Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU (ThANaMgasutta, 529) anusaMdhAna prAkRtabhASA ane jainasAhitya viSayaka saMpAdana, saMzodhana, mAhitI vagerenI patrikA saMpAdaka : vijayazIlacandrasUri (28 zrI hemacandrAcArya kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi, ahamadAbAda 2004
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU (ThANaMgasutta, 529) 'mukharatA satyavacananI vighAtaka che' anusadhAna prAkRtabhASA ane jainasAhitya-viSayaka saMpAdana, saMzodhana, mAhitI vagerenI patrikA || 28 saMpAdakaH vijayazIlacandrasUri zrIhemacandrAcArya kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi ahamadAbAda 2004
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna 28 Adya saMpAdaka : DaoN. harivallabha bhAyANI saMpAdaka : vijayazIlacandrasUri saMparka : C/o. atula eca. kApaDiyA A-9, jAgRti phleTsa, pAlaDI mahAvIra TAvara pAchaLa amadAvAda-380007 prakAzaka : kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi, ahamadAbAda prAptisthAna : (1) A. zrIvijayanemisUri jaina svAdhyAya mandira 12, bhagatabAga, jainanagara, navA zAradAmandira roDa, ANaMdajI kalyANajI peDhInI bAjumAM, amadAvAda-380007 (2) sarasvatI pustaka bhaMDAra 112, hAthIkhAnA, ratanapola, amadAvAda-380001 mUlya : Rs. 50-00 mudraka : kriznA grAphiksa, kirITa harajIbhAI paTela 966, nAraNapurA jUnA gAma, amadAvAda-380013 (phona : 079-27494393)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukrama 1. ajJAtakartRka subhASitasaJcaya saM. vijayazIlacandrasUri 1 2. zrIpArzvanAthastotradvayam saM. ma. vinayasAgara 29 3. liMgaprAbhRta, zIlaprAbhRta, bArasaaNupekkhA aura pravacanasAra kI bhASA ke katipaya muddoMkA tulanAtmaka abhyAsa DaoN. zobhanA Ara. zAha 36 4. bhavasthiti stavana saM. DaoN. kAntibhAI zAha 42 5. harSakula racita vasudevacupai saM. rasIlA kaDIA 51 6. vihaMgAvalokana muni bhuvanacandra 7. patracarcA 8. mAhitI bhANDArakarazodhasaMsthAna viSe 9. navAM prakAzano
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajJAtakartRka subhASitasaJcaya : bhUmikA saM. vijayazIlacandrasUri sambhavataH 16mA zatakanI lakhAyelI, 10 patranI eka hastaprati uparathI taiyAra karavAmAM Avela A subhASita-saJcayanA racayitA ke saMkalanakartA ajJAta che. judA judA 20 padArthone viSaya banAvIne, te pratyeka viSaya para racAyelA aSTakono A sarasa saJcaya che. A saJcayanA antima aSTaka (Atma)nindASTakano sIdho sambandha jaina sAdhunA jIvana sAthe hovAthI, temaja 18mA aSTakanA pAMcamA zlokano viSaya 'jinapati' aTale ke jaina tIrthaMkara hovAthI, A saJcayanA praNetA koI jaina muni che, e vAta svayaM spaSTa thaI jAya che. alabatta, moTA bhAganA zloko to vividha kavionI racanA-svarUpa ja jaNAya che, chatAM AmAM saMkalanakAre racelAM padyo paNa samAviSTa hovAnI sambhAvanA nakArI to na ja zakAya. khAsa karIne 'nindASTaka' e saMkalanakAranI racanA hovAnuM mAnI zakAya. A saJcayanI vizeSatA e che ke dareka aSTakamAM AvanArA zlokonA prathama padono kramika samanvaya karIne te te aSTakano prathama zloka racavAmAM Avyo che. arthAt prathama zlokamAM ja pachInA badhA zlokonA pratIka-padonuM saMyojana racIne te aSTakamAM samAviSTa zlokono nirdeza karI devAyo che, ane sAthe sAthe te te aSTaka- nAma paNa guMthI levAyuM che. prathama dRSTie aSTakanI saMkhyA 20nI che, chatAM kharekhara 19 aSTako ja che. 10mA kramAMkanA aSTakamAM mAtra pratIka-zloka ja che, anya zloko nathI; vastutaH te ja pratIka-zloka, AgaLa jatAM 19mA aSTakanA prArambhe punaH jovA maLe che. e rIte vidhiaSTaka ke bhagnAzavidhi-aSTaka e banne eka ja che, judA nahi. AthI kula 19 aSTako ja hovAnuM siddha thAya che. aSTakonAM nAmo kramazaH A pramANe che : haMsASTaka, cakara vAka), bhramara, karabha, hariNa, siMha, dhavala, sajjana, vAnaravallabha, bhagnAzavidhi, megha, samudra, satpuruSa, gaja, vRkSa, bappIha, ratna, deva, vidhi, nindASTaka. A aSTakomAM guMthAyelA zloko mukhyatve anyoktirUpa che ke pachI subhASitarUpa che.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-28 9mA aSTakanuM nAma 'vAnaravallabhASTaka' che. tenA prathama padyamAM 'vAnaravallabhena' evo prayoga che, te parathI te koI kavituM nAma hovAnuM anumAna thAya che. subhASitonA prasiddha saMgraho jovAthI A viSe vizeSa jANakArI maLe te sambhavita che. A ja padyamAM 'ulliGganAvRttamudAjahAra' - ulliGganA vRttano (ke ulliGganAnA caritrano ?) dAkhalo Apyo' evo prayoga che, tenuM tAtparya paNa meLavaq rahe che. padyasaMkhyA tapAsIe to prathama pratIka zlokane bAda karIne ja aSTakonI 8-8 zlokonI saMkhyA prApta thAya che. tethI 1, 3, 4, 5, 7, 9, 12, 14, 17 ATalA aSTako mAM 9-9 padyo che. te sivAyanAM aSTakomA dekhAtI vadhaghaTa Ama che : 2, 11, 15, 19, 20, ATalAM aSTakomA 10 padyo, 6mAM 11 padyo, 13mAM 7 padya, 16 ane 18 mAM 8-8 padyo che. kula padya saMkhyA 175 thAya che. 13mA satpuruSASTakamAM pratIka-padyamAM 'namratva' ane 'vipadi' e be pratIko hovA chatAM te pratIkathI prAraMbhAtA zloko nathI. te kramazaH 'namratveno tramantaH' tathA 'vipadi dhairyamathAbhyudaye kSamA' - e be prasiddha padyo hoya tema anumAna thAya che. 15mA aSTakamAM chaThThA padyanuM mAtra pratIka ja lakhela che, padya nahi; te ja rIte 16-2 tathA 19-8 viSe paNa tevU ja che. 16mA aSTakamAM 'haho cAtaka' evaM pratIka prathama zlokamAM hovA chatAM te padya kyAMya che nahi. to 16mA aSTakamAM joDavAnA sUcaka cihna sAthe patra 8/1nA phATela hAsiyAmAM 'kimatra'thI prAraMbhAto truTita zloka jovA maLe che. 15mA aSTakamAM prathamapadya-pradarzita 'bhuktaM' ane 'tathaiva ca' pratIkavALA zloko nathI, paNa 'haho' ane 'bhrAmyad' (padya 9-10) e zabdothI zaru thatAM be zloko che. A zlokono saMketa pratIka-padyamAM nathI maLato. 18mA aSTakamAM pratIka-padya ja nathI, ane 7mA zloka- 1 caraNa truTita che, to eka caraNa cha ja nahi. 17mA ratnASTakanA 8mA zlokamAM eka majAno zabdaprayoga cha : 'kasa'. kavi kahevA jAya che ke 'kaH saH suhRd, yasyA'yamAvedyate', paNa A zabdo A ja rIte yojavA jatAM chandobhaMga thAya, eTale kavi A zabdone bolacAlanI bhASAnA apabhraSTa prayogamA DhALIne lakhe che - 'kasa suhRd' Avo
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 prayoga kavisamayamA pracalita hoya to te viSa huM ajANa chu. 20nindASTaka te anyatra 'AtmanindASTaka'nA nAme prasiddha che. kaThora rIte sva-AlocanA hovAne kAraNe jaina sAdhusaMghamAM A aSTakane khAsa pracAra nathI maLyo. A aSTaka I. 1896mAM nirNayasAgara presa dvArA prakAzita 'kAvyamAlA'nA 7mA gucchamAM pR. 95-96 mAM pragaTa thayela che. tyAM paNa tenA kartA, nAma noMdhAyuM nathI. te vAcanAmAM maLatAM traNeka pAThAntaro atre TippaNIrupe noMdhyAM che; tathA temAM rahela kSatio A mudraNanA AdhAre sudhArI zakAya tema che. tyAM jovA maLatI kSatio A pramANe che : 'karmaklezavinAzasaMbhavavimukhyA(mukhyA)nyadyApi no lebhire' (5) 'kimacaramaguNasthAnakaM karmadoSAt' (6) 'zayyApustakapustakopakaraNaM' (7) "nitarAmAjanmavRddhA vayaM' (7) 'vaNigdurvAsanAzAtminAm' (8) 'kopeyaM kRpaNo'kRpAparivRtaiH (?) kArya' (9) A tamAma pATho prastuta pratimAM zuddhasvarUpe jovA maLe che. vadhumAM tyAM 9-10 padyomAM vyatyaya jovA maLe che. A aSTakomA saMkalita subhASito ane anyoktio atyanta prasannakara che. emAMye keTalAMka padyo to vAraMvAra vAMcavA-gAvA game tevAM ane hRdayavedhI che. koI sahRdaya bhAvaka A subhASito, rasadarzana karAve to sarasa rasAsvAdakRti sarjAya tema che. aSTakAni // (ajJAtakartRkaH subhASitasaJcayaH) . (1) yaH santApaM gAGgaM santyanyatrApi taTagataM smarasi / apasaraNamatha sthitvA gaditaM haMsASTakaM nAma // 1 // yaH santApamapAkaroti jagatAM yazcopakArakSamaH sarveSAmamRtAtmakena vapuSA prINAti netrANi yaH /
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-28 tasyApyunnatimambudasya sahase yanna tvametAvatA varNenaiva paraM marAla ! dhavalaH kRSNazcaritrairasi // 2 // gAGgamambu sitamambu yAmunaM, kajjalAbhamubhayaM nimajjataH / cIyate na ca na cA'pacIyate, rAjahaMsa ! tava zuddhapakSatA // 3 // santyanyatrApi vIcIcayacakitacalatkroJcacaJcuprabhinnapronidrAmbhojareNuprakaraviracanAhArivAripravAhAH / kintu svacchAzayatvaM jagati na sulabhaM tena gatvA'pi dUraM baddho ka(tkaNThAnurAgAdanusarati saro mAnasaM rAjahaMsaH // 4 // taTamanutaTaM padme padme nivesi(zi)tamAnasaM pratikamalinIpatracchAyaM kSaNaM kSaNamAsitam / nayanasalilairuSNaiH koSNAM kRtA jalavIcayo jaladamalinAM haMsenA''zAM vilokya gamiSyatAm // 5 // gataM tadgAmbhIryaM taTamupacitaM jAlikazataiH sakhe ! haMsottiSTha tvaritamamuto yAmi sarasaH / na yAvat paGkAmbhaHkaluSitatanubhUri vilasan bakoTo vAcATazcaraNayugalaM mUrdhni kurute // 6 // sarasi sarasi vIcI mandadolAyitAnAM tadanu vilasatA'graM tvanmukhAd yanmayA''ttam / iti manasi niviSTAmAlapennaiva haMsI tyajati virahakhedAjjIvitaM rAjahaMsaH / / 7 / / apasaraNameva yuktaM maunaM vA tatra rAjahaMsasya / kaTu raTati nikaTavartI vAcATaSTiTTibho yatra // 8 // sthitvA ciraM nabhasi nizcalatArakeNa, mAtaGgasaGgamalinAM nalinI vilokya / utpannamanyu parighargharanisvanena, haMsena sAzru parihRtya gataM nilInam // 9 // haMsASTakam //
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ July 2004 (2) astaM mitre vApI kavalita zataguNa dinAnta ekena / utkUjati kathaya [tathA] vadanti cakrASTakaM nAma // 1 // astaM gato'yamaravindavanaikabandhurbhAsvAnna laGghayati ko'pi vidhipraNItam / cakrAGga ! dhairyamavalambya vimuJca zokaM dhIrAstaranti vipadaM nahi dInacittAH // 2 // mitre kvApi gate saroruhavane baddhAnane klAmyati krandatsu bhramaresu vIkSya dayitAzliSTaM puraH sArasam / cakrAGgena viyoginA bizalatA nA (no) khAditA nojjhitA vaktre kevalamargaleva nihitA jIvasya nirgacchataH ||3|| vApItoyaM taTataruvanaM padminIpatrazayyA | candrAloko vikacakumudAmodahRdya: samIra: / yatraite'pi priyavirahiNo dAhinazcakranAmnastatropAyaH ka iha bhavataH prANasandhAraNAya ||4|| kavalitamiha nAlaM kandalaM ceha dRSTaM iha hi kumudakoze pItamambhaH suzItam / iti viraTati rAtrau paryaTantI taTAnte sahacaraparimuktA cakravAkI varAkI // 5 // za[ta] guNaparipATyo paryaTannantarAle kumudakuvalayAnAmaddharAtre'pyakhinnaH / upanadi dayitAyAH kvApi zabdaM nizamya bhramati pulinapuSTe cakravaccakravAkaH // 6 // dinAnte cakravAkena priyAvirahabhIruNA / tathA niHzvasitaM tena yathA nocchvasitaM punaH ||7|| 5
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-28 ekenArkaM prakaTitaruSA pATalenA'stasaMsthaM pazyatyakSNA'zrujalalulitenA'pareNa svakAntam / ahnazchede dayitavirahAzaGkinI cakravAkI dvau saMkIrNau racayati rasau nartakIva pragalbhA // 8 // utkUjati zvasiti muhyati yAti tIraM, tIrAn taraM tarutalAt punareti vApIm / vApI na tiSThati na cAtti mRNAlakhaNDaM, cakraH kSapAsu virahe khalu cakravAkyAH / / 9 / / kathaya kimapi dRSTaM sthAnamasti zrutaM vA, vrajati dinakaro'yaM yatra nA'staM kadAcit / iti vihagasamUhAnnityamApRcchatIdaM, rajanivirahabhItazcakravAko varAkaH // 10 // cakrASTakam // (3) yena kRtvApi mAtaGge'nyAsu nirAcaSTe ca dUrAcca / prativezinirAnando bhramarASTakametadAkhyAtam // 1 // yenAmodini kezarasya mukule pItaM madhu svecchayA nItA yena nizAzazAGkadhavale padmodare zAridai (zAradI ?) / bhrAntaM yena madapravAhamaline gaNDasthale dantinAM so'yaM bhRGgayuvA karIraviTape badhnAti tuSTiM kutaH // 2 // kRtvA'pi kozapAnaM, bhramarayuvA purata eva kamalinyAH / abhilaSati bakulakalikAM, madhulihi maline kutaH satyam ? // 3 // mAtaGgena madAvaliptamatinA yatkarNatAlAnilai rdAnArthaM samupAgatA madhuliho dUraM samutsAritAH / tasyaidhAnamaNDanakSitirasau bhRGgAH punaH sarvato jIviSyanti vanAntareSu vikasatpuSpAsavaiH sIdhubhiH // 4 // anyAsu tAvadupamardasahAsu bhRGga ! lolaM vinodaya manaH sumanolatAsu / mugdhAmimAmasarasAM kalikAmakAle, bAlAM kadarthayasi kiM navamAlikAyAH ? // 5 //
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 nirAcaSTe yaSTiM kurubakatarorabjasarasAmasadbhAvaM brUte vadati ca(?)bakulAnAmakuzalam / vanAnte cUtAnAmabhavanamihAkhyAtavasatAmasau jhiNTIjhoTe jhaTa(Ti)ti ghaTamAno madhukaraH // 6 // dUrAdujjhati campakaM na ca bhajatyambhojarAjIrajo no jighratyapi pATalAparimalaM dhatte na cUte ratim / mandAre madanAdarI vicakilopAnte ca santapyate tanmanye kvacidaGga ! bhRGgataruNenA''svAditA mAlatI // 7 // prativesI(zI) haMsajanaH krIDAbhavanAni puNDarIkANi / hRdya madhujalamamalaM madhukara ! tatrai[va] yadi ramasi(se) // 8 // nirAnandaH kaunde madhuni vidhuro bAlabakule na sAle sAlambo lavamapi lavaGge na ramate / priyAne no saGgaM racayati na cUte'bhiramate smaran lakSmIlIlAkamalamadhupAnaM madhukaraH // 9 // bhramarASTakam // saralita na bhavati cintA rUkSaM duHprApa vakramAyAte / cara karabha sahitamasyAM kathitaM karabhASTakaM nAma // 1|| saralitagalanAlI kandharAM dhatsva dhairyAt karabha ! laghu zamInAM grAsamekaM gRhANa / sarasamadhurapatrAstAH kutaH pIlujAtyo haritatarukarIre re ! marau yAH prarUDhAH // 2 // na bhavati mithunAnAM prema lAvaNyayogAjjanayati sukhamantaH kasyacit ko'pi dRSTaH / patati kuTiladRSTidagdhadAserakANAM jaraTha bhuruTavallIpiJjarAsu sthalISu // 3 //
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-28 cintAM muJca gRhANa pallavamidaM plakSasya zAlasya vA gaGgA(gAGga)syA'sya jalasya candravapuSo gaNDUSaye(me)kaM piba / jIvan drakSyasi tAH punaH karabha he ! dAserakeyA bhuvo ramyAH pIluzamIkarIrabadarI: kUjatkapotAkulAH // 4 // rUkSaM vapurna ca vilocanahArirUpaM na zrotrayoH sukhadamAraTitaM kadAcit / itthaM na sAdhu tava kiJcididaM tu sAdhu tulye rati karabha ! kaNTakini drume yat // 5 // duHprApamambu pavanaH pu(pa)ruSo'titApI (paH?) chAyAbhRto na taravaH phalabhAla(?) namrAH / itthaM sakhe ! karabha ! vacmi bhavantamuccaiH kA saGgatiH khalu marau ramaNIyatAyAH ! // 6 // vakragrIvamudIkSase kimaparaM bASpAmbupUrNekSaNaH kaH khedaH karabhA'dhunA tRNalavaiH santarpayaitadvapuH / kAntAntaHsphuradoSTasampuTabhuvo ye lIlayA''ndolitA muktAstena ca nIlakandala[dala]zyAmAH zamIpallavAH // 7 // AyAte dayite marusthalabhuvAM saMcintya durlaGghayatAM gehinyA(:) paritoSabASpataralAmAsAdya sadyo mukhe / datvA pIluzamIkarIrakavalAn khe(sve)nAJcalenAdarAt unmRSTaM karabhasya kesarasaTAbhArAgralagnaM rajaH // 8 // cara karabha ! yathecchaM santi zi(za)SpANyaraNye bahukusumasamRddhAH pIlavazca sthalISu / yadi gaNayasi vAkyaM bandhuvargasya dUrAt parihara karavIraM mRtyurevaiSa sadyaH // 9 / / karabhASTakam //
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 (5) rajvA sthalInAmasakRt priyAyAH, chitvA druta tyakta sametamanyAH / AdyaM padaM darzitamaSTabhedaM, pUrvaprasiddhaM hariNASTakasya // 1 // rajvA dizaH pravivatAH salilaM viSNa pAzairmahI hutabhujA jvalitA vanAntAH / vyAdhAH padAnyanusaranti gRhItacApAH kaM dezamAzrayati yUthapatimUMgANAm // 2 // sthalInAM dagdhAnAmupari mRgatRSNAmanusaraMstRSAtaH sAraGgo viramati na khinne'pi manasi / ajAnAmasta(sti)tvaM na ca mRgayate'nyatra sarasImabhUmau pratyAzyA na ca phalati vighnaM ca kurute // 3 // asakRdatakRttannaSTAM mRgA mRgatRSNikAM (?) zramaparigato'pyutpakSmAkSaH paraiti punaH punaH / gaNayati na tanmAyAtoyaM hRtaH salilAzayA bhavati hi ma[ti]stRSNAndhAnAM vivekaparAGmukhA // 4 // priyAyAM svairAyAmatikaThinagarbhAlasatayA kirAte cAkarNIkRtadhanuSi dhAvatyanudinam / priyApremaprANapratibhayavazAt pazya vivazo mRgaH pazcAdAlokayati ca muhuryAti ca muhuH // 5 // chitvA pAzamapAsya kUTaracanAM bhaktvA balAd vAgurAM paryantAgnizikhAkalApajaTilAnnirgatya dUraM vanAt / vyAdhAnAM zaragocarAdatijavenotpatya dhAvanmRgaH kUpAntaH patita: karotu vimukhe kiM vA vidhau pauruSam ? // 6 // drutataramito gaccha prANaiH kuraGga ! viyujyato(te) kimiti calitagrIvaM sthitvA muhurmuhurIkSyate / vidadhati hatavyAdhA naite manAgapi sArdratAM kaThinamanasAmeSAmete vilokitavibhramA(:) // 7 //
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-28 tyaktaM janmavanaM tRNAGkaravatI mAteva muktA sthalI vizrAmasthitihetavo na gaNitA bandhUpamAH pAdapAH / bAlApatyaviyogaduHkhavidhurA muktA'rdhamArge mRgI mArgaM tatpadavI(vIM) tathApyakaruNA vyAdhA na muJcanti mAm // 8 // anyAstA malayasya kAnanabhuvaH svacchazravannirja(jha)rAstRSNA yAsu nivartate tanubhRtAmAlokamAtrAdapi / kSukAM(bdhAkAM ?)kSaparigraho marurasau sphArIbhavadadhA(bhrA?)ntayaH tA etA mRgatRSNikA hariNa he ! nedaM payo gamyatAm // 9 // hariNASTakam // (6) kSutkSAmamattebhamRgairmRgAri-radyApi nidrA prakRtiryatheSTam / vizraM vapussAma nayazca loke siMhASTakaM kasya mude na puMsaH ? // 1 // kSutkSAmo'pi jarAkRzo'pi zithilaprApto(yo)'tikaSTAM dazAmApanno'pi vipannadIdha(dhi?)tirapi prANeSu gacchatsvapi / mattebhendravizAlakumbhadalanavyAyAmabaddhaspRhaH kiM jIrNaM tRNamatti mAnamahatAmagresaraH kezarI // 2 // mRgairnaSTaM zazairlInaM, varAhairvalitaM ruSA / hayAnAM heSitaM zrutvA, siMhai: pUrvavadAsitam // 3 // mattebhakumbhanirbheda-kaThoranakharAzani(H) / mRgAririti nAmnaiva laghutAmeti kezarI // 4 // mRgAriM vA mRgendraM vA, siMhaM vyAharatAM janaH / tasya dvayamapi vrIDA, krIDAdalitadantinaH // 5 // adyApi na sphurati kesarabhAralakSmIrna preSati dhvanitamadriguhAntareSu / mattAstathApi hariNA hariNAdhipasya pazyanti bhrAntamanasaH padavIM vaneSu (?) // 6 //
