Abhinav Hem Laghu Prakriya Part 04

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Abhinav Shrut Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005138/1

Page #1

હાલ આણી મા માતાથ ભીમ :
Hિળuહૅi પશુપ્રકિયા
ભાગ - ચોરી | પ્રેeણા વિલાવ્યાસંગી પૂ. મુવિટાઇ શ્રીવäસાગર શ.el.
- અgવાદ- ગાંeë હિ.
.
rodu.tra
- ગાજળ કી. '
છગનાશકથા
rua yalelos
જ બટાજી હા

Page #2

(1)
શ્રેજ્યુએટ પ્રવચનકાર પૂજ્ય ગુરૂદેવશ્રી સુધર્મસાગરજી મ. સા.
જેઓને ......
જ વિદ્યાવ્યાસંગ એ આ ગ્રંથમંદિરનો પાયો છે, જ નિર્મળ સહજ સંબંધજ દ્રવ્યાદિક સહાય સ્તંભે છે, * ભાવાત્મક પરિશ્રમ એ પ્રવેશદ્વાર છે. જ કાર્ય પૂર્ણતા માટે શ્રદ્ધા-ધીરજ જેના પગથીયા છે. જ અદભુત પ્રેરણાબળ દ્વારા ઉત્સાહના સિંચન રૂપ રંગમંડપ છે. * આ ગ્રંથની અત્યંત ઉપાદેયતા સમજી સર્વજન સ્વીકાર્ય બને તે માટે અવિરામ | ઉસુકતા, અખંડ શ્રદ્ધા રૂપ ગર્ભગૃહ છે, જ જ્ઞાન આરાધન થકી કર્મ નિજ રાના દયેયરૂપ મૂર્તિ છે, જ સાદ્યન્ત સુંદર કાર્ય માટે વ્યવસ્થા શક્તિ શિખરો છે અને ... જ જેઓની હાર્દિક કૃપા દ્વારા ગ્રંથની પૂર્ણતા રૂપ વજાઓ છે.
- તેઓશ્રીને કોટી કોટી વંદન સાથે સમર્પણ -

Page #3

પ્રસ્તુત ન્ય
આપ સર્વેના કર-યુગલમાં
મુકતાં
3131334_3463363
આ ક્ષણે
ફરી મને તેઓશ્રીના
અસ્તિત્વનું સામીપ્ય વર્તાય છે
પુન:પુન: મા ઉભરાય છે. જેઆએ
માત્ર વ્યાકરણના પ્રેમથી છતાં આત્મીયતાના ઉંડાણથી
સંદર્ભ સાહિત્યા નજર સમક્ષ રાખી
ગ્રન્થની પ્રેસકાપી અક્ષરશઃ તપાસી
ક્ષતિ રહિત બનાવવા નિસ્વાર્થ છતાં સધન પ્રયાસ કર્યા
(2)
પરંતુ
અત્યંત દુ:ખ અનુભવાય છે
તેઓશ્રીના નામને અંકિત ન કરી શકવાનું
જેમની ચિર સ્થાયી છાપ છે ચિત્ત તત્ર પર
તેવા
વિરલ ત્યાગી સ્નેહીને
અનેકશ; વદન સાથ
ભાવાત્મક સમણુ
NNNNN

Page #4

(3)
બાલ બ્રહ્મચારી શ્રી નેમિનાથાય નમ:
શ્રી આનંદ ક્ષમા-લલિત-સુશીલ સુધમસાગર ગુરૂભ્ય નમઃ | અભિનવ હમ' લઘુપ્રક્રિયા |
ભાગ ચેાથે
મૂલ કર્તા :- પૂ. મહેપાધ્યાય વિનયવિજયજી ગણિવર્ચ
ગ્રંથરચના પ્રેરણાદાતા વિદ્યાવ્યાસંગી પૂ. મુનિરાજશ્રી સુધર્મસાગરજી મહારાજ
સંપાદન-અનુવાદ-સસંદર્ભ વિવરણ ગ્રેજ્યુએટ પ્રવચનકાર પૂ. મુનિરાજશ્રી સુધર્મસાગરજી મ. સા ના શિષ્ય
પૂ. મુનિરાજ શ્રી દીપરત્નસાગરજી (M.Com. M.Ed.)
આ કિંમત-પઠન પાઠન
છે
સંવત ૨૦૪
વીર સંવત ૨૫૧૦
સને ૧૯૮૮

Page #5

પૂ. આગમેદારક આ. દેવ શ્રી આનંદસાગર સૂરિજી મ. સા.
પીડ 125459, 99 ગાથા છે
મુદ્રક જ જય જલિયાણ પ્રિન્ટર્સ
સુતરીયા કે. સેન્ટર દિપક ટોકીઝ પાસે,
જામનગર
પ્રકાશક : અભિનવ શ્રુત પ્રકાશન પ્રવિણચંદ્ર જે. મહેતા
જેસંગ નિવાસ” હેડ પોસ્ટ ઓફિસ પાસે.
જામનગર
પ્રકાશકનું નિવેદન
લગભગ હજાર વર્ષ પૂર્વે પૂ. કલિકાલ સર્વજ્ઞ ભગવંતે રચેલ સિદ્ધહેમ વ્યાકરણને, લગભગ સવા ત્રણ વર્ષ પુર્વે પ્રક્રિયા રૂપે ફેરવ્યા પછીનું સંદર્ભ-વિવરણ સહિતનું આ પ્રથમ ગુજરાતી પ્રકાશન છે. જે ફિલોસોફી સાથે ગ્રેજ્યુએટ થયેલા અમારા પૂજ્ય મુનિરાજ શ્રી સુધર્મ સાગરજી મ.સા.ની અનન્ય પ્રેરણા-અંત:કરણપૂર્વકની ભાવના લાગણી તથા તેમના શિષ્ય પૂ. મુનિ દીપરત્નસાગરજીની મહેનતનો પરિપાક છે.
પ્રથમ ત્રણ ભાગના પ્રકાશન બાદ ખૂબજ સુંદર અભિપ્રાય અને સહકાર મળતા ટ્રેક સમયમાં ચોથો અને છેલો ભાગ રજુ કરતાં અમે ખૂબજ આનંદ અનુભવીએ છીએ. આ સાથે સમગ્ર ગ્રન્થ પ્રકાશન સમાપ્ત થાય છે ત્યારે આ વ્યાકરણના અભ્યાસથી પદ સિદ્ધનું શુદ્ધ જ્ઞાન પામી શાસ્ત્રના અર્થની વિચારણા-ચિંતન, મનન દ્વારા પરંપરાએ શાશ્વત સુખને પામે એજ શુભેરછા.
પુસ્તક પ્રકાશનમાં અત્યંત ઉપયોગી બનેલા અને તન મન ધનથી સહકાર આપનારા શ્રી કાંતિભાઈ-હર્ષદભાઈ વિરૂભાઈ, વહીવટ કાર્યવાહીમાં મદદરૂપ બનેલા મહેન્દ્રભાઈ તથા અમરીષભાઇ, ઉદાર હાથે ફાળો આપનાર શ્રી જામનગર જૈનસંઘ સમસ્તના આભારી છીએ. આ સમગ્ર ચેથા ભાગના કાગળના દ્રવ્ય સહાયક શ્રી વિશાશ્રીમાળી તપગચ્છ જૈન સંઘ-જામનગર ના આભાર સહ
પ્રવિણચંદ્ર જે. મહેતા અભિનવ શ્રુત પ્રકાશન વતી

Page #6

શ્રી નમિનાથ ભગવાન
A
કૃષ્ણ બલભદ્રજી પૂછત કસોટીના પ્રતિમાજી
(જે દહેરાસરજીનું બારણું મટ્ટુ થતુ નથી અને શિખર ચતુ નથી )
{ •t je e d ના ચાનક હસી ગામો પાડી મારી છે - Ke ! IIT ના માનાક ગીતેમીનાર્ય ભગવંત જાબના બો
» ક યૂ બેંક બેંક બેંક ક ક ક ક ક ક ક ચૂક ક ક ક ચૂક
અભ્યાસ
બાલ બ્રહ્મચારી પ્રભુના દર્શન પૂર્વક અભ્યાસ કરતાં – અભ્યાસક
શ્રી નેમિનાથ ભગવાન
જામનગરના શહેજના દહેરાસરજીના
જૂના મૂળનાયક (હાલ અરિહંત રૂપ ઉપર બિરાજમાન કરી પુન: પ્રતિષ્ઠા થયેલ છે)
* 4 3 ?? 4 P = 13+eg
1 as e as a es pe
e 2 ep 49 he TRFD BFF!
નિર્મલ બ્રહ્મચર્ય નિર્મલ બ્રહ્મચર્ય પાળી પરપરાએ સાન્ધત સુખને પામા એ શુભેચ્છા

Page #7

Page #8

00 પ્રસ્તાવના
0
0
0
0 ઋણ સ્વીકાર
વ્યાકરણ અભ્યાસ શામાટે ?
આ અભિનવ હેમ લઘુ પ્રક્રિયા અભ્યાસનું મહત્વ
આ ગ્રન્થના ઉપયોગ કઈ રીતે કરશે! ?
00 વિષય સૂચિ ૧ ગિન્ત પ્રક્રિયા ૨ સન્ પ્રક્રિયા
૩ યડન્ત પ્રક્રિયા
લધુ પ્રક્રિયા એટલે માત્ર બે બુક નહીં
0 પૂ. ગચ્છાધિપતિશ્રીના આશીર્વાદ અને શુભેચ્છા
૪ ય-ક્લુમન્ત પ્રક્રિયા ૫. નામધાતુ પ્રક્રિયા ૬ ભાવકમ ણેા પ્રક્રિયા ૭ કૃદન્ત પ્રક્રિયા
[5]
અનુક્રમણિકા
૫ ધાતુ ઉપસર્ગ સંબંધ નિરૂપણ
૬ સિદ્ધહેમ સૂત્ર ક્રમ
૧૪ ધાતુ સખ્યા સમુચ્ચય ૧૫ સંદભ સૂચિ
00 દ્રશ્ય સહાયકાની નામાવલી
મૂળ સૂત્રો
રૂપ
૩૦
૧૭
૫
૧૬
00 પરિશિષ્ટા
૧ રૂપાવલી (૧ થી ૬ પ્રક્રિયાની, અનુક્રમ પૃષ્ઠ ૧૬૭ ઉપર)

૨ કૃદન્તમાલા
૩ ધાતુ પ્રત્યય અનુબ ́ધફળ (કૃદન્તમાલાની નીચે) ૪ અઢાર િસૂત્રકમ
૭
સેટૂ અનિદ્ કારિકા
૮ સેટૂ અનિદ્ વેટ્ વિભાગીકરણ યંત્ર
૯ સેટ્ અનિદ્ સ ંખ્યા પૃથક્કરણ
૧૦ ગણુ અને અન્તગ ત ગણુનું ફળ નિરૂપણુ
૧૧ સકમક અકર્મક નિરૂપણુ
૧૨ અનુસ્વારાદિ નિરૂપણ ૧૩ શુદ્ધિ પત્રક
રે
૨૦૯
અંતગ ત સૂત્રેા

ટ° 1 6 6
પૃષ્ટાંક
6779212
10
11
?? # 2 P
૧
લ
૧૦૫
૧૬૮
૧૬૯
૧૯૪
२००
૨૦૧
૨૦૮
૨૧૪
૨૧૫
૨૧૬
૨૧૮
૨૧૯
૨૨૦
૨૨૩
૪
૨૨૬

Page #9

(6)
પ્રસ્તાવના
૧૧૯૪-૯૫ ના સમયગાળામાં પૂ. કલિકાલ સર્વજ્ઞ ભગવંત શ્રીમદ્દ હેમચંદ્રાચાર્ય સિદ્ધહેમ શબ્દાનુશાસનની રચના કરી. પછી તત્સમ્બધી અન્ય સંસ્કૃત સાહિત્યની રચનાઓ થઈ, જુદાજુદા વિદ્વાનોએ અષ્ટાધ્યાયી ક્રમમાં રહેલ શબ્દાનુશાસનને પ્રક્રિયા ક્રમમાં ફેરવ્યો પણ તે બધામાં પૂ. મહોપાધ્યાય વિનયવિજ્યજી દ્વારા ૧૭૧૦માં રચાયેલ “હેમલધુપ્રક્રિયા વધુ પ્રચલીત બની. આજ પર્યત તેનો અભ્યાસ પૂ. સાધુ-સાધ્વીજીઓ કરી રહ્યા છે. લગભગ ૩રપ વર્ષ થયા તેનું કઈ ભાષાન્તર થયું નથી તેથી લઘુપ્રક્રિયાનો અનુવાદ તથા વિવિધ ગ્રન્થના નિચોડરૂપ એ સંદર્ભ–વિવરણયુક્ત ગ્રન્થ તૈયાર કરવાની યોજનાના ભાગરૂપે “અભિનવ હેમ લધુ પ્રક્રિયા ભાગ-૪ પ્રગટ કરતાં આ કાર્ય પૂર્ણ થાય છે,
- પુ. ગુરુદેવ મુનિરાજશ્રી સુધર્મસાગરજીની અનન્ય પ્રેરણા, દઢ વિધાસ, કાર્યાજ પિતાને ખભે રાખીને મને લેખન કાર્યની સગવડ કરી આપવાને ઉત્સાહ વગેરે અનેક ઉપકારોથી જ આ ગ્રન્થ લેખન અને પ્રકાશક શકય બન્યા. પૂજ્યશ્રીની જ વિશિષ્ટ પ્રેરણા અને અંતરના આશિષથી પ્રથમ અને દ્વિતીય ભાગનું વિમોચન જામનગર શ્રી સંધ પ્રમુખશ્રી ભાનુભાઈ દોશીના પ્રમુખપણામાં કર્યું સેનામાં સુંગધની જેમ પ્રથમ ભાગના વિમેચનમાં પુ ગચ્છાધિપતિશ્રી દેવેન્દ્રસાગરસૂરિજીની પાવન નિશ્રા અને શુભ વાણીને લાભ મળ્યો,
ભાગ બે-ત્રણ-ચારના મુદ્રણમાં અતિ મદદરૂપ બનેલ શ્રી જામનગર વિ. ત. જ્ઞાતિનું ટ્રસ્ટી મંડળ વિશેષ્ટ સેક્રેટરી જોગીભાઈ મહેતા તથા પાઠશાળાના ટ્રસ્ટી વીકમભાઈ, બીપીનભાઈને આ તકે યાદ કરવા જ ઘટે “માત્ર બે દિવસમાં તૈયાર કરી આપશું તમે શું ચિંતા કરો છો ? એવું વિશ્વાસથી કહેનાર અને કરનાર કૃદન્ત માલા ના સર્જકે તે કદી વિસ્મૃત થઈ જ ન શકે સુશ્રાવક કાન્તીભાઈ, પ્રવીણભાઈ, હર્ષદભાઈ ને સહકાર અતીવ નોંધપાત્ર રહ્યો.
ચાર ભાગ દ્વારા પ્રથમ ભાગમાં સંજ્ઞા પરિભાષા સધિ ષટલિંગ અવ્યય બીજા ભાગમાં શ્રી પ્રત્યય-કારક-સમાસ તદ્ધિત, ત્રીજા ભાગમાં ૧૦ ગણની કર્તરી પ્રક્રિયા ચોથા ભાગમાં ણિગન્ત સન , યડ-ત, વડ-લુન્ત, નામધાતુ ભાવકર્માણ પ્રક્રિયા તથા કુદત એ રીતે ૧૯૦૦ સૂત્રો દ્વારા પ્રકાશિત કરાયા છે વિશિષ્ટ પરિશિષ્ટ બેવડા સૂવાનુક્રમ સંદર્ભયુકત વિવેચનો આદિ પ્રચૂર માહિતીથી તૈયાર થયેલ આ દળદાર ગ્રન્થ કેવળ “પઠન પાઠન મુલ્યથી જ વિતરીત થઈ રહ્યો છે. - લધુવૃત્તિના અભ્યાસકો પણ જે સંદર્ભ સાહિત્યને ઉપયોગ ભાગ્યે જ કરતા હોય તેવા બૃહન્યાસ, ન્યાયસંગ્રહ, અન્ય પાંચેક પ્રક્રિયા ગ્રન્થો, કોષ વગેરેના યોગ્ય અવતરણો અને વિવરણે સહિતને આ ચોથો ભાગ અને ગુજરાતી ભાષાના માધ્યમ દ્વારા કરાયેલી સરળ અને સ્પષ્ટ રજુઆત પ્રક્રિયા અભ્યાસના અધ્યયન-અધ્યાપન તથા સિદ્ધહેમ શબ્દાનુશાસનનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવામાં સહાયક બનશે તેવી અતુટ શ્રદ્ધા...

Page #10

વ્યાકરણ અભ્યાસ શા માટે
વિદ્યાવ્યાસંગી પૂ. ગુરૂદેવશ્રી સુધર્મસાગરજી મ. સા. ની અંતકરણની પ્રેરણાથી આ અભિનવ “હેમ લધુપ્રક્રિયા. તૈયાર તે થઈ–પણ વ્યાકરણ અભ્યાસની આવશ્યક્તા સમજ્યા વિના માત્ર ગતાનુગતિક રીતે બે બુકથી લઘુવૃત્તિનાં અભ્યાસને આપણા નિસ્પૃહી પંડિતવર્ય શ્રી વજુભાઈ કાળી મજુરી સમાન ગણે છે–તેથી વ્યાકરણ અભ્યાસનું મહત્તવ માનસમાં પ્રતિપાદિત કરીને ધ્યેય સિદ્ધિની દિશામાં કદમ માંડવા ઉચિત ગણાય.
કોઈપણ ભાષાનાં પ્રમાણિક અને સર્વાગ સંપૂર્ણ અભ્યાસ માટે તેના વ્યાકરણનું જ્ઞાન નિતાત આવશ્યક છે. વાણી દ્વારા માનવ પિતાના વિચારોને આકાર આપે છે-વાણીનું નિયમન વ્યાકરણ થકી થાય છે તેથી વ્યાકરણના અભ્યાસ વિના શિષ્ટ વાણી વ્યવહાર મુશ્કેલ બને શાસ્ત્ર પ્રત્યેના અધ્યયન અને પરિશીલન માટે વ્યાકરણ જ્ઞાન આવશ્યક છે. તેથી જ કહેવાય છે કે :
- ૧૯ % વ્યાકરણ એ ભાષાનું ભુપાદક શાસ્ત્ર છે. પ્રયોગનું શુદ્ધ સાચું જ્ઞાન કરાવનાર છે. ભાવમાં મૃત જયોત પ્રગટાવનાર છે. સકલ શાસ્ત્રમાં દીપક સમાન છે. શબ્દ ધાતુરૂપ દરિયો છે સંજ્ઞા પરિભાષા-ન્યાગણ-ધાતુઓ-કારકે–અવ્ય-પ્રત્ય આદિને પ્રતિપાદન કરનાર અનુપમ ખજાનો છે. અન્ય રચનામાં સહાયક છે. અન્ય ભાગમાં મુસાફરી કરનારને ભોમિયા તુલ્ય છે.” * “લેકમાં અને શાસ્ત્રમાં આવતા શબ્દો જેની વડે સધાય એવું જે શબ્દ શાસ્ત્ર તેનું નામ વ્યાકરણ
–આવશ્યકવૃતિ પૂ. હરિભદ્રસૂરિજી * “વ્યાકરણ ભણવાથી પદની સિદ્ધિ થાય છે. પદની સિદ્ધિથી અર્થને નિર્ણય થાય છે અર્થ નિર્ણયથી તત્વનું જ્ઞાન થાય છે તત્ત્વજ્ઞાનથી મોક્ષની પ્રાપ્ત થાય છે.”
શ્રીપ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર
વાણી-વ્યવહારમાં પક્ષ બનેલી એવી સંસ્કૃત ભાષાના પથ ) પર કદમ માંડવા વ્યાકરણ એક માત્ર સાધન છે. આ
A
܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀
૪ આ અભિનવ “હેમ લઘુપ્રક્રિયાના અભ્યાસનું મહત્ત્વ આ
જે રીતે અષ્ટાધ્યાયી (સિધહેમમાં સાત અધ્યાય) ક્રમમાં રચાયેલા વ્યાકરણેને કાળક્રમે પ્રક્રિયા કમમાં પરિવર્તિત કરવાની આવશ્યકતા ઉદ્ભવી અને જુદા જુદા પ્રક્રિયા પુસ્તકની રચના થઈ, હૈમ લઘુપ્રક્રિયાને પણ મુદ્રિત કરાવતા તેમાં “ટીપણે મુકી સ્પષ્ટીકરણ માટે પ્રયાસ થયે તે રીતે આ અનુવાદ સ્વઅધ્યન અધ્યાપન કાર્યમાં તો ઉપયોગી થશે તદ્દઉપરાંત તેમાં નિમ્નલિખિત વિશેષતાઓ સમાવિષ્ટ છે જેના વડે અભ્યાસ સાધન બનશે. * માત્ર બે બુક કરતાં વિશેષ જાણકારી મળે - સંદિગ્ધતા નિવારણ :- લઘુવૃત્તિ અભ્યાસમાં પણ ઉદ્ભવતી કેટલીક સમસ્યાઓનું અહીં બ્રહવૃત્તિ
ન્યાસ, કેશ જેવા સંદર્ભોમાંથી થયેલ ગુજરાતી અવતરણ સંદિધતા નિવારવા મદદરૂપ બને.

Page #11

(8)
અપૂણવૃતિ કે વૃતિ અભાવે પૂરતો લુત્યર્થ પૂરો પાડે :- પ્રક્રિયાકારે કેટલાંક સુત્રોની વૃતિ અપૂર્ણ રાખી છે જેમકે સન પ્રક્રિયા સૂત્ર ૧૮ વાયો રીવીજૂ નવકિઃ ની વૃત્તિમાં નવઃિ શબ્દની વૃતિ નોંધાઈ જ નથી ત્યાં વૃત્વર્થ દ્વારા અપૂર્ણતા નિવારાઈ છે. સન પ્રક્રિયા-૧૭ બ્રકુટું પુછુ થે તથા કૃદન્ત પ્રક્રિયા સૂત્ર-૭ નશ્વાઢિાડને માં વૃતિ જ નથી ત્યાં આ ગ્રન્થ વૃયર્થ દ્વારા વૃતિ પૂરી પાડે છે
છે અને પ્રાન્ત જેવા શબ્દો પ્રક્રિયાની વૃતિમાં છોડી દેવાયા છે. પણ અર્થની દષ્ટિએ જરૂરી જણાતા તે
શબ્દોને યોગ્ય સ્થાન આપેલ છે.
* એક કરતાં વધારે સૂત્રોની વૃત્તિમાં યોગ્ય પૃથક્કરણ :- કૃદન્ત સૂત્ર-૨૭ હૃાવાડના માં બીજા ૨
અન્ય સૂત્રો ગોઠવેલ છે. સત્ર-૧૬૪માં ચાર સૂત્રો બીજ છે પ્રક્રિયામાં આવા કેટલાક સૂત્રોમાં એક કરતાં વધુ સૂત્રો આવે છે. ત્યાં અભ્યાસકને ગેટળે ન થાય તે માટે “શેષવૃતિ” નામક અલગ વિભાગમાં આ સૂત્રો પૃથકિત કર્યા છે.
* સૂત્ર કે વૃત્તિના અભાવનું નિવારણ :- યજ્ઞ પ્રક્રિયા સૂત્ર-૧૩ થૈજ્ઞને. માં ને દની વધારાનું
સુત્ર ગોઠવેલ છે પણ વૃત્તિ નથી ત્યાં સિદ્ધહેમ વ્યાકરણાધારે વૃત્તિ નોંધી છે એ રીતે કયાંક સૂત્રમાં વધારાની સૂત્રની વૃત્તિ છે પણ સૂત્ર નથી ત્યાં અલગ પેટા ક્રમાંક આપી સત્ર નોંધેલ છે.
* મૂળ સૂત્ર બદલી દેવાયું હોય ત્યાં મૂળ સૂત્ર આપવું :- જેમકે કુદત પ્રક્રિયા સૂત્ર-૧
ચાતુમેયાતિવદુરુમ્ માં માતુમાદ્રિ. અને વદુરુમ્ બે અલગ સૂત્રો છે. * સૂત્ર સમ્બન્ધી આમ કેમ જેવા પ્રશ્નોનું નિવારણ :- વરુત્ત સુત્ર-૧૭ વર્ષે રૂતિ વિમ્ ? કહયું
પણ દરેક સૂત્રમાં અને પ્રશ્ન નથી આ ગ્રન્થ તેવી શંકા અને સમાધાને આપશે.
ઉપરોકત મુદાઓ ઉપરાંત નીચેની બાબત નોંધપાત્ર છે.
* સંદર્ભ સાહિત્ય :- ન્યા, લિંગાનુશાસનથી લિંગ નિર્ણય, પ્રસંગોચિત ઉણાદિ વગેરેની મૂળ
સંદર્ભો સહિત નોંધ કરેલ છે.
આ મૂળવૃત્તિ :- લઘુ પ્રક્રિયાની મૂળ વૃત્તિ હેવાથી મૂળ ગ્રંથની આવશ્યકતા ન રહે.
# સાધનિકા :- જરૂરી સાધનિકાને લીધે સંબંધિત સૂત્ર સંબંધે સ્પષ્ટ બને.
જ પરિશિષ્ટ :- અકારાદિ અને સિદ્ધહેમ સૂત્ર ક્રમથી પ્રકિયા અને લઘુવૃત્તિ બંનેના અભ્યાસીઓને યોગ્ય
માર્ગદર્શન ધાતુ રૂપાવલી અને કૃદન્તમાળા તૈયાર રૂપે પુરા પાડે છે તેમજ માહિતી લક્ષી બીજા પરિશિષ્ટ
સંક્ષેપમાં આ અનુવાદ ગ્રંથ માત્ર પ્રક્રિયા ઉપરાંત વ્યાકરણ ના પાંચ અંગેનો યથોચિત બોધ કરાવે છે જે અધ્યાપકને પણ ઉપયેગી થશે.

Page #12

[9]
છે આ ગ્રન્થને ઉપયોગ કઈ રીતે કરશે આ પૂ. ગુરુદેવશ્રી સુધમસાગરજી મ. સા. ની પ્રેરણાથી કેટલાંક દિશા સૂચને આ
(૧) મૂળ સૂત્રના ત્રણ ક્રમાંકન :- [૧] સૂત્ર પૂર્વ પ્રકરણાનુસાર કમાંક ૧ ૨ ૩... [૨] સૂત્ર પછી
મને કમ [૩] સૂર પુર્ણ થતાં નીચે સળંગ કમ દા. ત. તે ઃ સૂત્રને ક્રમ ૧૫ છે. સિદ્ધહેમનો ક્રમ ૪૩/૧૦૯ છે અને સૂત્ર પુરૂ થતાં નાચે [૧૦૫૪] લઘુપ્રક્રિયાને સળંગ સૂત્ર ક્રમાંક છે. (૨) સુત્ર પૃથક્કરણ :- સૂત્ર પછી સૂત્ર પૃથક્કરણ વિભાગ છે જેમાં સન્ધિ રહિત સૂત્રોની નોંધ છે જેથી વૃત્તિની મદદ વિના પણ સૂત્ર મહદ્ અંશે સ્પષ્ટ બનશે જેમકે તિ રે વારવાā s ને દુ: નું, તિ ૨ उपान्त्यात् उः अन् उदुः ।। (૩) વૃતિ :- ત્રીજો વૃત્તિ વિભાગ પ્રક્રિયા વૃતિ દર્શાવે છે જે અપ્રાપ્ય બનતી જતી હૈમ લઘુપ્રક્રિયાની જરૂરિયાત પૂર્ણ કરશે (૪) વૃત્યર્થ :- લઘુપ્રક્રિયાની મૂળ વૃતિ (શેઘવૃતિ સિવાયની) ને અનુવાદ દર્શાવે છે છતાં પ્રક્રિયામાં મૂળ વૃત્તિનો અભાવ, અપંગતાં કે અન્ય સંદિગ્ધતા હોય ત્યાં આ વિભાગ દ્વારા સિધહેમ શબ્દાનુશાસનની મદદ વડે પ્રત્યેક સૂત્રની વૃતિને સરળ-સ્પષ્ટ પુરો અર્થ અપાય છે. (૫) અનુવૃતિ :- આ વિભાગ કેવળ જ્ઞાસુઓ માટે છે સિદ્ધહેમ વ્યાકરણ પરથી બનેલી પ્રષિાઓમાં અનુવૃત્તિક્રમ જળવાતો નથી. તેથી કેટલાક સૂત્રોમાં ન જણાતી બાબત વૃતિમાં જોવા મળતાં અભ્યાસકને સંશય થાય કે આ બાબત વૃતિમાં કેમ ? જેમકે ના મધાતુ સૂત્ર ૩ નિ માં અવન્તસ્થ લખ્યું. તેથી પૂર્વની અનુવતિ દર્શાવવા રાવસ્યા ૪/૩/૧૧૧ નેધવું પડયું આ સંજોગોમાં અનુવૃત્તિ વિભાગના સૂત્રો જિજ્ઞાસા સંતોષવા દિશાસુચક છે. (૬) વિશેષ વિભાગ :- વિશેષ હકીકતો માટે જ છે સંદર્ભ સૂચિ મુજબના સાહિત્ય પરથી સવો સંબંધ પ્ર, ખુલાસા વિશેષતા, ન્યાયે, વ્યુત્પતિ વગેરેની નોંધ છે જેના અભ્યાસથી સૂત્રો વધુ સ્પષ્ટ થશે, સારો અવધ થશે. સંશય નિવારણ શક્ય બનશે છતાં વૃત્યથી બરાબર સમજીને આ વિભાગ વાંચવા કેમ કે જે રીતે મધ્યમવૃત્તિ કે આનંદ બેધિની ટીકા માં આવી છે અને બૃહત્યાસમાં ચા. સ. વિભાગ છે તે રીતે અહીં ‘વિશેષ છે........... આ ઉપરાંત વિશેષ ઉદાહરણો, પ્રક્રિયા સાથે સંબંધ ન હોવા માત્રથી છેડી દેવાયેલા સૂત્ર સ બંધિ દ્રષ્ટાંતો ને બૃહદવૃતિમાંથી અત્રે રથાન અપાયેલ છે બૃહદમપ્રક્રિયામાંથી ગણ પઠની નેંધ લીધેલી છે જેના વડે સૂત્રના બાકી કાર્યક્ષેત્રનો બોધ શકય બનશે. (૭) પાદનોંધ - સંદર્ભોની ઠાંક સહિતની નોંધ છે જે વિશેષ માહિતી માટે અભ્યાસને મુળ સ્ત્રોત પુરો પાડે પાદનોંધ નિશાની 0 ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ આ રીતે છે. (૮) શેષવૃતિ :- મૂળ સૂત્ર ઉપરાંતનાં અન્ય સૂત્રો કે સંબંધિત અન્ય હકીકતો અહીં નોંધેલ છે અંતર્ગત સૂત્રો [ ] આ કૌસમાં સળંગ ક્રમ આપી નોંધેલ છે જે કે લંબાણ ભયે શેષવૃત્તિના સૂત્રોમાં માત્ર વૃત્યર્થ આપેલ છે.
આ ગ્રન્થ માં ના સંક્ષેપ :- વ્યા - થાકરણ કારા-કારાત, એ. વ - એકવચન દ્વિવ - દ્વિવચન, બ. વ. - બહુવચન, પ્ર પ્રથમ, દ્વિ. – દ્વિતીયા. – – તૃતીયા ૧-4 વર્તમાના ર–સ સપ્તમી ૩- વં પંચમી ૪-હ્ય ઘરતની પ-ચ અદ્યતની ૬-૬ પરોક્ષા
૭-ઝા આશી; ૮-ગ્ર શ્વસ્તની ૯-મ ભવિષ્યન્તી ૧૦-%િ કિયાતિપતિ ક.-કુદત આટલી સૂચનાથી સ્વઅધ્યયન શકય બને તે શુભેચ્છા
-દીપરત્નસાગર

Page #13

[10].
ઋણ સ્વીકાર
પૂજ્ય મુનિરાજ શ્રી સુધર્મસાગરજી મહારાજ સાહેબ જેમની અનન્ય પ્રેરણા, પરિશ્રમ ઉત્કટ લાગણી, કાબેજ વહનશક્તિ, કૃપા આદિથી
આ ગ્રન્થ લેખન અને પ્રકાશન શક્ય બન્યા. પૂ. આ. દેવ સુર્યોદયસાગર સુરિજી મ. સા. . પૂ. આ. દેવ વિજય સુર્યોદયસુરિજી મ. સા. સંસ્કૃત માર્ગોપદેશિકાને અભ્યાસ કરાવી વ્યાકરણને પિતાના વિનિત શિષ્યને આજ્ઞા કરતા મજબુત પાયે નાખે, પુસ્તકે આયા | ‘ન્યાય સંગ્રહ' ને સુંદર અભ્યાસ થયો
પૂ. આ. દેવ વિજય થશે દેવ સુરીશ્વરજી મ. સા.
જેમની વિશિષ્ટ પ્રેરણા અને આશીર્વાદથી સિદ્ધહેમ વ્યાકરણ ભણાયું પૂ. મુનિશ્રી જિતરનસાગરજી પૂ. મુનિશ્રી મુકિતરત્નસાગરજી, સાધ્વી શ્રી રમ્યજ્ઞાશ્રીજી
જેઓએ પોતાની નેંધપોથીઓ એકાદ વર્ષ જેવા લાંબા સમય માટે પૂર્ણ વિશ્વાસથી વાંચવા આપી. પૂ. મુનિશ્રી નંદિઘોષવિજયજી:- પુરતો સમય-સુંદર છણાવટ પૂર્વક “ન્યાય સંગ્રહ ભણાવ્યો નિપૂહિ વિદ્વદ્દવર્ય પંડિતજી વૃજલાલ વાલજી ઉપાધ્યાય સંશય નિવારવા પત્રોના તાત્કાલીક ઉત્તર આપ્યા, પિતાને મુકત અભિપ્રાય આપી નિષ્ણાંત છાપ મારી
પંચાંગી વ્યાકરણને બંધ કરાવ્યું. આ ગ્રન્થની પ્રેસ કોપી તપાસવા સુંદરતમ વ્યવસ્થા કરાવી પડતવર્ય છબીલદાસજી : સિદ્ધહેમના સૂત્રોની વિશેષતા જણાવી અભિનવ પ્રકાશ પાડ
પંડિતશ્રી ધીરુભાઈ (મોટા) ધીરુભાઈ નાના), મહાદેવભાઈ-જેમનાથી સિદ્ધહેમનું જ્ઞાન મળ્યું શ્રી લાવણ્યસૂરિ જ્ઞાનમંદિર, અંધેરી, ગુજરાતી સંધે અભ્યાસ માટે પુસ્તક આપ્યા
શ્રી ખુશાલભવન જૈન સંઘ અમદાવાદ શ્રાવક પંડિતની ૮ માસ માટે સગવડ આપી જરૂરી તમામ પુસ્તક ખરીદી અહા, એક, ન મળતા પુસ્તકની આ મેળે ઝેરોક્ષ કરાવી આ ગ્રંથ- ઈમારતના રતભે મુક્યા. સાધુ-બહુમાન વિવેક પુર્વક વાત કરવાની પદ્ધતિ સધુની અનુકુળતા પ્રતિકુળતા મુજબ સગવડ કરવાની વૃત્તિ-પ્રવૃત્તિ ખુશાલ ભવન જૈન ઉપાશ્રયના ટ્રસ્ટી જેટલી બહુજ ઓછા સંધના દ્રસ્ટીમાં હશે ! ! !
સાધ્વી શ્રી દિવ્યગુણશ્રીજી ધૂપસળીની જેમ સ્વ. સમર્પણ થકી નિજીસુઝદ્વારા ગ્રન્થમારતને સુવાસિત કરી * પ્રત્યક્ષ કે પરોક્ષ રીતે સહાયક એવા તમામ પૂ. શ્રમણ ભગવંતો તેમજ વ્યકિતઓ અને સં
શ્રી વિશાશ્રીમાળી તપગચ્છ જૈન સંઘ જામનગર આ સમગ્ર ભાગ ૪ના તમામ કાગળ માટે ઉદાર હાથે દ્રવ્ય સહાય કરી

Page #14

[11]
[એક ભ્રામક માન્યતાનું નિરસન]. લઘુપ્રક્રીયા એટલે માત્ર બે બુક નહીં કેટલાક વિદ્વાન પદસ્થ શ્રાવક પંડિત વગેરે એવો મત ધરાવે છે કે લઘુપ્રક્રિયાને અભ્યાસ હવે નિર્થક છે કેમ કે લઘુક્રિયા માત્ર બે બુકથી વિશેષ કંઈ નથી પણ હૈમ સંસ્કૃત પ્રવેશિકા પ્રથમ અને મધ્યમાં કે માર્ગોપદેશિક અને મદિરાઃ પ્રવેશિકા કરતાં હૈમ લઘુપ્રક્રિયામાં નીચેની વિશેષતાઓ છે. ૧ યત ક્રિયા, યલુબત્ત પ્રક્રિયા તથા નામધાતુ પ્રક્રિયાને બંધ થાય છે. ૨ તદ્ધિત પ્રત્યયેની મુખ્ય તથા અંતર્ગત કુલ ૩૯૦ જેટલા સૂત્રો દ્વારા) વ્યવસ્થિત વિભાગીકરણ સહિતચર્ચા ૩ બસે જેટલા સુત્રો દ્વારા કૃદન્ત પ્રક્રિયાની ઝીણવટભરી છણાવટ. ૪ સૂત્રોના અંતર્ગત રહોને પ્રગટ કરતી પરિભાષાઓનું સ્પષ્ટીકરણ ૫ ધાતુઓની અનુબંધ સાથે રજુઆત – દા. ત. કથજૂ માં જૂ અનુબંધ (૧૦) ગુnી ગણ સુચવે છે.
ધ માં જૂ અનુબંધ (૪) દ્વિવાઢિ ગણ સુચવે છે. ૬ ધાતુ પારાયણના કમાનુસાર ધાતુઓનું જ્ઞાન – જે ધાતુરનાકર આદિ જોવામાં તથા “ધાતુપાઠ” તૈયાર
કરવામાં મદદરૂપ બને છે. ૭ સિદ્ધહેમ શબ્દાનુશાનના અભ્યાસ માટે સુત્રોનું તાદામ્ય ૮ બે બુકમાં માત્ર ૮૦૦ જેટલા સુત્રોને સમાવેશ થાય છે લઘુપ્રક્રિયામાં લગભગ ૧૭૦૦ થી ૧૮૦૦
જેટલા સૂત્રો સમાયા છે જેથી બુક કરતાં બમણાં સુત્રોનું જ્ઞાન થાય છે. ' ૯ લગભગ પોણાત્રણસો જેટલી ધાતુઓનું ધાતુરનાકરના ભાગ માં થયેલ વિભાજન મુજબની પ્રક્રિયાઓ
અનુસાર જ્ઞાન - સમજ. ૧૦ સંસ્કૃત વાંચન ક્ષમતાની ખીલવણી.
બે બુક એ “ગ્રામર – ટ્રાન્સલેશન મેથડ અનુસાર તૈયાર થયેલ પુસ્તક છે. જે સંસ્કૃત ભાષાને વ્યવહારમાં પ્રયોજવની પ્રાથમિક ભૂમિકા રૂપ છે. તેની અને પ્રક્રિયા વ્યાકરણની તુલનાજ અસ્થાને ગણાય.
વળી કેટલાક માને છે કે લઘુત્તિ ” [સિદ્ધહેમ શબ્દાનુશાન એટલે લઘુવૃત્તિ-માત્ર એ ભ્રમ પ્રર્વતે છે.] જ ભણવી જોઈએ પ્રક્રિયા નહી – મુર્ધન્ય વિદ્વ ને જ્ઞાત હશે જ કે લધુવૃત્તિ અ પૂર્ણ પ્રથ નથી પણ પૂર્ણતા તરફ ગતિ કરાવતો ગ્રંથ છે. લધુપ્રક્રિયાની જેમ લઘુવૃત્તિ એ પણ માત્ર નિર્દશન ગ્રન્થ છે, એટલે જ આ અનુવાદ પ્રથમાં બ્રહવૃત્તિ, ન્યાયસંગ્રહ, લિંગાનુશાસન જેવા ગ્રન્થના અવતરણે લીધા છે લઘુપ્રક્રિયા એટલે માત્ર બે બુક માનીને લઘુવૃત્તિ તરફ અંગુલી નિર્દેશ કરતા વિદ્વાનને એટલા જ વિજ્ઞપ્તિ કે જે સિદ્ધહેમનું સુવ્યવસ્થિત જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવું એજ એક માત્ર લક્ય હોય તે બૃહદ્રવૃત્તિ ના રૂપષ્ટ જ્ઞાન અને સમાજ વિના માત્ર લધુવૃત્તિનું અધ્યાપન અથવા તો માત્ર લઘુવૃત્તિના અભ્યાસથી પૂર્ણ વ્યાકરણનો બોધ થવાની માન્યતા એ પણ લઘુપ્રક્રિયા એટલે માત્ર બે બુક જે જ ભ્રમ છે એ વાત નિર્વિવાદ સ્વીકારવી રહી.
ખંભાતમાં પંડિતવર્ય છબીલદાસજી એ સાધુના દૃષ્ટાંત થકી કહેલું કે લઘુવૃત્તિ ભણ્યાં બાદ એમ થાય કે (સવ કુછ નહીં માતા) હવે મને વ્યાકરણમાં કાંઈ ખબર પડતી નથી તે માનવું તેઓ સિધહેમ શબ્દાનુશાસન વિશે કાંઇક જાણતા થયા છે.
-દીપરત્નસાગર

