSyati // 20 // kiM kulena vizAlena / vidyAhInasya dehinaH // vidyAvAn pUjyate loke / nirvidyaH paribhUyate // 21 // evaM tau dvAvapi putrau krameNa zAstrakalApArINI jAto, tathApi to vidyAbhyAsaM na muMcataHsma. yataH - saMtoSastriSu kartavyaH / svadAre bhojane dhane // triSu caiva na kartavyo / dAne cAdhyayane tape || 22 || krameNa yovanaM prApto to vinayavivekacAturyAdiguNaiH sarvatra prasiddho jAtau yataH - guNeSu yatnaH kriyatAM / kimATopaiH prayojanaM // vikrIyaMte na ghaMTAbhi rgAvaH kSIravivarjitAH || 23 || atha rAjA tayoH pANigrahaNArthaM sarvatra kulaguNAdibhistadanurUpAH kanyA vilokayAmAsa ito mAlavadeze dhArAnagaryAM pratApasiMhAkhyo rAjA | rAjyaM kurutesma. tasya bahavaH putrAH saMti, teSAmupari caikA putrI vartate, sA kanyA ca sarvazAstrakalAdiSu caritram // 6 // Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 7 // rUpamena 18| kuzalAsti, krameNa tAM yauvanavatIM dRSTvA rAjA tasyA anurUpavarArthaM gaveSaNAM karotisma. yataH-vibhUti-18 caritrama hU~| vinayazcApi / vidyA vittaM vapurvayaH // vijJAnaM yasya sptaite| vavA yogyo varaH sa hi // 24 // tathA ca-sukule | hai| yojayetkanyAM // vidyAM pAtre niyojayet // vyasane yojayet zatru-miSTaM dharme niyojayet // 25 // athaikadA tadarthaM rAjJA pRSTena maMtriNoktaM, he svAmin manmatharAjAMgajau gajAviva skaMdhodhdhuro bAlA- 18 | vapi bahuguNo zrUyamANo staH. yataH-guNairuttamatAM yAti / bAlo na vayasA punaH // dvitIyAyAM zazI vNdyH|| | pUrNimAyAM tathA na hi // 26 // teneyaM rUpAdiguNazAlinI kanyA yadi svayaMvarA tatra preSyate tadA varaM. 13 tat zrutvA nRpeNoktaM he maMtrina tvayA yuktamevoktaM. tato rAjJA vivAhasya sakalasAmagrI vidhAya zamasAhasa-18 | rUpakRpAdAkSiNyagAMbhIryAdiguNopetasya rUpasenakumArasya pANigrahaNArtha maMtrIzvarAdiparivAreNa saha sA hai | svayaMvarA kanyA tatra preSitA. krameNa sApi parivArayutA rAjagRhaparisaravane prAptA. tato nagaramadhye iti hai | vArtA prasiddhAbhRt, yadrUpasenakumArasya svayaMvarA kanyA samAgatAsti. atha prAtastenAgatena maMtriNA maMthara-2 | nRpasabhAyAM samAgatya rAjJaH prAbhRtaM kRtvA kanyApreSaNasvarUpaM kathitaM. tadA hRSTena rAjJApi bahumAnapurassaraM | | teSAmAvAsottArakAdi kAritaM. atha rAjJA zuddhalagnagRhaNArthaM sarve'pi jyotiHzAstravidaH samAkAritAH, || MOREOGREARCHURCAMERCIENCE // 7 // Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena caritram // 8 // LORDLEGELECRUECADALES | te'pi sabhAyAM prAptAH, nyAyo dhamoM darzanAni / tIrthAni sukhasaMpadaH // yasyAdhArAtpravartate / sa jIyAtpR. 18| thivIpatiH // 1 // ityAzIrvAdaM datvA te yathAsthAnamupaviSTAH. tato rAjJAdiSTAste varakanyayormelApakArya hai| lagnaM vilokayaMtaH saMtaH parasparaM vicArayAmAsuH, tatastairyathAsthitaM vicAryakAMte rAjJo jJApitaM, he gajeMdra hai | yadi rUpasenakumArasyaitayA kanyayA saha vivAhaH kariSyate tadA caturikAmadhye caturthe pherake kumArasya | | maraNaM bhaviSyati, nAtra saMdehaH. tat zrutvA rAjA kRSNamukho babhUva, harSasthAne ca tasya viSAdo jAtaH. | tato rAjJA maMtriNaH pRSTAH, bho maMtriNaH! atha kiM kartavyaM ? svayaMvareyaM kanyA dhArAnagaryA rAjJA rUpasenaM || | yogyaM vijJAyAtra preSitAsti, yadi ca sA pazcAtpreSyate tadAvayodUyorapi mahattvaM kathaM tiSTeta ? ato'trAtheM | | kApi buddhiH kartavyA, yataH-yasya buddhirbalaM tasya / nirbuddhestu kuto balaM // vane siMho madonmattaH / / | zazakena nipAtitaH // 28 // tadA maMtriNA svabudhyA vicArya proktaM, cedanayA kanyayA saha rUparAjakumArasya melApakaH syAttadA tayoreva vivAhaH kAryaH. tat zrutvA rAjJA rUparAjakumArasya viSaye pRSTAste daivajJA lagnazuddhigrahazuddhidina- || 6) zudhyAdi jJAtvA nRpasya kathayAmAsuH, he rAjeMdra tayA kanyayA saha rUparAjakumArasya samIcIno melApa-18| // 8 // Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rA rUpasena 181 ko'sti. tatastatsvarUpaM rAjJA dhArAnRpamaMtribhyo jJApitaM, tairapi ca vicArya rUparAjasya kanyAdAnaM svIkRtaM. 18 | tato yadbhAvyaM tadbhavatyeva. yataH-jai calai maMdaragiri / ahavA calaMti sAyarA save // dhuvacakaM na ya | hai calai / na calai puvakayaM kammaM // 29 // tato rAjJA mahotsavapUrvakaM tayA kanyayA saha rUparAjakumArasya | hai| vivAhaH kRtaH, dhArAnagaramaMtryAdiparivArazca vastrAbhUSaNAdibhiH satkRtya visarjitaH. atha tatra rAjagRhe porAH / 5 parasparamiti kathayituM lagnA yannRpasya rUparAjakumAra eva vallabho'sti, tena sa eva guNavAnapi saMbhavati. 2 |8| kiMca pitrostu sarve'pi putrAH samAnAH syuH, paraM rUpasenakumAre ko'pyavaguNaH saMbhavati, yena sa na pariNA- 13 | yitaH, yataH-eka AMbA ne AkaDA / bihuM sarikhAM phala hoya // paNa AkaDa avaguNabhayo / hAtha na | hai| jhAle koya // 30 // ityAdi lokavacanAni zrutvA rUpasenakumAro viSaNNaH san svamitrAgre kathayAmAsa, he deM | mitra pitrA tvahaM mama hitakaraNAya tayA kanyayA saha na pariNAyitaH, paraM lokAstvasamaMjasaM vadaMti, tena hai me mAnasaM dunoti, tenAhaM lokAnAM zikSA dAtumicchAmi. tadA mitreNoktaM he mitra! lokaiH saha kali|| karaNaM te yuktaM na, yataH-jai maMDaleNa bhasi / hatthiM dahNa rAyamaggaMmi // tA kiM gayassa juttaM / / / 15| suNaheNa samaM kaliM kAo // 32 // lokAnAM mukhAni kenApi badhdhuM na zakyate. nIcA hi khakulAnusAreNa || // 9 // LOCABIOGRESTERIOUSE Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 10 // | paradoSAn vadaMtyeva, yataH - yadi kAko gajeMdrasya / viSTAM kurvIta mUrdhani / kulAnurUpaM tattasya / yo gajo gaja eva saH // 33 // jagati ye durjanAH saMti teSAM paradoSagrahaNenaiva harSaH, yataH - bajjhai vAri samudaha / | bajjhai paMjara sIMha || paNa bAMdhI keNe kahI / dujjaNakerI jIbha // 34 // parApavAdanirato / mAturapyadhikaH khalaH // mAtA malaM hi hastena / khalaH kSAlati jihvayA ||34|| taM natthi gharaM taM natthi / deulaM rAulaMpi taM nasthi || jattha akAraNa kuviyA / do tinni khalA na dIsaMti // 36 // ato he kumAra ! lokAnAM vacanaistvayA manasi kimapi nAneyaM. ityuktvA sa suhRtsvagRhe gataH. atha tena rUpasenakumAreNa ciMtitaM lokA atra mAM hasaMti, kevalaM mama doSameva jalpati, tanme'tra sthAtuM yuktaM na mAnaM hi mahatAM dhanamiti hetorahamatra sarvathA na sthAsyAmi, athAhaM vividhadezAn vilokya svabhAgya puNyaparIkSAM kariSyAmi, puNyaprasAdAt paradeze'pi mama sukhameva bhaviSyati, yataH - sarvatra vAyasAH kRSNAH / sarvatra haritAH zukAH // sarvatra sukhinAM zarma / duHkhaM sarvatra duHkhinAM // 38 // tena paradezagamanenaivottamAnAM mahattvaM syAt, yataH - haMsA mahImaMDalamaMDanAya / yatrApi tatrApi gatA bhavaMti // hAnistu teSAM hi sarovarANAM / yeSAM marAlaiH saha viprayogaH || 39 // iti vicitya sa rAtro gacchan caritram // 10 // Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 11 // | pratolyAM dvArapAlena pRSTaH, bho kumAra aba rAtro tvaM kva gacchasi ? gamanakAraNaM ca kathaya ? nRpAdezaM vinA tvAM gaMtuM na dAsyAmi yataH - AjJAbhaMgo nareMdrANAM / vRtticchedo dvijanmanAM // pRthak zayyA ca nArINA-mazastro vadha ucyate // 40 // tat zrutvA kumAreNaikaH svarNadInArastasmai dattaH, tadA hRSTena dvArapAlena sa kimapyanApRcchya pratolyA | bahiSkRtaH dravyeNa sarvaH ko'pi vazIbhavati atha kumAro'pi pavanavegAzvArUDho'gre calito bahudUraM vanaM prAptaH, tatra ca tenaiko jinaprAsAdo dRSTaH taM ca sa triHpradakSiNIkRtyAMtaH praviSTaH, tatra ca tena sarvavighnaharI sarvasaukhyakarI va zrIpArzvaprabhomUrtirdRSTA muditaH san sa tAM praNamya caityavaMdanaM kartuM lagnaH - suprabhAtaH sudivasaH / kalyANaM me'dya maMgalaM // yadvItarAga dRSTo'si / tvaM trailokyadivAkara // 41 // OM namaH pArzva nAthAya / vizvaciMtAmaNe prabho / OM dharaNeMdravairoTyA - padmAdevIyutAya te // 42 // evaM zrIgurvAmnAya pUrvakaM maMtrabIjayutaM zrIpArzvanAthastavaM kRtvA rUpasenastataH punaragre prasthitaH evaM tena SoDazapraharAn yAvatturaMgArUDhena gamanaM kRtaM, tato'so turaMgamaM zrAMtaM vijJAya vane muktvA svayaM ca kSaNamekaM tuMgagirisamIpe sahakAravane vizrAMtaH. ito manmatharAjJA rUpasenakumAraM nagaramadhye'nAlokya tasya zuddhaye sarvatra paritaH sva anana caritram // 11 // Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena caritram // 12 // || vakA muktAH, tairapi gahanavanAdiSu vilokitaM, bahavaH pathikAH pRSTAH, paraM tasya kvApi zuddharna labdhA, [ . | tataste pazcAnnivRtya bhUpaM kathayAmAsuH, he svAmin kumArasya zuddhistvasmAbhiH kutrApi na prAptA. tadA | | viSAdapareNa rAjJA nimittajJA AhUtAH, atha sadasi samAgatAste rAjJA pRSTAH, bho nimittajJA rUpasena-2 | kumAraH kva gato'sti ? kadA ca sa miliSyatItyAdi samyag nimittaM vilokya yUyaM kathayata ? iti nRpe. 12 8| Nokte te svasvabuSTyanusAreNa vimarza kRtvA kimapi na kathayaMti. tadA rAjJA punaH pRSTAste kathayAmAsuH, he 13 6| svAmin tatsarva vayaM prAtaH kathayiSyAmaH tato rAjJA visarjitAste prabhAte punarAgatya rAjAnaM kathayAmAsuH, 18 | he rAjan rUpasenakumArasaMbaMdhivRttAMtaM vayaM kathayituM necchAmaH, tena bhavadbhirna pRSTavyaM, kathite ca bhavato , hai| mahadduHkhaM bhaviSyati, tat zrutvA rAjA mUrchitaH, kSaNAcca punaH sAvadhAno'bhUt. tato rAjA jainAcAryamA- | | kArya tadviSaye pRSTavAn, taizca padmAvatodevIsAnnidhyAdvilokya rAjJo'ye niveditaM, he rAjan tadviSaye mayA | 2 | pRSTayA padmAvatIdevyetyAkhyAtamasti, yathA-manmatharAjJaH putraH / paradezagato'tra rUpasenAkhyaH // dvAdaza. | varSereva hi / miliSyati zrIkalatrayutaH // 45 // etadviSaye ca saMdeho nAsti, yato devabhASitamanyathA 18 6 na bhavati. tat zrutvA rAjJo bhRzaM duHkhaM saMjAtaM. parivAro'pi sarvaH sazoko'mRt. rAjA sabhAyAmapi nopa- 8 // 12 // BECOREGAORECASERECE Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena 15| vizati, yatastena guNinA putreNa vinA sabhA na zobhate, yataH-ekena vanavRkSaNa / puSpitena sugaMdhinA |8| caritrama || // vAsitaM tadvanaM sarvaM / suputreNa kulaM yathA // 46 // ekena rAjahaMsena / yA zobhA saraso bhavet // na || // 13 // hU~| sA bakasahasreNa / suputreNa tathA kulaM // 17 // aho tenaiva suputreNa mama kulasya khyAtirjAtAbhUt. atha hai hai| rAjA punaH putrasya kuzalAgamanAya devAnAM pUjopahAradhUpabhogAdi manute, yataH-ArtA devAnnamasyaMti / tapaH kurvati rogiNaH // nidhanA vinayaM yAMti / vRddhAH syuH zIlazAlinaH // 48 // punaH sa nRpaH sarvadA | | tadviSaye zAstrajJAn vaidezikAMzca pRcchati, evaM sa rAjA rUpasenakumAraM manasA manAgapi na vismarati.|| | yataH-guNiNo guNehiM dosehiM / dujaNA siNeheNa sajjaNA ceva // desaMtaragayAvi hu / tinnivi hiyae |8 | khaDakaMti // 49 // atha kiyatsamayAnaMtaraM maMtriprabhRtInAmAgraheNa rAjA zokaM nivArya sabhAyAmupavizan | | rAjyakAryANi karotisma. ito rUpasenaH kSaNaM tatra vane vizramya vanaphalAni bhakSayannagre calitaH, tAvatA hai| | mAgeM tasyaikaH sthaviro brAhmaNo militaH. sa vRddho dvijaH karagRhItayaSTiratyaMtaM gatadRSTitejA api lobhena | | bhikSAdyarthaM grAmaMgrAmaMprati bhramati. yataH aMgaM galitaM palitaM muMDaM / jAtaM dazanavihInaM tuMDaM // vRddho yAti gRhItvA daMDaM / tadapi na muMca-|8| " 12 MARACTEACHECRUCHECEBOOCHHORG // 13 // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena == // 14 // ==== ra tyAzApiMDaM // 51 // atha taM dvijaM dRSTvA kumAreNa tasmai namaskAraH kRtaH, dvijenApi svasti bhavatviti || | kathayitvA tasya sanmukhaM vilokitaM upalakSitazca tena yadayaM manmathanRpaputro rUpaseno'stIti. yato hai |caritram | dakSiNAgrahaNAthai bahuvAraM manmathanRpasabhAgatena tena sa rUpasenakumAraH sabhAyAM dRSTo'bhUt. atha kumAreNa hai dvijaprati proktaM bho bhUdeva asmin gahane vane kutastvadAgamanamabhUt ? dvijenoktaM bho kumAra caturthaka3] pAyodayena, yato manmatharAjJaH putrasya mayA vivAho jAyamAnaH zruto'sti, tena tatra dakSiNArthaM gacchAmi. 