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 nidrAghUNitalocano mRgapatiryAvad guhAM sevate tAvat svairamamI carantu hariNA: svacchandasaJcAriNaH / unnidrasya vidhUtakesarasaTAbhArasya nirgacchato nAde zrotrapathaM gate hatadhiyAM santyeva dIrghA dizaH // 7 // prakRtiriyaM sattvavatAM na khalu vayastejasAM hetuH / / siMhaH zizurapi nipatati madamalinakapolabhittiSu gajeSu // 8 // yatheSTaM ceSTadhvaM madamalinagaNDAH karaTinaH / / taTAnyadrermandaM vikaSata viSANaizca mahathAH (mahiSAH) / / sarAgaM sAraGgAM ! saha sahacarIbhirvicaratA'- . pracAraH siMhAnAmiha na vidhinA hanta vihitaH // 9 // vitraM vapuH paravadhapravaNaM ca karma tiryaktayaiva kathitaH sadasadvivekaH / itthaM na kiJcidapi sAdhu mRgAdhipasya, tejastu taM sphurati yasya jagad varAkam // 10 // sAmopAyanayaH prapaJcapaTavaH prAyeNa: ye bhIravaH zUrANAM vyavasAya eva hi paraM saMsiddhaye kAraNam / visphUrjadvikaTATavIgajaghaTAkumbhaikasaMcUrNanavyApAraikarasasya santi vijaye siMhasya ke mantriNaH // 11 // siMhASTakam // mArge nakhanasicAnasi nadhvAnaM gururyathAtra yasyAdau / U(vyU)DhA yena sudhavalairgaditaM dhavalASTakaM nAma // 1 // mArge kardamadustare jalabhRte gartAzatairAkule khinne zAkaTike bhare'tiviSame dUraM gate rodhasi / zabdenaitadahaM bravImi mahatA kRtvotthitAM tarjanImIdRkSe viSame vihAya dhavalaM voDhuM bharaH(raM) kaH kSamaH ? // 2 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 anusaMdhAna-28 nakhanasikhuraiH kSoNIpRSTaM na nardati sAdaraM prakRtiparuSaM preSyAsannaM na kupyati gotaram / vahati ca dhuraM dhuryo dhairyAdanuddharakandharo jagati guNina(:) kAryaudAryA[t]parAnatizerate // 3 // anasi sIdati saikatavartmani pracurabhArabharakSapitokSaNi / gurubharoddharaNoddharakandhuraM smarati sA[rathi]ranyadhurandharam // 4 // na dhvAnaM kurute(?) na yAsi vikRtiM noccairvahasyAnanaM donnollikhasi kSitiM khurapuTairnA'vajJayA vIkSase / kintu tvaM vasudhAtalaikadhavalaH skandhAdhirUDhe bhare tIvrANyuccataTe viTaGkaviSamANyullaGghayan lakSyase // 5 // gururnA'yaM bhAraH kvacidapi na panthAH sthapuTito na te kuNThA voktirvahanamapi nA'Ggena vikalam / iha draGge nA'nyastava guNasamAnastadadhunA dhunAnena skandhaM dhavala ! kimu muktaH pathi bharaH ? // 6 // yathA bhagnaH panthAH paruSaviSamagrAvagahane galAnAM nA'GgAni spRzati ca yathA sArathirayam / yathA caite dRptAH khavalitabhuvo yAnti vRSabhAstathA dUrIbhUtaH sa khalu dhavalo nUnamadhunA // 7 // yasyAdau vrajamaNDanasya bahubhiru(yU)DhA na gurvI dhurA dhauryeyaiH praguNIkRto na yugapat skandhe samastairapi / tasyaiva zlathakambalasya dhavalasyotthApane sAmprataM draGge'traiva jarAvasAditatano!H puNyamuddaSyate // 8 // vyUDhA yena mahAdhurA suviSame mArge sadaikAkinA soDho yena kadAcideva na nije NaSTenya (?)zaNDadhvaniH / AsId yazca gavAM gaNasya tilakastasyaiva saMpratyaho ! dhikkaSTaM dhavalasya jAtajaraso goH puNyamuddaSyate // 9 // dhavalASTakam //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 13 (8) dakSo dAnastabdhau durmantrI zuSkamindhanaM tyajati / ardha:(rthaH) R(ra)tau loke vA, naravRttASTakaM nAma // 1 // dakSaH zriyamadhigacchati pathyAzI kalyatAM sukhamarAgI / udyogI vidyAtvaM dharmArthayazAMsi ca vinItaH // 2 // dAnaM daridrasya vibhoH prazAnti-yUnAM tapo jJAnavatAM ca maunam / icchAnivRttizca sukhocitAnAM, dayA ca bhUteSu divaM nayanti // 3 // stabdhasya nazyati yazo viSamasya maitrI naSTakriyasya kulamarthaparasya dharmaH / vidyAphalaM vyasaninaH kRpaNasya saukhyaM rAjyaM pramattasacivasya narAdhipasya // 4 // durmantriNaM kamu[pa]yAnti na nItidoSAH santApayanti kamapa[thya] bhujaM na rogAH / kaM zrIna darpayati kaM na nihanti tRSNA kaskaMttatA (?) (kaM kaM tatA) na viSayAH paritApayanti // 5 // zuSkandhanairvahnirupaiti vRddhi, mUrkheSu kopazcapaleSu zokaH / kAntAsu kAmo nipuNeSu vittaM, dharmo dayAvatsu mahatsu dhairyam // 6 // tyajati bhayamakRtapApaM mitrANi zaThaM pramAdino vijjA(dyA) / hI:(hIH) kAmina(naM) malazrI: strI krUraM durjano lokaH (?) // 7 // arthasya mUlaM nikRtiH kSamA ca, kAmasya vittaM ca vapurvayasya / dharmasya dAnaM hi dayAdamau ca, mokSasya sarvArthanivRttireva // 8 // ratau vivAhe vyasane pi(ri)pukSaye priyAsu nArISu dhaneSu bandhuSu / yazaskare karmaNi mitrasaGgraheSvativyayo nAsti narAdhipA'STasu // 9 // sajjanASTakam //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 ( 9 ) mAdhuryamutsAhasujIrNarUpaM zrutena zAThyena javo hi vaidyam / nItipriyA vAnaravallabhena, ulliMganAvRttamudAjahAra // 1 // mAdhuryaM pramadAjanesu (Su) lalitaM dAkSiNyamArje jane zauryaM zatruSu mArdavaM parijane dharmiSTatA sAdhuSu / marmajJeSvanuvarttanA bahuvidhA mAnaM jane garvite zAThyaM pApajane narasya kathitaM paryAptamaSTau guNAH || 2 || utsAhasampannamadIrghasUtriNaM, kriyAvidhijJaM vyasaneSvasaktam / zUraM kRtajJo (jaM) dRDhasauhRdaM ca, lakSmIH svayaM vAJchita (Jchati) vAsahetoH // 3 // sujIrNamantraM suvicakSaNaH sutaH, suzAsitA strI nRpatiH susevitaH / sucintya coktaM suvicArya yatkRtaM tadIrghakAle'pi na yAti vikriyAm // 4 // anusaMdhAna- 28 rUpaM jarA sarvasukhAni tRSNA, khaleSu sevA puruSAbhimAnam / yAcyA gurutvaM guNamAtmazaMsA, cintA balaM hanti dayAM ca lakSmIH // 5 // zrutena buddhirvyasanena mUrkhatA, priyeNa nArI salilena nimnagA / nizA zazAGkena dhRtiH samAdhinA, nayena cAlaMkriyate narendratA ||6|| zAThyena mitraM kapaTena dharmaM, paropatApena samRddhibhAvam / sukhena vidyAM puruSeNa nArI, vAJchanti ye vyaktamapaNDitAste ||7|| javo hi sapteH paramaM vibhUSaNaM, trapA'GganAyAH kRzatA tapasvinaH / dvijasya vidyeva munerapi kSamA, parAkramaH zastraba[lo]pajIvinAm // 8 // vaidyaM pAnarataM naTaM kupaThitaM mUrkha parivrAjakaM yodhaM kApuruSaM viTaM gatavayaM svAdhyAyahInaM dvijam / rAjyaM bAlanarendramantrarahitaM mitraM chalAnveSiNaM bhAryAM yauvanagarvitAM pararatAM muJcanti ye paNDitAH ||9|| vAnaravallabhASTakam //
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 (10) vIcIkaivartayadbhamnaM (?), tathA zazidivAkaraiH / alaM sRjati poSyAzca, bhagnAzasyASTakaM vidheH // 10 // (11) sukhayasi vilapati yattat tRSArtametAni vitara he megha ! / ayi jala mAmabhyunnata-midamambudharASTakaM nAma // 1 // sukhayasi tRSottAmyattAluskhaladdhvanivihvalaM katipayapayobindusyandairna cAtakamAgatam / jaladhara ! yadA kAlAt ko'pi pracaNDasamIraNa: pravahati tadA na tvaM nA'yaM na te jalabindavaH // 2 // vilapati tRSA sAraGgo'yaM bhavAnayamunnato jalamapi ca te saMyogo'yaM kathaJcidupasthitaH / upakRtikRte prahUM cetaH kuruSva yadagrato bhramati pavanaH kva tvaM kvA'yaM kva vA jalasaMhatiH // 3 // yattad garjitamUrjitaM yadapi ca proddAmasaudAminIdAmA'mbaraDambare viracitaM yaddUramabhyunnatam / teSAM paryavasAnametadadhunA jAtaM yadambhodharaM dvitrAM kRtrimarodanAzrutanavonmuktAH payobindavaH // 4 // tRSArte pAthoda ! pralapati purazcAtakazizau yadetanaSThuryaM tadiha gadituM mA tvara iti / vipad vA svAdhInA kimuta jaDatA vA pariNatA marudvAno vAsyatyatha ghana ! zarad vA na bhavati / / 5 / / etAnyahAni kila cAtakazAvakena, nItAni kaNThakuhare sthitajIvitena / tasyArthino ja[la]da ! pUraya vAJchitAni, mA bhUt tvadekazaraNasya bata pramAdaH // 6 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-28 vitara [vArida !] vAri tRSAture, tvaritamudyatacAtakazAvake / maruti visphurati kSaNamanyathA, kva ca bhavAn kva payaH kva ca cAtakaH / / 7 / / he megha ! mAnamahitasya tRSAturasya tyaktatvadanyazaraNasya ca cAtakasya / ambhaHkaNAn katicidapyadhunA vimuJca no ced bhaviSyasi jalAJjalidAnayogyaH // 8 // aya(yi) jalada ! yadi na dAsyasi, katicit tvaM cAtakAya jalakaNikAH / tadayamacireNa bhavitA, salilAJjalidAnayogyaste // 9 // mAmabhyunnatamAgato'yamiti vA kAmaM samAsevate macchAyAmiti vA yadanyaviSayaM tad dveSTi vArIti vA / sadyo varSa varAka cAtakakRte no cedayaM yAcitA yAcJA yAvadupekSaNaM ca jalada ! vrIDAkaraM tvAdRzAm // 10 // meghASTakam // (12) etasmAt kiM brUmo lakSmyA dUrAdayamitodyA(yA)mA / AdAya padairgaditaM sumukhi ! samudrASTakaM nAma // 1 // etasmAjjaladherjalasya kaNikAH kAzcid gRhItvA tataH pAthodAH paripUrayanti jagatIM ruddhAmbarA vAribhiH / bhrAmyan mandarakUTakoTighaTanAbhItibhramattArikAM prApaikAM jalamAnuSIM tribhuvane zrImAnabhUdacyutaH // 2 // kiM brUmo jaladheH zriyaM sa hi khalu zrIjanmabhUmiH svayaM vAcyaM ki(kiM) mahimApi yasya hi navadvA(dvI ?)paM mahIti zrutiH (?) / tyAgastasya sa ko'pi bibhrati jagad yasyA'thino hyambudAH zakteH kaiva kathA hi yasya bhavati kSobheNa kalpAntaram // 3 // lakSmyAstvaM nilayo nidhizca payasAM ni:zeSaratnAkaro maryAdAniratastvameva jaladhe ! brUte'tra ko'nyAdRzam /
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 . 17 kintvekasya gRha metasya (haM tvamasya?) vaDavAvahneH sadA tRSNA(SNa)yA (?) / klAntasyodarapUraNe'pi na saho yat tanmanAg madhyamam // 4 // dUrAnmArgaglapitavapuSo mArutottambhitAnta:kallolAlIbahalavitRSo dhAvitA: pAnthasArthAH / vyAvartante taTamupagatA yasya vicchinnavAJchAstasyA'mbhodheviphalapayaso vAryataH kiM na zuSkam ? // 5 // ayaM vArAmeko nilaya iti ratnAkara iti zrito'smAbhistRSNAtaralitamanobhirjalanidhiH / ka evaM jAnIte nijakarapuTIkoTaragataM kSaNAdenaM tAmyattimimakaramApAsyati muniH // 6 // ito vasati kezavaH puramitastadIyadviSAmito'pi zaraNAgatAH zikharipakSiNaH zerate / ito'pi vaDavAnalaH saha samastasaMvatakairaho ! vitatamUrjitaM bharahaM(haraM ?) ca sindhorvapuH // 7 // yAmArohati vAJchati sthagayituM tejAMsi tejasvinImuccairgarjati pUrayatyatimahImambhobhirambhodharaH / kA(kA)zcid drAgupajIvya toya ca(cu)lukAn sindho ! bhavatsannidhau pAnIyapracayeSu satsvapi na te jAto vikAraH kvacit // 8 // AdAya vAri paritaH saritAM zatebhyaH kiM nAma sAdhitamanena mahArNavena / kSArIkRtaM ca vaDavAvadane hutaM ca pAtAlakukSikuhareSu nivezitaM ca // 9 // samudrASTakam // (13) zItAMzuste kecin namragva(tvaM) ye kare vipadi vAJchA / garve(va)miti candravadane satpuruSASTaka[midaM] gaditam // 1 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 zItAMzuH kiM sudhAyAmabhavaduta sudhaivAbhavacchItarazmAvAhozcid dvAvapImau mRgadRzi ghaTitAvetayoH kiM mRgAkSI / ekaikaM sajjanAdvA samajani janitaH sajjano vA kimebhiH sandehazcA'yamitthaM kathamapi manaso jIvatAM na prayAtaH // 2 // te kecinnijakAntisundaratayA cetazcamatkAriNo dRzyante paramotsavaM nayanayoH sampAdayanto janAH / antarye manasaH pravizya sahasA taistaiH svakIyairguNairAjanmAvadhi nottaranti hRdayAdutkIrNabimbA iva ||3|| ye prApte vyasane'pyanAkuladhiyaH sampatsu naivonnatAH prApte naiva parAGmukhAH praNayini prANopabhogairapi / DrImanta: svaguNaprapaJcanavidhAvanyastutAvutsukA dhig ! dhAtrA kRpaNena te'pi na kRtAH kalpAntadIrghAyuSaH || 4 || kare zlAghyastyAgaH zirasi gurupAdapraNayitA mukhe satyA vANI vijayibhujayoH pauruSamalam / hRdi svacchA vRttiH zrutamavitathaM ca zravaNayovinA'pyaizvaryeNa prakRtimahatAM maNDanamidam // 5 // anusaMdhAna - 28 vAJchA sajjanasaGgame paraguNe prItirgurau namratA vidyAyAM vyasanaM svayoSiti ratirlokApavAdAd bhayam / bhaktizcA'rhati zaktirAtmadamane saMsargamuktiH khale ete yatra vasanti nirmalaguNAH zlAghyAsta eva kSitau // 6 // garvaM noddahate na nindati paraM no niSThuraM bhASate proktaH kenacidapriyANi sahate krodhaM ca nAlambate / zrutvA kAvyamalakSaNaM parakRtaM santiSThate mUkavat doSAn chAdayati svayaM na kurute caitat satAM lakSaNam // 7 // satpuruSASTakam //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ July 2004 (14) cintAmantaH kaupaM revA dante tathaiva no manye / na carati ghAsagrAsaM gajASTakaM vizrutaM loke // 1 // cintAmimAM vahasi kiM g2ajayUthanAtha ! yogIva yogavinimIlitanetrayugmam / piNDaM gRhANa piba vAri yathopanItaM daivAd bhavanti vipadaH khalu sampado vA // 2 // antaHsamutthavirahAnalatIvratApa santApitAGga ! karipuGgava ! muJca zokam / dhAtrA svahastalikhitAni lalATapaTTe ko vA'kSarANi parimArjayituM samarthaH ? ||3|| kaupaM vAri vilokya vAraNapate ! kiM vismitenA''syate prAyo bhAjanamasya saMprati bhavAMstat pIyatAmAdarAt / unmajjacchapharI - pulindalalanApInastanAsphAlanasphArI bhUtamahorminirmalajalA dUre'dhunA narmadA ||4| revApaya: kizalayAni ca sallakInAM vindhyopakaNThagahanaM svakulaM ca hitvA / kiM tAmyasi dvipa ! gato'si vazaM kariNyAH sneho hi kAraNamanarthaparamparAyAH // 5 // dante nyastakaraH pralambitaziraH (rAH) sammIlya netradvayaM kiM tvaM vAraNa ! khidyase vanitayA ko nAma no vaJcitaH / bhUtvA zAntamanA gRhANa qavalaM sneho'dhunA tyajyatAM ye mattA hyavivekino viSayiNaste prApnuvantyApadam // 6 // no manye dRDhabandhanakSatamidaM naivAGkuzoddhaTTanaM skandhArohaNatADanAt paribhavo naivA'nyadezAgamaH / 19
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 anusaMdhAna-28 cintAM me janayanti cetasi yathA smRtvA svayUthaM vane siMhavAsitabhItabhIrukalabhA yAsyanti kasyA''zrayam ? ||7|| na carati vanarAjyAM pallavAn zallakInAM na pibati girikuLe nairjharaM vAri hAri / vitataradanakoTau dattahastAvalambo vahati virahakhinnaH zokabhAraM karIndraH // 8 // ghAsagrAsaM gRhANa tyaja karikalabha ! prItibandhaM kariNyAH pAzagranthivraNAnAmaviratamadhunA dehi paGkAnulepam / dUrIbhUtAstavaite zabaravaravadhUvibhramobhrAntidRSTA revAtIropakaNThadrumakusumarajodhUsarA vindhyapAdAH // 9 // gajASTakam // (15) kiM jAto'sya nva jAto'si, bhuktaM mUlaM tathaiva ca / kiM te nyagrodhapAnthAzca haMho ! vRkSASTakaM zRNu // 1 // kiM jAto'si catuHpathe ghanataraM chano'si kiM chAyayA channazcet phalito'si kiM yadi phalaiH pUrNo'si kiM sannataH / he savRkSa ! sahasva saMprati ciraM zAkhAzikhAkarSaNaM kSobho moTanabhaJjanAni janataH svaireva duzceSTitaiH // 2 // jAto mArge surabhikusumaH satphalo namrazAkhaH sphItAbhogo bahalaviTapaH svAdito yopagUDhaH / naivAtmArthaM vahasi mahatIM pAdapendra ! zriyaM tAmApannAtiprazamanaphalAH sampado hyuttamAnAm // 3 // mUlaM yogibhiruddhRtaM nivasitaM vAsorthibhirvalkalaM bhUSArthI ca janazcinoti kusumaM bhuGkte kSudhAtaH phalam / chAyAmAtapino vizanti vi(ni?)citA nidrAlubhiH pallavAH kalpAkhyasya taroriveha bhavataH sarvAH parArthAH zriyaH // 4 //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ July 2004 kiM te namratayA0 // 6 // nyagrodhe phalazAlini sphuTarasaM kiJcit phalaM pacyate bIjANya ( nya) GkaragocaraNi katicit sidhyanti tasminnapi / ekasteSvapi kazcidaGkaravaro badhnAti tAmunnati yAmadhyAsya janaH svamAtaramiva klAnticchide dhAvati // 7 // pAnthAdhAra iti dvijazriya iti zlAghyastarUNAmiti snigdhacchAya iti priyo dRza iti strA (sthA ) naM guNAnAmiti / yAvat tatkSaNamAzrayanti guNinaH klAnticchide pAdapaM tAvat koTaranirgatairahigaNairdUraM samutsAritAH // 8 // haMho pAntha ! kimAkulaM zramavazAdatyuddhataM dhAvasi prAyeNA'sa (sya) mahAdrumasya bhavato (tA) vArtA'pi nA''karNitA / mUlaM siMhasamAkulaM tu zikhare proccaNDatuNDAH khagA madhye koTarabhAji bhISaNaphaNAH pUtkurvate pannagAH // 9 // bhrAmyadbhRGgadharA'vanamrakusumaH zcotanmadhUdrandhiSu chAyAvatsu taleSu pAnthanicayA vizramya geheSviva / niryannirjharavArivAritatRSastRpyanti yeSAM phalaistenedaM nu phalantu yAntu ca parAmabhyunnatiM pAdapAH // 10 // vRkSASTakam // (16) bIjairanyehAdhik yo'yaM kiM nAma virama cAnyatte (nye te) / haMho cAtakazabdai- bappIhasyASTakaM nAma // 1 // bIjairaGkuritaM0 // 2 // anye'pi santi bhuvi tAmarasAvataMsA haMsAvalIvalayino jalasannivezA: / kospi graho gururayaM hatacAtakasya paurandarIM yadabhivAJchati vAridhArAm // 3 // 21
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 anusaMdhAna-28 hA dhik ! paravyasanadurlalitasya yena kenApi re saralacAtaka ! vaJcito'si / yenA'mbuvAhamapi yAcasi yAcitasya yasyA'sya yAciturivA'timalImasatvam // 4 // yo'yaM vAridharo dharAdharazirasyabhyunata: kevalaM garjatyeva gabhIradhIraninadenA'yaM sakhe ! vAridaH / tatte cAtaka ! pAtakasya katamasyaitat phalaM pacyate yenA'sau na dadAti yAcitavate ceto'pi nirvinnatAm (?) // 5 // kiM nAma duHkRtamidaM bhavatazcakAsti yenAtra dainyapizunaM bata yAcito'pi / ete'pi kAmanibhRtonnatayo'pi tRptyai muJcanti cAtaka ! payo na payomucaste // 6 // virama cAtaka ! dainyamapAsyatAM, bata caTUni kiyanti kariSyasi ? / vidhivinirmitamambukaNadvayaM, kimadhikaM kalayA'pi bhaviSyati ? ||7|| anye te jaladAyino jaladharAstRSNAM vinighnanti ye bhrAtazcAtaka ! kiM vRthA'tra raTitaiH khinno'si vizramyatAm / meghaH zArada eSa kAzadhavalaH pAnIyarikto'dharo garjatyeva hi kevalaM bhRzamapAM no bindumapyujjhati // 8 // kimatra0 bappIhASTakam // (17) pathi parihRta kanaka mana stamita virama ratna kena saMtyanye / ekasmin vaNigadhipatipAde ratnASTakaM gaditam // 1 // pathi parihRtaM kaizcid dRSTvA na jAtu parIkSitaM vidhRtamaparaiH kAcaM matvA punaH parivarjitam /
