Book Title: Prekshadhyana Adhar ane Swaroop
Author(s): Mahapragna Acharya
Publisher: Anekant Bharati Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004802/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanavijJAna graMthamALA : 1 AdhAra ane svarUpa Chec . yuvAcArya appraNA Jain Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAjabhUSaNa zrI bhagavataprasAda raNachoDadAsa cerITebala TrasTanA arthe saujanyathI Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 jIvavijJAna graMthamALA : 1 0 - prekSAdhyAnaH AdhAra ane svarUpa D yuvAcArya mahAprajJA ) Top IST prAdhyAna ekeDemI saMcAlita anekAna bhAratI prakAzana amadAvAda- 15 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PREXA-DHYAN : AADHAR ANE SVAROOP By : Yuvacharya Mahapragna saMpAdaka : muni mahendrakumAra ka gujarAtI AvRtti saMpAdaka: rahita zAha prabaMdha saMpAdaka : zubhakaraNa surANuM anuvAdakaH jayAbahena satiyA AvRtti : prathama, jAnyuArI 1987 prata: 1100 dritIya, julAI 1987 prata: 1100 tRtIya, okaTobara 1987 prata: 1100 caturtha, sapTembara 1988 prata : 5000 kiMmata : cAra rUpiyA - - prakAzaka : mudraka : saMteSakumAra surANa bhIkhAbhAI esa. paTela nirdoSaka, anekAnta bhAratI prakAzana bhagavatI mudraNAlaya I, "cArula', sahajAnaMda koleja pAse, 19, ajaya inDa. esTeTa, AMbAvADI, amadAvAda : 15 dUdhezvara roDa, amadAvAda Jain phona : 406rara7 362para3 Personaosina 386294jainelibrary.org Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anupama varadAna : prekSAdhyAna vartamAna yuga adhyAtma ane vijJAnanA samanvayanA yuga che. Aje yAga ane adhyAtma-sAdhanAnuM mahattva vaijJAnika siddhAMtAnA sauMdarbhamAM khUba vadhI gayuM che. yoga ane adhyAtma-sAdhanAnI carcA Aje phakta bhAratamAM ja nahIM, para`tu samasta vizvamAM thaI rahI che. phakta carcA ja nahi paratu tenA prayAga ane parIkSaNa paNa Thera Thera jovA maLe che. yogasAdhanAnI lokapriyatA temaja prabhAve ene jIvana-vijJAnanuM abhinna aMga banAvI dIdhu che. khUba vastIvALAM zaheramAM avarajavara, meAMdhavArI, dainika jarUriyAtAnI vastue prApta karavAnI muzkelI, pANI ane havAnuM pradUSaNuM vagere samasyAoe vyaktinu jIvana satata tanAvabharyuM karI dIdhu che. e paNa eTaluM ja sArvatrika satya che, tathya che ke mAnasika tanAva Adhunika jIvanapaddhatinuM eka abhinna aMga banI gayuM che. ghaNI ja vyaktio nirAza, hatAza thaI ela. esa. DI. vagere mAdaka padArthothI tenu samAdhAna zodhavAnA niSphaLa prayAsa karI rahI che. tenAthI te samasyAnI Aga adhika bhabhUkI UThI che. tenA ja pariNAme manuSyanA zarIramAM aneka prakAranA asAdhya rogo, pAgalapaNuM ane AtmahatyAnI prativarSa vadhatI jatI sa`khyA e ciMtAnA viSaya thaI gayA che. A badhI ja samasyAonuM samAdhAna ApaNI aMdara ja meAjuda che, je bIjI auSadhio karatAM vadhAre zaktizALI che ane te che dhyAnAbhyAsa. jo ApaNI aMdara rahelI A zaktine yAga ane 3 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma-sAdhanAnA mAdhyamathI yogya vikAsa karavAmAM Ave te te zakti ApaNI mAnasika temaja zArIrika aneka vyAdhio ane tanAvanuM samAdhAna karI zake che. Adhunika bA-phaDabeka paddhatinAM sAdhanA prayogathI vaijJAnikee dhyAnanI kSamatAne vaijJAnika saMdarbha Apyo che. mAnavanI aMtaHstrAvI graMthio (enDokrAIna athavA DakaTalesa laeNsa) temaja tenA svabhAva tathA AcaraNa para paDanAra pragADha prabhAvanI bAbatamAM Adhunika vijJAnakSetre je adhyayana thayuM che tenAthI atyAra sudhI te dizAmAM thayelA vikAsamAM eka navI kaDI umerAI che, jeDAI che. zarIravijJAna tema ja mane vijJAnanA A navIna vikAsanA mAdhyamathI Aje ApaNe e jANuM zakayA chIe ke bhAvanAtmaka bhaya, dhRNu, krUratA ane evI ja anya pAzavI vRttione mULa strota zuM che ? tenI sAthesAtha aMtaHstrAvI graMthitaMtra tema ja nADI-taMtramAM vikasita vijJAnathI ApaNuM ghaNuM ja ajJAna dUra thayuM che. mAnavInA zarIranI aMdara A baMne taMtranI eka saMyukta paraMparA kArya karI rahI che tathA pratyeka vyaktinI mAnasika dazAo ane vRttio para tene pragADha prabhAva paDe che tevuM paNa jANavA maLyuM che. zarIravijJAna temaja mane vijJAna dvArA A badhAM ja tanA pragaTIkaraNanA saMdarbhamAM have evI paristhiti pedA thaI che ke dhyAna dvArA AMtarika praNAlio para paDanAra prabhAvane nakArI zakAya tema nathI. have dhAnane samasyAtmaka ke gUDha tane lebAsa paherAvavAnI ke tene phakta dhArmika kriyA ke aMdha-mAnyatAnuM svarUpa ApavAnI paNa AvazyakatA rahetI nathI. prekSA dhyAna paddhati te evI paddhati che, jenAthI prAcIna dArzanike dvArA prApta bodha tema ja sAdhanApaddhatine Adhunika vaijJAnika saMdarbhothI pratipAdita karavAmAM AvyAM che tathA banenAM tulanAtmaka adhyayana tema ja vivecananA AdhAre yuga-mAnasane e rIte prerita karI zakAya che ke jethI mAnavInA pAzavI Aveza nAza pAme tema ja vizvamAM Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA, zAMti ane AnaMdanI prasthApanAnA maMgalamaya layanI samrApti thaI zake. prekSA-dhyAna bhinna bhinna leke mATe bhinna bhinna kSetrane prabhAvita karanAra prayoga siddha thaI zake che kAraNa ke tenA dvArA zArIrika, mAnasika ane AdhyAtmika stara upara judA judA prakAranA lAbha prApta karI zakAya che. koIpaNa dharma, sampradAya, jAti vagerenA bhedabhAva sivAya prekSA-dhyAnane abhyAsa karI zakAya che. alabatta, prekSAdhyAna sahelAIthI zIkhI zakAya che, chatAM paNa te sArI rIte zIkhavA mATe anubhavI tema ja prazikSita sAdhakonI pAse tenuM prazikSaNa levuM atyaMta Avazyaka che. vyApaka stara sudhI loke enAthI prazikSita thaI zake e mATe prekSAdhyAna zibiranuM Ayojana vakhatevakhata karavAmAM Ave che. A daSTie paNa be sAdhanA kendronI sthApanA karavAmAM AvI che; jemAMnuM eka kendra tulasI adhyAtma nIDama, jana vizvabhAratI, lADanuM, (rAjasthAna)mAM tathA bIju kendra adhyAtma sAdhanA kendra, maharaulI (navI dilhI)mAM che. pAchaLanAM cAreka varSomAM A kendromAM tema ja anya sthaLoe thayela zibironA mAdhyamathI hajAro sAdhake prekSA-dhyAnanA abhyAsamAM prazikSita thayA che, jemAM vaijJAnika, DekaTara, enjinIyara, prAdhyApaka, adhikArI vagere buddhijIvI tathA jaina, sanAtana, zIkha vagere judA judA dharmonA anuyAyIo paNa sAmela thayelA che. zibira sivAya paNa hajAronI saMkhyAmAM lene prekSAdhyAnane abhyAsa karAvavAmAM Ave che. A vidhinI sAdhanA karanAra aneka vyaktione jIvana-parivartananI bhUmikA sudhI pahoMcADavAnI kSamatA prApta thaI che. aneka lekee ahIM zArIrika svAzya prApta karyuM che tathA seMkaDonI saMkhyAmAM leke mAnasika tanAva tema ja anya mAnasika rogothI paNa mukta banI zakyA che. For Private 5ersonal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yugapradhAna AcAryazrI tulasI tema ja temanA uttarAdhikArI yuvAcAryazrI mahAprajJanA mArgadarzana temaja parizramanuM ja A pariNAma che. Aje hajAre leke A AdhyAtmika sAdhanAnA mArga para jaIne gUDha samasyAomAMthI mukta thaI jIvana vyatIta karavAno AnaMda mANe rahyA che. prekSA dhyAna paddhatinA svarUpe mAnavajAtine bane mahAna adhyAtma-manISIonAM anupama varadAna prApta thayAM che. amane daDha vizvAsa che ke A sArvatrika tema ja sArvajanIna vidhine samajIne sAdhanA karanAra pratyeka vyakti avazya lAbha prApta karaze ja. DaoN. cInubhAI nAyaka jeThAlAla esa. jhaverI saMyojaka, prekSAdhAna ekeDamI ceramena 50, harisiddha cembara, tulasI adhyAtma nIDama Azrama roDa, jaina vizvabhAratI, lADanuM (rAjasthAna) amadAvAda- 14 For Private Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya [prathama AvRtti] prekSA dhyAna ane yuvAcArya mahAprajJa A bane nAma Aje te parasparanAM paryAyarUpa banI gayAM che. lagabhaga cAreka varSa agAu pU. A. tulasI ane pU. yuvAcArya mahAprAjI amadAvAdanI dharatI upara padhArelA tyAre pratyeka kakSAnI ane pratyeka vayanI vyaktie teozrInI pratibhAnAM ojasane anubhava karyo hateA. sAdhuo badhA sAdhaka nathI hotA. pU. mahApra4jI parama sAdhaka che. prekSAdhyAnanI paddhatinA vyApaka pracAra-prasAra dvArA emaNe dharma ane vijJAnane samanvaya sAdhavA uparAMta mAnavIne mAnasika tanAvamAMthI mukta karyo che ane tenA bhItaranI zubha bAbatone pAMgaravAnI anukULatA karI ApI che e mATe samAja teozrIne sadAya RNI raheze. pU. mahAprajJajI prerita prekSAdhyAnanI sarvajanahita saMvardhaka pravRttine, amadAvAda ane gujarAtamAM zrImatI kAntAbahena surANuM prAyogika rUpe dara saptAhe zibiro yojIne ucherI rahyAM che. te bIjI tarapha zrI zubhakaraNa surANuM saMniSTha puruSArtha dvArA pU. mahAprajJajInAM AvAM mUlyavAna pustakonA vadhu ne vadhu gujarAtI anuvAda karAvIne gujarAtI samAja sAme mUke che. A arthamAM A daMpatInI A sevAo cirasmaraNIya banI raheze. "jIvanavijJAna graMthamALA'nuM A prathama puSpa che, haju anya pustikAo pragaTa karavAne daDha upakrama che. gujarAtI vAcake ane jijJAsuonI lAgaNI ane mAgaNIthI prerAIne gujarAtI bhASAmAM taiyAra karelI A zreNe sahukoIne gamaze ja tevI UMDI zraddhA che. 26, jAnyuArIH 1987 -rohita zAha [dvitIya AvRtti mAtra sAta mahinAmAM bIjI AvRtti pragaTa karavI paDe che, te bAbata ja A pustakanI ane prekSA dhyAnanI upayogitAnuM mahatva siddha kare che.. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama 1. vikAsa vRtta 2. prekSA : arthavyaMjanA 3. apramAda 4. kAyetsarga 5. aMtaryAtrA 6. zvAsa-prekSA 7. zarIra-pekSA 8. caitanya-kendra-prekSA 9. leDyA. dhyAna 10. vartamAna kSaNanI prekSA 11. vicAraprekSA ane samatA 12. saMyamaH saMka9pazaktine vikAsa 13.) 1 bhAvanA ane anuprekSA 15. ekAgratA 16. upasaMpadA 17. dhyeya Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- 1. vikAsa-vRtta G jaina sAdhakonI dhyAnapaddhati kaI che ? A prazna kArya khIjAe nathI pUcho, paNa svayaM ApaNe pote ja pAtAnI jAtane pUchyo che. vi.saM. 2017mAM A prazna manamAM udbhavyo ane tenA uttaranI zeAdha Ara'bhAI, uttara e krizAmAMthI prApta karavAnA hatA : eka AcArya pAsethI ane bIjo AgamAmAMthI. AcArya zrIe mAga daza na ApyuM ane mane prerita karyA ke AgamamAMthI ja tenA vizada uttara prApta karI zakAze. Agama-sAhityamAM dhyAna-viSayaka koI svataMtra Agama prApta nathI. naMdIsUtranI utkAlika AgamonI sUcimAM dhyAna-vibhakti'nAmanA AgamanA ullekha che, para`tu te Aje prApya nathI. A sthitimAM ame prApya Agama-sAhityamAM ApelAM dhyAna-viSayaka prakaraNAnuM adhyayana zarU karyuM ane sAthe sAthe tenA vyAkhyAnagraMthA tathA dhyAna-viSayaka uttaravatI sAhityanuM khUba U'DANathI adhyayana karyu. A adhyayanathI je kAMI upalabdha thayuM, tenA AdhAre dhyAnanI eka rUparekhA uttarAdhyayana'nI TippaNIomAM prastuta karavAmAM AvI. vikrama saMvata 2018mAM AcArya zrIe 'maneDanuzAsanama'nI 9 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ racanA karI. meM prathama tenA anuvAda karyAM ane vi. saM. 2024mAM tenA para vistRta vyAkhyA karI. temAM jaina sAdhanApaddhatinAM thADAM rahasyA udghATita thayAM. vi. saM. 2028mAM AcArya zrInA sAMnidhyamAM sAdhu-sAdhvIenI vizALa pariSadamAM jaina yAganA viSayamAM pAMca pravacana thayAM temAM e dRSTikoNa pratye thoDI vadhAre spaSTatA thaI. te cetanAnuM UrdhArahaNa" pustakamAM prakAzita che. bhagavAna mahAvIranI paccIsamI nirvANu zatAbdInA varSomAM "mahAvIra zrI sAdhanA vA rahasya" pustaka prakAzita thayuM. tethI e badhA ja prayatne te ja praznanA uttara prApta karavAnI dizAmAM ja cAlI rahyA che. te praznanuM bIja vikrama saMvata 2012nA ujjaina cAturmAsamAM vAvavAmAM Avyu. tyAM AcArya'zrInA manamAM sAdhanA-viSayaka navI paddhati lAvavAnA vicAra paNa udbhavyeA. 'kuzaLa sAdhanA" A nAmathI thoDAM abhyAsasUtra nakkI karavAmAM AvyAM ane sAdhu-sAdhvIee tene abhyAsa zarU karyAM. sAdhanAnA kSetramAM A prathama kiraNa hatuM. tenAthI kAMI vizeSa nahI', paNa thoDA vadhAre prakAza tA jarUra maLyA. te pachI aneka nAnA nAnA prayatna paNa cAlu ja rahyA. vi. sa. 2020nI sadImAM maryAdA mahAtsavanA avasara para praNidhAna kakSanA prayAga karavAmAM AvyA hateA. dasa divasanA te sAdhanA-satramAM sAdhu sAdhvIoe khUba ja moTI sakhyAmAM bhAga lIdho, temAM jaina yAga' para pUratA pramANamAM carcA karavAmAM AvI. 'bhAva kriyA'nA paNa viziSTa prayAgA karavAmAM 10 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvyA. te carcAnuM saMkSipta saMkalana "tuma banatta zarU aota pustakamAM prApya che. - keTalIye zatAbdIothI vicchinna thaI gayelI dhyAnapaddhati tathA dhyAna-paraMparAnI zene mATe karelA tamAma prayatna saMpUrNa siddha na thayA. jema jema theDAM thoDAM rahasya samajAtAM gayAM, tema tema te taraphanA prayatna tIvra karavAnI jarUrata UbhI thaI. vi. saM. 202aeaaN lADanUmAM eka mAsanA sAdhanA satranuM Ayojana karavAmAM AvyuM. te pachI vi. saM. 2029-2031mAM cU3, rAjagaDha, hisAra ane dilhI, A cAre sthaLoe dasa-dasa divasanAM sAdhanA-satranuM Ayojana karavAmAM AvyuM. A badhAM ja sAdhanAsatrio "tulasI adhyAtma nIDama' jaina vizvabhAratInA tatvAvadhAnamAM ane AcArya tulasInA sAMnidhyamAM karavAmAM AvyAM. A zibiree sAdhanAnuM puSTa vAtAvaraNa nirmita karyuM. aneka sAdhusAdhvIo A viSayamAM vizeSa abhyAsa ane prayoga paNa karavA mAMDayAM. vikrama saMvata 203ranA jayapura cAturmAsamAM paraMparA gata jaina dhyAnane abhyAsakama nizcita karavAne saMka9pa paNa karavAmAM AvyuM. ame AcAryazrInA sAMnidhyamAM dhUNI dhakhAvI ane saMkalpapUrtine prayatna zarU thayuM. ame dhyAnanI A abhyAsa paddhatinuM nAma "prekSA-dhyAna rAkhyuM. tenI pAMca bhUmikA nakkI karavAmAM AvI. prekSA dhyAna-paddhati'nA vikAsane A saMkSipta ItihAsa che. For Private Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D 2. prekSA-a-vyaMjanA D - 'prekSA' zabda 'ra' dhAtuthI banelA che. tenA atha che'jovuM.' tra + phekSA = prekSA. tenA atha che khUba UMDANamAM UtarIne jovuM. vipazyanAnA a` paNa te ja che. jaina sAhityamAM prekSA ane vipazyanA dhyAna e baMne zabdone dhyAna mATe viniyAga thAya che. prekSAdhyAna ane vipazyanA-dhyAna e aMne zabdonA A dhyAna paddhatine mATe upayAga thAya chaeN, paraMtu vipazyanA-dhyAna e nAma bauddhonI dhyAna-paddhati mATe pracalita che, tethI jainAnI dhyAna-paddhati mATe 'prekSA dhyAna' nAmanI pasaMdagI karavAmAM AvI. dazavaikAlika sUtramAM kahevAmAM Avyu che, 'pivavat Amaq[ ??-~~AtmA dvArA AtmAnI sa`prekSA karo. sthULa mana dvArA sUkSma manane jue. sthULa cetanA dvArA sUkSma cetanAne jue. 'jue' dhyAnanuM mULa tattva che. eTalA mATe te dhyAna-paddhatinuM nAma prekSA dhyAna' rAkhavAmAM Avyu che. . 'jANavuM' ane 'jovuM' cetanAnuM lakSaNa che. AvRtta cetanAmAM jANavAnI ane jovAnI kSamatA kSINa thaI jAya che. te kSamatAne vikasita karavAnuM sUtra che-'jANA ane jue ' bhagavAna mahAvIre sAdhanAnAM je sUtra ApyAM che, temAM 12 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANe ane juo" te ja baMne mukhya che. "ciMtana, vicAra ke paryAlacana kare e khUba gauNa ane prAraMbhika bAbata che. sAdhanAnA kSetramAM te vadhAre AgaLa nathI laI jatAM. "AtmA dvArA AtmAne juo" A adhyAtma cetanAnA jAgaraNanuM mahattvapUrNa sUtra che. A sUtrane abhyAsa ApaNe zarIrathI zarU karIe chIe. AtmA zarIramAM ja rahe che, mATe sthULa zarIrane joyA vinA vadhAre AgaLa jaI zakAtuM nathI. zvAsa zarIranI ja eka kriyA che. e vAsathI ApaNe jIvIe chIe, eTalA mATe ja sarva prathama zvAsane juo. ApaNe zarIramAM jIvIe chIe eTalA mATe zarIrane juo. zarIranI aMdara thatAM spaMdane, kaMpane, halacale ke ghaTanAone juo. tene jotAM jotAM mana eTaluM tanmaya bane che, ke pachI aneka sUkSma spaMdanene spaSTa anubhava thavA lAge che, pUruM-samagra deSacakra pratyakSa thavA mAMDe che. je krodhane jue che, te mAnane joI zake che. je mAnane jue che, te mAyAne joI zake che. je mAyAne jue che, te lebhane joI zake che. je lebhane jue che, te priyane joI zake che. je priyane jue che, te apriyane joI zake che. je apriyane jue che, te mehane joI zake che. je mehane jue che te garbhane joI zake che je garbhane jue che te janmane joI zake che. For Private13Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je janmane jue che te mRtyune joI zake che. je mRtyune jue che te duHkhane joI zake che. je duHkhane jue che, te kodhathI laIne duHkhaparyata thanAra A cakacUDane teDI nAMkhe che."1 "mahAna sAdhaka akarma (dhyAnastha) thaIne, mana, vacana ane zarIranI kriyAne nirodha karI jANe ane jue che." je jue che, tene mATe keI upadeza nathI.3 je jue che tene koI muzkelI thAya che ke nahIM? te javAba maLe che-"nathI thatI.4 jyAre ApaNe joIe chIe tyAre vicAratA nathI, ane jyAre vicArIe chIe tyAre jatA nathI. vicAronI je ghaTamALa cAle che tene rokavAnuM sauthI prathama ane sauthI aMtima sAdhana te-jevuM che. kalpanAnA cakravyuhane teDavAno paNa sauthI sazakta upAya-jevuM ja che. tame sthira thaIne animeSa cakSuthI kaI paNa vastune jue, vicAra tarata ja samApta thaI jaze, vikalpazUnya thaI javAze. tame sthira thaIne UMDANathI tamArI aMdara juo, tamArA ja vicAranuM nirIkSaNa kare ke zarIranAM prakaMpanene juo te tame anubhavaze ke vicAra taddana sthagita thaI gayA che ane vikalpazUnya che. aMdaranAM UMDANonuM nirIkSaNa karatAM 1. AyAro 3/83 2. ejana 2/37 3. ejana 3/185 4. ejana 383 14 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karatAM sUkSama zarIrane jovA mAMDaze. je aMdaranA satyane barAbara nihALI zake che, joI le che tenAmAM bahAranA satyane jovAnI kSamatA pitAnI jAte ja AvI jAya che. jovAnuM te che, jyAM phakta caitanya sakriya bane che. jyAM priyatA ane apriyatAne bhAva AvI jAya, rAga ane dveSa ogaLI jAya tyAM jevuM gauNa bane che. A vAta "jANavA mATe paNa lAgu paDe che. ApaNe pahelAM joIe chIe, pachI jANIe chIe. tene A rIte spaSTa kahI zakAya ke jema jema ApaNe UMDANathI joIe tema tema jANIne AgaLa vadhIe chIe, manathI jevuM pazyanA che. IndriyasaMvedanathI zUnya caitanyane upaga jevuM ane jANavuM che. je prekSaka che, daSTA che tene dazya taphane daSTi keNa ja badalAI jAya che. madhyasthatA ke taTasthatA prekSAnuM ja bIjuM svarUpa che. je jue che (AtmanirIkSaNa kare che) te sama rahe che. te priya pratye rAga rejita nathI thatuM ke apriya pratye dveSapUrNa nathI banate. te priya ane apriya bannenI upekSA kare che. banene nikaTabhAve ja jue che. ane tethI te tenA pratye sama, madhyastha ke taTastha rahI zake che. upekSA ke madhyastha. tane prekSAthI alaga karI zakAtAM nathI. "je A mahAna lekanI upekSA kare che-tene nikaTatAthI jue che, te apramatta vihAra karI zake che" 1. AyAre 3/87 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMkha dazyane jue che, paraMtu te dazyanI nimitta ke phaLaktA nathI. te akAraka ke avedaka che. e ja rIte caitanya paNa akAraka ane avedaka che. jJAnI jyAre phakta jANe ke jue che tyAre na te te karmabaMdha kare che ane na te te vipAkamAM AvelAM karmonuM vedana kare che. je phakta jANavA ane jevAne abhyAsI banI jAya che te vyAdhi ke anya AgaMtuka kaSTane mAtra sAkSIbhAve joI le che. prekSAthI A vedanAnA kaSTanI mAtra anubhUti ja ochI nathI thatI, paraMtu karmanA baMdha, sattA, udaya ane nirjarAne jovAnI kSamatA paNa vikase che. 1. je karanAra che, karyA che, te kAraka che. je bhogavanAra che, bhaktA che, te vedaka che. akAraka ane avedakanuM tAtparya che-na karanAra ane na bhegavanAra. 