Page #15

પ્રાધ્યાપક શાંતિભુવન જામનગર.
[12]
પંડિત વૃજલાલ વાલજી ઉપાધ્યાય

દીપરત્નસાગર દ્વારા સંપાદીત આ અભિનવ લઘુપ્રક્રિયાની મહેનત પ્રશ’સનીય છે કા નિવિઘ્ને પરિપૂર્ણતાને પામે અને વધુને વધુ શ્રુત ભક્તિ દ્વારા આલવાને માગે લાવવા પ્રયત્નશીલ રહે એજ ભાવના.
–આ દેવેન્દ્રસાગરસૂરિ
આપશ્રીની અભિનવ કૃતિનાં દર્શન થયાં, વિહંગાવલેાકન કર્યું અને લેખકની વિશિષ્ટ દ્રષ્ટી અને લીધેલા પરિશ્રમ, વિવિધ વિશેષતાઓ જોઇ ઘણી પ્રસન્નતા અનુભવી. છેલ્લા ૩૦/૪૦ વરસથી ઉગતા વિદ્યાર્થીઓને વ્યાકરણ જ્યારે વ્યાધીકરણ જેવું થઈ પડયુ છે અને આનુ મુખ્ય ક્ષેત્ર ગણાતા આપણા શ્રમણ સંઘમાં તેનું મહત્ત્વ વિસરાતું જાય છે ત્યારે અનેક શાસ્ત્રાની પ્રાથમિક ચાથી જેવી આ વિદ્યાની ન્યાત જલતી રહે એના માટે જે કાંઈ પ્રયત્ના થાય તે આની ચિંતા કરનારાઓ માટે આવકાર્ય બની રહે છે.
ગુરૂનિશ્રા-કૃપા વિદ્યાની લગન, બીજાને ઉપકારક બનવાની તમન્ના લેખકના ને અન્યના હિતમાં ઉપયાગી બની રહેરો – ધન્યવાદ – જ્ઞાનક્ષેત્રે કંઇક લાભ આપવા વિનતી.
યશેાદેવસૂરિની વદના
વેદાન્તાચાય

-

Page #16

कलिकाल सर्वज्ञ पू. हेमचन्द्रसूरिभ्यो नमः पू. महापाध्याय विनयविजयजी गणिवरेभ्यो नम
|| શમ્
0 મિગત પ્રક્રિયા છે
濕端慕溪源漂黨票源源源璃慕聽露露蕩黑惡惡惡惡惡露惡骡骡骡骡骡骡骡骡
Tળાન્ત-સામાન્ય અર્થ-જિના પ્રત્યય અને હોય તેવી પ્રક્રિયા એ થાય, પણ પ્રત્યય શા માટે ?
જ્યારે કર્તાને પ્રેરણા કરે ત્યારે આ પ્રત્યયનો ઉપયોગ થાય છે. જેમાં ચૈત્ર રાંધે છે ? ત્યાં રાંઘવું એ ક્રિયા છે તેનો કર્તા ચેત્ર છે. પણ મૈત્ર -ચૈત્ર પાસે રંધાવે છે. (યતિ) તો અહીં પ્રેરણા અર્થ છે. એટલે કે પ્રેરક રચનામાં મેમ પ્રેકને કર્તા અન્ય હોય છે જે મૂળ ભેદના કર્તાને પ્રેરણા કરે છે. જેમકે મેત્ર
એ પ્રેક કર્યા છે જ્યારે ચેત્ર મૂળભેદનો કર્તા છે. મેત્ર ચેવને રાંધવાની પ્રેરણા કરે છે. 濕凝露麼漂麗露露源源源源露露聚惠源當選票瑞麗麗麗麗黨黨黨黨黨黨
聽聽聽聽濕滋潤護避
躁聰聰聰聰黨黨漂漂照聰聰
- ય -
*
= =
THE ESS
EM II
TIT
કરી
T
કરો
.
તા.
SHEET
કn if it. This is
કરી છે પાસ થાય
- it is
Fાકોર
ને
TET
માં
'
સt is EXEList
See r EIES - પો.
SHTRA "i;
જાઉં HS
ar/TrNW;
i
th it, i
ti HD} ///
S; WINNER
જે કાપી :
Fri
Riાં પપા મr! Fire
છે ' એક કરો
is
TEામ કરવાની કામગીરી
siY; ;
. .
, મારા ' '
!
= = = = કિમિ
I' VE THE PRESIDE THE . RET
--
SEE
THE BE:
મો .
પાપા : કે
, ;a: Exturali-:
ચીમનલાલ ચત્રભુજ બલાણીએ પધરાવ્યો

Page #17

5 SS AS S S S S S S $555555555
:
(१) प्रयोक्तृ व्यापारे णि‍ ३/४/२० ★ वृत्ति कुर्वन्तं यः प्रयुङ्क्तं तद् व्यापारे वाच्ये धातोर्णिम् वा स्यात् । कार उभयपदार्थ: । णकारो वृद्ध्यर्थः । भवन्तं प्रयुङ्क्ते । नामिनेोऽकलिहलेरिति वृद्धौ, भावयति |४|
ભગત પ્રક્રિયા
०
* ન્યાય ૩૧, ન્યાય સંગ્રહ પૃ ૮૪
गणु ( 1 ) - भावयति
(1) या सुत्रयी णिगू = भू + णिगू (इ)
(२) तरी वर्तमाना - भू + इ + शब् (अ) + तिव् ( 3 ) नामितोऽकलिहले श्री वृद्धि भौ + इ + अ + ति (४) ओदौतावाव् श्री आव्, इनो गुलु ए, एदैतोयाय् श्री भय् - भाव् + अय् + अ + ति
★ अनुवृति:- युजादेर्नवा 45 विशेष :
हरे ते.
.....ड
:- 0 प्रयोक्तृ ने प्रेरणा 0 वारी पक्षे वा यशेम भवन्तं प्रयुङ्क्ते 0 णि प्रत्यय लागतो होवाथी अद्यतनी भां णिश्रिदुनु... ३/४/५८ था प्रत्यक्ष थशे. ङ यी मधे द्वित्व थशे. - शेषवृत्ति :- भवन्तं प्रायुङ्क्त - णिश्रिदुनु ३/४/५८-६। ङः प्रत्यय, उपान्तस्थासमानलेोपि ४/२/३५ 21 @41-14 242 (for) 27. * न्याय - णौ यकृतं कार्य तत्सर्व स्थानिवद्भवते ते न्यायधी भूभां द्वित्व यया तथत भूभवि थशे.- भूणिग्+ङ+तू=भौ भाव भावि+ङ+तू = (ख) भवि + ङ = ( [इल स्थानीवत् थतां श्यो शितहाण :(यो क्षिष्ट) भू-स्थतां भूभवि+अत् ( 1 - व ) भावयति, भावयतः भावयन्ति

४/२/६३
भवन्तं प्रायुङ्क्त । मिश्री तेङागमे, उपान्त्यस्याऽसमानलोपीति हवे, णौ यत् कृतं कार्य तत्सर्व स्थानीवद् भवतीतिन्यायात् भू इति द्वित्वे स्वत्वे सुभवि इति स्थिते ।
મૈં નૃત્ય :- કરનારને જે પ્રેરણા કરે તે “व्यापार”–“०पापा?” अर्थ वाय्य होय त्यारे धातुने (इ) णि प्रत्यय विम्ये थाय छेग र उभय५हने ये छे. हर वृद्धिने भाटे छे
* सुत्रपृष :- असमान सम्वत् लघुन ★ वृति: नास्ति ममानलेोपेो यत्र तस्मिन ङपरे णौ द्वित्वं पूर्वस्य लघुनि धात्वक्ष पर सनी कार्य स्यात् । यथा वर्णान्त जान स्थापत्र परे सनि पूर्वस्य ओरि स्यात् । यथा च सनि पूर्वस्यात इः स्यात् तथात्रापि । ततो लघोऽस्वरादेरिति दीर्घे, णेरनिटीति णिलेापे, भवीभत् ક વૃત્ત્વ :- જેમાં સમાન સ્વરના લેપ
0 भवन्तं प्रयुङ्क्ते यताने / हाताने प्रेरे - भू धातु थयो नथी तेवा धातुभां ङ छे परमां ने मेवाणि पर
०
(२ - स ) भावयेत्
( ३-पं) भाव
भावयेताम, भावयेयुः (४ ह्य) अभावयत्
[ ८७५ ]
(२) अम्मानले सन्बल्लघुनि
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
છતાં દ્વિત્વ થયેલા પૂના સ્વરના લઘુ ધાતુ અક્ષર પર छत सन् य थाय छे (द्वित्व + धातु + णि+ङ
ये स्थित)
सन् भेषु भेट-भेम ओजन्तिस्थापवर्गेऽवणे ४/१/६० से सूत्रमा अन्ते अवाज अक्षरઅન્તસ્યા કે પ વર્ગના અક્ષરા પર છતાં સસ્તું પ્રત્યય લાગીને દ્વિર્ભાવ થયે છતે ૩ વર્ણાન્ત ધાતુના દ્વિવ થયેલા પૂ'ના ૩ના રૂ થાય છે. તેમ (અહીં પણ રૂ થાય)
[O हात पू धातु-द्वित्व पुपू+सन्+ते= पूर्व ना पूना उन पछी प होवाथी इ थशे पिपू+स+ ते ]

-
[0 री ते सन्यस्य ४/१/४ थी सन् પ્રત્યયથી ધાતુને દ્વિર્ભાવ થાય . દ્વિર્ભાવ પામેલા પૂર્વના अन इथाय पच्+सन् = पपच्+स+ति विपच्+स+ति तेम यहीं पशु ]
(५-अ ) अवीवत् भू+त् = (१) भू+ णिग्+ दिव् (त्) (२) नामिनेोकलिहले थी वृद्धि भौ+णि+तू ( 3 ) भाव + णि + तू (४) णिधिदु ० थी लागतां भाव+णि+ङ+त् (५) द्वित्व प्रणो यत् कृहां कार्य न्यायी स्थानीयत् धतः भूमावू - णि+ अत् (६) स्व: या भुभाग+अन् (७) उपान्त्यस्या० ॥ सुभाच् + णि+अतू (८) या सूत्रया सन्त्ने ओर्जाऽन्तस्था थी उने! इ, द्वितीय यो भूने। दीर्थो या इ-हीथ, णेरनिटि थी णि झोप, अंटू आगम हाथी अबीभवत्
लू

Page #18

ગિન્સ પ્રક્રિયા
★ अनुवृति :- (१) स्वपो णौ उ: ४/१/१२था णि | GAहिना म तृजिभूवदि.......रेविभ्यः था अन्त् (२) पूर्वस्य ४/1/७
प्रत्यय याय.
0 णेरनिटि था यता सोपन। ५५पा ४२ मा सूत्र 卐विशेष :- 0 हु प्रत्यय - णिश्रिद्रुस ..... | ३/४/५८ थी ङ
शपवृत्ति :- (७-आ) भाव्यात् - भू+णि+क्यान् 0 लघुनि यु?
भाव् +णि+क्यात् = (णेरनिटि था णि सो५. क् भयोगी अत-क्षत् - मही क्षु धातुने णि प्रत्यय बागवायी
छ) भाव्+यात = भाव्यात् अघतनाने। यो ५. तेकी आद्योडश एकस्वरःथी त |
| (८-व) भावथिता-भू+णि+ता=स्ताद्यशिताऽवणादेःयी द्वित्व य अततक्षत् ययुं छे. पण त पछी क्ष (५)
| इ2 = भू + + इ + ता % भा+ए+इ+ता = भाक्य् + इता મ યેગ હોવાથી તે ગુરુ અક્ષર થતાં તેને તિ ન થાય
| (-भ भावरिष्यति 0ण भयं?
| 0 आत्मने :- (1-व) भावयते (२-स) भावयेत अचकमन् - सदी कम् धातुने हु सानी अद्यतनी मां
| (3-4) भावयताम् (४-५) अभावयत् (--) अबीभवत अवकमत् ययु.णि नथी मारे चने। चिन याय (0 समान से५ म यो।
| ( 5-4) भावयाञ्चक्रे (७ - आ) भावयिषीष्ट
[14-) भावयिता (६-) भावयिष्यते (1.-3) कथ धातु-अ१२॥अत: सूत्रयी असारथये ।
अभावयिष्यत અને મથત બને છે 5 લોપ થતાં ને રિ ન થાય 0 अबीभवत् - अबीभवताम् - अबीभवन्
0 पच् - २१ ग-1/892 पाचयति ते २ यावे
0 कृ-४ गए-1/888 कारयति -शवे . [८७५]
0 रु-हिंसा ४२वी. 1-1/599 रावयति-हिंसा ४२।वे. (3) आमन्ताल्वाय्येत्नावय ४/3/८५
0 लू - साधु -८/1519 लावयति - सावे छे.
0 पू - पवित्र ४२७. 1-1/600 पावयति * सुत्रथ:- आम अन्त आलु आय्य इत्नी अय् 0 शास - शासन . 1-1/1095 शासयति * वृत्ति :- एषु पञ्चसु णेरयू स्यात् । भावयामास ६|| 0 दौक - गति ४२वी. 1-1/627 ढोकयति . भाव्यात् ।। भावयिता ।८। भावयेत । ४।। -(५-अ) अडढोकत-दना इ-तृतिय ६-४२ता है अबीभरत ५ पाचयति ४: अपीपचत् ५। पाचयते ४ यो-हस्व यता उ 41. अपीपचत ५। कारयति । ४ अचीकरत् ।५. राक्यति ।४।।
0 राज-शामg. -1/893 राजयति मही भूधातु अरीरवत् ५। लावयति ४। अलीलवत् ५। पावयति ४। राजछे तेभ ऋ- सप्रयोगी छे. तेथी उपान्त्यस्य... अपीपवत ५। शासयति ।४। अशशासत् ५. ढोकृङ्] शासदिताङ ४.२/3447 ऋदित धातुमा उपाय २१२ गती। ढोकमानं प्रयुक्ते दौकयति ।४। अड्ढौकत् ॥५॥
હસ્વ થશે નહીં. એટલે કે રાકૂ જ રહેશે. शास्वहित वर्जनात दृस्व निषेधः । राजयति ।४। |-- परेश मापाताना ३१ मा थरी अरराजत् ५। स्मरन्तं प्रयुङ्गले
| અને મેં જેવા થશે. અને સ્વરી હોવાથી આ ધાતુઓ वृत्यर्थ:- आम् - अन्त - आलु - आय्य- सेट थो इलु प्रत्ययो सगे त्यारे णि नो अय् थाय छे.
10 स्मृ-१८ : स्मरन्तं प्रयङ्क्ते या रवाने प्रेरे 0 परीक्षा :- भू+णव् : भू+णि+ण : भौ+णि+ण भा+णि+] -1/1014 जबू (धातोरनेक रूरादाम 3/४/४६थी आम्-आम् लागतो
[८७७] सा सूथी णि ने अयू ) भा + अयू + आम् %3D (कृ. - भू - अस् न ५३६॥ श्री.पु. ३५ ), (४) घटादेह स्वो दीर्घस्तु वा विणम्परे ४/२/२४ भावयामास पक्षे भ'वयाञ्चकार हैं भावयाम्बभूव ) | सूत्र५५0 :- घटादेः स्वः दीर्घ : तु वा ★ अनुवास- णेरनिटि ४/3/८४ या णे: जि-णम् परे
ॐ विशेष :- 0 अन्तु , आय्य् , इत्नु प्र.५यो | *तृजि - भ... .. भूत्र : २२१

Page #19

वृत्ति :- घटादीनां णौ ह्रस्वः स्यात् । ञिणम्परे तु वा दीर्घः । स्मरयति |४|
वृत्यर्थ :- घट् वगेरे धातुमने णि प्रत्यय લાગતાં (ધાતુઓને દીધ' સ્વર) હવ થાય છે પણ નિ પછી ઞિ કે મ્ હાય તેા વિકલ્પે દીધ થાય છે. स्मरयति स्मृ धातु (1014) घटादि पेटागन। छे. स्मृ+तिव् = स्मृ+णिग्+शब्+तिच् = स्मार्+इ+अ+ = ( सूत्री हुव थता) स्मर् + इ + अ + ति = स्मरयति ★ अनुवृत्ति :- णौक्रीजीडः ४ / २ / १० थी णौ विशेष :- 0 घटादि गय- घर वगेरे धातु - 1000 थी 1058 छे.
[८७८]
(4) स्मृदृत्वरप्रथम्रदस्तृस्पशेरः ४/१/१५
:
★ सूत्र पृथ० :- स्मृ स्पर्शः अः ★ वृत्ति :- एषां ङ परे णौ द्वित्वे पूर्वस्यात् असस्मरत् મૈં નૃત્ય स्मृ-दृ-त्व२- प्रथ्-म्रद्-स्तृ भने એ ધાતુઓને ૪ હે પરમાં એવા નિ લાગતાં દ્વિત્ય થયેલા પૂર્વના અંશના સ્વરના અ થાય છૅ. (૫-૩) असस्मरत्-स्मृ+तू = प्र+स्मृ+णिग्+ङ+तू =अ+सृस्भृ+णि+ अतू = (या सूत्रधी पूर्वना ऋ । अ) अ+सस्मृ+णि + अत् = अ+सस्मर्+णि+ अत् = (णि... ५) = असस्मरत्
स्पशू

घट्, क्षञ् व्यथ, प्रथ्, म्रद्, स्वद्, कद्, क्लद्, क्रपू, श्व२, प्रस,, दक्ष, श्रां, स्मृदृ, टृ, स्तक्, चकू, अक्, करव्, अग्. रग्, लग्, हुग, हलगु, बंग्, सग्, टग, स्थग्, टू, भट्, नट्, गड्, हेड् लड्, फागू, कण्, रण्, चण् शणू, श्रणू, स्नथ, वनथ् ऋथ्, क्लथू छद् मद्, ष्टन्, स्तन्, ध्वनू, रवन् चन्, ज्वर, ★ वृत्ति :- वेष्टि वेष्टने । चेष्टि चेष्टायाम् । अनयोङ' चल, हलू, हल, ज्वल् 0 या धातु धातुपाठां यापेक्षा अर्थभांन हस्व परे णौ पूर्वस्याद्वा स्यात् । वेष्टमानं चेष्टमानं प्रायुङ्क्त થાય છે. અન્ય અયંમાં નહીં. अववेष्टत् / अविवेष्टत् । अचचेष्टत् / अचिचेष्टत् ।
0 वा ञिणम्पर थी स्वत्व सिद्ध छतां ही हरवा કારણ हेड् धातु (हेडू वेष्टने - 1035 ) हस्व કરતાં દિર્ થાય. ન કરીએ તા હેર્ રહે. પણ દીધ' हीं थाय भटेव्य सूत्र मनाव्यु
फ वृत्यर्थ :- वेष्टि (वेष्ट्) गणु-१ /673 वधुं चेष्टि (चेष्ट्र) गणु-1 /670 मेटा वी- मन्ने ધાતુને હૈં પરમા ઢાય તેવા નિ લાગતાં દ્વિઓંવ પામેલા પૂર્વના અંશના સ્વરને વિકલ્પે અ થાય છે. -0- वेष्टमानं चेष्टमानं प्रायुङ्क्त-वींटवने/येष्टा बाने प्रेरे (५-अ ) अविवेष्टत् पक्षे अववेष्टत् अचिचेष्टत् क्षे अचचेष्टत्
0 स्मरयति बगेरे यारे गणना श्यो भू - भावयति જેવા થશે
0 वेष्ट्+त् = वेष्ट्+णिगू+ङ+त् = वेवेष्ट्+ णि+अ+त्=अट् भागम, णि झोप थतां अवेवेष्ट्+अत्= सूत्री विम्ट्यों अपक्षे हृम्व: ४/१/३७ स्त्री वे नेो वि= अविवेष्टत् क्षे अववेष्टत्
दृ
- २ - प्रथ म्रद -
ણિગન્ત પ્રક્રિય
अनुवृति :- (1) स्वपा णौ ४ / २ / ३२ था णौ (1) असमानला पे...ङ ४/१/१३
- स्तृ
0
८
ૐ વિશેષ 0 ऋना अनाग्यो दु = ₹ उबुं - अददग्तू, 0 त्व२ = द्वितावण ४२वी. कतत्वरत् 0 स्वां - अतस्तरत् 0 द्वितीय संस्थाय ते घटादे - हृस्वा... ४/२/२४ था बाप हे प्रेम - प्रयोक्तृ व्यापारे थे। णिग्= स्मृ+णि = ( नामिनेोऽकलिहले थी वृद्धि) स्मारि (णिश्रिथ । ङ) स्मारि+ङ = (घटादेह स्व...था) स्मरि + ङ मेरी हस्व यु छे.
-
मां असमानलेोपे सन्वत् .. ४/१/१उनी પ્રાપ્તિ હતી. પણ આ સત્ર બનાવવાથી સાત મૂત્રામાં सम्वत् हाय' नहीं थाय.
| शेषवृत्ति :
:- (१-प) स्मरयाञ्चकार (७ - आ) स्मर्यात् ( ८-३) स्मरयिता (४-५) स्मरयिष्यति [८७८ ] (६) वा वेष्ट चेष्टः ४/१/१९
★ अनुवृत्ति :- (1) स्मृदृ खर... अः ४/१/०५ था अ (२) समानले । पेङ ४/१/१० थी हो (3) Far o x/2/2 211 011
विशेष :- स्पष्ट
शेषवृति :- ( 1-व) चेष्टयति (५-अ ) अचिचेष्टत् (६-प) चेष्टयाञ्चकार (७-आ) चेष्ट्या (८-५) चेष्टयिता
[60]

Page #20

ગિત પ્રક્રિયા (७) भ्राजभासभाषदीपपीडजीवमील कणरणवणभण- ऋ रहेता गुपयरी नहीं-वि८पे ऋ न रहे तो लघोरुश्रग हेठलट लप लपां नवा ४/२/38 पान्त्यस्य ४/3/४ थी गुए) 40. - वृत्-पत' अवीवृतत्
पक्षे अवर्तत् * सूत्र20 :- भ्राज-भास-भाष-दीप-पीड-जीव- |
नेप:- वृत् धातु गाण-1/955, ४/1256, 10/1784 मील-कण-रण-बण-भण-श्रण-ह-हे ठ-लुट-लुप-लयां-नवा |
|त्र सेवा. * वृति :- एषां सप्तदशानां ङ परे ज.बुवन्त्यस्य ।
| 0 स्वापयति – स्वर - 1 - 2 / 1083 शयन ४२७ द्वस्वो वा सात् । ह्रस्वे च पूर्वस्य सन्बदभावा लघो दीघश्च । अबिभ्रजत / अबभ्राजन् , अबीमसत्/अवभासत् । अदी दिपत् /
[८८2] अदिदीपन्
(८) स्व यंङ च ४/१/८० - वर्तमानं प्रायुङ्क्त अवीवृतत् । ऋवर्णष्येति ऋत्वे | सपथ :- खपे: यह हो च गुणाभावः । पक्षे लघारुपान्त्यस्यति गुणे, अववर्तत् |* वृति :- स्वपेयङि डे किति च सस्वरान्तस्था वृत् स्वापयति ।
स्यात् । ततो द्वित्वे लघोरुपान्त्यस्येति गुणे, हृस्वत्वे दीघे' वृत्यर्थ :- भ्राज् , भास् , दीप् बोरे सत्त२ च असू षुपत् । ધાતુઓને દુર પરમાં છે તે જ લાગે ત્યારે ઉપન્યને + वृत्यर्थ :- स्वप् पातुने यङ्, ङ मया विस्व था५. म भ्रा - शाम. | कित् प्रत्यय साम्यो हो५. पारे अन्तस्था व् न। २५२
(१-ब) भाजयति] (५-अ) अबिभ्रजत् ५ अबभ्रा सहित स्वत (उ) या५ .- त्या२ पछी बित्व यता साधनि। - भ्राज+णिगू++=(२) द्वितीय तुर्ययो था लघोरुपान्त्य ४/3/12ी मुशहरवी -लघोर्दीर्घोऽस्वरादेः भनी ब् , (१) आद्योऽश्या हिq अने (७) हस्त: 20/४/१/६४ थी ही यतi - असू षुपत् ययुः बथयोछे अबभ्राज+णि+अत् = रनिटि या णि ५,0 स्वप+तु = अ+स्वा+णि+-+त् = (मा सूत्रथी वृत्)
असमानलापे....ङ ४/१/७था अने। इ, या सूत्र असप +णि+ अत् = (हि) असुसुप् + अत् = (१) वि४४ २१ - अबिभ्रजत् पक्षे अबभ्राजत् - २१ - असू सुपत् - ( षत्व यतi) असू षुपत् થાય એટલે પણ ન થાય.
124नुवति:- (१) यजादि वचेः किति ४/१/७स्था 0 अबीभसत पक्षे अबभासत् भास्+त् = भाभासू +णि किति (२) ( यजादि वश).. सस्वरान्तस्था वृत् ++तू बाभास्+णि+त् = बभास्+णि+अत् = णिसाप, अट् मागम -- अबभासत् पक्षे (आ सूत्रया) २२,
भविष:- 0 यङ ङ च भयुं ? असमानलेापे था अने। इ = अबिभस्+अत् = लघोर्शोऽ स्वापयति - ही स्वृत् न थयु. स्वरा...या अबीभसत्
0 स्वप ना ५२क्षाना ३५. भू - भावयति वा यशे 0 दीप = ६५- अदीदिपत् ५क्ष अदिदीपत्
[८८२] X ट्रात:- 10 उपान्त्यस्य .. ङ ४/२/31 (८) अतिरीब्लीहीक्नयिक्ष्माय्याता पः४/२/२१ (२) घट दे.. हृम्वः ४/-/२४ या हृस्वः जो क्रीजीड: था जो
★सुत्र20:- अर्ति री ल्ली ही क्नूयि मायि आतां पुः
★ वृत्ति :- एषामादन्तानां च णौ पुरन्त: स्यात् । शे५ :- 0 पातु मां
अर्पयति । स्वरादेद्वितीय इति द्वित्वे, आर्पिपत् । रेपयति । भ्रा - 661, भास् 846, भाष 832, दीप् 1266, . नूयैङ् शब्दोदनयोः । क्षमायैङ् विधूनने पी-625, जैव-465, मील-1411, कण-270. ओवृत्यर्थ :- ऋ, री, ब्ली, ही, क्नूय् माय् रण-60, बण 266. भाग-264, श्रण-1042, के-994, ने भाम आ सात धातुमाने णि बाणे त्यारे पु (प) हैट्-676, लुट-90, लुप्-1195, लप्-336.. मागम यार (1-4) अर्पयति भोछि / सा 06 :-- कण-अची कणत् ५६ अचकाण, श्रण- ऋ+लिव ऋ+णि+ति = (2मा सुत्रथा पु भागम) ऋ++ अशिश्श्रणत / शश्राणत् . हवे-जूरवत् पक्षे अजुहावत् णि+ति = (गुरु) पुस्पौ) अर+ए+इ+अ+ति = अप+ए+अति
शेषवृत्ति :- अदृवर्णस्य ४२/७७ ५। ७५-५मा ! = अर्पयति

Page #21

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા 0 अद्यतनी :- आर्पिपत् - ऋ+त्-ऋ+णि+g+= (आणि +अत् = ददपणि+भत् = ददप्+अत् = अदीदपत् सूत्रया पुमागम) ऋ++णि+अत (पुस्पो ४/3/Y)
[८८४] अर+प+णि+मत = (स्वरादे द्वितीय 1/1/या हिता
(11) णौ क्रीजीङः ४/२/१० संशन &िla) अर्पप्+णि+भत् (आयि र. ४/1/840 २ नाविन यो)(णेरनिटिया णि 1) अर्पप+I★ सूत्रथ० :- णौ क्री-जि- इकः अत्-(असमान लोपे.. हे या इ) अर्पित+प्रत स्वरादे-[* वृत्त:- एषां त्रयाणां णो आत् स्यात् । क्रापयति । स्तासुथा लि) आर्पिपन्
जापयति । अध्यापयति । 0री- रेपयांत -सावे छे.
त्य र्थ :- क्री (ग-6/1508), जि
(1-1/8), इह (-२/1104) धातुमाने णि सारे सारे ॥ विश५:-0 'भर्ति-तिब् निया५.
(इ पनी ) आ याय छे. क्रापयति - परीक्षाલબત્તમાં આ નિયમ ન લાગે.
क्री+ति = क्री+णि+अ+ति = का+++अति (भा सूत्र 0 બ. વ વ્યાપ્તિને માટે છે તેનાથી નામધાતુનું પણ
समता इन आ थयो.) ગ્રહણ થાય છે
0 जि- जापयति -जिता . 0 धातु भान:
| 0 इह - अध्यापयति - यावे. (1) ऋ-4-1/26 -२/1135 (२) री--7/1274 (२) ब्ली -/1527 (3) ही+-1/1133 (४) क्नूय
|★ अनुभूति :- आत् सन्ध्यक्षरस्य ४/२/120 मात् 1-1/802 (५) माय ग-२/803
विशेष:- 0 २५८. .शेषति:- क्यै - (क्न्यैङ्) भवान ,
[८८५] माय (मायैङ) .
(१२) णौ सन् २ का ४/४/२७ [८८3]
* वृति :- सन् परे ह परे च णौ इडो गा वा (१०) बोः प्वव्यञ्जने लुक् ४/४/१२॥ स्यात् । अध्यजीगपत् / अध्यापिपत् सूत्रथ० :- वोः पु-अय् न्यञ्जने लुक
प्रत्यर्थ :- इङ् धातुने सन् भया । *त्ति :- पो य्वर्जन्यञ्जनादौ च प्वालुक् स्यात् ।।
પરમાં હોય તે ન લાગે ત્યારે રને જ આદેશ વિષે मनोपयति । मापयति
या इ--/1104 - अध्यजीगपत् ५२ दीपयति । अदीदपत् ।
अध्यापिन् - भयावे. (५-म) अधि+s+1=11) प्रवृत्यर्थ :- पु आम यो हाय भयका
वि५ गा :- अघि + गा+णि + +तु - આદિમાં ૧ સિવાયના વ્યંજનાદિ પ્રત્યે લાગ્યા હોય
| (२) पि. (0) उपान्त्यस्या.... ४/२/३५था गानो पारे 4Iतुना य् - चनो मा५ या५ .
हृस्व, (४) गहोर्ज 40 ज, (6) णेरनिटि या णि ५, 0 क्नूय -क्नोपर्यात - मारेछे. स्नूय+तिक्नूयू
(१) अतिरिब्ली ४/२/२१ पु मागम) अधि+म+ +णि+अ+ति = क्नूयू+पु+णि+अ+ति =(मा सूत्रथा
| जाए+अ =(५) (असमानलेोपे...४/१/) अना य् सो५ पुस्ग या गुए) क्नोप्+इ+अति = (Y-अय्
इ-अभ्यजिगपत् = (७) लघोदी?था अध्यजीसपत् यता) क्नोपयति
| -(२) अधि++stu+णि++तअधि+म+ 0 मापयति -पाछे =क्ष्माय + ति
आ + +णि + मत् = (स्वरादेर्द्वितीयः) अध्यापिए +
अ = अध्यापिपन् 卐विशेष :- 0 य प यु !
*मनुति :- (1) गाः परोक्षायाम् ४/४/२था गाः क्नूप्यते = क्नूय् + क्य (wea) + ते
(२) सनि इडो च ४/४/२५ था इङः - शेषति :- दा पातु-(1-4) दापयति
(3) णो क्रीजीड़: ४/२/1. था जो (५-) पदीदप %दाप+णि =दाप्+गि+ड+त् = दादाप्न
卐विशेष :- 0णि मधु ? 'तिवशवानुबन्धेन -नाय १८.५.१८
अध्यापयाञ्चकार-परीक्षामा णिसाने ५५ नबाभार

Page #22

ગિન્સ પ્રક્રિયા જ ન થાય.
* વૃત્તિ :- લક્ષ્ય ૪ વરે બૌ ાન્ ! [૯૮]
अजिघ्रिपत् / मजिघ्रपत् । (૧૩) વિનોર્નવા ૪/ર/૧ર
तिष्ठतेनित्यम् - अतिष्ठिपत् * સુત્રપૃથ0 :- જિ- રા: નવા
ક વૃત્યર્થ :- પ્રા ધાતુને રુ પરમે હેય તેવો * વૃત્તિ :- નિn a૫યાા સ્થાત્ વાઘfe |
fજ લાગે ત્યારે ઉપાન્યતા પ્રા ને ૬ વિકલ્પ થાય છે, વાયત | Fર f= | tat
(ગ-૧ ૩) [(1-4) ઘાવસતિ) – (૫-૨) ઘા+ર્ = HE વૃન્યર્થ :- ૨ ( ગણ-૫ 1290) અને
અગિગ્ર+નુ+++7= આ સૂત્ર લાગીને માને હું થાય જુર (ગ-૬/1460) ધાતુને જ લાગતાં રવરનો તથા અનિધિ+q+ અન્ત = અનિશ્ચિંત વિ૮૫ બા ને ? વિક૯પે થાય છે. વિ - રાતિ પક્ષે વાવયતિ – એક
ન થાય ત્યારે :- અવિઘાર કરાવે છે - વિતિ-(૧) જયારે હુને મા થાય ત્યારે | x અનુરિ :- (૧) આગમાસમા... નવા ૪/૨/૩૬
આગમ થતાં રાવતિ (૨) રૂ ની વૃદ્ધિ થતાં છે ને ! થી નવા (૨) શ્રીન : ૪/૨/૧૦ થી ળ માણૂ થઈને જાતિ થશે.
વિશેષ:- 0 તિર્ નિર્દેશથી થ લુબખ્તમાં 0 રૂ = રગતિ પક્ષે રતિ
મા ને ડું ન થાય, * અનુવૃત્તિ :- માહ્ય ૪૨/૧ થી માં
શષવૃત્ત :- (૧) : ૪/૨/૩૯ સ્થા ધાતુને ક વિશેષ :- 0 સ્પષ્ટ
ટુ પરમાં હોય તે નિ પ્રત્યય લાગે છે ત્યારે કાને [૯૮૭ ]
શું થાય છે. થા + ળ + ૩ + = મતિરિત્ર [૫૧૭] (૧૪) વિચઃ પ્રજ્ઞને ૪/ર/૧૩
[૯૮૯) * વૃત્તિ :- ગર્ભાધાને વા વાદ્ધ સ્થાત પુરાવાતા !
(૧૬) સિધ્યતરજ્ઞાને ૪/૨/૧૧ गाः प्रापयति
કવૃત્યર્થ :- (પ્રજનન) ગર્ભાધાન અથમ ! પૃથ0 :- સિદાતે: અજ્ઞાને વી (ગણ-૨ /1076) ધાતુને ન લાગે ત્યારે ને મા
"| વૃત્તિ :- માનાર્થ ચિત્તે હારસ્વત ચાતું !
अन्नं साध्यति । सिध्यति तत्त्वां निश्चिनोति तं प्रयुक्ते વિક૯પે થાય છે. જેમકે પુરેn an II: - પૂવને વાયુ
सेधयति तपः साधुम् । ગાયને પ્રવાઘતિ - ગર્ભનું ગ્રહણ કરાવે છે. 1 + વ =
કિ કૃત્યથ:- અજ્ઞાન’ અર્થવાળા દિg (૧) માં થાય ત્યારે – પ્રવાહૂ++મતિ= પ્રવા+T+ + અતિ = પ્રતિ
(ગણ ૪/185) ધાતુને ન લાગે ત્યારે સ્વરનો મા
થાય છે અન્ન સાધરિ અન્ન ધાવે છે (અન્ન રાંધવાનું (૨) કાં ન થાય ત્યારે :-- +વ+નિ+મતિ = પ્રવૈ+ !
સિદ્ધ કરાવે છે) +અતિ = H + વૈ+ [ + મતિ = પ્રવાજાતિ
0 અજ્ઞાન’ એટલે જ્ઞાન’ સિવાયની બાબત – પણ * અનુવનિ :- (૧) શાસ્ત્રારાક્ષરા ૪/૨/૧ થી
અજ્ઞાન એટલે મુરખ-જડ વગેરે નહીં. જેમકે ધતિ માત (૨) શૌ શ્રી નીરુ: ૪/૨/૧૦ થી ની
તપ: સાધુમ - સાધુ તપને સાધે છે. (તપ દ્વારા જ્ઞાનi વિશેષ :- 0 (૫-મ) પ્રવાત પક્ષે અનુભવ મળે છે. સાક્ષાત્કાર થાય છે, તને પામે છે. પ્રવીગત
એવો અર્થ થાય એ માટે અહીં ‘ જ્ઞાન” અર્થમાં આ 0 *પુર :- પૂર્વની દિશામાંથી આવતે.
નિયમ ન લાગે. [૯૮૮).
* અનુરિ :- (૧) માત જરાક્ષર ૪/૨/૧થી (૧૫) નિરિ: ૪/૨/૩૮
માત્ (૨) mૌ શ્રીની: ૪/૨/૧૦ થી ળ * સુત્રપૃથળ :- નિ: :
* વિશેષ :- 0 fewાતે – એવું વૃત્તિમાં
કહેવાથી ચેથા ગણને જ ધાતુ અહીં લે.. ‘પૂર - સિંહ હેમ બૃહદ્ધત્તિ - ન્યા. ૪ પૃ. ૧૧૧ [ 0 (ા. સ.) અ ક્ષરના પ્રસ્તાવથી વરા એ પ્રમાણે
દે
છે છે કે
હું ૧ ૦ ૦ ૦
૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ |
ઉનાવા નાવા થી
જ
થા
=
૧

Page #23

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા यु - २-या षष्ठयाऽन्त्यस्य परिभाषा धू नानु सूत्र २.) आ । यो हात
(५-अ) व्यलीलिनन् पक्षे ब्यालीलयात् (५१८)
[] (१७) णावज्ञाने गमुः ४/४/२४
(1) लीड्.-लीने। र्वा ४/२/८ * सूत्रथ:-णे अज्ञान गम:
* सूत्रथ0 :- लीङ् - लीनः वा * नि:- अज्ञानार्थ पारिणिके गंभुः स्यात् । गमयति | * वृत्ति :- अनयोर्यपि खल चल बजे विङति च ग्रामम् । अधिगमयति प्रियम् । ज्ञाने तु प्रत्याययति ।
आद्वा स्यात् । वृत्यर्थ :- सज्ञान अथवाणा इण् - इक म त्स र्थ :- लीङ् (१-४/1248 ) भने धातुने जिला सारे ते सन १९ गम् माहेश थाय.लींशू (1-6/1526) ५न्ने ली धातुने सभा 10 इंक -- स्मरणे - 1074 0 इक गतौ-1075
यप् प्रत्यय audi तमनन खल् , अच् , अल्ने ५७'ने 0 इ→ गमयति ग्रामम-माम पहयाउछ.
कित् डित् सिवायना (अविति) विषयमां लीना ई ना ___गम + णि + ति (इना गम् आहेस)
બા વિકલ્પ થાય છે. (સંક્ષેપમાં કહીએ તે યક્ લાગે 0 इ→ अधि+इ = अधिगमयति प्रियम् प्रियन प्राप्त भने खल, अच, अल तथा किन डित्न लागे ।
ईने प्रा विथे थाय) 0 शान थ' होय तो→प्रत्यायागति-प्रते + इ + णि+
*मनुवृति :- (1) आत् सन्ध्यक्षरस्म ४/२/14 अ+ति - शा .
आत् २) मिग्मीगो० या अखल चलि ★njति :- इणिको गाँ: ४/४/२३ था इण-इक:
(3) यक्निति या अक्छिति ॐ विश५ - 0 सान इण वें विशेष छे. विशष:- 0 वि+लि+यप् (
स ४ . इक् भां सस
१.) विलीय -टीने - ५ (आ) विलाय थशे.* 0 (५-अ) (इण) अजीगमन (इक् ) अध्यजीगमत् 0 खलादि 40-? [८८]
कित् :- ली+क्त = लीनः = लीन ही किन् प्रत्यय (१८) रहः पः ४/२/१४
| भार आ न थयो- सूयत्याद्यो...४/२/७० या नथयो.
0 डिसोपना निशा लीकम लिनः मां लुप् तिन् * वृत्ति:- रुहे ौँ पो वा स्यात् । रापयति/रोहयति
निश) बङ सुन्तमा या सूत्र नलागे. घा तरुमू । लिया नोऽन्तः स्नेहद्रवे वृतं विलीनयति/विलाययति वा
[८८3] प्रवृत्यर्थ :- रुह धातुने णि साणे त्यारे
(२०) में ल: ४/२/१६ हनी पविल्ये याय छ रुह (ग-1/988)-मधु सुत्रथ0:- ल: लः २२५७ गहयति ये हनप् थाय तो रोपाति वृति :- लारूपस्य णौ स्नेहद्रवे गम्ये लोऽन्तो वा तरम् - ते आर पाव छ
स्यात् । वृतं विलालयति विलापयति वा । स्नेहद्रव इति ★ अनुप्रयत:- णी क्रीजीड: ४/२/1.याणौ किम् जटाभिरालापयते ।।
'वृत्यर्थ :- ला ३५ धातुने णि सारो पारे विशेष :- 0 ३५ो :- ( ५-१) अरुहम
ચીકણું પ્રવાહી અર્થમાં ધતુને અને સ્ત્ર વિષે ઉમેરાય पो अररूपम् ।।-प) रोपयाञ्चकार पक्ष राहयाञ्चकार | तं हिलालयति ५ विलापयति-धान प्रवास २७.
शेषत:- (२) लियो नोऽन्तः स्नेह द्रवे (246 मा सुत्र ल मागम थयो पक्षे अम्रोिब्ली .. ४/२/१५ ली धातुने यी प्रवासी प्रथमा गि प्रत्य
४/२/1120 प् भागमथयो. - आ ३५ लीड्लीना सागत मते विस्येन् मेराय ली-मे-यांव था । लीन ला ययु.) तं विलीनयति ५३ (न न भेग त्यारे ली नी वृद्धि य/ पायू थन) विलाय-बी गागाणे छे. (विलालयनि। * पातुपायलम् - १. २२५ - यपि-विलाय -विलीय