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 gavalagaNanAmanyaiH kRtvA'paghRSTamapaNDitairmarakatamaho ! mArgAvasthaM kathaM na viDambitam ! // 2 // kanakabhUSaNasaGgrahaNocito yadi maNistrapuNi[prati]padyate / na ca virauti na cApi sa zobhate, bhavati yojayiturvacanIyatA // 3 // kusta(manasti ?)mitasArasya (?), tejasastadvijRmbhitam / yena pASANakhaNDasya mUlya(lyaM ?) mUlyaM vasundharA // 4 // virama ratna ! mudhA taralAyase, tava na kazcidihAsti priikssitH(kssk:)| vidhivazena paricyutamAkarAt, tvamapi kAcamaNiH(NI)kRtamIzvaraiH // 5 // kenAsIna: sukhamakaruNenA''karAduddhRtastvaM vikretuM vA samabhilakhi(Si)ta: kena dezAntare'smin / yasmin vittavyayabharasaho grAhakastAvadAstAM nAsti bhrAtarmarakatamaNe ! tvatparIkSAkSamo'pi // 6 // santyanye jhaSaketanasya maNayaH kiM nollasatkAntayaH kiM vA te'pi jane na bhUSaNapadaM nyastA na zobhAbhRtaH / anyaH ko'pi tathApi kaustubhamaNiH sphItasphuraddIdhitiryaH pUSeva nabhaH samujjvalayati sphAraM murAreruruH // 7 // ekasmin divase mayA viraci(cara)tA prAptaH kathaJcinmaNirmUlaM yasya na vidyate bhavati cet pRthvI samA(ma)stA tataH / so'yaM daivavazAdabhUdatitarAM kAcopamaH sAmprataM kiM kurmaH kimupAsmahe kasa suhRd yasyA'yamAvedyate // 8 // (?) vaNigadhipateH(te !?) kiJcit kurma vyutkummiha(?) mA kRthAH kathaya nibhRtaM keyaM nIti: pure tava saMprati / marakatamaNiH kAco vA'yaM bhavediti saMzaye lavaNavaNijAM yayApAraH parIkSitumIkSyate // 9 // ratnASTakam //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 anusaMdhAna-28 . (18) jAtastvaM bhuvanAdhipo yadi tataH kiM siddhametAvatA prApto vA yadi niHsvatAM vidhivazAt tenApi kiM te gatam / tasmAt toSa-viSAdabandhanamidaM vyAdhUya saMcintyatAM jyotiryatra layaM gate tribhuvane'pyAmA(bhA?)samAlokyate // 1 // bhrAtarmoha ! vimuJca khedamasamaM ye rAjyavacA(?)rgalAM bhittvA dhA(sA?)radhiyo vanAya calitAsteSAM na mallo bhavAn / prajJAbhirdRDhakarmapAzavalaye(yo)cchedAkSamAsta(stva)dbhayAd dArAdyairbisatantubhirnigaDitAstiSThanti ye te vayam // 2 // trailokyaM sakalaM trikAlaviSayaM mA lokamAlokitaM (?) sAkSAd yena yathA svayaM karatale rekhAtrayaM sAGguli / rAgadveSabhayAmayAntakajarAlokatvalobhAdayo nA'laM yatpadalaGghanAya sa mahAdevo mayA vandyate // 3 // yo vizvaM veda vedyaM jananajalanidheGginaH pAradazvA paurvAparyAviruddhaM vacanamanupamaM niSkalaGka yadIyam / taM vande sAdhuvandhaM sakalaguNanidhi dhvastadoSadviSantaM buddhaM vA vardhamAnaM zatadalanilayaM kezavaM vA zivaM vA // 4 // mAyA nAsti jaTA na cApi mukuTaM candro na mUrdhAvalI khaTvAGgaM na ca vAsukina ca dhanuH zUlaM na cograM mukham / kAmo yasya na kAminI na ca vRSo gItaM ca nRtyaM punaH so'yaM pAtu niraJjano jinapatiH sarvatra sUkSmaH zivaH / / 5 / / dagdhaM yena puratrayaM zarabhuvA tIvrArciSA vahninA yo vA nRtyati mattavat pitRvane yasyA''tmajo vA guhaH / so'yaM kiM mama zaGkaro bhayatRSAroSAttimohakSayaM kRtvA yaH sa tu sarvavit tanubhRtAM kSemaGkaraH zaGkaraH // 6 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 25 patrAd (?)yena vidAritaM kararuhaidaityendravakSaHsthalaM sArathyena dhanaJjayasya samare yo'mArayat kauravAn / ................ nAsau viSNurviziSTo mama // 7 // (?) eko nRtyati viprasArtha ku(ka)kubhAM cakre sahasraM bhujAmekaH zeSabhujaGgabhogazayane vyAdAya nidrAyate / dRSTvA cArutilottamAsu(mu)khamagAdekaJcaturvaktratAmete muktipadaM vadanti viduSAmityetadatyadbhutam // 8 // ( devASTakam ?) (19) vIcIkaivarta yadbhagnaM chitvA zazidivAkaram / alaM sRjati pauSyAzca, bhagnAzasyA'STakaM vidheH // 1 // vIcIvyApta viyanniruddhavasudhaM kvA'gAdharandhra payo golAGgalavilolapANitulitAH kSudrAH kva te mAbhRtaH / baddhvA dAzarathistathApi jaladhiM pratyAjahAra priyAM grAvANo'pi taranti vAriNi yadA puMso'nukUlo vidhiH // 2 // kaivartakarkazakaragrahaNacyuto'pi jAle punanipatitaH zapharo varAkaH / jAlAdapi pragalito gilito bakena vAme vidhau bata kuto vyasanAnivRttiH ? // 3 // yad bhagnaM dhanurIzvarasya zizunA yajjAmadagnyo jitastyaktA yena guronirA vasumatI baddho yadambhonidhiH / ekaikaM dazakandharakSayakRto rAmasya kiM varNyate daivaM varNaya yena so'pi sahasA nItaH kathAzeSatAm // 4 // chittvA pAzamapAsya kUTaracanAM bhaktvA balAd vAgurAM paryantAgnizikhAkalApajaTilAnnirgatya pAraM vanAt /
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-28 vyAdhAnAM zaragocarAdatijavenotplutya dhAvanmRgaH kUpAntaH patitaH karoti vidhure kiMvA vidhau pauruSam // 5 // zazidivAkarayorgrahapIDanaM gajabhujaGgavihaGgamabandhanam / matimatAM ca samIkSya daridratAM vidhiraho ! balavAniti me matiH // 6 // alaGkAraH zaGkAkaranarakapAlaM parikaro vizIrNAGgo bhRGgI vasu ca vRSa eko gatavayAH / avastheyaM sthANorapi bhavati yatrA'maragurovidhau vako mUrdhni sthitavati vayaM ke punaramI ? // 7 // sRjati0 // 8 // pauSyAM paJca zarAH zarAsanamapi jyAzUnyamikSolatA jetavyaM jagatAM trayaM sa ca punarjetA'pyanaGgaH kila / ityAzcaryaparamparAghaTanayA cetazcamatkArayan vyApAraH sutarAM vicArapadavIvandhyo vidhervandyatAm // 9 // bhagnAzasya karaNDapiNDita(ta)noglAnendriyasya kSudhA kRtvA''khurvivaraM svayaM nipatito naktaM mukhe bhoginaH / tRptastatpizitena satvaramasau tenaiva yAtaH pathA svasthAsthiSThata daivameva hi nRNAM vRddhau kSaye cA''kulam // 10 // daivASTakam // (20) zrutvA zraddhAya samyak zubhaguruvacanaM vezmavAsaM nirasya pravrajyA'tho paThitvA bahuvidhatapasA zoSayitvA zarIram / dharmadhyAnAya yAvat prabhavati samayastAvadAkasmikIyaM prAptA mohasya dhATI taDidiva viSamA hA ! hatAH kutra yAmaH ? ||1|| ekenA'pi mahAvratena yatinaH khaNDena bhagnena vA durgatyAM patato na so'pi bhagavAnISTe svayaM rakSitum /
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 hatvA tAnyakhilAni duSTamanaso vartAmahe ye vayaM teSAM daNDapadaM bhaviSyati kiyajjAnAti tat kevalI // 2 // kaTyAM colapaTaM tanau sitapaTaM kRtvA zirolocanaM skandhe kambalikAM rajoharaNakaM nikSipya kakSAntare / vaktre vastraMmukhaM vidhAya dadataH zrIdharmalAbhAziSaM veSADambariNaH svajIvanakRte vidmo gatiM nA''tmanaH ||3|| bhikSA pustakavastrapAtravasatiprAvAralubdhA yathA nityaM mugdhajanapratAraNakRte kaSTena khidyAmahe / AtmArAmatayA tathA kSaNamapi projjhya pramAdadviSAM (SaM) svArthAya prayatAmahe yadi tadA sarvArthasiddhirbhavet // 4 // pASaNDAni sahasrazo na ( ja ) gRhire granthA bhRzaM peThire lobhAjJAnavazAt tapAMsi bahudhA mUDhaizciraM tepire / kvApi kvApi kathaJcanApi gurubhirbhUtvA mudo bhejire karmaklezavinAzasambhavasukhAnyadyApi no lebhire // 5 // kiM bhAvI nArako'haM kimuta bahubhavA (vI) dUrabhavyo nabhavyaH ? kiM vA'haM kRSNapakSI kimacaraNaguNasthAnakI karmadoSAt ? / vahnijvAleva zikSA vratamapi viSavat khaDgadhArA tapasyA svAdhyAyaH karNazUcI yama iva viSamaH saMyamo yadvibhAti // 6 // vastraM pAtramupAzrayaM bahuvidhaM bhaikSaM caturddhAMSadhaM zayyApustakapustikopakaraNaM ziSyaM ca kRSyA (? zikSA ) mapi / gRhNImaH parakIyameva nitarAmAjanmamRddhA vayaM yAsyAmaH kathamIdRzena tapasA teSAM hahA ! niHkrayam // 7 // antarmatsariNAM bahiH zamavatAM pracchannapApAtmanAM nadyambhaH kRtazuddhimadyapavaNigdurvAsanAzAlinAm / pAkhaNDavratadhAriNAM bakadRzAM mithyAdRzAmIdRzAM baddho'haM dhuri tAvadeva caritaistanme hahA ! kA gatiH ? // 8 // 1. 0 luJcanaM / 2. vastramatho / 27
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 anusaMdhAna-28 rAgo me sphurati kSaNaM kSaNamatho vairAgyamujjRmbhate dveSo mAM bhajati kSaNaM kSaNamatho maitrI samAliGgati / dainyaM pIDayati kSaNaM kSaNamatho harSo'pi mAM bAdhate kopo'yaM kRpaNaH kRpAparibhRtaiH kArye(?) hahA ! karmabhiH // 9 // yeSAM darzanavandanApraNamanasparzaprazaMsAdinA mucyante tamasA nizA iva site pakSe prajAstatkSaNAt / tAdRkSA api ke'pi ke'pi munayastebhyo namaH kurmahe saMvijJA vayamAtmanindanamidaM kurmaH punarbodhaye // 10 // nindASTakam // 20 // zubhaM bhavatu // 1. steSA /
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIzrIvallabhopAdhyAya-praNItam zrIpArzvanAthastotradvayam saM. ma0 vinayasAgara anusandhAna aMka 26 (disambara 2003) meM vAcaka zrIvallabhopAdhyAya racita 'zrImAtRkA-zlokamAlA' ke paricaya meM zrIvallabhajI ke vyaktitva aura kRtitva kA saMkSipta paricaya diyA hai / inakI kRtiyoM kA vizeSa paricaya 'arajinastavaH' (sahasra dala kamala garbhita citrakAvya) kI bhUmikA aura 'haimanAmamAlAziloJcha:'kI bhUmikA meM maiMne diyA hai / zrIvallabhopAdhyAya kI sAhitya jagata ko jo viziSTa dena rahI hai vaha hai kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya racita liGgAnuzAsana aura kozagranthoM kI TIkA karate hue 'itibhASAyAM, itiloke' zabda se saMskRta zabdoM kA rAjasthAnI bhASA meM kisa prakAra prayoga hotA hai, yaha dikhAte hue lagabhaga 3000 rAjasthAnI zabdoM kA saMkalana kiyA hai, jo anyatra durlabha hai / anya TIkAkAroM ne bhI isa prakAra kI paddhati ko nahIM apanAyA hai / inake dvArA saMkalita lagabhaga 3000 zabdoM kA 'rAjasthAnI saMskRta zabda koza' ke nAma se maiM sampAdana kara rahA hU~ jo zIghra hI prakAzita hogA / / zrIvallabhopAdhyAya dvArA svayaM likhita do pratiyA~ abhI taka avalokana meM AI haiM- 1. vi0saM0 1655 meM likhita mahArANA kumbhakarNakRta caNDizataka TIkA sahita kI prati rAjasthAna prAcya vidyA pratiSThAna, jodhapura kramAMka 17376 para prApta hai aura dUsarI svalikhita prati zrIsundaragaNikRta 'caturviMzatijinastutayaH' kI prati mere saMgraha meM hai / kavi, TIkAkAra aura svataMtra lekhana ke rUpa meM inake grantha prApta the kintu inake dvArA racita koI bhI stotra mere avalokana meM nahIM AyA thA / saMyoga meM anveSaNa karate hue do durlabha stotra prApta hue haiM ve yahA~ diye jA rahe haiM / isakI hastalikhita prati kA paricaya isa prakAra hai - zrIhemacandrAcArya jaina jJAna bhaNDAra, pATaNa, zrI tapAccha bhaNDAra,
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 anusaMdhAna-28 DAbaDA 248 kra0 naM0 12357 patra 1, sAIja 25.5 x 12 sI.ema., paMkti 16, akSara 46, lekhana anumAnataH 17vIM zatAbdI, racanA ke tatkAlIna samaya kI likhita yaha zuddha prati hai / 1. pArzvajinastotra - yamakAlaGkAra garbhita hai / isake padya 14 haiN| 1 se 13 taka padya sundarIchanda meM hai aura antima 14vAM padya indravajrA chanda meM hai / kavi ne pratyeka zloka ke pratyeka caraNa meM madhyayamaka kA saphalatApUrvaka prayoga kiyA hai / udAharaNa ke lie prathama padya dekhie jinavarendravarendrakRtastute, kuru sukhAni sukhAniranenasaH // bhavijanasya janasyadazarmadaH, praNatalokatalokabhayApahaH // 1 // isameM prathama caraNa meM 'varendra-varendra' dvitIya caraNa meM 'sukhAni sukhAni', tIsare caraNa meM 'janasya janasya' aura cauthe caraNa meM 'taloka taloka' kI chaTA darzanIya hai / yahI krama 13 zlokoM meM prApta hai / 2. timirIpurIzvarazrIpArzvanAthastotra - yaha samasyA-garbhita stotra hai / kavi ne timirIpura sthAna kA ullekha kiyA hai / yaha timirIpura Aja tiMvarI ke nAma ke prasiddha hai jo jodhapura se lagabhaga 25 kilomITara dUra hai / yaha samasyA pradhAna hote hue bhI mahAkavi gosvAmI tulasIdAsa ke "jAkI kRpA paMgu giri laMghe" ke anukaraNa para kavi kI bhAvAbhivyakti hai / prabhu ke prAtaHkAla darzana karane para nirdhana bhI dhanavAna ho jAtA hai, mUka bhI vAcAla ho jAtA hai, badhira bhI sunane lagatA hai, paMgu bhI nRtya karane lagatA hai aura kurUpa bhI saundaryavAna ho jAtA hai / 12 zloka hai / isameM kavi ne vasantatilakA Adi 7 chandoM kA prayoga kiyA hai| aba donoM stotroM kA mUla pATha prastuta hai /
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 31 zrIpArzvanAthastotram (sundarIcchandaH) // AUMnmH|| jinavarendravarendrakRtastute, kuru sukhAni sukhAniranenasaH // bhavijanasya janasyadazarmadaH, praNatalokatalokabhayApahaH // 1 // avikalaM vikalaMkamuniH zivaM, vigatamo gatamohabharaH kriyAt / vinayavannanayavannRbhiracitaH pramadado madadoSamalojjhitaH // 2 // munijane nijanemiyujA mudaM, vitaratAtaratA ca bhavAMbudhim / avirataM virataM sa dadAtu zaM, zivaramAvaramApi hi yena vai // 3 // kalikumArgakumArgamahAmRgadviparipo'paripo paramaM padam / vitarame varame caraNAmbuje, ratimato'mamato mahitastava // 4 // suragurUpamarUpamanoharaiH, pravaradhIbhiradhIbhirasaMyutaiH / abhinuto bhavato bhavato'vatA jjinavaromararomarakApahRt // 5 // asumataH sumataH zubhatIrthapaH sumahaso'mahasojjhitamAdhupaH / viditajAtira' jAtiratiH zriyaM, vitanutAttanutAmaladIdhitiH / / 6 / /
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-28 sakalamutkalamutpalalocanaM namata taM matatantramagaH pradam / munijanA nijanAyakamAdarA dasitaruksitarukkaruNAparam // 7 // sukavirAjivirAjitaparSadAzritamasaMtama'saMtamasaMzriyA / bhajata mAlatamAla samudhutipracuramartyaramartyapahaM gurum // 8|| bhujagacihnamamaMdamamaMdakaM, caturasAdarasAdaramAnakam / bhRzamamaMdatamaMdatarAMhasaM, vasumatI tamatItarasaM bhaje // 9 // munipateramRteramRtezituzcaraNamakSayamakSayadaM sadA aritahantura'hanturasAchye vitarasodarasodarasaGgare // 10 // bhavavRSAya vRSAyatasaMyamaH, zubhavato bhavato navado mama / sukhakRte khakRte viditAvadhe, vimaladhImaladhIrimayugvibho ! // 11 // sutanubhA'tanubhA tanubhAvukaM, vRjinahajjinahatkamalAryamA / satatamAtatamAnanRpAcito, vijayado jayadohadapUrakaH // 12 // sumahitAni hitAni vacAMsi yaH, zrutivazantavazaMtanu pArzvarAT / nayati tasyatitasya ca durvizaM, naravaraH stavarastamasojjhitam // 13 / /
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 (indravajrA chandaH) itthaM stuto yo yamakastavena, vAmAGgajaH pArzvajino janAnAm / bhUyAdvibhUtyai vibhutAprazastaH, zrIvallabhenAcitapAdapadmaH // 14 // iti zrIpArzvanAthajinaM yamakamayaM stotraM samAptam / timirIpurIzvarazrIpArzvanAthastotram samasyAmayaM (vasaMtatilakAvRttam) zrIpArzvanAthajinapaM tamahaM stavImi, dRSTvA yadIyavaradhArimavaddhanatvam / sthUlonnato'pi janamAnasamutsumeruH, zailo bibhatti paramANusamatvameSAm // 1 // (indravajrA) vAmeya sarvIyamahaM smarAmi, trailokyalokaMpRNavarNyavarNam / dharmopadezAvasare yadAsya candro hi pRthvyAmudito vibhAti // 2 // (vasaMtatilakAvRttam) yastarhi pazyati mukhaM suSamaM prabhAte, niHsvo'pi pArzvajina jAyata induraukAH / mUkaH prajalpati zRNoti ca karNahInaH, paMguzca nRtyati vibhAtitarAM kurUpaH // 3 // (indravajrA) zrIpArzvanAthaH satataM karotu, zreyAMsi bhUyAMsi natAGgabhAjAm / yatkIrtinakSatralasattaraGgardedIpyate vyomatale samudraH // 4 //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 (indravajrA) pArzvaprabho ! tvaM timirIpurIzaM, dhyAyaMzciraM ghAtikukarma hatvA / jJAnauSadhaM prApa vilAsi tasmAdandho jagat pazyati darzarAtrau // 5 // (vasantatilakAvRttam) pApAni nAzaya bhavAntarasaJcitAni, sa tvaM jineza racayAzu ca maGgalAni / yatsadvizuddhayazasaH sphuratastrilokyAM, somazcireNa zuzubhe khalu nIlamUrtiH // 7 // (toTakavRttam) praNataH satataM kurute stavanaM, mahanaM ca yakastava devanaraH / kuzalaM kamalAmarujaM ca zivaM, labhate labhate labhate labhate ||6|| (mAlinIcchandaH) samavasaraNamadhyAsInasannASTakarman, prahatakumatimAna tvatpadAbhyarcanArtham / jinavara suranAgairAgate rAgavadbhiH, zubhabhuvi bhuvi dRzyete chupAtAlalokau // 9 // anusaMdhAna - 28 (upendravajrA) prApUyate namrasurendramayaidivaspRthivyoratha pArzvanAthaH / yadIyagAmbhIryaguNAgrato vai, dadhAti sindhuH surabhI padAbhAm // 8 //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 35 (indravajrA) svaH sindhupAnIyasamAnarAjadhuSmadyazomaMjulamaNDalAlyA / vistAravatyA nabhasA tadAtardedIpyate candra ivoSNarazmiH // 10 // (indravaMzA) zrIpArzvanAthassa dadAtu maGgalaM, sphUrjadyazobhirgurubhiryadIyakaiH / kSIrAmbunidhyaMtarazubhrimopamairdedIpyate rUpyanibhaM hi kajjalaM // 11 // (sragdharAcchandaH) itthaM zrIpArzvanAthaH zamayamavitadurmanmatho valgumArge, muktizrIpattanAptorbhavatu bhuvi vizAM bhAvukAnAM pradAtA / sphUrjatchIpAThakajJAnavimalasugurUpAstiraktena bhaktyA, dhImacchrIvallabhena stutakRtavacasA satsamasyAstavena // 12 / / iti zrItimirIpurIzvarazrIpArzvanAthajinarAjaprazasya-samasyAstotraM samAptam / kRtiriyaM zrIjJAnavimalopAdhyAyamizrANAM caraNasarasIruhacaJcarIkaprakAra vAcanAcAryazrIvallabhagaNInAmiti / zrIrastu || C/o. prAkRta bhAratI 13-A, maina mAlavIya nagara jayapura-302017
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ liMgaprAbhRta, zIlaprAbhRta, bArasaaNupekkhA aura pravacanasAra kI bhASA ke katipaya muddoMkA tulanAtmaka abhyAsa DaoN. zobhanA Ara. zAha jaina zaurasenI Agama sAhitya meM liMgaprAbhRta, zIlaprAbhRta aura bArasaaNupekkhA ye tInoM kRtiyA~ kuMdakuMdAcArya kI racI huI athavA saMkalita kI huI mAnI jAtI hai| ye kRtiyA~ kuMdakuMdAcArya kI hI hai yA kisI anya AcAryoM kI racanAe~ hai, kyoMki kaI bAra kaI kRtiyA~ kisI prasiddha AcArya ke nAma para caDhA dI jAtI hai / kyA ye kRtiyA~ bhI unake nAma para to nahIM caDhAI gaI isake bAre meM inameM upalabdha bhASA svarUpa ke AdhAra se carcA kI jA rahI hai / bhASA ke svarUpa ke viSaya meM katipaya muddoM kI carcA yahA~ para kI jA rahI hai / ina graMtho kI bhASA kI jo vizeSatAe~ hai unakA svayaM kuMdakuMdAcArya kI bahu prasiddha kRti pravacanasAra kI bhASA ke sAtha tulanA kI jAne se yaha jAnakArI prApta hogI ki kyA sabhI kRtiyoM meM eka samAna bhASA hai yA amuka graMtha meM purAnI bhASA hai yA amuka meM paravartI kAla kI bhASA hai| kisI bhI graMtha kI bhASA meM prayukta kAraka pratyaya, kriyApada aura kRdantoM ke prayogoM para se yaha nizcaya ho sakegA kI upalabdhi kI saMkhyA para kahA~ taka sahAyaka ho sakatA hai, yahI isa zodha-patra kA viSaya hai / aba hama eka eka mudde kI carcA karate haiM pahale pahala vartamAna kAla ke prayoga ko lete haiM -ti (i) vartamAnakAla tR. pu. e. va. ke pratyaya -ti, -di, i, te, - de, - e liMgaprA. zIlaprA. bArasaaNu. pravacanasAra saMkhyA pratizata saMkhyA pratizata saMkhyA pratizata saMkhyA pratizata o O o O 0 O 0
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 37 -di -i 29 6 73% 15% 5 4 42% 33% 50 11 74% 16% 214 99% 0 0 ve are in o . -de 3 7% 1 8% 6 9% 2 1% -e 1 5% 2 17% 1 1% 0 0 39 12 6 8 216 vartamAnakAla tRtiya pu.e.va. kA pratyaya :-ti', 'te', liMgaprAbhRta, zIlaprAbhRta aura bArasaaNupekkhA meM eka bAra bhI nahIM milatA hai, jabaki'di', pratyaya liMgaprAbhRta meM 29 bAra, zIlaprAbhRta meM 5 bAra aura bArasaaNu. meM 50 bAra aura pravacanasAra meM 214 bAra milatA hai aura '-de' pratyaya liMgaprAbhRta meM 3 bAra, zIlaprAbhRta meM 1 bAra aura bArasaaNu. meM 6 bAra aura pravacanasAra meM 2 bAra milatA hai / - 'i' pratyaya liMgaprAbhRta meM 6 bAra, zIlaprAbhRta meM 4 bAra aura bArasaaNu0 meM 11 bAra milatA hai| pravacanasAra meM milatA hI nahIM hai / - 'e' pratyaya liMgaprAbhRta meM 1 bAra, zIlaprAbhRta meM 2 bAra, bArasaaNu. meM 1 bAra milatA hai, jabaki pravacanasAra meM eka bhI bAra nahIM milatA hai| isa tAlikA se yaha spaSTa hai ki - di, -de, pratyaya pUrvakAla kA (prAcIna) hai aura -i -e pratyaya paravartI kAla ke hai / (ii) bhU dhAtu ke prAkRta rUpa liMgaprA. zIlaprA. bArasaaNu. pravacanasAra saMkhyA pratizata saMkhyA pratizata saMkhyA pratizata saMkhyA pratizata -bhava 0 0 0 . 0 0 0 5 8% -bho 0 0 0 0 0 0 0 0 -hava 0 0 2 25% 21 62% 41 68% -ho 4 100% 6 75% 13 38% 13 24% 4 8 34 59 0 0 .