2. navA karma-paramANuone grahaNa karavA te baMdha' che. baMdhana pachI jyAM sudhI karmonuM phaLa maLavAnuM zarU thatuM nathI tyAM sudhI samaya "sattA" che, jyAre karmanuM phaLa maLe che, tyAre "udaya" che ane jyAre karma AtmAthI alaga thaI jAya che, tyAre tene "nirjarA" kahevAmAM Ave che. For Private 96ersonal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. apramAda ] dhyAnanuM svarUpa apramAda che, caitanyanuM jAgaraNa ke satata jAgarUkatA. je jAgRta thAya che te ja apramatta bane che. je apramatta bane che te ja ekAgra thaI zake che. ekAgra cittavALI vyakti ja dhyAna karI zake che. je pramatta hoya che, pitAnA astitva prati-pitAnA caitanya prati, jAgRta nathI thatA te badhI bAjuthI bhayane anubhava kare che. je apramatta hoya che, pitAnA astitva prati, pitAnA caitanya prati jAgRta hoya che te kyAMya paNa bhayane anubhava nathI karate. te sadaiva abhaya rahe che. apramattane kArya karyA pachI tenI smRti satAvatI nathI. vAtacItanA samaye vAtacIta kare che, te pachI vAtacItane eka zabda paNa tene yAda AvatuM nathI. A ja sauthI moTI sAdhanA che. manuSya jeTaluM kAma kare che tenAthI vadhu te smRtimAM gUMcavAyele rahetA hoya che. bhejana karatAM karatAM paNuM aneka vAte tene yAda Ave che. je samaye je kAma karavAmAM Ave, te samaye temAM ja lIna rahenAra sAdhaka hoya che. zarIra, mana ane vANIne vega ke sAmaMjasya virala vyakti emAM ja jovA maLe che. jyAM zarIra ane mananuM sAma Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jasya sathapAtuM nathI tyAM vikSepa, caMcalatA ane kSebha udbhave che. sAdhanAne artha che-karma, mana ane zarIra A traNenI eka ja dizA tene ekAgratA ke dhyAna, kAMI paNa kahe. ekAgratAmAM vicArone rokavAnA nathI hotA, paraMtu te aprayatnane prayatna hoya che. prayatnathI mana vadhAre caMcaLa bane che. ekAgratA tyAre ja sadhAya che jyAre mana nirmaLa hoya che. ekAgratA vagara nirmaLatA pragaTatI nathI ane nirmaLatA vagara ekAgratA saMbhavita nathI. tyAre prazna udbhave che ke te pachI zuM karavuM joIe? ApaNe pitAne ja jevA prayatna kara joIe. pitAnuM darzana kare ane pitAnI jAtane samaje. ghaNAkharA leke te pitAnI jAtane ja samajatA nathI. je pitAnA zvAsane samajI le che te ja mahAna jJAnI bane che. te mAtra akSarajJAnI ja nathI hote, AtmajJAnI paNa bane che. tame zvAsa ane prANane nathI jANatA, zvAsa para lakSa nathI ApatA, chatAM paNa zvAsa te cAlyA ja kare che. zvAsa ja mahattvapUrNa che. je tenI upekSA kare che te pite ja upe. kSita banI jAya che. zvAsa, prANa, indriya, zarIra ane mana A pAcene samajyA vagara mananI azAMtinuM samAdhAna thaI zakatuM nathI. dhanavAna ane garIba, vRddha ane yuvaka, puruSa ane strI-badhAne eka ja prazna hoya che ke mananI azAMti kevI rIte maTe ? mana azAMta nathI. te te jJAnanuM mAdhyama ja Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. ajJAnavaza ApaNe azAMtine temAM Arepa karIe chIe. phUlamAM gaMdha che. havAthI te bahu ja dUra sudhI phelAya che. zuM gaMdhane caMcaLa kahI zakAya? nA, havAnA saMgathI gaMdhane philA thAya che. tevI ja rIte mana rAganA ratha para caDhIne phelAya che. je manamAM rAga ke Asakti nathI te mana caMcaLa thatuM nathI. eka kSaNa mATe paNa pramAda na kare" A upadezagAthA che, paraMtu abhyAsanI kuzaLatA vagara e kevI rIte zakya che ke vyakti eka kSaNa mATe paNa pramAda na kare ? mana eTaluM caMcaLa ane mahagrasta che ke mAnavI eka kSaNa mATe paNa apramatta rahI zaktA nathI. A apramAdanI sAdhanA vaLI zuM che? apramAdanuM AlaMbana zuM che, jenI madadathI keIpaNa vyakti apramatta rahI zake che? prekSA-dhyAna apramAdanI ja sAdhanA che, jenAM mukhya bAra aMga cheH 1. kAryotsarga 7. vartamAna kSaNa-prekSA 2. aMtaryAtrA 8. vicAra-prekSA ane samatA 3. zvAsapekSA 9. saMyama 4. zarIraprekSA 10. bhAvanA 5. caitanya-kendraprekSA 11. anuprekSA 6. leDyA dhyAna (raMgadhyAna) 12. ekAgratA For Privateqersonal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D 4. kAyotsarga ] zarIranI caMcaLatA, vANIne prayoga ane mananI kriyA -A traNene mATe eka zabdaprayAga ega karI zakAya. dhyAnane artha che--gane nirodha. pravRttio traNa che ane traNene nirodha karavAnuM che. pariNAme dhyAnanA paNa traNa prakAra ApameLe ja thaI jAya che: kAyika dhyAna, vAcika dhyAna ane mAnasika dhyAna. A kAyika dhyAna te ja kAyetsarga. tene kAya gupti, kAya-saMvara, kAya viveka, kAya-butsarga ane kAya-pratisaMlInatA paNa kahevAmAM Ave che. kAtsaga mAnasika ekAgratAnI pahelI zarata che. eTalA mATe ja prekSAdhyAnanuM prathama caraNa kAryotsarga che, je badhA ja prakAranAM karavAmAM AvatAM prekSA-dhyAnanA prAraMbhamAM ja karavAmAM Ave che. tenA sivAya paNa kAryotsargane abhyAsa svataMtrarUpe paNa dIrdhakALa sudhI karavAmAM Ave che. kAyetsarga sAdhavAnI prakriyA mATe padmAsana, ardhapavAsana, sukhAsana vageremAMthI game te ekanI pasaMdagI sagavaDapUrvaka karI zakAya che. te AsanamAM sthita thaIne zarIrane tata 1. gajaina darzanane pAribhASika zabda che, je mana, vacana ane zarIranI pravRttione dyotaka che. 20. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAMta ane sthira rAkhavAmAM Ave che. gardana, karoDarajaju tathA kamara sIdhI rAkhavAmAM Ave che tathA zarIramAM kyAMya paNa tanAva ke akaDAI na rahe, tenA mATe mastakathI laIne paga sudhI pratyeka avayava para cittane ekAgra karI svataH sUcanA (Auto-Suggestion) dvArA AkhA zarIranI zithi. latA sAdhI zakAya che. zarIranI pratyeka mAMsapezI tathA pratyeka snAyumAM A rIte tanAvamuktine anubhava karI zakAya che. pUrNa zithilIkaraNa thaI jatAM caitanya ane zarIranI pRthak pRthak anubhUti karI zakAya che. jenAthI anubhUtinA stara para "bheda-vijJAnane abhyAsa thaI zake che. zArIrika tanAvathI mukti prApta karavA mATe kAryotsargane abhyAsa pUba ja jarUrI che. be kalAka sudhI sUvAthI , paNa zarIra tema ja mAMsapezIone je vizrAma prApta thatuM nathI eTale vizrAma aDadho kalAka ja vidhivat kAryotsarga karavAthI prApta thaI zake che. balake tenA karatAM paNa vadhu vizrAma maLI zake che. te sivAya paNa kAryotsarganA aneka prakAra prajanabhedathI karI zakAya che tathA tenAthI keTalIye upalabdhi paNa thaI zake che 1. vadhu vigata mATe juoH "prekSAdhyAnaH kAyotsarga -jIvana vijJAna graMthamALA-puSpa : 2. - For Private Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. aMtaryAtrA T prekSA-dhyAnanuM bIjuM caraNa "aMtaryAtrA che. dhyAnanI sAdhanAmAM nADItaMtranI prANa-zakti (Nervous energy)ne vikasita karavI atyaMta Avazyaka che. ApaNA kendrIya nADItaMtranuM mukhya sthAna suSuNNA (Spinal cord) che. suSNune nIcene cheDe - zakti kendra UrjA ke prANazaktinuM mukhya kendra che. aMtaryAtrAmAM cittane zakti kendrathI-suSaSNunA mArgathI jJAna kendra sudhI laI javAnuM hoya che. cetanAnI A aMtaryAtrAthI Ujane pravAha ke prANunI gati UrdhvagAmI thAya che. A yAtrAnI aneka AvRttiothI nADItaMtranI prANazakti vikasita thAya che. ApaNe caitanyanuM, jJAnanuM kendra nADIsaMsthAna che. te AkhAye zarIramAM phelAyeluM che. paraMtu karoDarajajunA nIcenA cheDethI mAthA sudhInuM sthAna caitanyanuM mULa kendra che. AtmAnI abhivyaktinuM paNa A ja sthAna che. A cittanuM paNa sthAna che. A mananuM ane indriyanuM sthAna che. saMvedana, pratisaMvedana, jJAna-badhuM ahIMthI ja prasArita thAya che. zaktinuM paNa A ja sthAna che. jJAnavAhI ane kiyAvAhI taMtuonuM paNa A ja kendrasthAna che. manuSya UrjAne adhogAmI karavAnuM 22 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja jANe che, UrdhvagAmI karavAnuM jANatA nathI. phakta dizAnuM ja parivartana thayuM ke je zakti nIcenI tarapha jatI hatI te uparanI tarapha javA mAMDe che. eTaluM ja te aMtara paDe che. mastiSkanI UjanuM nIce javuM te bhautika jagatamAM praveza karavA samAna che. kAma kendranI UjanuM upara javuM adhyAtma jagatamAM praveza karavA samAna che. UrjA nIce javAthI paugalika sukhanI anubhUti thAya che. UrjA upara javAthI adhyAtma sukhanI anubhUti thAya che. te phakta vidyatanuM parivartana che. For Private Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D 6. zvAsa-prekSA T zvAsa ane prANu, zvAsa ane mana atUTa baMdhanathI joDAyelAM che. ApaNe manane sIdhuM pakaDI zakatA nathI. prANanI dhArAne paNa sIdhI pakaDI zakAtI nathI. paraMtu manane pakaDavA mATe prANane pakaDavA paDe ane prANane pakaDavA mATe zvAsane