Page #24

ગિત પ્રક્રિયા
0 स्नेहवेभ यु ?
★ अनुभूति :- णौ क्रीजीङ्ग ४/२/१० या णौ जटाभिर लापयने - १८॥ ६॥ पूलय .
卐विश५ :- 0 विधूनने म४यु ? + गनुवति:- (1) (लिय:)...कान्त: स्नेहद्रवे | उच्च केशान भावापयति - वामान या सन सूक्ष्वे ४/२/१५ (२) णौ क्रीजीड: ४/२/१. या
. - ही विधनन सय नया मारे जन याय. प्र विशेष:- 0 इन आ- (१) ली लीनो अवीवजन-वा+णि+(दि) तस्वी +ज+णि++( a) र्वा ४/२/५ या वि४-५२२५६ (-) लीलिनेोऽर्चा कावाज+णि+6 (15२.:) वाज+णि + अत (उपान्त्यस्या भिभवे चात् 3/3/. या नित्य - आ -- सामने | समान) बवज+णि+अत:(असम नले।पे) वि जू• णि+अ = પદીપણું થાય.
(लघोदी?) वीव+णि + अ = (अट् मागम णेरनिटि ५ [CE४]
णि मे.५)- प्रवीयजत्
[८ (२१) पातेः ४/२/१७
]
(२) पाशाछ।सावेव्यावो यः ४/२/२० * वृति :- णौ लोऽन्तः स्यात् । पाल ति ।
|* सुत्रथा :- पा -गग्रीगोन. । धून रति प्रणयति
शा-छ:-सा-वे-या-हः यः
*वृत्ति - एक सप्तानां णौ योऽन्त: स्यात् । पाययति । 卐 वृत्यर्थ:- पा (पाक् - ५०.g-1067) | घातुन णि प्रत्यय सात मन्ते ल मागम थाय छ
卐 त्यथ :- पा, शो. छे'. सेो, वे, व्या,
हे से सात घातुने णि जागे १३ सन्ते य साम पा+णि = पा+ल+णि (5)+4+tr= पालयन्ति ते क्षण
44. पा+णि+ति = पायगति- पावडावे. ४॥ छ / ५॥ छे. ★ मनुवृत्ति :- (१) ला ल: ४/२/१६ या लः
★ अनुवृति :- णौ क्रीजीड ४/२/१. या णौ (२) णो क्रीजीड: ४/२/1.याणौ
卐विशेष :- 0 -4 पातुना १२५ (3) लियो नोऽन्तःथा अन्त:
સૂત્ર ૨૪ માં જુએ.
0 पा-पिबन्तं पायन्तं वा प्रायुङ्क्ते इति पाययति भविशेष:- 0 पाति गोप 141 १२
| 0 शो-छा-सा वगेरेने आत् सन्ध्याक्षरस्य ४/२/1या अदादि न पा धातु
आय. 0 तिवू अन्य निशथी आ सूत्र यह सुन्त
0 वे नो वा न भुस्वानु।२१ मेछ। वो विधुनने પ્રક્રિયામાં ન લાગે.
૪ ૨/૧૯થી કહેવાયેલ વા ધાતુનું ગ્રહણ ન થઈ જાય 0 अद्य - अपीपलन् – परीक्षा - पालयाञ्चकार
| 0 पा (ग-1/2. गय- २/1067) शेषवृत्ति :- (3) धूगप्रीगोनः ४/२/१८
८८७] धू (ग)- ५८ . १) प्री (अर-6/1.)ने
पिबः पीप्य ४/1/33 णि प्रत्यय सामतांस-ले न मागम थाय-धू-धूनयति पावे प्री-प्रीणयति - मुशरेले
* :- पन्तस्य पिबतेहेरे पीप्यू स्यान्न च
द्विः । अपीप्यत् । [८८५]
| शाययति । अवच्छाययाति । अवसाययति । वायगति । (२२) वो विधूनने जः ४/२/1e व्याययति । ह्वायगति । * वृत्ति :- वा इत्यस्य विधूननेऽथे जोऽन: स्यात् । ।
卐 वृत्यर्थ :- णि प्रत्ययान्त मेला पिब् - पक्षेणोपराजयति
(ग ) धातुने दागे त्या३ पीप्य थाय ५१ त्य :- वा (1-2/1063) पातुन | (६५) यश . (५-अ) अपीप्यत् - तो पायु-पा+ विशेष पाएं थमा णि प्रत्यय लागता ४.ज| त्=पा+णि++%(पा सूत्र41) पीप्यू+णि+अत् = (णि उमेराय पक्षण उपवाजयति-पक्षी
पावसा५) = अपीप्यत् ४. (1-व) वाजयति (५-अ) अवीवजत् |* मनुति :- ज्ञप्यायो......न च द्विः सि सनि (-प) पाजयाञ्चके
| ४/1/18थान च द्विः
साग

Page #25

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા 卐 विशेष :-0 पिब्ना नया ग-२ णि सा५, उपान्त्यस्य ४/०/३५ था २१) जुहब्+अत्पा घातुनु अहस थरी नही. ग-२नु त (पातेः | (लघोदीर्घा था उन ऊ) अजहवा विस्ये भ्राज भास ४/२/१७) अपीपलत्न याय
भाष...नवा ४/२/३६ था अजुहावत् 0 सुप्त तिव निदेशथी यङ् सुन्तमा पीप्य् न याय. मनुवृति :- (१) द्वित्वे तथा हु 0 ऊभ यु !
(२) यजादि वश...४/१/७२ था सस्वरान्तस्था पत् पाययति-पतभानामा हुन आवे.
विशेष:- 0णि विष५ सप्तमी (जौन शेषवृति :- सत्र-२३ पा शा छा...यः ना पा
हर पाशाछासा...४/२/२.था यतां यार मागमन સિવાયની ધાતુના ઉદાહરણ
બાધ કરી મૃત્ થયું છે. 0 शो - (गर - ४/ 1147) स- शाययति
0 ङ सन् मधु (५-अ) अशीशयत्
५शक्षा - हाययाञ्चकार 0 छ। - अब पू: - (गय-४/1149) अवच्छाययति ५ अवाचिच्छ पत्
- शेषवृति:- (४) श्वेर्वा ४/१/८ वि (ग-1/ 0 से - भव ५' ( गए - ४/1150) अवसासयति |
997) वातुने ! सन् परमां होय तेना णि सागता
वून। २१२ सहित विथे उ थाय शूशवत् ५क्षे (५-अ) असीसवत 0 वे (1-1/992) रा. वाययति
अशिश्वगत् सन्नेि व्यो- (मती विषे त यता (५- अ) अवीवयत्
ને ૩ થશે. તેથી શ્વિને શુ થશે અને મૃત્યુ ન થાય 0 व्ये ( -1/993 ) tirg शाययति
(यारे दित्य यता शिश्वि 41.) [५२०] (५- अ) अविव्ययत्
(५) स्फायः स्फा ४/२/१२-णि प्रत्यय लागे त्यारे 0 = ( गय-1/994) हाययति
स्फाय (ग -1/804) नुस्फा यशे - स्फाय् +णि = ઉપરોક્ત બધા ઉદાહરણોમાં શું ઉમેરાય છે તે !
स्फाव् + णि = स्फावयति - पधारे. [21] भूत्र: पाशाछासा. ४/२/२.
(6) शदिर गतौ शान् ४/२/२३ - ने शनि म न
होय तो णि प्रत्यय लागता शद् ने मने शात् आदेश [८८८]
पाय पुष्पाणि शाययति -पु.ने साव छ. - शद+ (२५) णौ र सनि ४/५/८८ णि+ति=शात+णि+ति-थ - ५६५ ले गति भयहार * वृत्ति :- ह्वगः सस्वरान्तस्थाङ परे सन्दरे च यो ता गाः शादयति - थाय शद् ने शात् महेश न याय. विषये स्वृत स्यात् । भ्राजभासेत्यादिना वोपान्त्यस्य हस्वे ।
[५२२
[eec अजूहबत् / अजुहावत् ।
(२९) ब्णिति घात् ४/3/100 . श्वे रवृत् अशूशवत / अशिश्वयत् । स्फायः स्फाव णौ । स्फावर ति । शदेरगौ शात् । पुष्पाणि शातयति ।। वृत्रित :- हन्तेञ्जिति घात् स्यात् घातयति । गतौ तु गाः शादयति
:- हन् (01-0/1100) यातुने प्र त्य र्थ :- ह (18-1/994) धातुन | जित् । णित् प्रत्यय लागता धात् माहेश 414. - हन्+ ङ अथ। सन् प्रत्यय - 49वे णि प्रत्यय णि++ति = घान्+णि+अ+तिम्घातयतिते हवे. साणे त्यारे २.२ सहित म-1रयातुं त् या५ . ★ अनुवृत्ति :- हनो धनी र्वधे ४/-/४८ हनः (वनेउ). अद्य→हे+णि+E+(दि) = (पा सूत्रथी त्) हु+णि+E+: () हो+णि++-हाव्+णि++
विशेष.-0 नन्तं प्रयुङ्क्ते इति-घातयति (वि.) हु-थरी भई *णौ यत्कृतंकार्य तत् सर्व स्थानि
014-म) अजीतत् ६त् भवति ना =गहे.जः या हानी जोरमिटिया 0 णिति मधु ?
-हतः हन् + क्त . *णौयत्कृतं . न्याय १५ १. ८४
[2000]

Page #26

ગિત પ્રક્રિયા (२७) ऊहुपो णौ ४/२/४०
1/935) संता - गुह+णि++ति-(गुर) गोह+इ+
अति-( भूत्रया आने ऊ) गृहयति (५-अ) अजू गुहत् ★ सुत्रथ0 :- ऊद्-दुषः णौ * वृत्ति :- दुपेरुपान्त्यस्य णौ ऊन् स्यात् । दूषयति ।
0 घटादेः हस्वो दीर्घस्तु वा जिगम्बरे (पिगन्त नुं सूत्रः४)
भुरा घटादि धातुआने मिस त्यातही २१२ २५ त्यर्थ :- दुप् घातुन (गर-४/1209) णि प्रत्य सागत पाय (२१ उ)
याय भने जिम पूर्व वि. डी
२५ थाय (1-4) ऊ
घट्+णि++ति = (वृशि) घाट+णि+अति = (मा भूत्रथा दुष्+णि+म+त-दूष्+इ+म+ति दूषयति दुषित ४२ .
हुस्व) घटगति - ये। ४ . - *-0- भावकर्मणो * अनुचि - उगन्तगरा
3/४/१८ या जिच् प्रत्यय, घट्+णि+जि = अघाटि पक्ष 卐विशेष :- 0 दुष्यन्तं प्रयुङ्क्ते इति दूधयति । अघटि - ( (२९६ ९२५) 0 जौ ?
-0- हाम् चामीण्ये ५/४/४८ यी खणम् सामतादुष्य' - तरी-वत'भाना मारे ऊन याय. घट+णि+म-वि१८२१ यता- भृशाभीण्या ७/४/ 0णि मागीने ऊ. पनु विधान ध्यु तथा इ | ७३ घाट घाटम् ५क्षे घट घटम् ] समनही थाय. म अद्य. अदुषत् थयु- 0 व्यथ् - (0-1/1002) ब्यथयति -
V छ . दु २० छे मारे। 'ने। दू ही यया. (५-अ) अविध्ययन [20021
[200२] (२८) चित्ते वा ४/२/४१
(२८) कगेवनूजनैजपूक्नसूरञ्जः ४/२/२५ * वृत्त:- चित्तकर्तृ'कस्य दुषेद्रा स्यात् चितं दोषयति | *सूत्र५५० :- कगे बन जनै जुम् कनस् रञ्जः दुषयति वा मैत्र ।
|* वृत्त :- एषां ६णां णौ हृस्वा भवति ञिणम्परे गोहः स्रे इत्यूत्ते, गृहर्यात । घटादेहू'स्वे दीर्घस्तु | तु णौ वा दीर्घः । कगाति । जनयति । वा गिपरे णौ वर्तते । घटयति । अधाटि | अघटि । “णी गरमागे” रझेने लुक् । रजयति मृगान् । घाटं ।२। घटं । २। व्यथयति । अव्याथि / अव्यथि अराजि / भरजि ध्याय । व्यथ ।।
'वृत्यर्थ :- कग , वन् , जन , ऋषु , वृत्त्यर्थ :- 'चित्त' हा होय त्यारे दुषु ।
क्नम्, रञ्जः ५ ७ धातुमाने णि aai हाय २५२ घातुना सन्त्य उनीही ऊपये थाय छे. चितं
હવ થાય છે !ા પછી રહેલા 4 કે જીમ ૫રમાં હેય दयाति देषयति वा मैत्रः नेत्र चित्तने हुपित ४२ छ | त्याविरोध' था. दा+णि+अ+ति ) :- दप् + +अ+ति पक्ष 0 कगयति-ताछ - कग+णि+अ+ति = काग+णि+ (-) गुरु- दोष + इ + अ + ति
अति (20 सूत्रया २५ था - कागयति मे-1-री-ते ★ पनवृति। - जद् दु णी ४/२/४.
जन नुजनगति - ते भगवे यय.) विशेष :- 0 चित्त ना माया प्रज्ञा ५२★ मनुवृति :- (१) (घटादेः) हृस्वः दीर्घ तु वा आय. या प्रशां दूषयति दोषयति वा- प्रज्ञान | जिणम्परे ४/२/२४ हुधात ४२.
(२) णौ क्रीजीङः ४/२/१० था णौ 0 चित्ते' - सतभाने २) वित्त विषम अथवा वित्त भविशेष :- 0 धातु परीय ગ્રવણું કરે
| (1) कम् (सोत्र पा), (२) वन् (ग-4/1506), पवृत्ति :- 0 गाहः स्वरे (4IE SHL-189/(3) जन् (1-४/1265), (3) जूषु (1-४/1145), सूत्र भु५) गुहना उन ओ च्या या स्वरा (४) क्नस् (ग-४/1170), (४) जू (1-1/896) प्रत्यक्षमता ओनाहीय ऊ थाय गुह (ग -1. .. ... .. .... ... .
*भा पन्नास गन्त प्रयिमा १० जना * चित्ते -भाश-तराय-५७८. | નથી છતાં કેમ ને, યું તે 'િચારણી છે

Page #27

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
04न्य :
★ अनुवृति :- (१) घटादेः हुस्व. ४/४/२४ था वन् – वनयति, ज- जरयति, नसू - कनसयति हृस्वः (२) णौ क्रीजीङः ४/२/१० था णौ राशपति :- (७) णौ मृगरमणे ४/२/५. भृगाने
+विशेष:-0 सिम व्यास भुराम રમાડવા અર્થ હોય તે રઝૂ ધાતુને ળિ પ્રત્યય લાગતાં
णि प्रत्ययमा णिच् । भण्चि पन्ना मा सूत्र सागसे. अपत्य न ना ५ था रजयति मृगान- छाने
0 ज्ञा धातु-ग. 1.भा चुरादिभ्यो णिच् 3/४/१७ थरी, २७ ४२७ रञ्जू+णि+अ+'त = 20 सूत्रया पान्त्य
-८ मा अणिच् शे. न् ( अ सोपात रज् +इ+म+ति = रजयति [५२४]
01 सूत्रमा भुस च १२ पुसूत्र ४/२/२८ माथा /2003]
णिचूना अडस भार . (30) अमोऽकम्यमि चमः ४/२/२६ 10 (५-५) अजिज्ञपत् (१-५) ज्ञपयाञ्चकर * सूत्रथ० :- अम: अ-काम-अमि- चमः 0 सुत्र सिवायना अभय ज्ञापयति यशे +gin:- कम्यमि चमि वर्जस्यामन्तस्य णो हस्वः 0" आदेशादागम: न्याय भु५ मा भूत्रथा व स्यात् । जिम्मरे तु णौ वा दीर्घः । रमयति । पूर्व' पु भागम थ्यो छ वृत्यर्थ:- कम, अम् तथा चम् धातु
[200५] સિવાય ૩૧ તે હોય તેવા ધાતુઓને ઉપ પ્રત્યય सोसता हीच २२) ४२५ थायण पछी जिहै। (3) ज्वलहलह्मलग्लानावन् वम नमाऽनुपसर्गस्य वा णम् लागत विही थ५. रम् - रमयति - ते
४/२/३२ मा . रम्+णि+अ+ति = राम+णि+अति = मा भूत्रया
★ सुत्रथ० :-बल-हल-हाल-ग्ला-स्ना-वन्-वमहु१ यता रम् + णि+ अति = रमयति =
नम अन्-उपसर्गस्य वा अनुवृति :- (१) (घटादेः) हस्व दीर्घ तु वा |* वृति :- एषामष्टानामनुपसर्गाणां गौ हृस्वा वा जि-माम परे (1) णौ क्रीजीङ: ४/२/१० था णौ | स्यात् । ज्वलयति / ज्वाल पति अनुपसर्गस्थ इति किम् 卐 विशेष : 0 अक्म्यमि... ४यु !
प्रज्वलयति । कम् = कामयति इन याय
Pणिजन्तादपि गिग । चारयन्तं प्रयुक्ते चारयति । [200४]
जिलु पस्वरादेशत्वात् स्थानिवद् भावनापान्त्यत्वाभावान्न
हृस्वः । *भचुचेरत् । (31) मारण तेोपण निशाने ज्ञश्व ४/२/30
वृत्यर्थ :- ज्वलू , हल् , मल , ग्लै (ग्ला), * सूत्रथ0 :- मारण-तोरण निशाने ज्ञः च
स्ना, वन, वन, नम् मा माउ धातु। अप' * वृत्ति :- एथेषु ज्ञो णौ हृस्वः स्यात् । संज्ञपयति |
ન હોય ત્યારે [િ પ્રત્યય લાગતાં વિકલ્પ હસ્વ થાય છે. पशुम् । विज्ञपयति गुरुम । प्रज्ञपयति शस्त्रम् ।।
ज्वलू+णि+म+ति-ज्वलयति ५ ज्वालयतितेहीपावले. प्र त्य र्थ :- मारण् (भा) तेोषण् |
10 अनुपसर्ग म४यु ? (सते) निशाने (ते। १२) अथ। ज्ञा धातु
प्रज्वलयति-30 मारे घटादे: हृस्वःया ४२ थाय. (101-4/1540 10-10/1720) ने णि स त्यारे तेनी २१२ १२५ थाय (जि, णम् ५२मा होय तेवे। नुवृति:- (1) घटादेः दृस्वः ४/२/२४ था णि सागत विही याय.)
हस्वः (२) णौ क्रीजीडः ४/२/१० - णौ 0 संजप यति पशुम् - ५शुने मारे छे. 0 विज्ञपयति गुरुप -गुइने सतोष
*चानुवृष्ट नानुवर्तते-न्याय-१२५ १०६नीसनीयता 1) प्रज्ञपति शस्त्रम -शखने त रे . | દર્શાવી આ મંત્ર ાિર્ લે છે. --0- श+णि+4+ति-(अतिरीब्ली ..पुः ४/२/२12ी प् | *2 न्याय :- आदेशादागमः - न्याय ५०. ५. ४५ 211. 21 सूत्रया २१२ १२५) ज्ञ+ प् + इ + अ + ति= | * अचुचरित् - या२९५ - धातु रत्न ४२ वगेरेमा ज्ञप्यति ।.यु.
अचूचुरत छ

Page #28

શિગત પ્રક્રિયા
ક વિશેષ :- 0 ધાતુ ક્રમાંક :
બેસાડે છે.–અહિ મહારત હાથ ઉપર બેસે છે. –હરિતા (૧) વસ્ (મ-/958) . ૧) ટૂ (ગ-૧(1056) | કૃતિન બારાતિ-બે અપેર અવસ્થાનું કર્મ હિટનનું () દુમ (ગ-1/1057). (૪) ર (ગ-1/31), છે જયારે પ્રેરક અવસ્થામાં સૂર્ણ કર્તા થાય તેથી (૫) ના લગ-1/1064), (૬) વગૂ (ગ-૪/1506). | બાતિ નું કારણ તે એ ? તે તમને પદ થાય. (૭) વમ્ (ગ-૧/969), (૮) નમ (ગ-૧/388) | + અનુવારિ :- (૧) gim wાનાનૌત્ર /૩ 0 અન્ય ઉદાહરણ :
था भात्मनेपदम् (२) इडित: कर्तरि या करि – ચલાવવું – હૃતિ પક્ષે દારુતિ - ક્ષીણ થવું – ૧૮થતિ પક્ષે ટાપતિ
વિશેષ :- (0 | કેમ કર્યું ?
મદત દુર્વાન મહામાર મહાવતે વસ્તીપકે ને વમ - વમવું – વમસિ પક્ષે સામતિ
ચઢાવે છે - અહીં હૃત્ત જ પ્રેરક અવરથાનું કેમ છે 0 રહ્યા અને સત્તા ધાતુને અપ્રાપ્તિમાં અને બાકીની
0 | માં જૂ - રુત છે તે સ્વી અગલ દર્શાવવા ધ તુને પ્રાપ્તિમાં આ સૂત્રી વિષે હસ્ત થાય છે.
માટે છે. u ષવૃત્તિા - શિન્ અન્નવાળા ધાતુથી ળિT - 6 રન . રાતે – દીવો ને કરે ને દેખાડે છે ગુરારિ બણમાં રાતિ થી પ્રત્યય થાય છે.
અહી મે – કર્તાને બ કલે કરણ – કર્તા છે. પ્રાપન પણ અહી ન લેવાનો છે. જેમકે રક્ત પ્રવુતે- !
geત 7+જિનૂ+ગુજરા+વૂિ=નિટ થી ળર્ લાપ થતા | નોધ - આ સૂત્ર ખૂબ મહત્વનું હોવાથી તેની વિશદ્ ગર+ના+અ+તિ = રતિ – (પ- પ્ર.) અર્જુરત ચર્ચા માટે બૃહદવૃત્તિ ખાક જેવી -ભા-૧ પૃ-૨૩૨-૩૩ ‘ળિગુ લેપ થવા છતાં ળિથી થતાં માના આશ્રયથી
[૨૦૦૭) (સ્થાનીવત થતાથી) ૩ ૫ - ૪/૩૫ થી હસ્વ | અને – ૪/૧/૪ થી પૂવને ૩ દીધ થનાં (૩૪) અધિનિrળÍવાના ચાuિm : ૩/૩/૧૦૭ મજૂરૂરત રૂપ થાય - (પ્રક્રિયા મુજબ સરસ્* સૂત્રપૃથા:- મણિ પ્રાણિતું મન્ન-યાત્ મતાન્તર છે.) " [૧૦૦૬]
* વૃત્તિ :- મણિાવસ્થા પ્રાણિjશ્વ (33) अणिकर्मणिकर्तृ काण्णिगोऽस्मृतौ 3/3/८८ धातुस्तस्माणिगन्तात्परस्मैपदमेव स्यात् । आसयति चैत्रम् । * સુત્રપૃથ0 - -- - નું ળિr[ ક વીર્થ - જિ-અપ્રેરક) અવસ્થામાં અ-મૃના
જે ધાતુ પ્રાણીવાળો અને અકર્મક હોય તેવા વાળને * વૃત્તિ :- નાવસ્થાનાં વર્ષ તવ નિજાથાલાં નાત માં (પ્રેરક અવસ્થામાં) પરસ્મપદ જ થાય છે. कर्ता यस्य तस्माणिगन्तादस्मृत्यर्थात् कर्तर्यात्मनेपदमेव | आसयात चत्रम् स्यात् । आरोहयते हस्ती हस्तिपकम् ।
વાન્ ધાતુ અકર્મક છે અને રૌત્ર એ પ્રાણી કર્તા છે :વૃયર્થ :- બ - |િ| અવસ્થાનું જે કમર | તેથી માસથતિ એવું પરપદી રૂપ થયું. તે જ બિન અવસ્થામાં કર્તા જે ધાતુને થાય તેવા | * અનુવૃત્તિ :- ૩૩૧૦૦થી જિત્ત ધાતુથી સ્કૂલત અર્થવાળા ધાતુ સિવાય કર્તરીમાં | 1 વિશેષ :- 0 બીજા ગણને ભાન ધાતુ આભને પદ થાય
બેસવું' અર્થમાં આત્મપદી છે. 0 મળિ એટલે અપ્રેરક અથવા હરિ અવસ્થા 0 પ્રાણી કર્તા કેમ કહ્યું ? 0 ળિત – પ્રેરક અવસ્થા
| ઘી ગુણનિત- શેષ ત્રહીન ગાતા તડકે ચબાને 0 આ દસે દુત્તી દરિત હાથી મહાવતને ઉપર! સૂવે છેઅહીં ચોખા પ્રાણી કર્તા નથી માટે આત્મને પદ
! થયું. *હમપ્રકાશ તથા પ્રક્રિયાકારની વૃત્તિમાં મતાન્તર છે તેથી 0િ મળT માં કેમ કહ્યો ? અહી ધાતુજારાયામ પૃ. ૩૦ને આધારે શપત્તિને! તતિ – ગણ ૧૦ માં ળિનું પ્રત્યય લાગી પરૌપદ અક્ષર કર્યો .
| થયું. સૂત્રમાં મળિ કહ્યું તેથી ળિ ને નિશધ થશે.
ળિઃ

Page #29

અબિનવ લઘુપ્રક્રિયા નિવૂ ને નહીં.
સૂત્રથી હસ્ત થયેલ છે. 0 અકર્મ કેમ કહ્યું ?
* અનુવૃત્તિ :- (૧) અનિશિ પ્રાણિ ૩//૧૭થી વટે ક્ષારયતે – સાદડી બનાવડાવે છે. 2 જાતિ માં | ળિT: (૨) જa વર ૩/૩/૧૦ થી ઘરશ્ન કું સકર્મક છે.
1 વિશેષ :- 0 7 - તિ, જાતિ, 0 રૂપે – (૫-૫) મારિત્ર (૬-1) માયાઝાર
gવતિ 0 મહારાર્થ – નિતિ , મેન તિ, મારાથતિ [૧૦૦૮)
0 અન્ય ઉદાહરણ :(૩૫) વાદ્દીર્થે વુધ-ચુધ-મુકુ-નશ સનઃ [ (૪) રૂર્ – ગ-૨/1104, પ્રાથતિ ૩/૩/૧૦૮
9 – ભ-૧/912, ગ-૪/1262 - વધતિ * સૂત્રપૃથ0 – વરિ-બાર મર્થ ૩૬-૩૬ - ૬ - ગ-૪/1260 - પતિ - 2 - ૨ - નરા - નન:
મુ – ગ – ૧ / 597 - પ્રવત્તિ * વૃત્તિ - વાદાર"ગ્ર રવિખ્યાડદામ્ય | નર્ચ - ગ-૪/1202 - નારાથતિ जिगन्तेभ्यः परस्मैपदमेव स्यात् । चलति । घटादित्वाद दृस्व
નન્ – ગ-૪/1265 - નનયતિ ક વ્રત્યર્થ :- ચાલવા” અને ' આહાર" [ 0 મા :- મીત્ત, અવ્jધત, અવાવત અર્ધવાળા ધાતુ તથા (૩) ટુ, , દુધ, , તુ સુ | 0 ], ઉં, ને અચલન અર્થમાં અને બાકીનાને નગ્ન અને ન્ ધાતુઓને નિકાન્ત (પ્રેક) અવસ્થામાં સકર્મક અર્થ અને પ્રાણિતૃક અર્થમાં આ સૂત્ર છે. પરપદ જ થાય છે. જ્ઞાતિ–ચલાવે છે.-ધટાd:
[૨૦૦૯ પૂ મહોપાધ્યાય વિનયવિજયજી ગણિવરે ચલ હૈમ લધુપ્રક્રિયાની હિગત પ્રક્રિયાનો પૂ આગમ દ્વારક આ દેવી સાગરાનંદ સૂરીશ્વરજીના સમુદાયના તપસ્વી પંન્યાસ પૂ. સુશીલ સાગરજી મ. સા. ના – જ્ઞાનપિપાસુ મુનિરાજશ્રી પૂ સુધર્મસાગરજી મ. સા ના શિષ્ય મુનિ કીપરનસાગર (M.Com. M.Ed ) કરેલ ગુજરાતી અનુવાદ તથા સસંદર્ભ વિવરણ સમાપ્ત જેઓશ્રીએ બાલ્યવથથી સંસ્કાર રેડી દીક્ષાને માર્ગે વળાવ્યા તે ઉપકારી માતા - તારાબહેન કાંતિલાલ ઠક્કર
પિતા - કાંતિલાલ લક્ષ્મીચંદ ઠક્કર
* * *
-
i,
છે

Page #30

સન પ્રક્રિયા
******************
સમજુ માંકેયા શું
XxxxxxxX8X88Xx&xxx સનત - જેને અનેતે સન્ પ્રત્યય લાગે છે તેવી પ્રક્રિયા.- અર્થને સૂચવવા માટેનો આ પ્રત્યય છે. જેમકે ખાવાને ઈ છે છે. અહીં ભોજનની ઇચ્છા વ્યક્ત થઇ તે તે અર્થમાં સન પ્રત્યય લાગે તેવું આ પ્રક્રિયા સૂચવે છે. - આ પ્રક્રિયાની વિશેષતા એ છે કે
ઇરછનાર ?' અને 'કેવા કરનાર કે બંને એક જ હોવા જોઈએ. | (1) સુમરિયાં સન્નતના ૩/૪ ૨૧ ] અહીં સન વાળા વિર્ષ પછી બીજો સન્ ન થાય. * સૂત્રપૃથo :- સુમર્યાઃ ટ્રા. સન પરત્ - સન * વૃત્તિ :- જે ધાતુ: કર્મ રૂf 1 ૨ સમાન
(૨) સચ% ૪/૧/૩ कर्तृक: स तुमर्हस्तस्मादिच्छायामथ' सन् वा स्यात् ।
| * સુત્રપૃથo :- સન્ - : न विच्छ सन्नन्तात् । पठितुमिच्छ ते सागमे इडागमे च।
* વૃતિ :- સનન્સહ્ય વરરસ્થ વાર પ્રશ્નકરવો ક વ્ય ર્થ :- જે વાતુ ૩૬ (૭૩) ધાતુનું | દિ ણa.. કમ હોય અને તેજ ધાતુ રૂ' રસાથે સમાન કર્તા વાળા
ક વૃજ્યર્થ :- સન અન્ત હોય અથવા શરૂ હેય તે ધાતુ તુર્દ (કુમ ને યેગ્ય) કહેવાય – તે તુમé
અને હેય તેવા ધાતુઓને મા િ– પૂર્વના એક સ્વરધાતુથી ઈચ્છા અર્થમાં સન પ્રત્યય વિકલ્પ થાય.
વાળ અંશ ડિત્વ થાય છે. ઉપરના સૂત્ર ૧ મુજબ) - ઈચ્છા અર્થમાં (એક વખત) સન્ન થયા પછી ફરીથી
પ+રૂa (આ સૂત્રથી ) gફ્રH - (કેમકે પૂર્વને (બીજી વખત) તે સનત ધાતુથી સન્ ન થાય જેમકે
અંશ એટલે 1 દિવ થયો.). ઘટિતુમ રૂસ્કૃતિ – ૩ આગમ અને ૩ આગમ થતાં(જુઓ મૂત્ર: ૨) ટૂ ધાતુ (ગ-1/312 પરમે) *
વિશેષ:- 0 વફ્ટને પ્રવેગ હવે પછીની દુસન (H)-આ સૂત્રથી સન અને ડાળા- | વન પ્રક્રિયામાં આવશે - જેમકે પરૂ નું વાવતે રિર્ ૪૪/થી આગમ થયે છે
[૧૦૨] ક વિશેષ:- 0 તુર્ર–જે ધાતુ તુમ પ્રત્યયને
(૩) સન્યસ્થ ૪/૧/પ૯ યેગ્ય હોય તે તુમ મ કહેવાય
* સૂવપૃથn :- સનિ કહ્યું 0 તુમ – 'મા' અને સૂચક પ્રત્યય છે કૃદન્તમાં | * વૃત્તિ :- દ્વિત્યે પૂર્વ@ાત: નિ રે : શ્રત ! ઇ-વૃત્ત-જ્ઞા-મ-૪મ-સાર્દ-ઈ-ટાડરિત સમથs' | નાથતસ્થતિ વિવટિતિ | 1 તુમ ૫/૪/૯૦ થી તુમ્
- अविपठिषीत् ।५। पिपटिषाञ्चकार ।६। पिपठिष्यात् 10) 0 તુમé વાતુને સન-જ્યા જ્યાં તમને સંભવ છે ત્યાં पिपटिषिता ।८। पिपठिषिष्यति ।९। अपिपटिषिष्यत् ।१० ત્ય ઈચ્છા અર્થ સૂચવવા નું પ્રત્યય લ ગે. . स्वरादेद्वितीयः इति द्वित्वे अटितुम् इच्छति अटिटि0 ધાતુનું કર્મ અને કર્તા – એટલે પુછનાર અને ક્રિયા | પતિ ઘર્જી સનદ્યતન ઘનવઢિ | મનચ્છતિ, કરનાર બંને એક જ હોવા જોઇએ
जिघत्सति अजिवत्सीत् 10 ઇચ્છાયંસ કેમ ?
ક વૃર્થ :- કિવ થયેલ ધાતુના પૂર્વના માતું સાર-જનને માટે જાય છે-ઈચ્છા–અર્થ નથી. અ શમાં આવેલ ) ને સન પ્રત્યય લાગતાં હું થાય. 0 ક ટમ એક કેમ કહ્યાં ?
-- નાવરા વતo ૨/૩/૧પ થી જૂને ૬ થાયમુનિ મૈત્રશ્ન - મત્ર ભેજન કરે તેમ બીજો | વિદિત કેઈ ઇચ્છે છે માટે સન્ ન લાગે.
0 (1) સન્ (5) તારિાતે – +૩ (૩) 0 કતરન કેમ કહ્યું ?
સૌ -પપટ્ટR (૪) આ સૂત્ર મુજબ-પૂર્વ અને ચર્ષિતુમ્ રૂછતિ – કરવા ઈચ્છે છે- એવું ઇચ્છે છે. I- વિરૃ + ૬ (૫) વિઝા + મ (1) + તિવું

Page #31

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
(१) लुगस्यादेत्यपदें -विपठिष+अ+ति (७) पिपठिषति
|* नुवरित :- (1) उ वर्णात् ४/४/५८ *मनुत्ति :- (1) पृभूमाहा इ. ४/५/५८ या (२) साद्यशि० ४/४/३८ था इट् इ. (२) पूर्व ० ४/५/३७
|(3) न वृदभ्यः ४४/१५ न भविशष:- 0 सन्म ४यु ?
५ :- 0 २९५ :- उक् - 1085 पपाच - ५२१क्षा त्री.पु.मे.प.छे मार इन याय. |रु (
उ त)-रुरूपति (स्वरहनामा ४/१/१०४ाही) 0 ३.:- नांध :- णिगन्त मां ग अनुहोवायी0 चारा ५२। सूत्रना मनुत्तिती. विदय - ३५ो थतांना ते सही न याय-प्राग्वत्
[2073] 3/3/७४ था भृग पातु प्रभारी याय. (1-4) पिपटिपति (२-स) पिपठिपेत् (3-4) विपटिपतु
(५) रुदविदमुषग्रहस्वपप्रच्छ: सन् च ४/3/3२ (४-५) अपिपठिषत् (५-५) अपिपठिषीत् - पठ् + दि * सूत्रथ0 :- रुद-विद -मुष-ग्रह -स्वप-प्रच्छ: ()पिपटिष+त् - (क्त माना भु1) = (1) सिज- सन् च द्यतन्याम-पिप टप+सिच+द--(२) स्ताद्यशि. सः सिजस्ते० * नि:- एभ्य क्त्वा सन् च कित् स्यात् । ४/३/१५ -पिपठिप+इट्र+म+ईत्+= (3) इटईति-पिपठिष+ : किन्वाद् ग्रनश्चेति यति हो धुट् पदान्ते इति हस्य ढत्वे इ+ई+न् (४) अत :- पिपटि ईत् (५) अडधात गडब देरिति घत्वे जिवृक्षति । अपिठिप्पीव, दि.प.) अपिपटिषिष्टाम
'वृत्यर्थ :- रुद् (1087), विद् (1099) (६-4) पिपटिषाञ्चकार...पा वृत्ति भुर
| मुम् (1163), ग्रह (1517), स्वप् (1088), प्रच्छ शपति :- 0 स्वरादेदितीयः ४/1/था (347) २५ ७ घानुमेनसाक्षा क्त्वा सने सन् द्वितीयन पियशे. म अद (1-1/49) अटितुम
"न्ने यो कित् । थाप छ - *[कितवत् वाथा इच्छति -माने २७ - अटिटिषत-३५, पठ | ग्रहनश्च भ्रस्ज प्रच्छ: ४/1/८४ सूत्रा वृत् थशे.-ग्रह तुं
यशे पण मली टिवियरी ने मतहमागृह यश. हा घुट् पदान्ते २/1/८२ था हना ह यशे4 नाथनां आ थशे म (५-अ) आटिटिषीत
गृह', गडदबादे० २/1/७७ या गने घ यशे-घृद्धः0 घस (1-1/544) घल आने-मानसत्र:- घाल | द्वित्व थता वृह+सन्+तिन् द्वितीय तुर्थयो या घना ग. सनद्यतनी घजचलि ४/४/१७ या अद ने 48 घस् थाय
गहाजः या गने ज, ऋतोडत्या ऋने अ, सन्यस्य छ. अद् (-२/1059) भावं.- अत्तम इच्छति भावान४/1/५८ या अना इथता जिघृद्ध+स+ति=षा:कस्सि हन्छ .-(1-व) जिघत्सति
२/१/१२था स् न पू यतां जिवृक्षते = जिवृक्षति 0 नाव:- (1) घस् पातु मानिद होचा। दृष्ट् सागशे नही.( किंत्वत् थवाथी -- वृत् थयु) (२) घ-द्विय 241 -द्वितीय दर्थया: ४/1/] (५-अद्य.) अजिवृक्षीत् - 01 पट वा ३५॥ ४२ था घना ग, गहोर्जः ४/१/१०५गनी ज थरी. ★ नुवृति:- (1) क्त्वा ४/३/२८ (3) सस्त: सि ४/४/८२था मन त यो छ (-) इन्स्यसंयोगात० ४/३/२१ थी किंतु /20१२]
विशेष :- 0 पूव' सूत्र ४ थी इट् निषेध (४) ग्रहगुहश्च सनः ४/८/५८
0 किंवत् थता ५-त्यनो गुष ५५ न थाय. ★ सुत्रथ०:- ग्रह - गुहः च सनः
नमः :- रुद् - रुदिला xति :- आन्थामुवर्णान्ता निहित्स्य सन
| 0 मा.सूत्र रुद् , विद् , मुम् ने वौ व्यञ्जनादेः ४/३/२५
થી (વક પ્રાતીમાં અને ગુરૂ વગેરેને જar ૪/૩/૨૯ आदि रिट् न स्यात् ।
卐त्यक्ष - ग्रह (1-4/1517 अनाथा प्रतिमा मनाव. (गर-1/935) पातुने तथा उपन्त धातुने सन्
[262४] प्रत्यय सागता पूर्व इद न थाय ( गुमा सूत्र: ५भ)
| * जिवृनते-सायनि -माघार - "क्रिया रत्न समुच्चय,