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 anusaMdhAna-28 liMgaprAbhRta, zIlaprAbhRta, bArasaaNupekkhA aura pravacanasAra meM bhR dhAtu ke lie prAkRta rUpa 'bhava', 'bho', 'hava', 'ho', kA prayoga kiyA gayA hai / inameM 'bho' kA prayoga eka bhI graMtha meM nahIM milatA hai aura bhava kA prayoga sirpha pravacanasAra meM kiyA gayA hai / 'hava' liMgaprAbhRta meM eka bhI bAra prayukta nahIM huA hai, zIlaprAbhRta meM 2 bAra, bArasaaNu. meM 21 bAra aura pravacanasAra meM 41 bAra isakA prayoga milatA hai / 'ho' kA liMgaprAbhRta meM 4 bAra, zIlaprAbhRta meM 6 bAra, bArasaaNu meM 13 bAra aura pravanacasAra meM 13 bAra kiyA gayA hai / 'bho', 'bhava', rUpa pUrvakAla kA hai. isameM 'bhava' kA prayoga sirpha pravacanasAra meM hI milatA hai isalie pravacanasAra kI bhASA tulanAtmaka dRSTi se pUrvakAla kI hai aisA pratIta hotA hai / yaya (iii) napuM. pra.dvi.ba.va. ke pratyaya liMgaprA. zIlaprA. bArasaaNu. 0 pravacanasAra -Ni w llh s 0 3 3 kAraka pratyayoM kA vizleSaNa dekhe to liMgaprAbhRta aura zIlaprAbhRta meM - "Ni' pratyaya milatA hI nahIM hai, jabaki zIlaprAbhRta meM '-I' pratyaya 100% milatA hai / bArasaaNu. meM - "Ni' pratyaya 66% aura '-iM' pratyaya 34% milatA hai, aura pravacanasAra meM '-Ni' pratyaya 100% milatA hai aura '-iM' pratyaya milatA hI nahIM hai / / isase spaSTa hotA hai ki pravacanasAra meM '-iM' pratyaya milatA hI nahIM hai jabaki zIlaprAbhRta aura bArasaaNu. meM milatA hai, isalie ye do kRtiyA~ paravartI kAla kI hai|
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 39 pravacanasAra 0 0 0 | 0 (iv) sa.e.va.ke pratyaya liMgaprA. zIlaprA. bArasaaNu. -e 2 -mhi 0 -mmi 4 77 uparokta tAlikA ke anusAra liMgaprAbhRta meM - e pratyaya 33% aura- mmi pratyaya 67% milatA hai / - "mhi' pratyaya eka bhI bAra milatA nahIM hai / zIlaprA. '-e' pratyaya 88% aura- mmi. pratyaya 12% milatA hai; '-mhi' pratyaya eka bAra bhI nahIM milatA hai / bArasaaNu. meM - e pratyaya 95% '-mmi' pratyaya 0% aura 'mhi' pratyaya 6% milatA hai / jabaki pravacanasAra meM '-e' pratyaya 60%, -mmi pratyaya 13% aura-mhi prathyaya 27% milatA hai| isase spaSTa hotA hai ki- "mhi' pratyaya jo pUrvakAlakA hai yaha liMgaprAbhRta aura zIlaprAbhRta meM milatA hI nahIM hai aura pravacanasAra meM milatA hai isalie kaha sakate haiM ki pravacanasAra kI bhASA pUrvakAla kI hai| (v) sAmAnya bhaviSyakAla ke pratyaya liMgaprA. zIlaprA. bArasaaNu. -ssa . -hi,-ha 0 0 sAmAnya bhaviSyakAla ke lie '-ssa', '-issa' '-hi' aura '-ha' vikaraNoM kA prayoga kiyA jAtA hai / -ssa vikaraNavAlA rUpa pravacanasAra ke sivAya anya tIno graMthoM meM nahIM milatA hai, udA. bhavissadi- 112, jIvissadi 147 ityAdi / zIlaprAbhRta aura bArasaaNu. meM -ssa vikaraNa ke sthAna para '-ha' vikaraNa milatA hai / zIlaprAbhRta- hohadi 11, bArasaaNu. pravacanasAra
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 anusaMdhAna-28 pravacanasAra -ccA -sijjhihahi 90 ye donoM kRtiyA pravacanasAra se bAda kI hai kyoMki '-ssa' ke badale meM '-ha' yA-'hi' kA prayoga paravartI kAla kA lakSaNa hai / (vi) saM.bhU.kRdanta ke pratyaya liMgaprA. zIlaprA. bArasaaNu. -ttA 0 -ccA 0 -iya 0 -tu -tUNa 1 -dUNa 0 -UNa 2 -UNaM (saMskRta jaise rUpa) -iya - yaha tAlikA dekhane ke bAda aisA mAlUma hotA hai ki liMgaprA. aura zIlaprA. meM -UNa, -UNaM kA hI prayoga huA hai. liMgaprA. meM jaise ki - kAUNa 1, 13 aura zIlaprA. meM jaise ki- NAUNa 3,7,8 vedeUNa 16 'UNaM' pratyaya ke udAharaNa-paNamiUNaM 1, hoUNaM 10, jabaki bArasaaNu. meM -UNa kA prayoga 50% kiyA gayA hai, jaise ki- kAUNa 77, gahiUNa 33, caIUNa 31, 78, NamiUNa 1, paribhAviUNa 89, seviUNa 33, hoUNa 79. bArasaaNu. meM dUsare pratyayoM kA prayoga 50 % milatA hai jaise ki - cattA 81, kiccA 75, vajjiya 61, Niggahittu 79, mottUNa 54, 73, 74, haMtUNa 33. pravacanasAra meM -UNa, -UNaM pratyaya kA prayoga eka bhI bAra nahIM milatA hai aura anya prAcIna pratyaya jaise ki -ttA, -ccA, 'iya aura -dUNa 28% milate haiM / saMskRta ke samAna rUpa (dhvaniparivartana
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 ke sAtha) sirpha pravacanasAra meM hI milate hai ye 72% milate hai jo dUsare graMtho meM nahIM milate hai / jaiseki - paDucca (pratItya ) 50, 136, uvalabbha (upalabhya ) 88, pappA ( prApya ) 65, 83, 169, 170, 175, abhibhUya ( abhibhUya ) 30, 117, Asejja (AsAdya ) 5, 183, 243, Asijja (AsAdya) 202, AdAya (AdAya) 207, diTThA (dRSTvA) 252, 261 isase spaSTa hotA hai ki pravacanasAra kI bhASA pUrvakAla kI hai / pravacanasAra meM UNa, -UNaM pratyaya milatA hI nahIM hai jo mahArASTrI prAkRta ke pratyaya hai / isase spaSTa hai ki pravacanasAra prAcIna kRti hai / 41 zIlaprAbhRta meM saptamI e. va. ke lie 'Adehi' (Atmani) 27, rUpa milatA hai, jo apabhraMza kA prayoga hai / pravacanasAra meM apabhraMza ke aise koI prayoga milate nahIM hai / isake sivAya apabhraMza ke aura bhI prayoga milate haiM / liMgaprAbhRta meM prathamA vibhakti ekavacana ke yaH ke lie 'jo' ke badale meM 'jasu' 21' aisA prayoga milatA hai / 1 liMgaprAbhRta meM vibhaktirahita prayoga bhI milate hai| iryAvaha (iryApatham ) 15, tarugaNa (tarugaNam) 16 jo dvitIyA e.va.kA prayoga hai / zIlaprAbhRta meM bhI aisA prayoga prathamA e.va.kA milatA hai dama (dama:) 19 jo vibhakti rahita hai / - isalie liMgaprAbhRta, zIlaprAbhRta, bArasaaNu nAmakI ye kRtiyA~ na to kuMdakuMdAcArya kI racanAe~ hai, na pahale thI aura na to unhoMne unakA saMkalana kiyA hai / isa adhyayana se spaSTa hai ki ina saba graMtho kI racanA kuMdakuMdAcArya ke bAda meM kI gaI hai| ina tInoM graMthoM aura pravacanasAra kI bhASA meM bahuta pharka hai aura pravacanasAra kI bhASA purAnI hai jabaki anya tInoM graMthoM meM paravartI kAla ke bhASika rUpoM ke prayoga hai jo pravacanasAra meM milate hI nahIM hai / antararASTrIya jainavidyA adhyayana kendra, gUjarAta vidyApITha, ahamadAbAda- 380014
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lakSmImUrti-viracita bhavasthiti stavana - saM. DaoN. kAntibhAI bI. zAha A stavananA racayitA zrI lakSmImUrti jaina sAdhu kavi che. teo AcAryazrI sakalaharSasUrinA ziSya che. 'jai.gU.ka.'mAM jaNAvyA pramANe sakalaharSasUrine AcAryapada saM. 1597mAM pradAna thayuM hatuM. te anusAra A kRtinA kartA zrI lakSmImUrti vikramanI 17mI sadInA pUrvArdhanA kavi Thare che. A kRtinI je hastaprata upalabdha thaI che emAM enI oLakha 'bhavasthiti stavana'ne nAme apAI che. paNa 16mA tIrthaMkara zrI zAntinAthane vinaMtIrUpe A racanA thaI hoI A kRti 'zAntinAtha stavana' evA aparanAme paNa oLakhAI che. 'jai.gU.ka.'nI saMvardhita bIjI AvRtti (I.sa. 1987)mAM A racanA aprakAzita tarIke darzAvAI che. A kAvya 70 kaDInuM che, ane kavie emAM mukhyatve duhA ane copAI chanda prayojyA che. 58mI kaDI 'vastu' chandamAM che to 69mI kaDI rUpe Avato zloka 'AryA'mAM che. 59 thI 68 sadhInI dasa kaDIo rAga mevADu-dhanyAsImAM gItarUpe prayojAI che. ane 'suNi suNi svAmI ho morI vInatI, tuM prabhu parama dayAla' e gItanI dhruvapaMkti che. cAra gatimAM bhaTakatA jIve je anantAM bhavabhavAntaro karavAnAM thAya che te paikInA prApta bhavanuM je AyuSya jIva bhogave che te enI 'bhavasthiti' che. nArakI, tiryaMca, manuSya ane deva- e cAreya gatinA jIvonI bhavasthitinuM ahIM saMkSipta varNana karavAmAM AvyuM che. kRtinA antamA, A bhavabhavAntaro ane judIjudI bhavasthiti je karmabandhanI pariNati che e ATheya karmonA bandhano kSaya karI muktinuM uttama sukha ApavAnI zAntinAtha prabhune vinaMtI karavAmAM AvI che. 'kalaza'nI antima kaDImAM kartAnAma ane gurunAma apAyAM che. hastaprata-paricaya : je hastaprata parathI kRtinI vAcanA taiyAra karavAmAM AvI che te prata
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 43 lA.da.bhAratIya saMskRti vidyAmandira, amadAvAdanI che. hastaprata sUcikramAMka : lA.da.bheTa sU. 41502 che. pratanAM kula patra 2 che. bIjA patra uparanI chellI bAjue prastuta kRti trIjI lITIe pUrI thayA pachI anya be nAnI kRtio lakhAyelI che. 1. zivacaMda kavikRta 'neminAtha stavana', 5 kaDInu. 2. jayavaMtasUrikRta 'sImaMdhara svAmi lekha', 5 kaDInuM. pratanA pAnAnI laMbAI 26.0 se.mi. che tathA pahoLAI 11. se.mi. che. banne bAju 2.0 se.mi.no hAMsiyo che. hastapratanA patranI dareka bAjue 19/ 20 lITI che. bIjA patranI chellI bAjue 18 lITI che. eka lITImAM ghaNuMkharUM 58 akSaro che. prata suvAcya che. akSaro madhyama kadanA ekadhArA lakhAyelA che. paDimAtrA ane UbhImAtrA baneno upayoga thayo che. ___ kRtinA AraMbhe bhale mIMDaM karAyuM che. puSpikAmAM kRti 'bhavasthiti stavana'ne nAme oLakhAvAI che. bhavasthiti stavana (DhAla dUhAnu) tribhuvanapati jinapaya namI, saMti jiNesara rAya, kara joDI karUM vInatI, lahI sahiguru supasAya. savi saMsArI jIva je, bihuM bhede te hoI, pahilu avyavahArIo, valI vyavahArI joI. karma anAdi rolavyA, jIva anaMtA jANi, duHkha anaMtAM bhogavaI, kAla anaMta pramANi. sAsa-UsAsaha ekamAM, sADhI sattara vAra, eka kSullaka bhava AUkhai, valI valI lahi avatAra. kevi teha thAnaka thakI, karma taNA lahI pAra, navi pAMmyA navi pAMmasai, pRthivyAdika avatAra.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 anusaMdhAna-28 karmarAzi trUTai thikai, huA vyavahArI kevi, pRthivI-pANI-agani bhava, vAu vaNassai levi. vigala asantrI sanniA, tiri maNu-nAraya-deva, saMkSepiM havi ehanI, kahuM bhavanI sthiti heva. bhava pAmI cihuM mAMhilyu, nija bhava kelaM Aya, prANI pUruM bhogavai, te bhavasthiti kahivAya. guru-lahu bihuM bhede suNu, te bhava-Au vicAra, jiNa darisaNa viNa jIvaDaI, je lIdhA avatAra. (cupaI) bhanyu jIva bhava koDi anaMta, karma bahula navi pAmai aMta, valI marai valI valI avatarai, iNI pari cihuMgati mAMhi phirai.10 suhama paMca thAvaramAM jAi, guru-lahu aMtamuhuttaha Aya, pajjattA apajjattA jeha, guru-lahu aMtamuttaha teha. varasa sahasa bAvIsa vicAri, bAdara pRthivIkAya majhAri, sAta sahasa jalamAMhi rahai, aganikAya dina triNi ji lahai. 12 varasa sahasa rahiuM triNNi pramANi, bAdara vAukAyamAM jAMNi, vaNassaI pratyeka majhAri, varasa sahasa dasa puhacai pAri. 13 jaghanya Au e paMcaha taNuM, eka ji aMtamuhattaha bhaNuM, e pAMcai apajjattA jANi, guru-lahu aMtamuhutta vakhANi. 14 valI pRthivI cha bhede kahI, marua bhUmi pahiluM tihAM lahI, varasa sahasa ekanI sthiti havai, bIjI bAra sahasa anubhavai. 15 suddhA bhUmi tehageM abhidhAna, caUda sahasa velUnuM mAna, sola sahasa maNasila harIyAla, varasa mAniiM e jANu kAla. 16 aDhAra sahasa varasekA karI, Aya pUrai utkRSTauM dharI, khara pRthivI chaThI valI kahI, parvata pAhaNa silA te sahI. 17
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 45 varasa sahasa bAvIsa eha taNI, sthiti utkRSTI pravacani bhaNI, ima akekI kAMi bhamyu, kAla asaMkha anaMtu gamyu. (DhAla) haviM be dI taNuMa Aya, bAra varasa pramANa, egUNA pannAsa, divasa te dI mANa, cauriMdI chammAsa, Aya paMciMdI jANu, bihuM bhede asannI, sannI tiriyaMca vakhANu. asanni jalacArI jIva malyAdika kerI, pUvva koDi eka sthiti kahI utkRSTa bhalerI, thalacara tiri asannI jeha bhUiM Upari cAlai, varasa sahasa caurAsI Aya pUruM ima mAhalai. khacara asannI tiriya paMkhI paMkhAlA jeha, varasa sahasa bihuttiri Aya utkRSTa teha, uraparisarpa asanni jeha haIi karI hIDaI, varasa sahasa tripanna Aya pUrI bhava chaMDaI. bhujaparisarpa asannI jeha nakulAdika jANauM, varasa baitAlIsa sahasa Aya utkRSTa aj, haviM sannI garbhija kahu~ jalacArI kelaM, ura-bhujacArI sarpa- pUvva koDi bhalelaM. garbha catuSpada mahiSI mahiSa vRSabhAdika soi, suhama palyopama traNNi Aya utkRSTa hoi, garbhaja pakhI taNuMya palya asaMkhyAtamu bhAga, Aya utkRSTa tiri taNuM bolyuM lahI lAga.. bi-ti-cauraMgI asannI sanni apajjattA kerI, guru-lahu aMtamuhutta eka sthiti kahIya bhalerI, pajjattA ehAM taNI lahu eha ja mAna, havaiM garbhaja mAnuSa taNuM suNayo sAvadhAna.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 traNi palyopama suhama Aya utkRSTu kahIi, lahu eka aMtamuhutta mAna Aya pUruM lahIi, asannI apajatta hoi nahu hoi pajatta, guru - lahu sarIkhuM jANijyo eka aMtamuhutta. (dUhA) mAnuSa sarIkhA AUkhA, hastyAdikanAM hoi, turagAdika tiriyaMcanA bhAga cauthai te joi. chAlI chagalAdika taNAM, aThama bhAgaI Aya, go-khara - mahiSAdika suNau, paMcama bhAga kahivAya. uSTrAdika valI ehanAM, paMcama bhAgaI jANi, suNahAdikanAM AukhAM, dasamA bhAga pramANi. jahiM jehavAM mAnuSa taNAM, Aya utkRSTAM hoi, teha mAna Adi karI, hastyAdikanAM joi. paMcama Arai Ajanai, vIsottarasau Aya, sUtramatiM mAnuSa taNuM, eha thakI tiri pAya. bhavi bhavi bhamatAM jIvaDaI, bAMdhyuM nAraka Aya, naraga pahilai puhutu valI, tihAM sAgara eka ThAya. varasa sahasa dasa lahu hui, havaI bIjai kahuM joi, sAgara traNi pUrA lahai, laghu eka sAgara hoi. Aya utkRSTuM lahi valI, trIjai sAgara sAta, laghu sAgara triNi jAMNIi, cauthAnI suNau vAta. dasa sAgara laghu satta tihAM, satara sAgara valI Aya, paMcama naragiM prANIu, dasa sAgara laghu ThAya. chaThai naragiM nArakI, lahai sAgara bAvIsa, satara sAgara laghu jANIi, suNu chehili tetrIsa. anusaMdhAna - 28 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ July 2004 sAgara bAvIsa hui laghu, sattama nAraka ThAmi, eNI pairiM nAraka bhavi bhamyu, tAri tAri haviM svAmi (cupaI) dAna - sIla - samakita AcarI, Aya baMdhyuM subha bhAvi karI, pAyu deva taNI gati sAra, teha taNA chiM cyAri prakAra. pahilu bheda bhavanapati taNau, asurAdika dasa bhede suNau, dakSaNa uttara bhede svAmi, doi doi iMdra akekai ThAmi. prathama camaracaMcAnu dhaNI, eka sAgara sthiti kahI teha taNI, balicaMcA svAmInuM kahiuM, sAgara eka adhikeru lahiu. zeSa nikAya svAmI je suNyA, dakSiNa uttara bhede bhaNyA, dharaNAdika dakSiNa nava taNuM, palya DuDha utkRSTu bhaNuM. uttaranI pAsAnA jeha, bhUtAnaMda pramukha nava teha, palyopama desUNAM doi, sthiti ehavI utkRSTI hoi. camara taNI strInI sthiti jANi palyopama sADhAtriNi ANi, balicaMcA-svAmI nArinI, palyopama sADhAcyArinI. ardha palya dakSiNa nava taNI, devInI sthiti ehavI bhaNI, uttaranA navanI je nAri, palya eka desUNa vicAri. kuMDa - nadI - draha - naganai viSai, palyopama pUrai AUkhai, vasai devadevI eha taNI, lakSmyAdika icchAcAriNI. varasa sahasa dasa lahu jAMNIi, havaI vyaMtara suravara kANI, palyopama utkRSTu Aya, varasa sahasa dasa lahu kahivAya. ardha palya pAlai vyaMtarI, havai jyotiSa kahuM bhAvi karI, caMdra taNu jANuM saviveka, lAkha varisa palyopama eka. sUrya Aya palyopama taNuM, varasa sahasa adhikeruM bhaNuM, palya eka grahanI sthiti kahI, eha ardha trihuM strInI lahI. 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 47 46 47
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAma-28 48 . 51 ardha palya nakSatraha lAgi, tArAnuM palya cauthai bhAgi, nakSatranI valI devI taNuM, sAdhika pA palyopama bhaNuM. ___ 48 tArAnI devI, kahiu, pallaTThama bhAga sAdhika lahiuM, caMdrAdika devadevI havaiM, jaghanya Ayu ketuM anubhavaI. 49 yugala cyAri caMdrAdika jeha, palya bhAga cauthAnu teha, tArA devadevInA Aya, palya bhAga aTThama te pAya. (tava caDIu ghaNa mANa gaje - e DhAla) havi vaimAnika sura kahuMya, kalpa prathama tihAM vAra tu, pahilai doi sAgara suhama, jaghanya palyopama dhAra tu, bIjai sAdhika doi taNuM, jaghanya sAdhika palya jANi tu, trIjai sAgara satta hui, laghu sAgara doi ANi tu. cauthai sAdhika satta taNuM, laghu valI sAdhika doi tu, sAgara etAM jANijyo e suNu paMcama suraloi tu, dasa sAgara laghu satta tihAM, chaThui caUdasa mANa tu, dasa sAgara laghu jANIi e, suNu sattama suraThANa tu. satara sAgara laghu caUda taj, havi aTThama surathAMna tu, aTThArasa sAgara taNuM ya satara sAgara laghu mAna tu, ogaNIsa, mai kahiuM A aTThAra sAgara laghumAna tu, dasamai sAgara vIsa huI laghu ugaNIsa samAna tu. ekavIsa sAgara lahia ekAdasa sura jeha tu, vIsa sAgara laghu jAMNIi u, suNu bArasa sura eha tu, tihAM sAgara bAvIsa, a, laghu sAgara ekavIsa tu, havi nava graiveyaka bhaNuM a, suNu pahilai trevIsa tu. bIjai guru cauvIsa, a, iMma naumai igatrIsa tu, haviM laghu vIsathI gaNuM e, numai sAgara trIsa tu, paMcAnuttara sura taNuM ya, tetrIsa sAgara hoi tu, laghu sAgara igatrIsa, a vijayAdika cihu joi tu. 55
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 49 57 bihu bhede devI hui a saudharmai IzAni tu, eka kulavadhU sarikhI, itara vezyA sarikhI mAni tu, saudharmai kulavahu taNuMa, vezyA sarikhI jeha tu, palya sAta paMcAsanu a Aya utkRSTauM teha tu. laghu eka palyopama kahiuM a iMma IzAna majhAri tu, nava palya paMcAvana taNuM a anukrami haIDai dhAri tu, laghu sAdhika eka palya- a ahiM devI upapAta tu, gati sahasAra lagai pari a sura kevala bahu sAta tu. (vastu) iMNai anukrarmi [iNaI] anukrami kAla assaMkha, thAvara cihuM mAMhiM vasyu kAle naMta vaNa kAMi jANuM a, vigala asannI saMkha puNa asaMkha tiriya naramAMhiM ANuM a, tetrIsa sAgara gurua lahu varasa sahasa dasa mAna, sura nAraka lahu sesanaI aMtamuhutta samAna. 58 (rAga mevADu dhanyAsI) eNI para prANI ho kAla anAdi tu, pAmI cihuM gati Aya, nava nava vese ho raMgisuM ramyu, havi pAmyA tuhma pAya, suNi suNi svAmI ho morI vInatI, tu prabhu parama dayAla, baMdhana choDI ho AThai karmanAM, Apu sukkha vizAla. suNisuNi0 59 jJAnavaraNI ho jJAnanaI Avarai, darisanI darasana rodha, vedanI dukhasukhanuM devaM karai, mohanI bodha saMrodha. suNisuNi0 60 haDinaI sarikhAM ho cihu gatinAM dIi, paMcama karma te Aya, nAma prabhAviM ho naragAdika taNA, pAmai navanavA kAya.suNisuNi0 61 uMce-nIce ho gotre AMNIu, AThamuM je aMtarAya, teha prabhAviM ho eNaiM prANIiM, dAnAdika navi thAi. suNisuNi0 62
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 anusaMdhAna-28 jJAnAvaraNI ho darisana vedanI, valI cuthu aMtarAya, sAgara koDA ho koDI trIsanI, anukramaI sthiti kahivAya. suNisuNi0 63 mohanI mohiu re eha ji jIvaDu, sattiri koDA ho koDi, sAgara koDA ho koDI vIsanI, nAmi gotriM ho joDi. suNi suNi0 64 tetrIsa sAgara AukhA taNI, sthiti utkRSTI ho jANi, vedanInI valI bAra muhurtanI, jahannapaNaI vakhAMNi. suNi suNi0 65 nAma taNI sthiti ATha muhurtanI, eha ji gotra- mAna, sesaha paMcanI lahu jANijyo, aMtamuhutta samAna. suNi suNi0 66 / eNe karme ho prANI rolavyu, Avyu huM tuhma pAsi, sevaka Upari svAmi kRpA karI, Apu sukkhanivAsa. suNi suNi0 67 saphala huu haviM dina majha AjUna, bheTiyA nayaNA ho NaMda, darisaNa dIThai ho jina(jaga)pati tuhma taNai, muja huo paramANaMda. suNisuNi0 68 (AryA) zrImatsomagaNavyoma-somaH sarvakalAnidhiH / sUriH zrIsomavimalo, bhUyAnme vaMchitapradaH (kalasa) iya saMti jinavara namita suranara kumaragirivaramaMDaNo, zrIsakalaharSasUriMda suhakara sakalaM dukkhavihaMDaNo, vInavyu bhagatiM bhAva yugatiM suNia acirAnaMdaNo, zrIlacchimUrati sIsa jaMpai, dehi suha maNanaMdaNo. iti bhavasthiti stavanaM saMpUrNam // zrIH // chaH // 70 C/o. 7, kRSNa pArka gaganavihAra pAse, khAnapura amadAvAda-380001