pakaDavA paDe. zvAsanA parivartana dvArA ApaNe mAnasika vikAsa karI zakIe chIe. mananI zAnta sthiti ke ekAgratA mATe zrvAsanuM zAnta thavuM atyaMta jarUrI che. zAnta zrvAsanAM e rUpA prApta thAya che H 1. sUkSma zvAsa-pravAsa 2. maMda yA dvIdha zvAsa-pravAsa. kAyetsaga mAM vAsa-pravAsattA nirodha karavAmAM nathI AvatA, paraMtu tene sUkSma karI devAmAM Ave che. temAM prayatna pUrNAMka sUkSma zvAsa prazvAsa levA paDe che. A sUkSma zvAsa 'sthULa zvAsa-nirodha' ke kuMbhaka koTimAM AvI jAya che. dhyAnamudrAnAM maulika tattvAmAMthI eka che maMda zvAsaprazvAsa prANavAyune dhIre dhIre levA joIe ane dhIre dhIra choDavA joIe, tene ja dIrgha-zvAsa kahevAmAM Ave che. zvAsavijaya ke zvAsa-niyaMtraNa vagara dhyAna thaI zakatuM ja nathI, A hukIkata che. 24 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe zvAsa letI vakhate "zvAsa laI rahyA chIe e anubhava kare jaIe, tenI ja smRti rahevI joIe. manane bIjI koI paNa pravRtimAM na javA devuM joIe. te zvAsamaya thaI jAya, tene mATe ja samarpita thaI jAya. zvAsanI bhAvakiyA ja zvAsa-prekSA che. A nasakerAMnI aMdara paNa thaI zake che ane dhAsanA pUrNa AvAgamana para paNa thaI zake che. zvAsanA vibhinna AyA ane vibhinna rUpane paNa joI zakAya che. zvAsaprekSAnA aneka prayoga che: dIrgha zvAsa prekSA, samavRtti zvAsapekSA, sUkSma zvAsapekSA vagere. dIgha zvAsa-ekSAH prekSAdhyAnane abhyAsa karanAra sauthI prathama zvAsanI gatine badale che, te pitAnA zvAsane dIrgha banAve che. sAmAnya rIte manuSya eka miniTamAM 15 thI 17 zvAsa le che. dIrgha zvAsaprekSAnA abhyAsathI A saMkhyA ghaTADI zakAya che. sAdhAraNa abhyAsa karyA pachI A saMkhyA eka miniTamAM dasathI paNa ochI thaI zake che ane vizeSa abhyAsa pachI, prayatnathI tene vadhAre che karI zakAya che. zvAsane maMda ke dIrgha karavAne mATe tanupaTa-udarapaTalanI mAMsapezIone gya upaga paNa karI zakAya che.1 1. dIrdha zvAsanI prakriyAne zarIra-vijJAnanA AdhAra para vistArathI samajavA mATe juo, prikSAdhAnaH zvAsaprekSA' jIvanavijJAna granthamALA, pu5 : 3. For Privat 25 ersonal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvAsane maMda, dIrgha ke sUkSma karavAthI mana zAMta thAya che. tenI sAthe sAthe Aveza paNa zAMta thAya che. kaSAya paNa zAMta thAya che. uttejanA ane vAsanA paNa zAMta thAya che. zvAsa jyAre TUMkA hAya che, tyAre vAsanA uttejita thAya che, uttejanA vadhe che, kaSAya jAgRta thAya che. A badhA ja dASAnuM vAhana zvAsa' che. jyAre ema mAlUma paDe ke uttejanA AvavAnI zarUAta thAya che, tyAre tarata ja zvAsane dIkarI do. dIrgha zvAsa levAnA zarU karI do te AvatI uttejanAne pAchI pheravI zakA che, rekI zakA che. tenuM kAraNa e che ke tene (kaSAya, vAsanAne) zvAsanuM vAhana prApta thatuM nathI. vagara Ala ane koIpaNa uttejanA ke vAsanA pragaTa thaI zakatI ja nathI. dhyAnanI sAdhanA karanAra sAdhaka mananI sUkSmatA pakaDavAnA abhyAsI banI jAya che. te tarata ja jANI zake che ke mastiSkanA amuka kendramAM kArya vRtti bahAra AvavA prayatna karI rahI che. te tarata ja dIdha` zvAsanA prayAga prAraMbhI de che. bahAra AvavAnI jora pakaDatI vRtti tarata ja zAMta thai jAya che. sAdhaka te vRttionI uttejanAnA zikAra banatA nathI. zvAsa vartamAnanI vAstavikatA che, tene jovAnA atha che, samabhAvathI jIvavuM, vItarAgatAnI kSaNamAM jIvavuM, rAgadveSamukta kSaNamAM jIvavuM. je vyakti zvAsane jue che tenA tanAva svayaM visarjita thaI jAya che. For Private &tt rsonal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara batAvavAmAM AvyuM ja che ke prekSAdhyAna AtmA dvArA AtmAne jovAnI paddhati che. AtmAne jovAnuM prathama dvAra che. zvAsa. aMtaryAmInuM prathama dvAra "zvAsa che. jyAre aMdaranI yAtrA zarU thAya che tyAre prathama pravezadvAra zvAsa-dvAramAMthI pasAra thavuM paDe che. jyAre zvAsanI sAthe mana aMdara javA mAMDe che, tyAre aMtaryAtrA zarU thaI jAya che. zvAsa AtmA che. eTalA mATe ja jyAM sudhI ApaNe pahoMcavA IcchIe chIe tyAM sudhI tenA dvArA ja pahoMcI zakAya che. AtmAnA dvArA ja AtmAne juo-ne artha che, citta dvArA zvAsanAM spaMdanene jevAM samavRtti zvAsa-prekSA jevI rIte dIrgha zvAsa prekSAdhyAnanuM mahattvapUrNa aMga che, tevI ja rIte samavRtti zvAsapekSA paNa tenuM eka khUba mahatvapUrNa aMga che. DAbA nasakorAthI zvAsa laIne jamaNA nasakorAthI te bahAra kADha ane jamaNA nasakerAthI zvAsa laIne DAbA nasakerAthI te bahAra kADha-A che samavRtti zvAsapekSA. tene je, tenI prekSA karavI, tenI sAthe cittane yoga kare te badhI khUba mahatvapUrNa bAbata che. samavRtti zvAsa-prekSAnA mAdhyamathI ja cetanAnAM viziSTa kendrone paNa jAgRta karI zakAya che. tene satata abhyAsa aneka upalabdhiomAM sahAyaka bane che. che Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 7. zarIra-prekSA : sAdhanAnI daSTie zarIranuM khUba ja mahatva che. te AtmAnuM kendra che. tenA mAdhyamathI ja caitanya abhivyakta thAya che. caitanya para AvelAM AvaraNa dUra karavA mATe tene sazakta mAdhyama banAvI zakAya che. zarIrane samagra daSTithI jovAnI sAdhanApaddhati bahu ja mahattvapUrNa che. zarIranA traNa bhAga cheH adhebhAga, UrdhvabhAga, tIryabhAga. sAdhaka AMkhane saMyata karI zarIranI prekSA kare. tenI prekSA karanAra tenA traNe bhAgane jANI le che." "je sAdhaka vartamAna kSaNamAM zarIranI aMdara thanAra sukha-duHkhanI vedanAne (draSTAbhAvathI) jue che, vartamAna kSaNanI khoja kare che, te ja sAdhaka apramatta banI zake che." zarIraprekSAnI A prakriyA aMtarmukha thavAnI prakriyA che. sAmAnya rIte bahAranI tarapha pravAhita thanAra caitanyanI dhArAne aMdaranI tarapha pravAhita karavAnuM prathama sAdhana sthaLa zarIra che. zarIraprekSAthI pahelAM zarIranA bahAranA bhAgane 1. AyAro 1/121 2. ejana 5/21 For Pri2& & Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joie chIe. pachI zarIranI aMdara manane lai jaI AMtara bhAgane joIe chIe. zarIranAM sthULa ane sUkSma spaMdanane joie chIe, zarIranI adara je kAMi che tene jovAne prayatna karIe chIe. ApaNI keSa-starIya cetanA je dareka koSanI pAse che tene ApaNe prekSA dvArA jAgRta karIe chIe. cetanAnA je bhAga suSupta ane kuMThita che, temane jAgRta karIe chIe. zarIranA pratyeka kaNa cittanA Adezane svIkAravA mATe tatpara hAya che ke te jAgRta thaI jAya ane mananI sAthe tenuM saMbaMdha-sUtra joDAI jAya. paraMtu jyAre jAgRta karavAnA prayatna nathI thatA tyAre te mUrchAmAM ja rahI jAya che. ane AvI paristhitimAM cittanA Adeza tyAM sudhI paheAMcI zakatA ja nathI. tee niSkriya ja thaI jAya che. sthULa zarIranI aMdara tejas ane karma A e sUkSma zarIra che. temanI aMdara AtmA che. sthULa zarIranI kriyAe ane saMvedanAne jovAnA abhyAsa karanAra ja dhIre dhIre tejas ane karmazarIrane jovA lAgI jAya che. zarIraprekSAnA dRDha abhyAsa ane mananA suzikSita thayA pachI ja zarIramAM pravAhita thanAra caitanyanI dhArAnA sAkSAtkAra thavA mAMDe che. jema jema sAdhaka sthULathI sUkSma darzana tarapha pragati kare che tema tema tenA pramAda ghaTatA jAya che. sthULa zarIranI vartamAna kSaNane jonAra jAgRta manI jAya che. kAI kSaNa sukharUpa nIvaDe che teA kAI kSakSu duHkharUpa nIvaDe che. kSaNane jonAra sukhAtmaka kSaNa tarapha rAga karatA nathI ke duHkhAtmaka kSaNa pratye dveSa paNa rAkhatA nathI. 29 For Private Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te phakta jue che ane jANe che. "zarIranI prekSA karanAra zarIranI aMdara pahoMcIne zarIra-dhAtune jue che ane jharatA vividha AMtara-srAvAne paNa jue che.'1 jovAnA prayoga khUba ja mahattvapUrNa che. tenuM mahattva tyAre ja anubhavAya che, jyAre mananI sthiratA, dRDhatA ane spaSTatAthI dRzyane jovAmAM Ave che. zarIranAM prakaMpanAne jovAM, tenI khUba ja aMdara pravezIne aMdaranAM prakalpanAne jovAM, manane bahArathI aMdara laI javAnI A prakriyA che. zarIranuM jeTaluM pramANa che teTaluM ja AtmAnuM paNa che, jeTaluM AtmAnuM pramANa che teTaluM ja cetanAnuM paNa che. arthAt zarIranA kaNekaNamAM caitanya vyApta che. eTalA mATe zarIranA pratyeka kaNamAM saMvedanA thAya che. te saMvedanathI manuSya pAtAnA svarUpane jue che, potAnA astitvane oLakhe che ane potAnA svabhAvanA anubhava kare che. zarIramAM thanAra saMvedanane jovA te caitanyane jovA samAna che. tenA mAdhyamathI ja AtmAne jovAnA che. zarIra-prekSAnA mukhya AdhAra, mUlAdhAra che: AkhAye zarIramAM caitanya vyAsa che, AkhAye zarIramAM prANadhArA pravAhita che, AkhAye zarIramAM jJAnataMtu (Sensory nerves) ane karma-taMtu (Motor Nerves) phelAyelAM che. zarIraprekSA dvArA AkhAye zarIramAM vyApta caitanyane jAgRta karI zakAya che. prANa-pravAtune saMtulita karI zakAya che. jJAnataMtuo 1. AyArA 2/130 For Private &rsonal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tema ja karyataMtuonI kSamatAne vikAsa karI zakAya che. pariNAme jyAM cetanA para Avela AvaraNa dUra thAya che, tyAM sAthe ja prANazakti, jJAnataMtu temaja karmataMtune paryApta upaga tathA mAMsapezIo ke rakta-saMcAra (Blood Circulation)nI kSamatAmAM saMtulananA mAdhyamathI abhiSTa mAnasika tema ja zArIrika lAbha prApta karI zakAya che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. | citanya-kendra-prekSA 