3 | yataH-modakA yatra labhyate / na dUre paMcayojanI // vaTakA yatra labhyate / na dUre dazayojanI // 52 // 4 | tat zrutvA kumAreNoktaM satyametata, tarhi tvaM tatra zIghraM gaccha ? dvijena pRSTaM, bho kumAra asminnavasare gRhaM | | vimucya tvaM kva gacchasi ? kumAraH prAha paradezadidRkSayA. dvijenoktamatra kenApi kAraNena bhAvyaM, kumAraH hU~ prAha kAraNaM tu karmaiva. yataH-kiM karoti na hi prAjJaH / preryamANazca karmabhiH // proktaiva hi manuSyANAM | || buddhiH karmAnusAriNI // 54 // tat zrutvA dvijenoktaM nUnaM tvaM gRhAtkruddhaH san gacchasi, atastvaM pazcA18] dvalakha ? prAjJairjanaiH krodho na kAryaH, yataH-sarvopatApakRtkrodhaH / krodho vairasya kAraNaM // durgatidAyakaH | 18| krodhaH / krodhaH zamasukhArgalA // 55 / / iti dvijenokte'pi yadA kumAraH pazcAdvalituM naicchattadA tena | // 14 // == ===== Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena / / 15 / / punaruktaM, he kumAra videzA viSamAH saMti, tvaM ca saralaH sukumAro'si kumAraH prAha dhIrANAM kiM viSamaM ? yataH ko'tibhAraH samarthAnAM / kiM dUraM vyavasAyinAM // ko videzaH savidyAnAM / kaH paraH priyavAdinAM // 57 // tena bho dvija tvaM kanakapuranagarasya prAdhvaraM mArge me darzaya ? yadahaM tatra gaMtumicchAmi dvijaH prAha bho kumAra sa mArgastvatyaMtaM viSamo'sti, tatra ca bhUri bhayaM vartate, tena tvaM tatra mA gaccha ? kumAreNoktaM tasmin mArge kasya bhayaM vartate tanme kathaya ? tenoktaM tarhi zRNu ? ito dUre mArge evaiko mahAn vaTo'sti sa vaTavRkSazca zAkhA prazAkhApatra puSpAdibhiralaMkRto'sti, kiMca tasyaikaikA zAkhA yojanApramA NAsti. caturdikSu tAsu catasRSu zAkhAsu ca vidyAsiddhAzcatvAro yogino vasaMta. teSAM caturNAM yoginAM dRSTau tvayA na gaMtavyaM, yataste manuSyANAmupadravakAriNaH saMti tena ca tvayA| nyamArgeNAnyasminneva nagare gaMtavyaM tat zrutvA kumAraH prAha bho dvija tasmin mArge gamane mama cetasi kiMcidapi bhayaM nAsti, yato me tu puNyameva zaraNamasti uktaM ca-vane raNe zatrujalAgnimadhye | mahAparvatamasta vA // suptaM pramattaM viSamasthitaM vA / rakSati puNyAni purAkRtAni // 58 // jinairnirU| pite dharme / na calatyatra yanmanaH // zUrAsta eva teSAM ca / rakSAM kurvati devatAH // 59 // dvijenoktaM tarhi caritram / / 15 / / Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 16 // | tvaM mArge sAvadhAno bhUyAH ? ityuktvA tenAzIrvAdo dattaH, yathA - tava vartmani vartatAM zivaM / punarastu tvaritaM samAgamaH // atha sAdhaya sAdhayepsitaM / smaraNIyAH samaye vayaM vayaM // 60 // atha kumAro brAhmaNaMprati jagau bho dvija tvayA rAjagRhe kasyApyagre mama svarUpaM na kathanIyaM, ityuktvA taM dakSiNAM datvA visRSTavAn. atha rUpasenakumAro manasi ciMtayati nUnaM sattvameva manuSyANAM zreyaskaraM, yataH - sattvAdvarSati parjanyAH / satvAtsiddhayaMti devatAH // satvena dhAryate pRthvI / sarvaM satve pratiSTitaM // 61 // iti vicArya | sa paMcaparameSTinamaskArameva hRdi dhyAyannagre calitaH yataH - namaskArasamo maMtraH / zatruMjayasamo giriH // vItarAgasamo devo / na bhUto na bhaviSyati / / 62 / / iti dhyAyatastasyAgre gacchataH zubhAH zakunA jAtAH yataH - kAluM haraNa holAhIuM / vAyasa kukkara mora // e lIjeM DAbAM bhalAM / jethI nAve cora // // 63 // jaMbUcAsavarakkhe | bhAraMDAe taheva nUle a // daMsaNameva pasatthaM / payAhiNe saba saMpattI // 64 // atha tasya rUpasenakumArasya gacchato nakulaH pradakSiNo jAtaH, evaM gacchan sa krameNa vanaparvatamAlAzcoghayAmAsa. atha madhyAhnasamaye tasyAtIvatRD lagnA. tena sa ciMtayAmAsa, aho videze mahAkaSTAni, vanaM raudraM bhayaM tIvraM / tRSA mAM bAdhate'dhikaM / pAdAbhyAM gamanaM kaSTaM / gaMtavyaM zatayojanIM // 65 // agre gacchan 1 caritram // 16 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena 18/zrAMtaH san sa ekasya niMbavRkSasya chAyAyAmupaviSTaH, tatra ca sa gatazramaH zItalAMgo jAtaH, tadA tena |8| caritrama | ciMtitaM aho vidhAtrAyamapi vRkSo roganivAraNo nirmito'sti. yataH-niMbo vAtaharaH kalo surataruH // 17 // | zAkhAprazAkhAkulaH / pittanaH kaphamArutavaNaharo drAkpAcakaH zodhakaH // kuSTacchardiviSApahaH kRmiharastA- | pasya nirnAzako / bAlAnAM hitakArako vijayate niMvAya tasmai namaH // 66 // sAmAnyavRkSA api mArgasthAH pathikAnAmupakAriNo bhavaMti, yataH-varaM karIro marumArgavartI / samagralokaM kurute kRtArtha // kiM | kalpavRkSaiH kanakAcalasthaiH / paropakArapratilaMbhaduHsthaiH // 67 // kSaNaM tatra sthitvA yAvatso'gre gacchati | | tAvannirmalazItalajalapUrNA nadyekA samAgatA, hRSTena tena nadoto vastrapUtaM jalaM pItaM. yataH___satyapUtaM vadedvAkyaM / manaHpUtaM samAcaret // dRSTipUtaM nyasetpAdaM / vastrapUtaM pibejalaM // 68 // pRthi- % hai| vyAM trINi ratnAni / jalamannaM subhASitaM // mRddhaiH pASANakhaMDeSu / ratnasaMjJAbhidhIyate // 69 // atha sa | | tataH zIghraM kanakapuraMprati gacchan dUrasthamuccaistaraM taM vaTavRkSaM dadarza. tataH sAvadhAnatayA yAvattasya vRkSasya hu| samIpe sa yAti tAvattaizcaturbhioMgIMdraH sa mArge Agacchan dRSTaH. tadA te saMmIlya parasparaM kathayAmAsura- | d|| 17 // 18| ho'yaM samAgacchannaraH ko'pi mahApuruSo jJAyate, iti vicArya te tasya sansukhaM celaH. tato yadA te 181" CAREGAORRECTCHECLICLECTRESS Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || kumArasya dRkpathaM prAptAstadA tena ciMtitaM, nUnamete ta eva yoginaH saMbhAvyaMte. ato'tra kApi buddhizcA-15) rUpasena caritram lanIyA, yataH-jyAM hoye sahI buddhaDI / na hoya tihAM viNAsa // sura sarve sevA kare / rahe Agala hai // 18 // | jima dAsa // 70 // atha tasya kumArasya pAzrthe paMca bANA abhavan. tanmadhyAttenaiko yogisamakSa bhagnaH, ? tad dRSTvA taiyogibhistabhaMgakAraNaM kumAraH pRSTaH, tadA kumAreNoktaM mayA prAg yUyaM paMca zrutA abhavan, 4 tena ca mayA yuSmadvadhAya paMca bANA AnItA Asan, paraM sAMprataM tu mayA yUyaM catvAra eva dRSTAH, tena | 4 ca mayaiko bANo bhagnaH, kiMca yuSmAkaM zuddhiM kurvato mamAtra bane vahani dinAni jAtAni, athaiva bhavaMto | F me dRSTipathaM prAptAH. tat zrutvA yogibhizciMtitaM nUnameSaH ko'pi satvavAn rUpavAn tejasvI puruSo dRzyate, , hai| tena kamapi buddhidabhaM kRtvAmuM pAze pAtayAmaH. iti viciMtya te kumAraMprati procuH, he satpuruSa tvAM tu hai | sujanaM dRSTvA vayaM tava sanmukhamAgatAH smaH, tvaM cAsmAkamupari virUpaM ciMtayasi ! vayaM tvevaM jAnImo ydbh| vAdRzAnAM saMgatistu bhAgyenaiva labhyate. vayaM tu saMsArAdudvignA yoginaH smaH, atra punarnirjane vane tvatsa5 mAgamato'smanmanonivRttirjAtAsti. yataH-saMsArabhArakhinnAnAM / tisro vizrAmabhUmayaH // apatyaM suka-18 16 lanaM ca / satAM saMgatireva ca // 71 // tat zrutvA kumAreNApyuktaM bho yogino yuSmAbhiretatsatyamevoktaM, 18| // 18 // OMOMOMOMHASHAR Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena 19 // 15| yataH-saMsArakaTuvRkSasya / dve phale amRtopame // subhASitarasAsvAdaH / saMgatiH sajjane jane // 72 // 15) caritrama tato yogibhirvahumAnapurassaraM sa rUpasenakumAraH svavaTavRkSasyAdho nItaH, tatastaiH kumArasyAgre kapaTena 8 vairAgyamayI vArtAH kathitAH. tataH kumAreNa tebhyaH pRSTaM, bho yogino yuSmAkaM vratagrahaNe kiyaMti varSANi jAtAni? tairuktamasmAkaM yogagrahaNe paMca zatAni varSANi jAtAni. tat zrutvA kumAreNApyuktaM, aho tarhi hai | tu purAtanAnAM yuSmAkaM yoginAM darzanena mamApi janma saphalaM jAtaM. evaMvidhairmiSTavacanaiH kumAro'pi tAn pramodayAmAsa. yataH-priyavAkyaprasAdena / sarve tuSyaMti | 3 */ jaMtavaH // tasmAttadeva vaktavyaM / vacane kA daridratA // 78 / / atha taiH kumArAya vizvAsapratipAdanArthaM 18 bho kmaar| ataH paraM tvamAtmIya evAsmAkamasi. nAparaH, tena tvadaye vayamasmAkaM guptavArtAmapi3 kathayAmastAM ca tvaM zraNa? asmAbhirasmin vaTe SaDavarSANi yAvadekamanasaikA devatArAdhitA, tatazca | sAsmAkaMprati saMtuSTA jAtA. yataH-calacitena yajaptaM / jataM yanmerulaMghanaiH // nakhAgreNa ca yajaptaM / tajjaptaM niSphalaM bhavet // 79 // tataste devatAdhiSTitaM siddhaM vastucatuSTayaM tasmai kumArAya darzayitvA tatprabhAvaM 15| cAkathayan. tatastairuktameSAM vastUnAM viSaye'smAkaM parasparaM vivAdo'sti, tatastvaM madhyasthIbhUyAsmAkaM vibhajya |3| LOCIEOCHOCO-SCRIBRECRUCHARACTEGO // 19 // Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 20 // || samarpaya ? eSu madhye ca yA kaMthAsti sA kRtavistArA pratidinaM paMcazatadInArAn yacchati. anena dabhena || rUpasena hai| tADitaM vastu nirjIvamapi sajIvaM bhavati. pAnaM caitat sarvadA lakSamanuSyayogyaM bhojanaM dadAti. pAduke haiM || ceme manovAMchite sthAnake kSaNamadhye prApayataH. dInArapaMcazatadAnaparA ca kaMthA / nirjIvavastucirajIvitadazca dNddH|| pAtraM ca lakSajanabhojanadAyaka hai hi / zrIpAduke ca paradezagato samatheM // 80 // iti teSAM vastUnAM prabhAvaM zrutvA kumAreNoktaM bho yogino | 18| yadi yUyaM maduktaM kariSyatha tadAhaM yuSmAkaM sarveSAmapi tulyameva samarpayiSyAmi, keSAmapi nAdhikaM na ca | nyUnaM dAsyAmi. tadviSaye ca bhavadbhirmabuddhirapi vilokanIyA. tat zrutvA taiyogibhiruktaM he kumAra , asmAkaM tvatkRtaM pramANameva. atha kumAreNoktaM yUyaM sarve caturpu dikSu dUraM tiSTata? yasyAM dizi yadvastvahaM hai | kSipAmi tadvastu tena grAhya, paraM yadAhaM samyag vibhajya tAlikAtrayaM pAtayAmi tadaiva bhavadbhiratrAgaMtavyaM, 2 | tatsamayAvadhi ca dUraM vRkSAMtare pRSTiM datvA stheyaM, matsanmukhaM na vilokanIyaM. evamastvityuktvA te dUraM gatvA vicArayaMti, yat saMprati kumAro'yaM vizvasto jAto'sti, athAvasare cainamagnikuMbhe kSiptvA suvarNapuruSaM vayaM 3 18| niSpAdayiSyAmaH. etAvatAtra kumAreNa te pAduke khapAdayoH parihite, daMDazca haste dhRtaH, pAtrakathe ca 8/ 45555 // 20 // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena 15| khapRSTau baddhe. tatastena pAdukeprati proktaM bho pAduke yuvAM mAM kanakapurapattane prApayataM? tatkSaNameva sa || caritrama | gagane samutpatito'nekAni kautukAni vilokayana vimAnasthita iva gaMtuM lagnaH, tato gaganasthenaiva tena 3 // 21 // yoginaHprati kathitaM, bho yogIMdrA mayA yuSmAkaM sarveSAmapi yuktaM kRtamasti, atha bhavadbhirmanasi kimapi nAneyaM, yato mayA yUyaM sarve'pi kimapyanarpaNAcalyA eva kRtAH stha. evaM sa teSAM pratyakSaM tAlItrayaM datvA 2 vegena gagane gacchan tadRSTipathAtIto'bhUta. atha vilakSIbhRtAste vyaciMtayannaho tena dhUrtena vayaM pratyuta 8/ vaMcitAH. uktaM ca-anyathA ciMtitaM kaary| vidhinA kRtmnythaa|| saroMbhazcAtakenAttaM / galaraMdhreNa gacchati |3 6 // 81 // abhinavasevakavinayaiH / prAghUNoMktairvilAsinIruditaiH // dhUrtajanavacananikarai-riha kazcidavaMcito cha hai nAsti / 82 are tadvaMcanaM ciMtyamAnAH pratyuta vayameva vaMcitAH, evaM te viSaNNA yogino duHkhIbhUtAH | hai | saMto kne vane bhramaMtisma, grAme grAme ca bhikSA mArgayaMtisma, evaM tairihaloke'pi parahatyAciMtanapApasya hai | phalaM prApta. karmaNAM gatirviSamAsti, yataH-kRtakarmakSayo nAsti / kalpakoTizatairapi // avazyameva | | bhoktavye / kRtaM karma zubhAzubhaM // 84 // atha te yoginazciraMtanaM svavAsasthAnaM taM vaTaM muktvA paradeze | le| // 21 // 15/ prAptAH itazca sa upasenakumAraH puNyodayaprabhAveNa ratnapurasImni ekAyAM zuSkavATikAyAM samuttIrNaH. |8|' Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 22 // / tatra ca caMpakAdhaH sthitazciMtayati, yatpAdukayoH parIkSA tu jAtA, atha daMDaparIkSA karomoti viciMtya tena || caritram sa zuSkacaMpakavRkSo daMDena vAratrayaM tADito drutameva pallavitaH puSpitazca. tad dRSTvA hRSTena tena kumAreNa hU~ vATikAgatAH sarve'pi zuSkavRkSA daMDena vAratrayaM tADitA navapallavAH kRtAH. evaM sA samastApi zuSkA hai vATikA daMDaprabhAveNa praphullitA jAtA. atha tanmArgeNa gacchaMto lokAstAM zuSkAmapi vATikAM kSaNato navapallavIbhRtAM vilokya vismitAH | saMtastadvATikAyAH svAmine mAlikAya tadviSayAM vardhApanikAM prayacchaMtisma, paraM sa mAlikastAM vAtI na 8 mAnayati, kiMtu manasi ciMtayati cetko'pi devastatrAgataH syAttadA taddevaprabhAveNaiva sA navapallavA syAt, 6 nAnyathA, iti viciMtya tena mAlikena tannizcayakaraNAya svapatnI mAlinI tatra preSitA. sApi tatrAgatya | | yAvat pazyati, tAvallokoktaM tatsarvaM satyaM vilokayatisma. tataH sA vATikAmadhye gatvA yAvadvilokayati | | tAvattayA caMpakataroradhaH sa divyarUpaH kumAraH supto dRSTaH. taM vilokya mAlinyA ciMtitaM nUnamasya divya8| purupasya prabhAveNaiveyaM vATikA navapallavA jAtAsti. tena cAyaM kumAro mahApuNyavAn saMbhAvyate. yataH8dharAMtaHsthaM tarormUla-mucchrayeNAnumIyate // adRSTo'pi tathA prAcyo / dhamoM jJAyeta saMpadA // 85 // atha |8| // 22 // / Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritrama rUpasena 18| yenAnena puruSeNa madIyA vATikA navapallavA kRtAsti tasya bhaktiM kurve, iti viciMtya sA vATikAto | manoharasugaMdhipuSpANi gRhItvA teSAM ca catuHsaraM hAraM nirmAya jAgaraNAnaMtaraM kumArAya prAbhRtIcakAra. tadA 4 | 23 // hai| kumAreNApyucitadAne tasyai suvarNaTaMka eko dattaH. taM gRhItvA sA dRSTA mAlinI kumAraMprati jagAda, bho | satpuruSa mama gRhe pAdAkvadhArayata ? tat zrutvA kumAreNa ciMtitaM nUnametaddhanadAnaphalamevAsti. tataH sA hai | mAlinI taM rUpasenakumAraM sArthe samAdAya tatazcalitA, svagRhadvAre taM saMsthApya svayaM ca gRhAMtargatvA taM / gRhamadhye samAnayanAya svasvAminaM mAlikaMpratyapRcchat. tadA sa mAliko lakuTaM samAdAya dhAvitvA tAM 3 kathayAmAsa, re raMDe yAdRzAMstAdRzAnajJAtAn kathaM tvaM gRhamadhye samAnayasi ? mAlinyA bhaNitaM svAmin 4 | tvaM kopaM mA kuru ? evaMvidho'tithistu bhAgyenaiva labhyate, puruSANAM madhye'pyaMtaraM vartate, yataH vAjivAhanalohAnAM / kASTapASANavAsasAM // nArIpuruSatoyAnA-maMtaraM mahadaMtaraM // 87 // asyaiva & | hi puruSasya prabhAveNAsmAkaM vATikA navapallavA jAtAsti, iti kathayitvA tayA kumArArpito dInArastasmai | darzitaH. dInAraM dRSTvA tu dhanagrathila iva hRSTo mAlikaH priyAMpratyuvAca, he priye etasya prAghUrNakasyAdarastu | 15| tvayA samIcInaH kartavya ityuktvA sa mAlikaH svayameva bahirgatvA bahumAnapUrvakaM taM kumAraM svagRhamadhye | CALLEDGEOGUECRELAHORECA // 23 // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena caritram / 24 // samAnItavAn, kuzalapraznAdibhUrisatkAraM ca tasya kRtavAn , yataH-ehyAgaccha samAvizAsanamidaM prIto- 151 | 'smi te darzanAt / kA vArtA puri durbalo'si ca kathaM kasmAccirAd dRzyase // ityevaM gRhamAgataM praNayinaM hU~ ye praznayaMtyAdarA-teSAM yuktamazaMkitena manasA gaMtuM gRhe sarvadA // 98 // paradeze prAptAnAmapi puNyavatAM janAnAM sarvatra bahumAnaM syAt . atha sa kumArastadgRhe koNakamadhye svakaMthAdivastucatuSTayasya graMthiM badhdhvA | | mumoca. tato'sau nagaramadhye gatvA navanavAni kotukAni vilokayAmAsa. tatra sa nRpAvAsamahebhyamaMdira| hazreNicatuSpatharAjapathadevakulamaThalekhazAlAdIni dadarza. evaM sa nagaramadhye bhraman pratyahaM manoharANi | | sthAnAni vilokayan vilasatisma. athaikadA kumAre bahirgate tayA mAlinyA sA kumArasatkavastugraMthi- | | zchATitA, tanmadhye ca yogijanayogyAni kathAdivastUni dRSTvA sA manasi viSaNNA satI ciMtayAmAsa, | | nUnameSa ko'pi dhUtoM yogI saMbhAvyate, vyavahAriveSeNa ca magRhe tiSThati. nUnaM tena vaMcanArthameva me | | suvarNaTaMko datto'sti, evaM ca mAM vipratArya sa yadi madIyavAlakAnapaneSya haniSyati, tadAhaM kiM kari5 ghyAmi? mAyAvinAM hi sarvathA vizvAso na kAryaH. yataH-tridazA api vNcyte| dAMbhikaiH kiM punrnraaH|| 18/ devI yakSazca vaNijA / lIlayA vaMcitAvaho // 91 // yathA devapure kulAnaMdamadanakalakAbhidho daMpatI /8/ // 24 // OCIENCRECRUSTE Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena 18 aputrAvAstAM, tAbhyAM putrArtha cAmuMDAyai dInAratrilakSI mAnitA. jAte putre ca pUrvapratipannaM lakSalakSamUlyaM 8 caritrama hai puSpatrayaM ghaTayitvA sthAle ca kSiptvA sa cAmuMDAyA maMdire samAgataH. tebhya ekaM cAmuMDAyA bhAle zeSaM | / 25 // hai dvayaM ca tatkarayormuktvA praNAmaM ca vidhAya panAdgacchatA tejaikaM svasya kRte, dvitIyaM svapatnIkRte, tRtIyaM hU~ Pca svaputrakRte evaM tatpuSpatrayamapi tena zeSApade pazcAd gRhItaM. evaM ca tatpuSpatrayaM pazcAllAtvA sa svagRhaM | yayo. tadA khinnayA tayA cAmuMDayA devyaikasya yakSasya svamitrasyAgre sa vRttAMtaH kathitaH, tadA sa yakSaH | prAha he devi suSTu jAtaM yattvamakhaMDitA tasmAcchuTitA, ahaM tu tena vaNijA bahu kadarthito'smi, tava |3| |ttAMtaM zRNu ? anena vaNijA pravahaNasaMkaTe mahyameko mahiSaH pratipanno'mRt. Agate ca kSemeNa yAnapAtre 8 sa ekaM mahiSamAnIya tadgalarajju madgale badhvA yugapadvAdyAni vAdayAmAsa. tadAsa trasto mahiSo mAmapi | | mulAdutpATya mahyAM gharSayan dhAvituM lagnaH, tatastruTitajjurahaM pathi patito lokairutpATaya matsthAne sthApitaH. hai tadgharSaNakSatAni tvadyApi mAM bAdhayaMtItyuktvA tena devyAH svAMgagatagharSaNakSatAni darzitAni. tAni ca dRSTvA sA cAmuMDAdevyapi vilakSIbhUtA'kSatAMgaM svAtmAnaM dhanyaM manyamAnA maunaM vidhAya sthitA. ato. 15| 'syApi dhUrtasya manaHpariNAmo mayA na jJAyate. atha yadA so'trAgamiSyati tadA taM gRhamadhye praveSTumapi ||" CHOCOLARGESLECG SHARE // 25 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena / 26 / / * n bhl | na dAsyAmIti vicitya tathA kumArasatkAni tAni vastUni roSAd gRhapazcAdbhAgasthe vATa ke prakSiptAni. | itastasyA mAlinyAH pArzve ekA prAtivezmikI mahilA samAgatA, tasyAH pArzve tathA tasya dhUrtasya svarUpaM proktaM, prAyaH strINAM hRdaye vArtA na tiSTati itaH sa rUpasenakumAro nagarakautukAni vilokya tasyA gRhe samAgataH tadA sA mAlinI tena saha kalahaM kartuM pravRttA. tadA kumAreNoktaM he bhagini tvaM | nirhetukaM vivAdaM kathaM karoSi ? yataH -- vairavaizvAnaravyAdhi - vAdavyasanalakSaNAH // mahAnarthAya jAyaMte / | vakArAH paMca vardhitAH || 92 // tenAhaM tvayA saha vAdaM na kariSyAmi, paraM tvaM kathaya tavAdya kiM saMjAtamasti ? evaMvidho niviDasnehastava kva gataH ? uktaM ca- pataMgaraMgavatprItiH / pAmarANAM kSaNaM bhavet // cola maMjiSTavadyeSAM / dhanyAste jagatItale // 93 // strIbhiH saha ye snehaM kurvati te mUrkhA eva. iti | kumAravacanAni zrutvA mAlinI pratyUce, are mayA mugdhayAdyAvadhi tava dhUrtatvaM na jJAtaM tvattulyena dhUrtapuruSeNa saha ye snehaM kurveti ta eva mUrkhAH, yataH - abhracchAyA tRNAdagniH / khale prItiH sthale jalaM // | vezyArAgaH kumitraM ca / SaDete kSudhitopamAH // 94 // tadA kumAraH prAha he mAlini tvayAhaM dhUrtaH kathaM | jJAtaH ? yataH - mukhaM padmadalAkAraM / vAcazcaMdanazItalAH // hRdayaM kartarItulyaM / trividhaM dhUrtalakSaNaM // 95 // caritram // 26 // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 27 // %%% 46661564 mayA tvaM kadA vaMcitA ? tadA mAlinI prAha, bho dhUrta tvaM zRNu ? mayAya tava graMthizloTayitvA vilokitA, tadA tanmadhyAdyogiyogyavastuni dRSTvA mayA tvatsvarUpaM jJAtaM yato dhUrtA IdRzA eva syuH atastvaM tvannivAsakRte'nyatsthAnaM gaveSaya ? ataH prabhRti tvayA madgRhe nAgaMtavyaM. tat zrutvA kumAro'vadat, are mAlini nUnaM tvaM mugdhAsi ? kasyApi durjanasya vacane lagnAsi tena ca - kalpavRkSaM karIro'yaM / jJAtveti mAM vimuMcasi // rAjahaMse sa kAko'yaM / kubuddhiH kathamIdRzo // 96 // bhavatu, mama sthAnAni bahUnyapi saMti yataH - ayaM nijaH paro veti / gaNanA laghucetasAM // udAracaritAnAM tu / vasudhaiva kuTuMbakaM // 97 // tataH kumAreNa madhuravacasA tasyai kathitaM, he bhagini tarhi tadvastugraMthiM tvaM samarpaya ? tat zrutvA tayoktaM re dhUrta mayA tu tAni kaMthApAtrAdIni vATake prakSiptAni tadA kumAraH prAha he mugdhe kutastvayA tAni majjIvitatulyAni vastuni vATake kSiptAni ? mayA tava kimaparAddhamasti ! tatastayA tAni vastuni vATakAtsamAnIya tasmai samarpitAni. atha kumAreNoktaM bho bhagini ! eSAM kaMthAdivastUnAM mahimAnaM tvaM pazya ? tvayA tu ratnAnyetAni karkaradhiyA prakSiptAni kAmakuMbhastvayA mRnmayo ghaTo jJAtaH, pravAlaM guMjAdhiyA muktaM, parameSAM vastUnAM mahAprabhAvo'sti tat zrutvA vismitayA tayA proktaM 71 vara caritram // / 27 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram // 28 // ARCHURC / tarhi tvaM tatprabhAvaM darzaya ? atha kumAreNa maMtroccArapUrvakaM sA kaMthA yAvadvistRtA tAvattasyA madhyAdI-1 rUpasena nArANAM paMcazato tatra nipatitA. tataH kumAreNa tasyai mAlinyai proktaM bho bhagini athaitaddhanaM tvaM gRhANa? hai 4 yadiyaMtidinAnyahaM tava gRhe samAdhinA sthito'bhUvaM. atha vismitayA mAlinyA taddhanaM gRhItaM. ita uttama-12 madhyamajanAnAmaMtaraM vilokya sA prAtivezmikI taM kumAraM kalpavRkSatulyaM jJAtvA prAha, bho satpuruSa vaM 3 mama gRhe samAgaccha ? sukhena ca cirakAlaM tiSTa? yadi bahuni bhAgyAni bhaveyustadaiva tvAdRzA atithayo || | gRhe samAgaccheyuH. tadA pazcAttApaM prAptayA tayA mAlinyA proktaM, are ayaM kumArastu magRhe eva sthA-12] | syati, mayaivAyaM vane gatvA madgRhe samAnIto'sti. kathaM tvaM kalahakaraNAthai magRhe samAgatAsi? yAhi | svagehaM? evaM tayoranyonyaM vAdaH samabhRt. tataH kumAraNete ubhe api kalahakaraNato nivArite. ___atha kumAge mAlinIprati jagAda, he mAlini! tvayA tu mAM kathitamasti, yadbhavatA madde na / sthAtavyaM tayadhunAnayA prAtivezmikyA saha tvaM kalahaM kathaM karoSi? nUnamatra dhanameva kAraNamasti. yato / yadA vanavAse gacchaMto rAmalakSmaNo vaziSTaM guru vaMdituM tadAzrame gato, tadA to nirdhano jJAtvA vaziSTe- 12 18| nApi saMpratyahaM dhyAne sthito'smIti khaziSyamukhena tAbhyAM jJApitaM. tatasto tamavaMditvaivAgre vane gato. // 28 // - Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena 18| tatasto laMkAyAM gatvA rAvaNaM ca vijitya bahuparivArardhiyutau punarayodhyAyAmAgacchaMto mAgeM tApasAzrame || caritram | vaziSTaM vaMdanArthamAgato, tadA vaziSTo'pi tatsanmukhamAgato bahumAnaM tAbhyAM dattesma. AzorvAdapurassaraM * daca tena tayorbahurAdarasatkAraH kRtaH. tadA rAmeNa vaziSTaMprati proktaM sa evAhaM sa eva tvaM / sa evAyaM 6 | tvadAzramaH // gamanAvasare nAbhU-dadhunA tu kimAdaraH // 1 // vaziSTa uvAca-sa evAhaM sa eva tvaM / sa hai | evAyaM madAzramaH // tadA tvaM nirdhano rAma / sAMprataM tu dhanezvaraH // 2 // tena ca-dhanamarjaya kAkustha | dhanamUlamidaM jagat // aMtaraM naiva pazyAmi / nirdhanasya mRtasya ca 8 // 3 // tathA bho mAlini tvamapi tAdRzyevAsi. kiM ca yatra viraMga utpadyate tatra tu kSaNamapi na stheyaM. 14 hU ityuktvA svakaMthAdi gRhItvA rUpasenakumAro yAvattata uttiSTati, tAvattayA mAlinyA haThena taddhastAtkaMthA-14 | pAtrAdigraMthiM gRhItvA svagRhamadhye muktA. tatazca sA taM kSAmayAmAsa, tadA kumAreNa ciMtitaM nUnameSa soM haiM dAnamahimAsti. yataH-yAcake kIrtipoSAya / snehapoSAya baMdhuSu // supAtre puNyapoSAya / dAnaM kvApi na ? PI niSphalaM // 4 // atha tayA dRSTayA mAlinyoktaM bho kumAra ataHparaM tvaM me bAMdhavo'si, atra ca paramapuruSa | || eva sAkSI. tataH kumAro'pi sukhenaiva tadgRhe sthitaH. ekadA ca tena tadaMDAdizeSavastutrayANAmapi ||" RECOMICROSECRECTOR // 29 // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena 30 // || prabhAvastasyA agre prakaTitaH. zAstre niSiddhamapi tasyA agre svaguptavArtA tena prakaTitA, yataH caritram strINAM guhyaM na vaktavyaM / prANaiH kaMThagatairapi // nIto hi pakSirAjena / padmarAgo yathA phaNI // 5 // | tatastau bhaginIbAMdhavo parasparaM niviDasnehI jAto. athaikadA to svAvAsoparitanabhRmisthitau nagararacanAM | pazyataHsma. ito nikaTe kumAreNaikaH saptabhUmika AvAso dRSTaH, tadA tena mAlinyai pRSTaM, he bhagini eSa | | kasyAvAso dRzyate ? tayoktaM he bhrAtaridaM kanakapurAbhidhaM pattanamasti, atra ca kanakabhramAkhyo rAjA rAjyaM | karoti. tasya ca kanakamAlAbhidhAnA paTTarAjJI vartate. tatkakSisaMbhavA kanakavatyabhidhAnA caika vA kanakavatyabhidhAnA caikA putrI | OM vidyate. sA kanakavatI vidyAdyanekaguNAlaMkRtA sAkSAtsarasvatIvAsti. kiMca sA sarvottamastrIlakSaNayutA, catuHSaSTikalAnipuNAtrAvAse vasati. / ahaM ca puSpANi gRhItvA tasyA arpaNArthaM sarvadA tatra yAmi, asyAvAsamya SaSTayadhikatrizatamitAni |* | dvArANi saMti, caturazItigavAkSAzca vartate, varSamadhye pratidinaM ca saikaikaM vArakeNa dvAramudghATayati, tena | | dvAreNa ca sA nagarakautukAni pazyati, rAjJa AdezaM vinA ca sA dRSTidoSabhayAd bahirna nissarati. tat | 8 zrutvA kumAreNa pRSTaM, he bhagini idamAtmagRhasanmukhaM tasya prAsAdasya dvAraM kasmin dine udghaTiSyate? | | // 30 // COLLECRECO-CONGRESCIECCHOREA Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 31 // sA'vadattadahaM samyag na jAnAmi athaivaM vArtAM kurvatostayoH kanakavatyA tadgRhasanmukhaM tadeva dvAramudghATitaM. tadA kumAro'pi hRSTaH, yata uttamAnAM manorathAstu ciMtitamAtrA eva sidhdhyaMti yataH -- re citta | khedamupayAsi mudhA kimatra | ramyeSu vastuSu manoharatAM gateSu || puNyaM kuruSva yadi teSu tavAsti vAMchA / puNyairvinA na hi bhavaMti samIhitArthAH // 9 // atha zubhapuNyakarmayogena bhavitavyatayA ca tasyAH kumAryA dRSTiH kumAropari patitA, tena kumArasyApi harSo jAtaH atha tAM dRSTvA kumAreNa ciMtitamaho asyA rUpanirmANaM! atha tayornetramilanataH parasparaM snehaH samutpannaH atha kanakavatyA manasi ciMtitaM matpitA madarthaM sarvadA varaM gaveSayati, paraM tAdRzo yogyo varo na labhyate, paraM daivayogena cedaso mahApuruSo mama varaH syAttadaiva me janma saphalaM, mama manastvanenaivAdya hRtamasti ato'smin janmani tu mamaiSa eva svAmI bhavatu, anyathA mama maraNameva zaraNaM. atha mamainamabhilASamahaM kasyAgre kathayAmi ? yataH - so kovi natthi sujaNo / jassa kahijaMti hiayadukkhAI // hiyae upabhaMti ukkaMThe / puNovi hiyae vilijjati // 11 // tataH prAgbhavasnehanibaMdhanena kumArasya mAnase'pi tathaivAbhilASo jAtaH, yataH - dRSTAzvine'pi cetAMsi / haraMti hariNIdRzaH // kiM caritram // 31 // Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 32 // I punastAH smitasmera - vibhramabhramitekSaNAH // 12 // aho'syA hamvAturI ! vidagdhavanitAyAzca / saMgamenApi yatsukhaM // ka tatprAkRtanArINAM / gADhAliMganacuMbanaiH // 13 // athaitayordurasthayorapi ravirAjIvayoriva parasparaM vilokayatoH ko'pi navyaH sneharasaH prAdurbabhUva yataH -- dUrastho'pi na dUrastho / yo vai manasi vartate // hRdayAdapi niSkAMtaH / samIpastho'pi dUragaH // 14 // atha kumAro dadhyau, cedasyAH kanyAyAH pANigrahaNaM mayA saha syAttadA mama puNyodaya eva, kathamapyekavAramapi cettayA saha milanaM syAttadApi me bhAgyodayaH paraM tatsarvaM me manovAMchitaM prAktanapuNyenaiva jinadharmaprasAdAcca bhaviSyati yataH - jinadharma vinA nRNAM / na syurvAMchita siddhayaH | sUryaM vinA na ko'pi syA - drAjIvAnAM vikAsakaH // 17 // atha sA kanakavatI svamanasi ciMtayati, nUnamasya vaidezikasya vidyAvataH kApi kalA yadi bhavi vyati, tadA sa svayameva kayApi budhdhyA kenApyupAyenAtra mama pArzve samAgamiSyatIti ciMtayaMtI sA cakravAkIva tameva dhyAyaMtI tasthau. atha rUpasenakumArastatsakalamapi dinamativAhya sAyaM sajjIbhUya lokapracArarahitAyAM rAtrau pAdukAprayogeNAkAzamArgeNa tasyA kanakavatyA maMdire prAptaH tadA devakumArasadRzaM tameva tatrAgataM vilokya rAjakumArI sasaMbhramaM samutthitA. yataH - saMbhramaH snehamAkhyAti / dezamAkhyAti caritram // 32 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena / 33 // 6 bhASitaM // AcAraH kulamAkhyAti / vapurAkhyAti bhojanaM // 18 // atha tasya rAjakumArasya darzanamAtratastasyA manaH praphullitaM. tatastayA tasya varAsanadAnAdibhirbahumAnapurassaraM pratipattiH kRtA. tatastayoktaM he svAmin kathamatra bhavatAmAgamanaM jAtaM? kA buddhirbhavatA viracitA ? yato'tra madAvAsarakSaNArthaM madI|yapitrA sAyudhAH saptazata prAharikA muktAH saMti, ataH pratolImArgeNAtrAgamanaM prANinAM duSkaramevAsti. tat zrutvA rAjakumAraH prAha, he kAmini ahaM tu deva iva vidyAbalena