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ harSakula racita vasudevacupai rasIlA kaDIA lA. da. bhAratIya saMskRti vidyAmandiranA granthabhaNDAramAthI sU. naM. 8460 naMbaranA guTakAmAMthI, pR. 51 thI 60 paryantanA pRSThomAM AvelI prastuta kRti 'vasudeva cupai'ne zrI lakSmaNabhAI bhojakanA mArgadarzana heThaLa taiyAra karavAmAM AvI che. 10 pRSTha ane 358 kaDIyukta A kRti vasudevacaritra tarIke hAla upalabdha temanAM caritromAM eka vizeSa umerArUpa kRti che. vaLI, temAM prazasti tathA puSpikA Apela hoI, temAM racanAkAre potAnA nAma tathA guru paraMparAno ullekha karela hoi tathA racanA saMvata Apela hovAthI kRti mUlyavAna banela che. A ja rIte lipikAre paNa potAnuM nAma, sthaLanAma tathA lakhavAno hetu jaNAvyo che. vi.saM. 1557mAM lAsa nagaramAM tapAgacchanA zaNagArasamA zrI lakSmIsAgarasUrinA ziSya sumatisAgara - hemavimalanA ziSya kulacaraNanA supaMDita ziSya harakhakula arthAt harSakule prastuta kRti 'vasudevacupaI' racela che ane sirohInagaramAM bhaTTAraka vidyAsAgarasUrinA lakSmItilakasUrinA ziSya zrI muni karmasundare A kRtine potAnA gaccha mATe lakhI hovA jaNAvyuM che. teoe lekhana saMvata ApI nathI kRti rAga guDImAM racAI hovAnuM ante jaNAvela che. jaina gUrjara kavio bhA. 7nI saMzodhita AvRttimAM vasudeva copAi tathA rAsanI mAhitI Apela che temAM A kRtino ullekha cha ane tenA pahelA bhAgamAM pR. 214 upara racanAkAra zrIharSakulano paricaya Apela che. A kavile 'bandhahetUdayatribhaMgIsUtra' racela che. harSakalazanA nAme paNa A kRti maLe che. prastuta kRtimAM keTaleka sthAne bhraSTa pATha maLatA hoI, pUrvApara sambandhe anumAnita zabdane [ ] corasa kauMsamAM mUkela che paNa kaDI 309 mAM eka akSara bhraSTa hoine avAcya rahyo che tyAM khAlI jagyA rAkhI khAlI corasa kauMsa karela che.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 anusaMdhAna-28 kathAsAra : sauripuranagaramA harivaMzanA yadunarendra sUrarAya tathA temanI paTarANI sUrapriyAne andhakavRSNi tathA bhojakavRSNi nAmanA be putro hatA. andhakavRSNine anukrame samudravijaya, akSobha, stimita, sAgara, dharaNa, pUraNa, himavaMta, acala, abhicandra ane dasamA vasudevakumAra; jeo dasAra tarIke oLakhAtA, evA dasa dIkarAo hatA. bhojakavRSNine be dIkarA paikI eka ugrasena, bIjA deva. samudravijaya soripuramA rAjya karatA hatA tyAre potAne tyAM padhArelA jJAnI gurune vandana karavA gayelA ane potAne "priya evA nAnA rUpavaMtA bhAI vasudevanA manamohaka rUpa vize pRcchA karatAM teone enA pUrvabhavanI mAhitI prApta thAya che. vasudeva pUrvabhave nandiSeNa tarIke durbhAgI ane kurUpa bALaka hato jenA mAtapitA bALapaNamA mRtyu pAmyA hovAthI mAmAne tyAM Azraye raheQ paDeluM. tyAM mAmAnI sAta dIkarIomAMthI ekeya tenI sAthe paraNavAnI nA pADatAM ane mAmAe anya kanyA zodhavA prayatna karavA chatAM kyAMya ThekANuM na paDatAM AtmahatyA karavA pravRtta thAya che tyAre munino meLAMpa thatAM dharma pAme che. sAdhuonI vaiyAvacca karavAnuM vrata laI supere pALatAM, deve ugra kasoTI karI ane te temAMthI pAra utare che. antakALe teNe ramaNIjanane vallabha bane tevU niANuM bAMdhela tethI vasudeva manamohaka rUpa sAthe janmyo che. mathurAmAM rAjya karatA ugrasena rAjAe rAmavADImAM tApasa jotAM mAsakhamaNanA pAraNA mATe traNa traNa vAra bolAvI, bhikSA na ApatAM, tApasanA kopano bhoga bane che ane tene tyAM ja avatare che ane rAyamAMsano dohada thatAM rANI dhAriNI janmatAMveMta AvA dIkarAne kAMsAnI peTImAM suvarNa ane putranI oLakha sAthe yamunA nadImAM padharAvI de che je subhadra zeThane tyAM kaMsa tarIke uchare che. paNa bALapaNanAM tenA krUra tophAnothI vAja AvI te rAjA samudravijaya pAse AvIne, tenA janmanI vAta kahetAM, vasudeva A bALaka kaMsane prItipUrvaka potAnI pAte rAkhe che. dhAriNIno bIjo putra te aimatta kumAra. magadhadezanA bRhadratha rAjAno putra jarAsandha sorIpuranA samudravijayane jaNAve che ke potAnI ANa na mAne tene bAMdhIne lAve tevI vyaktine te potAnI
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ July 2004 dIkarI jIvayazA paraNAvaze. kaMsa tathA vasudeva laDavA jAya che ane samudravijayanI sUcanAthI kaMsanA parAkramane AgaLa dharI vasudevane badale kaMsane jIvayazA paraNAvavAmAM Ave che. 53 vasudevakumAra nagaramAM paribhramaNa karatA rahe che tyAre tenA rUpathI strIo eTalI to kheMcAya che ke mahAjano samudravijaya pAse AvI, strIonI lAja lopAtI hovAnuM jaNAvI yogya upAya karavAnuM jaNAve che. tethI rAjA vasudevane te kRza thayA hovAnuM bahAnuM batAvI rAjamahalamAM ja rahevAnuM jaNAve che. paNa ekavAra sugaMdhI dravya laIne jatI dAsI pAsethI vaLagIne e dravya laI letAM, samudravijaye mahelamA rahevAnI sajA AvA svabhAvane kAraNe karI che tenI vAta jaNAvI detAM dubhAyelA vasudeva nagara bahAra jaI, eka maDaduM citAmAM mUkI, ciThThI lakhI, pote AtmahatyA karI che te jaNAvI guptaveze nIkaLI paDe che. bAMdhava samudravijaya vilApa kare che. vasudeva emanI A bhramaNayAtrAmAM kanakavatI, vidyAdharI, rohiNI, devakI jevI aneka kanyAo svabaLe paraNe che, aneka putronA pitA bane che. rohiNI sAthenA lagna vakhate jarAsandha ane kaMsa svayaMvaramAM upasthita chatAM vasudeva pasaMda karAtA yuddha thAya che ane tyAM samudravijaya bhAI vasudevane pichAne che ane te maryo nathI jANI Ananda pAme che. kaMsa jyAre jJAnI bhagavaMta dvArA vasudevanA dIkarA thakI potAnuM tathA sasarA jarAsandhanuM mRtyu thaze tema jANe che tyAre kapaTa karIne bena devakInA sAte garbhane janmatA veMta mAMgI lye che. kaMse pitA ugrasena tathA mAtA dhAriNI para to vera lIdhuM ja hatuM. pitAne kASThapiMjaramAM pUryA hatA. devakInA sAta putromAMnA cha putro bhaddilapurinI sulasAnA mRta bALakone badale ApavAmAM AvyA ane kaMse te cha mRta bALakone zilA para paTakIne mArI nAMkhyA. sAtamA garbhane bALakane devane prabhAve UMghelA cokIdAranI najaramAMthI cUkAvIne naMdanArInI janmelI beTInA badalAmAM mUkavAmAM Ave che. nArI thakI mAruM mRtyu nathI ja ema gaNIne A dIkarInuM mAtra nAka chedIne pAchI ApavAmAM Ave che. parva nimitte devakI gokula putrane maLavA jAya che. gokuLamAM kRSNa nAmadhArI A bALaka zaizavamAM ja potAnA parAkramo dAkhavato
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 anusaMdhAna-28 moTo thaI rahyo che. kaMsa jJAnInAM vacano dvArA potAno vairI haju jIvato jANIne ane mAravA pravRtta thAya che. kRSNajanma samaye samudravijayane tyAM nemikumArano janma thayo hoya che. satyabhAmAnA svayaMvaranA miSe banne bhAI baladeva-kRSNa be mallone harAve che, durdAnta azva ane vRSabhane vaza kare che. ane ante kaMsano vadha karIne ugrasenane kASThapiMjaramAMthI choDAve che. ____ kaMsapatnI jIvayazA potAnAbhAI jarAsandha pAse jaI patinA khUna- vera levAne kahe che. A bAju kRSNa satyabhAmA sAthe paraNe che. e samaye naimittikane pUchatAM jaNAve che ke yAdavo sAthe tame sau dakSiNa dizAmAM jAva. satyabhAmAne yugala putra janme tyAM vasI jajo. Ama dazAro yAdavakula sAthe dakSiNe jAya che. vindhyAcala sudhI jarAsandhaputra kAlaka teone mAravA pIcho kare che. yAdava-kuladevInI sahAyathI kAlaka citAmAM paDIne saLagI jAya che. satyabhAmA putrone janma Ape che tyAM dhanadanI sahAyathI suvarNanI dvArikA nagarInuM nirmANa thAya che. dvArikAnI prazaMsAnI vAta sAMbhaLatAM, jarAsandha jANe che ke yAdavo haju jIve che tethI banne vacce yuddha bhISaNatayA jAme che jemAM jarAsandhano nAza thAya che. A yuddhamAM neminAthanI sahAya moTI hoya che. ekadA AyudhazALAmAM pahoMcelA nemikumAra kRSNano zaMkha vagADe che. potAno pratispardhI janmyo ke zuM tenI avaDhavamAM kRSNa bhAI neminI bAhubala parIkSA le che ane tenA sAmarthyane te pichANe che. kRSNane jANavA maLe che ke te nirAgI che, rAjyamAM tene rasa nathI. Ama chatAM, patnIonI madada laI jaLakrIDAne bahAne lagna mATe taiyAra na thayelA chatAM nemikamAra taiyAra che tevaM potAnI strIo jaNAve che tyAre rAjula sAthe lagna nakkI kare che. jAna teDI jatAM, pazuono pokAra sAMbhaLI, teone choDAvI, toraNathI pAchA pharelA nemikumAra dIkSA le che. rAjula paNa vilApa bAda, nava bhavanA snehIne mArge ja che. mokSamArga ja pALe che, madathI chakelA kRSNaputro dvArikA tathA yAdavavinAzanuM kAraNa bane che, A pahelAM devakI potAnA janmatAveMta choDelA, sAdhu banelA cha putrone joIne ja apAra mAtRtvano anubhava kare che ane stanyapAnathI vaMcita rahela devakI
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 gajasukumAlanI mAtA bane che je yauvanavaye ja dIkSA laI, sasarA dvArA mAthe sagaDInA hArathI, samatA thakI karma khapAvI mokSa pAme che. dvArikAnI paDatI thatAM, kRSNa-balarAma vanamAM jAya che jyAM kRSNa mATe pANI levA jatAM balarAmanI gerahAjarImAM jarAnA bANa dvArA kRSNa mRtyu pAme che ane baLarAmane bhAnuM mRtyu svIkAra agharuM thaI paDe che aMte balarAma paNa mAsakSamaNa ane tapa dvArA karma khapAvI, devaloka sidhAve che. 55 vasudeva paNa dvArikAnI paDatI thAya te pahelAM, bahu nArIo sAthe, aNasaNa laI devaloka pAme che. aMte racanAkAra prazasti puSpikAmAM potAno paricaya Ape che. prastuta pratamAM jyAM 'Sa' khanA arthamAM che tyAM teno kha karyo che. vaLI, pratanI kaDIonA naMbaro ApyA che tyAM beeka sthaLe naMbara Apavo rahI gayo che ke eka ja naMbara be vAra apAyo che. jemake - kaDI naM. 229 darzAvavAno rahI gayo che jene [ ]mAM jaNAvyo che. kaDI naM. 234 ne 235 naMbara Apyo che ane te pachI 235 naMbara pharIvAra Ave che tene sudhArI lIdhela che. kaDI naM. 263ne 264 naMbara Apyo che tethI tene sudhArI te pachInI badhI ja kaDIonA naMbaro pheravyA che. AthI pratamAM 360 kaDInI je kRti jaNAya che te vAstavamAM A rIte, 358 kaDInI lipyantaramAM banI che tenI paNa noMdha levI ghaTe, vaLI, 'cha' che tyAM tcha lakhavAnI Teva jovA maLI che. 'zrItriSaSThIzalAkApuruSacaritra' mAM parva 8nA bIjA sargathI 'vasudevacaritra' AlekhAyuM che. 11mA sargamAM dvArikAdahana samaye dvArikAmAMthI bahAra jatAM, aNasaNa karI, dAhathI mRtyu pAmatA varNavyA che. AnI antargata ja nemikumAracaritranI vAta ja samAMtare cAle che. ahIM paNa ema ja thayela che chatAM, ahIM vasudevacaritramAMnI ghaNI badhI vigato ahIM saMkSepe jaNAvI che. jemake - vidyAdhara kanyAonI sAthenA lagnonI vistRta vAta ahIM mAtra eka ja lITImAM che. vaLI, kanakavatI, rohiNI, naLadamayaMtI kathAnaka vagere khUba ja lAghavathI varNavAyA che. zizupAlavadha ke rukmiNI ke pAMDava draupadI svayaMvarakathA, pradyumnacaritra, nAradanuM pAtra vagere aneka bAbato A kathAnakamAM jovA maLatI nathI.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna - 28 prastuta kRtinA rasakendrono nirdeza jarUrI che. yAdavo ane jarAsandhanA yuddhamAM kavinI varNanakalA khIlI UThI che, lokabhogya dRSTAntothI kathAnaka rocaka bane che. ahIM eka dRSTAnta jaNAvuM. 170mI kaDImAM madamasta banelI jIvayazAno aimatta muninAM vacanothI nazo utare che te jaNAvavA ApelAM dRSTAnto keTalA rocaka che ! madahAni pAmatI vyaktinI dazA kharekhara AvI ja hoya che. 56 kyAMka kavinI varNanakalA ora khIlI UThe che. vasudevathI mohita thatI nagaranArIonI ceSTAonA atizayoktisabhara varNana bAda kavi lajjA e zIla che te viSaye nAnakaDo nibaMdha ja ApI de che. (juo : kaDI 92 thI 96 mAM). sAhitya samAjanuM pratibiMba che te ukti ahIM sArthaka bane che. kaDI 129mAM vasudeva jyAM jyAM jAya che. tyAM tyAM sundara kanyAo paraNe che te jaNAvI kahe che. "haMsAnai sara sarovara ghaNA, kusuma ghaNA bhamarAI sapurisanai thAnaka ghaNAM, dezavideza gayAI. " vasudevacupai sakala manoratha siddhi kara, dhuri cauvIsa jiNaMda paya praNamuM bhAviM karI, bhaviyA nayaNAnaMda // 1 // kAsamIra mukhamaMDaNI, mani samaruM sarasatti kaviaNa vaMchita pUraNI, dii vANI sarasati // 2 // je vasudeva sohAmaNau, yAdava kula ziNagAra caritra racauM huM tehanuM, suNiyo ati udAra ||3|| vastu jaMbudIvaha (jaMbudIvaha) bharahaSi (khi) ttaMmi, soripura vara nayara yadunariMda harivaMsamaMDaNa tasu saMtAni sohAmaNau, sUrarAya ariaNa vihaMDaNa
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 tasa paTarANI sUrapriyA, be suta aMdhakavRSNi rAja karai mathurApurI, bIjau bhojakavRSNi // 4 // aMdhakavRSNi taNai chai sAra, dasa beTA te dasaI dasAra pahilu samudravijaya akSobhAM thimitta anai sAgara akSobha ||5|| dharaNa anaI pUraNa himavaMta, acala anai abhicaMda mahaMta anupama rUpa jisau hui deva, dasamau paNi nAmai vasudeva ||6|| . bhojakavRSNi taNai suta beDa, ugrasena deva kahai teu samudravijaya soripuradhaNI, rAja karai lIlA ApaNI // 7 // jJAnI guru AvyA ekavAra, samudravijaya baMdhava parivAra harakhi harakhi guru(ru) vaMdaNi sahu jAi, avasara lahInaI pUchaI rAI ||8|| majha baMdhava dasamau vasudeva, dIsaI jima dogaMDugadeva sohaga suMdara sAhasa dhIra, giruu sahaji guNaha gaMbhIra ||9|| rUpa anopama kahII kisauM, abhinava iMdra taNauM nahI tisauM naranArI mana mohaNa heli, icchA hIDa karatuM geli // 10 // adhika puNya kisiuM chai eha, nyAna karI majhanaI kahuM tea guru kahai e saMbaMdha chai ghaNauM, ihAM thIku bhava trIjau suNau || 11|| naMdiSeNa nAmi eka gAmii, baMbhaNaputra hatu tiNi ThAmi ati karUpa dobhAga bahUta, mAtapitA paraloka pahUta // 12 // bAlapaNai mAmA ghari rahai, naMdiSeNanai mAmA kahai beTI sAta achai amha taNI, ika paraNAvisu tuja hitabhaNI ||13|| putrIi te jANI vAta, putrI bolai sAMbhalI tAta vari visa pIInaI huM maruM, e dobhAgI navi pati karu || 14 || 57 sAtai paNi putrI ima kahai, mAmau hIi vimAsaiNa vahai thAnaki thAnaki kanyA joi, naMdiSeNa[ ne] dii nai koi // 15 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 anusaMdhAna-28 te jANi adhikuM dukha dharai, naMdiSeNa mani ciMtA karai hu~ abhAgIu sarajIu Isiu, mAharau mANasanuM bhava kisau // 16 // majha dekhai strI thUkai bahU, majha dekhai mukha moDai sahU hiva majha maraNa taNI chai Ahi, ima cItavatuM gayau vana mAhi // 17 // UMcA parvata upari caDai, khoha mAhi java heThau paDai tava munivara tihAM bolai ekaM, kumaraNa ma kari vacha aviveka // 18 // DhAla vayaNa suNI muni pAsai, naMdiSeNa gayau vimAsai pUrava karama prakAsai, tuMi munivara bhAsai // 19 // karama na chUTai e koI, rAjA haricaMda joi DuMba taNai ghari nIra, vahai te sAhasa dhIra // 20 // nAmaI brahmadatta bhaNIi, cakravratI aMdha te suNIi sanatakumAra ja utkuSTa, hIaDai na thayuM te duSTa / / 21 / / karami tIrtaMkara naDIA, pAMDava vanamAhI paDIA karmaha evaDI Ahi, rAma bhamai vanamAhi // 22 // jau tu marai akhUTai, parabhavi karama na chUTai lAkha caurAsIa bhamIu, kAla anaMta nIgamIu // 23 // kIjai jiNavara dhammo jIva lahai zivazarma narabhava durlabha apAra, kari vacha puNya te sAra // 24 // caupai RSi pratibodhi cAritra leI, nirmala dukkhara tapaha kareI hiaDai upazama ANai ghaNauM, munivara karama khapaiA paNau // 25 // na sakai DIliM munivara jea, maI veAvacca karivauM tea ehavau niyamani nizcayau dharai, tehanI iMdra prasaMsA karai // 26 / /
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 59 naMdiSeNa[ muni] mAnavaloki vaiyAvacca karai suviveka suravara cAliuM na calai kimai, eha vayaNa sura eka navi gamai // 27 // mAyAroga vikuvI ghaNauM, munivara rUpa karI ApaNauM te sura Avai vanaha majhAri, bIjau sAdhu thai tiNi vAri // 28 // naMdiSeNa java lii AhAra, tava mAyAmuni Aviu bAri rIsaI kahai nathI tujha sAna, havaDAM khAvA beiThau dhAna // 29 / / atIsArIu muni suvicAra, bAhiri paDiu tu na karaI sAra veyAvacca nauM nizcau dharai, asatya vacani tapa niSphala karai // 30 // naMdiSeNa UThai ANaMda, huM varAMsiu kahai muNiMda viharaNi cAliu sAhasadhIra, tava asUjatuM saghale nIra // 31 // asAvadhAna sura thiU ekavAra, tuM ti sUjatuM viharI vAri jai vanamAhi padhAru kahai, tuM vedana mAharI navi lahai // 32 // tAhari pari huM na lilaM AhAra, Atalai Aviu dukhi apAra hu~ rogi pIDiu chauM Ima, hIDI na sakauM AvauM kIma // 33 // ima karatAM kaMdholai karai, RSi munivara mAragi saMcarai vAMku kAM hIDaI ima kahai, atIsAra khaMdholai vahai // 34 // hIyaDaI te vahyai durgaMdha, te suravara jANI saMbaMdha karI prasaMsA praNamai pAya, devaloki khamAvI jAi // 35|| aMtakAli RSi aNasaNa lIi, niya abhAga saMbhArai hIi saubhAgai adhikahuM huM jauM, bahu nArI nizcaI paraNijau // 36 / / tapaha taNI tiNi ANI sIma, RSi nIANuM kIdhuM Ima aNasaNa pAlIu giu suraloki, sahajiM sukha bhogavai aneki // 37 // duhA AukhuM pUrI karI puNya prabhAvai deva tujha bAMdhava dasamau hUu, te nAmaiM vasudeva
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 anusaMdhAna-28 ehavI guruvANI suNI, hiaDai harakhi rAu nagara mAhi Avai sahU, sahiguru praNamI pAya // 38 // samudravijaya baMdhava sahita, karatuM puNyaha kAja rAjanIti saMbhAratuM, pAlai puhavI rAja // 39 // caupaI hiva mathurAnagarInu rAya, ugrasena nAmi bolAi ekavAra raivADI jAi, vanamAhi dIThau tApasarAya // 40 // mAsakhamaNa karai te sadA, nagaramAhi na rahai e kadA eka ji gharanI bhikhyA(kSA)lIi, bIjai ghari valI paga navi dIi // 41 // rAi teM AmaMtraNa kIdha, ghari Aviu, bhikSA navi lIdha aNabolAviu pAchau valiu, niya AkhaDI thiku navi caliu // 42 // mAsakhamaNanau tapa ucarai, valI rAjA AmaMtraNa karai rAya ghari bhikSA na dIi koI, tapa ucarI rahai vani soi // 43 / / trIjIvAra thayauM te jAma, tApasa kopi caDIu tAma ehanai dukkha taNau deNahAra huM ghA(khA)jhiu (?)jau tapa hui sAra / / 44 / / rIsai eha nIANuM karai, nIya AukhuM pUre karai ugrasenanai guNadhAraNI, paTarANI nAmi dhAraNI // 45 // tAsa uari tApasa upanna, adhama DohalA mailau manna jANai pApa save AcaruM, rAyamAMsanuM bhakSaNa karuM // 46 / / buddhi DohalauM pUruM kIu, azubha divasi suta te janamIu kAMsAnI tava peI karI, mAhe sovanna ratane bharI // 47 // mathurAnagarI ugrasena rAya, pitA ehanuM dhAraNimAi ima likhInai cIThI karai, tatakhiNI peI mAMhi dharI // 48 // putra sahita yamunA naya mAhi, melhI peI gaI pravAhi choru zuddhi rAyAnaI kahI, beTI jAi jIvI nahI // 49 //
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ July 2004 bIja garbha dharai dhAraNI, icchA thAi dharmaha taNI ahanisi dAna diu suvicAra, zubha velAM suta jAyau sAra // 50 // ayamatau tasu dIdhUM nAma, vAdhai rUpakalA abhirAma paraNAvi ucatta AcAra, ahanisi nirakhai dharmavicAra // 51 // vastu nayara mathurA nayara mathurA, rAya ugrasena, paTarANI guNadhAraNI tAsa uara ari tApasa uppanaha, putrajanma kI (kaM) sA taNI peI bharI kaMcaNa suvannaha, pravAhi vahiuM te gayu, mUkiu yamunA ThAmi bIjau suta hiva jAii, tasa ayamatau nAma // 52 // caupai peI vahatI yamunA tIri, pahutI sorIpuranai tIri nadI kaMThi baiThau vyavahAri, peI dIThI atihi udAra // 53 // ghari ANI ughaDAi jisai, uttama bAlaka dIThauM tisai e nizcavai rAjAnuM aMza, cIThI vAcI jANiu vaMza // 54 // subhadra seThi dhari vAdhai bAla aThami sasihara dIpai bhAla mAnasa saravari jima rAyahaMsa, nAma tehanau dIdhau kaMsa // 55 // ATha varasa vauliyA tasa jAma, zAstra zA(za) stra bhaNI abhirAma budhi Agalau ati balavaMta, bAhari jAi rAmati karaMta // 56 // pAMca sAta bAlaka tihAM milai, ramatAM mAhomAhai bhilai kUDa ramInai ANai DaMsa, tu kUTai bAlanai kaMsa // 57 // te bAlaka rotu ghari jAi, kaMsai kUTiU ima kamAi subhadra seThi karai gharabAri, UlaMbhA diI AvI nAri // 58 // putra ApaNauM rAkhu tamhe, ehavuM sAMsahisyuM nahIM amhe putra pIArA mArI jAi, nagara mAhi syu thai chai rAya // 59 // 61
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 anusaMdhAna - 28 isyA dina prati ghara ghara taNA, ulaMbhA dii AvI ghaNA mAvItra vArya na karai kimai, bAhari jainai tima ji ramai // 60 // duhA e ati jUThau kaMsa sahI rAjAnuM aMza // 61 // subhadra seThi vimAsIuM, mAhari ghari chAjai nahI, rAjasabhA rAjA taNI, subhadra seThi gyu hevi bhUpatinai ima vInavai, pAsai chai vasudeva // 62 // yamunA vahatuM AvIu, peI mAhi pahUta lekha likhai mai jANIuM, ugrasena rAyapUta // 63 // vRddhivaMta majha ghari hUu, kaMsa kahIijai nAmi rAjaputranai rAyanI, sevA yugati svAmi ||64|| eha vayaNa rAjA suNI, tihAM teDAvai kaMsa tejavaMta dekhI karI, jANIuM vidyAvaMsa // 65 // vasudevi te rAkhiu, prItai ApaNa pAsi sneha binai adhika dharaI, ramai kalA abhyAsi // 66 // vastu nadIya yamunA nadIya yamunA taNai paravAhi peI dIThI AvatI subhadra seThi nia gehi ANIa, bAlaka dekhI sohAmaNau kaMsa nAma dIdhauM sa jANIya, atibalavaMta te hUuM jaNAviu rAya pAsi, vasudeva te rAkhIu, prIta ApaNa pAse // 67 // caupai magadha desa mAhi jANIi, rAjagRha nayara vakhANIi tihAM bRhadaratha rAjA taNau, putra achai ati sohAmaNau ||68 || jarAsiMdha nAmi, suvizAla, trihuM khaMDa keru bhUpAla yAdava jehanI mAnai ANa, cittihi ati ANai abhimAna // 69 //
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 63 jarAsaMdha kahAvai ekavAra, samudravijayanai eha vicAra sImAheDau sorIpura pAsi, ekai gAmi vasai chai vAsi // 70 // mAhari ANa na mAnai tea, ehanaiM bAMdhI ANaiM jea jIvayasyA majha putrI sArI, tehanai paraNAvaMu suvicAra ||71 / / dUtamukhi te ehavaM suNI, ciMtai sorIpuranau dhaNI jarAsaMdhanI visamI ANa, kIdhI joIi te paramANa // 72 / / kaTaka sajAi rAya gahagahai, tava vasudeva kumara ima kahai svAmI eha kAja majha kahavu, tumhe sukhai samAdhaiM rahauM // 73 / / tuM nAnhau e vAta abUjha, dohilU karIya na jANai jhUjha daDe ramatAM chai sohilau, mastaka jhUjha save dohilUM // 74 / / ima kahIuM mAnai nahIM kheva, kaMsa sahita cAliu vasudeva sImAhaMDeu chai visamai ThAmi, kaTaka lei giu tINai ThAmi // 75 / / bihu pAse tava maMDiuM jhUjha, mAhomAhi prakAsai gUjha subhaTa save macakoDiA jisaI, vasudevai AkIu tisai // 76 / / tAkInai eka mUMkiu bANa, sImAhaDaA bhAgau saparANa kaMsa te ati bala bolatuM, rathi bAMdhI ghAliu jIvatuM // 77 // kaTaka lei pAchau valiu, soripura Avinai miliu samudravijaya sAhamuM Aviu, vasudeva harIkhai bolAvIu // 78 / / nagara mAhi kIdhau paravesa, nagara mahotsava hui savisesa samudravijaya teDai ekaMta, suNi vasudeva kahuM vRttaMta // 79 // tujha giyAM tApasa Aviu cheka, jJAnavacana kahIuM tiNi eka jIvayazA kanyA pApiNI, bihuM vaMzanai kSayakAriNI // 8 // jarAsiMdhu tujha desii sakhe, te tuM kanyA paraNai rakhe kaMsajanai divarAve sirai, sIgiI sAMkala jima Utarai // 81 //