0 ApaNI vRttio, bhAva ke Adate vizuddha karavA mATe prathama te e samajavuM jarUrI che ke azuddhine udbhava kyAMthI thAya che ane tenuM pragaTIkaraNa kyAMthI thAya che. je ApaNe te taMtrane sArI rIte samajI laIzuM te tene zuddha karavAmAM khUba ja saraLatA raheze. ApaNe yegazAstranI daSTi ane vartamAna zarIrazAstranI dRSTi-A baMne daSTie tenA para vicAra karavo paDaze. vartamAna vijJAnanI daSTi anusAra ApaNA zarIramAM be prakAranI graMthio cheH (1) vAhinIyukta (2) vAhinIrahita (Duckless). A vAhinIrahita graMthio aMtaHstrAvI hoya che. tene "enDekAIna glenDajha paNa kahevAmAM Ave che. pInIyala, piTyuTarI, thAyarAIDa, perAthAyarAIDa, thAImasa, enDrInala, genAphUsa ane plIna-A badhI aMtaHstrAvI graMthio che. temanA sAvane hormona kahevAmAM Ave che. ApaNI zArIrika, mAnasika ane bhAvanAtmaka pravRttionuM saMcAlana A graMthio dvArA utpanna thatA sA (hormona)nA mAdhyamathI thAya che. ApaNe badhI ja caitanya kriyAonuM saMcAlana A graMthitaMtra dvArA thAya che. eTale ja te graMthione 32 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caitanya kendronI saMjJA-nAmakaraNa ApavAmAM AvyuM che. mAnavane jeTalI Teva paDe che tenuM mULa ugama sthAna graMthi-taMtra che. ApaNA zarIranA be mukhya bhAga che. eka nADI taMtra (Nervous system) bIju graMthitaMtra nADItaMtramAM ApaNI badhI vRttio abhivyakta thAya che, anu. bhavamAM Ave che ane pachI te vyavahAramAM Utare che. vyavahAra, anubhava ke abhivyaktikaraNa-A badhAM ja nADI. taMtranAM kAma che, paraMtu tene janma, tenI utpatti graMthi. taMtramAM thAya che. je ApaNI aMtaHstrAvI graMthio che, temAM Teve janma le che. te ja Teve magaja sudhI pahoMce che, abhivyakta thAya che ane pachI te vyavahAramAM pariName che. eTalA mATe ja vijJAnamAM eka navA zabdano prayoga thaye che-"nyUroenDokrAIna sisTama'-tene artha graMthi taMtra ane nADI-taMtranuM saMyukta kArya-taMtra. A ja saMyukta-taMtra "ardhacetana mana" che. e magajane paNa prabhAvita kare che. arthAta te magajathI paNa adhika mUlyavAna che. je tene yogya sAdhana dvArA saMtulita karavAmAM Ave che te badhI ja aniSTa bhAvanAothI mukti maLe che. ataHstrAvI graMthiomAM nIcenI graMthio-upavRkaka graMthio (eDrInala) ane jananagraMthio (nAphUsa)-vRttio utpanna thavAnAM A sthAna che. kAmavAsanAnuM sthAna jananagraMthi (gorAsa) ane bhaya, Avega tathA kharAba bhAva utpanna thavAnuM sthAna eDrInala graMthio che. yegazAstranI bhASAmAM tene maNipura cakra (tejasa kendra) ane svAdhiSThAna cakra Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (svAsthya kendra) kahevAmAM Ave che. krUratA, naeNra, mUrchA vagere svAsthyakendramAM utpanna thAya che. tRSNA, irSyA, ghaNA, bhaya, kaSAya ane viSAda maNipura cakra (tejasa-kendra)mAM utpanna thAya che. jyAre ApaNuM mana-ApaNA vicAra nAbhithI nIcenA bhAgamAM zakti-kendra sudhI doDe che, dAMDatA rahe che tyAre kharAba vRttie khadakhadavA mAMDe che. pachIthI te bahAra Ave che ane chelle TevanuM svarUpa pakaDI le che. krAdha, kalaha, irSyA, bhaya, dveSa vagerenA kAraNe e graMthie vikRta bane che. A AvegethI eDrInala 'thi sauthI vadhAre prabhAvita thAya che. jyAre A aniSTa bhAvanAe jAge che tyAre eDrInala graMthine vadhAre paDatA zrama karave paDe che ane bIjI badhI graMthione paNa atizrama karavA paDe che ane te paNa thAkI jAya che ane taddana zithila banI jAya che. graMthionI zakti kSINa thaI jAya che, pariNAme zArIrika ane mAnasika saMtulana tUTI jAya che. eTalA mATe ja e khUba Avazyaka che ke ApaNe e Avege ane bhAvanAo para niyaMtraNa karIe. Avegone khUba ja samajadArIthI samajIe, tathA graMthio para vadhAre zrama na paDavA daie. gra'thio para vadhAre zrama na paDe tenA mULa upAya 'caitanya-kendra-prekSA' che. zvAsa-prekSA, zarIra-prekSA ane caitanyakendronI prekSA --A badhAM graMthione sakriya karavAnAM ja sAdhanA che. 34 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe caitanya-kendro (graMthio) para dhyAna karIe te ja sakriya thaze. jema jema ApaNuM dhyAna hRdaya (AnaMda-kendra)nAM uparanAM cata kendro para vadhAre kendrita thaze, tema tema te vadhAre sakriya thatAM jaze. tenI sakriyatAthI bhaya nAza pAmaze, Avega samApta thaze ane aniSTa bhAvanAo paNa samApta thaze. ane eka navuM ja dvAra-AyAma khUlaze. nave AnaMda, navI skUti tathA ullAsa prApta thaze. caitanyakendronI prekSA mAtra mahatvapUrNa ja nathI, paNa vAstavamAM adhyAtma-vikAsanuM sarvottama sAdhana che. For Private Personal Use Only . Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D 9. lezyA-dhyAna - lephyA evu' caitanyastara che jyAM paheAMcavAthI vyaktitvanuM rUpAMtara thAya che. cetanAnI bhAvadhArAne lezyA kahevAmAM Ave che. lezyAnA be prakAra che: nalezyA ane bhAvalezyA. paudgalika Physical lezyA ane Atmika lezyA. te niraMtara badalAtI ja rahe che. lezyA prANInI 'ArA' (AbhAma'Dala)nuM niyAmaka tattva che. erAmAM kAI vakhata kALA, koi vakhata lAla, koI vakhata pILA, kAi vakhata nIle ane phAI vakhata sapheda raMga nIkhare che. bhAvane anurUpa raMga badalAtA ja rahe che. kaSAyanA taraMge ane kaSAyanI zuddhi thavAthI utpanna thanAra caitanyatara`gA, e badhA ja taraMgone bhAvanA rUpamAM nirmANa karavA ane e vicArane karma ane kriyA sudhI paheAMcADavA e vaizyAnuM kAma che. lezyA ja sUkSma ane sthULa zarIra vaccenuM saMparka sUtra che. vaizyAnA cha prakAra che : kRSNa, nIla, kApAta, tejas, padma ane zukala. temAM prathama traNa azubha che ane aMtima traNa zubha che. 36 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNI vRttio, bhAva ke Adate A badhAne utpanna karanAra sazakta taMtra vezyA-taMtra che. kharAba Adatene utpanna karanAra traNa vezyAo che. kRSNa vezyA, nIla leDyA ane kApAta lezyA. krUratA, hiMsA, kapaTa, pravacanA, pramAda, Alasya vagere jeTalA paNa de che te badhA ja A traNa lezyAothI utpanna thAya che. lezyAnA parivartana dvArA ja jIvanamAM dharma siddha thaI zake che. jyAre kRSNa, nIla ane kApata A traNe lezyAo badalAI jAya che ane tejo, pava ane zukala e traNe vezyAo avatare che tyAre parivartana thAya che. leyAne badalyA vagara jIvana badalI zakAtuM nathI. te kevaLa karuM tatvajJAna ja nathI, parivartana mATene upAya che. abhyAsanuM sAdhana che. vyaktitvanuM rUpAMtaraNa vezyAnI cetanAnA stara para thaI zake che. je leDyA zuddha haze te vyaktitvamAM parivartana thaze. je vezyAo azuddha haze te paNa vyaktitvamAM parivartana thaze. banne bAjuethI rUpAMtara thaze. paNa prazna udbhave che ke tyAM sudhI ApaNe kevI rIte pahoMcavuM? ApaNe raMganI madada levI paDaze. raMga ApaNA vyaktitvane atyaMta prabhAvita kare che. raMga sthULa vyaktitva, sUkSma vyaktitva, tejas zarIra ane leAtaMtrane paNa prabhAvita kare che. je ApaNe raMgenI kriyAone ane tenAthI thatA mane vaijJAnika prabhAvane samajI laIe te vyaktitvanA rUpAMtaraNamAM ApaNane khUba ja sahayoga maLe che. lezyAdhyAna dvArA A traNe vezyAo parivartita thaI For Private 37ersonal Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mA jAya che. kRSNalezyA zuddha thatAM thatAM nalalezyA, nIlalezyA kApotalezyA ane kAtilezyA te jelezyA banI jAya che. ApaNuM adhyAtma yAtrA te leyAthI, lAla raMgathI zarU thAya che. tejalezyAne raMga bAlasUrya jevo che ane raMganuM manevijJAna batAve che ke adhyAtmanI yAtrA lAla raMgathI ja zarU thAya che. tejalezyAmAM AvatAnI sAthe ja AdatamAM ApaApa parivartana thavA mAMDe che. temAM svAbhAvika rIte ja rUpAMtara zarU thavA mAMDe che, padmazyAmAM vizeSa badalAtuM jAya che. zukalezyAmAM pahoMcatAM ja vyaktitvanuM pUrNa rUpAMtara (Transformation) thaI jAya che. bhAvadhArA (lezyA)nA AdhAra para ja AbhAmaMDaLamAM paNa parivartana thAya che. lehyA dhyAna dvArA AbhAmaMDaLane badalavAthI bhAvadhArA paNa badalAI jAya che. A daSTithI lezyA dhyAna ke camakatA raMgenuM dhyAna khUba ja mahattvapUrNa che. ApaNI bhAvadhArA jevI hoya che tene anurUpa ja mAnasika ciMtana tathA zArIrika mudrAo bane che. A bhUmikAmAM legyA dhyAnanI upayogitA khUba ja vadhI jAya che. bane sthitio ApaNI samakSa che: eka sthiti vizuddha adhyavasAya ane vizuddha lazyAnI, bIjI sthiti azuddha adhyavasAya ane azuddha laDyAnI. jema jema sAdhanAnI zakti vadhaze tema tema kaSAya maMda thaze ane adhyavasAya, lezyA, bhAva, karma ane vicAra pitAnI meLe ja zuddha thavA mAMDaze. For Private 38ersonal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 10. vartamAna kSaNanI prekSA D bhUtakALa vItI jAya che, bhaviSya AvavAnA bAkI hAya che, jIvita kSa vartamAna hoya che. bhUtakALanA saMskAranI smRtithI bhaviSyanI kalpanAo ane vAsanAo jAge che. vartamAna kSaNane anubhava karanAra, smRti ane kalpanA annethI bacI jAya che. smRti ane kalpanA rAgadveSayukta cittanuM nirmANa kare che. je vartamAna kSaNanA anubhava kare che te sahajarUpe rAga-dveSathI mukta rahI zake che. A rAgadveSazUnya vartamAna kSaNa ja savara che. rAgadveSazUnya vartamAna kSamAM jIvanAra bhUtakALanA saMcita karma saMskAranA aMdhanA nirodha kare che. Ama vartamAna kSaNamAM jIvanAra bhUtakALanuM pratikramaNa `va mAnanuM saMvaraNa ane bhaviSyanuM pratyAkhyAna kare