sarvatrApi gacchAmi. atha tayA | ciMtitaM nUnameSa sarvakalAvAn dRzyate, tato yadyeSa me svAmI syAttadA tu mama puNyataruH phalita eva. iti vicArya tayoktaM he satpuruSa atha tvaM mama pANigrahaNaM kuru ? kumAreNoktaM he suMdari ! tvaM tu vilAsavatI rAjakumAryasi, ahaM ca vaideziko'smi, tenAvayoH saMyogaH kathaM ghaTate ? kiMca yadi pratipannaM nirvAhitaM | syAttadaiva kRtaH sneho'pi sukhakaraH yataH - kajjeNa viNA neho | atthavihUNANa gorakhaM loe // n nivahaNaM / kuNaMti je te jae viralA // 20 // kanakavatyoktaM he svAminnataH paraM tu mama tvatpadakamalameva zaraNaM, uktena bahunA kiMvA / kiM kRtaiH zapathairghanaiH // vadAmi satyamevaitattvameva mama mAnase // 21 // atheti tasyA nizcayaM jJAtvA kumAreNApi caritram // 33 // Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram MOREGARHICS-R 34 // || taduktaM svIkRtaM. atha sA tatra kalazacatuSTayena caturikAM vidhAya dIpasAkSikaM tasya rUpasenakumArasya || rUpasena pANigrahaNaM cakAra. tatastayA saha bhogavilAsaM vidhAya kumAraH punarmAlinyA gRhe gatvA suptaH. evaM sa hai rUpasenakumAraH sarvadA pracchannarItyA tadAvAse gamanAgamanaM karotisma, tayA saha bhogasukhAnyanubhavati ca. hai evaM ca tayordaipatyorvArtAvinodAdibhiH sukhamayaH kAlo gacchati. yataH-gItazAstravinodena / kAlo || gacchati dhImatAM // vyasanena hi mUrkhANAM / nidrayA kalahena vA // 22 // athaikadA tasyA dharmaparIkSArtha | kumAro jagAda-aTTa muha nayaNa solasa / panarasa johAo calaNajualaM ca // dunni jIya dunni kryl| namAmi haM erisaM devaM // 23 // tayottaraM dattaM 'zrIpArzvanAthaH' atha tayA pRSTaM-uppannavimalanANaM / hU~ | loyAloyappayAsadakkhovi // jaM kevalI na pAsai / taM dilu ajja rAie // 24 // kumAreNa pratyuttaraM dattaM hai| | 'svapnaM' punaH kumAreNa pRSTaM-kA cIvarANa pavarA / marudese kiMca dullahaM hoi // kiM pavaNAo cavalaM / / divasakayaM kiM harai pAvaM // 25 // tayoktaM 'paDikamagaM' evaM samazyAzakunavapnajyotiHzAstrAdivArtA- 19 vinodaistayoH sukhalInayoH kAlo gacchati. yataH-kalAbhyAserguNollAsa-renonAzaiH kathArasaiH // mitho|| hAsaidinAnIha / yAMti bhAgyavatAM sadA // 33 // // 34 // RECROREOCOMOCRECR Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 35 // ---- atha krameNodbhinnayovanAM kumArIM dRSTvA sarvA dAsyo bhItAH satyastadvRttAMtaM paTTarAjJyai jJApayAmAsuH. rAiyA pRSTAstA jagurhe khAmini vayametadviSaye kimapi na jAnImaH paraM kumArImudbhinnayauvanAM vIkSya vayamityanumAnaM kurmahe, yatko'pi vidyAdharo bhUcaro vA'dRSTa eva puruSo nUnaM kumArIpArzve samAgatya tathA saha durAcAraM sevate; vayaM tvetannivedayAmaH pazcAdasmAkamupari doSo na deyaH atha viSaNNA rAjJI taM vRttAMtaM nRpAya jagau tadA vismitena rAjJApi tadviSaye maMtrIzvarAH pRSTAH, tadA tairuktaM he svAmin tatra tu saptazatamitA ArAkSakA rakSitAH saMti, tanmadhyAttatra cetko'pi samAgacchati tadA tasya mahat sAhasaM nUnaM jJeyaM, paramatra ko'pi bhedo jJAyate, yataH - -bhedena durgA gRhyete / bhedAdrAjyaM vinazyati / bhedAdgRhe kalirbhedAd / dravyaM caurA haraMti ca // 34 // tataH kruddhena nRpeNa te saptazatamitAH pratolIprAharikAH svasamIpe samAkAritAH, pRthakpRthak ca pRSTAste kathayAmAsuH, he rAjan vayaM tu tadvArtAmapi na vidmaH rAjJoktaM re | duSTA yUyaM tatrArakSakAH saMtaH kathaM tadvAtAM nAdhigacchatha ? ko jIvitavyAdudvignosti ? kasya mamApi bhayaM nAsti ? ahaM yuSmAkaM sarveSAmapi zikSAM kariSyAmItyuktvA rAjJA talArakSakamAhUya teSAM sarveSAmapi | cauradaMDakaraNAya samAdiSTaM. yadi caite kumArikAprAsAdapraveSTAraM darzayaMti tadaiva mocyAH atha talArakSe caritram / / 35 / / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram || NApi vividhaprakAraiH pRSTA api te bhayena kaMpamAnAstadevAhuH, yat he svAminnatra viSaye vayaM kimapi no |* rUpasena Rs jAnImaH. tadA talArakSo nRpAdezena tAn sarvAnapi zUlAyAmAropaNArtha catuSpathe samAnayAmAsa. tatra hai // 36 // hai bahavaH pauralokA militAH, nagaramadhye mahAhAhAravo jAtaH, te ca kathayituM lagnAH, are sa ko'pi kiM hai| nagare nAsti ? ya eteSAM maraNabhayaM nivArayati. atha tatra nagare vezyAnAM saptazatagRhANi saMti, tAbhi8 vezyAbhirmilitvA teSAmArakSakANAM dayayeti rAjJe vijJataM, he svAmin kenApi dhUrtenAyamanyAyaH kRto'sti, 2 hai| ete ArakSakAstu mudhaiva mAryate, tena cAnyena pApaM kRtaM, tadartha cAnyeSAmayaM daMDo jAyamAno'sti, yathA-18 duSTAzrayAdaduSTe'pi / daMDaH patati dAruNaH // matkuNAnAmadhiSTAnAt / khaTvA daMDena tADyate // 38 // hai rAjJoktaM nUnamakRtaM pApaM haThAtkasyApi na lagati, uktaM ca-yo yatkarma karotyatra / tattadbhukte sa eva hi // | na hyanyena viSe bhukte / mRtyuranyasya jAyate // 39 // vezyAbhiruktaM he svAmin tatsarvaM satyaM, paraM mAsaika-2 madhye vayaM taM duSTAcAriNaM nUnaM zodhayitvA bhavato'payiSyAmaH, anyathA te ArakSakA vayaM ca sarvA api | gRhasarvasvadaMDapUrvakaM bhavatA zulAyAmAropaNoyAH, ato mAsaM yAvattebhyo'bhayadAnaM prayaccha ? rAjJApi tAsAM| 6 vijJaptyA tatpratipannaM. porA api hRSTAH saMtastAsAM vezyAnAM sAdhukAramavadan. atha vezyAnAM sA pratijJApi 8 // 36 / / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena caritram // 37 // 15 sarvatra prasiddhAbhRt.. tatastAsAM vezyAnAM madhye yA mukhyA vezyAsIttayA svabudhdhyA siMdUramAnAyya rAjakanyAyAH prAsAde | hai| tasyAH palyaMkasya paritaH sa siMdUraH sarvato vikIrNaH. atha te prAharikA api sarve sAvadhAnAH saMto rAtrI | / tatra rakSAM kurvatisma. tataH saMdhyAyAM kumAratastathaiva gaganamArgeNa tatra samAgataH, tadA kumAryA tasmai hai. proktaM he svAminadya tu rAjasabhAyAM vezyAbhirmilitvA bhavadgrahaNapratijJA kRtAsti, tat zrutvA kumAre- 2 3] NoktaM he priye tadviSaye tvayA manasi kimapi bhayaM nAneyaM. rAjakumArI punaruvAca, he svAmin tAbhiratredaM | 3 hai| siMdUrakapaTaM racitamasti, tena na jAne'tha kiM bhaviSyati ? atastvayApi sAvadhAnatayA stheyaM, kApi |8 | buddhizca ciMtanIyA. atha sa rUpasenakumArastatra kiyatI velAM sthitvA punarmAlinIgRhe ca samAgatya tAni | | siMdUrakhaTitavastrANi tyaktvA snAnaM kRtvA navyavastrANi ca paridhAya vyavahAriveSeNa catuSpathe gato nAnA-|| | vidhAnyAzcaryANi pazyatisma, pauravAtA ca zRNAtisma. atha dvitIyadine kumAryAvAse sA mukhyA vezyA hai samAgatA satI siMdUramadhye puruSapadAni vilokayAmAsa. tataH sA nagaramadhye bhramaMtI siMdUrAktapAdasya || | tasya puruSasya gaveSaNaM cakAra, paraM tayA sa kvApi na labdhaH. kumArastu pratidinaM rAjakumAryA AvAse | / COOCA- GURUNRSCRECAPNA-CA // 37 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 38 // MORECARRIAGECIACANREGA | samAgatya viSayasukhaM tayA saha bhuktvA tathaiva karoti. evaM caikonatriMzadinAni jAtAni, tato vezyA . | api sarvAH kiMkartavyamUDhAH saMjAtAH satyazciMtayAmAsuraho'smAkamapyetadichagrAhakapuruSasyeva saMjAtaM. yathA 8 | rAjagRhavAsI ko'pi pumAn grAmAMtaraM vyavasAyAthai dhanaM gRhItvA mAgeM gacchannAsIta. evaM tasya vanamadhye | | gacchato mArge eko riMcho militaH, taM hetuM yAvatsa richastatpRSTe dhAvitastadA tatkSaNaM tena puMsA sa riMchaH / | karNayodhRtaH. atha yathA yathA sa richastaM haMtumicchati tathA tathA sa tasya karNo bADhaM gRhNAti, evaM ca | | kurvatastasya kaTitaH sA dInAravaMzikA truTitA, tataH kiyaMto donArAzca bhUmo patitAH. evaM ca tavaM. | | zikAta ekaiko dInAro bhUmau patati. itastatra ko'pIbhyastatra mArge samAgacchaMstaM tathA kurvataM dRSTvA'pRcchata, bho puruSa tvayaitatkiM kriyamANamasti ? tat zrutvA samutpannabuddhinA tenoktamaso riMchaH karNayormadhamAno dInArAn muMcati. tat zrutvA lobhAbhibhUtaH sa ibhyo jagAda, he satpuruSa tathenaM richaM mahyaM dehi ? yathAhamapi kiyato dInArAn samajayAmi. tenoktamaho evaMvidho dhanaprado riMcho mayA tubhyaM kathaM dIyate ? ibhyenoktaM bho satpuruSa tvaM kRpA-|| | paro'si, tato mahyamaso riMcho dIyatA evamabhyarthitena puMsApi tasyebhyasya hastayostasya riMThasya kareM | ||" ASPARK4. // 38 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 39 // datto. ibhyenApi tatkaNoM svahastAbhyAM vADhaM gRhItau tataH sa pumAn bhUmipatitakhadInArAn gRhItvAgre | calitaH ibhyo'pi dInAravAMchayA tasya riMchasya karNau bADhaM mardayAmAsa. atha dUraM gatvA tena puMsA tasyebhya. syoktaM bho mitra kiM tava dInAralAbho jAtaH ? ibhyenoktaM he mitra aso richastu mAM haMtumicchati tenoktaM | tanaM muMcetyuktvA sa tu vegena tataH palAyitaH atha sa ibhyo na ca taM richaM moktuM gRhItuM vA zaknoti. evaM lobhAbhibhUtena tena parakIyaM duHkhaM svasyopari gRhItaM tadvadasmAbhirapi kevalaM kIrtivAMkhyaitanmaraNarUpaM parakIyaM duHkhaM svAyattIkRtaM, atha rAjJaH sakAzAtkathaM chuTiSyate ? evaM te ArakSakAstA vezyAzca bhRzaM vilakSA jAtAH atha rAjA tu kopAjjAjvalyamAnasvAMtaH sAkSAtkRtAMta iva sabhAyAmAgatya tA vezyAH samAhUyovAca, are vezyA yuSmadbhirapyahaM mAsaM yAvadvipratAritaH, atha pazyata matkopaphalaM ? ityuktvA | rAjA talArakSakamA kAyaktavAn, bho talArakSa ! etAH sarvA api vezyAH sarvAnArakSakAMzca puramadhye bADhaM viDaMvya gRhasarvasvagrahaNapUrvakaM zUlAyAmAropaya ? athAtra viSaye'haM punarna pRSTavyaH rAjJa ityAdezaM zrutvA | sabhAjanA api khedaM prAptAH saMta iti ciMtayAmAsuH - mAtA yadi viSaM dadyAt / pitA vikrayate sutaM // | rAjA harati sarvasvaM / pUtkartavyaM tataH kva ca // 44 // atha sA vArtA nagaramadhye'pi prasiddhA jAtA. caritram // 39 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena 11 8deg 11 | lokAH parasparaM vadaMti yadekena kenApi pApaM kRtaM, anarthastvayaM sarveSAmapyabhavat tathA coktaM - rAvaNena kRte pApe / rAkSasAnAM tu koTayaH // hatAH zrIrAmabhaktena / kupitena hanUmatA // 45 // atha maMtrI rAjJe vijJataM, he svAminnetAsAM vezyAnAM vadhakaraNe hi mahAn doSo'sti, zAstre'pi strINAM vadho niSiddho'sti tathAhi - samaNA gAvo vesA / itthoo vAlarogabuDhA ya // ee na hu haMtavA / kayAvarAhAvi loeva // 46 // tat zrutvApi kupitena rAjJA maMtrivaco na mAnitaM, pratyuta karkazavacanaistena maMtrya tarjitaH punamaitriNokaM, he svAmin mayA tvetadbhavato hitArthamuktamasti, ato bhavatAM mahyaM pratyuta karkazavacanaistarjanaM na yuktaM yataH - virajyate parivAro / nityaM karkazabhASayA || parivAre virakte tu / prabhutvaM hIyate nRNAM // 47 // itazcatuSpathamadhye mahAnU kolAhalo jAtaH, bahavo lokAstatra militAH, bhayabhItAH parasparaM kathayaMti, are eteSAM corANAM samope syAtumapi yuktaM na, yataH - sarvathA caurasaMgo hi / vipade vratazAlinAM // jalahArighaTIpArzve | tADayate pazya aharI // 48 // tAvatA sa rUpasenakumAro|Spi nagarakautukAni vilokayaMstatra samAgataH, lokAnAM hAhAkAraM zrutvA caturdazazatamanuSyANAM vadhaM ca vijJAya tasya manasi dayA samutpannA yataH - dharmoM jIvayAtulyo / na ko'pi jagatItale // tasmAtsarva 115 caritram / / 40 / / Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena 18prayatnena / kAryA jIvadayA nRbhiH // 48 // ekasmin rakSite jIve / trailokyaM rakSitaM bhavet // ghAtite 8 caritram Rs ghAtitaM tdhi| tasmAjIvAnna ghAtayet // 50 // na hiMsAsadRzaM pApaM / trailokye sacarAcare // hiMsako narakaM || // 41 // 8 gacchet / svarga gachedahiMsakaH // 51 // skaMdapurANe'pyuktaM-iha catvAri daanaani| proktAni prmrssibhiH|| vicArya nAnAzAstrANi / zarmaNe'tra paratra ca // 52 / / bhItebhyazcAbhayaM daanN| vyAdhitebhyastathoSadhaM // deyA , | vidyArthinAM vidyA / deyamannaM kSudhAture // 53 // jJAnavAn jJAnadAnena / nirbhayo'bhayadAnataH // annadAnA-2 | sukhI nityaM / nirvyAdhiroSadhAdbhavet // 54 // atha mamaikasyApyanyAyavataH kRte eteSAM sarveSAmapi maraNaM | 3 6. bhaviSyati, strIhatyApAtakaM ca lagiSyati, tadAnena jIvitenApi kiM? yataH-amedhyamadhye kITasya / / sureMdrasya surAlaye // samAnA jIvitAkAMkSA / tulyaM mRtyubhayaM dvayoH // 55 // athaiteSAM sarveSAmapi jIvAnA- || 1 mahaM rakSAM karomi, yataH-ikkassa kae niajIvi-assa bahuAo jIvakoDIo // dukkhe ThavaMti je punn| & | tANa kiM sAsayaM jIaM // 57 // iti viciMtya sa pApabhIrU rUpasenakumAraH svagRhe gatvA tAni siMdUra-2 || kharaMTitAni vastrANi ca paridhAya sarveSu paureSu pazyatsu satsu nRpasabhAdvAre samAgataH, pratihAramukhena || rAjAnaM ca nivedayAmAsa yadbhavatAM mukhakamaladarzanArtha ko'pi thaidezikaH samAgato'stIti. tato nRpA- 137 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 42 // :: naUva | dezena pratihAreNa preSitaH sa rAjasabhAyAM prApto rAjAnaM praNamya yogyasthAne samupAvizat. atha mahAtejasvinaM taM rUpasenakumAraM dRSTvA sabhyA vicArayAmAsuH, yatkimayaM devakumAro vA vidyAdharo vA sahasrakiraNo vA zItakaro'sti ? tAvatA tatra sthitayA tayA mukhyavezyayA siMdUrAruNAni tasya vastrAdIni vilokya rAjJe jJApitaM, he svAminneSa eva puruSaH kumAryA AvAse gatvA tayA sahAnAcAraM sevate. tat zrutvA vismitena rAjJA tasyai pRSTaM bho vezye tvayaitatkathaM jJAtaM ? tatastayA tasya siMdUralitavastrAdyabhijJAnaM darzitaM. atha rAjJA tadviSaye pRSTo rUpasenakumAraH prAha, he svAmin vezyayoktaM sarvamapi satyamasti, etadrAviruddhaM karma mayaiva kRtamasti, ato mamaiva daMDaH kAryaH, apare ceme sarve'pi mocanIyAH, eteSAM keSAmapyatra doSo nAsti tadvacanAni zrutvA