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 anusaMdhAna-28 ima suNI vasudevakumAra, kaMsa sAthi lei parivAra sImAhaDau sAthai cAlIu, rAjagRha nayarI AvIu // 82 // jarAsiMdhanai kIdha praNAma, prativAsudeva bolAvai tAma sImAhaDau ANIu kaNai, kaMsataNauM bala vasudeva bhaNai // 83 / / jarAsiMdha java jANiU vaMza, tu putrI paraNAviu kaMsa . pitA vayarI tiNi mathurApurI, karamocani mAgI vasi karI // 84 // dUhA kaMsa pitAnai pAchilauM, vayara vAlavA kAji jarAsiMdha baisArIu, mathurAnagari rAji ugrasena kaThapaMjarai, kaMsai ghAliu rAya pUrva niyANauM je kIu, te niSphala kima thAi ? // 85 // dhAraNimAtA ima bhaNai, tujha pitA nahIM dos| saghalAM vAnAM mai kIAM, tu majhanai kari rosa // 86 / / mAtavacana mAnai hIiM, kaMsa pitA duHkha dei / aimattu hiva pitA dukhi, vairAgau vrata leu(i) // 87 / / cAritra pAlai niramalauM nyAna upannau sAra tava saMyama ArAdhauM, vasuhA karai vihAra // 88 / / kaTakasahita hiva Aviu, soripuri vasudeva rAjariddhi lIlAM karai, jima dogaMduka deva // 89 // vastu magadhadesaha magadhadesaha taNau bhUpAla, jarAsiMdhu AdezathI kaMsa sahita vasudevakumari, sImAhaDau bAMdhI binha te pahUta rAjagRha nayari, jIvajasyA paraNI karI, kaMsa karai niya kAja pitA vayarI mAgI liu, mathurAnagarI rAja // 90 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 65 DhAla (vIrajinesara caraNakamala e DhAla) hiva vasudevakumArauM, je kutiga vIta te suNijyo sahU sAvadhAna lai jagaha vadIu, rUpa mayaNa karI avatariuM azvinIkumAra, nayara mAhi rAmati ramai e vasudevakumAra // 91 // je je dekhai kumara rUpa, teha mani ati bhAvai rUpi mohI nagaranAri, sahU jovA Avai eka aTAle caDai nAri, velA navi cUkaI eka nAri bharatAranai aprIsiuM mUMkaI // 92 / / bAlaka rotuM navi lai, ika jAI pUThii kuMvara rUpa jovA bhaNI e, adhajimati UThaI eka Akhi AMjI karI, bIjI aNaAMjaI DhalatuM ghI mUkai ghaNI e, tasa jovA kAji // 13 // kariya vimAsaNa sayala loki vInavIu rAya sAmI amha vasavA bhaNI tumhe Apu ThAya rAjA kAraNa pUchIu e mAhAjanai ima bolai sobhAgi vasudeva rUpa bIjauM navi tolai // 94 // tINai mohI sayala nAri, dina rAta na jANaI dhAna alUNau navi lahai, pati moha na ANai eha rIti rUDI nahI, strI lopai lAja svAmI uttama kula taNuM e, ima viNasai kAja // 15 // lAjaiM pAlaI zIla eka lAji dii dAma lAja lagaI ika tapa tapaI e bhavadeva samAna dharama kAja lAji karaiM, lAjai vrata rAkhaiM kahIi dharamai joga jIva je lAjaha pAkhaiM // 96 / / mahAjananai rAjA kahai, tumhe puhacau ThAmi vArisuM huM vasudevanaiM, sukhi vasajyo gAmi
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 samudravijaya teDI kahai, sAMbhali vasudeva bAhiri vacha na hIDIi unhAlau heva // 97 // sayala divasi bhamatAM zarIri tAvaDa tujha lAgai rAla guna mAhi rahyuM vaccha siri tu kRza Agai eha vayaNa mAnI karI parahIu manaraMgi niya AvAsi rAmati ramai lIlAM karaI aMgi // 98 // A bAvana - caMdana surahI ghasI kasatUrI sAthaiM bharIya kacolau zivAdevI diI dAsI hAthi rAya bhaNI te mokaliuM dIThauM vasudevi dAsI dekhAi nahI vilagInai levi // 99 // nAkhiu mahIali surahI - dravya rahIu nia aMgi kuMara lagADai tAma dAsi bolai manabhaMgi rAi nyAi rAkhIuM tuM baMdIkhANai kuMara vayaNa te sAMbhalI e mani zaMkhA ANai // 100 // dUhA sIha kivAra hali vahai, dINayara DhAMkiu jAi huM baMdIkhANai rahuM, vAta hII na samAi // 101 // nagara mAMhi kIdhau nathI, mahaM kAi anyAya viNa kAraNi kAM rAkhiu, baMdikhANai rAya // 102 // maI kAi udhdhatapaNai, lopI bhUpati ANa teha bhaNI sahI majha hUu dAsI vayaNa pramANa // 103 // anusaMdhAna-28 dhana vaMchai eka adhama nara, uttama vaMchai mAna te thAnaki sahI chaMDIiM, jihAM lahIi apamAna ||104 || daMta keza nakha adhama nara, niya thAnaki zobhaMti sapurisa sIha phaNiMda maNi, saghale mAna lahaMti // 105 //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 AV dIsaI kutiga viviha pari, saghale vacana vadaMti sajaNa dujaNa aMtaru, jANijai paradesi // 106 / / ima cItavatuM nIkaliuM, nisi bhari khaDagaha beli poli bAharI jAI karI, IdhaNa melhI hela // 107 // mRtaka mAhi mUkI karI, cihi parajAlI eka polai paragaTa baMdhIuM, patra lakhI saviveka // 108 / / mai anyAya kIyau ghaNau, khamayo sahUi loka ApaNapuM mai chai dahuM, koI ma karayo zoka // 109 / / patra likhI ima vAlIu, Aghau vanaha majhAri pAchali vasudeva sodhIu, samudravijaya duHkha bhAri // 110 // patra likhiu dekhI karI, samudravijaya bhUpAla vAcaMti dharaNi Dhaliu, baMdhusahita tatkAla // 11 // rAga kedAruM samudravijaya vilavalai ghaNauM re, sAthai sahU parivAra hA hA deva kisiuM kIuM re, sUnu Aja saMsAra // 112 // baMdhava jI kAMI melhIu gayu ............... tuM tu vinayavaMta varavIra, tuM tu sohagasuMdara dhIra // 113 AMkaNI mAharu moha na ANIu re, nIThara thayuM niTola sAda karatAM sahodara re, ekavAra diI bola // 114 // baMdhava0 vIsAratAM na vIsarai re, tujha guNa na lahu pAra hIaDau heji helaviuM re, sAthi AvaNahAra // 115 / / baMdhava0 nayaNa roaMtA rahiiM nahIM re, jima nijharaNe nIra dukha bharI bhUpati ima bhaNai re, dii darisaNa majjha vIra // 116 / / potai puNya na sIMcIu re, tu majha bhAya viyoga puNya pasAI saMpajaI re, sukha saMpati saMyoga // 117 // ...
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 anusaMdhAna-28 caupaI samudravijaya adhiku dukha dharaI, pretakAja savi tehanAM karai dukkha dharaMtu pAlai rAja, ahanisi dharma karai mahArAja // 118 // hiva cAlaI vana mAhi kumAra, thiu prabhAta ugiu dinakAra khaDaga sakhAi tu pAlau puMlai, tuM vATaiM bAMbhaNaratha milai // 119 / / bAMbhaNaratha besAriu kumara, joaNa pAca dasa Aviu nayara tihAM nRpakuMara pratinyA eha, gItakalA jIpai pati teha // 120 // paDaha chabI dekhADI kalA, kuMari mani bhAgA AMmalA pANigrahaNa karI tihAra rahiu, kete dini Aghau saMcariu // 121 // vidyAdhara nagarI jAMi, kanyA paraNai moTA rAya pAMca pAMcasai kanyA sAra, vidyAdharI paNamai ikavAra // 122 / / karamavihUNau je nara hoi, saphala manoratha tAsa na hoi puNyavaMta nara jihAM jihAM jAi, tihAM tihAM rAnI velAula thAi // 123 / / poDhauM nayara achai peDhAla, rAja karai haricaMda bhUpAla kanakavaMtI tasa beTI nAma, rUpi raMbhA ati abhirAma // 124|| nala rAjAnI je strI hatI, pUrava bhavai damayaMtI satI te kanakavatI bharatAra, kuMara huu te puNyapracAra // 125 / / e pUrava tapaha pramANa, saghale mahimA meru samAna jina bhAkhIu tapa karyo kharu, jima lIlA bhavasAyara taru // 126 / / kuMara bhamaMtA jihA jihAM jAi, tihAM tihAM utsava harakha na mAi je thAnaka paNi chaMDI jAi te vasauM paNi zUnya kahAi // 127 // dUhA haMsA jihi gaya tihi gayA, mahi maMDaNA havaMti cheha u tAMha sarovarA, je haMse muccaMti // 128 / /
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 69 haMsAnai sara sarovara ghaNA, kusa(su)ma ghaNA bhamarAMi sapurisanaI thAnaka ghaNAM, deza videza gayAiM // 129 / / caupai kuara bhamaMtu desa videza, Aviu ariTha nayari navavesa rUdhirarAya beTI rohiNI, yauvana vaya paraNAvA bhaNI // 130 // sayaMvarA maMDapasu vicAra, jarAsiMdhu nai navai dasAra bIjA rAya kaTaka paravariyA, Apai rUpi iMdra avatariA // 131 / / kUbaDa vesa karI tihAM rahai, prajJaptI vidyA tava kahai paDaha vAaMtA nizcaya kariu, vasudeva kuMmara rohiNIiM variu // 132 // jarAsiMdha soripuradhaNI, kaMsa sahita UThai raNa bhaNI ApaNa chatAM e paraNai nArI tu ayugatuM hui apAra // 133 // raNi raMgi dIThau jhUjhaMta, jarAsiMdha kahai e balavaMta samudravijaya java maMDiu jhUjha, bANa likhI tava kahIuM gUjha // 134|| tava jANI vasudevakumAra, heja harakhanuM na lahuM pAra harakha avadharatAM savi milyA, sahaji sakala manoratha phar2yA // 135 // vidyAdhara kumarI je ghaNI, paraNI chai te teDA bhaNI vidyAdharI AvI AkAsi, tava vasudeva rahiu vimAsI // 136 // milivA dIdhI anumatI rAya, vasudevi te paNamI pAya vilaMba rahita vacha vahilau vale sorIpura AvInai mile // 137 // samudravijaya sorIpura gayau, kuMara AvatAM ati sAmyahau vasudeva ThAmi ThAmi strIvRMda, parivarIu jima tArA caMda // 138 / / mahAvimAna ravI AkAzi, tava Avyau sorIpura pAsi rAya mahotsava karai pravesa, utsava adhikA nayara nivesa // 139 / /
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 dUhA bhAva virUpI nIkalyau, huMtuM kuMara videsi bahuttari sahasa aMteurI, paraNio nava nava vesa // 140 // puNya sukhasaMpada milei, puNyaI nava nava riddhi puNya lagai sahU saMpajai, puNyaI vaMchita siddhi // 141 // puNya karI vasudevanaMi, riddhi arcitI joi bhAvaThi bhaMjaNa mAnavI, puNya karu sahU koi // 142 // anusaMdhAna - 28 hiva hatthiNAuri cchai eka seThi, lalaitanA suta sulalita deThi bIja gaMgadatta suta hoi, karmabhAvi mAi na gamai soi // 143 // dAsI hAthi chaMDAvara jisai, seThi chAnau rAkhiu tisiiM vRddhivaMta mAtA jANiu, tu kADhiu bAhiri tANIu || 144 || giu vanamAhi munIzvara dITha, tava tasa hIaDai harakha anITha tasa pratibodhai cAritra lei, lalitakumAra paNi tima ji karei || 145|| cAritra aNasaNa pAlI roka pAmiu mahAzukra suraloka vallabha paNai nIANauM karai, gaMgadatta valI tihAM avatarai // 146 // vasudevaha rohiNI kalatra, dhaja, sAyara, gaja, sIha pavitra cyAraI supana nisi nIdra majhAri, dekhai hiva tehanai vicAra // 147 // devaloki lalatAMgakumAra, jIva civInai puNya prakAri, rohiNI garbhavAsi upanna, uttama DohalAM hui dhanadhanna // 148 // suta jAyu te jii abhirAma nAma tehanuM dIdhauM rAma varasa AThanauM lIla vilAsa, bhaNiu guNiu ati bala abhyAsi // 149 // vastu kuMara vasudeva kuMara vasudeva atihiM suvisAla bahuttari sahasa aMteuri, saparivAra puraMdara rohiNIsuta hiva ja namiu tAsa nAma baladevasuMdara, kaMsaI hiva teDAvIu dharI saneha bahUta samudravijaya pucchI kumara, mathurA nayarI pahuta // 150 //
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 DhAla kaMsa dasAra behU milyAe, teha prIti manoratha savi phalyA e kaMsa kahai suNi tuM kumAra, acchara vRttikA nagarI nayara sAra || 151 // majha pItarIu kumara rAja, tihAM devaka nAmii karai rAja devakanyAM jisI devakIo, tasa beTI nAmai devakIe || 152 || tehanUM rUpa tuMha ji varue, iNi vAtaiM thAvuM sAdarU a beu vRttikApuri gayA e, tihAM devaka rAi kIdhI mayA // 153 // kaMsa kahai suNau svAmi sAra sobhAgI e dasamuM dasAra devakIyogya vara ati bhalau e, saMyogiI puna hI sohiluM e // 154 // dUhA sisihara viNa pUnima kisI, viNa pUnimasiuM caMda sukulINI strI suguNa nara, jaDatI joDi nariMda // 155 // haMsA raccaMti sare, bhamarA raccaMti ketakIkusume caMdanavane bhoaMgA, sarisA sarisehi racvaMti // 156 // haMsA rAccai saravare, caMdani catura bhUaMga ketaka rAccai bhamaralA, e saMyoga saraMga // 157 // 71 DhAla eha ja vayaNa sAcuM suNIe, devakarAjA ihAM bhaNIo kanyA deva mana kIyuM e, tava DhUMkaDauM lagana joi lIuM e || 158 / / maNahara maMDapa maMDIi e, valI azubha aMzuka savi chaMDIi a kelavIiM navarasavatI e, jimai jAsaka jana te rasavatI e // 159 // kanyA rUpa siNagArIi e, karI Ugadi (Ti) aMga samArIi e veNI lahakai DhalakatI e, caMdrAnadi cAlai camakatI a // 160 // mRganayaNI mana mohatI e gaya gamaNI catura caMpakavanI a pANi sukomala bAMhaDIo, kara kayaNara (kaNayara) kerI kAMbaDI je || 161 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 anusaMdhAna-28 sIhalaMkI suMdari isIo, Uru thaMbhakerI kalahaMsI e hema hui mahI mahamahaMta, siNagArI jau isI rUpavaMta // 162 // kuMara varaghoDai caDai caDaie, vAjiMtraI aMbara gaDagaDai e sakala kalA jima caMdalauM e, tima kuMara hisiuM avanitilau e // 163 // dhavala maMgala dIi aMganAo, savi bhAva dharai aMganA e tasa Agali nAcaI solahI e, nara nArI jovA savi milai e // 164 // lADaNa toraNe Aviu e, tava sUhavi harakhi vadhAvIu e catura caurIsIhi AvIu e, tava vidhikanyA paraNAvIu e // 165 // lAkha gAi taNau jea svAmi, karamocani ApIuM naMdana nAmi kaMsa kumara sahU saMcarIo, hiva harakhi AvyA mathurApurIe // 166 / / caupai kaMsi kanyA paraNAvA taNau, nagara mahocchava mAMDiu ghaNauM madarbhibhala jIvayazA nAri, ayamattau muni Aviu bAra(ri) // 167|| madavaMtINI muni rAya deura vigoi kIdhai vAya tava muni kopi caDiu ima kahai, gahilI garva kisIu e vahai // 168 // devakI nAri garbha sAtamau, ati balavaMta hUsii e samuM tujha bharattAra anai tujha tAta, bihuM taNau karasii upaghAta // 169 / / Abha paDala jima vAi Talai, siMghanAdi mayagalamada galai jaLa siMcIu jima dava ulhAi, jima ravi Ugii rayaNI jAi // 170 // jima nirdhana nara mUMkai mANa, raNi jima kAyara paDai parAMNa tima muni vayaNa taNai paramANi, jIvayazAnaI hui madahAMNi // 171 / / jainai kaMsa kahiuM tatakAla, kaMsai mAgyA sAtai bAla vasudeva Apai uttama paNai, kSudra bhAvi navi hiaDai suNai // 172 / / droha karai mitraha taNau, e durjana AcAra rosa na ANaiM tehaniiM, e sajjana AcAra // 173 / /
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 uttama atihiM parAbhavyu, hIaDai na dharai DaMsa cchedyu bhedyu dUhavyu, madhuru vAjai vaMsa // 174 / / te svarUpa jANI karI, kaMsa taNau vasudeva pacchitAvai nIa hIi paNi, vAca na milhai kheva // 175 / / meru sikhara avicala valai, ravi Ugii nisiho sapurisa nia mukhi uccarI, vAca na milhai toi // 176 / / caupai bhaddilapuri jina dharama sanAmi, nAganAri chai sulasA nAmi suta kAraNi ArAdhiu deva, mRtabAlaka tU ima kahai heva // 177|| devakInA uttama chai putra, kaMsa mArivA thiuM apavitra te tujha ANI Apasi, ihAM mRta tAharA mukisu tihA // 178 // hariNagamesI sura ima kahai, mRta beTA te kaMsa ji harai zilA AsphAlI nAkhai savai, garbha sAtamauM suNajyo havai // 179 / / diNayara sIha anai gajarAja, vanhi vimAna jisiuM surarAja padamasarovara dhaja devakI, sAta supana dekhai devakI // 180 // mahAzukra sura kahU cavI, gaMgadatta surasukha bhogavI sAta supana sUcita bahu puna devakI kerai udari upanna // 181 // abhinava puNya manoratha thAI, garbha dihADA harakhi jAiM pUre dini suta janamiu kisu, abhinava ravimaMDala hui tisyauM // 182 / / kaMsi pAharI mukyA jea, devaprabhAviu uMdhyA tea suta lei vasudeva nIkaliuM, bAharI gokulamAhe bhilau // 183 // naMdaha nIa suta ApaiM dhaNI, naMdanAri tava beTI jiNI kahI vRttaMta leinai sutA, nagaramAhi Aviu hari pitA // 184 / / devakinaiM java ApI sutA tava pIharI hUA jAgatA siuM jAyuM ima pUchaI jisiiM, beTI lei ApI tisiiM // 185 / /
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 anusaMdhAna-28 kaMsi lagAra eka chedI nAka, pAchI ApI jANI tAkaM nArI thikuM majha maraNa na hoi, RSituM vacana vRthA sahI hoi // 186 / / te suta sahajai zarIri kRSNa naMdiI nAma dIu tasu kRSNa gokula mAhi devaki mAi, parava misii suta milavA jAi // 187|| gokula rakSA kAji rAma suta pAsii mukiu abhirAma mAdhava kalA kutUhala karai, rAma sahita ichA saMcarai // 188 / / vastu devalokaha devalokaha Au pUrevi gaMgadattasura devakI uari-sAta sapane upannaha zubhavelAM suta jAiu, kRSNa nAma dIdhau sudhannaha vRddhivaMta gokuli hui kisu na jANai bheu rAma sahita rAmati karaI mathurA bAhiri beu // 189 / / DhAla tripadIu acalapurI dhana nRpa suvicArI dhanavai nAmi achai tasa nArI bhava pahilaI avatArI // 190 / / devaloki pahilai bhavi lIjai citragati nAma vidyAdhara trIjai rayaNavaisiu rIjhai // 191 / / saragaloki cauthai sukha dIpati mahAvidehi aparAjita bhUpati priyamati tasa paTarANI // 192 / / suraloki ekAdhika dasamai zaMkharAya hUA bhavi sAtamai yazomatIsiuM ramai // 193 / /
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 75 mahAvimAna aparAjita nAmi bhavi AThamai doi tiNi ThAmi hiva sorIpura gAmi // 194 / / samudravijaya rAjA paTarANI zivAdevi nAmi sahinANI rayaNi sapana laheti // 195 // cauda supana mahimA aNusarIu zivAdevI kUkhai avatarIu te sura tijI vimAna // 196 // zubha velAM suta hUu janama dizikumarI viracai zucikarma janama mahotsava iMda // 197 / / svAmi neminAtha suvicakSaNa bahuttari kalA batrIsai lakSaNa yauvanavai aNasarIu // 198 // nemisara tribhuvana manamohana meghavanna kAMti ati sohai lahUu lIla vilAsa // 199 / / vastu neminAthaha neminAthaha, janama suvicAra mathurA nagarI sAMbhaLI hIA harakhI kIjai mahotsava kaMsa devakI ghari Aviu, china nAka dIThI sutA hiva garbha sAtamauM sAMbhariuM, asatya vayaNa muni soi ghari Aviu zaMkA dharai, nimittaa pUchai // 200 // jJAni munivara ima pabhaNei, ariTThaazva durdata vRSa malla beu cANura muTThIya etAM haNI vaDAvisii
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 anusaMdhAna-28 dhanuSa sAra sAraMga muTThaya yamunA draha jo nAthasii kAlInAga mahaMta garbha sAtamuM devakI, te tujha karasaI aMta // 201 / / caupai azva vRSabha melhiya, vana mAhi, mallaM bihUnI adhikI Ahi zasa(zastra) abhyAsa karaiM te doi, nagara mAhi navi jIpai koi // 202 // rAma sahita kesava vanamAhi, bhamai ramatAM mAhomAhi ariTTha azvanai vRSabha mahaMta, hari dekhI dhAi durdata // 203 / / kezava kopi muSTi prahAri, be puhacADyA yama gharibAri ramaliiM hiva AMgho saMcarai, yamunAjala mAhi krIDA karai // 204 / / teha mAhi draha eka atAga, sahasa phaNuM ttihAM kAlI nAga loka bhayaMkara ati vikarAla, nArAyaNi nAthyu tatakAla // 205 / / te svarUpa kaMsiM suNI, nIya vayarI jANevA bhaNI satyabhAmA chaiM bhaginI sAra, ravitali rUpI atihiM udAra // 206 // yauvana vesa kalA abhirAma, mayaNa rAya lIlA ArAma sayaMvarA tasa maMDiuM jaMga, ApIuM dhanuSa tihAM sAraMga // 207 // nagara mAhi jANAvI vAta, malla bihuM mu karI upadhAta sAraMga dhanuSa caDAvai jea, satyabhAmA sahI paraNaI tea // 208 / / suNIa vAta gokula mAhi jisii, nagara mAhi be AvyA tisii vAsudeva sAthaI baladeva, bihnaI kaMsa saI bolai he // 209 / / teDau malla je cchai balavaMta, tehasiuM jhUjha karau ekAMta kaMsa hasI bolai govAla, tumhe paharA jAu bihU bAla // 210 // girivara sikhara calai jima vAya, AMkatUla kima maMDai chAi jeha siu subhaTa na maMDai pAga, tihAM tumhArauM kehauM lAga // 211 // tihAM Aviu vasudeva kumAra, nagara loka sahUi parivAra mana mAhi zaMkai vasudeva, rAma kRSNa siuM karasii heva // 212 / /
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 kahaI kRSNa amha chU govAla, malla bihu balavaMta bhUAli jANIsai bala taNu pramANa, teDau malla atihiM saparANa // 213 / / zami yudha kari bala caMDa muSTiSka (mastiSka) mUThi kIuM zatakhaMDa siri pAkhali kerI cANUra, kIdhau malla catubhuji cUra // 214 // sAraMga dhanuSa caDAviuM jAma, kaMsa kaTaka hakkAriuM tAma sahI jIvatuM jAi rakhe, e vayarI vITu cihuM pakhe // 215 / / rAmakRSNa behUM balavaMta, kaTaka sAthi dIsaI jhUjhaMta eka subhaTa dhAiM dhasamasai, eka raNa dekhinaiM ulhasaiM // 216 / / eka kAyara dekhI kamakamaI, kRSNa pAya AvI eka namaI bhAgA subhaTa save ati DaMsa, yudha karaI nava kesava kaMsa // 217 // veNidhArInaI kaMsaha pUThi, vAsa(su)deva tava mUki mUThi kaMsa bhavaMtari puhatu kIu, dekhI loka sahU vasa kIu // 218 // * hari[va]vasudeva paNamI pAuM, nehi bolAvaiM devaki mAiM nagaraloka ciMtai e kisauM, kavaNa puruSa kahIi e kisiu // 219 // gokula vRddhavaMta atirUpa, kahiuM vasudevi kAnha sarUpa pretakAja sahU kaMsaha karaI, jIvayizA adhikuM dukha dharai // 220 // mujha bharatAra haNI dukha soi, sUtu sIha jagAvIu soi jarAsaMdha majha moTau tAta, thoDe dine karIsai tumha ghAta // 221 // thI(jI)vayazA kopi ima kahI, pIhari puhacai rAjagRhI jarAsiMdha Agali dukha kahai, rokhatA rotI navi rahaiM // 223 / / jarAsiMdha kahaiM vachi ma roi, yAdavanai suDa kIdhauM joi ehavaM vayaNa suNI gahagahI, jIvayazA pIhari sukhi rahI // 223 / / * ahIM 18 naMbara nathI apAyo bhUlathI sIdho 18 ne sthAne 19 che ane tene meM yogya krame sudhAryu che.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 anusaMdhAna-28 DhAla vivAhalau mathurA nagarI mAMDIu vasudevi jaMga sarUpa re kaThapaMjarA thiku tava kADhIuM ugrasena bhUpa re // 224|| josI. lagana gaNAvIuM kAnhu kumara paraNAvIiM re nAcaI nirupama nArIya, amarIrUpa harAvIiM e // 225 / / taliyA toraNa lalakai, lahakai e vannara vAli re ghari ghari hui vadhAmaNAM, raMga hui savi sAla re // 226 / / dhavala maMgala savi sUhavi, gAvaI nia mani raMga re satyabhAmA siNagArIa, sArIa UgaTi aMga re // 227 / / zrIpati bhoga puraMdara, suMdara ati sukumAla re / guhira mRdaMga vajAvaI, gAvai gIta rasAla re // 228 // * iNi pari sayala mahotsava, naravara dharI utsAha re kezava satyabhAmA taNauM, mana raMga kIdha vIvAha re // 229 / / tava nemittiya AvIu, pUchai isiuM vicAra re jarAsaMdha ima (amha) Uparnu vayaraai anivAra [re] // 230 // kahai naimittiya sAMbhalu, melI sahi parivAra re dakSaNa dizi tumhi saMcalaM, lihisiuM tu jayajayakAra re // 231 / / satyabhAmA prasavai java, putrayugala jiNi ThAmi re nirabhaya yAdava sahU milI, vasajyo tiNi ThAmi re // 232 / / isiu suNI savi yAdava, meli kaTaka bahUta re chaDe pIANe cAlIA, vIjha giriMda pahUta re // 233 / / dUhA jarAsiMdha hiva sAMbhalI, yAdava gayA videsi kaTaka sajAI tuM karaI, pUThi jAvA resi // 234 // * noMdha : 229 naMbara apAyo nathI. meM rahI gayela naMbara sudhArIne mUkela che.)