Page #32

સન પ્રક્રિયા
૧૭
(૬) કપાયે ૪/૩/૩૪
૪૪ ૯ થી ૪ નિષેધ–ોથી જિવ થવાથી મને ગુણ * વૃત્તિ :- નારિવુવાસ્તે રવિ પાક સાનિ ત ન થયા રાત | gયુતિ | વિમિરસત
* અનવૃતિ :- (૧) રૂારાં ૪/૩/૨૧ થી 1 નુત્યર્થ :- નામી સ્વર ઉપામાં હોય | શિવ (૨) હૃઢ નિદ્o ૪૩ ૩૨ થી રાન તેવા ધાતુઓને લાગેલા મનિટુ સન ને rત જે
- પુર વિશેષ :- 0 ન કેમ કહ્યું ? સમજ છે. ગુદ (ગ-૧/935) નું ગુaતિ ઢાકવાને ઈ છે છે
| -- શિરા ઘd -- સુવાને છે છે. થયું. (૧) ગુરુ + સન + તિજ (આ સુત્રથી વઘુવતુ થતાં ].
1 થત] રી ધાતુ સે છે માટે વિદ્વત્ર ન થાય. ગુણ ન થાય (૨) સૂત્ર : પ ની સાધના મુજબ,
** 0 કેમ કહ્યું કે નદ નું પુરું (૩) = ગુર્ ઐ સનઃ ૪/૪, ૫૯ થી મોટુ | ને - ની +5 – સત્ર નથી-ત્રિત ન થતાં ગુણ થયે. થતાં ગુરુ +1+ત માં રૂ ન લાગી. (ક) ++રિ=
0 ના ન કેમ કહ્યું ? মুয়রি
વિવાd - 3 ધાતુ નાખ્યન્ત નથી. 0 faદિતિ - ( માર) લિમિત્તે દવાને પુછે છે.
a વૃત્તિ :- 0 -વિહિ-સૂત્ર ૫ થી વુિં (1) ધાતુ – મિત્ર -- ગ. ૭/1477 ઉશ્યપદ - ૩ન- !
| થતાં ગુખ ન થયો (૨) આ સૂત્રથી દઢ થતાં ગુણ ન થાય,
0 વિ - વિઘિતિ 0 | મુમુષિત (૩) દ્વિવ – મિમિ + + + તિ (૪) દ્વિતીય સુર્યo |
-- આ બન્ને વાતુ - સે હોવાથી રુટ લેશ પણ જિદ્રત ૪૧/૪૨ થી-ધમિતિ (૫) મારે થો-વિમિતિ
થવાથી ગુણ ન થાય, જ અનુવૃત :- (૧) નામનિટ ૪/૩/૩૩.
0 "a(ગ ૨/1088)-(૧) ઇટ વિદo ૪/૩/૩ર થી (૨) રૂરસંચાત્ ૪/૩/૨૧થી દ્વિવું
જિત્વવત (૨) વર્થિક ૪ ૧/૮ ૦ થી ધૃ વ નું (૩) ઇ વિ૦ ૪/૩/૩૨થી સન્
સુY (૩) aqમ હૃતિ – સતિ - રૂપ વત્ જેવા. વિશેષ - 0 નામિ ઉપન્ય એવા મનિ 0 વાવ તુમ હૃતિ – સુચવવાને ઇરછે છે – પ્રેરક સન્ ને જ આ સૂત્ર લાગુ પડે
ઇચ્છાદશ રૂપ જુએ સૂત્ર : ૮ 0 પ્રત્યય જ પ્રેમ કરવો ?
[૧૦૨૪] મિત્ + ત = મંત્ત – વન નથી – ગુણ થયે.
(૮) શ્વા બા: ૪/૧/૨ 0 નાકિન કેમ કરું ? મતિ – વત્ ધાતુ નામિ – ઉપન્ય નથી.
* સૂપૃથc :- 43: ળ : 0 મનિટુ કેમ કહ્યું ?
* વૃતિ :- કફપે કિ ત્રિ પૂર્વ ૩: વાત | વિદ્યત્તે – વૃત્ર છે પણ સેટ છે.
મુarati | [20 ]
" વૃર્થ :- ૩૬ ધતુને nિ પ્રત્યય લાગે
પછી વુિં થાય ત્યારે દ્વિત્વ ના પૂર્વ અંશના (૭) નાસનિટ ૪/૩/૩૩
(અન્ય સ્વરને) ૩ થાય છે. જેમકે જુદાવિવતિ – * સુત્રપૃથo :- નામનઃ નિઃ
સુવડાવવાને ઇચ્છે છે. * વૃત્તિ :- ન વું વાવેતરનિટ સન્ દ્રિસ્થા || સાધનિટ, - (૧) ધાતુ - aq+ (ર) +(ર)
ફુસન (૩)- ( રૂા) + ત (૨) વૃદ્ધિ વાપુરૂ+રૂ+ मादिप्रति । विविदिति । मुमुषिषति । स्वपर्य ( ટુ T ટ્રેડ ! કે લે પ) – [ + ઇતિ = चेति स्वर, सुघुपति स्वापयितुमिच्छति ।
(૩) ૩૧૫ + ( ગુણ ) = + $ + સતિ = “ ધૃત્યર્થ :- નામી સ્વર અને હેાય તેવા ! (૪) કાજુ + 5 + + H = ધ તુએ ને લગેલા મનિટ સન્ન ન જે થાય છે. જેમકે ! (૫) દ્વિ-સ્વવાન + કાન્ + ત ઇ: સનગ્ન અનારેશ્રેમજાતે થવાને છે કે છે -(૧) ધાતુ-મું-મરતુ- છે તે | ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ - પરરી - ગ- 1/1 (૨) ૩ કારા છે માટે પ્રહ ઐ | * ૧૬ - મ પ્રકાશ ઉત્તર ધ' - ૭૮૪

Page #33

१८
लेक थी तो प દ્વિત્વ કરેલા સના મતે આ सूत्री उथनां - सुष्वापयिषति
विशेष :- 0 साधेो णि प्रेम हो । सिष्वापकीयिषति – सुनारने छारनेर छे - स्वप् बाणक अत्यय - स्वापक + क्यन् = स्वापकीय + सन् - यहीं જ પ્રત્યય છે માટે પૂત્ર' અંશનેા રૂ ન થયા. 0 * स्वपा णौ म ह्युं ?
घळू
सिध्वापयिषति - (१) स्वप् ने भावाकत्रेर्घञ् ५/३/१८ था લાગી स्वा (2) स्वापं करेति थी णिज् बहुलं० ३/४/४२ थी णिच् (३) स्वापयितुम् इच्छति थी सन् (४) अन्यस्य ४/१/८ था स्वा द्वित्व यशे भेट अडीं स्वर्पर्णिग् नथी पण स्वाप शहथी परमाणि छे તેથી આ મૂત્ર લગી પૂર્વ'માં ૩ ન થાય. [2020]
(e) स्वर हन् गमेोः सनि धुटि ४ / २ / १०४ ★ वृत्ति :- स्वरान्तस्य हन् गमाश्च धुडादौ सनि दीर्घः स्यात् । जेर्मिः सन् परोक्षयेाः । जिगीषति ।
विशेष :- 0 घुट म ह ?
यियविषति - अढी इ + सन्ते
किर्वा चिचीषति चिकीप्रति स्तोतुमिच्छते | सुत्री ही तुति । कृगो दीघे सति इ२ । चीकीर्षति । हन्तुम इच्छति सनि द्वित्वे अ हिहनेति घत्वे दीघे च जिघांसति । वृत्त्यर्थ :- वशन्त धातुओ तथा हन् અને નમ્ ધાતુને આદિમાં ર્ વ્જનવાળા સર્ પ્રત્યય लाग्यो हत्यारे ( स्व२) डीघ्र थाय छे ( हन् भने गमन भने यथाय छे) जिगीपति, चिकीर्षाति, तुष्ट्रपति
0 जिगीषति - तवाने छे जि+सन्+शव+ति = (द्विस) जिजि+स+अ+ति = लुगस्यादेत्य० था सने अ सोप - जि जे + स् + अति= जेर्गि: सन् ० ४ / २ / ३५ थी जिगि+ सति = मा सुत्रथा ही थतां जिगीषति
न थयु :
0 सन्म? स्तुतः तम् प्रत्यय छे 0 जि -
1/8 परस्मै – अनिट्

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
1 शेषवृत्ति :- 0 चि-1-4 / 1290 ५५६२ चेः किंर्वा ४/१/३६ ( स ंग सूत्र : ८४१ यो ) सन् પ્રત્યય લાગતાં ક્વિના દિલ થયા બાદ પૂર્વ'થી પરના चिने कि महेश विहस्ये थाय. चेतुम् इच्छति - चिचीषति पक्षे चिकीषति हु४रवाने छे छे (सूत्र : ७थी गुगु (निषेध), ( या सूत्रधी हीर्ष )
માટે દીધ
०
* स्वपा णौ - मध्यमवृत्ति अवर २- ५. १७
★ अनुवृत्ति:- दीर्घम ऽन्त्यम् ४/१ / १०३ थी दीर्घम (२) णावज्ञाने गमु ४/४/२४
0 तुष्ट्रपति स्तोतुम् इच्छतिस्तु + सन् + शवू + तिब् तुस्तु + सति (स् न बू तेना योगे तू नो टू थतां ) तुष्टुति ( ही ) तुष्ट्रपति
०
चिकीर्षति - ४२वाने ४२ छे. कृ+सन्= (कृ-1-1 /888 भय अनिट् ) - माथी ही कृ+सन्तां क्ङिती थी इ२. नामिनेोऽनिट् था सन् विद्वत्, द्वित्व ऋतोऽतू थी ऋ ने अथतां - ककिंर् + सति = भ्वादेर्नामिना थी हीध - ककी २ + सति = कङश्चञ्थी च, सन्यस्य थी इ चिकी+सति = चिकीर्षति
0 जिघांसति बावाने ४
( हन्- 1100 ) हन् + सन् = ( द्वित्व) हहन् + सन् = ( गहेर्जिः थी ज, अडे हि हो ४/१/३४थी घ) जघनू+सन् = (सम्यस्य थी मन इ, मा शिड्ढे नु स्वारः थी - जिघांसति
[2026]
(१०) सनीङ ४/४/२५
-
★ सूत्रपृथ० :- सनि इङ: च
★ वृत्ति :- इङ इणिकाश्चाज्ञाने सनि गमः स्यात् । असान इति इण एव विशेषणं नान्ययोरसंभवात् ।
મૈં નૃત્ય :- ज्ञान मां वर्तता इड् धातु (ग-र/1104) तथा इण् याने इक् धातु (1-2 / 1074-75 ) ने सन् प्रत्यय सागे त्यारे ( इ ने। ) गप् हेश थाप (ज्ञान मे इण् गतौ नुं विशेष . અને इङ्ग भाटे संभव है ) . सूत्र : 11 ★ अनुवृत्ति :
इक्
(1) इण् - इकेा : ४/४/२०
विशेष :- 0 स्पष्ट
[20१८]
(११) प्राग्वन् 3 / ३ /७४
* वृत्ति :- सनः पूर्वो यो घातुस्तस्मादिव सन्नन्तात् कर्तर्यात्मनेपदं स्यात् । गमोऽनात्मने इतीड़ निषेधः । इड् अधिजिगांसते विद्याम् । इण् जिगमिषति ग्रामम् । इक् मातुरधिजिगमिषति

Page #34

સન પ્રક્રિયા
१८
- ज्ञानेविणः प्रतीषिषति । गौ सन् डे वेति वा इङो | भावाने छे. गादेशे, अधि जगापयिषति - अध्यापिपयिषति । | (1) अधि+इ+णि+सन्+म+तिन् = अधि+गा+णि+स+अति
प्र त्य र्थ:- सन् प्रत्यय सागतां पूर्व मे =(भर्तिरीब्ली थी मागम-अधि+गाप+णि+स+अतिधात होय होय तेवन रहेछ मेरस (स्ताद्यशितो०थी इट) अधि+गापि + इ + स + अति - सामने ५. डाय तातामा मामने५६१ थाय छ | (हित्य, पुन। २१२ स्व. सन्यस्यथा इ) अधिजिगापि+ 0 गमोऽनात्मने ४/४/५१ था इट निषध
इषति = अधिजिगापयिषति 0 इङ् सध्ययन ४२ - अधिजिगांसते ते अध्ययन | (2) अध्यापिपयिषति - अधि+इ=णौकीजीडः था इन आ ४२वाने . २०ी इडः पातु सामनेही छे मारे |-अधि+आ+णि+सन्+ति =(अतिरिब्ली०यी प् मागम, गम् ५५५ पात्मनेपही या५ अधि+इ+सन अधि+गम्+ | द्वित्व, पुना २१२ने। इ, णिना इनो गुरुसन् (हित्य) अधि+जगम्+सन= स्वर हन् गमो.० ४/१/| अध्यापिपयिषति) १.४ था अने। आ)
20001 अधि + जगाम् + सन् = ( सन्यस्य)
(१२) वौ व्यञ्जनादेः सन्याऽय्वः ४/3/२५ अधि + जिगाम् + सन् = (शिड्ढेऽनुस्वारः)
* सूत्रपृथ0:- वो व्यञ्जनादेः सन् च अय् वः अधि+जिगां + सन् = (1-4) अधिजिगांसते
* वृति :- वो उदित्युपान्त्ये सति व्यञ्जनादें ता! 0 इण - - जिगमिषति - गवाने ४२ इ+सन्- | परः क्त्वाः सन् च सेटौ विद्वद्वा स्याताम् न तु वन्तात् । गम् + सन् = (1) अनिट् धातु, पाय गमोऽनात्मने या
| दिद्युतिषते/दिद्योतिषते । लिलिखिषति/लिलेखिषति । अय्व इट भारे स्वर हन् गमाः०४/1/1०४ सा आन याय | ईति किम् । दिदेविपति । बृद्भ्यः स्यसनारित्यात्मनेपद (२) इणू ५२२ौपट्टी छ भार गम् ५५ ५२२५ही .
विकल्पे न वृद्भ्य इति परस्मैपदे, इड् निषेधे च विवृत्सति । (३) गमोऽनात्मने ४/१/५१ या इट् मा ५२ भुराम | 0 इक्.-4६४ - अधिजिगमिषति ( अधि+इ) या - कृत चूत नृतेती विकल्पे निवृत्सति / निनर्तिति । ४२वाने छ. - धातु अनिट्र ५२२पही छे. पण
卐वृत्त्यर्थ :- माहिमा व्यसना अने गमोऽनात्मने ४/४/५१ था इट ।
ઉપાજ્યમાં ૬ કે ૭ વાળ ધાતુ હોય ત્યારે તેને લાગેલા ★ अनुकृति :- (1) अननाः सनः 3/3/७० था | से? क्त्वा : सेट् सन् प्रत्यय वि८ कित् । याय सनः (२) इङितः कर्तरि
के पक्ष माधतु य ४।२।४ व् आरा. डावा लेने नही. 卐 विशेष:- इडितः कर्तरि सूत्रथा इ अनु
0 द्युति-दीप्तौ 1-1/938 दिक्षतिगते पक्षे दिद्योतिषतेબંધ જ આત્મને પદનો નિર્દેશ કરે છે છતા અલગ |
तेहीपवाने छे छे. द्युन्+सन् दुान+इ+सन्=(शुतेरिः સૂત્ર કેમ ?
४/१/४१यी उन इ)= दिद्युत्+इस+अ+ते दिधतिषते -0- सन्-णिग्-कोरे २वार्थि: प्रत्ययो .-ते सागता
| ५ किद्वत् नयाय त्यारे गुष्य यशे-दिद्योतिषते ધાતુને મૂળ પ્રશ્ન કે મને ને નિયમ રહેતું નથી |
0 लिख - (1-1/1336- ५२२भै)
| लिलिखिपति पक्ष लिलेखिपति ते समवाने रछे छे. તેથી આ સુત્ર વડે પૂર્વને નિયમ જળવાઈ રહે છે.
0 अयूव्म यु ? - शेषवृत्ति :- सूत्र 10 मा इणिकाऽज्ञाने सण्यु |
दिदेविषति - 2ी दिव् पातुने भन्ते व् मारे । તથી મજ્ઞાન અર્થમાં નામ થાય પણ શાન અર્થ હોય છે ?
સત્ર ન લાગે. -0- प्रतीषिषति प्रति + इ (1) इ+सन् = इष %3 ( 4) इषष = (२) सन्यस्य
* अनुवृत्ति:- (1) ऋत् तृष मृष० ४/३/२४ था ४/१/४ या अन इ-इषिष%(3)-वत्री..मेव तुं|
सेट् (२)इन्ध्यसंयोगात्० ४/1/८१थी किद्वत् ३५ प्रतीषिषति थशे - मथने शापवान
(3) ज - नशः न्युपान्त्ये० ४/३/२३ थी क्त्वा 0 जो सन्डे वा ४/४/२७-सा भर ८८६ भुराम
...(४) स्वजेनवा ४/३/२२थी नवा इङ्+णिग्+सनू से स्थितिमा इङ्ने। गा माहेश दिये। विशेष :- SIR :थाय. अधि जिगापयिषति विपे अध्यापिपयिषति - ते | क्त्वा :- तितका पक्षे द्योतित्वा - पिने

Page #35

ઉપાન્ત્ય હૈં કે ૩ કેમ કહ્યો ! विवृत्सति पक्षे विवर्तिषते - तंवाने
अडीं वृत्
उपान्त्या छे. (वृत्-५-१० / 1783) भारे नियम नलागे पशु वृद्भ्यः स्यस्ना: 2 / 3 / ४५ श्री आत्मनेपद थाय - वृत् तो गुरु वत् थाय, पूरे वृने व सन्यस्य थी अन इथतां वि थशे. •न्यारै परस्मैपद भां न बृद्भ्य: ४/४/५५ था इट् निषेष, उपान्त्ये ४/३/४४ थी किद्वत् थतां गुणु निषेध थवाथी विवृत्सति थरी
नाहि प्रेम ? आषित्वाने उष् तु स्व२राहि
0 सेटप्रेम ? बुभूति - भावाने
भू धातु निछे.
शेषवृत्ति :- कृन तनृत वा ४/४/५० સુત્ર ક્રમ – ૯૨૭) મુજ્બ વિકલ્પે ટ્ લે છે. તેયા – ( अनिट् ) निनृत्सति पक्षे ( इट् ) न्निर्तिप्रति ( इट् सन् થતાં વિશ્વ અભાવે ગુણ થશે) નાચાને ઇચ્છે છે,
[2022]
(13) इवृधभ्रस्जदम्भश्रियूर्णुभरसपिसनितनिपति वृद्रिद्रः सनः ४/४/४७
1
" વૃત્ત્વ :- અને વુ હોય તેવા ધાતુઓ, ऋधू- भ्रस्ज्-दम्भ - श्रि-यु- उष्णु-भर् - - सन् - तन्-पत्-वृ तथा ही' ऋ है शन्त धातुभ्यो भने दरिद्रा धातुने सन् पूर्वे इट् वियेथाय छे प्रेम दिव् (ग-४ / 1144) भां मन्ते इव् छे. (१) अनिट् - दुध बति पक्षे ( २ ) इट्दिदेविषति - रभवाने ४२छे छे.
ઉદાહરણું હવે પછીના સૂત્રેામાં છે. 0 ( ५- अ) मदिदेविषीत्
0 सन् भ
?
देविता दिव् + ता ७.

-
---
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
[2022] (१४) ॠध ईतू ४/१/१७
विवज्जिते / विभ्रक्षति । भर्जादेशे, विमर्शति / बिभर्जिषति મૈં નૃત્ય :- આમાં સ કારવાળા સન્ लाग्यो य त्या ऋधू धातु (ग-४ / 1186, 1-4 / 1306) नुं ई* थाय छे. पडी द्वित्व यशे नही. ऋधू + सन् नुं (१-व) ईर्त्सति पक्षे मर्दिधिपति ऋध् + इ + सन्+शब् (+तिव्= सूत्र : १३ इवृधुभ्रस्ज० थाइ थयो छे ऋ गुष्य भर्+ध्+इ+स्+अ+ति = स्वरादे द्वितीय थी धि-द्वित्व अधिधि + सति
★ सुत्रपृथ० :- इच्-ऋभ्- भ्रस्जदम्भ-श्रि-यु- उर्ण | ( ५- अ) आर्दिधिप्रीत् पक्षे ऐसत् भर - ज्ञपि-सनि-तनि-पति-वृ-ऋत् दरिद्रः सनः ★ वृत्ति :- इबन्तादृघादिभ्य ऋदन्तेभ्यो दरिद्रश्च सन आदिरि वा स्यात् । दिव् अनुनासिके च्छ्वः शूट । दुति दिदेविषति
★ वृत्ति :- ऋधः सादौ सनि ईत् स्यात् न चास्य । इतिर्दिविषति ।
( नांष :- अयि र यी २ - द्वित्व न थाय ), द्वितीय तुर्यथाधू नद्यतां अर्दिग्ध+सति = अर्दिधिषति ★ अनुवृत्ति :- (ज्ञप्यायो ) न च द्वि: सि सनि ४/१/१६ विशेष :- 0 स्पष्ट
शेषवृति :- * भ्रस्ज् - पढाव - (ग-६ / 1136) भ्रष्टुं भ्रष्टुं वा इच्छते इति सन् यार विकस्यो शे (2) बिभ्रज्जिपति (२) विश्वक्षति ( 3 ) बिभर्शति (४) बिभर्जिगति ते पठावाने र छे. धातु उभयપદી હોવાથી આ ચારે રૂપે આમને માં પણ થરો જેમકે बिभज्जिगते - ( मुझ ८ श्यो)
-0- दिव् + इ + सन्+अ+ति पक्षे दिव्+सन्+अ+ति थशे. इ+सन् प्रत्यय किंतु वे न थतां शूद्र ४/१/१०८ था बनो ऊ थत दि + ऊने द्य थरी - द्वित्व थतां दुधपति शे ★ अनुवृत्ति (१) स्ताय शिता० ४/४/३२ थी (३) तृतीयस्तृतीय थी ज् भ्रज्जू (४) द्विल-भूने। ब् इट् ( २ ) पूङ् क्लिरा० ४/४/४५ थी नवा अने। इ - ३५२४ बिभ्रज्ज् + इ + पति 'भ्रस्जू - डैमप्रमस उत्तरा - ५ ७८७
विशेष :- नोष :- पानी धातुना
0
(1)
सू
લેપ षू = भ्रष्
परस्मैना यार विन्स्यो :- ( 1 ) बिभ्रति भ्रस्जू + सन् = संयोगस्यादो० २/१/८८ थी भ्रज् ( २ ) यजसृज्० २/१/८७ था ज्ने ( 3 ) षढेोः कस्सि भ्रक् + (नाम्यन्तस्था थी ष्) धन् (४) द्वित्व द्वितीय तुर्ययेा० भूने। बू बभ्रुक् + ष् + अति (५) सन्यस्य थी अन इ = विभ्रते ये (2) विभ्रज्जिपति - ( १ ) इवृषभ्रस्ज० ४/४/४७भी बि ६ - भ्रश्ज्+इ+सन् (२) सस्यशषौथी सूने। श्- भ्रस्ज्

Page #36

સન પ્રક્રિયા (3) बिभनि (4) बिभर्जिषति ५-नेमा भृज्जा भन्। भविशेष :- 0 S२५ :४/४/14 भन् मादेश-विनि। 8५२ भुषण पिपविषते-पू-५१२-पूना उ, पपछे मार [2013]
पु३ ई यो (१५) दम्भा धिप् धीम् ४/१/१८
0 'भवणेभ यु !
बुभूषति-थवा घरछेछ - उ पछीन भू-उपान्त * ति:- दम्भेः सि सनि धिप्धीपौ स्याताम् । न
છે માટે હું ન થાય न द्विः धिप्सति-धीप्सति । दिदम्भिषति ।।
0 सन्यस्य या अने. इ यायले न्यारे या सूत्र असन - शिश्रीपति | शिश्रयिषति । युः सौत्रा धातुः । युयूषति ।
सनाच्युत उपना-अन्तस्था, पण माहिभाग 卐 त्यर्थ :- दम्भ ( 1 - ५/1309 ) 1 - धातुने माहिमा स् १२वासन् प्रत्यय साणे
इ ४२१। भाठे छे.
| 0 उ १६ नोभ यु ? । त्यारे धिए भने धीप् से। ये साहेश थाप छे-छ।
पापचिषते उपए मारे इ यये। हाव थते। नया - दम्भ+सन्+शव्+लिव = (मा स्त्र धि-धीप माहेश
[2014] थना - धिर | धीप+सू+म+ति = विमति ५ धीप्सति - (१७) श्रृखुद्रगुप्लुर्यो , ४/१/१ ने इ सोगे तो दम्भ+इ+सति = पूना अने।
★ सुत्रथ0 :- श्रु-लु - द्रु -- प्लु च्योः वा इ = दिदम्भिषति
* वृति :- शिश्रवति - शुश्रःविषति ★ अनुवृति :- (ज्ञप्याटा) . न च द्विः सि सनि ,प्रेणुन ति - प्रोणुनविषति । भृगः स्वरहनेति दीर्घ
_| ओठादुर बुभूर्षति - विभरिषति । + विशेष :- 0 ( ५- प्रद्य ) अदिदम्भिपीत् | ॥ वृत्यर्थ :- [श्रु-ख - द्रु-पु-'लु च्यु पक्षे पधिप्सी: ५क्षे अधीप्सीन
| ધાતુઓ ને સન્ લાગી દ્વિર્ભાવ થતા પૂર્વના અંશના .श५मृति:- 0 इभ्राजू सन ४/४/४७ था। उन। इ वि८२ थाय ७.] श्रु (1-4/1269) शुश्रावि.८५ इ-श्रि-धातु (01-1/883)-पाम्मै : (अन्टि) | वरिषति ५क्ष शिश्रावयिषति - साने ४२छे. शिश्रीपति पक्षे (2) शिश्रयिनि-सामने:- शिषने श्रु+णि+सन् = शुश्रु+णि+इ+सन् = शुश्राव्+अयू+इ+षति %D (0 यु सौत्र धातु-युयूष ते -नेपान - पक्षे | शुश्रावयिषति पि४८५ उन इ शिश्रावयिषति (इटू) या सूत्र : 18
★ नुवृति:- (1) पृ भृ मा हा०४/१/५८ थाइ [१०२४]
(२) सदस्य ४/1/५९या सनि (३) ओर्जाऽन्तस्यथा ओः (१६) ओन्तिस्थापवर्गेऽवर्ण ४/१/१०
विशष - 01२६५ :* सूत्रथ० --- ओः ज अन्तस्था प वगे' अवर्णेस-८५ -1/15 सुस्रावयिषति ५ स्त्रिावयिषति *वृत्ति:- द्वित्वे पूर्वस्य उतोऽवर्णान्ते जान्तस्थापवगे' એ રીતે બધા ધાતુઓના રૂપ સમજવા. परे सनि इ: स्यात् यियविषति ।
0 दन्ति भयं? प्रत्यर्थ :- द्वित्व थये छते पूना उना शुशागते- डा अमा ऊ । अार नहीं मारे इ न थाय भवन्ति मेवा (1) ज ४ (२) मन्त२था य, व, शेषति :- ऊर्गु - प्रोणुनूषति पक्षे प्राणुनविपति र, ल (3) फब् भ् म् ५२मा डाय (1-/1123) पाने छे छे. - प्र+ उणु+ सन् = उ वने। इ थायले यियविषति नापान ४२०७(१) रहन गमाः ४/1/1.४था उही ऊणु+स यु+सन् = (हत्व) युयु+सन् = युयु=इट् +सन्यु यव+३+ष+
(२) स्वरादे द्वितीय थी गुद्वित्व. अयि रः यी २ द्वित्व ति = ( सूत्रथा पूना उनी इ) यियविषनि
नयाय निति तi ण् नो न या निमित्ताभावे*मनुत्ति :- (1) सन्यस्य ४/१/५८ या सनि नैमित्तिकस्याप्यभावः = ऊणुनु + स (२) पूर्वस्य० ४/१/३७ (3) पृभूमा .. इ ४/१/८ या ई
*निमित्ताभावे० न्याय - २८, पृ. २७

Page #37

२२
(3) इट् - प्रे. णुनु + इ + स + अ + ति = (४) प्रोणुनविषति - विठल्ये न थाय ( इवृधभ्रस्ज० ४/४/४७) प्रोणुं नूषति
0 भृ ( 1-1 /886 ) बुभूषति पक्षे बिभरिषति भरवाने भृ + सन्
(१) स्वरहन्गमा • भृ+सन् = (२) नामिनेोऽनिट् थी सन् कितू ?वे। ओष्ठयादुर् ४/४/११७था भुर्+सन् = ( 3 ) द्वित्व, भूना बू- बुभुर्ष ते = (४) भ्वादेनेमिना० २ /१/१४ बुभूषति पक्षे भृ+इ+सन् थतां (द्वित्व नो बृ, ऋ ने अथत ब, सन्यस्य । इ - बिभरिषति
[१०२५ ]
(१८) ज्ञप्यापो ज्ञीपीप् न च द्वि: ४ / १ / १६ * सूत्रपृथ० :- ज्ञपी आपः ज्ञीप् ईप् न च द्विः ( सि सनि )
★ वृत्ति :- ज्ञपेरापेश्व सिसनि यथासंख्यं जीपीपी ( २ ) घुटि क्ङिति ४/२/५५ था स्याताम् । ज्ञीप्सति जिज्ञपयिषति ।
5 वृत्त्यर्थ :- ज्ञम् (1-2 / 1540) भने आप् (ગ-પ/1307) ધાતુને આદિમાં સ્ કારવાળા સન લાગે ત્યારે અનુક્રમે સનું રીવ્ અને આવતું વ્ રૂપ થાય છે. ' ज्ञा + सन् = ज्ञीप् + सन् = ज्ञीप्सति
1
१
0 सि सन् प्रेटर
- जिज्ञपयिषति भी इ+सन् प्रत्यय माटे जप् नुं ज्ञी न थयुं ज्ञा+णि+सन् = अतिरी० ४/२/२१ श्री पु आगमथा ज्ञा+प्+इ+सन् द्वित्व शाज्ञापि+इट् + सन् = मारणतोषण० ४/२/३० थी हरबज्ञाज्ञपि+इ+स+ति = (गुरु) - ज्ञाज्ञपे + इषति = ( स्व:, व्यञ्जनस्य ज्ञभास रहेरी. )
अज्ञपय् + इषति = (सन्यस्य थी इ) जिज्ञपविषति
विशेष :- 0 उदरस्य :आप् - ईप्सति પામવાને ચ્છે છે. 0 सनि म ?
आप्स्यति - सूप सन् नथी. 0 1 ज्ञा+सन् नुं "जप युं ते रीते ? 0 ज्ञांशू धातु जानन्तं प्रयुङ्क्ते णिग्= ज्ञा + णिग्, अर्तिरि० ४ / २ / २१ प आगम ज्ञा+प+णिग्, मारण तोषण० ४ / २ / ३० था हस्व - जर्
ज्ञप् तिला २ - न्या. स. पृ. ८०
-

-
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
-0- ज्ञपयितुम् इच्छति ज्ञवि + सन्
[2020]
(१८) सनि ४ / २ / १६१
सनेधुंडादौ सन्याः स्यात् । सिषासति /
★ वृत्ति :सिसनिषति ।
फ वृत्यर्थ :- महिमां घुट् वासन પ્રત્યય લાગતા સન્ ધાતુના અન્ય વ્યંજનને જ્ઞ થાય छे. सन् (ग-८/1500 - उभययही ) सिषासति पक्षे सिसनिषति हेवाने छे सन्+सन् = ( या सूत्रथी न् ना आ = सा+सन् = ( द्वित्व हस्व ) ससा + सन् = ( सन्यस्य ) सिधा + सन् ( 1- व त्री पु. भे.व.) सिषासति पक्षे (इज् य इट् ) सिसनिप्रति पक्षे आत्मने - सिसनिघते / सिप्रासते थाय.
★ अनुवृत्ति :- (1) आः खनि सन जनः ४ / २ / १०
विशेष :- 0 सिद्ध डेम व्या. भांखन् ने जन् पशु वृत्तिमा बाधा छे. पण ખન્નેમાં इट्र લાગતા હાવાથી ડાદિ સર્ થરો નહીં – માટે અહીં શ્રૃત્તિમાં
લીધા જ નથી.
0 (4 - अद्य) असिसनिषिष्ट पक्षे असिषासिष्ट
[2026]
(२०) णिस्ती रेवाऽस्वदस्विद सहः षणि २ / ३ / 3७ ★ सूत्र पृथ० :- णि स्ताः एव अ-स्वद-स्विद् - सहः षणि ★ वृत्ति :- स्वदादि वर्जानां ण्यन्तानां स्तोरेव च सकारस्य नाम्यादेः परस्य पत्वभूते सनि परे षो भवति, नान्येषाम् इति पत्वं न भवति
फ वृत्यर्थ :- स्वद्, स्विद्, सह धातुमने છાડીને નૅિ અન્તવાળા ધતુ તેમજ ફ્લુ ધાતુ (ના સ્ના) ન મિ સ્વર, અન્તસ્યા કે TM વર્ગ' પછી આવ્યા હોય तो मुघन्य थयेला सन् ( बण् ) प्रत्यय पर छतां ધાતુનાં જૂજૂ થાય છે. - अन्यथा नहीं - ( तेथी ઉપરના સૂત્ર : ૧૯માં સિનિત્તિમાં સિ પછીના જૂના જૂ ન थयो म त्यां सन्नो थयो छे. पणि-मन्त नथी. ) * अनुवृति :- (१) नाम्यन्तस्था क वर्गात् २ / ३ / 14 (२) नामिन... २ / ३ / ८ थी ष
विशेष :- 0णि अन्त प्रेम सेवयितुम् इच्छति - सिषेवयिषति सेवा वा

?
राखे छे -

Page #38

સન પ્રક્રિયા
२७
सही सूने थयो म से +णि + सन्. 0 *1 सूत्रमा.. भुत्यु ते शक् धातु योया-पायमा 0 स्तुमा तुष्टूपति - स्नो ष् यशे.
બન્ને મણને ગ્રહણ કરવા માટે છે. 8 अस्वदादि म स्यु ?
- शेषवृत्ति :- वृङ् (वृ- -04-४ /1294) सिस्वादयिषति २वा ४२वाने ४ . न यो. प्रावुर्षति पक्षे प्राविवरिषति - सापाने ४ . + [20२८]
आ + वृ + सन् = ( स्वर हन् गमाः था ऋ 4 - वृ, (११) तनेो वा ४/१/१०५
नामिनाऽनिट या ऋन उ२- "७२” ययु. वु२+ सन् * वृत्ति:- तनो धुडादौ सनि दीर्घा वा स्यात् ।
(सन्यडश्च या मादिशदि भ्वादे नामिना था ही तितांसति - तितंसति - तितनिषति
यतi) वुवर्ष-प्रा । (1-व) तुं ३५-प्रावुर्षति 卐वृत्यर्थ :- तन् (01-4/1477) धातन पक्ष इट् सारे वारे प्रा++३+स+अति =3D (1) दिप. भाभि धुर पाले। सन साणे त्यारे (तनना औ(२) ऋतोडत्या व (3) सन्यस्य या इ-वि (४) गुथविध थाय तितांसति ५ तितंसति-विस्तारवाने
वृनो व२ यता प्राविवरिषति ५ आत्मनेपद मा (1) वुवूर्षते छे
(२) विवरिषते विथे वृतो नाऽनाशी:० ४/४/३५ 0 आभि धुवाको सन् ४थु ?
था इ विक्ष्ये हीच विवरीषति – विवरीषते तितनिषति - 248 इ+सन् छे. तन्+इ+सन् = तितानिषति
0 -1--ते तृ (1-1/27 - तर)
तितीर्षति पक्षे तितरीषति । ★ अनुकृति :- (1) स्वर हनामाः ४/11/१०४यी
0 दरिद्रा (1-2/1092 -:मी ) सनि घुटि (२) दीर्घम् ४/1/1.3
दिदरिद्रासति ५ दिदरिद्रिषति -दिदग्दिा + इषति भां फ्र विशेष :-0 (५-प्रद्य ) अत्तिनिषीत् ५२
अशित्यस्सन् ..... अनिटि ४/३/७७ या आसाथdi अतितंसीत् ५क्षे अतितासीत् पक्षे त्रो ३६ आत्मने मां
दिदरिद्र + इषति = दिदरिद्रिषति याय.
-0- सूत्र : १३ इवृधभ्रस्जू . सनः नु 'समारत [2030]
[2032] (२२) रभलभशकपतपदाभिः ४/१/21
(२३) ऋरिमपूडअशौ कृगृधृप्रच्छः ४/४/४८ वृत्ति:- एषां स्वरस्य सि सनि इ: स्यात् न च | द्विः । पिप्सति, पिपतिसति
* सूत्रथ० :- ऋ-स्मि-पूड-अञ्जू-भशौ-कृ-गृ.प्रावुर्षति -प्राविवरिषति । वुव्र्षति - विवरिषते । दृ-धृ-प्रच्छः तितीर्षति - तितरीषति । दिदरिद्रासति - दिदरिद्रिषति । * प्रात:- एभ्या दशभ्यः परस्य सान आदिारटू
प्र त्य र्थ:- रभू , लभ, शक, पत अनपद | स्यात् । भरिरिषति । सिस्मयिषते । पिपविषते । धातुमाने आदिमा स् १२वाले। सन् प्रत्यय सागता | अञ्जिजिषात । आशशिषत
| अञ्जिजिषति । अशिशिषते । चिकरीषति | जिगरीषति । (अने। इ) थाय छे. ५७ हिप से नही. भो
आदिदरिषते । आदिधरिषते । रुदविदेति सनः कित्त्वे. पत्-(-1/926) पिप्सति ते ५वानछे पत्+सन् | पिपृच्छिषति । 0 स २६ भ यु ? |
- उद्धिीवुरिति तु भ्वादिकस्य रूपम् । आप्तुमिच्छति पिपतिषति – पत् + इ + सन् (इवृधभ्रस्ज० विक्ष्ये इट्)
ईप्सति । आरिप्सते । * अनुवृति:- (1) मिमीमादाम ४/१/२. ओवृत्यर्थ :- ऋ मेरे ६श पाताने स्वरस्य (२) सि सनि न च द्विः ४/1/18
लागेर सन् पूर्व इटु थाय छे. (मश: । :-)
(1) ऋ (1-1/26.1-२/1135) अरिरिषति पाने प्र श५.-0 अन्य २ :
४२ . ऋ+इ+सनमुक्षस्वरादे दितीयःथा भरिरि+ 0 आ+रभू + सन् = आरिप्+म+अ+ते - आरिप्सतेઆર ભવાને ઈરછે છે. 0 लम् + सन् = लिप्सते - भगवान
* 'बहुवचनं . मृ त्ति - मा. २- ५. ८२ (मन्नमा पूना अने। इस
1. वृतो न० धातुपाराभ-५ २४.