che. "tathAgata' bhUtakALa ane bhaviSyakALanA arthane nathI jotA. kalpanAne cheDanAra marSi vamAnanA anupaztI (dhrA) banI, karmazarIranuM zeSaNa karI tene kSINa karI nAMkhe che"pa 1. bhUtakALamAM karela duSkRtyAthI pAchA pharavuM te 'pratikramaNa' che. 2. vamAnamAM duSkRtyAthI nivRta thavuM 'saMvaraNa' che. 3. bhaviSyakALamAM duSkRtye| na karavAnA saMkalpa karavA te 'pratyAkhyAna' che. 4. vamAnamAM sadA draSTAbhAvamAM rahenAra tathAgata' kahevAya che. 5. AyArA 3/6* 39 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyakriyA cittane vikSepa che ane sAdhanA mATe vina che. bhAvakiyA jAte ja sAdhanA ane svayaM dhyAna che. ApaNe cAlIe chIe ane cAlatA samaye ApaNI cetanA jAgRta rahe che, "ApaNe cAlI rahyA chIe"--tenI je. smRti rahe che-A gatinI bhAvakriyA che. tenuM sUtra e che ke "sAdhaka cAlatA samaye pAMce IdrinA viSaya para manane kendrita na kare. AMkhethI kAMIka dekhAya, zabdo kAna para athaDAya, gaMdhanA paramANu pravAhita thAya, ThaMDI ke garama havA zarIrane sparza kare, A badhAnI sAthe te pitAnA manane na joDe. rasanI paNa smRti na kare. sAdhaka cAlatI vakhate svAdhyAya na kare manane saMpUrNa rikta-khAlI rAkhe sAdhaka "cAlanAra' na rahe paraMtu cAlavuM banI jAya, tamUrti (mUrtimaMta) gati banI jAya tenuM dhyAna cAlavAmAM ja kendrita rahe, cetanA gatine pUrNa sAtha Ape. A gamanaga che. jyAre citta zarIra ane vANInI pratyeka kriyA sAthe joDAya che, cetanA temAM vyApta thAya che tyAre te bhAvakriyA banI jAya che. bhAvakriyAnuM sUtra cheH citta kriyamANa diyAmaya banI jAya. Indriye te kriyA pratye samapita thaI jAya, hadaya tenI bhAvanAthI prabhAvita thaI jAya, mana tenA sivAya bIjA keIpaNa viSayamAM na jAya. A sthitimAM kriyA bhAvakiyA bane che. 1. je kriyA karavAmAM AvI rahI che, te kriyAthI ja anuprANita thAya. For Private & rsonal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. vicAraprekSA ane samatA 1 AtmA sUkSama che, atIndriya che. eTalA mATe ja te pakSa che. caitanya tene guNa che tenuM kArya javuM ane jANavuM che. citta ane zarIranA mAdhyamathI jANavA ane jevAnI kriyA thAya che eTalA mATe caitanya ApaNI pratyakSa che. ApaNe jANIe chIe ane joIe chIe tyAre caitanyanI kriyA thAya che. samagra sAdhanAne e ja udezya che ke ApaNe caitanyanI svAbhAvika kriyA karIe. phakta jANIe ane joIe. A sthitimAM abAdha AnaMda ane apratihata zaktinA dhArA pravAhita rahe che paraMtu meha dvArA ApaNuM darzana viruddha ane jJAna AvRtta rahe che. eTalA mATe ja ApaNe phakta jANavA ane phakta jovAnI sthitimAM nathI rahetA. ApaNe ghaNuM kharuM saMvedanAnI sthitimAM hoIe chIe. phakta jANavuM te jJAna che. priyatA ane apriyatA bhAvathI jANavuM te saMvedanA che. ApaNe padArthane kAM te priyatAnI dRSTithI joIe chIe, kAM te apriyatAnI daSTithI joIe chIe. padArthane mAtra padArthanI daSTithI nathI jotA. padArthane phakta padArthanI daSTithI je te ja samatA che. te phakta jANavA ane levAthI siddha thAya che. ema paNa kahI zakAya ke ta jANavuM ane jevuM e ja samatA che. jene samatA prApta thAya che te ja jJAnI bane che. je jJAnI hoya che tene ja samatA prApta thAya che. jJAnI ane sAmyayegI baMne ekAIka che. For Private Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe indriyA dvArA joie chIe, sAMbhaLIe chIe, sUdhIe chIe, cAkhIe chIe, sparzane anubhava karIe chIe tathA mananA dvArA saMkalpa-vikalpa ke vicAra karIe chIe. priya lAganAra indriya-viSaya ane maneAbhAva 'rAga' utpanna kare che. apriya lAganAra indriya-viSaya ane mane bhAva 'dveSa' utpanna kare che. je priya ane apriya lAganAra viSaye ane maneAbhAveAnA pratye sama ane che, tenA aMta:karaNamAM te priyatA ane apriyatAnA bhAva utpanna karatA nathI priya ane apriya tathA rAga ane dveSathI para te ja banI zake che je phakta jJAtA ane chA hAya che. je phakta jJAtA ane draSTA hAya che, te ja vItarAga bane che jema jema jovA ane jANavAnA ApaNA abhyAsa vadhe che tema tema indriya viSaya ane manAbhAva priyatA ane apriyatA utpanna karavAnuM baMdha karI de che. pariNAme rAga ane dveSa zAMta ane kSINa thavA mAMDe che. ApaNI jANavA ane jovAnI zakti vadhu prasphuTita thai jAya che. manamAM koIpaNa vikalpa UThe, tene ApaNe joie, vicArane pravAha cAlI rahyo hoya tene ApaNe joie. tene jovAnA artha thAya che ke ApaNA astittvane vikalpathI bhinna joi laie chIe. 'vikalpa dRzya che ane 'huM draSTA chuM' --A bhedane spaSTa anubhava ApaNane thaI jAya che. jyAre vicAranA pravAhane jotA jaIe chIe tyAre dhIra dhIre tenA pravAha aTakI jAya che. vicAranA pravAhane jotAM 42 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemAM ApaNuM darzananI zakti eTalI sUkSmatama thaI jAya che ke ApaNe bIjAnA vicArapravAhane jovA paNa zaktimAna banI jaIe chIe. ApaNu AtmAmAM akhaMDa caitanya che. temAM jANavA ane jovAnI asIma zakti che chatAM paNa ApaNe bahu ja sImita jANIe chIe ane joIe chIe. tenuM kAraNa paNa e ja che ke ApaNuM jJAna AvRtta che, ApaNuM darzana AvRtta che. mehane kAraNe A sRSTinuM sarjana thayuM che. meha, rAga ane dveSane priyatA ane apriyatAnA manabhAvathI pioSaNa maLI rahyuM che. je ApaNe jANavA ane javAnI zaktine vikAsa IcchIe te ApaNe sauthI prathama priyatA ane apriyatAnA manebhAvone choDavA paDaze. tene cheDavA mATe sauthI uttama upAya juo ane jANe che. bIje kaMIpaNa upAya nathI. ApaNI aMdara jANavA ane jovAnI je zakti bacelI che, ApaNuM caitanya jeTaluM anAvRtta che, tene ja ApaNe upayoga karIe. phata jANavA ane jevAne jeTale abhyAsa karI zakIe teTale kara joIe. tenAthI priyatA ane apriyatAnA manebhAva para coTa lAge che, lAgaze. tenAthI ja rAga-dveSane cakravyuha tUTaze. tenAthI mehanI pakaDa ochI thaze. pariNAme jJAna ane dazananuM AvaraNa kSINa thavA mAMDI. eTalA mATe vItarAgasAdhanAne AdhAre jANavuM ane jevuM ja banI zake che. mATe ja A sUtranI racanA thaI che ke "samagra jJAnane sAra sAmAyika che, samatA che." For Private 13ersonal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || 12. saMyama : saMkalpazaktine vikAsa || ' ApaNI aMdara zaktine anaMta khajAne che. te zaktine khUba moTe bhAga DhaMkAyelA che, AvRtta che. phakta amuka ja bhAga astitvamAM che ane bahu ja theDe bhAga ApaNuM upayogamAM AvI rahyo che. je ApaNe ApaNI zakti pratye jAgaraka hAIe te phakta astitvamAM rahelI zakti ane AvRtta zaktine upaganI bhUmikA sudhI laI jaI zakIe chIe. zaktinuM jAgaraNa saMyama dvArA karI zakAya che. ApaNuM mananI aneka mAMgaNIo hoya che. ApaNe te mAMgaNIone pUrI karatA ja jaIe chIe, pariNAme ApaNI zakti khalita thatI ja jAya che. tenA jAgaraNanuM sUtra "mananI agya mAMgeno asvIkAra che. mananI ayogya mArgone asvIkAra eTale saMka9pazaktine vikAsa. A ja saMyama che. jene nizcaya (saMka9pa yA saMyama) daDha hoya che tene mATe kAMI paNa agharuM ke asaMbhavita nathI. zubha ane azubha nimitta karmanA udayamAM parivartana lAvI zake che, paraMtu manane saMkalpa te badhAMthI moTuM nimitta che. tenAthI jeTaluM parivartana thaI zake che, teTaluM anya Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimittathI nathI thaI zakatuM. je peAtAnA nizcayamAM ekaniSTha hAya che te ja mahAna kAya siddha karI zake che. saMyamathI jIva Asatra (kharAba vRttio)nA nireSa karI zake che. saMyamanuM phaLa anAtha che. jemAM saMyamanI zakti vikasita thaI cUkI che, temAM vijAtIya dravyane praveza thaI zakatA nathI. saMyamI manuSya bahAranAM dukhANAne vaza thatA ja nathI, prabhAvita paNa nathI thatu. saMyamanuM sUtra chedareka kAma samayasara karo. dareka kAma nizcita samaye kare, jo tame nava vAge dhyAna karatA hA ke kare che ane pratidina te ja samaye dhyAna karI che, mananI koI paNa bIjI mAMganA svIkAra nathI karatA, te tamArI saMyama-zakti prabaLa thaI jaze. saMyama eka prakArane kuMbhaka che. kuMbhakamAM jevI rIte zvAsanA nirAdha thAya che tevI rIte saMyamamAM icchAne nirAdha thAya che. 'DI, garamI, bhUkha-tarasa, bImArI, gALA, mArapITa mArA-mArI A badhI ja ghaTanAone sahana karI. A upadeza nathI, saMyamanA prayAga che. ThaMDI lAge che tyAre mana garama kapaDAMnI ke sagaDI vagerenI mAMga kare che. garamI lAge che teA mana DaeNMDAM dravyAnI mAMga kare che. saMyamanA prayoga karanAra te mAMgAnI upekSA karaze, mananI mAMgane jANI leze, joi leze paNa tene pUrI nahIM kare. evuM karatAM karatAM mana mAMga karavAnuM mUkI deze. pachI je kaI thaze te sahaja bhAvathI sahana karI zakAze. 