sarve'pi sabhAlokA vismitAH saMtazciMtayAmAsuraho taile makSi| kAvadayamatra kutaH samApatitaH, aho'muSya kodRzaM sAhasamasti ! mukhe ca kAryamapi nAsti yataH - saMto na yAMti caivarNya - mApatsu patitA api // dagdho'pi vahninA zaMkhaH / zubhratvaM jaiva muMcati // 58 // tathA ca - vipadi dhairyamathAbhyudaye kSamA / sadasi vAkpaTutA yudhi vikramaH // yazasi cAbhirucirvyasanaM zruto / prakRtisiddhamidaM hi mahAtmanAM // 59 // atha rAjJoktaM - dhuSTo duSTazca pApiSTo / nirlajjo nirdayaH kudhIH // caritram // 42 // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena |5| niHzUkazca bhavetkrUra / etaccaurasya lakSaNaM // 60 // ataH sabhAyAM dhASTayana vadannayameva nUnaM cauro jJAyate. || caritrama | tataH kupito nRpastalArakSamAkAryAdideza, bho talArakSa atha vilaMbaM vinaivainaM pApAdhamaM catuSpatheSu viddN||43|| banApUrvakaM bhrAmayitvA zUlAyAmAropaya ? evaM cAtraiva militaM tasya pApaphalaM lokAnAmapi darzaya ? | yataH-duSTAnAM durjanAnAM ca / pApinAM kruurkrmnnaaN|| anaacaarprvRttaanaaN| pApaM phalati tadbhave // 61 // tat | zrutvA talArakSeNoktaM he svAmina bhavata AdezaH pramANaM. atha rUpasenakamAreNa rAjAnaMprati vijJaptaM. he jan athaitAsAM vezyAnAmeSAM cArakSakANAmabhayadAnaM dIyatAM? tato rAjJA maktAste sarve'pi pramaditA | nRpaM namaskRtya svasvasthAnake gatAH, nagaramadhye'pi sarveSAM harSaH samatpannaH, porAzca parasparaM kathayAmAsuH | | yadetatsarva samIcInaM jAtaM yadrAjJazraturdazazatamanuSyavadhapApaM na lagnaM. atha sa rUpasenakumArastalArakSeNa | | vadhabhUmiprati nIyamAnaH krameNa catuSpathe samAgAt. tatra kecid dRDhaprahArivattasya niMdAM kurvati, kecicca | tasyopari dayAM kurvati, kecicca vadaMti, yathA-dIpe ptNgvjaale| matsyavatkardame karo // pAze mRgastasthA hai| caiSa / saMkaTe patitaH kathaM // 66 // apare caivaM vadaMti-karmaNA prerito gacchet / svarga vA zvabhrameva ca // // 43 // 18| yato jaMturanIzo'ya-mAtmanaH sukhaduHkhayoH // 67 // kumArastu paMcaparameSTidhyAnaparo'gre calitaH. athaivaM | 31 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram HORSCIENCIR // 44 // || talArakSastaM sarvatra bhrAmayitvA saMdhyAsamaye zRlAyAmAropayAmAsa. tataH sa talArakSo rAjJaH pAzrve samA-18 rUpasena gatya kathayAmAsa, he rAjan mayA bhavadAdezaH kRto'sti. atha sA kumArazUlAropaNavArtA tayA mAlinyA | * jJAtA, tadA sA svamanasyatyaMtaM khedaM kartuM lagnA, hA daiva sa satpuruSo rAjJA mAritaH, iti vividhaM khedaM | kurvatI sA tasya guNAn muhurmuhuH sasmAra, yataH-kokilA sahakArasya / guNaM smarati nityshH|| kamalasya | " 5] guNaM bhuMgo / rAjahaMsazca mAnasaM // 68 // atha tayA svabhane mAlikAya jJApitaM, he svAminnanena kumAreNa dhanArpaNAdasmAkamupari bhUrirupakAraH 18 | kRto'sti, athAsminnavasare vayamapi tasyopari cetpratyupakAra kurmahe tadaiva yogyaM kathyate. yataH-do | | purise dharau dharA / ahavA dohiM hi dhAriA puhavo // uvayAre jassa mnno| uvakariaM jo na vissarai hai. // 69 / / atra bahavo'pi dhanavaMtaH saMti, paramudArA na saMti, anena kumAreNa tu svodAryaguNenAsmAkamupari 2 bahurupakAraH kRto'sti. tena he svAmin tvaM tatremaM daMDaM lAtvA gaccha ? enaM paropakAriNaM kumAraM ca jIvA|paya ? rAtrisamayo jAto'sti, tena tatra gatvA vAratrayaM tvamanena daMDena tasya zarIraM zanaiH zanaistADaya ? | 18| yathA sa sajIvo bhUtvA sukhI syAt. tathA coktaM padmapurANe'pi-paropakAraH kartavyaH / prANairapi dhnairpi||8| // 44 // C LICORNOORICS Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 45 // rUpasena 18| paropakArajaM puNyaM / na syAdyajJazatairapi // 71 // paropakaraNaM yeSAM / jAgati hRdaye satAM // nazyati |8| caritrama ra vipdstessaaN| saMpadaH syuH pade pade // 72 // tadA mAlikenoktaM he priye tvayA satyaM kathitaM, paraM tvaM mugdhAsi, || hai| strINAM buddhiH pANisthitA bhavati. cedahaM tatra gatvA tathA karomi, rAjA caitaccaramukhAjAnAti tadAhamapi le | tatra tathaiva dvitIyo bhavAmi, tena ca rAjaviruddhamahaM sarvathA na kariSye. tat zrutvA mAlinI prAha, he || prANeza adhunA tu paropakArakaraNAvasaro'sti, asya jovitadAnopakArapuNyaM ca mahAphalAya bhaviSyati, 5] yataH-tIrthasnAnairna sA zuddhi-bahudAnairna tatphalaM // tapobhirupraistannApya-mupakArAyadApyate // 75 // tena | he khAmiMstvaM sAhasaM kRtvA tatra gaccha ? nUnaM tava kAryasiddhirbhaviSyati. evaM tayA bahubhiH prakAraiH | | kathite'pi tenoktamahaM tu sarvathA tatra naiva yAsyAmi, yato mamApi jIvanecchA vartate. evaM tannizcayaM 4 | jJAtvA kRtajJA sA mAlinyuvAca he svAmin tvaM tarhi gRhe tiSTa? ahameva tatra yAsyAmotyuktvA sA daMDaM hai gRhItvA tatra gatA. atha zRloparisthaH sa kumArastayA bodhito'pi na vadatisma, tRSayA zuSkatAlukeThoSTo murchita iva | // 45 // |5| tayA sa jJAtaH. tatastayaikavAraM daMDena tADito'sau z2ubhAM kRtavAn. punastayetastato'valokya dvitIyavAraM || CHOCOCOCCUPCO 5.3561561950-60 C EBOOLOCA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 46 // || tADitena tena nayane samudghATaya tasyAH sanmukhaM vilokitaM. tadA hRSTA mAlinI taM tRtIyavAra daMDena / / caritram | tADayAmAsa, tatkSaNaM sa sAvadhAno bhUtvA mAlinyai yotkAraM kRtavAn. tayApi tasyAzIrvAdo dattaH, kathitaM hai| ca he bAMdhava tava kiyaduHkhaM samutpannaM? kumAraH prAha he bhagini mama tu nidrAgatAbhUt, tena mayA kimapi hai | duHkhaM na jJAtamasti. tvayAyaM mamopari mahAnupakAraH kRto'sti. tatasto mAlinIkumAro kuzalena khagRhe / / | samAgato. atha mAlinI kumAraMprati jagAda, he bhrAtaratha tvayA viSAdo naiva kAryaH, yataH-mAnapAto'pi | | tasya syA-dyasya mAnonnatiH kSito // praNatiH pAdayoreva / nigaDo'pi punastayoH // 78 // atha mAli-14 | ko'pi taM jIvaMtamAgataM dRSTvA hRSTaH san ciMtayAmAsa, nUnaM matstrIkRta udyamo'pi saphalo jAtaH. tato'so , | rUpasenaMprati jagAda, he kumAra! tavApi mahadbhAgyaM yattvaM kaSTAccuTitaH. kumAraH prAha yuSmatprasAdAta. ye hai | bhavAdRzAH saMkaTe janoparyupakAraM kurveti taireva janairiyaM pRthvyalaMkRtAsti. uktaM ca-vihalaM je avlNbi| AvaipaDiyaMvi jo samuddharai // saraNAgayaM ca rakkhai / tehiM hi alaMkiyA puhavI // 79 // nirguNeSvapi | | satveSu / dayAM kurvati sAdhavaH // na hi saMharate jyotsnaaN| caMdrazcAMDAlavezmasu // 80 // mAlikenoktaM bho 6 kumAra! sarvo'pyayaM tava dharmamahimA phalito'sti. evaM vividhavArtA vidhAya sukhasuptAnAM teSAM rAtrirvyaH // 46 / PRODUCAURecotNCES Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena |8| tikrAMtA, prAtaHkAlazca saMjAtaH. tataH kumAreNa mAlinIprati proktaM, he bhagini! adya tvaM puSpaprAbhRtaM | gRhItvA kumAryA AvAse gaccha ? tatra gatvA ca tvayA kumAryA harSaviSAdaparIkSA kartavyA. sA yadi mamo. 8 // 47 // | pari harSa vahaMtI satI mamedRzaM duHkhaM jJAtvA duHkhinI syAttadA tvayA mahyaM kathanoyaM, cetsA madviSaye udvegaM | hai| kurvatI syAttadA sAyaM tatra gatvA tasyA ahaM harSamutpAdayiSyAmi. cenmadviSaye tasyA manasi manAgapi hai | viSAdo na syAttadA tasyA gRhe gamanena kiM prayojanaM? yato niHsnehe prItikaraNataH ko rasaH ? yataH-12 5| pAnIyasya rasaH zaityaM / bhojanasyAdaro rasaH // AnukUlyaM rasaH strINAM / zriyo dAnaM rasaH paraH // 81 // |3| | atha kumAreNetyuktA mAlino puSpakaMcukaM prathayitvA tadAvAse prAptA. atha puSpakaMcukayutAM mAlinImAgatAM | hai | vilokya sA kanakavatI rAjakumArI jagAda, he sakhi adya tvaM prAbhRtaM lAtvA kutaH samAgatAsi ? adya hai| * nAyaM prAbhRtagRhaNAvasaraH, yato'dya mama prANapriyapativiyogo jAto'sti, tena ca me manasi sAMprataM bhRzaM hai P| duHkhaM vartate. kasyAgre caitanmama duHkhasvarUpaM kathayAmi ? tvamevaikA mama jIvanatulyA sakhI vartase, tena 2 tavAgre'hametatsatyaM kathayAmi, yatpativiraho me viSatulya evAdhunA jAto'sti, athAhaM sarvathA naiva jIvi-12 || pyAmi, adya samastAyAmapi nizAyAM mama nidrA nAgatAsti, nUnamathAhaM viSabhakSaNarajjupAzAdinA maraNaM |3| HOCOLOCUREMCHOCODCOD // 47 // Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || sAdhayiSmAmi. adya tu daivaM mamoparyeva ruSTamasti, yena mama prANanAtharUpaM sarvasvaM saMhRtaM. atha prANanAtha- / rUpasena hai vinA mama kSaNamapi ratirnAsti, ahaM tu taM kSaNamapi naiva vismarAmi. atha he sakhi tvayA mamAparAdhaH 8 hai| kSatavyaH, adya rAtrAvahaM prANatyAgaM kariSyAmi. ityAdi kathayitvA sA pavanaMprati jagAda-pavana suNe eka hai // 48 // | vAtaDI / have hoisa huM chAra // tiNadose uDADaje / jiNa disi hoya bharathAra // 83 // ityAdi pralapya hai | sA svapatisnehena bADhaM vilapituM lagnA, yataH-snehamUlAni duHkhAni / rasamUlAzca vyAdhayaH // lobha-12 hai| mUlAni pApAni / trINi tyaktvA sukhI bhava // 87 // ityAdi zrutvA sA mAlinI tAM kanakavatI kuma- 18 hai raNAdvArayAmAsa, he sakhi yadi tvaM maduktaM kariSyasi tadAhaM te kathayAmi, yattvayA maraNaM na ciMtyaM yato | hai| jIvannaro bhadrazatAni pazyati, nRpaparIkSitasnehagaMgApatimaMtrIzvaravat, tadyathA-kasyacinnRpasyaiko maMtrI |zvara AsIt , tasya maMtrIzvarasya gaMgAbhidhAnA patnI babhUva. tayoHpatyoranyonyaM mahAn sneho babhUva. | 4] tayostatsvarUpaM kenApi rAjJo'gre niveditaM. ekadA tatparIkSAkaraNakotukinA rAjJA sa maMtrIzvaraH kaTake 18| vasAdhaiM gRhItaH. atha maMtrI prayANe prayANe khapriyAyai gaMgAthai snehalekhAn preSayAmAsa. athaikadA rAjJA | 18 tatsnehaparIkSArtha svasevakasAthai gaMgAyai lekhaH preSita; gaMgayA ca sa lekho vAcitaH, tanmadhye likhitamAsI-18| // 48 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena / / 49 // dhanmaMtrIzvaro mRta iti. tadvAcayaMtyaiva tayA snehavazAtsvaprANAstyaktAH. atha tena sevakena pazcAdAgatya || caritram | gaMgAyAstatsvarUpaM rAjJe niveditaM. tato rAjJA maMtrIzvarasyottArake gatvA tasyA maraNaM jJApitaM. tat zrutvaiva || maMtrIzvaro'pi mUrchitaH, zItopacArelabdhasaMjJaH sa AtmaghAtAya tatparo babhUva, paraM pazcAttApapareNa rAjJA tat hai| | sarva svarUpaM nivedya kSAmayitvA ca bahukathanapUrvakaM sa maraNAdrakSitaH. tato dvAdazavarSAnaMtaraM sa maMtrIzvaraH svapanyasthIni gRhItvA gaMgAyAM kSepaNAthai gataH. tataH sa snAtvA tAnyasthIni yAvattannAmnA gaMgAyAM prakSi-12 | pati tAvattatra vANArasInRpatiputrI sakhIyutA snAnArthamAgatA. tasyAzca pUrvabhavasaMbaMdhikhanAmAdi zrutvA tatkSaNaM jAtismaraNajJAnaM samutpannaM, tatkAlaM sA murchAmAsAdya bhUmo patitA. tadA vyAkulAbhiH sakhIbhi- 6 | stavRttAMto rAjJe jJApitaH, rAjApi tUrNaM tatra samAgataH. tadA sakhIbhiruktaM he svAminnanena vaidezikena , | kimapi maMtrAdikaM bhaNitaM, tena cAsau kumArI bhUmo patitA. itaH zItopacAraiH sacetanIbhUtA kumArI hai 2] jago, he tAta asya vaidezikasya yadi yUyaM kimapi virUpaM kariSyatha tadAhaM prANatyAgaM kariSye. tat zrutvA | | vismitena rAjJA pRSTA sA kumArI sarva nijapUrvabhavavRttAMtaM jago. asAveva maMtrIzvaro mama pUrvabhavabhartAsti, 11 E49 // | tenAnenaiva sAdhaiM mama pANigrahaNaM kAraya ? anyathAhaM kASTabhakSaNaM kariSye. rAjApi tat zrutvA bhUrisanmA-51 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena | napUrvakaM taM maMtrIzvaraM svagRhe samAnIya tayA svaputryA saha tasya pANigrahaNaM kArayAmAsa. evaM jIvato . caritram hai| maMtriNaH saiva bhAryA prAptA. tathA tvamapi maraNaM mA ciMtaya? yataH-vipadyapi gatAH saMtaH / pApakarma na | || kurvate / / haMsaH kurkuTavatkoTA-natti kiM kSudhito'pi hi // 7 // evaMvidhAni mAlinyA vacanAni zrutvA hai | tayA rAjakanyayoktaM, he sakhi! prANanAthena vinottamastrINAmavasthAnaM na yuktaM, patirahitA hi striyaH sthAne / || sthAne parAbhavaM prApnuvaMti. uktaM ca-vivAhe puNyakAryAdo / maMgalaM sadhavAH striyaH // vidhavA garhitA | || loke / prApnuvaMti parAbhavaM // 90 // atha mAlinyoktaM he sakhi tvaM viSAdaM mA kuru ? tava bhartA kuzalena | meM vartate. tat zrutvA sA prAha, he sakhi! sa mama patiyadi jIvyate tarhi jagati ko'pi na mRtyuM prApnuyAt.5 | tato mAlinyA tadviSaye'neke sapathAH kRtAH, uktaM ca he sakhi tvamadya saMdhyAvadhi vilaMbasva? cedadya ta, prAktanavelAyAM tava pAveM na samAgacchettadA tvayA maraNaM ciMtyaM, nUnaM maduktamanyathA naiva bhaviSyati. | ityuktvA mAlinI tasyai tatpuSpakaMcukaM samarpya svagRhe samAgatA. tatastayA kumArAya tasyAH sarvo'pi vRttAMtaH kathitaH, punaruktaM ca mayA sAdya saMdhyAvadhi maraNAdakSitAsti. tat zrutvA kumAro hRSTaH san varSaH | 18| samAnaM tadinaM kathamapyativAhya rAtrI pAduke paridhAya tasyA AvAse prAptaH. tatastaM kumAraM samAgataM dRSTvA || // 50 // CHHOROSCORRECENER Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena 18| meghavRSTiM vilokya mayUrIva sAtIvapramodaM prAptA. yataH-abhRtaM zizire vahni-ramRtaM kSorabhojanaM // amRtaM caritrama || rAjasanmAna-mamRtaM priyadarzanaM // 91 // tataH kumAreNoktaM he priye'thAtrAvasthAnaM na yuktamiti kathayitvA || hai sa rUpasenakumAro mAlinIgRhAtsvavastugraMthiM samAdAya tAmakathayitvaiva priyAyutaH pAdukAprayogeNa tatraiva | vaTavakSe samAgataH, tatra vaTazAkhAyAM ca tAbhyAM rAtro vizrAmo gRhItaH. tadA kanakavatI suptA, kumArazca jAgaruko'sthAt. yataH-udyame nAsti dAridraM / japane nAsti pAtakaM // monena kalaho nAsti / nAsti * | jAgarato bhayaM // 92 // nirdhanA dhanavaMtazca / nRpaastddhikaarinnH|| pravAsinazra vezyAzca / na svapaMti kadA-13 | cana // 93 // athaitasminnavasare tatraiko yogI ekA yoginI ca, to daMpato kApi gacchaMto rAtrI vizrA-14 | mAthai samAgatya tasyaiva vaTavRkSasyaikAyAM zAkhAyAM sthito. itaH sa yogI tatsthAnaM dRSTvA bADhaM rudituM lagnaH, | yoginyA vArito'pi sa rudanato na tiSTati. tadA yoginyA pRSTaM he svAmin tvamasyAM velAyAmetasmin || raudre sthAnake kasmAddanaM karoSi? tenoktaM he priye tvametadvRttAMtaM zRNu ? asminneva vaTavRkSe vayaM catvAro ? | yoginaH samasukhaduHkhAzcatuHzatavarSANi yAvat sthitAH. dhyAnatuSTadevatArpitakaMthAdivastucatuSTayaprasAdA-10 laa||51|| || mahAsukhaM cAnvabhavAma. paramekadA ko'ipi dhUto'tra samAgatyAsmAn vaMcayitvA mahAprabhAvayutaM tadvastu- 13 MAHARASHTRA C TOR Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram || catuSTayaM ca gRhItvA palAyitaH, asmin sthAne cetyAdismaraNato mama rudanaM samAgataM. ato he priye / / rUpasena jagati kasyApi vizvAsakaraNaM na yuktaM, yataH-na vizvasedamitrasya / mitrasyApi na vizvaset / / kadA-18 | citkupitaM mitraM / sabai guhyaM prakAzayet // 94 // tena dhanAdhigamanAdahaM rodimi. tat zrutvA yoginyokta- 12 // 52 // | mathAraNyaruditena kiM syAt ! yataH-bhavitavyaM bhavatyeva / karmaNAmIhazI gtiH|| vipattau kiM viSAdena / 8| saMpatto harSaNena kiM // 95 // kiMca tadvastubhyo'pi kamyApyupakAra eva bhaviSyati, lakSyAH phala-10 8 mapyetadeva, no cedvinAzaH syAt, uktaM ca-dAnaM bhogo nAza-stisro gatayo bhavaMti vittasya // yo na | | dadAti na bhuMkte / tasya tRtIyA gatirbhavati // 96 // dhanaM nazyati putro'pi / vipadya kvApi gacchati // na | | hi zakyA gatiAtuM / dhanasya nidhanasya ca // 97 // vanakusumaM kRpaNazrIH / kUpacchAyA suraMgadhUlizca // | tatraiva yAMti vilayaM / manorathA bhAgyahonAnAM // 98 / / kITikAsaMcitaM dhAnyaM / makSikAsaMcitaM madhu // 2 | kRpaNeH saMcitA lakSmI-ranyastu paribhujyate / / 99 // tena he svAmistvayA duHkhaM na karaNIyaM. punastayA | 8| yogI pRSTaH, he svAminniyaMti varSANi yadi yUyamatra sthitAstadAtra kApi mulikA jaTikA vA bhavadbhirA-18 / zcaryakAriNI dRSTA na vA? tadA yogI prAha asmin pradeze caika evaMvidho vRkSo'sti yasyAghAtayA muli. 18 // 52 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | kayA manuSyo markaTo bhavet tat zrutvA sA prAha he svAmin yayA manuSyo'pi pazutvaM prApnuyAttayA mUlikayA kiM prayojanaM ? punaryogI prAha he priye dvitIyApyatraikaivaMvidhA mUlikAsti yayA cAghAtayA mrk|| 53 // Tospi manuSyaH syAt tato yoginyA prerito yogI tanmUlikAdvayaM gRhItvA svapatnIyuto'nyatra yayau . athAyaM sarvo'pi vRttAMto jAgarukeNa rUpasenakumAreNa zruto dRSTazca tato vismitena kumAreNApi tanmUli - kAdvayaM gRhItaM. atha kanakavatI jAgRtA kumArazca suptaH, kSaNena tasya nidrApi samAgatA. tataH kanakavatyA ciMtatametadgraMthiM vilokayAmIti tato yAvattAM graMthiM choTayitvA sA vilokayati tAvattayA tanmadhye thApAtradaMDAdi dRSTaM tad dRSTvA camatkRtA sA ciMtayAmAsa nUnamayaM ko'pi dhUrtoM yogI dRzyate, veSaparAvartanena dhUrtavidyayADaMbareNa cAhaM mugdhAneneyatkAlaM vipratAritAsmi yataH - prathamaM DaMbaraM dRSTvA / na pratIyAdvicakSaNaH // atyalpapaThitaM kIraM / teneva kuTTinI yathA // 200 // tathAhi - siMdUrapure madanakAbhidho dhUrta eko vipra AsIt tenaikaH zukaH pAThayitumArebhe, paraM tasya zukasya tu kimapi nAyAti tatastena zaThena 'vIsevIsA' ityekameva padaM sa pAThitaH tatastaM suMdarapaMjaramadhye saMsthApya catuSpathe tadvikrayArtha sthitaH ita ekA vezyA tatra samAyAtA, tayA vipraMprati pRSTaM bho vipra ayaM zukaH kiM vetti ? vipraH prAha 1 rUpasena : 1696 caritram // 53 // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena / / ayaM tu sarvamapi vetti, tvaM svayameva pRccha ? tatastayA zukaMprati pRSTaM bho zuka ! tvaM mAtRkAM paThituM vetsi? |4| caritram ||zukenoktaM vIse vIsA' tatastayA hRSTayA sa zuko brAhmaNaMprati bahudravyaM datvA gRhItaH. gRhe samAgatya hai| pRSTaH sa zukastu tadeva padamAha. tatastayA jJAtamaho dhUtena tena vipreNAhaM bADhaM vaMcitA. evamahamapyanena | // 54 // |5| dhUrteneyatkAlaM vipratAritA. arere rAjakumAryA mamAnena yoginA saha saMyogo jAtaH. aho karmaNAM / | gativicitrAsti. yataH-aghaTitaghaTitAni ghttyti| sughaTitaghaTitAni jarjarIkurute // vidhireva tAni | ghaTayati / yAni pumAnnaiva ciMtayati // 1 // haihai devena durghaTaM ghaTitaM, aho nIcajAtIyajanasaMgAnmaraNa- 13 | meva zreyaskara. atha tvahaM yadi pazcAdyAmi tadaiva varaM, iti viciMtya sA tadvastucatuSTayaM gRhItvA pAdukAprayogeNa 8 zIghra svanagare svAvAse prAptA, kenApi ca tadgamanAgamanaM na jJAtaM. aho nibuddhikatvena dRDhasnehAbhAvena ca sA mUrkhA taM ciMtAmaNitulyamapi tyaktvA gatA. yataH-anRtaM sAhasaM maayaa| muurkhtvmtilobhtaa|| | azocaM nirdayatvaM ca / strINAM doSAH svabhAvajAH // 3 // strINAM hi prAyo'vimRzyakAritvameva syAt. ito. 18|tra kumAro jAgaritaH khapriyAmAlApayati, paraM ko'pyuttaraM na dadAti. tadA tenAMdhakAre jJAtaM yattasyA | 8 / / 54 E-SERSAR. 54 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena / / 55 / / | nidrA samAgatA bhaviSyati tatastAM sa jAgarayati - projjRMbhate parimalaH kamalAvalInAM / zabdaM karoti catarUpari tAmracUDaH // zRMgaM pavitrayati merugirervivasvAnutthIyatAM sunayane rajanI jagAma // 4 // tathA sA na vadati punaH kSaNaM pratIkSya sa svapriyAmuddizya babhASe - ete vrajeti hariNAstRNabhakSaNAya | cUrNa | vidhAtumatha yAMti hi pakSiNo'pi // mArgastathA pathikalokagaNaprapUrNa / utthoyatAM sunayane rajanI jagAma // 5 // ityukte'pi kiMcidapyuttaramalabdhvA vismito rUpasenakumAro yAvat sAvadhAnatayA vilokayati tAvattatra svabhAryAM na pazyatisma, kaMthAdivastucatuSTayamapi na vilokayatisma. aho mama nidrAmadhye idaM kiM jAtaM ! yataH - nidrA mUlamanarthAnAM / nidrA zreyovighAtinI // nidrA pramAdajananI / nidrA saMsAravardhana // 6 // nUnaM manuSyANAM nidrayA hAnireva syAt uktaM ca- AjanmopArjitaM dravyaM / nidrayA vyavahAriNAM // cauraistu gRhyate sa / tasmAdetAM vivarjayet // 8 // tato'sAvutthAya tAM sarvatra vilokayAmAsa, paraM sA na labdhA. tataH sa manasi ciMtayati, aho nUnaM sA mAtRpitRmilanamanorathA punaH svasthAnake eva gatA saMbhAvyate, paraM sA mama divyavastugraMthimapyAdAya yadgatA tadevaitatkAryaM mama duHkhaM karoti yataH - | rAtrirgamiSyati bhaviSyati suprabhAtaM / bhAsvAnudeSyati hasiSyati paMkajaM ca // itthaM viciMtayati koza caritram / / 55 / / Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena caritrama || gate dvirephe| hA haMta haMta nalinI gaja ujahAra // 10 // tataH kumAreNa ciMtitaM nUnaM sApi mAlinIva dii| hai| mama yogisvarUpaM jJAtvA bhItA sato pazrAtsvagRhe gatA saMbhAvyate, murkhatvenautsukyatvena ca tayaiva kRtaM hai hai| jJAyate. yataH-mUrkhamya pApasya na kiMcidaMtaraM / bAlasya vRddhasya na kiMcidaMtaraM // viSasya tailasya na kiMci- 12 ||56||tt daMtaraM / mRtAmRtAsyApi na kiMcidaMtaraM // 12 // aho strINAM ye vizvAsaM kurveti te mUrkhA eva, yataH| nadInArInareMdrANAM / nIcanAginoyoginAM // nakhinAM ca na vizvAsaH / kartavyaH sumanasvinA // 13 // tataH / kumAro maTamanuSyabhavanamRlikAdvayaM gRhotvA, ekayA mUlikAyA ca svayaM markaTIbhUya kiyadbhirdinaiH sa 4 | kanakapure tasyAmeva vATikAyAM gataH, tato'so dvitIyAM mUlikAmAghrAya yathAsthitasvarUpo jAtaH san , | caMpakavRkSatale suptaH. itaH sA mAlinyapi puSpagrahaNAthai tatra samAyAtA, kumAraM ca dRSTvA hRSTA satyuvAca, | # bho bhrAtastvamiyaMti dinAni va gato'bhUH? kena kAraNena, kasmai lAbhAya, kasya milanArtha vA gata AsIH? tat zrutvA rUpasenakumAreNoktaM he bhagini tvaM zRNu ? ityuktvA kumAreNa sakalamapi kanakavatyAH svarUpaM tasyA agre niveditaM. tadA vismitayA tayA pRSTaM, he bhrAtaH sA kanakavatI tvacaiva sthitAsti, 13 14 ahaM tu sarvadA tasyAH pAveM gacchAmi. tenoktaM tasyAM rAtrau sA mayA sArdhaM samAgatAbhRt, paraM mayi |8| // 56 // RANICHARIER---MROrience Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena 18| nidrANe sA mama sarvasvaM lAtvAtrAgatAsti, evaM ca tayA mayA sArdhaM vizvAsaghAtaH kRto'sti, tato'tha | hU~| tasyAstadvizvAsaghAtaphaladarzanArthaM mamAbhilASo vartate. tat zrutvA mAlinyoktaM he bhrAtarabalopari kaH || // 57 // | kopaH? kITikopari kaH kaTakATopaH ? kumAreNoktamathaikavAraM tasyAH samIpe gaMtuM mamecchA vartate, mAli. nyoktaM tatra tu saptazatamitA ArakSakAH saMti, tato vinA pAduke tatra gamanamazakyameva. kumAreNoktaM he bhagini tatra gamane mama pArzve ekA buddhirvartate, tato yadi tvaM me kathitaM karoSi tadA tAM buddhimahaM | 4] kathayAmi. tavRttAMtastu tvayA kasyApyagre na kathanIyaH, yanmama strINAM vizvAso nAsti, strINAM hRdaye || 8| gAMbhIryaM na syAt, yataH-avasetvavaTe noraM / cAlinyAM sUkSmapiSTakaM // strINAM ca hRdaye vArtA / na tiSTaMti || | kadAcana // 14 // tenaiva hetunA tvAmahaM dRDhaM kathayannasmi. mAlinyoktaM he bAMdhava tvamevaM punaH punaH kasmA- |* hai| vadasi ? sarvA api striyastulyA na syuH, atastvaM me niHzaMkaM kathaya ? tadA kumAraH prAha he bhagini hai | zRNu? ahaM kenApyupAyena markaTo bhaviSyAmi, tatazca tvayA markaTarUpaM mAmAdAyaikadA rAjakumAryA 2 AvAse gaMtavyaM. tato yadA sA kumArI markaTarUpaM mAM krIDAthai mArgayet tadA tvayA sahasAhaM nArpaNIyaH, | [3] paraM yadyatyAgrahaM kuryAttadA tvayAhamarpaNIyaH, yathecchaM mulyadravyaM ca gRhaNIyaM, evaM ca kRte tavApi lAbho |8| CRACKEECIALORE // 57 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena / / 58 / / | mamApi ca kAryasiddhirbhaviSyati tat zrutvA tayoktaM he bhrAtastvaduktaM mama pramANameva, ahamapi tathaiva kariSyAmi tataH kumAro markaTarUpo jAtaH, taM markaTaM kapardikAghurgharikAvastrAdibhiralaMkRtya tena saha kanakavatyAH prAsAde gatA. tatra puSpAdiprAbhRtaM vidhAya praNAmaM kurvatI sA mAlinI kumAryA pRSTA, he sakhi eSa markaTastu suMdarI dRzyamAno'sti, tanaM krIDAvinodArthaM mahyaM samarpaya ? tat zrutvA mAlinI prAha, he svAminI sarvamapi tvadAyattamevAsti, paramayaM markaTastu mama vATikAyA rakSako'sti mama bharturapi sa prANapriyo'sti me bAlakA api caitena saha krIDAM kurvati, tena sa tubhyaM kathamarpayituM zakyate ? tadA kumArI prAha tvaM kimapi dravyaM gRhANa ? paraM mamainaM markaTamarpaya ? yena me dinAni sukhena yAMti tataH kumAryA tasyai mAlinyai eko dInAra ekA ca varyA zATikA dattA, evamatIvAgrahato mAlinyApi tasyai markaTo dattaH tato mAlinI svamaMdire gatA, kumArI ca sakalaM dinaM yAvattena markaTena saha krIDAvinodaM cakAra. atha saMdhyAsamaye yadA sarvo dAsyAdiparivAraH svasvasthAnake prAptastadA sa markaTo mUlikAmAghAya yathAvasthitarUpo rUpasenakumAro jAtaH; taM dRSTvA cakitayA kumAryA ciMtitamaho kimidamAzcarya! kiveMdrajAlaM! kiMvA ko'pi svapnabhramaH ! tataH sA lajjayA svavastrAMga saMvaraNaM vidhAya devamivAgataM svapatiM jJAtvA caritram / / 58 / / Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 59 // tatpAdayoH patitA, kathayAmAsa ca he svAminmamAparAdhaM tvaM kSamasva ? he prANanAtha tvameva mama jIvanaM gatizca. ajJAnAnmayA kRto'nyAyastvayA manasi nAneyaH, ekavAraM ca kSaMtavyaH, atha punarahamevaM naiva kariSyAmi tat zrutvA kumAraH prAha, he priye bahukathanenAtha kiM syAt ? kRtrimasnehena manAgapi kAryasiddhirna bhavati, satyasneharaMgastu durlabhaH yataH - prAptuM pAramapArasya / pArAvArasya pAryate // strINAM prakRtivatrANAM / duzcaritrasya no punaH // 19 // kumitre nAsti vizvAsaH / kubhAryAtaH kutaH sukhaM // kurAjye nirvRtirnAsti / kudeze nAsti jIvitaM // 20 // tat zrutvA rAjakumArI prAha he svAmin yuSmAdRzAH satpuruSAH kRtAparAdhe'pi jane na kupyaMti, nUnaM mayA yuSmAkaM saMtApaH kRto'sti, tenAhamagnitulyA jAtAsmi yUyaM ca caMdanasamAH stha, yataH - sujano na yAti vikRtiM / parahitanirato vinAzakAle'pi // chinno'pi hi caMdanataruH / surabhayati mukhaM kuThArasya // 23 // athAhaM he svAmin yuSmatpAdayormuhurmuhuH praNipatya kathayAmi, yanmamAparAdhaH kSatavyaH. ityAdIni kumArIvacanAni zrutvA rUpasenakumAreNoktaM, he priye asmin viSaye tava kazcidapyaparAdho nAsti, mama prAktanakarmaNa evAyaM doSo'sti yataH - udayati yadi bhAnuH pazcimAyAM dizAyAM / vikasati yadi padmaM parvatAgre zilAyAM // pracalati yadi meruH zItatAM caritram / / 59 / / Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAratram // 60 // yAti vahni-stadapi na calatIyaM bhAvinI karmarekhA // 25 // atha he priye yadi tvaM madAjJAvartinyasi / / rUpasena | tadA tvamenAmauSadhIM gRhANa ? AghAya ca vilokaya yatkIdRzo'syAH parimalo'stIti. anayAghAtayA ca hai| | yAvajIvamAvayoH sneho bhaviSyati. tat zrutvA tayA mugdhayA ca tathaiva kRtaM. tatkSaNameva sA markaTIrUpA jAtA, tato rUpasenakumAro markaTIrUpAM tAM staMbhe badhvA tadgRhamadhyasthApitatadvastucatuSTayaM ca lAtvA 8| pAdukAprayogeNa drutaM mAlinyA gRhe gataH. prAtazca svakoyaM sarvavastusamUhaM gRhItvA sa vane prayAtaH, tatra | ca gatvA sa svamanasi samyag viciMtya yogIMdrarUpaM vidhAya kaMthAdi ca paridhAyAvadhUtaveSeNa sthitaH. | | yataH-kvacidbhUmau zayyA kvacidapi ca paryakazayanaM / kvacicchAkAhAraH kvacidapi ca