Page #39

२४
(२) स्मि ( 1-1 /587) सिस्मयिषते भरवाने स्मि+इ+सन् = सिस्मि+३+सन् = सिस्मय् +इ+षते (3) पू ( 1-1 /600) पिपविषते पवित्र थवाने अच्छे ७. पूना गुल पोतुं पव्
-
छे
(४) अञ्ज (ग-७ / 1488) अञ्जिजिषति मनवाने ठर - अज्जू+इ+सन् = स्वरादेर्द्वितीय : श्री स्वरादि धातुभां द्वितीय पशन। द्विर्भाव न वदन संयोगादिः ४/१/५६ उपान्त्यन् ( जू ) नेो द्विर्भाव न थाय आहे मात्र जि (५) अश् (ग- ५ / 1314 ) अशिशिप्रते - व्यापवाने रछे ऐ
(1) ( -१/1334) चिकरिषति पक्षे चिकरीषति कॄ विक्षेप २वाने ४२ छे-वृतो नवाऽनाशी : ४/४/३५ था વિકલ્પે દીધ
d
(७)*1 गृ - ( २-६/1335 ) जिगरिषति पक्षे जिगरीषति पक्षे जिलिपति पक्षे जिगलीपति-गंगा नवाने ४२ से. - (1) नवा स्वरे २ / ३ / १०२ थी विहस्ये र नाल (?) वृतो नवा० ४/४ / ३५ थाइ दिये ही (3) गृने। गुगु
★ अनुवृति :- (1) इनुधभ्रस्ज् ४/४/४७ या सनः (२) स्ताद्यशितो ४/४/३२ थी इट्
विशेष :- 0 ऋ - स्मि-पू-दृ-धू - पृच्छ ने અપ્રાપ્તિમાં અને બાકીનાને વિષે પ્રાપ્તિમાં આ સૂત્ર નિત્ય પ્રાપ્તિ માટે બનાવેલ છે.
-
शेषवृति:- " उद्दिधीर्षुरिति तु रूपम् - तिहार ના અભિપ્રાય
००००
0 ०
*11- धातुपारायणम् - ५. २५४ *1 उद्दिधीर्ष

० • ०
હૈમપ્રદ શ ઉત્તરાધ' – યુ ૧૯૦
0
(८) - (ग- १/1335 - 1 - 1 / 1015) आ + ह = आदिदरिषते - माहर ४२वाने है. (e) धृ (ग-६ / 1467) आ + धृ = आदिपरिपते स्थिर 0 * आत्मनेपद प्रेम ? રહેવાને પચ્છે છે. ધૂને તૃતીય ટ્
(१०) प्रच्छ्र (ग-६/1347 ) पिपृच्छिषति - ते पृछराने ४२. प्रच्छ+सन् प्रच्छ् + इ + सन् = (स्द विद प० ४ / ३ / ३२ विद्वत् ) ग्रह ब्रस्च० ४ / १ / ८४ ॥ वृत् - पृच्छ् = द्वि ऋतोडत् थी सन्यस्व ५० રૂ થતાં पिपृच्छ + इपति
2,
आप्
-
- ईप्सति - सूत्र : १८ हादरण छे.
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
[2033]
(२४) शको जिज्ञासायाम् ३/३/७३
★ वृत्ति :- शकः सन्नन्तादस्मिन्नये' आत्मनेपदं स्यात् । विद्यां शिक्षते । अन्यत्र शिक्षति । स्थातुमिच्छति तिष्ठासति
वृत्यर्थ :- शक् ( 1 - 4 / 1308) धातुने सन् प्रत्यय लाग्यो होय भने 'निरासा" अथ थते। होय तो (हर्ता) मात्मनेष थाय हे विद्यां शिक्षते ।
विद्या शीजवाने ह े शकू + सन्+अ+ते = (स्भलभ भि ४/१/२१थी अन इ - द्वित्व २०४२) शिक्+श्रू+ अते = शिक्षते
0 જિનામાં કેમ કશું ?
અન્ય અર્થમાં શિાંત પરઐ થશે. शिक्षति - समर्थ थाने छे छे.
★ अनुवृत्ति :- (1) अननेोः सनः 3 / ३ /७० थी सनः (२) पराणि काना: 8/3/२० थी आत्मनेपद
विशेष :- 0 जिज्ञासा शम्हनी व्युत्पति ज्ञातुम् शक्नुयान् रवी.
आप अनुप्रयोग भाटे - तेमन हरे तो आम कृपः सन् ३/४/७५५। आम्थी ५२ कृग् लागी आत्मनेप ન થાત. અને પ્રેક્ષામાં શિક્ષામ્રજે એવું રૂપ પ સિદ્ધત થાત.
शेषवृत्ति :- स्थातुम् इच्छति ।
स्था 1-1 /5 तिष्ठासति आ रहेमाने ४२. स्था+ सन्= (सन्यङध) स्थास्था+सन् = ( अवषे शिट थी स् (4) यस्था+सन् = (द्वितीय तुर्ययोः था ) तस्था+सन् = (सन्यस्य ) तिस्था+सन् = (नाम्यन्तस्था० थी सूनो बू, तवर्गश्चवर्ग ० श्ठ् ) तिष्ठा + सन् = ( १ ) तिष्ठासति [2033]
(२५) मिमीमादामित्स्वरस्य ४/१/२०
★ सुत्रपृथ० मि-मी-मा-दाम्-इत्-स्वरस्य ★ वृत्ति :- एषां दा संज्ञानां च सि सनि इत् स्यान्न च द्विः । मिस - मित्सते । दित्सति । धित्सति

० ०
मात्मनेपद - मध्यमवृत्ति - ला. २ ५. १५
क
० ० ० ० ०

Page #40

२५
સન પ્રક્રિયા
प्रवृत्यर्थ :- मि (५-५/1247), मी (1-४/ * अनुवृत्ति :- (१) रभ लभ शक...इ. ४/१/२॥ 1246.-11-/1944) मा ३५वाणा दा जावाणया : १) (ज्ञप्यापो)..न च द्विः सि सनि ४/1/16 धात्याना २१रना भाभि सरवा। सन् प्रत्यय (3) मिमीमा० या स्वरस्य सागता इत् थाय. पछी हिवन था५. -मि-मित्सति
卐 विशेष:- 0 २५८ -३४वाने ४ ७. मि+सन् = (20 सूत्रथा) मित्र+सन्
[2034] 0 मी = मित्सते - पाने छ । 0 दा = दित्सति - हेवाने छे छे.
(२७) दीङः सनि वा ४/२/१ 0 धा = धित्सति – धारण ४२पाने ४ . *वृति :- सनि वा आत् स्यात् । दिदासते-दिदीषते घा + सन = चित् + सन्
- अव्याप्यस्य मुचेोग वा न च द्विः । मोक्षति - * मनुति:- (ज्ञप्यापो).. न च द्विः सि सनि । मुमुक्षति । सकर्मणस्तु मुमुक्षति वत्सम्
卐कृत्यर्थ:- दीङ् (दी- ४/1244) 卐वश५ :-- 0 मिमीमादाम् मही . प.
| ધાતુને સન પ્રત્યય લાગતાં ને આ વિકલ્પ થાય છે. व्यातिन भारतेनावडे *निरनुबन्धग्रहणे न सानुबन्ध
दी+सन्=(आ) दादासते (इ) दिदीसते ते क्षीण पाने कस्य न्यायनी माश्रय २४ शाशे नही.
ઈચ્છે છે 0 सूत्रमा स्वरस्य ४थ तवा समय यातना "त" *मनुति :- आत् सन्ध्यक्षरस्य ४/२/१ था आ આદેશ ન થાય તેમ સમજવું.
ऊ विशेष :- 0 २५८ 0 मा ३५ :- मा १-२ नो तथा मेनु भात्सन्ध्यक्ष
- शेषवृत्ति :- (१) अव्याप्यस्य मुचे मेगि वा रस्य था तु मा मेरीत मा ३५मने ते धात
४/१/१८ म४म सेवा गर-ना मुच् धातुने स अहण ४२वी.
કારાદિ સન લાગે ત્યારે મે આદેશ વિકલ્પ થાય છે. 0 दाशामा -दां दाने, देङ् पालने, डुदांग्क दाने,
५० द्विर्भाव न थाय. मो+सन् मोक्षति पक्षे मुमुक्षति देांच छेदने, पाने, डुषांग्क धारणे- ७ ६५) ४२वी.
छुपाने छे. [203४]
0 अभयु? (२१) राधेवघे ४/१/२२
मुमुक्षति वत्सम्-सहमछे भारे मोक्न याय. [५२४) * सूत्र५५0 :- राधेः वधे
[2039] * वृत्ति:- सि सनि स्वरस्य इ: स्यात् प्रति रित्सति ।।
(२८) गुपतिजोगर्दाक्षान्तौ सन् 3/४/५ अन्यत्र आरिरात्सति गुरुन् ।
* सूत्रथ:- गुप् - तिजोः गर्हा - क्षान्तौ सनू 卐 रयर्थ :- राध (01-4/1304) धातुने वधू जय' यतेहोय तो महिमां मारवाण। सन्
|* वृत्ति :- गुपो गर्दायां तिजः क्षान्तौ च वर्तमानात् & तेना २५२ (आ) नो इ थाय छे. (५४) दि
| स्वार्थे सन् स्यात् । जुगुप्सते तितिक्षते । |
卐 त्य र्थ:- गुप् (01-1/763) धातुने न थाय) प्रति + राध् + सन् = (या सूत्रया आ नो इ)
गर्दा-निहा सभा मने तिज (ग-1/667) धातुन प्रति+रित+स = (1-4) प्रसिरित्सति - पान छे
क्षान्ति-क्षमा मयमा स्वार्थे सन् प्रत्यय याय छे. (सन् (धू ने। त् - अघोषे प्रथमा या भने सना असो५
લાગ્યા પછી જ ક્રિયાપદ રૂપે વપરાય.) लुगस्यादेत्य० था ययो) 0 वधे भ
रेछ.
0 गुप् - जुगुप्सते - न यु ? 0 आरिरात्सति गुरनू - अराधना रवाने छ ।
| गुप् + सन् = गुगुप् + सन् = जुगुप् + सते
0 तिज = तितिक्षते - ते क्षमारे छे. आ+राध्+सन् = आ+राराध्+सन् = (हस्वः, सन्यस्य था इ)
तिज + सन् = तितिक् + + अते भारिरात् + स् + अति - आरीरात्सति
विशेष :- 0 गर्दा - क्षान्तौ भ यु ? *-पाय : निरनुबन्ध० न्याय ३२ - ५.. । गुप् -गोपयति - ते गुप्त रमादे -तिजू-तेजयति -

Page #41

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા તિજ- તેજ કરાવે છે-બને અન્ય અર્થ હોવાથી ક વૃજ્યર્થ :- રાગ્નિ વગેરે ચાર ધાતુઓને સન પ્રત્યય લાગતો નથી.
અનુક્રમે “નિશાન” વગેરે ચાર અર્થમાં સાર્થે - સન 0 વર્ષ ૪/૪/૬૯ થી સન પૂર્વે ટૂ ન થાય. પ્રત્યય થાય છે-દ્વિર્ભાવ થતા પૂરને ૬ દીધ થાય છે. 0 ૩રાજ્ય ૪//૩૪ સત્રથી અને સત્ ન થતાંજેમકે રાન (ગ-૧/915-ઉભયપદી-શીશાંતિ-(હથીયાર) ગુણ ન થાય.
તેજ કરે છે. આત્માને - શશાંતે – (૧) રાજન + સન [૧૦૩૭]
(૨) દિવ-હર- સારા+લગ્ન (૩) સવ-રારાજે (૨૯) વિત: સંશયગ્રતીહારે ૩/૪/૬
સન (૪) આ મંત્રથી શું દીધ, – ને અનુસ્વાર થતાં * વૃત્ત :- સંશયગ્રતીકારાથ1િ : a – TRI
શeriાતે થશે.
0 ટ્રાન (ગ-૧( 914 – ઉભયપદી) હોય તે विचिकित्सति चिकित्सति । :- “સંચય '' અને પ્રતિકાર આમને :- ઢાંતે – સરળ કરે છે.
0 માર્ (ગ- / 149 - આત્મપદી) અર્ષમાં વતતા નિ (ગ-૧(285) ધાતુને સ્વાર્થ’ નું !
મિHinતે – વિચાર કરે છે. પ્રત્યય લાગે છે. (સન લાગીને કિયા પદરૂપે વપરાય) 0 સ શ :- વિ+1િ+3=વિનિ તૈ-સંશય કરે છે.
0 2 ( ગ – ૧ | 146 – આત્મપદી),
થી ૧૩ – વિશેષ કરે છે. a[+a=(1) Tea૦ થી 0 પ્રતિકાર :- નિર્ણન વિસતિ – પ્રતિકાર કરે છે.
મત્સત્ () વૈષન્ (૩) સાથ-વિમધુ+ f++1=(દ્વિવ) કિં.ત્િ+સન્ =( ત્ર) વિAિ+
સન (૪) બધા પ્રથમ-વિમ+સન (૫) (૧-૩નું રૂ૫) સન થયું.
| વી ગરાતે – ચાલુ સૂત્રથી દીધ અનુવૃતિ:- શુતિ ૦ ....૩/૪પ થી સન્
* અનુવૃત્તિ :- પુતિને ..૩/૪/૫થી સન ક વિશેષ - 0 સંશય-પ્રતિકાર અથે કેમ? પ્રત્યય. 4 - તથતિ - નિવાસ કરવાને પ્રેરે છે.- fari
વિશેષ :- 0 અથ નિદેશ કેમ મે ! ggeતે વિંત + ળ + અ + તિ - (સન ન થયે.)
– – અર્થાન્તર થાય તે સન પ્રત્યય ન લાગે. જેમકે L[૧૦ ૩૮]
માન-માનતિ-માન કરે છે. વ ધતિ-બાધા કરે છે. (૩૦) ગાગવાનભાનવયાત્રાનાવત વિવાર શૈલે અહીં માન-વિચાર અર્થમાં નથી અને વનસીતઃ ૩/૪/૭
વિરૂ૫ અર્થમાં નથી માટે સન્ ન લાગે. * સૂત્રપૃથo :- રાન્ન્ - માન-વૈધા-નિરાાન
| 0 “શાન યાન ના સાહચર્યથી મન પણ પહેલા ગણુને आर्जव - विचार - वैरूप्ये दीर्घः च इतः
લેવા પુરારિ ગણને નહીં. જ વૃત્તિ :- પુષ્પશ્ચાળે નિરા નાખ્યા સ્વાર્થ સન
[૧૯૩૯) स्थात् । दीर्घश्च द्वित्वे पूर्वस्येतः । शीशांमति। दीदांसति । मीमासति । बीभत्सते
‘રાન-હાને :- બ્રહવૃત્તિ – ૨ ન્યા. સ . ૪ પૂ. મહેપાધ્યાય વિનય વિજયજી ગણિવરે રચેલ સનત્ત પ્રક્રિયાને પૂ. ધ્યાનસ્થ ગુરુદેવ આનંદસાગર સૂરીશ્વરજીના સમુદાયના પૂ. તષસ્વી પંન્યાસ સુશીલસાગરજી મ. સા. ના શિષ્યરત્ન અપ્રતિમ ચારિત્રરાગી પૂ. મુનિરાજ શ્રી સુધર્મસાગરજી મ. સા ના શિષ્ય મુનિ દીપરત્નસાગર (M. Com. M.Ed.)...કરેલ ગુર્જર અનુવાદ તથા સમંદર્ભ વિવેચન સમાપ્ત.
In 1 વિશ્વ 1
લકત ! સામાન !
લાલતાT૦ ૦
૦
૦
૦
૦
૦
૦
૦
૦
૦
m
૦
૦
૦
૦
૦
૦
E
H

Page #42

યન્ત પ્રક્રિયા
29.
**********************
******************** ચ. (૨) પ્રત્યયનું વિધાન આ પ્રક્રિયામાં હોવાથી તેને ચત્ત પ્રક્રિયા કહેવાય છે. તે ભૂશવ મુખ્ય ક્રિયાના સંબંધમાં અને આભીષ્ણુ” એટલે વારંવાર અર્થમાં વપરાય છે. જેમકે – “રાંધવું” એ ક્રિયા માં રાંધવું મુખ્ય છે. પણ બળતણ, વસ્તુની લે-મુક વગેરે અનેક ગૌણ ક્રિયાઓ પણ હોય જ છે. તો તે “મૃત્વ કહેવાય છે.
. પ્રત્યયમાં હું અપ્રયોગી છે. તેથી હું અનુબંધથી ધાતુ આતમનેપદી થશે. તેમજ વર્. પ્રત્યયથી દ્વિવ પણ થશે. [નોંધ - તમામ ધાતુઓના ચાત્ત રૂપો થતા નથી. ] (૧) ગ્રસના ઘર/દ્ર મામા ફુવા ૩/૪/૮ એવો પ્રયોગ પણ થાય અને કેન્દ્ર (સાધનિકા હવે પછી * સુત્રપૃથ0 :- 6થના દ્વરા મx - આવી) એવું રૂપ પણ થઈ શકે. आभारण्ये यङ् वा
0 વ્યંજનાદિ કેમ કહ્યું ? * વૃત્તિ :- અમરશિયાળાનધિશ્રીનાં કિયારા |
મૃદા રૂલતે વારંવાર જુએ છે. # ધાતુ સ્વરાદિ છે व्यधानेन साकल्येन संपत्तिः फलातिरेको वा भृशत्वम , |
માટે ટૂ ન લાગે, મૂરિયાણા: વાદા: દિવાસાવધાનૈના શૂત્તિરામિણૂમ, [ 0 એકરી કેમ કર્યું ? તદ્વિશિર્થવૃત્તર્થસનારેવાદ્ધાર્થ વા શ્વાસ | પૃપા વાર્તા - વાન્ ધાતુ અનેક સ્વરી છે. સુજાર શરમાવાઈ: | સરતિ દ્રિવે |
[૧૯૪૭ ક વૃત્યર્થ :- આદિમાં વજનવાળા અને એક
(૨) બાળવારે ૪/૧/૪૮ સ્વરી ધાતુને મૃારવું અને સામિકા અર્થમાં વિષે ય () પ્રત્યય લાગે છે
* સુત્રપૃથ૦ :- મા – ળૌ માટે: 1 ભૂવમ :- (ધણું ) - અરિયા વગેરે પણ ! જ વૃત્તિ :- ચાહ્ય દ્રિવે પૂર્વણ થાયામવર્નર ક્રિયાનું વ્યવધાન ન હોય તે તે (ગણ ક્ષિાની માગુળી થાતામ | મૃા પુનઃ પુન વતીતિ વાતે સહાય પૂર્વકની) મુખ્ય ક્રિયા ખૂબ સારી રીતે સમાપ્ત
ક વૃત્યર્થ :- હરત ધાતુ ધિત્વ થયે છતે થ ય અથવા અતિશય સારું ફળ મળે તે રીતે ક્રિયા થવી
અને ની વગેરે આગમન થયું હોય ત્યારે ધિત્વમાં પૂર્વમાં તેનું નામ મૃાવન (સ ક્ષેપમાં રાંધવાની ક્રિયામાં બીજી
રહેલા અને માં થાય છે અને રૂ-૩-૬ વર્ષને ગુણ અનેક જિસહાયક બની છેવટે સારી ર૪ તૈયાર
થાય છે. મૃા પુનઃ પુન ઘન્નતિ તિ વાતે-ઘણું" થાય તે –
અથવા વારંવાર પકાવે છે. પર્ (ગ-૧/892–“ધા..2 આભિણ્ય - { વાર વાર ) :- પાવા રાંધવું વગેરે
823) gવ્યાવૃત્ત = દ્વિત્વ) THવ્ય+બતે (આ મુખ્ય ક્રિયાઓ – તેમાં અન્ય કેઝ ક્રિયાઓ વિધરૂપ ના
સૂત્ર લાગી અને બા) પાવ + અંતે = (હાય૦ બને (બાડી ન આવે તે રીતે વારંવાર થયા કરે (છેવટે
મ લેપ) વચ્ચ+ અ = વાપરતે અનાજ વગેરે સારી રીતે પાકે) તે
+ અનુવૃત્તિ :- (૧) ન તેર્ય: ૪/૧/૪૭થી ચા 3 સુકાર આભને પદ માટે છે તથા ૪ થી ધિત્વ | (૨) પૂર્વ ૪/૧/૩૭ પણ થશે
વિશેષ:- 0 ગુણને , ૩નો મે, ક વિશેષ – 0 વરુ પ્રત્યયનું ઉદાહરણ સૂત્ર | ૬ને મર્ -જેના ઉદાહરણ પછીના સુમાં છે. ૨ માં જુઓ પાસે
0 ની વગેરે – ની - મુ – ૨ – રિ – ૨ 0 ધ તુને જ ટટ્ટ પ્રત્યય થાય. • શિડળ – રાંધવા માટે ચૂલા પર તપેલી મુકે –| * ધા. ૨. – (ધાતુ રત્નાકર) બને ક્રમાંકે જુદા દર્શાવ્યા અગ્નિ સળગાવો વગેરે ગૌણ ક્રિયા.
છે - કેમકે તમામ ધાતુ ચત્ત ન થતા હોવાથી ધાતુ 0 ફુ વિકલ્પ હોવાથી પક્ષે તું કાપ-ક૫ સુનિહિ સુનિ|િ રત્નાકરમાં જુદે ક્રમ આવે છે.

Page #43

અભિનવ વાઘપ્રક્રિયા 0 अन्यादेः भ यु ?
| मे री ते पापचाञ्चके - बोरेमा य सो५ ५ - गम्यते (ते पार पा२ ain याय छे ) मही य पछी अनुभूति :- (१) धुडू हृस्वाल्लुग ४/3/७.40 लुग भागमछे मारे या सूत्र न गता यना या 1 2 | (२) व्यञ्जनात् .... ४/३/७८ या (मुरतेोऽनुनासिक ४/1/11 या मु भागम ये. छे) (1-व) पापच्यते (२-स) पापच्येत
卐 विशेष :- 0 २१२॥ त भ ? (-प) पापच्यताम् (४-घ) अपापच्यत
लू = लालूयिता- २रान्त भाटे यू ५ थाय.
0 मशित् ? [20४१]
पापच्यये - पतभाना शित् छे भारे य् न खाणे. (3) अतः ४/3/८२
0 अत: सूत्रया असो५ योऽशिति या य सो५ - * वृति:- अकारान्ताद्धाताविहितेऽशिति प्रत्यये तस्यैव | मामे सत्रने महने मे सूत्रथा य सो५ मिनाया ? धातो गन्तादेशः स्यात् ।
|-0-ले अतः सूत्रया असो५ रीमेत पारे । मवृत्त्यर्थ :- म सन्त धातुथी विनवा स्वरस्थ परे प्राग विधौ ४/५ કરાયેલ ધાતુને અતિ પ્રત્યય લાગે ત્યારે અન્ય (બ) ને था स्वर स्थानीवत् यता अ५ छ। मापी जय भने अन्य सोप थाय. (नमः कथ-ग .नौ पातु भदन्त સત્ર લાગી ખાટે પ્રવેગ ન થાય – જયારે વ્યંજનને छे कथ + इ = कथ् + इ थशे अना )
સ્થાનીવત ભાવ થતું જ નથી માટે બને સૂત્રા અલગ * मनुवति:- (1) योऽशिति ४/8/1.या अशिति नाया. 0३५॥ -नुमा परिसर"भां (२) धुड् हृस्वाल्लुग ४/३/७. या लुगू
[१०४3] म विशेष :- 0 अदन्त म युं ?
(५) अयतिसूत्रिमूत्रिसूच्यशूर्णाः 3/४/१० गम्+क्त सही ०५नान्तपातु छ भार असा नयाय.
* सूत्र20 :- अटि - भर्ति - सूत्र - मात्रे-सूचि-0- या+ता- आ १२१. छे मारा न याय.
अश्- ऊौँ। 0 नष:- सूत्र: ४ मा यूनावापनु विधानछ
*कृति :- एभ्यः सप्तभ्यो भृशामीण्ये यङ् वा स्यात् । ते यन अ भा (अतः) सूत्रया सोपाय
स्वरादें द्वितीय इति ट्यस्य द्वित्वे, व्यञ्जनस्थानादेलुंगिति [20४२]
पूर्वस्य फ्लुकि, आत्वे च अटाट्यते क्ययाशीर्षे इति गुणे (४) योऽशिति ४/3/८०.
अयि र इत्यत्र यवर्जनाद्ये परे रो द्वित्वं स्यादेव । अरार्यते। * सूत्रथ0 :- यः अ-शिति
सोसून्यते। मामयते । सासूच्यते। मशाश्यते । प्राणोनूगते। * वृत्त:- धाताध्यञ्जनान्त परस्य योऽशिति प्रत्यये . दीघे च्वीति दीघे', तोष्ट्रयते ।। लुक् स्यात् । पापचिष्ट ५। पापचाञ्चक्रे ६। पापचि 卐 वृत्त्यथ :- अट्-ऋ-सूत्र-मंत्र-सूच-अश् षीष्ट ७ पापचिता ८ पापचिष्यते ९। अपापचिष्यत १०-ऊणु मे सात धातुमान "भृशत्व" भने "माभि९५"
5 कृत्यर्थ :- सनात पातुने सानो या यङ् (य) १४४ था . य् ने। अशित् प्रत्यय सारे यार सो५ थाय छे. अपाप- (१) अट् (19-1/194 - था. २.-179) चिष्ट-तो वारपार घ्यु-- 'पच् + य = ( सन्यङश्च था | अटाट्यते - १/२ वार २५30. (भा सूत्रथा यङ) दि.१) पपचू+य % (आगुणौ० ४/१/४८) पापच्+य = | भट्+यङ् = (स्वरादेद्वितीयः या ट्य दिव 20) अट्यट्य (अद्यःनी ना त प्रत्यय सागता-सिजद्यतनपाम् ३/४/५ ] (व्यञ्जनस्यानादे:० ४/१/४४ या य सो५) अटट्य = रिच् ) पापच्+य+ सिच् स)+त = (अत: या अ, आ
(आगुणावधादेः ४/1/४८) अटाट्य = (1-ब. श्री. सूत्रया यू ५) पाप+सू+तस्ताद्यशिता०४/४/३२)
नमस्तादाशितोय ..) अटाट्यते इट्-पापच्+इ+स्+त=(अट् मागम, स् न , तु नोट | (२) ऋ (1-1/26 01.0/1135) था. २. - 25, 1046 यता) अपापचिष्ट
अरार्यते-तेमून २५. ऋ+यङ्-(क्ययाशीर्णे ४/१/१ .................ा था गुण) अ२+(अधि र तृतीय 416311404 *मपारचिष्ट -साधनि माघार मिपाल समस्य५. तथा स्वरादे:थापि यत) भर्य = अरार्यते

Page #44

યદુન્ત પ્રક્રિયા
(2) સૂત્ર (ગણ-૧૦/1899-ધા. ૨-1452; સેસૂતે–તે નમાં ય ન લાગે જેમકે યુટિરું સ્થાનં ઋતિ-અહીં ખૂબ વારંવાર સંક્ષેપ કરે છે. સૂત્રે+ારૂ- લે સૂજ્ય | રસ્તાની કુટિલતા છે =સૂવર્કસુત્રા ( ગુખાવાથી ગુણ) સૂછ્યતે 0 4 સૌષ્ટિના ન્યાય મુજબ ભ્રશા અને આભિક્ષણ્યના (૪) મૂત્ર (ગણ-૧૦/1900-ધા ર.1453) મે સે–| નિષેધને માટે મા સત્ર બનાવેલ છે– gિ -સામાન્ય તે ખૂબ | વારંવાર મૂતરે છે
લક્ષણની વિધિથી વિશેષ લક્ષણ વિધિ બાવિત થાય છે. (૫) સૂવું (ગણ-૧•/1898-ધા. ર.-1453 સૂતે ( [૧૦૪૫] -તે ખૂબ વારંવાર સૂચવે છે.
(૭) મુરલેંડનુનાસિરાહ્ય ૪/૧/૫ (૬) શસ્ (બ ૫/1334, ગ-૯/1558) ધા ૨-1217| 1442 રાતે-તે ખૂન/વારંવાર ખાય છે. વ્યાપે છે. |
| * સુત્રપૃથo :- મુ. પ્રત; અનુનાસિહ્ય (૭) કાળું ગ-1123 – ધાર -1034) 1 + કાળું =
* વૃત્તિ :- મારાં થોડનુના0િ રૂત ફિ દિવે
| પૂર્વ મુરત: સ્થાત વાતે તૌ મુમોરિનવાર વર્જીન્યરે -તે ખૂબ/વારંવાર ઢાંકે છે પ્રકપુર્ક प्र+ऊर्ण+य = (स्वरादेद्वितीयः था हि अयि र यार
ક વૃત્યર્થ :- મ પછી અનુનાસિક આવ્યા
હાય-દન્ત ધાતુને ય પ્રત્યય લ ગી વિભવ થાય ત્યારે દિવ ન થાય. જૂ ને – દ્વિવમાં અસત થતાં ?
પૂર્વના અ શ પછી (મુ) આગમ થાય છે. રહેશે) +કર્થના = ( ગુૌથી ગુણ) ઘર્ષોના =
રામ ( -1/385 – ધા ર–356) તે તે વાકું ફિ રવચ૦ ૪૩/૧૦૮ થી દીધ) ઘઊંનૂ =ા-ધિત્વ
ચૂ ચાલે છે ઘમર = દ્વિવ) += ( ) ઘઊંન્તે રૂપ થશે.
જામ+= આ સુત્ર લાગી | આગમ) ર+મૂ = * અનુવૃત્તિ :- (દાસના).... મુશામીયoથે થી
(શ્વની ) • • રામ વિશ્વ યુ | (લૈંક દારુન = + રૂ+ ત્રમ્ + = નારો વા ૩/૪/૯
– અનવૃતિ :- (૧) જયરો ૪/૪૭ થી ક વિશષ.- 0 આ સૂત્રમાં સ્વરાદિ અને] (૨) પૂર્વકo | |૩૭ અનેસ્વરી (ત્ર વગેરે) ધાતુઓ લીધી છે કેમકે સૂત્ર |
ક વિશેષ :- અનુનાસિક - ફુગપુનમ (૧) ઇસુનાઓ ન લાગતું હોવાથી–આ મંત્ર દ્વારા થતી
| 0 ખુન કે કેમ કહ્યું ? પ્રાપ્તિ શકય બનાવી છે.
પર છે – ૬ પછી ર્ અનુના સટ નથી હ શેષવૃતિ :- તુ (ગ-૨/l124 – ધા ર 1035) | 0 અત: કેમ કહ્યું ? તા -તુ+=તુતુતુતુ+૫ = (ગુણ) તે સ્તુ+=
તિન – રોત્રિો – ખૂબ ભીનું થાય છે (ને ૬, તને ) તેટ+=(હા૦િથી દીધ) તોતે ! અહીં ફુથી પર મૂ છે માટે સત્ર ન લાગે.
[૧૦૪૪] (૬) ઘન કુટિસે ૩/૪/૧૧
(૮) સુપ૨૩મા પણે ૩/૪/૧૨ * સુત્રપુથા - mતિ - અર્થાત કુટિસે
* સુત્રપૃથક :- - હુ ૫ – સઢ - વર – -ગમ * વૃત્તિ :- પાનાવરાત્ ટિસ્ટ
ફા - ઢ: માર્યો एवार्थे वर्तमानाद्धातोर्यङ् स्यात् ।।
ક વૃત્ત :- 1 gોડો શરૂ થાત નડતાં ક વ્યર્થ - આદિમાં વ્યંજનવાળા, એક
विडती-नीरादेशे (ग्रो यङिरोल स्थात् ) निजेगिल्यते, સ્વરી ગતિ અર્થવાળા એવા ધાતુઓને માત્ર કુટિલ
लालुप्यते । सासद्यते । અર્થમાં જ વર્તતા હોય તો ઘટ્ટ થાય છે. (ઉt. જુઓ
ક વૃત્યર્થ:-- - -ન-મૂત્રા સુત્ર : ૭).
| - આ આઠ અતુઓને મઢ - નિંદા અર્થમાં સારુ થ ય. જ અનુવૃત્તિા - inણનારે વાસ્ થ ય ૪૯ | 0 1 (ગ-૬ 335-ધા. / 238) નિ+ નિશિલ્ય
ક વિશેષ -: 0 કુટિલ અર્થ કેમ કહ્યો? – દિલીલ મતે ગળી જાય છે નિરર્ (આ સૂત્રથી મંરા #fa - કુટિશ અર્થ નથી માટે જ ન લાગે. 0 ધાતુનું વિશેષણ કુટિલ બનાવ્યું છે તેથી કટિલ માધ- 1 *સત્ર nિge બૃહતિ - ભા. ૨, ન્યા સ -5 ૪૫

Page #45

અજિનવ લઘુપ્રક્રિયા ય લાગે, = (દતાં વિહતી ૪/૪/૧૧૬) નિ+જ+= ત્યારે ઉપન્યના મ ને ૩ થાય છે અને ૩ થયા બાદ (દ્વિવ) નિ+જિનિ = (ા :) નિ+નિશિ+ = (શા | ૩ને બે થતું નથી. (૩ને ગુણ બે ન થાય.) To થી ગુણ) નિ + જિર્ + =
૨૨ (ગ-1/410-ધ ૨. 376) નૂતે – તે નિંદિત (૧) પ્રો થક ૨/૩/૧૦૧ ઘટ્ટ પ્રત્યય લાગતા 9 ધાતુના | રીતે ચરે છે.
ને ટૂ થાય છે. નિનેનિટૂ+1 = નિજિાતે [૫૫] [ 0 “+=(ધિત્વ) +=(રામ) [++ 0 રુ (ગ-/1323–ધા. ૨. 1226) સાસુ - તે ( =(તૌ મુને સને) વર્+=(આ સૂત્રથી) વન્યુ નિદિત રીતે લેપ કરે છે
૫ = (વામિનેo ૨/૧/૬૩ થી દીધું 0 સર (ગ-1/966–ધા. ૨. 892) દાણાને-તે નિદિત 1 0 -(-1/414 અને 428–ધા.૨. 380) TW રીતે પીડા પામે છે.
-તે ખૂબ ફળે છે -૪થર્ (કાના+૦થી થર્ અને * અનુવનિ :- ( નારે .... ) થર્ વા
દ્વિતીય સુર્યા: થી ને ૬ થશ-બાકી મુજબ-આ
રૂપ સધાશે. પ વિરોષ :- 0 બાકીની ધાતુઓના ઉદાહરણ
અનુવૃત્તિ:- (૧) વારી ૪/૧/૫૩ આગળના સૂત્રમાં છે.
(૨) ન જવર્ય ૪/૧/૪૭ થી વઘુ 0 Tહ્ય અર્થ કેમ કહ્યો ? મૃર નિનિરતિ – તે ઘણું ગળી જાય છે. અહીં મર્યા- | ફ વિશેષ :- 0 અને ૩ કેમ કહ્યું ? નિંદા અર્થ નથી માટે શરૂ ન લાગે
વાર્યતે–ગરતં પ્રયુકતે રૂઢિ જિa (કૃષિaq-૩/૪/૨૫ 0 ધાતુનું વિશેષણ હોવાથી સાધન-ગ અર્થમાં હાય | થી) આ કાર છે માટે ૩ ન થયે તે પણ વરૂ ન લાગે.
[૧૦૪૯] [૧૦૪૭]
(૧૧) લપષમતરામપશ: ૪/૧/પર (૯) રીંમ્ ૪/૧/પ૩
* વૃતિ:- giાં વળાં કિ દ્રિવે પૂર્વધ્ય મુરતઃ હતા
जाप्यते। जञ्जभ्यते। दंदश्यते। दंदह्यते। बंभज्यते। पंपश्यते। * વૃત્તિ :- u z ત્રિ પૂર્વલ્પ મુરત: રાત |
- सिचो यहि षत्वं न स्यात् । सेसिच्यते ક વ્ય ર્થ :- રર્ અને પર્ ધાતુને થર્ લાગે |
ક વૃત્યર્થ :- - - — - -૧ર ત્યારે કિર્ભાવ થયા પછી પૂર્વના અ . પછી મુ (૧)
ધાતુઓને ચરુ લાગી ધિત્વ થાય ત્યારે પૂર્વના અંત પછી આગમ થાય છે. (ઉદા. – સૂત્ર ૧૦ જુઓ ).
મુ (૧) અગમ થાય છે. * અનુવૃતિ:- (૧) મુરઝનુનારિષ્ઠ ૪/૧/૧૧થી
(૧) ના (ગ-1/338–ધા ૨. 310) તે ગહ અર્થ મુ (૨) ન તેર્યક્ ૪/૧૪૭થી ૨
તે નિંદનીય રીતે જાપ કરે છે. ને 5 સુર ૯૦ ૩/૪/૧૨ (૩) પૂ૪૦ ૪/૧/૩
થી વહુ થશે. (આ સૂત્ર લાગી– આગમ) રમઝg+= ક વિશેષ - 0 પાન એ પ્રમાણે બ. ૧ બંન્ + ણ = (રૂ૫) નવે મુકવાથી (ગ-૧/428) ફળવું, (મ-1/414) સળી (૯) ગમ (ગ-૧/783-ધા.. 122) રમ્પ તે નિંદનીય જવું – બનેના પ્રહણ માટે છે,
રીતે મથુન સેવે છે. [૧૦૪૮]
(૩) ૬ (ગ-1/512–ા.૨. 511 દ્રવ્યો તે નિંદનીય (૧૦) તિ પત્યાનાકુ: ૪/૧/૪
રીતે બળે છે.
(૪) (ગ-1/476 - ધાર. 458) હસવું. દંતશ્યો * સુત્રપૃથા:- તિ ૨ ૩૫ારત અત: મન્ બે કર
(ચારેમાં સૂત્ર ૮થા ગઢ અર્થમાં થમ્) * વૃત્તિ :- વરસ્યાં દિ તારો ન ઘવ્યયે સવારથસ્થાત | () મગ્ન (-9/1486 ધા.. 1376) મતે - તે ૩ સ્થ7, શહિતિ ત ળ ન થાત્ ! વન્યૂયંતા | ખૂબ ભાગે છે.- દ્ધિત્વ થતા પૂર્વના મને દ્વિતીયસુર્ય पम्फुल्यते ।
9 થી) ડ્યુ. ( વલ્સનસ્થo)થી મશ્ન ના ()ને લેપ i વૃ ક્ષ :- ૨૨ અને ધાતુ એને થર્ | ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ પ્રત્યય લ ગ્યા હોય ત્યારે તથા ત કારાદિ પ્રત્યય લાગે | ‘ નૂર્યતે – ધતુપારાયણમ - ૫. ૫૪

Page #46

બન્ત પ્રક્રિયા
(૬) પણ્ (સૌત્ર ધાતુ છે) વqચત્તે – તે ખૂબ/વારંવાર જાય છે/ ગુંથે છે.
* અનુવૃત્ત :- (૧) મુલોનુનાસિક્ષ્ણ ૪/૧/૫૧ યા મુ. (૨) નવસેર્રર્ ૪/૧/૯૭ થી ચર્
વૅ
45 વિશેષ : 0 મૂત્રમાં મૂળ હાતુ વંશૂ છે પણ ગ્ના લાપ પ્રત્યયના લેપ થયા પછી પણ રાકે તે માટે છે.
| રોષવૃતિ :– (૧) સિવા યદિ ૨/૩/૬૦ સિર્| ઋતુને યદ્ પ્રત્યય લાગ્યા ઢાય ત્યારે જૂના જૂ થતા નથી. ર્િ (ગ–૬/1321 – ધા.ર.−1224} સેવિયતે – (મિન ગુણ – આ ચુનૌ થી થયો છે. ) [૫૬] [2040]
(૧૨) ન શુશુમન: ૩/૪/૧૩
|
ધાતુ દર્શાવી તેમાં દર્શાવ્યા તેથી યક્| ના ૬ લાખ થઇ
* વૃત્તિ :- एभ्यस्त्रिभ्यो यह न स्यात् । निन्द्यं વૃતિ માંમતે । માંવસે । 5 નૃત્ય ચક્ પ્રત્યય લાગતા નથી.
:- ગ, મ્, સ્પૂ આ ત્રણ ધાતુને
* અનુવૃતિ:- યજ્ઞના જ.. ..ચક્ વા ૩/૪/૯થી ૬
|
મૈં વિશેષ -: 0 સ્પષ્ટ [૧૯૫૧]
(૧૩) ર્જસનેયવિ ૪/૩/૯૭

આ
ર્ફ થાય છે.
0
(મ−1/568, ધા ૨ -541) | (ગ-૧/37-ધા. ૨ −36) ઞયિતે - તે બહુ ગાય છે. યર્ = (આ સૂત્રથી ફૅ) f+ થ = (વિ, હસ્થ, જૂના નૂ થતાં) foft + ય = ( ગુણ ) નૈનિયતે
0
−(ગ 1/2−ધા.ર –2) વેવીતે-તે ધણું પીએ છે. (ચક્ – અશિત્ – ત્િ છે માટે કું થયે)
–
શેષવૃત્તિ – (૩)ત્રા મેર્યિદ્ઘિ ૪/૩/૯૮ મા અને માને ફૂ લાગે ત્યારે મારૂં થાય. મા (ગ-૧/3) લેપ્રીતે તે પણ સુધે છે મા—(ગ-૧/4) àલ્મીયતે – તે બહુ ધર્મ છે. [૫૨૭]
છે
|
|
6 x (ગ-૯/1538) નિન્ગ્ર દૃળાતિ કુત્સત અવાજ કરે 0 શુમ્ (ગ-1/947) મુરા શેમતે – ખૂબ સામે છે. 0 ૬ ( ગ−1/938 )મા રાવતે – ખૂબ રુચે છે. (ત્રણેમાં યદ્ ન થયા “ચ ન થવાથી ધાતુ રત્નાકરમાં તેનું રૂપ ન ઢાય)
(૪) ને દ્ની: વર્ષે ૪/૩/૯૯ યર્દૂ પ્રત્યય લાગતા વધ” અર્થાંના સૂચક્ર ર્ ધાતુનું “ઘ્ની” રૂપ થાય છે. ઝેનીયસે તે બહુ હણે છે. દર્ = બી+ચ = जेनीयते 0 વધ અર્થ' કેમ હ્યુ` ?
al
અનુઢ્ઢારા :– (૧) વાથાસારમાદા: ૪/૩/૯૬ (૨) રીવ્યૂ રીિિત ૪/૩/૯૬ (a) ચેઽશિતિ ૪/૩/૮+ થી અશિતિ
ા વિશેષ :- 0 વ્યંજનાદિ કેમ હ્યુ` ? પા (પરે ક્ષત્રીપુએ ૧.) તઘુ-લૂ પ્રત્યય સ્વરાદિ છે માટે મારૂં ન થાય. 0 મચિત કેમ કર્યું ?
વાદિ ( વ – ગણું ૨ | 1067 + પંચમીના ૢિ )
નધન્ય – તે વાંકુ ચાલે છે - હનયર્ન + ય = ગહન્+યર્ = ( મળે દિ ને થી દૂના વ્) - +5= (મુસેડનુનાસિ) ગ+ +ઘર્+ય = ધન્યતે [પ૨૮] 0 રૃ-(ગ-૧/27-ધા ૨.-26) તેલીયેતે તૃ-(ૠણાં વિકૃતિ) તિર્-દ્વિવ પછી આ શુળ થી ગુણ
[૧૦૫૧]
(૧૪) વિતિ વિરાર્ ૪/૩/૧૦૫
પુત્રપૃથ
= હું અને મ-વિ
* વૃત્તિ :- પાસ્થાાવામાાં યયનૈવિયંશિતિ પસનાવી: ચાત્ । નેનીયતે, વેપીયતે યાતિ ।
પ્ર પ્લેયદ્ધિ ફં; સ્થાત્ । ગેરીતે, રેશ્મીયતે। તૃ તેતીર્યતે । નાનીર્વને ! બેબીયતે । વર્ષે તિમ્િ | गौ जघन्यते
0
H નૃત્ય :- --થા-યા-જ્ઞ સંજ્ઞાવાળા, | મા અને હ્રા ધાતુએને ચણ્ મિવાયના આદિમાં વ્યંજન- | ચણ્ + ૫ = શાપ્યતે
વાળા વિસ્—ર્િ એવા મણ્િ પ્રત્યયેા લાગે ત્યારે ધાતુના * અનુવૃત્તિ :- શીત : ચિતિ ૪/૨/૧૦૪થી શીહઃ
* વૃતિ :- શી: (તિ યાવી રાષ્ટ્ર યાત્। શય્યતે । નૃત્ય :થ કારાદિ એવા વિત્ િ પ્રત્યય લાગે ત્યારે સદ્ નું રાયૂ થાય છે. શીદ્ર (ગ-૨/ 1105 – હા, ૨ --1020) રચ્યતે – તે પણું/વાર વાર
સૂએ છે.
શી+યર્ = શ+7 = (હિ) શરાયુ+થ=(મા શુૌ૦)