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 kAlika suta ima vInavaI, yAdava kehI mAu eha kAja majhana kahu e chaI thoDI vAta // 235 // jihAM jAi tihAM thAM ( thI) milI, tiha karUM saMhAra ahaNi pAchauM navi valauM, eha pratijJA sAra // 236 // kaTaka leinai cAlIuM, vyaMdhAcali AvaMta yAdava saghale jANIu, tasa bhaya adhika dharaMta // 237 // tava yAdava kuladevatA, sAnadhi bhAva dharevi vaMdhyAcilagiri pAMkhattI, cihinA sahasa karei ||238|| te parajAli cihi ghaNI, DokarI rUpa dharii kuladevati karuNAsarai, gADhai rudana karei // 239 // kaTaka sahita ( sahita) kAlikakumara, tihAM Aviu pUchei saMdhyAvelA ekalA, e siu rudana karei ? // 240|| tujha AvaMtA bhaya thikA bIhanA yAdava lakSa cihi mAhe A savi balai, dIsai chaI paratakSa // 249 // huM kezavanI dhAvi chauM, mohi karu vilApa ima kahIna devatA, cihi mAhi dIdhI jhApa // 242 // jihAM hui tihAMthI kADhivA, cihi mAhi jhaMpA dIdha kAlaka kAla kariuM tisihaM, kAja na pUriuM sIdha // 243 // diNayara UgiuM jAIu, cihi navi dIsaha eka kAlaka kSaya jANI karI, nAsai kaTakasu cheka // 244 // sUSi (khi) pahUtAM yAdava save, soraTha deza majjhAri satyabhAmA suta jAiMA, bhIru bhImaka suvicAra // 245 // tihAM aThThamuM tapa karI, hari ArAdhya heva puNya prabhAvai AvIuM, dhanada anopama deva // 246 // 79
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 anusaMdhAna-28 sovanavara AvAsa ghara caupaTa poli pagAra nagarI nAmaI dvArikA, kIdhI dhanadai sAra // 247 // vastu amaranagarI amaranagarI taNauM avatAra dIsaI dhanapati dhavalahara . girua gogu(mu)Sa(kha) bhamarI manohara devabhUaNa ghaNa dIpatA, kanaka sAra prakAra suMdara // 248 // nava bArI nirupama nagarI, joyaNa bAra vizAla devaha nImI dvArikA, yAdava vasai bhUAla // 249 / / caupai yAdava kula koTi chapanna, teha mAhi nivasai dhanadhanna bAhari tihAM bahutari kula koDi, yAdava vasaI nahIM ika khoDi / / 250 / / kete varasi go ika vAra, sArathavAhi kahiuM vacAra dvArikA nagarI yAdava suNI, jarAsiMdhu rAI sudhi suNI // 251 // pUrava vayari ciMtai isiuM, hajI yAdava jIvi e kisiuM putra jamAI be mujha haNyAM, hiva e sahI devi avagaNyA // 252 / / jarAsiMdha tava thiuM vikarAla, daha disi kaTaka milaI tatakAla eka asura jima kAla kRtAMta, moDaI mUcha mahA balavaMta // 253 // madabiMbhala mayagala mAcatA, tarala turaMgama savi nAcatA ratha pAyakA navi lahIi pAra, daMDAyudha chatrIsai apAra // 254 // pASa(kha)ra TopanaI jaraha raha nai jINa, subhaTa koi navi dIsaiM dINa vAjai madanabheri raNatUra, cAlai kaTaka samudraha pUra // 255 // vATai parvata kIjai cUri, Se(khe)hADaMbari chAyu sUra zeSanAga paNi na sahai bhAra, jANe dharaNe dhUjai thAhara // 256 / /
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 81 chaDe pIANe kaTaka apAra, pahaMtu soraTha desa majhAri te jANI yAdava gahagahai, vairi parAkrama navi sAMsahaI // 257 / / kRSNa rAma nemIsara nAtha, samudravijaya vasudevaha sAtha yAdava taNI milai kula koDi, dasaI dasAra sabA(ba)la nahI khoDi // 258 // sAmhA AvI maMDaI jhUjha, ghaNA di vadatuM pragaTai gUjha gayamara ku(kuM)bhi karaiM eka ghAu, eka vayarI siripara paraThiI pAu // 259 // kopi mastaka viNa eka bhiDaI, jhUjhaMtA dharaNi tali paDaiM eka bhaDa UDai moDI mUjha, mayagalanAM chedai siri pUcha // 26 // nAgapAza badhaI bala baMDa, ika troDi nAkhaiM zatakhaMDa ghAya taNauM tihAM na paDaI cUka, bhaDa bhAjInaiM kIjaI cUka // 261 // yAdava ati dIsai jhUjhAra, jarAsiMdha tava karIya vicAra melhI jarA yAdavadala mAhi, subhaTa save chaMDAvyA Ahi // 262 / / yAdava kaTaki jarA vistarI, tatakhiNI subhaTa paDyA tharaharI iki vayaNa bhari chAMDai cIsa, kara kaMpAvaI dhUNai sIsa // 263 // dharaNi paDyA muhi mUkaI lAla, bola na bolai jANe bAla vigati na nANa nisinai dIsa, hayagayanI navi suNIi hIsa // 264 / / neminAtha nArAyaNa vinA, subhaTa sahu nAThI cetanA ciMtAtura mAdhava mana mAhi, ihAM kahInI navi lAgai Ahi // 265 / / siuM hosaI pUchaI jinarAya, nemisari tava kahiu upAya pAyAli chaI pratimA pAsa, te.sura naranI pUraI Asa // 266 // tehanA pagarnu Avai nIra, tuM savi hui nirAkula vIra te kima Avai hari navi lahai, valatu nemIsara ima kahai // 267 // aTThama tapa kari tuM goviMda, tapa mahimA Avai dharaNiMda avadhijJAna karI jANisii, te sura pagathI dhoaNa ANasai // 268 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 anusaMdhAna-28 hari bolai e sAcuM mela, nagara mAhi paDasii paNi bhela / kahai nemi tumhi ma karu khoha, jarAsiMdhu dala karisuM niroha // 269 / / ima kahI tapa kIA goviMda, puNyabhAvi AviuM khA(dhara)NaMda vAta kahI te jalanI isI, suravara bolai ima tava hasI // 270 // kAi kIdhu evaDu upAya, eha ji jinanA uhalI (?) khAya kAiM na chAMTauM senA save, vighana roga navi Avai bhave // 271 // lAkha rAya jiNi ruMdhyA joi, soi puruSa sAmAnya na hoi eha vAtanuM na lahai thAya, te tu kahIi mUrakha rAya // 272 / / anaMta bala jinavara deva, causaTThi iMdra karai payaseva vighana save dUrai nIgamai, roga zoka nAmaI upazamaI // 273 // hari bolaI ahmi na lahau sAra, tu sura ANI Apiu vAri chATiu sena nirAkula aMga, tu valI subhaTa dharai raNaraMga // 274 // eka niratA vIjoi vAha, lIdhaiM Topa annai sannAha bANa taNI dhArA dhAraNI, tiNi vayarI kIdhA revaNI // 275 // samarabhUmi dIsaI ati krUra, rudhira nadInA pasariyAM pUra jaraha jINanai trUTai joDa, vIra save tihAM pUraI koDa // 276 / / samarAMgaNa jovA sura milaI, siMhanAdi tehUM khalabhalaiM veNidhara ika nAkhaI dUri, subhaTa tihAM macakoDiA bhUri // 277|| bihuM kaTaka karatAM saMgrAma, cha mAsa huA jima rAvaNa rAma jarAsaMdha nArAyaNa teu, yudha karai hiva sAthai beu // 278 / / paMcAyaNa pari bihu balavaMta, vividha paraiM dIsaI jhUjhaMta muSTi dhAya parvata cUraMti, daMDAyudha chatrIsa dharaMti // 279 // e vayarI durjeya abhaMga, jarAsiMdha ciMtai manabhaMga aganijhAla jhalakaMti vizAla, cakrarayaNa mUkiu tatakAla // 280 //
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 sira pAkhali paradakSiNa dei, te AvI hari hAtha rahei valatau teha je hari mUkei, prati vAsudeva prANa cUkei ||281|| cakra lei AviraM tasa sIsa, puhatI yAdava taNI jagIsa suravara puSpavRSTi tava karai, baMdaNa jaya jaya uccarai // 282 // vAsudeva navamau e sahI, harakhI sura jAi ima kahI sAta rayaNa UpanA jisaI, triNi khaMDa hari sAdhai tisaI // 283 // deva asura navi lopai ANa, koDi silAdhara adhika parANa soli sahasa nRpa mukuTa dharaMti, vAsudeva ulaga sAraMti // 284 // umAvai gorI gaMdhAri anai susImA lakSaNa nAri satyabhAmA rukmaNi jaMbuvai, AThi agramahiSI hari havai || 285 // evaM sahasa chatrIsai nAri, vAsudeva paraNai suvicAra sAMba pajUna pramukha suta sAra, aUTha koDi durdaita kumAra || 286 // dvArikAnagarI nava nava raMga, vAsudeva navamau ati caMga mahAmahotsava atihi udAra, dini dini yAdava jayajayakAra // 287 // jima jima vAdhaI te kumara e-DhAla hiva nirUpama guNa nemi jiNa, samudravijaya suta sAra tuM nagara mAhi rAmati ramai e, melhai rAga vikAra tuM // 288 // eka vAra bhamatuM gayu e, harinI Ayudha zAla sadhara dhanuSa sAraMga tihAM, cADAvara causAla tu // 289 // gadAcakra hathIAra save, zammI melhA nemi vAsudeva viNa kahiM nariM, na calaI nizcai khema tu // 290 // zaMkhanAda java pUrIu e, tharaharIu brahmAMDa acala calai girivarasihara, trAsai ati balavaMta // 299 // nAda suNi nArAyaNi e, caMtA kIdhI ciMtiu iMdra kisiuM e avatariu e e nahI rUaDI rIti tu // 292 // 83
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 mujha TAlI pUri sakai a, sabala zaMkha e kuMNa tu nemikumara jANI karI a, hari ciMtai mani khUNa tu // 293 // anusaMdhAna- 28 hari nemIsara teDIuMe, bAha namAvai, beu tu kamalanAla jima bAMha hari tuM, nemii vAlI leu tu // 294 // nemi bAha hari vAlatu e, mAdhava valagu ema tu taruara DAli hIMcatu e, kapivara dIsai jema tu // 295 // ati bala jANI catavai e, lesaI e majjha rAja tu harinai rAmi isiu kahii e, e nahI rAjiM kAja tu // 296 // eka nAri paraNai nahIMa, nemIsara nIrAga tu hari teDai vaisiuM saNI, giuM aMteura ati rAga tu ||297|| abhinava rUpa aMteurIa, sAtha nemi leyaMtu vani jAi tava AvIu e, mahIyali mAsa vasaMta tu // 298 // murIyaDA sahakAra savi caMpakanai nAriMga tu kAmakuM bhamaru ( ? ) ruNajhuNa e, cIti dharaMtu raMga tu // 299 // koilaDI kalirava karaI e vira[ hI] hIaDAM na suhAi tu caMdana parimala mahamahai e, vA malayAnila vAi tu // 300 // hari nArI savi mokalIya, khaDokhalI jhIlaMti tu surahi nIra sIMgI bharIyAM, nemIsara chATaMti tu ||301|| hAvabhAva adhika dharaI e, deura manAvai nAri tu nemikumara nIrAga mana, puhacai nahI vikAra tu // 302 || pANigrahaNa mAnai nahIya, tava nArIya pabhaMNati tu deura eka nArI taNauM e, tai nirvAha vahaMti tu // 303|| isyAM vacana bahu bolIyAM e, navi bolai jinarAya tu mAniu~ mAniuM ima kahIa, jaNAviuM harirAya tu // 304||
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 ugrasena beTI saguNa, rAjImatI saraMga tu nemi vIvAhanu melIu e, mADiu moTau jaMga tu // 305 // uhiva ruaDau deza e-DhAla lagana leI savicAra, sAra mahotsava savi karaI e sajjana dIjaI mAna, gAna manohara Alavii e // 306 // nemikumara vara jAna, mAnava mahIali ta [va] vasyu a gayamara caDaI kumAra, hAra mukuTa siri maNaharu e ||307 || cAmara DhAlai causAla, sAla sadA phUla abhinavau e cAlai jAna sucaMga tu, raMga huI valI nava navu e // 308 // pahutAM toraNa bAri, pasua pokArita tava suNai he sArathi vacana vicAra, eha [ - ] na sArahI ima suNai he ||309 // kaTare loga ayANa, jANa nahI niya mani isiuM he jIva haNii nahI dharma, karma kari jou i jana isiuM he // 310 // savi huM dharmavicAra, tAraNa jIvadayA kahai he rulIyA te saMsAra, sAradayA je navi lahaI he // 311 // dayA na jANai nAma, ThAma vaMcchi je sukha taNau e te nara visaAhAri, jIvaa vacchaiM ApaNau he || 312 || ati thAo karatAM rIva, jIva choDi savi jiNavarU e e saMsAra asAra, sAra mAra mathiu sAdarU a ||313|| dei saMvatsara dAna, mAnava savi UraNa karai revai girivara zRMgi, raMgi saMyama siri varai e // 314|| caupanna dina kIa thAna, nyAna anaMtu UpanuM e vasuhAM viharai svAmi, nAmiM navanidhi saMpajai e // 315 // 85
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 anusaMdhAna-28 rAga megha toraNi AvIu valI gayu, suNIya pasU pokAra re virahi dAjhai rANI rAyamai, hIi hAra aMgAra re // 316 / / rAjali rANI vInavai, morA nIThara nAhA re suNi na vayaNa svAmI somalAM, na choDau torI bAMha re ||317|| sadguNa tuM viNa dosa daI, Ima dAkhi na cheha re valI vIsAri ma valhahA, nava bhava taNau neha re // 318 // caMdana caMdana kevaDI, nahI rAjali raMga re karaI vedana valI kevaDI, nahI caMpaka caMga re // 219 // rAjali keDaiM saMcarai giranAri naranai zRM(saM)gi re jhirimiri varasai icchai mehalau, ghaNa bhIjai chai aMga re // 320 // jiNavara hAthi cAritra lIuM, saMvega [raMga] abhaMga re kevali pAmI siddhigai, hui avicala raMga re // 321 // caupai bAvIsamauM jiNesara sAmi, pApa paDala savi nAsai nAmi dvArikA nagarI puhatAM jisiiM, deve samosaraNa kIu tisaI // 322 / / causaThi iMdra karaI jasa seva, AvaI hiva navamuM vAsudeva abhigama paMca dharI vaMdei, jinavara vANI amRta varasei // 323 / / devakinA uttama chaya putra, jiNavari hAthi lIuM cAritra devaki ghari AvyA vahiravA, anukrama dIThA te abhinavA // 324 // neha adhika upannauM isiuM, jina pUcchaI sAmi e kisauM jina kahai e tujha suta jUjUA, sulasA ghari vRddhivaMtA hUA ||325 // saMvegI e saMyama lIdha, devaki hIi vimAsaNa kIdha sAta putra mAharai saviveka, stanyapAna na karAviu eka ||326 / /
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 87 aputrINI chate suta sAta, dukkha dharaMtI dIThI mAta hari ArAdhaI hariNagamesa, deva kahaI sAMbhali saviveka // 327 // devakiputra husai atisAra, cAritra lesii tyajI saMsAra thAnaki ima kahI giu deva, devaki garbha upanna heva // 328 // pUre dine suta Avyu jAma, gayasukumAla dIu tasu nAma, vRddhivaMta guNavaMtu vIra, puNyaprabhAvai guNagaMbhIra // 329 / / rAjakanyA nai vipraha sutA, somazarma nAmi tasa pitA karIya mahotsava mAdhava soi, tava paraNAviu kanyA doi // 330 // samosarIA tava zrI jinarAya, bhaviyaNa baisai paNamIya pAya jina bhAkhai saMsAra prapaMca, suNai sahU sura nara tiryaMca // 331 / / jAmaNa maraNa dukkha bhaMDAra, cihuM gate kahIi saMsAra phiri phiri jIva bhamiu bahuvAra, bhavasAyara navi lAdhau pAra // 332 / / dhanayauvana je hUMu jalabiMda, jIvI kRSNapakSi jima caMda rAjariddhi nai ramaNI raMga, nizcala jANe nIra taraMga // 333 / / dulaha mANasanuM bhava lahI, jiNavANI ArAdhau sahI dukkha taNau jima ANI aMta, prANI pAmau sukkha anaMta // 334 // isiu suNI jiNa vayaNa rasAla, mani saMvegI gayasukumAla yauvanavaya paraharIya bi nArI, kIdhau cAritra aMgIkAra // 335 // jai masANi RSi kAsaga karai, sasaru tihAM rIsai varai mastaki bAdhi mATI pAli, ati aMgAre bharI vicAli // 336 / / kSamAvaMta munivara causAla, dhana dhana giruu gayasukumAla deha dAjhataI saghalA karma, parajAlI pAmiu zivazarma // 337 / / hiva hari pUchaI jina kahai vAta, dvArikA nagarInuM avadAta kopi kumara tujha avarAha, dvIpAyana riSi karasai dAha // 338||
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 hiva hari madavaMtA mAdhavanA pUta, nagarI bAhari gayA bahUta dvipAyana riSi Akula kIu, karIya nIyANauM vyaMtara hUu ||339 / / nagara mAhi tapataNau vibhAga, bAra varasa navi lAdhau lAga puNya java samatAM hoi, dvArikAdAha karai tava soi // 340 // bahu yAdava vrata aMgIkarai, sayala upadrava te Utarai ketA sura ramaNI vara thayA, ke ArAdhI zivapurI gayA // 349 // zubha dhyAnai vasudeva kumAra, aNasaNa lIi nArI parivAra puNya prabhAvai suraloka pahUta, lIlA sukha bhogavai bahUta || 342 || anusaMdhAna-28 kesava rAma gayA vana mAhi, tRSA lAgInai karai ANAhI vani baladeva gayau jala kAji, tava tihAM sUtu kezava rAji || 343|| hari baMdhava tihAM jarAkumAra, harinai lAgu bANa prahAra jinabhASita gati pahutu kheva, dekhI zoka dharai baladeva ||344 || kaMdhi vahiuM cha mAsa zarIra, sura pratibodhi jAgIu vIra nemi pAsi cAritra Adarai, niya kAyA tapi niramala karai || 345 // moha dharai strI dekhI rUpa, nagaramAhi nAvaiM rikhibhUpa vani nivasaI mani nahI vikAra, saparivAra AviuM rathakAra || 346 || munivara tihAM viharaNi AvIu, bhAva dharI tiNi viharAviu riSibha tihAM karatuM sevanA, dekhI hariNa dharaI bhAvanA ||347|| dUhA bhAvaNa bhAvai hariNalu, nayaNe nIra bharaMti muni viharAvata kari karI, jau huM mANasa huMta // 348 // tatakhiNi vaDataru araNI, adhachedI chai DAla pavanavegi upari paDI, trihUM pahUtuM kAla // 349 // sUtrahAranai hariNalauM, baladeva harikhI rAya devaloki paMcami gayA, triNii puNya pasAya || 350||
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 89 maNua janama pAmI husii, sukha anaMta nivAsa nemi sIsa balabhadra riSi, pUru manacI Asa // 351 / / DhAla jayamAlAnI hiva sAmI nemi jiNaMda, paya sevaI causaThi iMda paDibohI bahu parivAra, hUuM siddhi ramaNi uri hAra // 352 / / dhana eha carIa vizAla, dhana dhana jina dharma rasAla eha carIya suNauM ati caMga, jima pAmu avihaDa raMga // 353 // AMcalI zrInemi jiNesara nAmi, navinadhi huI ghari ThAmi zrInemi jiNaMda arAhaI, tasa alIya vighana savi jAi // 354 // jasa nAmai vaMchita siddhi, jasa nAmai, avihaDa riddhi tasa nAma japu nisadIsa, jima pUjai manaha jagIsa // 355 / / tapagacha keru siNagAra, zrIlakhimIsAgara gaNadhAra zrIsumatisAdhUsUrIsIsa, zrIhemavimalasUrIsa // 356 / / vara lAsa nayari dhari harisa, saya pannara sattAvana varisa kulacaraNa supaMDita sIsa, kahai harakhakula nisidIsa // 357|| dhana dhana eha cariya vizAla, dhana dhana jina dharama rasAla eha carIya suNau aticaMga, jima pAmu avihaDa raMga // 358 // itizrIvasudevacupai rAga guDI sIrohI nagare bha0 zrI zrI zrI zrIvidyAsAgarasUri A0 zrI zrI zrIlikhimItilakasUri ziSya muni karmasuMdareNa likhataM svagacha nimattaM ||ch|| TI.vI.TAvara sAme DrAiva ina roDa, thalateja amadAvAda-15
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 kaDI. 17 kaDI 18 kaDI. 20 kaDI 26 kaDI 28 kaDI 30 kaDI 31 kar3I 31 kaDI 37 kaDI 46 kaDI 46 kaDI 46 kaDI 47 kaDI 47 kaDI 52 kaDI 55 kaDI 56 kaDI 59 kaDI 59 kaDI 62 kaDI 70 kaDI 74 kaDI 76 chai Ahi khoha DuMba DIli vikuvI = khINa == asUjatuM nIANuM uari = maIlau agharAM zabdonI yAdI himata che / zakti che. khayA = kSaya / nAza varAMsiu = bhrAMtimAM paDavuM / vahorAvIza. khape nahi tevuM tapanuM phaLa icchavuM udara / peTe jhUjha gUjha 1= cAMDAla / atyaMja jAta vaDe divya sAmarthyathI utpanna karavuM. thau chaI vi = = Doha u = peI sovanna suvarNa kIsA = zA mATe taNI = te / teNe aThami sasIhara vauliyA = pasAra thayA bhilaI = laDe / kUDa = kapaTa / aMcaI kaDI 57 kaDI 58 UlaMbhA = kaDI 58 kUTiu = mAryo Thapako = = = - = peTI meluM / duSTa garbhavatInI IcchA / dohada sAMsahisyu = sAMkhIza, sahana karIza thayuM = have sImAheDa = sImADo AThamano caMdra yuddha guhya - azobhanIya vacano kahevA anusaMdhAna - 28 - bhAMDaNa lIlA