45 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prekSA saMyama che, upekSA saMyama che. tame pUrNa ekAgratAthI tamArA lakSyane joze, ApameLe ja saMyama thaI jaze. pachI mana, vacana ane zarIranI mAMga tamane vicalita nahIM karI zake. tenI sAthe upekSA-mana, vacana ane zarIrane saMyama paNa pitAnI meLe ja thaI jAya che. - saMyamazaktine vikAsa A prakriyAthI karI zakAya che, je karavAnuM che ke cheDavAnuM che tenI tame dhAraNa kare, tenA para manane pUrNa ekAgratAthI kendrita kare. nizcayanI bhASAmAM tene belI bolIne tenuM punarAvartana karo. pachI uracArane maMda-dhIme karatA karatA tene mAnasika stara para laI jAo. te pachI jJAnataMtuo Sensory Nerves ane karmataMtuo (Moter Nerves)ne kArya karavAno nirdeza kare. pachI dhyAnastha ane tanmaya thaI jAo. A prakriyA dvArA ApaNe zaktinA te sotane pravAhita karavAmAM saphaLa thaIzuM, jyAM sahana karavAnI kSamatA svAbhAvika heya che. 46 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 13-14 bhAvanA ane anuprekSA D. dhyAnane artha che prekSA-jevuM. tenI samApti thayA pachI mananI mUchane teDanAra viSayanuM anuciMtana karavuM te anuprekSA che. je viSayanuM anuciMtana vAre vAre karavAmAM Ave che athavA te je pravRttine vAre vAre abhyAsa karavAmAM Ave che, tenAthI mana prabhAvita thaI jAya che. eTalA mATe ja e ciMtana ke abhyAsane bhAvanA kahevAmAM Ave che. AtmAnuM maulika svarUpa cetanA che. tenA be upaga cheH jevuM ane jANavuM. ApaNI cetanA ApaNane zuddha svarUpamAM prApta thaI nathI eTalA mATe ApaNuM darzana ane jJAna ArachAdita che, AvRtta che. tenA upara eka paDade pahele che. tene darzanAvaraNa ane jJAnAvaraNa kahevAmAM Ave che. te AvaraNa ApaNuM ja maha dvArA nAMkhavAmAM AvyuM che. ApaNe tene nitAMta jANatA nathI ke nitAMta jotA paNa nathI. jANavA ane jovAnI sAthe sAthe priyatA ke apriyatAne bhAva paNa thAya che, je rAga ane dveSane uttejita kare che. rAga ane dveSa mehane utpanna kare che. meha jJAna ane darzanane AvRtta kare che. A cakra cAlyA ja kare che. A cakane teDavAne eka ja upAya che ane te jJAtAmAva ke draSTAbhAva. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevaLa jANavuM, kevaLa jovuM. je phakta jANe ane jue che te peAtAnA astitvanA upayega kare che. je jANavA-jovAnI sAthe priyatA ke apriyatAnA bhAva utpanna kare che, te peAtAnI nitAMta jAgarukatAmAMthI haTIne mUrchAmAM cANyA jAya che. keTalAka loko mUrchAne teADavAmAM pote ja jAgRta thaI jAya che. je pAte jAgRta nathI thatA temane zraddhAnA khaLa para jAgRta karavAnA prayatna karavAmAM Ave che. huM adraSTA ! tamAruM dana tamArA ja mAha dvArA niruddha che, eTalA mATe ja tame satyane nathI joI zakatA. tame satyane nathI joI rahyA. eTalA mATe tame tenA para zraddhA rAkheA, je draSTA dvArA tamane batAvavAmAM AvI rahyuM che. anuprekSAnA AdhAra draSTA dvArA pradatta medha che. tenuM kAya che, anuciMtana karatAM karatAM te bedhanuM pratyakSIkaraNa ane cittanuM rUpAMtara. je vyaktine bhAvanAnA abhyAsa thaI jAya che tenAmAM dhyAnanI ceAgyatA AvI jAya che. dhyAnanI yAgyatA mATe cAra bhAvanAonA abhyAsa atyaMta Avazyaka che: 1. jJAna-bhAvanAH rAga-dveSa ane mohathI zUnya thaI taTastha bhAvathI jANavAnA abhyAsa. 2. darzIna-bhAvanAH rAga-dveSa ane mAhathI zUnya thaI taTastha bhAvathI jovAnA abhyAsa. 3. cAritra-bhAvanA: rAga-dveSa ane mAhuthI zUnya samatvapUrNa AcaraNanA abhyAsa. For Private &4rsonal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. vairAgya-bhAvanA anAsakti, anAkAMkSA ane abhayane abhyAsa. manuSya jenA mATe bhAvanA kare che, je abhyAsanuM punarAvartana kare che, te rUpamAM tenA saMskAra AkAra pAme che. A AtmasaMmehananI prakriyA che, tene japa paNa kahevAmAM Ave che. AtmAnI bhAvanA karanAra AtmAmAM sthita thaI jAya che. "sohaM'nA japane marma paNa A ja che. "amanI bhAvanA karavAmAM "ahaMta' thavAnI prakriyA zarU thaI jAya che. keI vyakti bhaktithI bhAvita thAya che, keI brahmacaryathI ane kaI satsaMgathI. aneka vyakti judI judI bhAvanAothI bhAvita thAya che. je kaI paNa kuzaLa karmathI pitAne bhAvita kare che tenI bhAvanA tene lakSya tarapha laI jAya che.. bhAvanA naukA samAna che. naukA yAtrIne kinArA sudhI laI jAya che, tema bhAvanA paNa sAdhakane duHkhanI pele pAra pahoMcADe che. pratipakSanI bhAvanAthI svabhAva, vyavahAra ane AcaraNane paNa badalI zakAya che. mehakarmanA vipAka para pratipakSabhAvanAnuM nizcita pariNAma hoya che. upazamanI bhAvanAthI krodha, mRdutAnI bhAvanAthI abhimAna, jatAnI bhAvanAthI mAyA ane saMtoSanI bhAvanAthI lAbhane badalI zakAya che. rAga ane dveSanA saMskAra cetanAno mUchathI thAya che ane te mUcha cetanA pratye jAgarUkatA lAvIne ja teDI zakAya che. pratipakSa bhAvanA cetanAnI jAgRtine upakrama che. eTalA mATe tenuM nizcita pariNAma hoya che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanAkALamAM dhyAna pachI svAdhyAya ane svAdhyAya pachI pharI dhyAna karavuM joIe. svAdhyAya aMtargata japa, bhAvanA ane anuprekSA-A badhAMne ja samAveza thaI jAya che. yathAsamaya ane yathAzakti A badhAnA prayoga Avazyaka che. dhyAnane samApta karI anitya vagere anuprekSAone abhyAsa karavo joIe. dhyAnamAM thanAra vividha anubhavemAM cittanuM kyAMya paNa AkarSaNa na hoya, temAM citta coMTI na jAya-A daSTithI anuprekSAnA abhyAsanuM mahatva che. dharma-dhyAna pachI cAra anuprekSAne abhyAsa hitAvaha cheH 1. eka anuprekSA 2. anitya anapekSA 3, azaraNa apekSA 4. saMsAra anapekSA 1. ekava anuprekSA : vyakti vibhinna prabhAvathI saMkrAMta thAya che ane te prabhAvathI te eTale ja bacI nathI zakatI, kAraNa, te prabhA ne te sakriyatAthI grahaNa kare che. tenAthI bacavAne phakta eka upAya che ane te ayitAnI avasthAnuM nirmANa karavuM. dhyAnathI akriyatAnI avasthAnuM nirmANa thAya che. samudAyamAM rahetAM rahetAM ekAkIpaNane anubhava karavAthI ja A ava sthAnuM nirmANa thAya che. huM ekalo chuM bAkI badhA saMga che? saMgone ja pitAnuM astitva mAnavuM e sakriyatA che. temane pitAnA astitvathI lina jevAM, anubhavavAM e For Private da personal Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akiyatA che. A ekatva anuprekSAnA lAMbA (cha mAsanA) abhyAsathI bAhya padArtho pratye thanAra pitApaNAnI mUchane teDI zakAya che. A viveka ke bhedajJAnane prayoga che. 2, anitya anuprekSA : zarIrane yathAbhUta svabhAva ane tenI kriyAonuM nirIkSaNa karanAra tenI aMdara thanAra vibhinna strAvane jevA lAgI jAya che. zarIra-darzananA abhyAsathI zarIramAM utpanna thanArI vividha avasthAe spaSTa thavA lAge che. sAdhaka vicAre che ke zarIra anitya che. te pahelAM ke pachI, eka divasa jarUra mRta thavAnuM che, vinAza ane vidhvaMsa tene svabhAva che. e adhruva, anitya ane azAzvata che. tene upacaya ane apacaya thAya che. tenI vividha avasthAo hoya che. zarIranI anityatAnA anuciMtanathI zarIra pratye thanAra tIvra AsaktithI mukti meLavI zakAya che. dehAsati ja badhI AsaktionuM mULa che. tenA tUTavAthI bIjA padArthomAM thanAra Asakti paNa ApameLe tUTI javA mADe che. 3. azaraNa anurakSA : je pitAnA ja astitvane nathI jANate te kyAMya paNa surakSita rahI zakatuM nathI. dhana, padArtha ane parivAra A badhuM ja astitvathI bhinna che. je bhinna che te kadI paNa rakSaNa ApI zakatuM nathI For Private Personal Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzaraNane zaraNa ane zaraNane azaraNa mAnanAra bhaTakI jAya che. pitAnI surakSA pitAnA ja astitvamAM che. svayaMnA zaraNamAM AvavuM e ja azaraNa anuprekSAne mULa artha che. 4. saMsAra anuprekSA ? koI paNa dravya utpAda, vyaya ane dhrauvyanA cakathI mukta nathI. jenuM astitva che, je dhruva che, te utpanna thAya che ane naSTa paNa thAya che. pAchuM utpanna thAya che ane pharI pAchuM naSTa paNa thAya che. pAchuM utpanna thAya che ane pAchuM naSTa thAya che. A utpAda ane vinAzane krama cAlyA ja kare che. A kamanuM nAma ja saMsAra che. paramANu-skaMdha parivartita thatA ja jAya che. eka avasthAne cheDIne bIjI avasthAmAM cAlyA jAya che. jIva paNa badalAtA ja rahe che. teo kyAreka janma le che ane kyAreka mare che. teo kayAreka mANasa hoya che ane kyAreka pazu paNa hoya che. eka jIvanamAM paNa aneka avasthAo hoya che. A samagra parivartana-cakranuM anuciMtana sAdhakane mukti tarapha laI jAya che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S 15. ekAgratA - prekSAmAM apramAda (jAgaruka bhAva) Ave che. jema jema apramAda vadhatA jAya che tema tema prekSAnI saghanatA vadhe che. ApaNI saphaLatA ekAgratA para nisara che. apramAda ke jAgaruka bhAva khUba ja mahattvapUrNa che. zuddha upayega phakta jANavuM ane jovu khUba ja mahattvapUrNa che. paraMtu tenuM mahattva tyAre ja siddha thAya che jyAre te lAMbA samaya sudhI niraMtara cAle. jovA ane jANavAnI kriyAmAM vAre vAre avarAdha na Ave, citta te kriyAmAM pragADha ane niSka'pana banI jAya. anavasthita, avyakta ane mRdu citta yAnanI avasthAnuM nirmANu nathI karI zakatuM. pacAsa miniTa sudhI eka AlaMbana para cittane pragADha sthiratAnA abhyAsa thavA joIe. A ja saphaLatAnuM atyaMta mahattvapUrNa aMga che, moTuM rahasya che. A avidha pachI dhyAnanI dhArA rUpAntarita thai jAya che. lAMkhA samaya sudhI dhyAna karanAra potAnA ja prayatnathI te dhArAne navA svarUpamAM pakaDIne tene vadhAre pralaMba banAvI de che. For Private 53ersonal Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D 16. upasaMpadA sAdhanAnI zarUAta karavAnI, pUrve badhA ja sAdhaka sukhAsanamAM besIne zraddhAMjali ApIne prekSAdhyAnanI upasamparA svIkAre che. zarIrane zithila ane manane tanAvamukta karIne nIce pramANenAM sUtronuM uccAraNa kare che? mabhumi garabAi !" huM prekSA-dhyAnanI ArAdhanA mATe upasthita thayela chuM. " ravavaMjJAni ." huM adhyAtma-sAdhanAne mArga svIkAruM chuM. "sammatta 3saMpannAna" huM aMtardarzananI upasaMpadAne svIkAra karuM chuM. huM AdhyAtmika anubhavanI upasaMpadAne svIkAra karuM chuM. A prekSAdhyAnanI upasaMpadA che. tenAM pAMca sUtra che. tenuM prathama sUtra che : bhAvakriyA 1. bhAvakiyA. bhAvadiyAnA traNa artha che: 1. vartamAnamAM chavuM. 