Page #47

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા ' विष :- 0 यङ् ५ यता मा सूत्र वृत्) पृच्छ् + य = (न् नी म) परिपृच्छ्यते सामने नहीं - मेरा। शय् नबी याय.
* मतुत- न करते: ४/1/04 यह 0 विङति म छु ?
२५ - 0 अमताम भयु? शेयम् - शी+य (-ततो प्रत्५५) किं. ङित् नी मारे
चेक्रीयते - कु मार ऋनो री: ४/3/2.6 सामी पछी शुश्य शेषम् ययु. [2643]
रिव २२ ते मा सूत्र नसो .
0 चठीपतृप्यते-का पातु-(ऋर ललं कृपे० २/3/५८) (१५) ऋते। री: ४/3/100
क्लप+य % (दिर, ली गम, कुने च् यतi) च+ * वृत्ति :- ब्धिययस्येषु परेषु ऋदन्तस्य ऋतां | क्लृप्+म+ने - दी •3 ऋकारापदिष्ट कार्य लकारस्यापि - री: स्यात् ।
न्याय भु" न यार' लुने ५९५ लामता ली प्रत्यर्थ :- चि, यङ्, यक् है क्य प्रत्यागम था। शाय। छे. લાગે ત્યારે હરસ – કારાન્ત ધાતુના 2 ને શું થાય ! “સૂત્રમાં જે બ. ન મુકયું છે તે લાક્ષણિકના પ્રહણ छे. कृ (ग-1/838-चार. 820) चेकोयते- भार छ- नाम प्रच्छ पातुना सूत्राशये ऋ हरे छे. -कृ+ (5ञ्जना देरेक०) यङ्(मा सूत्रसा (पृच्छ) मा मा सूत्र हा आयु. ऋनारी) +री+य% (सन्यश्च या हिप) क्रीकीय = श त :-0 स्मृ (1-1/18-41.२. 17) सास्मयतें (ध्यक्षस्थानादे०) की कीप:(कश्व ) (4२५) चिकी य%3D म रे -क्यबकाशी-४/3/1.4 गुश (अ) चेक्रीयते
થતાં ૨ થયુ. * अनुत्ति :- (1) (दीर्घः) जियपकूपयेषु च | 0 वि (1-1/998-२.-923) शोशू रते ५ो शेश्वीयते ४/1/1.८ (२) पूर्वस्व० ४/५/३७ ।
| भूम तिरे छ. श्वि+यक (वा परेराक्षा यङि ॐ विशेष :- 0२५ * यो ?
|४/1/. २४८ मृत्) शु+५= शुगुय+शाशूपते कृ- चेकीर्यते - ऋ छ ते॥ रो न यत ऋतां |
[2044] विडतीर या इ. ययो.
(१७) वञ्चनस सनशकसपतपदस्कन्दोऽन्तो नीः [20५४]
४/१/५० (१६) ऋमतां री: ४/१/५५
*सुत्र५५० :- वञ्च-रम-ध्वंस-भ्रंश-कस-पत-पद * वृति :- ऋमतां यङन्तानां द्विवे पूर्वन्य रीरन्तः स्कन्दः अन्तः नीः स्यात् । [ नृतेर्य ङि नो ण न स्यात् ] नरीनृत्यते । पृत्ति :- एषामष्टानां यङि द्वित्वे पूर्वस्य नीरन्तः परीपृच्छ पते ।
स्थात् । नापजनस्पति - लुपि, वनिकाते । सनीलस्यते पपडाशीर्षे इति गुणे ततो द्वित्वे सास्मयते । बा | इत्यादि परेशाप की वृद्रिकलो शाशूपते । शेश्वीयते ।
त्यमा य. स्वत स्यात् विवीपते । सेसिम्पते । वृत्यर्थ :- 8२५ ऋ 41 यन्त (यङ् चायः कीर्य छ । चेकी पते । वशेरवडी ते - वृन्निषेधात् , प्रत्यक्षायडेय ) धातु बित्ययाय पारे पूनावावश्यते । वोभूपते १४ ५ पासे री मागम याय 2. 0 नृत् (1-४/1152
प्रत्यर्थ:- कच् वगैरे माउ पातुमाने घा२.-1063) नरीनृत्यते - ते मूल नाय. यङ् माहिq यया ५०ी पूरी ५छीनी --0- नन+य (हत्व, ऋतोऽत्या ऋना अ) नन्त | मागम था . (1) बच (-1/107-था.२.-95) य = (२॥ सुत्र सागरी माम) न+री+नृत्य (५) नृतेङि २/3/८५ नृत् पाउने यङ् प्रत्यय बायो डिनो री: - 'पृत्ति मा. २ - न्या. स. ५. ८८ ३.५ त्यारे न् न। ण् यो न0 - नरोनृत्यते [५२८] " चलील पते - मास - उत्त२५ - ५. ७८७ 0 प्रच्छ्-(1-8/1347-4। २. 1246) परीपृच्छ्य ते-ते | *3 ऋकारे। पदिष्ट० -५५-१४, ५. १. १ ५४छ.-प्रच्छ+ पड्=(वश्वभ्राज०४/१/८४0 Mg141-1मति - मा. २-१५

Page #48

યન્ત પ્રક્રિયા
દીવયતે – તે વારંવાર ઠંગે છે. વરૢ + યર્ = ( ના વસમસ્યા૦ ૪//૪૫થી ૬ લેપ) વર્ય=(સન્થઙશ્ર) વય = (આ સૂત્રથી ની આગમ) વ+ની+ વચ્ચે = (૧-૪) વનીજયંત
૩૩
થાય છે. *સ્વર હુ હાય તેા હસ્ત-રૂ દીધ* હાય તે દીધ* જ્ઞ થાય છે] અે - (ગ-1/993-ધા.૨ −919) - વે+થર્ = વા+૫ = (સવા+ય+વાત-તે ધણુ ઢાઢે છે. ( ૫ – ૧/387 – ધા. ૨ – 358)
-
|
(૨) સઁસ્ (ગ-૧/953 – ધા.ર.-879) સનીલયતે –તે ખૂબ ટપઢે છે. – ( યજ્જૂની જેમ )
તેય્ર્ ૪/૧/૪૭ થી દૂ
0 મ્ + થર્ = સિક્ + ય = સિન્નિવ્ + ચ = લેસિમ્યતે-તે હુ અવાજ કરે છે {૫૩૦] (૭) રાય: ñ ૪/૧/૮૬ વાય (૭–૧/917 –ધા. ?. 846) તે ફ્ લાગતા વર્ધા આદેશ થાય. યયહૂ=ી+ય =વિશ+7= ૨ાત – વારંવાર પૂજા કરે છે. [૫૩] 0 વોક્ત્તિ સળ ંગ સૂત્ર ક્રમાંક ૮૯ મુજબ રા ધાતુને દફ્ લાગે ત્યારે શ્રૃત્ ન થાય, વર્+યલૢ = ઞયનય = JÎo ) +7 = વાતે-તે ધણું દીપે છે.
|| અનુવ્રુત્તિ :- (૧) (૨) પૂર્વથ૦ ૪/૧/૨૭
25 વિશેષ :- 0 હૂઁ લાગી સવ"ત્ર મૃગા
ગ્રામ” અથ સમજવા.
0 ↑ – એવા દીધ વિધાનથી હસ્ત ન થાય.
0 અન્ય ઉદાહરણુ :
(
સ્વંર્ - નીવથતે સ્ત્રગ્– ધનીષરયતેવું – અનીજાયતે | 0 ટૂ-વૈર્ય - મૂ+s=મૂમ્ય=ઘૂમ્ય-મુમૂખ્ય=ોમૂત 1 ોષવ્રુત્તિ- (૬) કોથમેર્યરૢિ ૪/૧/૮૫ છે | અને ત્યમ્ ધાતુને યદ્ લાગે ત્યારે સ્વર સહિત જૂને રૂ
(૫- ૫) ગેટિ
[૧૯૫૬ ]
... .
♠ ♠
* સ્વર હત્ર – લઘુરૃત્તિભાષા – ભા. ૧, પૃ. ૯૮ છતાં – રીર્થમવેત્મ્યમ્ ૪/૧/૧૦૩થી દીધ થવાની વાત ચાગ્ય લાગે છે. - (૧) શ્રેય (૨) વિ+જ્જ (૩) વેવિય (૪) દીધ' – દેવીતે
પૂ. મહોપાધ્યાય શ્રી વિનય વિજયજી ગણિવરે રચેલ હૈં ન લધુપ્રક્રિયાની યન્ત પ્રાક્રયાના... મુનિ દીપરત્નસાગર ( M.Com. M.Ed.) કરેલ અનુવાદ તથા સસંદર્ભ વિવર્ણ સમાપ્ત,
પ્રયા

યહક્લબન્ત
+++++++++0 +04
ધાતુને પહેલા ચરૂ પ્રત્યય લાગ્યા હોય ત્યારપછી અન્ય કાઇ સૂત્ર દ્વારા તે રૂ. ના લેપ થાય તે
ચરૂ જીવન્ત :
મુખ્યત્વે ચતુરું જીવ્ સૂત્રથી ચરૂ પ્રત્યયને લેપ થાય છે. લોપ થયા બાદ આત્મનેપદી ન રહેતા પરૌપદી બને છે અને પૂ (વિકરણ) પ્રત્યય પણ દૂર થાય છે. (તમામ ધાતુના રૂપા થશે નહીં)
(૧) વદુરું જીર્ ૩/૬/૧૪
।
* શ્રૃતિ :- ચો સુવ્ ચતુરું થાત્ । क्वचित्प्रवृत्तिः कव चिपवृत्तिः काचिद्वेभारा क्वचिदन्यदेव । विधानं बहुधा समश्य चतुर्विधं बाहुलकं वदन्ति १ યદ્ છુક્રન્ત પરÊવરેડદ્રાદિ વટ્યોથમ્। થ સુપ્તેિિત આ રૂંગળમે વેમવિતિ વેશમે તે, વેમૂ:, વૈમતિ ! વેલ્માણિ રવિ !! વેમૂયત્ ।૨। વેમંત્રી/મેટુ-વેભૂતાત્ । ફ઼િલ્મેન વિણ્ય વાધરાત્ર શુળ, વેશમૂર્ત્તિ – વેસૂતાત્ ।૨। અવામવીત / મવે માત્ર , પ્રવેશતામ્ । પ્રવેગમયુ: |૪| વિદ્યુતિ ઐતિ સિઝૂટુપિ | ‘તિયા રચવાનુપમ્પેન, નિષ્ટિ ।। यद्गणेन च एकस्वर निमित्तं च पञ्चैतानि न यङ्लुपि
|
भक्तेः सितलु गुण निषेधाभावे अवोभात्, अबाभोताम, મનેમૂન્ગ્। વેલમાચાર । ૬ । વેયાત્, बोभूयास्ता- 131
ર નૃત્ય :- નોંધ :- મૂળ સૂત્રની વૃત્તિ સાથે ઉદાહરાદિ ગેાઠવેલા હાવથી અહીં અથ'ની સાનુકુળતાની દષ્ટિએ વૃર્ત્યર્થ ક્રમ થોડા ફેરવેલ છે) 0 ધાતુને લાગેલા જૂના વરુન્-ધણું કરીને લેપ થાય. 0. દૂર્-એટલે ચાર બાબતે સમાવિષ્ટ થશે. (1) કમાંક્ર પ્રવૃત્તિ થાય-મંત્ર લાગે-(2) યાંક પ્રવૃત્તિ ન થાય – (અપ્રવૃત્તિ) ક્ષેત્ર ન લાગે (3) ક્યાંક વિભાષા-નિકલ્પે સૂત્ર કાગે (4) ક્યાં અન્ય જ કોઇ ફેરફાર થાય છે

Page #49

૩૪
અભિનવ લાપ્રક્રિયા આ ચાર પ્રકારના વિધિ-વિધાને વિષે-સમીક્ષા કરતાં | -0- જે વિશ્વ: da //૩અહીં વિઘા એ પિત્તને બહુલતાએ કહેવાય છે –– થાય છે
સુત્ર વિ ર્દિ છે-તેથી ૨ સુવન માં પિન્ન ને વિશ્વ 0 ય હુત-ધાતુ પરસ્મ પદી અને મારિ (ગણું ૨) [ અદેશ ન થાય. જેવા થાય (એટલે કે શવું ન લાગે)
2 રાઘુ :- નિસરતોડનાવાયામ માં નિલ: થી જૂને 0 રોમથી પક્ષે ચોમોતિ – તે ઘણું થાય છે. મૂ ધાતુ થાય છે પણ નિત માં રાત્ (પ) અનુબંધ છે માટે (ગ-૧(1) મૂ+=(ઠિત્વ) મૂમરૂ=(દ્વિતીયતા | સુરત માં હું ને શું ન થાય. ૪/૧/૪ર થી વૂમ્+યહૂ=(પ્રાણાવસ્થા: ૪/૧/૧૮ થી | 3 Tળ :- (૧) સંખ્યા :- નક્ષવાન (૨) બહુવચન ગુણ ) મૂ+= (આ સત્રથી જ લેપ) વોમૂ = | વડે:- ડઘરગામથી ગુચ્છઃ () સાહિ સબ્દથી (ચતુર્ત દુમ ૪/૩/૧૪ થી વ્યાજનાદિ વિત પ્રત્યય/ દ્વિત શુભાવિ આ ત્રણ રીતે થતા ગણ નિદેશના નિયમ પૂર્વે બહુલમ્ કુંત) ચોમૂત+તિ=ોમન્નુમતિ= aોમવતિ | ચણ્ ચુત માં ન લાગે - જો ત ન લાગે તે – વોનૂ+રિ=(ણ) વોમોતિ થશે. 4 અનુબંધ :- જાવા હાજમાં હા અનુબંધ જે ૨ લેપ ન થાય તે મૂળ રૂપ થાય. ઉદા (૨) | સહિત નિદેશેલ છે.
મુવતિ- મૂ+ગરિત મૂહૂ પ્રતિ = (દિવ, મને ૬, | 5 એકસ્વર નિમિત્તા :- para અનુaોત: માં ગ) નો પરિત્ર=(આ સત્ર ૫ થતાં) રોમન | કાર નિમિત્ત છે. - પાંચે નિમિત્તોથી દરર૩ માં અતિ = (ધારિઘળેo //૫૦થી ૩૨) મુqઅતિ | તે-તે સૂત્ર ન લાગે- છતાં આ ન્યાય અનિત્ય છે. તેથી = (મન્સાને હુ ૪/૨/૯૪) મુવ+ અતિ = મુવતિ | કયારેટ લાગી પણ શકે છે. 0 *? ન્યાય - (જુઓ ' વિશેષ')
[૧૦૫૭] तिवा शवानुबन्धेन निर्दिष्टं यद्गणेन च एकस्वरनिमित्तं च
(૨) ન વૃદ્ધિાંવિતિ વિદુર ૪૩૧૧ पञ्चैतानि न यङ्लुपि । तिव् 2 शव् 3 गणनिदेश 4 અનુબંધ 5 એ સ્વર નિમિત્ત – આ પાંચ બાબત
* સૂત્રપૃથ0 :- ન વૃદ્ધિ: ૨ મવિતિ ફિ7 શિરે જ્યાં જ્યાં સૂત્ર વગેરેમાં હોય તે-તે સત્ર મુજબના કાર્યો
વૃત્તિ :- અવિરત પ્રયે : વિદિત પત્તરિન થર્ સુવન પ્રક્રિયામાં થતા નથી.
सति गुणो वृद्धिश्च न स्यात् । वेभिदिति / मरीमृजिति 0 મત્રત: દિલ્ફ ૪/૩/૧૨ સત્ર ગુણ નિષેધ કરે છે.
- जङ्ग्मीति / जङ्गन्ति । यमिरमिनमिगमीति म लुपि પણ મને માં વુિ અનુબંધ છે તેની ઉપરોક્ત જાય ક્ત: | "મહયુવાસ્થસુદિ નકુમતિ | લામી વર્ સુવરત માં ગુણ નિષેધનો અભાવ થશે.
ક વન્યર્થ - મતિ પ્રત્યય પરમાં હોય તે 0 (૫-મ) મરોમો - મૂ- મૂ+g+દિza= | જે (ધાતુને લાગેલા) રિંતુ દિન પ્રત્યયને લેપતે હેતે છતે (fપઐતિ ઢામુo | ૩/૬૬ થી સિગ્ન લેપ થશે. વદુરું [
લેપ થયા પછી) (ધાતુના રવરના) ગુણ વૃદ્ધિ થતાં નથી. થી ૨ લેપ થયે ઉપર મુજબ દિવ વગેરે થશે) ચોમ7 | 0 મિટુ-ફાડવું (ગ-૭/1478-ધા.૨. 1368) મિલિસિ (ગણું થઈ શકશે તેથી વોમો+3=તૈિયાર રૂપ- રમોત | -મિથર્=(દ્ધિવ, પૂર્વથી મને ૨) વિમિ+= 0 (-) ઘોમૂકાત વગેરે રૂપે પરિશિષ્ટમાં છુપાવશ માં | મા ગુળ૦ થી ગુણે યર્ (૫) વેનિ= ( તુલ્તા આપેલ છે – તેથી અહીં અલગ નિદેશ કરેલ નથી. | ૪/૩/૪થી ૬) વૈમિતિ (આ સત્ર મુજબ “ + અનુવૃતિ :- ઘાના ફુવા ૩/૪/૯ થી
અવિત પ્રત્યય છે. પૂર્વે યર્ એવા દિન પ્રત્યયને લેપ
થયે છે – તેથી પૂર્વના સ્વરને ગુણ ન થાય – તેથી હુ પ્રત્યય
વૈમિયિતિ રૂપ થયું - ST વિશેષ :- 6 ન્યાયની છણાવટ :- 0 મૃણ - સાફ કરવું (ગ-ર/1097 - ધાર 1015) 1 તિવુ તે માતેઃ સિન્ સુવિ (મહુ-તિ નિદે | રિસૃનિતિ - મૃq++તિ = (દ્ધિત્વ ઋsa થી મ, છે) સૂત્રથી ગુણ નિષેધ થઇ શકી નહીં.
વઘુ સુ થી વરૂ લેપ) મૃત્ + ત = (થ તુર્તો
૪/૩/૧૪થી હું *રિરી જ સુરિ (હવે પછીનું સત્ર પરથી •1 કોમવાતિ - મધ્યમવૃત્તિ - ભા. ૨ – ૫. • •? ભાવ :- તિવારાવન9 – 18, 5 18..
‘ધાતુનાકર- ભા૫ ૫ ૨૩૮થી રિ, રસ, ૨ ત્રણ વિકલ્પ

Page #50

av
री माम ॥ - (1स्वरेबा ४/3/13 या वृधिनी प्रशामौ - प्रशाय + औ भार न न याय. प्रासयता ५५) मात्र नि यता मरीमृजिति शेषनात:-खन- मोह (1-1/913-41. २. रीन रि । र ५५ थाd ) -- म मम जिनि -845) चङ्खनीति पक्षे चलन्ति खन् + ति-खन् + यह * ग त - न मिनेो गुणो ४/3/1 या गुल (ख ने क्, क् ने च् , मु मागम म् । स मनु. भविन५ :- 0 अवित् म धुं ?
नासिद इ. २५) वेभेत्ति- यङ्३.५ च्या या सिंधी दिवसायोतवित | चङ्खन + ति = चङ्खनित पक्षे ( ई ) चङ्खनीति छ भने गुण थय।
[20५८] 0 वृद्धिश्च सम्मान २॥ गुण नी अनुत्ति थापा (५) *आ: खनि जनि जनः ४/२/१० ते नकारे। यस्मात् परस्यरस जाती।हेव समुच्चनोति -414
* त्त:-एषां धुडादी विडत्या: स्यात् । भुल वृधिन। सगतीय गुण नु अवश्यु
चङ्खात: । चङ्ख्न ति । पति -: गम (1-1/396-4। २. 366) |
भ रपथ :- खन् , सन , जन् पातु। जङ्गमी -- पक्षे जगन्त ते तिरेछे राम् + यङ् = 400 माहीमा धुट (यवाणा) किन छिन् प्रत्यय (हिप, गहाज: था ज, मुरतोऽनुनासिक 4. मु आगम, | (विधमान) ९.यतो धातुना म-ययनने आ थापछे तो मुमो 5 अने 4 म ने इ ) जङ्गम् + ई + ति = त. चडात: खनु + तस् = (3५२ भुराण) चखन् + जड़मी पक्षे ई नसागते। जङ्गम् + ति = (म्नांधुइ वर्ग तम् = (भा सूत्रथा न् ना आ) चखा + तम् - 1/3/3& या उङ्गान् + ति = जङ्गन्ति
प्र.५५ धुछि .-अवित् शित् पाया कित् क्त् यरी. 0 जङ्ग-गम् + यङ् + तस् %D (यमिरमि नमि. ४/-/५५ भारे भा थरी) = चख तः 4 आभि ५५ ५॥ वित् ङित् ५३५-जङ्गतः
त मनुत्ति :-यमिरम्निमि ४/२/५५था धुटि क्ङिति 0 जङ्गमति - गम् + इ + अन्ति = ( गमहन जन० ४/२/४४ या ग न म ५ ५) जङ्ग्मति ( अन्ता
卐 विशेष :- 0 धु म युं ? नोलुक् था न ५)
चखून् - खन् + अन्नि = (6५२ भुगम) चखन् + [20५८]
( अन्तोना लुक् था न सो५) अति-७५.अ४/२/४४
थासा५ चख्नति (3) मोनेम्बोश्च २/१/१७
0 कित् भयं? ★ सूत्रथ० :- मः नः म्वोः च
चखनी षि ५क्षे चखसि ही सि प्रत्यय कित् नया * वृत्ति:- मन्स्य धातोरन्तस्य पदान्तस्थस्य म्बाश्च | भार मान यो. परोन': स्यात् ।
[2096] जङ्गन्म, जङ्गन्धः, जगन्म' । चङ्घनीति
(५) रि रौ च लुपि ४/५/५६ 5 वृत्यर्थ :- मन्ते म ४ व् ५२मा ५ |
* वृत्त :- ऋमतां यो लुप द्वित्वे पूर्वस्य रि रौ तो मन याय, तभ०१ ५ ते २४सा मनोन्याय |
श्चानात: स्यात् । चरिकरीति । अक रीति । चरीकरिति । म जगन्मि. जङ्गवः जङ्गन्म: सही भव् प्रत्यय
- चरिकति | चकति / चरीकर्ति । ३ । चरिकृतः । છે માટે 1 મ ને ન થયો (સાવનિકા સુત્ર-૨ મુજબ)
चकृत: / चरीकृत: । चरिकृति । अचरीकरीत् । ४ । 卐 वशेष :- ६.९२५ :
मचरिकारीत् ।५। चरिकरामास ।५। चरिक्रियात् 11 प्रशान् = प्रशाम् + मि - म्हान्त छे भाटे जा सूत्रपा चरिकरिता । न् ययो - मि ने दीध' - हुगाब्य ञ्जनान्त से: 1/४/४५ | ननिति ।३। नरीमृतीति । परिवर्ति वरीमति । यासोर . चाया पदान्ते । अविहार यासु अवरिवृतीत् ।३। जरिगृधीति/जरिगृद्धि । ३। अघित', 0 म्बेश्चम र ?
* આ સૂત્ર ફરી પાછું કૃદન્ત પ્રતિકામાં – ૮૮ મું છે. *नक रो न्याय १५ १.५
સળ ગ સત્ર ક્રમાંક ૧૧૭૪

Page #51

હરવ
ના \ દ્વારા
અભિનવ વધુપ્રક્રિયા બનરિદ્વા | દi ટુ ધ ! મકર્ધા: નાહીતિ | નતિતિ પક્ષે નવિનત્તિ કુલ છ વિકટ થશે - રિ ગાઢિ ગાઢડાનાપૂર્તિનાપ્રષિ, નાઘક્ષિ, ગાદિતા | | ર, ૨ ત્રણ x લાગે અને ત ન લાગે= વિકલ્પ વાઘછીત | બનનારદ જે તે રાવે વાઘણિ, પ્રકૃણ, 1 0 વત્ર- વત' 4 (ગ-૧/955-બા ૨ 880 વરવાર पापृच्छति प्रापश्मि पापृद्धः
પક્ષે વરીવર્તી ક વૃયર્થ :- જે ધ તુ હસ્વ વાળા છે તેને
0 ગ્ર–લાલચ રાખવી (ગ -૪/1187-%ા ૨-1096) યજ્ઞ (જાગીને) લેપ થાય ત્યારે કિવ થયેલા પૂના
વરિલીતિ પક્ષે રિહિં (દ્વિત્વમાં જ થી જ ને – અંશ પછી રિ, રસ અથવા ૨ આગમ થાય છે.
થયે) (૪-હ્ય) મગરિવર પક્ષે માલિીત - મનધિત્વ ૬ (ગ-૧/888–ધા,૨. 821) ક્રિતિ પક્ષે વરરતિ
| (- ખ+ 7 = દ્ધિત્વ, કફ ને જ થતાં 1, 1 નેસ, રિ પક્ષે જ્ઞાતિ – તે બહુ વ રે વાર કરે છે. -
આગમ થતા) ગરિકૃધુ + { = (ાસનાદે: ) થી 7 $ + 60ગ્નના થી ) = (દિવ) કાર્
લેપ, વિટામેવા થી અન્ય ૬ ને તુ, દવશ્ચતુર્થc = ( sa થી ૩, થી ૨) ૨ + યક્ =
થી ૪ ને ૧ ગુણ થતા) મગરિઘ (વદૃઢ ટુર થી વહૂ લેપ) – (-૩) + તિવું =
-0- મન (આ સૂત્ર ઉર આગમ) = + + 9 + ત = (
(૪-0.બી પુ એ ૧) ૫ + થર્ +વૂિ તુહ૦ થી , ૨ + રિ + 9 + + ત =ચરિરીતિ
= (ધિત્વ, કૂ ને મ, ને ૬ થતા) રાધ + વર્ પક્ષે ર આગમ- વીતિ પક્ષે ૨ આગમ +૨+
+ રિર્ = (ચંદુલ્યા હુન્ થી યહૂ લેપ ગુણ થતાં જ + ક્ + ત = ૨ રીતિ (ત્રણેમાં ને ગુથ ૧૨)
+ હિ = ; ધાં જ ક થી) સિ ને લે૫ અને ૬
ને (૨) થશે. નાર્ + ૬ =(ત્રા ૦થી જૂને ૬ * અનુવરિ . (૧) ત્રમતાં રૌ: ૪/૧/૫૫ થી ૪
અને રિહર સુવિ થી ૨ આગમ થતાં) = + ૨ + ઘર્ ( વત: ૪/૧/૪૦ થી ટૂ (૩) પૂર્વઘo ૪/૧/૩૭
+ =(મદ્ આગમ, રે સુન્ હર્ષ થ૦ થી ૨ લેપ ક વિશષ -: 0 યર્ લે ૫ કે હું ? -પૂર્વને મ દીધ, રુ ને વિગ) મન થયું. નરી માં માત્ર (ગતાં ર.)- ર જ લાગ્યું કેમકે |
0 પ્રહ (મ.-૯/1517-ધા ર – 1404) ગારિફૂદીતિ ૧ લેપ થયો નથી.
પક્ષે nિfર્ટ આ રૂપે ખાસ જેવા કેમકે લઘુપ્રક્રિયામાં 0 આ સુત્ર હરવ જ ને લાગે દી ઝૂ માં નહીં
જે રૂપ છે. તે અન્યમ છે. શેષવૃતિ :- (1-) નરસિ પક્ષે કુંત ન લાગે ત્યારે વર્ષો થાય—એજ રીતે-(રિ) રિ(ર) તિ
0 પ્ર૪ (મ.-૬/1341-ધા. ૨. – 1241) ggછીતિ 0 આ રીતે હું ના થa નાજ અન્ય કરે છે તે ! પક્ષ પરણે લધુપ્રક્રિયામાં આપેલ રૂ૫ અન્યમો છે. પરિશીષ્ટમાં આપેલ હેવાથી અહીં પુનરાવર્તન કર્યું નથી !
તેથી ધાતુરનાકર જેઈ જવું સલાહ ભર્યું છે. 0 નૃત- નાચવું (ગ-૪/1152 – ધા. ર.- 1064) |
[૧૧] પૂ મહોપાધ્યાય શ્રી વિનયવિજયજી રચિત તેમ લઘુપ્રક્રિયાની યહુબત પ્રક્રિયાને યુગદિવાકર આચાર્ય પૂ આનંદસાગર સુરીજીના સમુદાયના નિસ્પૃહી પંન્યાસ પૂ. સુશીલસાગરજી મ.સા નાશિ બરન પ્રાચીન-શાસ્ત્રીય વાંચન પ્રેમી પૂ મુનિરાજથી સુધર્મસાગરજી મ. સા. ના શિષ્ય મુનિ દીપનસાર (M. Com. M.Ed.) કરેલ ગુજરાતી અનુવાદ તથા સંદર્ભ વિવરણ સ વાત.
belilok
=

Page #52

નામધાતુ પ્રક્રિયા
જામઘાત, મઠંયા શું
ગ, કાન , વિન્ટર, વરૂ ૫, ળિ, જિગ્ન પ્રત્યે નામધાતુને નષ્પન્ન કરનાર છે. નામ તું : "જયાં નામ જ પ્રત્યયેના સંબધથી ધાતુપાને પ્રાપ્ત કરે છે તે નામધાતુ કહેવાય છે. આ પ્રક્રિયામાં નામને ધાતુ બનાવીને દશે કાળમાં તેના રૂપોનું નિરૂપણ કરાયું છે સિદ્ધહેમ વ્યાકરમાં સૂવ ૩/૪/૨૨ થી ૩/૪/૪પ ના સૂત્રો ના મધાતુ પ્રક્રિયા અંગે છે.
૧) દૂતાવા લાગ્યઃ ૩૮/રર | * વૃત્તિ - માત્તાશ્ચયવત્ દ્વિતીજાતારિરછાયાં * વૃતિ :- ક્રિતયાતા છાયાં શ્રા RT @a | | અન્ 1% વ યાત इद मच्छते । इदकाम्यति ४ ऐद काम्यात् ।५ इदं का
ક વૃત્યર્થ :- અન્ત ન હોય તેવા નામને તથા मञ्चकार ६। इदं काम्यिता ।८। इदं काम्यिष्यति ।। ।
અવ્યયને છોડીને અન્ય કોઈ દ્વિતીયાત નામને ઈચ્છા ऐद कम्बिध्यत .१०।
અર્થમાં સ્થાન અને શાખ્ય બને પ્રત્યે વિકલ્પ લાગે ક વૃત્યર્થ - દ્વિતીવાન (બીજી વિભકિતવાળા છે. – ઉદા, સત્ર: ૩ માં જુઓ નામને છા અર્થમાં માત્ર પ્રત્યય વિકલ્પ થાય છે | અનુવૃત :- (૧) દ્વિતીયાણા: : દૃઢમ ટુ છે કે – રૂટુંકાસ્પતિ (ધા ર. - 2 પૃ. ૪)/() તઢિo ૩/૪/૨૪ થી ટુચ્છ ગામ આને ઇચ્છે છે સુરમ્ + 1 + રાન્ + તિવ્
પા વિશેષ : 0 મણ કેમ કહ્યું? (1) રુઢ #ાત (૨-સ) દૃઢું ધ્યેત્
રુમ દરજીત - આને કહે છે. મેં મારા. શબદ છે (-સ) દૃઢ * * તું (૪-હ્ય ઢામ્ય
0 અવ્ય વજન કેમ કર્યું ? (પ- અ) ઘ જામ્ય (૬–) ફુટુંtival
સ્વર ઈતિ- ચંને ઇચ્છે છે. શ્વ૨ અય છે. * આ રીતે દશે કાળના રૂપે કત' રિ મુજબ સજવા
ક્ય માં ન કાર નિ ૪૩/૧૧ર સૂત્રના વિશેષણ જ અનુવૃત્તિ :- તુ o ૩/૪/૧૧ થી ટ્રછાયામ 50 *વન માં કાર ના સામાન્ય ગ્રહણને માટે છે ધ વિશેષ :- 0 દ્વિતીયાન્ત કેમ કહ્યું ? ! જેમ
જેમકે ક્યા વા ૪/૩/૮ : પુત્ર: એકલે પુત્ર-પુત્ર પ્રથમાન છે માટે વાસ્થ ન લાગે 0 ઝાતુ: પુરિત મા ... કેમ ન થયું ?
(૩) નિ ૪/૩/૧૧૨ #રવાત - બીજાની અપેક્ષા સાથે બીજાને એકઈક | વૃત્તિ : મવર્ષાસહ્ય જનઃ સ્થા ! ભાવ અનુભવે શક નથી માટે wiણ્ય ન લાગે पुत्रमिच्छ ते पुत्रीयति ।४। अपुत्रीयीत, अपुत्रीयिष्टाम्।५। 0 સુત્રમાં વિષે લખ્યું તે વિકલ્પ પક્ષમાં વાક થાય | પુત્રીકામra દ્દિા પુત્રીના ૧૮ી પુત્રીયિાતિ તેમ સમજવું.
ક વૃર્થ :- બ વર્ણન નામનાં એ કે મા 0 અન્ય ઉદાહરણ :
ને વાન્ પ્રત્યય લાગે ત્યારે હું થાય છે. પુત્ર રૂછતે પુત્રાતિ - પુત્રને ઈચ્છે છે ક્રિાતિ - શું છે કે છે | પુત્રીતિ (ધા ૨-15 ૫ ૧૨) પુત્રને ઈચ્છે છે. થરાજા રિ-યશને ઈ છે : #ાતિ-વાણીને કહેછે | 0 પુત્ર + + રૂાન્ + તિમ્ = (આ સૂત્રથી છું થતાં) ૧૭૬ર) પુત્રી + + ત = પુત્રી + [ + મતિ (
સુ ઘારે
૨/૧/૧૧૩ થી ય લે છે) પુત્રીતિ ' (૨) અમરગાન વાન ૨ ૩/૪ોર૩
0 (૨-૩) પુત્રવેત્ વગેરે રૂપે કર્તરિ મુજબ સમજવા * સૂવપૃથ) :- મન – મથાત જન્ ૨ – (જુઓ પરિશિષ્ટ) • ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ • • સ અન9 - કું: (૨) અવળથ...૪/૩/૧૧૧ * નોધ - નધિત સતર રૂપને જ અભ્યાસ કરવા ૫૦ - ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ૦ ને છે પ્રેરક વગેરે પ્રક્રને નહીં.
| ‘વવ...મધ્યમવૃત્તિ માં ૨, ૫ .
વાસ કરવા \ કામ

Page #53

અભિનવ લાલુપ્રક્રિયા विशेष :- 0ई माहेश हावना अ५ गल्भादिभ्यस्तु स एव छिन् । अश्व इवाचरति अश्वति - १२ - दीध'प्रियङ्क्येषु च ४/3/1.0 या ना| प्रगल्भते - क्लीबते - होडते । प्रातिनी.
प्रत्यर्थ :- ३५मानवायी त स्य 04-4 Glim :
नामने "मायार" मथमा विप विदये थायहे. गल्भ, सालीयति - भाग स्ववीयति - भारधीन क्लीब. होड सने वाले विप् प्रत्य५ जित् ।
. सुखीयति - सुमने छ छे.. धर्मीयति - समायो भश्व इस आचरति - अश्वति (पा.२.-17 ધમને ઇરછે છે
૫ ૪૪) ઘેટાની જેમ મારે ઘડા જેવો લાગે છે. [20५४]
(1-व) अश्वनि-भश्व + विवप् + शन् (म) + तिव् (ति) (४) आधाराच्चोपमानादाचारे 3/४/२४ ।
= (क्विप् प्रत्५५ मामा इन्ते ) अश्व + अति ★ सूत्रथ० :- आधारात् च उपमानात् आचारे | = मत: या अश् + अति = अश्वति ★gin:- मन्तव्ययवर्जादपमानाद द्वितीयान्तादाधाराश्च | 0 त्-िविवए ना ६६२५ :नाम आचारे क्यन् वा स्यात् । पुत्रमिवाचरति पुत्रीयति | (नां :- इडित: कर्तरि 3/8/२१ या मात्मने ५६ छात्रम् । प्रासादे इगचरति प्रासादयति कुट्याम् । (1) प्रगल्भ इत्र आचरति - प्रगल्भते - (घा. २.-124
॥ ५ :- म त नाम तेभान भव्य- | ५ ७१) - शी यार । बागेछ. योनेछ। मानाया सेवाहितीयान्त नामने तथा (2) क्लीवते (५१.२.-125.७२)नपुगोसामेछ भाधार या नाभने "मायार" अभा क्यन् | (3) होडते (५। २-126 ५ ७२) भुभो । छे. (य) प्रत्यय थाछे.
★ अनुहार :- (भाधाराच) उपमानादाचारे ३/४/२४ 054l :- पुत्रम इ. आचरति - पुत्रीयति छात्रम्
विशेष:- 0द्वितीयायां (10 विस्त (घा... 13 -. ३७) पुरनाम विधान भान
| વાળું નામ અનુવ' છે તે ખ્યાલ રાખવો पुत्र + क्थन् + शव् + तिव = पुत्री+य् + अ + ति =
0 *विप् से पूर्व प्रसिद्ध अनुछेतेनाया (स्मत) 0 साधार :- प्रासादे इव आचरति-प्रासादीयति कुट्यात
कित् । पित्य थन नयी. (वा २.- 115-'५. 30) जु५डीन भई समने रहेछ
0 मन्य 36 :- (मामा गुरु श्या) (भन्नेमा अनोई क्यनि ४/३/२ था यया)
इरिवाचरति-ई + क्विप् + लिव् = अयति, ऋ-भरति-ऋ + अनुवृति :- (1) अमाव्ययात् क्यन् ३/४/२. नीम पायरे .. भवति - ५॥ मायरे में (२) नवा 3/4/10 41 (3) द्वितीयायाः ३/४/२२ ।
| अनडोहति - dj मायरे छे. विष:-0 मिनी वृत्ति भुषण
[20991 ' આધાર” અર્થમાં સમ્યક્ત નામ હોયતો ન લાગે છે.
(8) क्य ३ /४/२६ माधारात् मयुं ?
*वृत्ति :- करुरमानादाचार क्यङ् वा स्यात् । परशुना दात्रेण इव बाचरति - ५२शुने हानी भी
दी'च्चीत दी. हसायते ।४। ११५२ छ - आधार अब नया भार क्यन् नयाय । 0 अ-माञ्चयात् भ यु ?
. मह साया ।५। हसायाश्च ।६। हंसायिषीष्ट 11 इदम इस आचरति-मानी मायरेछ. म मन्त्य(सा वा लुक् च काडे) पयायते पयस्यते । प्रोजेापपुरसे। 0 अन्य By:
नित्यं स् लुक् । मोजायते । अप्सरायते । ऋतें। रीः, वस्त्रीयति कम्बल। - मनाने पर वापरणे. | मात्रीयतें । क्यङ्मानिरित्तद्धते इति पुभांबावे, श्येनीवा[2694]
चरतीत श्येतायते काकः
卐कृत्यर्थ :- मानवाया वाहत ३५ (५) कतु': विप् गल्भालीवहोंडातु ङित् 3/४/२५/
नामने 'माया२" सभा यह (य) प्रत्५५ विधे *सुत्र५५० :- कनु': किवप् गल्भ-क्लीब होडात् तु ङित् | *वृत्ति :- क रुपमानादाचारेऽर्थे क्विप् वा स्यात् ।। * विवप् - मृत्ति मा. २. न्यास ५ ५१

Page #54

નામધાતુ પ્રક્રિયા या५७. (दीध विच्च यह यक् क्येषु च ४/4/1.0 यी |
(७) न क्ये १/१/२२ 1) हसायते (410-17५ ७५) हंस इव आचरति
| *ति :- नान्त नाम क्ये परे पद स्यात् । -सना म माय छे. ह स + क्यङ् + अ +ते
राजीयति / राजायते । = हंसा + य + ते स नो अधययो यन
- यस्ये इत्यवादेशे गम्पति/गव्यते । लुगस्यादेत्यपदे या सो५)
卐वृत्यर्थ :- न अन्तवाणा नामने क्यछ, *मनुत्ति :- (1) कन्'क्विप...३/४/२५ थोक स्यन् है क्यष प्रत्यय सारे त्यारे पापा छे (२) (आघराच) उपमानादाचारे ३/४/२४
राजानम् इच्छति 1 राजीयति (4। २. -95. पु. 3) विशेष -:0 क्यडू मां और भात्मनः । शलन छे छे राजन् + क्यन् (भा सत्रया ५६ सजा VE भार भने का सामान्पना महसने भार थे. ]= (नाम्नाना० २/1/01 था मन्त्र न ५) राज + 0 क्यङ् कि तुस्प पिने है। पर्यायवायी प्रयोग याय | क्यन् =(क्यनि ४/3/112 या मनोई) राजी + य+ 0 CRPN :
अ+ति = राजीवति ५ क्या था राजायते - राजेब मवायते- 410
आचरति (पा.२.-76 ५.६४) राजन् + क्पङ = राज गर्दभायते- गधेड ने पतन २ .
+ य (०५२ भुज) = (दीपरिच्व० याहीय) राजा - शेषवृत्ति :- (1) सो वा लुक् च 3/४/२०
+य+म+से = राजायते - शलनीय अपमानया सत्रस्रान्त नामने आय२|*मनुत्ति :- (1) तदन्त पदम् 1/1/२. 44°i का विपे यायअने स् नामोरया (२) नामसिदगव्यञ्जने 1/1/21 परस् इव भाचरति = पयस्यते ५२ पयायते (41. २.- भविशेष:- 0 भय व्यञ्जने भी 92.93-4 1..) परस + क्यङ् = पयस्यते ५३ स्/11 सूत्रमा न्यु तेना भारी मा सूत्रमा सो५ भने दीध'चि यह 4. ही पयायते [५३२]] न + क्य ने ५६ सारी (२) ओजोऽप्सरस 3/४/२८ ६५मानीस्तृभ्य: | 0 क्य ना सामान्य 46या क्गन् , गङ्, क्यष भोजस् मन मप्सरस् भने "मायार” भय'मा क्यङ्श न थशे. (घ) प्रत्यय विदये था. भय स् नामा५यायछन भयु भोजायतें (पा २, 90 ५६९) अप्सरायते-(५। २-वाच्यति नहीं मन्ते च छे भारे या सूत्रा 91 ५ १..) यसपनाम भायरे नित्य सून या संज्ञानयवायी चना कनय श). લેપ માટે આ જ બનાવે છે
[433] | *1राजीयति (1) राजानम् इच्छति = राजन् + क्यन् 0 ऋतो री: ( सत्र भांड1.५४)-मातृ मात्रीयते । (अभाब्ययात्स्यन् २/४/२३) मानानी म मायरे छ. मेरीत पितृ पित्रीयते (५. I (३)राजा इव भाचरति-राजन् + क्यद (क्यङ्/४/२8) .-41 ५ ८४) पितानाम भायरेछे पितृ + क्य (3) डाउलोहितादिभ्यः पिद ३/४/३.या क्गय प्रत्यर बाजे + ते = (मा भूत्रधारी) पित्री + य् + म+ ते ययु.. આ સૂત્ર વડે પદ સંજ્ઞા થતા પૂર્વને – લેપ થાય. 0 क्यङ्मानिपित्तद्धिने ( सूत्र Hit २६) या -0-विशेषणमन्तः ७४/113 परिभाषायी नरान्त पुत्भाव- श्येनीवाचरति इति श्येतायते काका श्येनी| मेरो भय' या छ श्वेत व पाणी २त्री (समान ३५-एतायते धा. ३- शेषवृति:- व्यक्ये सगम भुलन 25 . ८.) श्येनी + क्या = (क्यङ्मानि०३/२/५.| ओ भी पछी (मी सिवानी) क्य भावता भव् यावत् यता 'भूग Ar) श्येत + क्यङ् =(दीघनिच्च -भाव मनु भेया गो +क्यन् गव्यति-(५८. २. -60 यडू याही) इगेना + य + शव + ते
५२८) गाम इच्छति = मारने २ छ /2001
| गव्यते-(पा. २.-49 ५ ८९) गौरिवाचरति गो+क्य
= राज्यते [20५८] • भू -श्येत - मे पुत्र इतौत हरित भरत...
. . . . . नश्च २/1/01
|* राजीयति:- तत्व MaratsANIC:11
.
.