shaalyodnruciH|| kvacitkathAdhArI kvacidapi ca divyAMbaradharo / manasvI kAryArthI na gaNayati duHkhaM na ca sukhaM // 20 // atha | prAtaH kumAryAH prAsAde yadA dAmyaH samAgatAstadA kanakavatosthAne baddhAM tAM markaTIM vilokayaMtisma. | | tAbhizca tatsvarUpaM nRpAya jJApitaM, he svAmiMstava putrI markaTIrUpA jAtAsti. rAjJApi tatrAgatya tadvi | lokitaM, tadA tasya manasi khedaH samutpannaH, tato'so vicArayAmAsa kimayaM ko'pi dRSTidoSo'bhUt ? kiM |6| vA ko'pi zAkinyAdilo jAto'sti ? vA kenApi zaptAsti ? athavA kenApi duSTena maMtrazaktyA |8| PARENCREAKINCRECOR RECORNER Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena caritrama / / 61 // 18| markaTI kRtAsti, vA kenApi vairiNA sureNa sA makaTItvaM prApitAsti. tato rAjJA tAH sarvA api | hai dAsyaH pRSTAH, bho dAsyaH kalye kiM ko'pyatrAgata AsIt ? tat zrutvA dAsIbhiruktaM he svAmin kalye mAlinI samAgatAta, paraM sA tu sarvadAtra kumArikAkate puSpANi lAtvA samAyAti, kevalaM kalye tayA svasArdhameko markaTo'pi samAnIto'bhUt. tadvinAnyatkimapi vayaM na jAnImaH. tatazciMtAturo rAjA svasa| bhAyAM samAgataH, buddhisAgaramaMtrIzvarAya ca kumAryAstatsvarUpaM jJApitaM, kathitaM ca mAlinyA kimapi | | kuTilaM kRtaM saMbhAvyate. tato rAjJA svasevakairAkAritA sA mAlinI bhayena kaMpamAnAMgI rAjasabhAyAM |3| | samAgatA. yataH-paMthasamA natthi jarA / daridasamo parAbhavo natthi // maraNasamaM natthi bhayaM / khuhA- 18 | samA veaNA nasthi // 28 // rAjAtha mama kiM kariSyati? kimarthaM cAhaM tenAkAritAsmi ? iti bhRzaM | | ciMtAturA sA tatra sthitA. itaH krodhAtureNa rAjJA sAlApitA, are duSTamAlini ! nagaramadhye evaMvidhAni | kUTAni tvayA kutaH kriyate ? anye janAstu tiSThaMtu, magRhe eva tvayA kuTilaM kRtaM? bhayavihvalAMgI sA prAha he rAjeMdra ahaM tu kimapi na jAnAmi. rAjJoktaM re duSTe tvayA kalye kumAya markaTaH samarpita AsIt, |61 // || tadviSaye cemA dAsyaH sAkSiNyaH saMti. mAlinyUce he svAmin mayA sa markaTastasyai svayameva haTAnnA-151" Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 62 // - : pito'sti paraM tayA bhRzaM mArgito'rpito'sti sa markaTazca mama vATikAyA rakSapAlo'bhRt. ekadA mama vATikAyAM bahavo yoginaH samuttaritA Asan, taiH sa markaTo mukto vismRto veti samyagahaM na jAnAmi, paraM kalye mayA kotukena sa kumAryA AvAse sArdhamAnIto'bhRt tvatputryA ca dRSTo mArgitazca tataH | snehena mayApi tasyai samarpitaH tat zrutvA rAjovAca are duSTe matputrI tava pArzvAnmarkaTaM kasmAtprArthayet ? nUnaM tvaM mRSAbhASiNI pApiSTA hRdi ca duSTA vartase, tava tu cauradaMDa eva yuktA'sti rAjJa iti vacanAni zrutvA duHkhArtA mAlinI ciMtayati, nUnamadya mamopari daivaM ruSTamasti, akRto'pi mama doSo lagnaH, yataHjaM nayaNehiM na dIsai / hiaeNavi jaM na ciMtiaM kahavi // taM taM siraMmi nivaDai / narassa divve parAhRte // 29 // tato maMtrIzena rAjJa uktaM he svAminnasyAH ko nAmAnyAyaH ? mudhA pApaM kasmAt kriyate ? | pUrvame kasarva jIvarakSakakAruNyanidhAnavaidezikakumAramAraNarUpaM pApaM tu bhavatA kRtamasti, athAdhunedaM strI| hatyApAtakaM ca mudhA kathaM gRhNAsi ? avimRSTakRtaM kAryaM nUnaM pazcAttApAya jAyate tat zrutvA rAjA prAha he maMtrin tvaduktaM satyamasti paraM yadA kumArI sajjIbhavettadaiva mama citte samAdhiH syAt, atastatkRte ko'pyupAyo vilokyatAM ? maMtrI prAha he svAmin mAlinyAnayA satyameva yogimukta krIDAmarkaTasvarUpaM caritram / / 62 / Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ spona 15/proktamasti, tatazca jJAyate yadevaMvidhakAryakAriNo yogina eva saMti, te hi dhUrtA dezAMtareSu bhramaMti, caritram | maMtrataMtrAdibhizca lokAn vipratArayaMti, kiMca prAyaste'satyavAdina unmAdino mAMsAdanAzca bhavaMti. eSAM // 63 / / vizvAso na kAryaH. tat zrutvA rAjJA nijasevakaidezavidezebhyaH sahasrazo yoginastatrAhUtAH, samAgatAzca te sarve rAjJA pazava iva vATake kSiptAH. tatrasthAste sarve ciMtayAmAsuraho'smAkaM nRpaH kiMprakAraM gauravaM 18 hai vidhAmyati ! athAnyadA rAjA tAn yoginaHprati kathayAmAsa, bho yogino yUyaM dezavidezabhramaNazIlAH | 61 kautukamaMtrataMtrAdividaH kalAkuzalAH stha, atastaM kamapyupAyaM kuruta yathA markaTIbhUtA matputrI sajA |" bhavet. te procuheM rAjan vayaM tu bhikSayA nirvAhaM kurmaH, asmAkaM vRzcikottAraNamaMtro'pi nAyAti, cetkApi 8 | kalAsmAkamagre syAttadA tAM kuto bhavatAmagre na prakAzayAmaH? atha rAjJA svasevakAH pRSTAH, bho sevakAH hU~ kiM bhavadbhiH sarve'pi yogino'trAnItAH saMti? tairuktaM he svAminnekaM yogIMdraM vinA sarve'pi yogino'tra | samAgatAH saMti. rAjA prAha tarhi sa yogIMdraH kvAsti ? yo mayAhRto'pi nAyAtaH! tairuktaM he svAmin | sa yogIMdrastu kaMthAM paridhAya catuSpathamadhye dhyAnaM kurvan sthito'sti, dInajanebhyazca dInArAn yacchati, 2 // 63 / / 5| bahavo janAstasya parita upaviSTAH saMti, teSAmagre ca sa paropakAraviSayamupadezaM yacchati, yathA-|| Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena ritrama // 64 // | svahastena ca yaddattaM / labhyate nAtra saMzayaH // parahastena yaddattaM / labhyate vA na labhyate // 62 // kasturI | | pRSatAM radAH karaTinAM kRttiH pazUnAM payo / dhenUnAM chadamaMDalAni zikhinAM romANyavInAmapi // pucchA hai| 2 snAyuvasAviSANanakharasvedAdikaM kiNcn| syAjanminyupakAri martyavapuSo nAmuSya kiMcitpunaH // 34 // hai | ityAdyupadezaM lokebhyo yacchan sa tatra sthito'sti. tat zrutvA kupito rAjA jagAda are ! yo mamAjJA- | |mapi na manyate sa cAyaM yogI mAraNIya eva. rAjJa iti vacanaM zrutvA maMtrI jagAda, he svAmin tasya | | vidyAsiddhasya yogIMdrasyopari bhavatAM krodhakaraNa yuktaM na, asadRzanareSu kopakaraNaM yuktaM na, yataH-yadyapi | mRgptipurto| virasaM rasatIha mttgomaayuH|| tadapi na kupyati siNho| visadRzapuruSeSu kaH kopaH , | // 35 // he svAmin tvaM rAjAsi, eSa ca yogI vartate. rAjJoktaM tarhi he maMtrin tvaM tatra gatvA tasya | | yoginaH svarUpaM vilokaya ? tato maMtrI stokaparivArayutastatra gataH, maMtriNamAgacchaMtaM vilokya sa | yogIMdro'pi bahumAnapUrvakamabhyutthAnAdinA tasya pratipattiM cakAra. tadA maMtriNoktaM he yogIMdra yUyaM | sarveSAmapi pUjyAH stha, tato mayi kRpAM vidhAya yuSmatsthAne upavizata ? yoginoktaM he maMtrIza yUyamapi | rAjamAnyatvAtsatkArArhA eva stha. uktaM ca-rAjamAnyaM dhanADhayaM ca / vidyAvaMtaM tapasvinaM // raNe zUraM ca |8| // 64 // Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena / / 65 / / dAtAraM / kaniSTamapi jyeSTayet || 36 || tato maMtrI smAha he yogirAja ! rAjJA yUyamAkAritAH stha, rAjA ca sarvadarzanAdhAro vartate, tena kRpAM vidhAya yUyaM rAjasabhAyAmAgatya kAmapi kalAM darzayata ? tat zrutvA yogI prAha he maMtrIMdra asmAdRzAM yoginAM rAjJaH kiM prayojanaM ? yataH -- bhuMjImahi vayaM bhikSAM / jIrNa | vAso vasomahi // zayImayi mahIpIThe / kurvImahi kimIzvarIM // 37 // kiMca bho maMtrin rAjA tu sa eva kathyate yaH kasyApi nyAyamanyAyaM vA vetti tatphalaM ca darzayati, tasya puNyamapi ca syAt uktaM caprajAnAM dharmaSaDbhAgo / rAjJo bhavati rakSituH // adharmasyApi SaDbhAgo / jAyate yo na rakSati // 39 // aparaM ca - duSTasya daMDaH svajanasya pUjA / nyAyena kozasya ca saMpravRddhiH // apakSapAto viSayeyu rakSA | paMcaiva dharmAH kathitA nRpANAM // 40 // rAjalakSaNAni durlabhAni pApAni kurvataM rAjAnaM cenmaMtrI na niSedhayati tadA maMtriNo'pi doSaH syAt. nRpeNa hi kRtaM pApaM / maMtriNo'pi lagedhdhruvaM // guroH ziSyakRtaM pApaM / patnIpApaM ca bhartari // 41 // tat zrutvA maMtriNA pRSTaM he yogIMdra rAjJA tatkiM pApaM kRtamasti ? | yoginoktaM he maMtrin zRNu ? ye yoginaH pRthakpRthagdezeSu bhramaMto bhikSayA nijAjIvikAM kurvati, kasyApi niMdAM na kurvaMti, evaMvidhA apyete yogino rAjJA caurA iva kathamatra rakSitAH saMti ? evaMvidhazca caritram // 65 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena 4 caritram || rAjJo'nyAyaH kathaM soDhuM zakyate? atastvaM rAjJaH pAdyaM gatvA tAn vimocaya? tato maMtrI tata utthAya || nRpapAveM gatvA tasya yoginaH sarvaM svarUpaM kathayAmAsa. punarapi tena rAjJe kathitaM he svAmin aso yogI || PmahAvidvAn dAnezvarI kalAvAMzca dRzyate, tasya tu bahumAnadAnameva yuktaM, ete pUrva sthApitAzca yogino'tha | 5] drutaM mocyAH. iti zrutvA rAjJA mocitAste sarve'pi yoginastasyAzIrvAda datvA vane gatAH, tato rAjJA || || yogIMdramAkArayituM svAMgarakSakAstatra preSitAH, tAnAgacchaMto dRSTvA yoginoktaM, ceyUyaM matsamIpamAgamiSyatha |8 6] tarhi sarvAnapi bhavato'haM bhasmasAtkariSyAmi. tatastaiIdarasthaireva sa yogIMdra AkAritaH, tadA yogIMdre- 18 NoktaM yadi nRpasya kArya bhaviSyati tadA sa svayameva yAnaM lAtvAtrAgamiSyati. tatastaiH pazrAdvalitvA hai | nRpAgre samAgatya yogiprokto vRttAMtaH kathitaH. tadA saparivAro rAjApi yAnayutastatra samAgataH, manaH | 2 sthiraM yasya vinAvalaMbanaM / dRSTiH sthirA yasya vinaiva darzanaM // vapuH sthiraM yasya vinA prayatnaM / sa eva yogI sa guruzca sevyaH // 42 // ityuktvA sa yogine praNAmamakarot , bahuvidhaM sanmAnaM ca dattavAn. 8| yataH-vidvatvaM ca nRpatvaM ca / naiva tulyaM kadAcana // svadeze pUjyate raajaa| vidvAn sarvatra pUjyate // 43 // paMDiteSu guNAH sarve / mukheM doSAstu kevalaM // tasmAnmUrkhasahasreNa | prAjJa eko na labhyate // 44 // // 66 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 67 // rUpasena 18| he yogIMdra tvaM vidvAnasi, tena ca sarvamAnyo'pyasi. ityAdIni rAjJo vAMsi zrutvA yogI jago, he 18 caritrama hU~| rAjan tvamapi paMcamalokapAlatvAnmAnAho'si. ytH-vyovRddhaastpovRddhaa| ye ca vRddhA bahuzrutAH // sarve || | te dhanavRddhAnAM / dvAre tiSTaMti kiNkraaH||44|| tato nRpeNa sa yogI bahusanmAnapUrvakaM yAnArUDhaH khAvAse hai | samAnItaH. tato rAjJA praNamya sa pRSTaH, he svAmin bhavatAM pAzve kApi kautukakAriNI vidyA jaTikA hai | mulikA vA vartate ? yoginoktaM guruprasAdAdastyeva. nRpaH provAca, tarhi he yogIMdra matputrI kenApi markaTI- | rUpA kRtAsti tAM tvaM sajIkuru ? yoginoktaM cettAM sajjAM yathAsthitarUpAM ca karomi tarhi tvaM mahyaM kiM 13 hai| dAsyasi ? rAjJoktaM dInArapaMcazatI grAmamekaM ca te dAsyAmi. yoginoktaM vayaM yogino dhanena prAmeNa ca |* | kiM kurmahe ? cettayA kumAryA saha mama pANigrahaNaM kArayiSyasi tadaiva tAmahaM sajjAM kariSyAmi. tat zrutvA | rAjA ciMtAturo jAtaH, ito dustaTI itazca vyAghra iti nyAye patitazca, uktaM ca-ekato hi gamanaM hai | paradeze-'pyanyatazca pizunaiH saha saMgaH // pUrvameva hi kubhojanamAsI-nmakSikAnipatanaM ca tathAnyat | // 46 // evaM caikato mama sutA markaTIbhRtA duHkhinyasti, anyatazcAyaM maMtrAdivijJo yogI tadicchAM 8| karotIti ciMtAtureNa rAjJA maMtriNaprati pRSTaM, bho maMtrinnatha kiM kartavyaM ? maMtrI prAha he svAminnekavAraM 13 // 67 // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * rUpasena || svevamapi mAnayitvA putrI sajjAM kuruta ? pazcAdyathocitaM vimRzya buddhibalena kariSyAmaH, tato rAjJApi / tat svIkRtaM uktaM ca kumAryAH sajIkaraNAnaMtaraM tayA sArdhaM tasyAH pANigrahaNaM kArayiSyAmi. tato rAjA 8 / maMtrI yogI ca trayo'pi kumAryA AvAsaMprati prasthitAH, mArge yoginA tAbhyAM proktaM cedicchA tarhi yuvAM | // 68 // samAgacchatA, paraM tatra mayA paThyamAnaM maMtraM yaH zravaNagocarIkariSyati sa grathilIbhUya muko bhaviSyati. 8| tat zrutvA bhIto rAjA tu pazcAdgataH, paraM maMtrI tu tena sahaiva calitaH. atha kumAryAvAsAgre samAgato || maMtrI yoginA proce, are maMtrin tvaM mukho'si, yatastatra maMtrAdi zRNvan cettvaM grathilIbhUya nizceSTo |8| | bhaviSyasi tadA tava kA gatiH? maMtrI prAha vAMgasya mama zarIre tu tatra kimapi na bhaviSyati. puna| maitriNaprati yoginoktaM, are mugdha mudhA martuM kathaM vAMchasi ? maNimaMtrauSadhInAM hyaciMtyo mahimAsti, cenna hai, | manyase tarkhekAM mayA kathyamAnAM kathAM tvaM zRNu? ekasmin grAme bhrAtRdvayaM vasatisma, tayozca putrapautrA-2 | dikaM bahulaM kuTuMbamAsIt. tatra kuTuMbe'nyAnyakulasamAgataM vadhUvRdaM mithaH sarvadA bhRzaM kalahaM karotisma. 