2. jANIne (samajaNapUrvaka) karavuM. 3. satata apramatta rahevuM. 54 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vartamAnane ja jANa ane vartamAnamAM jIvavuM te ja bhAvakriyA che. yaMtravat jIvana jIvavuM, kAlpanika jIvana jIvavuM ane kalpanAkamAM uDDayana karavuM te dravyakriyA che.' ApaNe vadhAre paDate samaya bhUtakALanI gaDamathalamAM ke bhaviSyanI kalpanAomAM vyatIta thAya che. atIta paNa vAstavika nathI ane bhaviSya paNa vAstavika nathI. vAstavika te mAtra vartamAna ja che. vartamAna jenA hAthamAMthI sarI jAya che te tene kadI pakaDI zako nathI. vAstavikatA te e che ke je kAMI thAya che te vartamAnamAM ja thAya che, paraMtu mAnavI tenA pratye jAgarUka rahetuM nathI, bhAvakriyAne pahele ardha vartamAnamAM jIvavuM te che. bhAvadiyAne bIjo artha jANIne-samajIne karavuM. ApaNe je kAMI karIe chIe te saMpUrNa manathI nathI karatA. mananA TukaDA karI nAMkhIe chIe. kAma karIe chIe paNa mana kyAye bhaTakyA kare che. te kAmanI sAthe joDAyeluM nathI rahetuM-kAma thAya che paNa amanaskatAthI thAya che. te kAma saphaLa paNa nathI thatuM. kArya pratye saMpUrNa samarpita thayA sivAya tenuM pariNAma jarA paNa sAruM AvatuM nathI. temAM zakti paNa vadhAre kSINa thAya che, anAvazyaka zaktine vyaya thAya che ane kAma paNa pUrNa thatuM nathI. eTale ApaNe je samaye je kAma karIe te samaye ApaNuM zarIra ane mana baMne 1. jemAM phakta zarIranI ja kriyA heya, te dravyakriyA che. jemAM zarIra ane citta banenI saMyukta kriyA heya te bhAvakriyA che. For Private 55ersonal Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe sAthe cAlavAM joIe. baMnenI sahayAtrA thavI joIe. bhAvakriyAne trIjo artha che-satata apramatta rahevuM. sAdhake dhyeya pratye satata apramatta ane jAgaruka rahevuM joIe. dhyAnanuM prathama dhyeya che-cittanI nirmaLatA. ApaNe cittane nirmaLa banAvavuM che. dhyAnanuM bIju ghaya che- suSupta zaktione jAgRta karavI. ApaNuM dhyAna-sAdhanAnAM A be dayeya che. temanA pratye satata jAgaruka rahevuM te bhAvakiyA che. zarIra ane vANInI pratyeka kiyA bhAvakriyA banI jAya che. jyAre mananI kiyA tenI sAthe thAya che tyAre cetanA temAM vyApta thAya che. 2, pratikriyA-nivRttiH upasa5dAne bIjo artha che-kriyA karavI, paNa pratikiyA na karavI. manuSya pratikriyAnuM ja jIvana jIve che. te bAhA vAtAvaraNa ane paristhitithI prabhAvita thaI kArya kare che. te Avega ke uttejanAne vaza thaI kArya kare che. A pratikriyA che, kriyA nathI. adhyAtma-sAdhanAne artha che - pratikriyAthI bacavuM. sAdhaka kriyA kare paNa pratikriyA na kare. 3. mitro upasaMpadAnuM trIjuM sUtra eTale- maitrI. sAdhakane pUro vyavahAra maitrIthI otapreta have joIe. tenAmAM maitrInI bhAvanAne pUrNa vikAsa tha joIe. A tyAre ja saMbhavita thAya che jyAre vyakti pratikriyAthI sarvathA mukta thaI jAya che. nahi te gALanI sAme gALa, For Private Personal Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ITane javAba paththarathI, " zartha samAvata-A badhI bAbate cAlatI ja rahe che. tene rokI zakAtI nathI. tene te ja vyakti rokI zake che jeNe A saccAIne barAbara gaLe utArI hoya ke je svataMtra astitvamAM jIvanAra dhanavAna manuSya pratikriyAnuM jIvana jIvate na hoya. te mAtra kriyAnuM jIvana jIve. A saracAI jayAre hadayaMgama thAya che, tyAre maitrI svayaM phalita thAya che. 4. mitAhAra upasaMpadAnuM cothuM sUtra mitAhAra che. sAdhanAmAM parimita bhejananuM atyaMta mahatvapUrNa sthAna che. bhejanane prabhAva phakta svArathya para ja nathI paDate, dhyAna ane cetanA para paNa tenI asara thAya che. mAnavI anAvazyaka khUba ja khAya che. anAvazyaka bhajana vikRti pedA kare che. khAdheluM anna sArI rIte pacI zakatuM nathI kAraNa ke pAcana-rasa pUrNa mAtrAmAM maLI zakatA nathI. bhajana eTaluM ja pace che jeTale tene pUrI mAtrAmAM pAcanarasa maLe che. bAkI badhuM ja nakAmuM jAya che. tenAthI aneka vikRtio utpanna thAya che. tenAthI maLa utpanna thAya che. maLa AMtaraDAMmAM jAmI jAya che. tenAthI AkhuMye nADItaMtra dUSita thAya che. tenAthI mana ane vicAra paNa dUSita thAya che. cetanA para AvaraNa jAmI jAya che. sAdhaka phakta zarIranA piSaNa mATe bhojana kare che. te svAdane mATe kadIye bhejana karate nathI. jIbhane saMtoSa Apa te sAdhakanuM dhyeya nathI. tenuM dhyeya te che, zaktione Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAgRta karavI, gati ApavI ane te siddha karavI. mATe ja sAdhakane bhejana karavA aMgenuM saMpUrNa jJAna hovuM jarUrI che. ane kayuM bhejana zuM pariNAma lAve che tenuM paNa tene saMpUrNa jJAna hovuM joIe. 5. mauna- - upasaMpadAnuM pAMcamuM sUtra che-mitabhASaNa athavA mauna- bolavuM e mATe jarUrI che ke ApaNe jana-saMparkamAM chIe. beyA vagara rahI zakAtuM nathI. paraMtu saMyamapUrvaka ochuM belivuM te sAdhanA che. tene artha e nathI ke jIvanabhara mauna ja rahevuM. binajarUrI, anAvazyaka na bela, balavuM ja paDe te dhImethI bele. A madhyama mArga sAre che. tenA dvArA vyavahArathI alaga paNa nathI paDI javAtuM ane zaktine apavyaya paNa nathI thatuM. mitabhASaNa, ochuM belavuM sAdhanAnuM mahatvapUrNa aMga che. tenAthI zaktine saMcaya thAya che. For Private &59 sonal Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D 17. dhyeya prekSA dhyAnanI sAdhanAnuM prathama dhyeya cittane nirmaLa banAvavuM te che. citta kaSAyathI malina rahe che. kaSAyethI malina cittamAM jJAnanI dhArA vahI zakatI nathI. ApaNuM aMdara jJAna hovA chatAM paNa te pragaTa thaI zakatuM nathI. kAraNa ke vacce malina cittane paDado chavAI gaye che ane tethI avarodha pidA thAya che. citta nirmaLa thatAM ja jJAna pragaTa thAya che. tene avarodha paNa nAza pAme che. te pAradazI banI jAya che. jyAre citta nirmaLa hoya che tyAre ApaNane zAMtine anubhava ApoApa thAya che. mananuM saMtulana, mananI samatA ane AnaMda anubhava paNa thavA lAge che. sAdhanAnuM prathama phaLa AnaMdanI anubhUti che. sAdhanAne prAraMbha te jelekSAthI thAya che. te jelezyAnuM prathama lakSaNa AnaMdanI anubhUti che. jevI tejanI vidyatadhArA ApaNuM zarIramAM pravAhita thAya che ke tarata ja AnaMdanAM kiraNe pragaTavA mAMDe che. jeTalo AnaMda che, jeTaluM sukha che te badhuM ya vidyutakRta che te jelezyA Ave che tyAre sukhane strota prasphaTita thAya che. te jalezyAthI AnaMda, palekSAthI zAMti ane zukalezyAthI nirmaLatA-vItarAgatA prApta thAya che. ApaNuM dayeya che-mananI nirmaLatA. ApaNuM dayeya AnaMdanI prApti nathI. AnaMda prApta thaze, paraMtu te dhyeya nathI. AnaMda ApaNuM AlaMbana banaze. ApaNane AnaMda paNa 59 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLaze, zAMti paNa maLaze. paraMtu ApaNe tene pAra karIne AgaLa pragati karavAnI che. nirmaLatA ApaNuM lakSya che. nirmaLatA ApaNuM dhyeyapratimA che. te satata ApaNI najara samakSa rahevI joIe. dhyAnane prAraMbha karatAM pahelAM pUrvabhAvanA kare. bhAvanAne artha che "kavacanuM nirmANa". ApaNe ApaNI cAre tarapha aMDAkAra kavacanuM nirmANa karIe. tenAthI bahAranA prabhAva kavacanI aMdara Avaze nahIM. je kAMI ApaNe karavuM che te nirvidane thayA karaze. keI paNa Apatti Avaze nahi. kavacanuM nirmANa kevI rIte karavuM? e paNa eka prazna che. sAdhaka pitAnA niyata sthAna para bese ane aha, ahaM. ne mAnasika jApa kare ane sAthe sAthe e kalapanA kare ke kiraNe cAre tarapha phelAI rahyAM che. te saghana banI rahyAM che. kavacanuM nirmANa thaI rahyuM che. thoDA samaya pachI e anubhava thavA lAgaze ke jANe AkhA ye zarIranI bahAra betraNa phUTa dUra sudhI eka kavaca banI gayuM che. temAM sAdhaka surakSita beTho che. A bhAvanA yogasAdhanAnuM khUba meTuM AlaMbana che. sAdhaka tene gADha abhyAsa kare. upasaMpadAnA pAMca sUtra-saMka9pane svIkAra, dhyeyapratimAnuM nirmANa ane bhAvanAga arthAt kavaca nirmANa ane prakriyAne upaga A badhuM ja dhyAnasAdhanAnI prAthamika taiyArIo che. 60 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koNe kahyuM mana caMcaLa che hindI-guja. cetanAnuM UrdhvarohaNa hindI-guja.] . jaina yoga hindI-guja.]. mana jIte jIta |hindI-guja.] AbhAmaMDaLa [hindI-guja.] saMbodhi [hindI-guja.] apane gharameM prakSAdhAna : AdhAra ane svarUpa [hindI-guja.] prekSAdhAna : kAyotsarga hi.-guja.]. prakSAdhAna : zvAsaprekSA [" "]. prekSAdhAna : zarIraprekSA [" "] prekSAdhyAna : caitanya kendra prakSA ['' '']. prekSAdhAna : vezyAdhAna ['' '']. anekAnta trIjuM netra hindI-guja.]. kaise soceM ? hindI-guja.] pU. yuvAcArya mahAprazajI eso paMcaNamakkaro [hindI-guja.] appArNa zaraNaM gacchAmi mahAvIra kI sAdhanA kA rahasya meM, merA mana, merI zAnti hi. aM.] jIvana kI pothI mana kA kAyAkalpa ghaTa ghaTa dIpa jale jIvanavijJAna zramaNa mahAvIra hindI aMgrejI] manana aura mUlyAMkana ekalA calo re ahama karmavAda avacetana mana se saMparka satya kI khoja uttaradAyI kauna? AhAra aura adhyAtma For Private S ersonal Use Only merI draSTi : marI sRSTi prakAranA soyA mana jaga jAye lekhakanI yoga-saMbaMdhI mahattvanI katio anekAna modI