Page #55

અભિનવ વધુમાં (८) डाच लोहितादिभ्यः पित् 3/४/30 | भयभi (त५.२३॥ Avi) सन् १९८५ पाय . ★gin :- एभ्यः कतृ'भ्यव्यर्थे बित् क्यङ् स्यात् । | तपः करोति - तपस्यति (4। २.-118. ५ १८) त५
5 :- डाच् प्रत्यया-1 नाम तथा २७. तपम् + क्यन + शव + वूि लोहिलादि-लेोहित बगेरे होने चि मय भाषित-क्यङ् |*मनुत्ति :- (१) द्वितीयायाः काम्य:/४/२५ (क्यले ) प्रत्य५ सा. (3. सूत्रः ६ मा जुमी) | या द्वितीयाया: (२) शब्दादेः कृतौ वा ३/४/७५ वृति:- क्य /४/२९
| (8) युजादेन वा ३/४/16 यी नवा
卐विशेष :-0 तपस् २ म३५हा। विशेष :- 0 डाच् प्रत्सना विधाना सूत्र
ये - म तपः करोति ७/२/१३५ या ७/२/१४५- सिभ ०५ा. भांबापेक्षाले.
0 क्यन् य मयमा यो :- (1) क्यन्-४२७ - 0 लोहितादि (ग) - लोहित, जिह्वा, श्याम, धूम, चर्मनू ,
(सुत्र: २), - (2) क्यन्-माया२ (पुत्र ४) हर्ग, गर्व, सुख, दुःख, मूर्छा, निद्रा, कृपा, करुणा...मेरे
(3) क्यन्-"त" २ ४२" या 0 सूत्रमा भुस १५, मातिन भारले.
[१०७१] 0 वि मय-नाने-मा पहेसा खानते सास यापछे. तया मात्र लोहितः भवति मा घले नखाने
__(11) नमोवरिवश्चित्रकोऽर्चामेवाश्चर्ये 3/४/3७ [20५८
*सुत्रथ0:- नमम्-बरिवस्-चित्रङ: अर्चा-सेवा-आश्चर्य
* ति:- एम्पः कर्मभ्यो यथासं ख्यमर्चादिष्वर्षेषु (e) क्यक्षो नवा 3/3/४३
क्यन वा स्यात् नमस्यति वरिवस्यति । चित्रीयते *त्ति:- क्यषन्तादार ने पदं वा स्यात् ।
卐वृत्यर्थ:- नमस्, परिवम् भने चित्रह पटपटायनि पटपटाचते । लोहितायति । लोहितायते ।इत्यादि। चित्रो ने मनुने (मर्चा) फूलसे अनेमाश्चय 卐वृत्यर्थ :- मन्ते क्यले प्रत्यय भाव
२p मे Avi विपे क्यन् प्र.4 44. હેય (તેવા ધાતુને કર્તામાં) વિરુપે આભને પદ થાય છે. |
.. (1) नमस्यति-पा. ३-119, ५ ३८) ते नमारे 0 पटपटायति ५२ पटपटायते (घा. २ -1 . १२.) ।
७. नमस् + क्यन् + शन् (4) + ति * अपटत् पटत् भवति = ( अव्यक्तानुकरण...द्विः च
च | (2) वरिवस्यति (पा. २.-120.-वरिवस करोति वारे ७/२/१४५ या डाच् प्रत्य भने द्विमा यता) पटत् |
। पट (3) चित्रीयतें (पा.२.-121, ५ चित्रं करोतिपटत् + डाच् = (डाच्यादौ ७/२/१४८ था पूना पटन्
चित्र + क्यन् = (क्यनी ४/0/112ी ई) चित्री+ य नाता५) पटपटत + डाचू = डित्यन्त्य स्वरादेः २/11
(चित्रमा कारथी मामना)चित्रीयते भाव २ /1१४ या मान्य २ ५ ) पटपट + आ (इमने
| अनुति:- (१) तपसः क्यन् ३/४/३६ या क्यन् च१.२ इ.) = ३५ विक्ष्ये भात्मनेपद - क्यले
(२) शब्दादेः कृतौ वा ३/४/३५ या कृतो सामना था तथा पटपटायते पटपटायति
(3) पुजादेन'बा (४/16 यो नग 0 लोहितायते ५२ लोहितायति (घा. २.-2. ५ १२.) अलाहित: लोहितः भवति
卐 विशेष :- 0 भर्चा करे मधु !
(1) नमः करेरीति-नमम् ०६ माय भार क्यन् नमा ★ अनुत्ति :- पराणि....3/3/२. याआत्मने पदम्
(2) चित्र करे|ति-चित्र हेरे-मामेभान अभा 卐विशेष:- 0 २५४
क्यन् नया [20७०]
0 शक्तार्थ वषड् नमः० २/२/१८ थी नमस् नामोरे (10) तपसः क्यन् 3/४/38
यतींनी प्राप्ति छतां सती द्वितीया ते उपपद * glu:- अस्मात् कर्मणः कृतावर्थ क्यन् वा स्यात् ।। विभक्तः कारक-विभाक्त-बालयसापानमुपण
विभक्तेः कारक-विभक्ति-बलियसीमा भु विस्यः करोति । पिस्थति ।
Samiनयता |Jart -: देवाः माप तम नम. प्र त्यक्ष :- (हितीयान्त) तपस् रामाने कृत |
[१०७१]
पटपटायति - सायनि-मध्यमवृत्ति ना.२५ १. ।
उपपद - पाय -४६ ५.४३

Page #56

નામધાતુ પ્રક્રિયા
(૧૨) શુ દ્ધેડાના ચધનાય ૪/૩/૧૧૩ | (૧૪) અન્ ઢૌ ૪૩/૧૧૫ * સૂવપૃથળ :- શ્રુત-gટુ- બાના ૩૧ ઇનાયાન| ક વૃર :- મોરછત કે સૌરળ તત્ર ન * વૃત :- કનુ વાસણમાનાથ: વન્નતા परे नाम्नः सोऽस् चान्तः स्यात् । द्विस कारसाठान्नास्य Fiારે તે માનntત | | થનાવતિ | | gવમાં ધિરાતિ ઘmતિ
ક વૃત્વર્થ :- કુન (ભૂખ) તરૂ (તુષા), r¢| ક વૃાર્થ:-શ્રા-ભગ ભમવવાની ઈચ્છા (ગૃ-લાલચ) અર્થમાં થનું અન્તવાળા ઘરાના, ૩, ને અતિરેક તે 1 ઢૌરા અર્થમાં કાનૂ પ્રત્યય લાગતા અને બનાવ ૨૬ અનામે નિપાતન કરાય છે. નામને અને મ્ અને ચન્ આગમ થાય છે. (૪: (!) બનાવતિ-રામિરત - ભજનને જ છે. ૨/૩/૫૯ સૂત્રને લીધે બે કાર (8) s ના નિષેધ માટે) (2) વચ્ચતિ – ૩૮ર૪તે - પાણીને ઈ છે. 0 ધિત પક્ષે કાતિ - ખૂબજ આતિથી દહીં (3) ધનયતિ - ઘનનિરતિ - ધનને છે છે. ખાય છે (વા ૨-42-48, પૃ ૧૯) વિ + ન્ = ધિ આ અનુવરિ .. વનિ ૪//૧૧૨
+ સ્ + + પ + તિ પક્ષે િ+ અન્ + અ + અ તિ
= સ્થિતિ ક્ષે કારણfસ (ના મ ને સુરાથoથી લોપ ક વિશેષ:- 0 સુધારી કેમ કહ્યું ? માનીતિ તુમ દેશને માટે ભોનને ઇચછે છે. અહીં | અનુકૃતિ - (૧) વૃષાશ્ચાત...૪/૧૧૪ થી - રાજુમ્ અર્થ મુખ્ય છે માટે આ સત્ર ન લાગે
ત: (૨) વા ૪//૧૨ / ૨૭૭૩]
વિશેષ :- 0 1 કેમ કહ્યું ? (૧૩) વૃધાશ્વાયુને સોડા ૪/૩/૧૧૪
લીરથતિ ઢામ - આપના માટે દુધને ઈચ્છે છે. અહી
ઢતન અર્થ છે માટે શું આગમ ન થાય, * સૂત્રપૃથળ :- વૃ1 - પ્રશ્વાત મૈથુને 8 મત:
0 મન વિધાન મન-બ કાન્તિ નામ માટે છે કેમકે * વૃત્તિ :- મા iૌથુનાવ્યાં જાનિ ક્ષેડરત: દાતા
મને મારા નામમાં તે સુકાત્યપ /૧૩ થી પૂર્વવૃષસ્થતિ : 1 અશ્વત ઉg.
મ લેપાયને એજ રૂ૫ થવાનું છે. જેમકે ક્ષતિ (એટલી) - ક વૃત્યર્થ :- કૃષ (બળદ) અને અશ્વ (ઘેડ) /
0 * સંક્ષેપમાં કહીએ તે (1) નિ રતિ (2) માશબ્દને મૈથુન અર્થમાં વન પ્રત્યય લાગતા નામને અને
થયાત ૨/૪/૧૩ થી ચમ્ (૩) યશ ચૌણે /૩/૧૧૫ “” આગમ થાય છે. 0 પૃષસ્થતિ : (
થી ૬, અન્ આગમ (4) જે મન્ ને વિકલ્પ લઈએ. ર.-20, 5 ૧૫) ગાય મૈથુન માટે બળદને ઇછે છે. - તૃપ + +ાન = ગ્રુષ + ૬ +
તે રૂ : //૨૯ થી રવ વગેરે સિદ્ધ થશે તેથી
ઢસા થશે (5) જ કારાન્તમાં સુસ્થા ૨/૧/૧૨ + + ત = વૃષસ્થતિ
થી પૂર્વ મ લે ૫ થશે. 0 યક્ષસ્થત agવી (ધા ૨–29 પૃ ૧૬) ઘેડી મૈથુન
[૧૭૭૫] મટે અશ્વને ઈચ્છે છે
(૧૫) fણ દુરું નામ રિપુ ૩/૪૪૨ અનુવૃત્તિ :- જાનિ ૪//૧૨
* વૃતિ - કુનાવાતાં ધતૂના વંદુરું ચાતા ક વિરીષ : 0 મૈથુને કેમ કહ્યું ?
अन्त्य स्वरादेरित्यन्त्य स्वरादि-लुकि, मुण्ड करोति, मुण्डयति કૃીતિ ગ્રાહાળીબ હ્મણી સાંઢને ઇરછે છે. મૈથુત અર્થ નથી
છાત્રમ્ | gટુમાન, વટવતિ | વૃક્ષ રાજતિ, વૃક્ષયતિ | 0 સત્રમાં સ્ (બે લૂ કારે) મુકવાથી (નB ૨//૫૯
कृत गृह्णाति, कृतयति થ) જૂ ના ૬ ને નિષેધ થશે
_ક વ્યર્થ :- ઉમા વગેરે ધાતુઓના અર્થમાં 0 મનુષ્ય જાતિ માટે પણ મૈથુન અર્થમાં વસ્ત્ર શબ્દ
કોઈપણ નામથી નિર્ પ્રત્યય બહુલતાએ (દુમ્ ) પ્રજાવ છે - ભજન ચિંતામણી વૃષસ્થતિ મુવિ અર્થ
થાય છે. (ત્રણ વરા: /૪/૬૩ થી અન્ય સ્વરને માં વપરાય છે -મૈથુનની ઈચ્છાવાળી સ્ત્રી
લેપ થશે) મુzથતિ (પા ૨ -15 પૃ ૧૩૭) મુકું [૧૭૭૪ ]
વાતિ છાત્ર વિદ્યાર્થીને મુંડે છે. (મુંડન કરે છે)
* કમિવ ન નિત્તાદળી લેટ-૫૭-મયંકાષ્ઠ ૫ ૧૨૦ | * સ્થિતિ-હેમ વિભ્રમ-લક ૮, પૃ. ૧૧

Page #57

Y
અભિનવ ગતિ 0 મુe + નિસ્ (ા + રાત્ (s) +તિ= મુE + g | વૃત્યર્થ :- જય, અર્થ, વેઃ શબ્દોને ગિન્ + ત = મુર્ + અ + અતિ (મહીં ના મ ને ના યુગમાં અન્ય સ્વરને મા થાય છે. - કરિયાપતિ લે ૫ ત્રય દવા થી થશે)=મુર્ણયતિ
(ધા. ૨.-50, ૫ ૧૪૬) સત્યને કહે અથવા કરે 0 gટાતિ (ધા ૨-108, પૃ. ૧૧)ગુમાવટે હેશિ- સરસ + નિન + + તિ (બાં સૂવાથી અન્ય સ્વરને પારને કહે છે - ટુ + ળ + 4 + સિવ
ગા) રસ + + + + ત = (ારી સ્ત્રી૪/૧ 0 વૃક્ષયતિ (ધા ૨. 81, પૃ. ૧૪) વૃક્ષમ શોપતિ થી પુ આગમ) સત્યા + + + + + ત =ાપતિ 0 #તથતિ (ધા, ૨-30, પૃ ૧૪•) 1 જ્ઞાતિ એજ રીતે-અ -અર્થને કહે છે. વેરાવત–વેદને કહે છે
વિશેષ - 0 દુર-શબ્દ પ્રયોગ અનુસર- અનુવૃત્તિ - નિસ્ વદુર ૪/૪ર થી ખિજૂ અને માટે છે -તેનાથ-જે નામ જે વિભક્તિ સાથે જે ધાતુમાં દેખાય તે નામ તે વિભક્તિ સાથે તે વાતમાં
મા વિર :- ના કાર. એવા વિધાન (ાન્ પ્રત્યયવાળું થાય છે તેમ સમજવું જેમકે -તિ૮થતિ
સામન્યા ત્યારે ૭/૪/૪ થી ય કારને લે ગેલાને તિલાટ કરે છે. સ્વાતિ- ત્વચાને પ્રહણ કરે છે
થતો નથી ૩ઘટયતિ–ઢાર ઉધાડે છે. ઢાષ્ટ્રતિ-દંડ કરે છે પ્રમાણ તિ |ોષવૃતિ :- 0 પિક સિદર સિti..વૃા ૭/૪ પ્રમાણને કરે છે -વગેરે.
| |૩૮ (સળગ સત્ર ક્રમાંક-૬૫) થી અનુક્રમે -૨થા 0ાન વગેરે કરવું બોલવું ઉધાઠવું ગ્રહણ કરવું વગેરે વગેરે આદેશ થતાં – પિરમાર – ઘr + જિન્ + આ
+ ત = H +[ (રિલ્ટિી થી ; આગમ) + + [૧૭૭૪]
અતિ = પ્રાથતિ-પ્રિયને કહે છે. (.૨-48, પૃ ૧૪૫) (૧૬) સત્યાર્થ ોક્યા ૩૪ ૪૪
શૂટ ટૂ પુલ...નામિન: ૭/૪/૪૨ (સળંગ સૂત્ર ક્રમાંક ૪ સપૃથ0 :- સભ્ય- બર્થ-વેલ્થ મા:
૬૭) થી અન્યને લેપ અને ગુણ થતાં-શૂર્િ ક વૃત્તિ - gyi નિદ્ નિ બાજી થતા રયા-|
= + + + + ર = (મુ) + + મતિ = पयति, अर्थापयति, वेदापयति ।
રથર્ + બન્ + અતિ = તથાતિ = સ્થળને કહે છે -प्रियस्थिरेत्यादिना प्राधादेशे, प्रिपमाचष्टे प्रापयति इत्यादि
અથવા કરે છે (ધા ૨-13, પૃ ૧૫ર). स्थूलदूरेत्यादिना स्थूलनाचष्टे स्पवयति ।
પૂ. મહોપાધ્યાય શ્રી વિનય વિજયજી મણિવરે રચલ હેમ લાલુપ્રક્રિયાની નામધાતુ પ્રક્રિયાને .. અપ્રતીમ ચારીત્ર રાગી પૂ આ. દેવશ્રી આનંદસાગર સુરીશ્વરજી ના શિષ્ય ઉદાર દિલ ઉપાધ્યાય પૂ. સમાસાગરજી મ. સા. ના સરલ સ્વભાવી શિષ્ય પૂ. મુનિ શ્રી લલીતસામરછ ના શિષ્ય નિત્ય તસવી પંન્યાસ પૂ. સુશીલસામરજી મ.સા. ના સંવેદશીલ મુનિરાજ પૂ. ધર્મસાગરજી મ. સા. ના શિષ્ય મુનિ દીપરત્ન સાગર (M. Com. M. Ed.). કરેલ ગુજરાતી અનુવાદ તથા સસંદર્ભ વિવરણ સમાત.
-
A
1

Page #58

ભાવમાણે પ્રક્રિયા
*******************
ભાવ-કર્મણો પ્રક્રિયા
*********************
કર્તાની સાક્રયતા બતાવતું વાકય હોયતા કર્તરિ પંચના કહેવાય જે કે મેશ પુસ્તક લખેછે’” – પણ કની મુખ્યતા હાય અને કર્તા સાધન રૂપજ હોયતો તે કપ્સ રચના કાય. જેમકે રમેશ વડે પુસ્તક લખાયછે” – અડ્ડીં‘પુસ્તક’'ક'ની મુખ્યતા છે. જો સકક ધાતુ (યના ક્ર` હોયપણ એક કે ધાતુ હાયતા ત્યાં માત્ર ક્રિયાભાવની મુખ્યતા પ્રશ્ન થ થ અને કર્તા ક્રિયાનેા સહેનાર અને તે ભાવે રચના” જેમકે રમેશ વડે લ ખાયછે અહીં કર્મીની વિવક્ષા નથી માટે ભાવે પ્રયોગ ગણાય. – આ પ્રક્રિયામાં આવા કણ ભાવે પ્રયાગતા અભ્યાસ છે.
(૨) યઃ કૃિતિ ૩/૪/so
(૧) તલાવ્યાનાવાત્ર્મમારે યસ્તવોશ્ર૩/૩/૨૧/ * પુત્રથ :- ત્સાવ્ય-પ્રનાવાર્ ર્ન-માવે ત્ય ન = બ્રુહ - મર્થાઃ ૬
* વૃત્ત :- સŻમાર્મામ તે શિતિ : स्यात् । मत्र कर्मण प्रत्यय विधानेनात्वा कर्मणि प्रथमा । * વ્રુત્તિ :- તર્ારમને ત્' ” તર્વાધ ત્વચા कर्मापेक्षा पर्यवचनानि च । नीव हि कृषेण्यन्ताद्दू हिच्छ कर्म का वक्षितक काच्च भावेस्युः चिरुघशास्रः पचिराचिदण्डिम मथि जेप्रमुखा द्विकर्माणः મૈં ધૃત્વ :- તત્ આત્મનેપ૬ ના પ્રત્યયા | ગૌને ઈને ઝુકે: પ્રવાળે નર્-પામ્બુદ્ઘમાથુંયે તથા ય વન અને પુરુ બનાળા પ્રયા સમ | રાકૢ ચિનગૅજ્જ શ્રેય ઈનેવાંધન્યાતાનાધાતુથી કમ'ણિ (મ' અથ*મા) અને મકર્માંક ધાતુથી મુલતાનના વર્તે પ્રત્ર: વેગ, વતૅ પ્રમ્પ વચ્ચે તેમજ અ.પત્રક્ષીત મવાળા ધાતુની ભાવ અપ'માં પ્રગ્ન્યા । જૂથો વ, ડ થાયછે. (ઉદ્દા સૂત્ર: ૨ જુઓ) મૈં નૃત્ય :- સવ' ધાતુઓને ભાવ અને * અનુવ્રુતિ :- વર્તુળ દાનાનો ...૨/૩/૨૦થી | કમ" (માવ-હળ) પ્રયે.ગમાં શિત (કાળના) પ્રત્યય
आत्मनेपदम्
લાગતા વા (૫) પ્રત્યય થાયછે.
0 અહીં મમાં પ્રત્યયના વિધાન વર્ડ * ઉક્ત થવાથી
વિશેષ :- 0 પ્રત્યયા :- ચક્ષુ સ્વદ્ અને તુર્ ના સમાનાર્થી અને (૫/૩/૧૩૯ થી ૧૪૧)
કર્દાળિ-કમને પ્રથમાં થાયછે. તેમજ કમની અપેક્ષાએ અથ અને વચન થાય.
|
0 આક્રમ’* ધાતુ :– જેમાં સ્મની વિવક્ષા થઈ હોય તે દા.ત ચૈત્ર વડે સાડી કરાઈ - અહીં ‘‘સાડી’ ટમ છે માટે 'રવું" % ધાતુ સક્ષ્મ'ક કહેવાય. 0 આમ, ધાતુ :- જે ધાતુને મ' ન હેાય તે જેમકે ઊંધવું – રવું વગેરે
0 [ *ણિ પ્રવેગમાં ઠમની મુખ્યતાથી કમ' જે પુષ અને જે વયતમાં ઢાય ત પુરૂષ અને તે વચનનેા પ્રત્યય ધાતુને લાગેછે. કમ'ને પ્રથમા-ર્તાને તૃતીયા થાય છે. ો ભાવે પ્રોગ હૈયતા ક્રિયાની મુખ્યતા હોયછે, તેથી ધાતુને ત્રી.પુ. એ વના જ પ્રત્યય લાગેકે. – કર્તાને તૃતીયા થાયછે, તેમજ ક્રમ" હેતુ નથી ] 0 1 કિમ’* ધાતુ ( અહીં માત્ર અર્થ છે વિશેષ વિવક્ષા માટે પરિશિષ્ટ જુઓ)
1) અવિક્ષિત ક્રમ” :- ધાતુ સમા ક હાય પશુ પ્રયોગ માં ક્રમ” એવામાં ન આવે–જેમકે- ચૈત્ર વડે કરાયછે’ - મૈં ધાતું સમક છે પણ પ્રયોગ કરનાર કમ”ની વિક્ષા કરતા નથી,
:
0 અમક અને અવિવક્ષિત કમ'વાળા બન્ને ધાતુ અંકમદ્ય જ ગણાય – જો નિત્ય અમાઁક લખ્યું હોય તે ત્યાં અવિક્ષિત કક્ર ધાતુ ન લેવા.
[૧૯૭૮]
..

ની, હૈં, વરૂ, જૂ, ન્ત, તુ,, ચ્, મિસ્, ચિ, ર, ચાણ્, વર્, માર્, વ્ર, , ચ, મસ્, નિ વગેરે ધાતુ ડ્રિંકમક છે. (તેમાં સ્તુફ્ થી રાર્ સુધીના સાત
...
O
*૩પાર્થનામયજ્ઞ: ન્યાય-૨૮ ન્યાસ પૃ. ૨૬ (નામાર્થ્યપ્રથમા)

Page #59

અભિનવ પ્રતિ ધાતુ એના જેવા અર્થવાળા ધાતુઓ પણ ધિર્મભાય છે | ક વૃત્ય :- સ ધાતુને ભાવકમથી વિહિતા 0 नी-ह-बह-कृष् यार यातुना ज्यभरा डाय (11-हमारा प्रयोगमवायाय) તે તો તે ઉકત થતા મુખ્ય મને પ્રથમા થાય- જ્યારે भयान
या सारे अद्यतनी ने प्रत्यय सागता जिच (इ) प्रत्यय दुह मेरे पानी पातु गौर भनेछ
यायले. मने तेनोसोयाले अपाठि-तनावमक्षा 0 "बुद्धि" - मो भय पण भक्ष्य- साहार भय-1 (4-अद्य.) पठ् + त = (मात्र जिच् प्रत्यय अन १ शब्दकर्मक- ये धातुन माह-क्यन३५होत ना यता) पठ् + जिच् (६) = (णिति यति ) नेवा तुना प्रधान । गौर म'ने प्रयमा यायछे । पाठ् + इ = ( धाता:०) अ + पाठ् + इ -0- निजेच्छया - २२२७था तय (हवायु अनुति :- (१) बिच् ते...त लुक् च ३/४/२॥ ३५) ते (भुपबोरन) प्रत्य५ या५ -(भाग (२) (सिच् )...अद्ययाम् ३/४/३ बध्यते शिष्यो धम पक्षे बाध्यते शिष्यं धम:
卐विशेष:- 0 भावे :- मम भयका 0 अन्येषां-मति-गति भयाणा महमरणरान्त भाववक्षित - अपाठि तेन पातु ते । प्रधान ममा मादि प्र५ याय
480 कर्मणि :- सोम :- ग्रन्थः अपाठि तेन
. आस्यते मासं चैत्रः - चैत्र महिना सुधा मेसायचे.
| 0 णिच मागे त्यारे मधेतनाना सिच, सक्, अह, . 0 पठ पते ग्रन्ध: शिष्येण-शिष्य १3 अन्य नाय... प्रत्यय न याय २ पट् (ग-1/२, ३) धातुना मालिना । छे.
- शेषवृति :- पठू ना *शिन 101 पोर्नु नि' म :- पठयते, पठ्येते, पठयन्ते कोरे (दुसे। परिशिष्ट
છે-જે પરિશિષ્ટમાં પણ આપેલ હેય બિનજરૂરી પુન५तु. ३५॥११1) - पठ् + क्य + ते = पठ्यते
रावत नरेश नया * अनुवृत्ति :- भाव कर्मणाः
(५-अद्य) अपठिषाताम - पटू + भाताम् = + पह+ 卐 विशेष - 0 शित्-एताः शितः /8/. इटू + सिच् + भातान (सिच् , ८ घातु पाया इद - વર્તમાન સમી, પંચમી વ્યસ્તની
अडधाता० या अ भागम) अपठिबाताम ३५ यु 0 क्य भा - क २ - मुख्य निषेध भा . (1-4) पेठे- + ए = (प्रनादेशादेरेक०४/१/२४२ 0 शितयुं ?
अने। ए हित्व माप = पर + ए = पेठे पेठे पठ-५३॥क्षा त्री पु. मे.प. अशित छे भारी क्य नबारे 0 कृ (न.- 1/888) ४२ - रिः शक्याशी, ४/3/11. 0 भाव कर्मणो मधु ?
|था ऋन रि (1-2) + य + ते = कि + य +ते= पठति - ते भरोछे. - २ प्रयोग.
क्रियते - ११५ . 0 1 કિમેકની આ કારિકા અને ૫ કલિકાલ સર્વજ્ઞ
[20८७] ३t Rनी प्रतिमा या मतभेद ते २५३८ नया | (४) स्वरग्रहटशून्भ्यः स्यसिजाशीः श्वस्तन्यां भिडू वा [20७८]
3/४/६ (3) •भावकर्मणोः 3/४/१८ ★ ५५0 :- स्वर-दृश-हन्भ्यः स्य-सिच्-आशीः * वृत्ति :- सर्गस्माद्धातोर्भावकम विहितेऽद्यतन्यास्ते अिच् |
श्वस्तन्यां जिइ वा स्वात त लुक् च अपाठि
|*ति :- स्वरान्ताद् प्रहादेश्च स्यसिजाशीः श्वस्तनीषु
लिइ वा स्यात् । नाम्निाऽकलिहलेरिति वृद्धौ । (भकारि) - अपठिषाताम् , अपठिषत ।५। पेठे ।६। पठिषीष्ट 11 पठिना ८ पठिष्यते ।९। अपठिष्यत ।१०। ऋतो: रिः
अकारिषाताम | अषाताम/कारिषत/मकृषत ।५। (चक्र) शक्णशीर्णे | क्रियते ।। क्रियेत ।२। क्रियताम।३।
।।६।) कारिपीट कृषीष्ट ।७। कारिता/कर्ता ८ कारिष्यते |
करिष्यते .९अकारिष्यत/अकरिष्यत ।१०। अक्रिययत ४।
. ईव्य अने रवि-दीयते *! કમણિ-ભાવે પ્રયાગમાં સિત કાળમાં ના લાગે અશિત 卐वृत्यर्थ :- स्वरान्त पातुमाने ग्रह, दृश्, કાળમાં સીધાજ પ્રત્યય લાગે
हन् पातुने (मा-भी प्रयोगमा) स्य (अनियन्ति ' सूत्रः । भुग सामनेपदी प्रत्ययो साणे नातिपत्तिन. सिंच (भयतनाना) प्रत्स्य मा माशीः

Page #60

ભાવહ્મણે પ્રક્રિયા
४४
भने बस्तनी मा जिट् प्रत्यय विस्थापछे (जिट् याय | दायियते दास्यते ।९। गृद्यते ।४। भग्राही, अग्राहिषाताम् (प.रे न मिनो कलिहले० या क्षि)
|भग्रहीपाला । • ग्राहि दवम / प्राग्राहि स्वम् । अनहि दवम् 0 (५ भ) अकारखाताम् ५ अकृशतान क + सिच् + | जगृहे ।६। ग्राहिषीष्ट/ग्रहीषीष्ट, न ही पीदवस ग्रहेषीढ्वम् । भालाम् = (क २१२रान्त धातु ३५ ले जिट् बागेते.) कृयाहि । ग्रहीना १८। ग्राहिपते/ग्रही यते ।९। भदर्शि,भदर्शि + जिर् + सिच् + आम् = (वृद्ध) कार + इ + ष + | - पाताम् । महान ५ ददृशे।६। दर्शिषीष्ट/दक्षीष्ट 1 आताम् = (अट्र भागमया) अकारिषातामन जिद नदर्शिता द्र'टा ८ दर्शिष्यते द्रक्ष्यते ।९। जिणविघन् । सना-अकृषाताम था।
अघानि, घानिषानम । अद्यतन्यां या त्वात्मने इति वा 0 (७-भा) कारिषीय पक्षे कपीष्ट (जिट ले।) कृ+जिट्र+सिष्ट | वधादेशे, अधि भव धघाताम | अहसाताम ५। जध्ने ६। 01-म) कारिष्यते ५३ करिष्यते कृस्यते (जिट ५३) घानिधीष्ट । हनो वध आशिष्टजी । वधिषीष्ट ७ घानिता कृ.+ जिट् + स्यते = (वृद्धि) कार + इ + स्यतें = कारिष्यते हन्टा १८ घानियते हनिष्यते ९ पक्षे (जिट सभा१) कृ + इ + स्यते हनृतः स्यस्य ४/४ 卐त्य :- आ ४१२१, पातुने तना |४८ या इट) = (गुर) कर + इ + व्यते = करिष्यते | जित् । गत् प्राय सासरे तथा नि प्रत्यय बाये * मनुत्ति :- भावकर्मणाः 1/४/६८ त्यारे (पान) ऐ ५.4ॐ अदाय ते साधु (५-8)
दा + त = ( भाषकर्मणोः ३/४/८६ थी जिच् भने त 卐विशेष :- 0 अतित् जना परीक्षा
( दा + त्रिच् (इ) = (म सूत्र सामान) द + इ સિવાયના પાંચ કાળમાં આ નિયમ લાગે છે
= (ऐद तायाम् यी काय, अधातो० थी अट) अ+ (1-4) चक्र क्युं - कृ-कृ+ ए = [वि . ऋना
दाय् + इ % प्रदाथि अ.कन च) चक + ए = चक्र
0 अदादिषताम ५ अदिषाताम (1) दा + आताम् 0 जिट विवाया मारे ३॥ यया. अकारि भां
= दा + (पत्र ४ थी) जिडू + सिच् + बाताम् =(भा । ३५ च्युते - भाव कमणोः (सूत्र:३)
थार
| सुत्रया ऐ) द + इ + + आताम् = अदायिषाताम् ५क्षे अिच् बागाने ययुं .
(2) दा = सिच् + पाताम = (इश्चस्थादः ४/3/3140 इ) 0 कृ धातु भनिद छ भारवि५ पक्षमा इटानगीबासी
दि+ + पाताम = अदिषाताम् 0 मारा "जिट" म युं ?
*मनुति:- णिति ४/३/५. पठिष्यते - प पातु मारे झिट नसाले. 0 भावकर्मणोः भयुं?
विशेष :- 0 सुत्रमा कृञ्चो भुत्यु त चेष्यति - R - जिटू नका.
कृत् + औत्ना सयोगे जू ययोछे 0 सुत्रमा स्वरादि प्रतिमनस्य पोरे प्रत्ययोजन0जो -निग्नुबन्ध ग्रहणे सामान्य ग्रहणम् न्यायथी जिच માં વચન ભેદ કર્યો તે યથાસંહા ને અટકાવવા માટે છે, અને ર્િ બન્નેના પ્રહણ માટે છે
पवृत्ति :- 0 ईव्य अवयपि ४/३/९७ - 1 | 0 कृत् म यु ? सूत्र :-१.५२ या दा बगेरभां माना ई थरी | ददौ-दा + णवू % (वित्व २५) ददा+ आ (आते णव तेथी दा (ग-1/7) (1-ब) दीयते - अपाछे दा+ ओ: ४/२/१२० था औ) ददा + औ = ददौ-माम य+ ते = दी + य + ते य प्रत्यय (क्य)
किमार मी णो णित् ते पक्षानो छ-तना नहीं शुरन थाय.
માટે માને છે ન થાય
0 औ भयु: [26८१]
(1-4) ददे - दा + ए = (द्विप, व भने इडेत्पुसि (५) आत ऐः कृौ ४/४/५3
चाता०४/३/८४ थी आ मा५) दद् + ए = ददे (ए ★ सूत्रथा :- आत! ऐ: कृञ्-जो
પ્રત્યય છે માટે સૂત્ર ન લાગે. * शि:- आदन्तस्य धातोर्णिति कृति औ च ऐ0 अन्य ६६२६९ :सात् । अदायि, भदाविधाम् पक्षे इश्च स्थादः। भदिषाताम् ५। ।(4-x1) दायिता ५दाता - दा+ता = (स्वग्रहदृश
ददे ६। दायिता/दाता।८। दायिषीष्ट/दासी'ट ।। | 4/४/६९ थी जिइ) दा+भिड़ + ता = (या सत्रयी)
मा

Page #61

અભિનવ લઘુપ્રષિા दै+ इ + ता = दायिता
सांगे। जिणधिन् यी घनू महेश-१५ (2) हनविधo -शपति -: 0 दानामा यो पत्ति भुरामयशे ४/४/८१थी माशी: मां वध महेश इट (१४१ पति मुरा) 0 ग्रह (1-61517) (1-4) गृह्यते - मह + क्य +
126८२] ते% (ग्रहवश्व० ४/१/८४ या कृत् ) गृह + य + ते
(१) ये नया ४/२/१२ (५-अ) अग्राहि - ग्रह + त = (भावकर्मणोः यी
वृत्ति:- खनिसनिजनां ये क्डित्या वा स्यात् । खायते जिच् )ग्रह + अिचू[अट्र भागम, 64.५ ) अ+ग्राह
खन्यते । सायते सन्यते जायते जन्यते । +इ=ॐग्राहि (५-अ) भग्राहिषाताम् ५ अग्रहीषाताम् अ
- तनः को भा वा स्यात् । तायते/तन्वते । अमेोकम्य+ ग्रह+भिड् (वि ) +सिन्+आताम् अग्राहि++आता मीति वा दी. अशामि/पश मे, | प्यन्ताभावे - = अग्राहिषाताम् ५२-अ+यह+इट्+सिच्+भाताम् अग्रह प्रवृत्यर्थ :- खन , जन् , सन् , पातुभाने +पक्षाऽपरोक्षाया थाहाय) ई +षाताम्-अग्रहीषाताम् ति हिन वा य ६ प्र.५५ सारे त्यारे मन्त (1-4) जगृहे - ग्रह + ए = (इन्ध्यस योगात्० ४/३/२थी
ननो माया खन् (ग-1/913) खायते ५६ विद्वत, ग्रहवश्व० या वृत् = गृह + ए = (हित्य ऋना
खन्यते खन + क्य + तेस्खा + य + ते - भवा५. सन् भ, ग नौ जू ) जगृहे
(1-1/330) सायते पक्षे सन्यते - वाय. -0- आशी: मेरेना ३५ो वृत्ति भु यशे भात्र
जन् ( ४/ 265) जायते ५ो जन्यते - १-माय) ही ई-गृहोऽपरोक्षायाम या थाय ते ध्याभराभ
*मनुवृत्ति :- (1) आ खनसन जन.४/२/१. 0 दृश् (ग-1/495-मनिट) दृश्येते-हमाय छ
(२) यमि० ४/-1५५ था वित (५-म) -लघोरुपान्त्यस्य ४//४ था मधेश अदर्शि दृश + जिच् (त सोप, अट् आगम) अदर्शिषाताम् ५२
卐विशे५:- 0 २५ष्ट अदृक्षाताम (मही स्वरग्रहदृश्० ३/४/६८ या
विशे षति - (१) तनः क्ये ४/२/१७ तन् पातुने जिडू या मे ३५-(जिडून) दृशू + सिच् +आताम् | य 44 सागता सायना विष माथाय७. तनभा (यजसृज० था , षढाः कस्सि या क नाम्यन्तस्था० क्य + ते = ता + य + ते = तायते कि तन्यते (तन थाम् = दृक् + षाताम् अदृक्षाताम्
गर-८/499)
[५४] 0 हन् (ग-२/1100) हन्यते-हन + क्य + ते 0 शम् (ग-४/1239) शम्यते - 8त यायछे (५-अ) वि. १ ३।- (1) जिणवि...४/२/11 (५-म) - प्रे२१ मा ३५ - मशामि पक्षे अशमि या घन् माहेश, स्वरग्रहहन्० ३/४/६६ थी पिये भिडू | 0 शम + जिग्- 1 शम् + णिग् + त = 2 (भावकर्गणाः (त्री ५ मे १. मां भावकर्मणो ३/४/६८ था जिच् पि६५ | 3/४/६८) शम् + णिग + जिच् (सपा )= 3 (अमो(2) अद्यतन्यां वा स्वात्मने ४/४/२२ या व माईश कम्यमि चमः ४/२/२६ ग सूत्र भ ..४ हन + त = (१) अघानि ५ (२) भवधि-(3) हना रिचू ४/0/10 यी कित्व, नो व्यञ्जनस्था० ४/२/४५ | अशामि ५६) अशमि या न ५ (१) अघानिषाताम ५ (२) अवधिषाताम् | 0 णिगन्त न यतो - भएन। ३५ पारे ५ (३) अहसाताम्
बुमो भूत्र : ७ न : न जन वधः ४/३/५४ थी १ि८५ (२) भने
[2003] (૩) માં મ ને મા ન થયો
| (७) मोऽकमियमिरमिनमिगमिवम्याचमः ४/3/५५ (६-प) जघ्ने-(१)हन् + ए = (२) (मङहि हनो०४/ ५० :- मः अ कमि-यमि-रमि-नमि-गमि १/४ी हनी घ, हिप (a) द्वितीयतु यो यी गन् | वमि-आ नमः (४) गहाज: थी जघन् ) जघन् + ए = इन्भ्यसयोगात
ति:- कम्पादि वज मान्तस्य धातोणिति कृति था ए-किंतवत् गमहननन्० ४/२/४४ 41 6पान्त्य च वृद्ध न स्यात् । अशमि-इति निषेधे अकामि सो५) जने
. विश्रमेयं । व्यश्रामि/व्यश्रमि (७ अ) धानिरीष्ट ५२ वधिषीष्ट-हन + सीष्ट-(1) जिड्म
वृत्यर्थ :- कम् , यम् , रम् , नम , गम् ,

Page #62

-
ભાવણે પ્રક્રિયા વમ્ અને માત્ર ધાતુઓને છેડીને અને ૧ હેય તેવા અનુવૃતિ:- () ટમ: ૪/૪/૧૩ અન્ય ધ તુને કૃદન્ત ના બિરૂ નિત્ પ્રત્યય કે ત્રિ પ્રત્યય
(૨) રૂઢિતા) દવાને ૪૪૯૮ કાગે ત્યારે વૃદ્ધિ થતી નથી જેમકે રામ્ ધાતુ -
ક વિશેષ :- 0 7 , ભમ થતાં કિસિ સૂત્ર (૫– પ્રચ) મરામ-રામ + ત = સન + બિન્દ્ર = મરામમ કારા. છે માટે વૃદ્ધિ ન થાય
લાગી શકે નહીં માટે પૂર્વે મ ને બા ન થયે » અનુવૃત્તિ :- (૧) મૃગસ્થ વૃદ્ધિ ૪//૪રથી
| શેષવૃતિ :- (૩) મને વા ૪/૪૮ મગ્ન વૃદ્ધિ (૯) ન નન વધ: ૪/૫૪ થી 7
ધાતુને ત્રિ પ્રત્યય લાગે રે 1 ()નો વિકલ્પ લેપ (૩) ળિતિ /૫
થાય મન્ (ગ-91468) [ (૧- વ) મરતે-મઝૂ+
ફતે તેને ના૦ ૪/૪પ થી પૂર્વ – (બ) ૫) ક વિશેષ - 0 wાવિ વજન કેમ કર્યું | મન્ન + + તે થયું ] (પ-મ) અમર પક્ષે અમેન્દ્રિ મwાન - તેણે ઇચ્છા કરી - ૪ ધાતુ છે ! આ સૂત્રની લિપે લેપ-થતા બે રૂપો થયમન્નખિજૂ (ગ-1/749) માટે આ સૂત્ર ન લાગે
[૩૬] 0 દિન ૪//૫ થી થતી વૃધિ (મ ને મા)ને | છ ધાતુને ભાવ અર્થમાં (માટે પ્રયોગમાં) એકત્વને આ સૂત્રથી નિષેધ કરે છે
કારણે આનેપમાં એક વચન જ થાય જેમકે રૌત્રેન a વૃત્તિ:- (ર) વિશ્રમે ૪/૩/૫૬ વિ પૂર્વ | મૂઢ-ચૈત્ર વડે થવાય ધાતુ અકર્મ છે (ગણ-1/1) અમ્ ધાતુને જે કૃત્તિને બિન પ્રત્યય લાગ્યો હોય | (૧-૧) મૂળ - ) અમારિ (૬-૧) મૂવે કે ગિ (ભૂકાળને લાગે છે.યત વિષે વૃદ્ધિ થાય | 0 અકર્મક :- સત્તા હતા...વિમુકૃતો અમે (ઝન ગણ -૪/1233) (૫-અaો શ્વામિ પક્ષે થશર -] ધાતુઓ જણાવે છે – લજજા સત્તા, રિથતિ, જાગરણ, વિસામે બિન્ગ પ્રત્યય લાગે-મુત્ર . તે લેપ વૃદ્ધ , ભય જીવિત, મરણ શયન ક્રિડા, રુચિ, f૧૦૮૪] [૫૩૫] | દીપ્તિ અર્થવાળ
દીપ્તિ અથવા ધાતુઓ અકર્મક છે,
-0- અવિવક્ષિત ટર્મ છે તે પણ અકર્મક જ ગણાય (૮) fબળનો /૪/૧૦૬
0 સામે :- અકર્મક ધાતુને પણ ઉપસર્ગ લાગવાથી * સુત્રપૃથળ :- ગિ હળ:
સમં ક થા જેમકે મ મૂસે અકર્મ છે પણ નુ * વૃત્તિ - ઢમ: હવાડજો ar | ગૌ
+ મેં સમજ છે દા. ત. મનુમતે મુર્ણ સાધુના સાધુ ख्ग म च । अलामि/भलम्भि ।
વડે સુખ અનુભવાય છે. - અહીં મુવ કમ છે - T મઝેગે વા ના થાત અમાન્નિ/મન્નિસમાવે
ની માં અશ્વમવિ થયું - મન + + + + નિ धात्वर्थस्तस्येकवादात्मनेपदकवचनम् । चैत्रेण भूयते ।१० (ત ને લેપ થયે છે) તેમજ બ્રિ. વ -(સત્ર ૪થી लज्जासत्तास्थिति जागरण, वृद्धिक्षभयजीवितमरणम्
| બિડુ ક લાગતાં) અવિશ્વાસને પક્ષે અશ્વમવિષાતામ રાજનીerઈનરીરાર્થી, વાતવ તેં જર્મવિમુકત
# વ (ગ-1892) તે – પકાવાય છે. अविवक्षित कर्मकोऽप्यकर्मक एव पच्यते अकर्मकाप्युपसग'
૧૭૮૫] वशात सकर्मतामति । अनुभूयतें सुख साधुना । मन्भावि અશ્વમવિશ્વાસામ | મામાવિવાદાન છે
(૯) pવધાત શિડળેિ ૩/૪૮૬ ક વૃયર્થ :- ગિ અને રળમ પ્રત્યે લાગે | * સમૃથn :-- pપા જ ક્રિયા મોિ ત્યારે સ્ત્રમ્ ધાતુ 1 સ્વર પછી વિકલ્પ ન ઉમેરાય છે. * વૃતિ :- ઘ ન ધાર્તાિ ક્રિયા પૂર્વદા વામિ પક્ષે મમિ મેળવાયું - ધાતુ ટમ (ગ-૧ | બનિના સંઘર્મ ક્રિયા થા તમિન તરિ 786) તે -(૫-મ) અમ + ત = (માવજને થી | દતૃવે ઘારાવારને વારિ જુ: રક્ત ૨ સત્ર ઝિન્ પ્રત્યય - તે લેપ થતાં) (M) + ચમ્ + બિન્દુ = कमै व कतर याति कर्ता तु नोच्यते 'क्यारमनेपद धातो (આ મંત્રથી વિષે નું આગમ) ૫ + 8 + = + + रुक्तिः सा कर्मकार, अकारि । ગિ = (બ્રાં ઘુo ૧/૩/૩૯) મ + ઢ + K + + + ત્રિ - स्वरदुहेा वा अिचू-अकृत् क्रियते करिष्यते वा कटा = પરમિ પક્ષે વિધિ) મટામિ
स्वयमेव । पचिदुहे। अपाचि पच्यते पक्ष्यते वा बोदनः
I
!