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 91 kaDI 77 tAkInaI = tAkIne kaDI 79 ekaMta = ekAMta / khAnagImAM kaDI 84 karamocani = pANigrahaNa kaDI 84 vasi = vaza kaDI 89 dogaMDuka = cyave tyArathI nitya AnaMdamAM rahetA deva kaDI 90 binha = bannene kaDI 92 aprIsiuM = pIrasyAvinA kaDI 93 jimati = jamatI - khAtAMkhAtAM kaDI 94 ThAya = sthAna kaDI 95 viNasai = bagaDaze kaDI 97 unhAlau = unALo kaDI 98 tAvaDa taDako/tApa parahIu= choDyuM. kaDI 99 vilagInaI levI - vaLagIne lIdhuM kaDI 100 zaMkhANalaI = zaMkA lAve che kaDI 107 poli = daravAjo kaDI 109 ApaNapuM = potAnI jAta chai dahuM = bALe che kaDI 114 nIThara = naThora / niSThura nITola = sAva / nakkI / nakA, kaDI 118 pretakAja = maraNottara kriyA kaDI 119 sakhAi = sAthe pAlau = page cAlato puMlaI = gayo kaDI 120 jIpaI = jIte kaDI 121 chabI = akaDIne / sparza karIne kaDI 121 AmalA = abhimAna kaDI 124 peDhAla = nagaranuM nAma
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 kaDI 128 kaDI 137 kaDI 40 kaDI 143 kaDI 145 kaDI 153 kaDI 158 kaDI 160 kaDI 161 kaDI 162 kaDI 162 kaDI 164 kaDI 165 cheha u = o tAMha = tyAM vahIlau bhAvaThi hatthiNAurI = hastinApurI anITha = anaMta sAdaruM = zraddhAthI / IcchAthI kaDI 175 kaDI 185 kaDI 185 kaDI 187 kaDI 189 = dhULa = = jAsaka = ghaNA UgaTi = snAna dravya kaNayara = kareNa phUla / kAMbaDI = soTI sIhalaMkI = pAtaLI kamara isIe evI tilau = tilaka caurIsahi sUhavI madabhibhala deura - diyara vigoi = kaDI 167 kaDI 168 kaDI 168 vagovI kaDI 169 upaghAta = vadha kaDI 170 mayagala = hAthI vAI Talai ulhAi = olavAya milhai = mUke kheva = dUra kare / vilaMba / tarata pAharI = paherAvALA siuM misiI Au = vahelo jaMjALa / mAnasika upAdhi / musIbata / duHkha = coTImA saubhAgyavatI == www zuM ? madamasta / madirAne vaza thayelI vAyuthI kharAya nimitte AyuSya / bheuM bheda anusaMdhAna - 28 =
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 93 kaDI 195 sahinANI = oLakhANa kaDI 201 etAM = eTalA kaDI 202 zasa = zastra kaDI 205 draha = dharo / sarovara kaDI 209 bihnaI = banne / saI = sAthe kaDI 210 paharA = parA / AghA kaDI 211 siuM = sAthe, AMkatUla AkaDA, rU/zemara, jehasiu = jethI kaDI 214 pAkhali = pAchaLa kaDI 215 vITu = vITa-halakA / laMpaTatA bharyA kaDI 215 cihuM pakhe = cAre bAju kaDI 232 sahI = nizcita kaDI 235 mAu = mAtra kaDI 241 paratakSa = pratyakSa kaDI 243 jhApa = kUdako / jhaMpA kaDI 244 tihAMthA = tyAMthI kaDI 248 caupaTa = cauTo kaDI 249 poli = daravAjo pagAra = prAkAra / killo dhanadaI = kubere kaDI 255 pAkhara = bakhtara kaDI 256 thAhara = sthAna kaDI 260 gayamara = gajavara / hAthI kaDI 262 jhUjhAra = bhayaMkara kaDI 265 Ahi = zakti / hiMmata kaDI 266 pAyAli = pAtALamAM kaDI 272 lahaI = samaja / oLakha kaDI 276 jaraha = eka prakAranuM bakhtara kaDI 276 jaraha jINanaI = bakhataranA prakAro kaDI 282 jagIsa = hoMza / abhilASA 191911991
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 kaDI 284 kaDI 299 kaDI 301 kaDI 307 kar3I 313 kaDI 314 kaDI 332 kaDI 37 kaDI 338 ulaga = murIyaDA khaDokhalI = krIDA mATenI nAnI vAva ToLe maLyuM / ubharAyuM sevaka/vinaMti, paradezamAM rAjasevA horyA taravayu mAra = aDacaNa sAra = sahAya / sAcuM / pariNAma UraNa = RNamukta jAmaNa = janma 113 kAsaga = kAusagga causAla = vizALa sudhAro anusandhAna-27mAM pR. 15 para eka vidhAna A pramANe thayuM che : "A pachI pAlittAcArya tathA bappabhaTTasUrinAM nAmo Ave che. ahIM paNa eka aitihAsika visaMgati jovA maLe che, te e ke muraMDa rAjAno sambandha bappabhaTTisUri joDe hovAnuM prasiddha che, chatAM teno sambandha pAdaliptAcArya sAthai joDI devAyo che." anusaMdhAna- 28 A vidhAna barAbara nathI. muraMDano sambandha kharekhara pAdaliptAcArya joDe ja hato, te prabandha-grantho thakI siddha ja che. sujJa vAcakone A sampAdakIya bhUla sudhArI levA vijJapti.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ vihaMgAvalokana muni bhuvanacandra 'anusandhAna' - 26mAM eka viziSTa kRti prakAzita thaI che. e che 'raghuvaMza' mahAkAvyanI vijayanemisUri racita saMskRta TIkA. kAlidAsanI kRti para jainAcArya TIkA race e ghaTanA ja ghaNAne vilakSaNa lAgaze, kiMtu AvI ghaTanAo jaina sAhityanA itihAsamAM aneka che. enI mukhya vizeSatA enI zailI che. vyAkaraNa, alaMkAra, chaMda jevA viSayono saMdarbha AvI TIkAmAM hovo svAbhAvika gaNAya, kiMtu A TIkAmAM dharmazAstrano saMdarbha mukhya che. TIkA vyAkaraNa ane dharmazAstra para kendrita che. jainamArgasaMmata dhArmika tattvo sAthe kAlidAsanI kRtinI tulanA karavAno sAbhiprAya prayAsa AmAM che ane te ardhadagdha rItie nahIM paraMtu tulanAtmaka - samanvayAtmaka gaMbhIra rItie thayo che. 'bhakti' nuM spaSTIkaraNa - vivaraNa 9 pRSThomAM patharAyuM che. hiMsA - ahiMsAno viSaya to mAtra jaina ane vaidika matanA ja nahIM, muslima - khristI - pArasI vagere dharmonA dharmagranthonA saMdarbha TAMkIne carthyo che. AcArya zrInA prakhara vaiduSyanI pratIti pagale pagale thAya che. pANinIya ane siddhahema- bane vyAkaraNo para TIkAkAranuM prabhutva che. zabdakozono upayoga to chUTe hAthe karyo che. mAtra zabdonA artha ekatra nathI karyA, uddharaNo dvArA tenA artha spaSTa karyA che. sAmAnyatayA aparicita evI vyutpattio AmAM jovA maLe che. 'samudra' (pR. 13), 'prasabham' (pR. 91) evA zabdo che. 'Asana' zabdanI carcA (pR. 16), 'pItapratibaddha' jevA zabdonI vyAkaraNIya carcA (pR. 9), 'guru' zabdanI vyAkhyA (pR. 55), 'dhAtu' zabdanI samajUtIA badhuM vAMcatAM saMskRtabhASAno premI 'rAjIno reDa' thaI jAya evaM che. uddhRta zloko, subhASito, zAstrapaMktio pAThakanI jJAnavRddhi, rasavRddhi, saMskAravRddhi kare che. A badhuM TIkAkAranA vipula zAstrAvagAhanane iMgita kare che, sAthe sAthe vidyArthI mATenI anugrahabuddhine paNa vyaMjita kare che. mAtra vyAkaraNa kAvya kozAdinuM dRDhIkaraNa ja nahIM vidyArthInA aMtaramAM zIla-saMskAradharmanA bIja puSTa karavAno hetu paNa TIkAkAranA manamAM che te spaSTa jaNAI Ave che. -
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 anusaMdhAna-28 sampAdaka noMdhe che : 'TIkAkArano mukhya Azaya kAvyavivaraNano na hotAM kAvyanA Alambana dvArA ahiMsAnA parama tattvane nirUpavAno hoya ema lAge che." mArI dRSTie TIkAracanAnI pAchaLa ekathI vadhu Azaya che. paMcakAvyanA abhyAsanI Adhunika nUtana paripATI sthApita karavI e kadAca mukhya hetu che. bIjo susaMbhavita hetu-mArI dRSTie - hoi zake te A : brAhmaNa paMDito dvArA zramaNa-zramaNIo, paThana-pAThana (tyAre ane Aje paNa) cAlatuM hoya tyAre temanA dvArA jANye-ajANye vaidika vicAradhArA-paraMparAno mahimA thAya - thaI jAya - te bilakula svAbhAvika vAta che. navAsavA jaina zramaNa-zramaNI tenAthI prabhAvita thaI jAya evI zakyatA rahe che. AthI, vaidika paraMparAnI joDAjoDa jainamArgasaMmata AcAra-vicAranI paNa jANakArI temanI sAme mUkAtI rahe te rIte paMcakAvyanI prastuti karavAno Azaya TIkAkAranA manamA rahyo hoya evI pUrI saMbhAvanA che. e je hoya te, A viziSTa TIkA che te svayaMspaSTa che, prAcIna-arvAcIna paddhatinA samanvayano A prayAsa che ane vijayanemisUrijInA samaye pUra jozathI cAlelI vidyAupAsanAnI, temanI vidyAprIti tathA adhyApanarItinI chabI AmAM surakSita che eTaluM cokkasa. 30 zloka sudhI ja TIkA racAI che. AcAryazrInA ati vyasta jIvanane kAraNe e apUrNa rahI hoya e zakya che. pR. 12 para 'kaumare' chapAyu che, tyAM 'kaumAre' joIe. pR. 61 Upara 'udArAvayava' che tyAM 'udarAvayave' joIe. pR. 88 para 'dhAtu' zabdanA vividha artho sodAharaNa ApyA che. tyAM loha (svarNAdi) sAthe ane 'grAvavikAra' sAthe aMgrejImAM noMdha che te Adhunika rasAyaNazAstra (kemisTrI)nI saMjJAo hoya evaM lAge che, chatAM A aMge koI tajjJa cokasAIthI kahI zake. A saMjJAo bhUstarazAstranI paNa hoI zake. ma. vinayasAgara dvArA mAtRkA viSayaka vadhu eka racanA sampAdita thaIne AvI che. AmAM paNa 'jJa' varNamAlAmAM lIdho nathI, La lIdho che. kavi vidvatsamAjamAM suprasiddha che. prathamaparicchedamAM covIsa tIrthaMkaronI stutio che, dvitIya paricchedamAM brahmA, viSNu, maheza, agni jevA devonI stutio che. jainamuni hovA chatAM brahmAdinI stutinA zloko racavAmAM kavine muzkelI jaNAI nathI. jainonI vaicArika udAratAnuM A pariNAma che. zrIvallabhopAdhyAyanI
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 97 udAra, guNagrAhaka dRSTi to ucca koTinI hatI e tathya temaNe racelA 'vijayadevamAhAtmya' granthathI siddha thAya che. pote kharataragacchanA hovA chatAM tapAgacchAdhipati vijayadevasUrinA guNavarNanano A grantha temaNe racyo hato. prathama paricchedanA bIjA zlokanA bIjA caraNamAM eka akSara vadhu che, te kaI rIte pravezyo haze e viSaya vicAraNIya che, kAraNa ke kavi dvArA AvI bhUla thavI zakya nathI ane lipikAra (lahiyo) saMdhi karIne eka vadhu zabda umere te paNa saMbhavita nathI.zlo. 14 : 0ddhatAM hA' ema chUTuM chapAyu che tyAM 'dvattAhA' evo samAsa samajavo joie. pariccheda 2, zlo. 2 : '''ha tadAnava' che tyAM '0''hatadAnava' evo samAsa che. 'zatrujaya caitya paripATikA stotra' zuddha rUpe sampAdita thayuM che. racanA sundara, bhaktirasapUrNa, gAnayogya che. judA judA samaye racAyelI AvI paripATIo girirAja para mandironI sthiti jANavAnuM paNa pramANabhUta sAdhana bane. A kRtinI hastaprata vize lekhamAM mAhitI apAI nathI. 'nemarAjulalekha' rAjImatInI virahavyathAne nArIsahaja tathA lokabhogya zailImAM vyakta kare che. AvAM gIta gavAya tyAre je asara UbhI kare te mAtra vAMcavAthI UbhI na thAya. kaDI 17mAM 'sAdho te mitra kahAya' che. ahIM 'sAco' zabda sthAnaprApta kahevAya, 'sAdho' zabda ahIM besato nathI. A lahiyAnI bhUla che, sampAdikAnA vAcananI bhUla che ke kaMpyUTara opareTara dvArA thayelI bhUla che teno nirNaya sambandhita vyakti karI zake. agharAM zabdomAM 'rITha' (kaDI 10) paNa noMdhavA jevo hato. kavi RSabhadAsanI eka apragaTa racanA A aMkamAM prakAza pAme che. khaMbhAta vistAranI tatkAlIna bolI (kavinI anya racanAomAM che tevI) AmAM paNa che. kavie svahaste lakhela prata parathI sampAdana thayuM che, eTale bhASAzAstrIo mATe A pramANabhUta sAmagrI gaNAya. jaina derAsara nAnI khAkhara - 370435 kaccha, gujarAta
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 anusaMdhAna-28 patracarcA anusandhAna-27mAM chapAyela vihaMgAvalokanamAM vidvAn muni zrIbhuvanacandrajIe 'siddhamAtRkAstava'nA kartA zrIsiddhasenasUrine 15-16mI sadInA samartha yati hovAnI sambhAvanA 'marudevA' evA zabdaprayoganA AdhAre darzAvI che. (pR. 85) temane A prayogamAM 'mArugUrjara' prabhAva jaNAyo che. __A aMge tapAsa karatAM jANavA maLe che ke zrIhemacandrAcArye khude paNa 'triSaSTizalAkAcarita' mAM 'marudevA' zabdano prayoga karyo che-anekavAra. dA.ta. zrIkAntAyAH prAntakAle'jAyetAM yugmadharmiNau / nAbhizca marudevA ca, strIpuMsAvabhidhAnataH // 201 // (parva 1, sarga 2) AthI siddhasenasUrine 13mA zatakanA gaNavAmAM A prayoga bAdhArUpa banI na zake. Avo prayoga jo 'mArugUrjara' prabhAva batAvato hoya, to te prabhAva hemacandrAcArya para paNa haze ema mAnavU paDe. vaLI, 13mA zatakanI manAtI racanA 'zatruJjayamAhAtmya'mAM paNa 'marudevA' prayoga jevA maLe ja che.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAhitI bhANDArakarazodhasaMsthAna viSe anusandhAna-27mAM uparokta zodhasaMsthAnamA banelI durghaTanA viSe vistRta jANakArI ApavAmAM AvelI. gata mArca mAsamAM ame pUnA hatA tyAre bhANDArakara saMsthAnI mulAkAte javAnuM banelaM. tyAMnA vidvAno tathA saMcAlakone maLavAnuM temaja tophAnIo dvArA thayelA nukasAnane jovAnuM paNa banyu. nukasAna khAsuM hatuM, to tenI sAme saMsthA pratye sahAnubhUti dharAvanAra vyApaka varga taraphathI maLelI, dareka svarUpanIsahAya paNa adbhuta ane preraNAdAyaka hatI. hastapratione moTI hAni nahotI thaI te vAta khUba zAtAdAyaka hatI, to mudrita granthAlayane thayeluM nukasAna asAdhAraNa gaNAya tevU hatuM. lAkho kArDsa 50 varSAMnI mahenate vidvAno dvArA taiyAra thayelA, teno lagabhaga sarvanAza thayo hovA jANavA maLyu, je duHkhada che. tamAma tailacitro, kabATo tathA pharnicara, kampyUTara ityAdino vinAza thayo. alabatta, A badhuM nukasAna bharapAI thaI ja jaze; kemake te mATe bahArathI puSkaLa sahAya temaja sahAnubhUti saMsthAne sAMpaDyAM che. parantu A banAvanI ADaasararUpe keTalAMka vidyAkAryone kAyama mATe roka lAgI gayo che, je atyanta duHkhada bAbata che. 18 varSa pUrve koI vidvAna, phakta saMskRta zIkhavA mATe A saMsthAmAM Ave, ane 18 varSa bAda te potAnu pustaka potAnA dezamAM chApe, temAM A saMsthAno RNasvIkAra mAtra kare, ane teTalAmAtrathI te saMsthAne sAmpradAyika janUnanA bhoga banavU paDe, tenA vayovRddha vidvAna, moM mezathI raMgI nAkhavAmAM Ave, ane te badhAMnA pariNAme aneka vidyAkAryo upara asara paDe, A badhuM sujJa ane sabhya samAja mATe kharekhara akalpya ja gaNAya. A saMsthAnamAM cAlI rahekheM eka mahattvapUrNa kArya te prAkRta DikzanarIno prakalpa che. sadgata DaoN. ghATagenA netRtva heThaLa cAlu thayelA A vizAla prakalpa, saMcAlana DaoN. poddAra, DaoN. nalinI jozI, tathA anya vidvAno dvArA thaI rahyaM che. A kAryane vega Ape tevI Arthika sahAyanI tAtI jarUrata hatI. tethI tatkAla te prakalpa mATe pUnAnA zrIsaMghe eka lAkhanI sahAya ApI, jeno
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 anusaMdhAna-28 patra atre pragaTa karavAmAM Ave che. uparAMta, A rakamano ceka arpaNa karavAno samAroha, zrIsaMghamandiranA upAzrayamAM, pUjya AcAryazrIvijayasUryodayasUrijInI nizrAmAM, caitra zudi 14 tA. 4-4-2004nA dine yojAyo, te samaye upasthita vizAla zrAvakavRndane preraNA karavAmAM AvatAM, AvatAM pAMca varSaparyanta dara varSe, zrIsaMgha temaja vividha jJAnapipAsu zrAvaka gRhastho taraphathI kula eka lAkha rupiyAnI rakama A koza-prakalpa mATe, bhANDArakara-pratiSThAnane bheTa ApavAno nirNaya karavAmAM Avyo hato. zrIsaMghe saMsthAne lakhela patra A pramANe che : zrI goDI pArzvanAthajI Tempala TrasTa, pUnA 110ba / 111 guruvAra peTha, pUnA 411042 phona : (91020) 4474767 tA. 31/3/04 prati, bhAMDArakara insTiTyUTa, pUnA. mAnyavara, hamAre zrI goDI pArzvanAtha jaina zvetAmbara mandira TrasTa ke dvArA, hamArA zrI jaina saMgha, Apake pratiSThAna ko rU. 1,00,000/- (eka lAkha rupaye) kA dAna de rahA hai / (ceka naM. 677706, tA. 31-3-2004, baiMka oNpha iMDiyA.) isa rakama kA upayoga Apake pratiSThAna meM cala rahe prAkRta zabdakoza - kArya ke lie kiyA jAya, aisI apekSA ke sAtha yaha dAna hama de rahe haiN| hamane sunA hai ki isa koza-kArya meM Arthika sahAyatA kI AvazyakatA hai, ataH isa rakama kA usI kArya meM upayoga kiyA jAya aisA hamArA anurodha hai|
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 yaha rakamakA dAna hamAre upakArI jainAcArya zrIvijayasUryodayasUrIzvarajI mahArAja va unake ziSya jainAcArya zrIvijayazIlacandrasUri mahArAja kI khAsa preraNA se kiyA gayA hai / 101 hamAre jaina mandira - saMkula ke aMtargata zrI AdinAtha jaina mandira ko isa varSa 50 sAla pUrNa hone jA rahe haiM / isa mandirakI svarNa jayantI bhI hama manA rahe haiM / aura isI utsava varSa ke upalakSya meM yaha vidyA kArya ke lie hama yaha rakama bheja rahe haiN| AzA haiM ki Apake koza- prakalpa meM isakA samucita ullekha kiyA jAegA / zrI goDI pArzvanAtha Tempala TrasTa cearamana caMdUlAla svarUpacaMda zAha
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 navAM prakAzano 1. pratiSThA lekha saMgraha (dvitIya bhAga ) saM. ma. vinayasAgara, pra. prAkRta bhAratI akAdamI, jayapura. I. 2003 (prathama saMskaraNa) I. 1953 mAM prathama bhAga prakAzita thayelo, teno bIjo bhAga I. 2003mAM prakAzita thaI rahyo che, te AnandadAyaka ghaTanA che. A bhAgamAM 757 pratimAlekhono mAtabara saMgraha thayo che. uparAMta alaga alaga sandarbhAtmaka mAhitI dharAvatAM 7 pariziSTo A granthanA cheDe ApIne sampAdake AnI upAdeyatAmAM khUba vadhAro karI Apyo che. itihAsa ane saMzodhanamAM rasa dharAvanAra mATe amUlya khajAnA jevo grantha. anusaMdhAna- 28 2. nalacampU aura TIkAkAra maho. guNavinaya : eka adhyayana le. ma. vinayasAgara, pra. prAkRta bhAratI akAdamI, jayapura. (prathama saMskaraNa, I. 2003) trivikrama bhaTTa kRta nalacampUkAvya tathA guNavinayakRta tenI TIkA e bene pradhAna viSaya banAvIne AlekhAyela adhyayana grantha. abhyAsIo mATe upayogI hindI grantha. 3. Hemacandra's PRAMANAMIMAMSA Organ of Knowledge-A Work on JAINA LOGIC [Sanskrit Text in Roman Script with English Translation, Pt. Sukhlalji's Extensive Introduction and Philosophical Notes ] Edited by Nagin J. Shah Published by Gujarat Vidyapith, Ahmedabad 380014 PP. 40 + 456 496 Price. Rs. 450/ 4. sAdhumaryAdApaTTakasaMgraha, saM. gaNi mahAbodhivi. = A Critique of prakA. jinazAsana ArAdhanA TrasTa, pATaNa (gujarAta) I. 2004
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ July-2004 103 A pustakamAM vividha gacchanAyaka AcAryo dvArA pradatta maryAdApaTTakono saMgraha che. be racanAo atyanta arvAcIna temaja sImita samudAyone sparzatI che, teno samAveza AvA aitihAsika saMgrahamAM vicitra tathA kRtaka bhAse che. prArambhe zrIjagaccandrasUrino likhita saMghAdeza paTTaka Apela che. saMkalanakAranA abhiprAya pramANe A paTTaka zrIjagaccandrasUrie pravartAvyo che. parantu paTTakanI vAkyaracanA vAMcatAM ema samajAya che ke aNahilapATakamAM pratiSThita zrIzramaNasaMghe zrIjagaccandrasUri Adine karelA AdezarUpa A paTTaka che. A paTTaka aitihAsika to niHzaGka che. 5. divya gahana jaina yaMtra maMtra stotra (sacitra-yantra) saM. prA. hiteza paNDyA prakA. harSadarAya heriTeja, muMbaI, I. 2004 bhaktAmara, kalyANamandira, sakalArhat - A traNa jaina stotronAM mantramaya yantro paramparAmAM prasiddha che. te yantrone sAdhaka zivAnanda sarasvatIe navesarathI kenvAsa para citrAMkita karyAM che. te tamAma yantro A granthamA pragaTa karavAmAM AvyAM che. sAthe te te stotrone mULa pATha, tenA Rddhi-mantro, gujarAtI tathA aMgrejI anuvAdo paNa prakAzita che. mantra-yantra premIo mATe upayukta grantha.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________