6] tatkalahaM dRSTvA to dvAvapi bhrAtage pRthagjAto. tayovRddhabhrAturdhanaM puNyayogena vRddhiM prAtaM, laghostu pApo.3 6 dayena kSayaM gataM. tena sa laghubhrAtA pratidinaM kASTAyarthaM vane yAti, evaM kASTAdi vikrIya sa sadA | es-1- 16 // 68 // OM Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 69 // :-- | svanirvAhaM karoti. athaikadA vanamadhye yAvatsa ekaM vRkSaM chinatti, tAvattatra vasan yakSaH prakaTIbhUya taMpratyuvAca he bhadra! tvametanme nivAsasthAnaM mA chedaya ? yatheSTaM ca prArthaya ? tenoktaM he yakSAdhirAja tarhi matkuTuMbAjIvikAyogyaM dhAnyAdi tvaM samarpaya ? yakSeNoktaM tatsarvamahaM tubhyaM tatra gRhe sarvadApayiSyAmi tato hRSTaH sa laghubhrAtA gRhe samAgatya yAvadvilokayati tAvatsvakuTuMba nirvAhayogyaM bhAjanasthaM dhAnyAdi dRSTvA bhRzaM moda. evaM ca sa pratyahaM yakSeNa dattaM dhAnyAdi prApya sukhena svakuTuMbanirvAhaM cakAra evaM taM sukhena kuTuMbanirvAhaM kurvataM vilokya vRddhabhrAtRstriyA laghusrAtRmahilAMprati tatkAraNaM pRSTaM tayApi ca devatuSTyAdi tatsakalaM svarUpaM nigaditaM tatastayA vRddhabhrAtRpatnyA sa sarvo'pi vRttAMto nijabhartre kathitaH, tato bhAryayA preritaH so'pi skaMdhe kuThAramAdAya tameva vRkSaM chettuM vane yayau tadanaMtaraM yAvatsa taM vRkSaM chettuM lagnastAnayakSeNa tasya hasto badbau tasya zarIrAdo ca mahatI vyathA kRtA. evaM ca yakSeNa staMbhito'sau tatra mahAkaruNasvaraM pUtkAraM kartuM lagnaH, tatra militailoMkestaM tathAvidhaM dRSTvA tadbhAryAyai tasya svarUpaM kathitaM tadA bhayabhItA sApi tatrAgatya balikarmAdi kRtvA yakSaMprati provAca, he yakSAdhirAja kRpAM vidhAya mama patiM muMca ? yakSa Aha bho bhAmini tava gRhe nityaM yAvanmitaM mahiSoNAM ghRtaM bhavati tatsarvaM tvayA tava devagRhe 5656:06 caritram // 69 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 70 // 15| preSaNIyaM, yadidaM tvaM svIkaroSi tadA tava svAminamahaM muMcAmi, yasmiMzca divase svaM tadgRhe tatsarva ghRtaM na || dAsyasi, tadA tavemaM bhartAraM punarapi tathaiva kariSyAmi. tatastayApi bhItayA tatsarva pratipannaM. tato hai | caritram yakSeNa mukto vRddhabhrAtA svagRhe gataH, tathA he maMtrin tvamapi mayA vAryamANazcenna sthAsyasi tadA sa iva 2 pazcAttApaM prayAsyasi. yoginetyukto maMtryapi bhItaH pazcAt svagRhe gataH. atha sa yogI hRSTaH sannekAkyeva / kumAryA AvAsamadhye gataH, tatastena dAsIsamuhaM bahiSkRtya tasyA markaTikAyA agre mulikA dhRtA, 18 | tatkSaNameva sA mUlasvarUpA jAtA. tatastayA kumAryAhUtAH sarvA api dAsyastatra samAgatAH, tA api | kumArI svarUpasthaM vilokyAtIvahRSTAH satyaH procuH, he sakhi makaTIbhUtA tvamanena satpuruSeNa nRpAdezA| sajjIkRtAsi, kumAryApyuktamaho'sya paropakAritvaM! yataH-viralA prkjkraa| viralA pAlaMti laddhaneha | ca // viralA prdukkhttiaa| paradukkhe dukkhiyA viralA // 48 // tato dAsyastAH sarvA api rAjJo vardhA-2 panikAM dAtuM gatAH. tadA tayA kanakavatyA rAjakumAryA yogiveSadhAriNaM kumAraMpratyuktaM he svAminnatha: mAMprati saumyadRSTayA vilAkaya ? ityAdivacanairbahuvijJapto'pi kumArastasyAH sanmukhamapi na pazyatisma. atha | 13 dAsobhirvardhApito rAjA harSaviSAdAbhyAM samamevAliMgitaH kumAryAvAse samAgataH. tadA yogoMdreNoktaM he | 3 || // 70 ! Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 71 // rAjanmayA tava putrI sajjIkRtAsti tat zrutvA bhRzaM ciMtAturo rAjA svamanasi ciMtayAmAsa, aho eva yogI tvajJAtakulaH ko'pi vaideziko vartate, tena tasyeyaM kanyA kathaM dIyate ? tato rAjJA prerito maMtrI taM yoginaMpratyAha he yogirAja bhavatAM kutra vAsaH ? kA jAtiH ? kiM kulaM ? ko dharmaH ? asmin vayasi ca yogagrahaNe kiM kAraNaM ? yogI prAha he maMtrIMdra ! jAtikulAdiprabhaistava kiM prayojanaM ? rAjJA pUrvaM yatkanyAdAnaM pratizrutamasti tadevAhamapyarthayAmi yataH satAM vacanamanyathA naiva bhavati tat zrutvA maMtriNA proktaM 'yogIMdra yUyaM tuttamAH paropakAriNo guNajJA guNavaMtazca stha, yataH - na brUte paradUSaNaM paraguNaM vaktyalpa mapyanvahaM / saMtoSaM vahate pararddhiSu parAbAdhAsu dhatte zucaM // svazlAghAM na karoti nojjhati nayaM naucitya | mulaMghaya-tyukto'pyapriyamakSamAM na racayatyetaccaritraM satAM // 58 // tena he yogIMdra bhavadguNairevAsmAbhirbhato jAtyAdi sarvamapi zubhaM jJAtaM yataH - AkArairiMgitairgatyA / ceSTayA bhASaNena ca // netravaktravikAraizca / lakSyateMtargataM manaH // 59 // tathApi he yogIMdra kRpAM vidhAya rAjJo manaHzAMtyarthaM yUyaM satyaM svajAtikulAdi kathayata ? tat zrutvA sa yogIMdraveSadhArI rAjakumAraH prAha he maMtrIMdra tava madhuravacanaiH saMtuSTo'haM mama satyaM taM tavAgre kathayiSyAmi, yataH - na tathA zazI na salilaM / na caMdanaM nApi zItalacchAyA | AhA 6 caritram / / 71 / / Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || dayaMti puruSaM / yathA hi madhugakSaga vANI / / 60 // tataH kumAreNa maMtriNo'gre yathAsthitaH svavRttAMtaH / / rUpasena | prokto yathA-manmathanRpaputro rUpasenAbhidho'haM kumAro'smi. tat zrutvA rAjAmaMtriprabhRtisarvo'pi parivAraH18 caritram // 72 // | paramAnaMda prAptavAn. tatkAlaM rAjJA daivajJA AkAritAH, zubhaM lagnaM ca gRhItvA tena saha sA kanakavato ? | putrI rAjJA samahotsavaM pariNAyitA, hastamocanAvasare ca rAjJA karituragavastradravyAdi kumArAya dattaM. | tato rUpasenakumAraH kiyadinAni tatra sthitvA saparivAraH kanakavatyA yutaH svanagaraMprati prasthitaH,18 1 kiyadbhirdinaiH zubhazakunaiH preritaH sa rAjagrahanagare prAptaH, svamAtApitrozca militaH, tAvapi putraM kuzalena samAgataM dRSTvAtIvahRSTau, porAzra rAjJo vardhApanikAM yacchaMtisma, evaM rAjagRhe nagare mahAmahotsavaH saMjAtaH, | rAjJA ca dInayAcakebhyo bahUni dAnAni dattAni. evaM padmAvatIsahAyato jainAcAryakathanAnusAreNa sa hai rUpasenakumAraH svakalatrayutaH samRdhdhyA saha dvAdazavarSastatrAgataH, yataH-amoghA vAsare vidyu-damoghaM | nizi garjitaM // amoghA devatAvANI / amoghaM munibhASitaM // 61 // ito vanamadhye zrIjainAcAryAH sama vasRtAH, tadA manmatharAjAtIvahRSTaH san parivArayutasteSAM vaMdanAthai vanamadhye gataH. gurubhirapyupadezo dattaH, 8| yathA-durlabhaM mAnuSaM jnm| durlabhaM zrAvakaM kulaM // durlabhA dhrmsaamgrii| durlabhA dharmavAsanA // 62 // kiM || // 72 // Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena // 73 // -:6 ca he rAjan saMsArasamudratAriNI zrIzatruMjaya tIrthayAtrApi durlabhAsti yataH - ekaikasmin pade datte || caritram zatruMjayagiriM prati // bhavakoTIsahasrANAM / pAtakAni prayAMti hi // 65 // zrItIrthapAMtharajasA virajIbhavaMti / tIrtheSu baMbhramaNato na bhave bhramaMti // tIrthavyayAdiha narAH sthirasaMpadaH syu- stIrthArcanAdiha punarjagadarcanIyAH // 66 // sadA zubhadhyAnamasAralakSmyAH / phalaM caturdhA sukRtAtiruccaiH / tIrthonnatistIrthakRtAM padAti-guNA hi yAtrAkaraNe syurete // 67 // ityAdi gurUpadezaM zrutvA satvAdhiko rAjA hRSTaH san kathayAmAsa, he bhagavannataH paraM zatruMjayatIrthayAtrAM kRtvaivAhaM dugdhadadhyAdi bhokSye, ityabhigrahaM gRhItvA sa gurUn vaMditvA gRhe gataH tataH sa manmatharAjA parivAreNa saha mahardhyA yutastIrthayAtrAyai calitaH, sthAne sthAne ca jinapUjAdimahotsavaM kurvan krameNa sa zatruMjaya giro prAptaH tatra parivArayuto mahatADaMbareNa taM tIrthAdhirAjaM triH pradakSiNIkRtya zrIyugAdijinamaMdire nAtrAdipUrvakamaSTAhnikA mahotsavaM kRtavAn tatastena tatra bhojana vastrAdidAnapurassaraM zrIcaturvidhasaMghasya bhaktirmahatADaMbareNa kRtA. itastatra zrImanmatharAjJo hRdaye'kasmAt zUlamutpannaM, tena ca zubhabhAvanAM bhAvayan tIrthadhyAnaM ca kurvan tatraiva siddhakSetre kAlaM kRtvA sodharmadevaloke sa samutpaJcaH tato rUpasenakumArAdiparivArastasyottarakriyAM vidhAya tataH pazcAdvalitvA / / 73 / / Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena / / 74 // PACHAAR CARR | saMghayutaH svanagare prAptaH. tatra ca zubhe muhatte pradhAnAdibhiH sa rUpasenakumAro rAjye'bhiSiktaH, aneke ca | hai bhUpAlAstasya turaMgamAdInAM prAbhRtaM cakruH. evaM sa rUpasenarAjAtha nyAyena svaprajAH pAlayatisma. athai- hai kadA tatra lolAvane zramaMto jenaguravaH samavasRtAH, tadA hRSTo rAjA saparivArastAn vaMdituM tatra yayo. 2 | gurubhizca dezanA dattA, yathA-bhavakoTIduHprApA-mavApya nRpatvAdisakalasAmagrIM // bhavajaladhiyAnapAtre / / hai| dharma yatnaH sadA kAryaH // 68 // dezanAMte rAjJA zrIguravaH pRSTAH, he bhagavan kena karmaNA mama dvAdaza-18 8| varSANi yAvanmAtApitroviyogo jAtaH ? kena karmaNA cApUrvANi catvAri divyavastuni mayA prAptAni? | kena karmaNA ca paradeze'pi mama dhanamahatvAdiprAtirabhRt ? kena karmaNA caivaM duHkhasukhe mayA prApta ? tatsarva hai | mayi kRpAM vidhAya yUyaM kathayata ? tadA tairjAnibhirgurubhiH proktaM he rAjan tvaM tava pUrvabhavaM zRNu? tilakapure | | suMdarAbhidhaH kauTuMbikastvamAsIH, tava mArutAbhidhAnA ca bhAryA babhUva, to putrapautrAdiyutau kRSikarma. 2 kurutaHsma. ekadA tava kSetrasImAyAM sahakAravRkSatale kazcitsiddhanaraH samAgatya sthitaH, tvayA ca sa mAsaM 8 | yAvat sevitaH, tadA saMtuSTena tena tava rUpaparAvartinI vidyA samarpitA. tAdvidyAbalena ca tvaM sarvANi | 3| kAryANi kRtavAn. donAdInAM ca tvayA bhUri dAnaM dattaM. anyadA tava kSetrasamIpavane jainamunayaH prAptAH, / / / / 74 // ORIA Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 75 // rUpana || tadA tvamapi saparivAro bhadrakapariNAmasteSAM samIpe dharma zrotuM samupaviSTaH, gurubhirapi tubhyaM dayAdAnA- IC | dirUpo dharmopadezo dattaH, kathitaM ca he bhadra kSetrAdyAraMbhakaraNAd bahu pApaM bhavati, tvayoktaM he svAmin | hai mama bahukuTuMbapazugokulAdiparivAro'sti, tena ca kSetraM vinA mama nirvAhaH kathaM syAt ? gurubhiruktaM, | tathApi he bhadra tvaM kamapi niyamaM gRhANa? yena tava bahu phalaM syAt, yataH stoko'pi niyamo yena hai. pAlyate sa parabhave bahusamRddhiyuto bhavati. tat zrutvA tvayA proktaM, he svAmin tarhi ataHparamahaM / 4 sarvadA jinadarzanaM vidhAya jinamaMdire svastikaM kariSyAmi, yathAzakti supAtre dAnaM dAsyAmi, mahajjIvAnAM | ghAtaM na kariSyAmi, rAtrau ca bhojanaM na vidhAsye. tadA gurubhirapi tubhyaM te niyamA dattAH, kathitaM ca he | bhadra ! eteSAM niyamAnAM pAlanena tavAtra paratra ca sukhaM bhaviSyati. yataH-akSatAn Dhokayedyo'tra / devAgre, hai bhaktipUrvakaM // akhaMDasukhamApnoti / strIputradhanasaMyutaM // 71 / saiva bhuumistdevaaNbhH| pazya paatrvishesstH|| hai Ane madhuratAyAti / kaTutvaM niMbapAdape // 72 // yAvaMti romakUpANi | pazugAtreSu bhArata // tAvadvarSa-4 / sahasrANi / pacyate pazughAtakAH // 73 / / catvAro narakadvArAH / prathamaM rAtribhojanaM // parastrIgamanaM vai| |saMdhAnAnaMtakAyike // 74 // iti zrutvA pApabhIruNA tvayApi te catvAro niyamAH samyak pAlitAH || // 75 // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena caritram // 76 // FORIERai-iOLI | ekadA ca mArge gacchataH sAdhostvayA bhAvapUrvakaM ghRtaguDamizrAH pUpakAH pratilAbhitAH, tathaiva tasya / / hai| supAtradAnasya tvayAnumodanApi kRtA. uktaMca-AnaMdAzrUNi romAMco | bahumAnaM priyaM vacaH // kiMcAnu-8 modanA pAtre / dAnabhUSaNapaMcakaM // 75 // dAne caitAni dUSaNAni-anAdaro vilaMbazca / vaimukhyaM vipriyaM | 2 vacaH // pazcAttApazca paMcAmI / saddAnaM dUSayaMti hi // 76 // ekadA tava zvazurastvatpanyA AnayanAtha | 8 tava gRhe samAgataH, tadA tvayoktamahaM tAM naiva preSayiSyAmi. tava patnyA coktamahaM bahudinAnyatra sthitA- 4 | smi, tena stokaM kAlamatha piturdAhe'pi yAsyAmIti tayA kadAgraho maMDitaH, vAryamANApi sA tasmAt | kadAgrahAnna tiSTati. tadA tvayA ruSTena rUpaparAvartinyA vidyayA tatpitA vatsarUpaH kRtaH, dvAdazaghaTIryAvacca hai * kIlake baddhaH, tvaM ca svayaM kSetre gataH, tato gRhAgatasya tava patnyA pRSTaM, he svAmin mama pitA ka gataH? | | tvayoktaM sa tu nijagRhe gataH, tat zrutvA khinnayA tayA tvAM pratyuktaM, he svAmin mAM mama piturgahe preSaya? | | anyathAhaM bhojanaM na kariSye. evaM tayA muhurmuhuH kathite sati tvayA vidyAbalena sa tatpitA yathAsthita svarUpaH kRtaH, svapatnI ca tena saha preSitA, tvayA dInAdInAM dAnaM dattaM, sAdhuprazaMsA kRtA, paropakAra-13 | satrAgArAdipuNyAni ca kRtAni. tataH kAlaM kRtvA tvaM manmathanRpagRhe putro'bhUH, tvatpanyapi puNyAdi 8/ // 76 / / Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / 77 // rUpasena 18| vidhAya kanakaprabhanRpagRhe iyaM kanakavatI putrI jAtA, prAgbhavasnehAcca yuvayoH parasparaM prItirbabhUva, tasyA | caritra dvAdazaghaTikAvadhi piturviyogakaraNena tavApi dvAdazavarSAvadhi piturviyogo'bhUt. caturniyamapAlanAttavA- 8 hai pUrvavastucatuSTayaprAptizcAbhUta, sAdhUnAM prapakAdidAnAttava strIdhanamahatvAdiprAptirjAtA. iti zrutvA saRs || rUpasenarAjA gurupAyeM zrAddhadharma svIkRtya tAneva caturniyamAn gRhItvA gRhe gato dharmaparazca rAjyaM pAla-16 | yatisma. athaikadA tasya viSamajvaravyAdhirutpannA, bahuvaidyairucAraH kRtaH, paraM tasya guNo na jAtaH, ita eko 5 vaideziko mahAvaidyastrikAlavittasyAne samAyAtaH, tena gajAnaM vilokya kathitaM he rAjan tavAyaM devakRto | 1 vyAdhirutpanno'sti, tatastasmai devAya balidAna datvA tanmAMsazeSAM tvaM bhakSaya ? yena tava jvaro yAsyati,8 hai| anyathA naiva yAsyati. tat zrutvA rAjJA proktaM he vaidya ahaM prANAMte'pi mama niyamabhaMgaM naiva kariSyAmi. hai | iti tannizcayaM jJAtvA sa devaH pratyakSIya provAca, he rAjan niyamapAlane taveMdreNa devasabhAyAM prazaMsA P| kRtAsIt , mayA ca tadviSayA taveyaM parIkSA kRtA, paraM tvaM niyamAdacalanAddhanyo'si. paramatha pakSAMte tava | nAgAnmaraNamastotyuktvA sa devaH svasthAne gataH. athoktadine gajArUDho gacchan sa tena pAtito mRtvA | 18| sadhyAnAdevo jAtaH. evaM saverepi bhavya rUpasenavat svaniyamAH pAlanIyAH, yenAtra paratra ca sukhameva |2|" DECEBCALCHURCESSUGAUR // 77 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpasena / / 78 / / syAt yataH ye pAlayati niyamAn / paripUrNAn rUpasenanRpatiriva // te sukhalakSmIbhAjaH / pade pade | syurjanazlAdhyAH // 77 // vizAlarAjasUrIza - sudhAbhUSaNasadguroH // ziSyeNa jinasUreNa / sukRtAya kRtA kathA || 78 // iti niyamapAlane manmathanRpaputrazrIrUpasenanRpaticaritraM samAptam // // zrIrastu // 61 t caritram / / 78 / / Page #81 -------------------------------------------------------------------------- Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PREGROSTIGERS // iti rupasenacaritraM samAptam //