Page #63

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા स्वयमेव । अदोहि दुग्धे अदुग्ध गौः स्व मेवेत्यादि। । વિશેષ :- 6 બન્ને પ્રયાગમાં ભિન્ન ધાતુ વિઝિકૌન થાતાનામઢવા બઢંકુને શાવવા | હાયતે આ નિયમ ન લાગે છે કે - ઘર ત્ર:,
વૃ૦ર્ષ :- એકજ ધાતુમાં કર્મમાં રહેવી | શિવાનં દ મેવ પૂરે” જેવાયેલી એવી અને હમણાં વર્તમાનકાળે અભિન| 0 મંજ કર્તા થવું જે- એ કણ કર્તા થાય તે આ એવી અટક ક્રિયા છે જેને એવા કમંતૃરૂપ માં | નિયમ ન લાગે પૂર્વે કહ્યા મુજબ ધાતુથી શ ા અને મારનાર થાય [ 0 નેધ - મૂત્ર પેડુ – લાંબુ અને લિઝ હેવાથી "0 ૩૪d 7 - જયાં મુજ કર્તા થાય છે અને કર્તા| વૃત્ત્વયં મા શકયતઃ સ્પષ્ટીકરણ આપેલ છે. 'કહેવાતું નથી ધાતુને ગિ, જવ, શરમાવું કહેવાય તેજ | શેષવૃતિ :-(૪) સ્વર ટુ વા૩/૪૯૦ સ્વરાન કર્મ કરિ થાય –
| ધાતુઓ ને દુઠ્ઠ ધ તુને કર્મકતંરિમા કિન્ન વિકલ્પ ન થાય '0 સ્પષ્ટીકરણ :- જે ધાતુનું મ પતે કર્તા થઈ ગયું હોય | મ9ત વાર = જર: દવાઘ-સાદડી પોતાની મેળેજ તેજ ધાતુને કરિ કયે ગમાં -- અને માને કરાઈ જે ગિન્ થાય તે મા અથા અd [૫૩૭] થાય છે ૫ કરિ અને કર્મકત' રિ પ્રગને ધાતુ ! (૫) ચિટુ ૩/૪૮૭ વર્ અને સુ ધાતુનું કર્મ એકજ હોવો જોઈએ નળી કત' રિ પ્રયોગમાં જોયેલી ક્રિયા | જયારે કર્તા બને ત્યારે કમરિમા (કર્મ ના સદભાવમાં છે તેજ ક્રિયા કમને કર્તા બનાવતી વખતે પ્રયોગમાં હોવી | અકમકમાં કમંના અભાવમાં) શિ, +, શાસ્ત્રને જોઈએ બીજી ટd'રિ પ્રયોગને સમક ધાતુ કમ તરિ ! થાય છે. (દિ ) ધનિ, [ 4 ] gmતે, (મામને) પારે પ્રયાગમાં અકર્મક બને છે.
ઢન: દ41 - ચે. ખા આપમેળે રંધાયા-રંધાયો 10 વ રિ એટલે એકજ ધાતુને આશ્રીને પુર્વ સકર્મક - રંધાને – ક્રિયા જોયેલી હોય તેજ ક્રિયા પછી આર્મક થાય એટલે 0 ટુ – ગાય આપમેળે દેવાઈ [ગિ૨] મોહિં, સુપે, કે મને હર્તા બનાવી દેવાય છે અને કર્તા વિવક્ષા ન | અર્ધ કરવામાં આવે તેને ઋરિ કહેવાય દા. ત. રૌત્ર: મો | ૬િ] મૂાથે-સન-જાવિગઢ ગિ- ૩/૪૯૩ gવરિ ને બદલે મોઢન: જવયમેવ qતે માં કર્મ (બો) ભુષા મવાળ ધાતુ એને તથા સન પ્રત્યયવાળા વિર 'કર્તા (બો) થયું - હર્તા (2) ની વિવક્ષા ન કરી
વગેરે સાત ધાતુને . કેમકતરિ પ્રગમાં ઇિ અને ૨ 0 કર્તર પ્રયોગમાં પણ ભવે-કમણિ પ્રાગની જેમ, પ્રત્ય થતા નથી. મઢમાત પક્ષે કરું તે જવા સામવત્ થાય છે તથા સિત કાળમાં વધુ પ્રત્યય લાગે છે |
| વયમેવ – કન્યા આપમેળે શણગારાઈ અહીં કિ‘0 : હવામેવયિતે – અરિ રિતે વા- કિર્તે | ન લાગતા માત્ર આભને પદ જ થયું [૫૩] ‘), બારિ (ગ) વઘતે (કારનેo)
[ :- લંબાણભયે શેવવૃત્તિને સત્રાર્થ જ આપેલ છે) અનુવૃતિ :- = શ્રદ્ધ...૩/૪૮૪ થી ત્રિ% - મામને
[૧૭૮૪]
પૂ. મહોપાધ્યાય શ્રી વિનય વિજયજી ગણિવરે રચલ હૈમ લઘુપ્રક્રિયાના ભાવ-કર્મણો પ્રક્રિયાનો..... સિદ્ધરસ્ત વ્યાખ્યાના પૂ. આ. દેવ ની આનંદસાગર સૂરીશ્વરજી ના શિષ્ય ઉદાર દિલ ઉપાધ્યાય પૂ. ક્ષમાસાગરજી મ. સા. ના સરલ સ્વભાવી શિષ્ય પૂ. મુનિશ્રી લલીતસાગરજી ના શિષ્ય નિત્ય તપસ્વી પંન્યાસ પૂ. સુશીલસામરજી મ.સા. ના ભવભીરૂ સુનિરાજ પૂ. સુધર્મસાગરજી મ. સા. ના શિષ્ય મુનિ દીપન સાગર (M. Com. M. Ed.) કરેલ ગુજરાતી અનુવાદ તથા સસંદર્ભ વિવરણ સમાત.

Page #64

|| હેં ! { $6d પ્રક્રિયા
ર-:- ધાને જે પ્રત્યય લાગીન શબ્દ બને છે તે પ્રત્યય કૃત 9 પ્રત્યયો કહેવાય છે જે શબ્દોને અને “ફ પ્રત્યો છે તેને તે કહેવાય છે. સામાન્ય રીતે
વ્યાકરણે માં આવા કાને ઓળખવા માટે તેના વત નાન કૃત, ભૂત કૃદન્ત ભવિષ્ય કૃદન્ત વિદ્યર્થ કૃદન્ત, સંબંધક કૃદન્ત, હેવર્થ કૃદન્ત જેવા વિભાગ પાડવા માં આવે છે. પણ પ્રક્રિયા અભ્યાસમાં તો (સિદમની જેમ) પ્રત્યયને આ કરી જ નિયમ બનાવાયા છે તે નોંધનીય છે.
કૃત એ ક્રિયા દશક પદો છે. તેમ છતાં ક્રિયાપદ ઉપરાંત સંજ્ઞા કે ક્રિયા વિશેષણ તરીકે પણ તેમનો ઉપયોગ થાય છે. . (૧) માલુમેત્યારઃ કૃત (વદૃઢ) ૫૧૧ | સુધી જ લાગુ પડે છે – * સૂત્રપૃથળ :- મા તુમ: મ-જાહિત 81 પ/૧/|
,,, | 0 આ અંગેના ઉદાહરણે હવે પછીના સુત્રોમાં કહેવા રમ્ ૫/૧/૨],
[૧૭૮૭ | જ વૃત્તિ:- યાદ્ધિ !
(૨ ર્તરિ ૧/૧/૩ ક વૃર્થ :- * નેિધ :- અહીં એક સૂત્રમાં | * વૃન :- ૮૫ read ના કર્તરિ થાત ! બે સૂત્ર સાથે છે તેમજ રૂટ્યાતિ મૂત્રત્રીજા એક સૂત્રને | ડ વૃન્યW :-- પ્રત્યય વિશેષ અર્થમાં ન હમ પ્રકાશમાં વાત કરી] તે ની ત્રણોની વૃત્તિ સાથે લઇને | જગ છે કે ત્યાં કર્તા અર્થમાં થાય છે ચર્ચા કરી છે. અનુત્તિ કે વિશેષ વિભાગ અલગ પાડેલ નથી | ૨ વષ :- 0 1-+પ્રત્યય- (નવતૃી 0 મારમાયાાિ ૧-૫ ૧/૧ – સિદ્ધહેમના પાંચમાં | પ, ૧ ૮)- પ્ર એ વ. જa – સૂત્રમાં કંઇ વિધાન અજયને અન્ત સૂત્રઃ૪/૯૫ મ” પ્રત્યયનું વિધાન કરે છે | ન મટે 7 અર્થ સમજો તે તુર પ્રત્યય સુધીના જેજે પ્રત્યેનું વિધાન (ા કરતા
[૧૦૮૮) વધુ પ્રત્યે છે) તે તમામ પ્રત્યેની ના થાય પણ
(૩ થી ૫૧૪૮ af પ્રતાને અને વારિ-૩, ૬ વગેરે ક્રિયાપદ ને પ્રયયે ન ન સંજ્ઞા ન થાય)-આ સંજ્ઞા સુત્ર છે
'| સુત્રપૃથળ :- * – તૃ (૧) વટપૂ ૫/૧; ૨- અવિસર મુત્ર છે – કૃતસંજ્ઞક
* વૃતિ - ઘાસ રેતી થારામ ! દરેતીતિ ૨: જ પ્રત યે બહુકમ સમજવી. ૨૬ ૪૬ અનિત્યતા દર્શાવે છે.
सेटां माद्यशित इतीडारामे। एधिता धूगोदित इति वेटि જણાવેલા અર્થ કવાય બીજા અર્થમાં પણ “વૃત” પ્ર
गोप्या,गोपिता । सहि वदे रिनि सेढा, वोढा । णिति इत्युपान्त्य ય પરી શમય જેમકે મે જર્મ -માં મનીય પ્રય
વૃદ્ધી ! વાન: ''મ' અર્થ છે પબુ આરે ' કરણ” અર્થ પણ સુવે |
ક વૃર્થ :- ધાતુને T,4 (5) અને ૬
(7) પ્રત્યય થાય છે
[૫૪૦] (૨) બતાવારે વૈરા: 5 : ૫/૧/૧૬
0 * * :- (૧) તૃ=(નાના 11 થી ગુણું) (૨) ઉસ :- સામાન્ય નિયમ અપવાદ :- વિશેષ નિયમ
+7 (3) પ્રથમ એ વ + += (Eદુરાનન્. સેટઃ | " સૂત્ર જ છે કે અપવાદ લા તે કેય યા અમુક
૪૮૪ 4') (૪) +ટ = (
હિ૦ ૨/૧૧૧૪ થી) શઃ તે ઉ સગ સૂત્ર થક૯પે લાગુ પાડી શકાય છે. - જેમકે
+ બા= ? – કરનાર , ,ને પ્રકારના પ્રત્યયે ૧૨૯/- મળતા પણ વિનાના હોય !
0 દાર:- સિ ફતિ - જે કરે તે મેક-કન= ૨ બીજુ આ નિયમ મમ માટે
+બદ નાના ત્ર૩/૫ થી વૃદ્ધિ થઇ છે) = રૂ-બિન ૫/ - |
પ્રથમા એ 1 - #ાર + શ શાર: ‘ હૈમ પ્રકાશ - ઉતરાર્ધ - મૃ. ૮૭
ક વિશેષ :- 0 m માં કાર દિને માટે

Page #65

૫
અભિનવ વલુપ્રિ 0 zજૂ માં કાર-ટર રા:”o/૪૪૩ થી સામાન્ય 0 રન ફ્રતિ – ૧ + અર્ = રોષ ગ્રહણને મારે છે તેથી તુર્ અને તૃન બન્ને ગ્રહણ થાય | x અનુવૃત - જન્ ૫/૧/૯ •1 અન્યથા-નકુચ ઘ સાનુષ ન્યાયાનુસાર
; વિશેષ:- 0 ઢિારિ :- જે, રોષ. તૃનું જ ગ્રહણ થાત તન નું નહીં
દેવ: રેવ, મે, ૧:, મેવ:, રેડ, ઘરેદઃ, શોષ, વ: 1 શેષવૃત્તિ :- 0 સેટુ ધાતુ હેય તો સાવ ઉo | | s, સક, નર્વ: :, ava: તારાપત:, :, યદ્ર, ૪/થી ટુ આમ થાય ઘા વધનાર-મ્ (ગ-૧ | ન્યાયા;, રજૂદ, રાવ: 741) ધુ+હ+નૃ= (પ્રપમાં એ.વ) પિતા
0 સૂત્રમાં મુકેલ ૧.૧ આકૃતિ અને મારે છે તેનાથી નહી, 0 પૂળાહિતઃ થી વિકલ્પ જ લે ત્યારે – ઉતા પણે લાલા | કદી,મી થી ,જરી, તરી, સુરત, તાં, તૂરી, હેવી, લેવી, –પવનાર ગુરૂ (ગુપૌ-ગ-1/332,7=પૂરકતૃ=] , હી, અહીં રજૂ લાગી ઊૌરાવિષે ૨/૪/૧૯થી गोपिता ५ गोप्ता यो
0 *પુર્વ (ત્રથી પડ્યું , યવ સિદ્ધ તે છતા અહીં શરૂ 08દિવદેશદાઝafaa થી શેઢા-સહેનાર, વઢા નું નિધન નિયમને માટે છે ભગ માગે' સર્વત્ર પર -વહેનાર થયું દુ+ઝૂ=(1) દ ધુ વન્ત-દુને ટુ, 1 પ્રત્યય થાય. - નાપુરા ...: ૫/૧/૫૪ થી ૬ ની (૨) મઘતુa૦ થી 7 ને , (૩)તવાણ૦ ૧//૬] પ્રાપ્તિ અનેઘ દHI દર: રા: ૫/૧/૧૮ થી ૪ ની પ્રાપ્તિ થી ૬ નેર, જી કરિ રહે થી ધાતુના ઢ ને લેપ પૂર્વના | બધ કરવા આ સૂત્ર છે. મ ને મોઢા પશે. એ-જ-રી- વ7=
[૧૯૯૧) 0 femતિ ૪/૩/૫૦ થી વૃદ્ધિ- =વાજ:- પૂર્વના | (૬) : ૫/૫ મ ની વૃતિ
* વૃતિ - rsરિ : સ્વાર્ ગ્રામ મેં 0 વસા-વજૂ+તૃ=ાનતૃ= પ્રથમ એ.વ-ઉRા-૫કાવનાર
- ક વૃર્થ :- (કૂ) ધાતુને મર્ પ્રત્યક [૧૭૮૯]
લગતા 24: થાય છે (૪) અર્ ૫૧૪૯
0 બેમજૂa: કહેનાર છે મારા હાાં ત્રવીતિ રઢિ * વૃત્તિ :- પરર્ થાત્ ા : દૂર - ત્રાહ્મળ – પિતાને બ્રાહ્મણ કહેનારે ક વૃજ્યર્થ -ધાતુને પ્રત્યય લાગે (ર્જાથે)
| અનુકૃતિ - મ પ/૧૪૯ : - કરનાર દ = હરનાર 6 રૂમ(રતિ તિ)
- ર વિશેષ - 0 નિપાતન છે જે મા પ્રત્ય ગુણથતાં જ+મ (પ્રથમાં બે વ) :
જ અદેશ અને ગુણના બાધા માટે છે. 0 દૃ + અર્ (હરતિ યુતિ = દૂર + = :
-10 () માર્ ૫/૧/૨ કી મમ્ ક વિશેષ :- 0 = કાર–મરિ ૩/૪/૧૫T ) માર્ચસ્વર૦ ૪૪/૫ થી વર્ આદે ના વિષયને માટે છે,
૧૭૯ર) 02 પૂના -7 સાથે બાળબાધકનથી.
(૭) તન્યાડના ૫૧/ બને સત્રોની પ્રવૃત્તિ થઈ શકે છે
* સુત્રપૃથo :- નઃિ – માશ્મિ મનઃ [20CO) (૫) દિગિ : ૫૧૫૦
* વૃતિ :- નન્ટના, :
ક નૃત્યથ:- (ન-વગેરે ધાતુઓને અને – જોઇન્ થતા : 1 :
| પ્રવજ થાય) ના પુત્ર આનંદ આપનાર, સત: કહેન ક વૃત્ય :- ત્રિર્ વગેરે ધાતુને સત્ ()
10 નથતિ રતિ – નર્ + મ = નના પ્રત્યય થાય છે. સેડ = રિસ્ક = () એમનું
| 0 eતે દસ - + મન = સદન: પ્રથમ એ ડ ઢ - ચાટના
( વિશેષ - 0 મન પ્રત્યય વાળા નામે •1 અન્યથા - બૃહદવૃત્તિ - ભા ૨, ૫ ૨૧૯
નામગપાઠમાં ગણવેલ છે. • 2 પૂર્વના-સિદ્ધહેમ – પંચમેધ્યાય- સૂત્ર / ને ન્યા, જુઓ
| ‘પૂન.. મધ્યમવત અવસૂરિ ભા. ૨, ૫. ૧૬૬

Page #66

કૃદન્ત પ્રક્રિયા
* नन्दि वगेरे :- णि- अन्त-संज्ञाभां-नन्दनः, (पुत्र) वाशन. (ऋषि नाम ) मदन (महेश) दूषणः (राक्षस नाम) साधनः (रान्तनुं ^५) वर्धनः (ऋषि) शोभनः (ऋषि) रचन: (अनी संज्ञा )... सहनः, रमणः, दमन, रोचनः, विरेचन, विकर्तन, तपनः प्रतर्दनः, दनः, यवनः, पवन, लत्रणः ...स क्रन्दनः, सौंकर्णण ं, सौंहर्षण:,... सर्वदमनः, जनादनः वित्तवनाशन, मधुसूदनः,
0 अभंज्ञायाम्-रिपुदमनः, कुलदमनः परादौन, रोगनाशनः, अरिसूदनः... 0 नई नः, विभिषण, भूषण:, दर्पण:, जलनः 0 મૂત્રમાં મુઢેલ ખ વ આકૃતિગણ ને માટેછે. – તેથી સૂત્ર માં મુકેલ ધાતુ સિવાય અન્ય ધાતુઓ થી મન લાગેલા દેખાય તે તે આકૃતિ થી ગ્રહણ કરવું [2003]
(८) ग्रहादिभ्यो णिन् ५/१/43
સૂત્રપૃથ :- ग्रह - बादिभ्यः जिन्
★ वृत्ति :- गृह्णतीति ग्राही । तिष्ठतीति स्थायी वृत्यर्थ :- ( ग्रह वगेरेने णिन् - इन् प्रत्ययथायछे) 0 गृह्णाति इति - ग्रह् + णिन् = (१) ग्रह+इन् नुं प्रथमा ये. ब. ग्राही (शशिन् ना ३यो वा थशे 0 तिष्ठति इति-स्था+इनु=(आत ऐ: कुञ्ज ४ / ३ / स्थै+ इन = स्थाय्+इन् तु प्रथमा भे.व स्थायी
५१ था )
विशेष :- 0 ग्रहादि - भाट्टतिगणुने भाटेखे () * 2 ग्राही बगेरे :- ग्राही, स्थायी, उपस्थायी, मन्त्री, स मर्दी, उपरोधी, अवधी, अपराधी, उत्साही, उद्दासी, उमाखि, निश्रावी निशःयी, निवासी, निवापी, निरक्षी, कन्याहारी, असं व्यवहारी, अयाची, अवाजी, अबादी, भवासी, अकारी, अहारी, विभावी, अभिभावी, परिभावी, विशयी
[१०८४ ]
(८) नाम्युपान्त्यप्रीक्रुगृज्ञः कः ५/१/५४
d
★ सुत्र पृथ० : नामि-उपान्त्य - प्री-कृ-गृज्ञः कः ★ वृति :-- - नाम्युपान्त्येभ्यः प्रयादिभ्यश्चतुश्चि कः स्यात् क्षिपः प्रियः, किर, गिरः, शः ।
1 नन्दि-नन्दनः बगेरे नामोनी व्युत्पत्ति भाटे सिवम 12215414. FAT. - 4. 8. - જોવું * 2 ग्राही वगेरे प्रत्येक नामोनी व्युत्पत्ति सिषभ - ૫ ચમે ડબ્બામ પૃ. ૪૧ માં જેવી.
-
५१
धातुखाने तथा प्री कृगृत क (૫) પ્રત્યય થાય
0 नाभि पान्त्य - क्षिपति इति क्षिपः ईनार क्षिप्+क= (कू-इत् छे गुष्यु न थाय) क्षिप् + अ = प्रथमा मे व क्षिपः 0 प्री- प्रिणाति इति - प्रियः प्रिय प्री + क (अ) संयेोगात् २ / २ / ५२ थी प्रियू + अ

0 कृ-किरति इति - किरः भू–कृ+क (अ)= ऋतांक्ङिति थी किंर् + अ
८
0 ज्ञा-जानाति इति ज्ञ - पंडित ज्ञा+क (अ) + (इडेरपुसि चाता० ४/३/७४ श्री आबे५) - ज्ञः विशेष :- 0 के प्रत्यभाकू द्वार कित् य માટે છે – તેથી ગુરુ નિષેધ થશે
તે
[2004]
(१०) घाम (पाट्वेदृशः श५ / १/५८
★ सुत्र पृथ: घ्राध्मापा दूवे दृशः शः
-
★ वृत्ति: :- एभ्यः शः स्यात् । शकार शिरकार्यार्थः । जिघ्र:, उद्धमः पिषः, उद्धयः, उत्पश्यः
ने श (अ) प्रत्स्य थायले शमांश इत् ते शितू टाय आहे प्र वृत्यर्थ : :- घ्रा, ध्मा, पा, दुधे, दृश् धातुओ
0 जि-सुधार
उद्घमा
धमनार 0 पित्र:- उद्धयः धावनार 0 उत्पश्य:- अयेलेनार - 0 प्रा+श - जिघ्रति इति - ( श्रौति कृ० ४/२/१० ८ थी जिन आहे) (जत्र + अ = जिघ्रः खेन्री मा नो घम् पाना पिब् दृश् न पश्य महेश थशे.
विशेष :- (0 उपसर्ग' सहित 'धातुप्रयोग छे. उद् + वे
उद्धयः
0 टूवे भांटू मर ही ने मारे छे तेथी (स्त्रीलिंगे) उद्+ट्वे + श+डी=उद्ध्य+ङी (अणत्रेये कण्०२/४/२०३२ ङी) उदधयी 0 घ्रा विना सहययी पी पित्र
१
वृत्यथ :- नाभि स्वर उपाय छे तेवा - चेतेः अनुपसर्गात्
४२ पा पति गय
-
-- २ नहीं
[ १७८५ ]
(११) साहिसातवेधु दे जिधारिपारि चेतेरनुपसर्गात् ५/१/५० * सूत्रपृथ० :- साही - साति-वेदि - उदेजि - धारि- पारि
-
★ वृत्ति :- एम्योऽनुपसर्गेभ्यः ण्यन्तेभ्यः शः स्थात् । साहयः, सातयः चेदयः, उद्देजयः, धारयः, पारथः, चेतथः વૃષય :- ઉપદ્મગ રહિત એવા શિ અન્ત बाजा साहिं, साति, वेदि, उदेज, धारि, पारि, चेति धातुयोने श (अ) प्रत्यय थाय छे.

Page #67

५२
| प्रत्ययाः स्युः
અભિનવ તાલુકાના 0 साहयः सनरनार सातयः भु पनार (२) का रि 0 वेदयः नार 0 उदेजयः पनार
卐विशेष :- 0 गे धातुन अय' 'ना" 0 चेतय. येतना२ 0 साहयः पानि :- | था. - गाङ् गौ पातु - aa साहयति इ साहि+शव् (अ)साहे+भ (२५)-(एदेतो शेषवृत्ति :-(3)टनण् च 4/1/2 ared -याय था) साह+4-अयमा मे. साहयः नरनार | गा धातुबक मन (टन) प्रत्५५ सा गायति इति-गा। |बनारसे अयारयाणिगन्त-सोयटनण(आत ऐ. कृञ्जौ४/३/4341) गै+भन-गायन: - प्रेरणा भय'मा "सन शनार" पार
गौयो (स्त्री) गायनी गाना (५४२] * मनुति :-घ्रा ध्मा पा...शः 4/1/५८ या शः
[20 ] विश५ :- 0 अनुपम ? |
(१४) तिक्कृतौ नाम्नि ५/१/७५ : प्रसाहिताप्र+साहि+तृच (कतची s untal *सू५५० :- तिकको नाम्नि 0 पृत्तिमा णि मन्तधु ?
*ति:- भाशीविषय संज्ञायां गम्यायां तिक्कृतश्च में भूणा सह कमेरे छ न वि बायो. - सह +णि | = साहि. विद् + णि = देदि ।
કૃત્યર્થ :- અર્થ જણાત હોય છે
धातुने भाशिष ममा तिक् (ति) प्रत्यय बाछे भने [20८७] (१२) नृत्खत्रजः शिल्पिन्यकट् ५/१/१५
કૃદન્તના બીજા સર્વે પ્રત્યય થાય છે ઉદા જુના સૂત્ર:૧૫)
*मनुपात:-पाशिषि अकन 4/1/७. या माशिषि ★ सूत्रथ :- नृत् खन् रक्षः शिल्पिनि भकट् ★ वृत्ति :- एभ्यः शिल्पिनि कर्तय'कट् स्याद् । नका,
५५ - 0 २५४ खनकः, रजकः
[22001 卐 वृत्त्यर्थ :- नृत् , खन् , रज् , पातुमाने ले
(१५) अहन्पञ्चमस्य क्वि किंति ४/1/100 aat furva (
e n ) यतअक(क)प्रत्१५]+सूत्र५५० :- बहन पञ्चमस्य वि - विति 0 नाकः नत = नृत्+मकट्-नत् +मक नृत्यति इति- *कृति :- हनवबंपञ्चमान्तस्य क्वौ धुडादौ किति व 0 र+मकद मकट्-धिनाश्च रजे ४/२/५. 40 I. | दीध: स्यात् । शम्या दित्याशास्यमानः शान्तिः
त्य सो५) रज् + अक = रजकः = २ मारे। . क्वचिक्तिक न दीनः । रन्तिः ।वध तामित्या शाल्व 0 खनकः = खन + मकट् = माना।
मानो वर्ष मानः । 卐विशेष:- 0 नर्तिका (नृत्+ग+ स्त्रीलिंगे
प्रत्यर्थ :- हन् पातु सिवाना ५५ . भात् प्रत्यय) नायनारी महीयतरी नही ५०
(इन् ,ण ,न ,म) मानnिveeriमन मन्वे : सामान्य ५ गत! णक प्रत्ययययो.
હોય તેવા ધાતુને વિન્ પ્ર લાગે ત્યારે અને મહિમા 0 अकद मागे ट् इत् मुत्यो त स्त्रीने में प्रत्यक
| धुर्न वाना किन छत् प्रवासारतेनी ५५'नो भारे - नृत् + अकटू + ही = नत की
સ્વર દીર્ધ થાય છે
0 शम्यात् इति-श+तिक (ति)मा स्त्रया व २५२ ही' [20८८]
शाम+ति=(म्नां धुड् वगे'० ५.) शान् + ति = शान्तिः गस्थकः टनणू च 4/1/६६-१७
*मनुत्ति :- (१) स्वर हन गम० 1/1/1.४थी * सूत्र0 :- (1) गः थकः ५/२/११
धुटि (२) दीध'मोऽन्त्यम् ४/1/11 40 दीघ'म (५) टनण् 4/1/१७
विशेष:-0 अहन मधु? * ति:-गः शिल्पिनि कतर्गतौ स्याताम् । गाथकः ।
वृत्रहपि-हन ५.
तु मारे नयाय.( ननोग . आत ऐ: कृम्जी । गायनी
क वर्गक स्वर बति २/३/ या थय।) .. त्य :- NिE sil यतो गा पातुन : यक प्रत्यय सारे गायति इतिच्या+य-गायकः गया वहणि-जायते पूर्णपदस्था २/३/१४ या मनमा - *मनुवाति :- (1) नृत्खनञ्ज०५/1/१५या शिल्पिनि | सामा कबगैंक०२/२/७६५ णत्व- भू.पू. आ.रन्या, स...

Page #68

હૃદન્ત પ્રક્રિયા
0 પંચમ વણું કેમ કહ્યું ?
-
વર્ષે + વરવા છે. અન્તે ર્ છે.
पक्त्वा
0 ર્ અમ મ કહ્યું !
૨૪ તે - યમ્ + ય - ૨ ટ્ર્ નથી.
( રાષવૃતિ :– (૪)ન તિવિષે ટી શ્ર૪/૨/૫૯ યમ વગેરે (યમ, રમ, નમ્, મ્, ન્, વ્ અને વન) તથા ટનાપ્તિ ધાતુઓને તિ‚ પ્રત્યય લાગ્યા હુંય ત્યારે તેના અન્ય વ્યંજનનો લેપ થતાનથા તેમજ પૂર્વ સરદીલ પણ નથાય 0 રમ + તિ = રન્તિ: રતિદેવ [૫૪૨] 0 વર્ષ માન: ચાશિમાં તિથ પર ધિરીશ કૃતિ વર્ષ માનવા (રાત્રાનરા વેતિ ૫/૨/૨• યા નિર્દિષ્ટ જ્ઞાનસ્ ૫/1/• થી થયા) = (દેશ મેં માને ૪/૪/૧૧૪ થી મ થી પરમ આગમ) વર્ષ + માન = વધુ માન:
=
=
|
[૧૧૦૧] (૧૬) ધર્મતત્ પ/૧/૭૨
Ча
5 નૃત્ય :-જ્ઞા-વા-માઁ ધાતુઓ સિવાય ઊપ
સમ સહિત એવી આર કાર બાતુઓને માઁથી પર દ (મ) પ્રત્યય થાયછે.
= ગાય આપનારા
0 મે + + ક îર્ + અ = गोदः વન કેમ કહ્યું !
0
હવા કાય:=સ્વર્ગ રૂથને-સ્નગ”ની સ્પર્ધા કરનારા આ ધાતુનું વજન છે માટે “ટ” પ્રત્યન ન લાગે પ્રભુ ત્રણ્ લાગે −0− તનુાય: = વધુર, વાવમાંથ= ધાન્ય માપનારે બન્નેમાં ૬ ન લાગ્યું
|
[૧૧૨]
(૧૭) આ કડકુવામ: ૫/૭૬
-

મૈં વિશેષ :- 0 અનુપ્રસંગ કેમ કહ્યું ? જ્ઞાİદ્રાયઃ Ñí --i+Sા –ઉપસ્રમ' છે માટે ર્મળડર્ થી ત્રા લાગશે. તથી સં+યા+જી=(આત છેઃ જુલ્લી ૪/૩/૫૩) ki+ ૐ + ળ = # + વ્ + ૫ = संदाय
* સૂત્રપૃથ:- નર્મળા મજૂ *વુ.ત્તા :- દર્શન: વાવીણ્ સ્થાત્ । દુમાં રતિ કૃતિ યુમ્માલ |
|
0
સ્વા૨ે હ્રા ને ૐ પ્રત્યય લાગે છે ચિત્રદુ-મિત્ર હૈંતે-મિત્ર ની સ્પર્ધા કરેછે. અહીં મિત્ર+TMા+3=મિત્ર+કૂનમ થયું [2203] (૧૮) આપિ ત: ૫/૧/૮૦
મૈં નૃત્ય :- હમ થી પર આવેલ ધાતુને મળ્ પ્રત્યય થાયછે. મ્મર = કું બાર-માં રેતિ કૃતિ · ચુમ્મ ++અનૂ=(નામિનેઽહિšથી વૃદ્ધિ) યુમાર્+==|* વુમ્મત્ત ૨: ( * નોંધ :- મમ્-મમમ્ મ છે. TM સાથે સમાસ થતાં છેવાર્યો /૨/૮થી વિભક્તિ લેપ અને નૂયુ નંગ ૩/૧/૪૯ થી સમાસ થયે, ક્ષિ પ્રત્યય લાગ્યો નધે આ રીતે પ્રક્રિયા જણાવી)
- गां ददाति इति
*અનુવૃતિ :– (૧) શાથેઽનુસર્નાર્ ૫/૧/૭૪ થી મનુ વલńત (૨) ર્ફનોડ” થી સર્પન
5 વિશેષ :- 0 મણ્ માં ર્ કાર વૃદ્ધિને માટેછે 0તુ ર્શાવ્યું મે ૨/૨/૩ થી નિર્વર્ણઃ ક્રિયા વડે ઉત્પન્ન |♦ અનુવૃતિ :-(૧) માતે છે...મ: ૧/૧/૭૬ થી ૩ રવુંવિર્ય :– ક્રિયા વડે વિકાર પામવા, પ્રાવ્ય ક્રિયા | (૨) કર્મનંડળ થી મેળ:
હે પામવું ત્રણ અથ માં કમ થાયછે. જેમકે પ્રાપ્ય धरति इति सूत्रधारः
:-સૂત્ર
વૃત્તિ :- કૂર્મ: વયધàચિષિ ગાયાં ૪: સ્થાત્ । શત્રુ:
-
=
માં નૃત્યથ :- કમ'થી પર હર્ ધાતુને માચીર્વા થ"માં ૪ (મ) પ્રત્યય થાય શત્રુન્હેં: = ત્રુ રચ્યા-શત્રુને હણા -શત્રુ નૂ+૪= હિન્થય વારે: ૨/૧/૧૧૪થી લોપ) ત્રુ + TM + મ
* સુત્રપૃથ ઃ- માત: ૬: ૨ - જ્ઞા - ગામ: * વૃત્તિ :- ર્મન વાવનુસર્યાત્ નામાવર્તાયાન્નાર્
સૂત્રપૃથ :- હેશ
आदिभ्यः अपात्
પાસેાઈ : સ્થાત્ ।ગેટ્ (અજ્ઞાવાન્ તિ વિમ્ । ર્યહ્રાયઃ || ાત્ત :- સ્ટેશાવે; મમ: પરાવવૃદ્ઘિન્તક
તેન્ડુવા, ધાન્યમાયઃ |
સ્થાત્
સ્ટેશાપદ:, તમેપર:
તેલ :” લધુપ્રક્રિયા રીપણ ૧૯, પૃ. ૩૭
* ક્ષત્િ
गो
ધા વિશષ :- 0 * કારેક અતિ અથ’માં પણ નૂ નેક પ્રત્યય લાગેછે ત્યારે શ્વેશ હૅન્તિથી શેશ: એક કાયા (ગતિનું માપ) પેછે. – ચાલે – થાય.
[૧૧૦૪ ]
(૧૯) મહેશવિયેાડપાન ૫/૧/૮૧
-

=
વૈમપ્રકાશ ઉત્તરાધ ૧, ૮૪૩

Page #69

५४
અઅિનવ લઘુપ્રક્રિયા प्रत्यर्थ :- क्लेश कोरे ४ ५७। भप या न तi) ब्रह्म+न+टक (अ) = ब्रह्मघ्नः हनु पाउने ड (4) ५ ५५० क्लेशापह; सेशने | 0 गोध्न = यने या. गां हन्ति
या. क्लेशम् अपहन्ति क्लेश+अप+हन +ड-क्लेश+ | अनुवृत्ति :-(1) आशिष हनः 4/1/112ी हनः अप+ह+भ ( 4 अन् ।५)-क्लेशापहः स--री-ते । अनिने 4/11/24 टक मापहः संवारने २ तमम्+ पप+हन+ड .
म विशेष :-0 ब्रह्मादि :- ब्रह्मनः, कृतघ्नः, ★ मनुति :- (१) आता डो...मः ५//७१ यीड | गानः, शत्रुघ्नः भ्रजनः, बालन, शशघ्नीं (२) आशिषि...५/५/८• या हनः
0 बहुल अधिकार संप्रदान (यतुर्थी) मा पशु मात्र 卐विशेष :-0 क्लेशादि-क्लेश, राग, तमस पारेसागमा गोध्नोऽतिथि:गां हन्ति यस्मै भागताय दुःख दोष, बातपित्तकफ, ज्वर, दर्ण
दातुप स- सही प्रदान:- यस्मै आगताय छ तापक्षण 0 सूत्रमा .4 भुया अन्याया ५२ ५४ हनु | टक् प्रत्यय या न ड प्राप्त थशे
शपति -:(4) राजघ: ५/1/८ राजन् माया ०५१ सूत्रया पाड प्रत्ययना प्राप्तितीत माशीवर ५२ हन् तुने टक् प्रत्ययान्त तथा (हन ना) घमास सिवायन विषयमा प्राप्ति मार मासूत्र मनावे . | निपात18140 राजन+हनू+2-राजघः शनने यनार [2204]
[226७] [५४४] (२०) अचित्ते टक् 4/1/८3
___(२२) कुक्ष्यात्मोदराद् भृग. खिः ५/1/00 * वृत्ति :- कर्मणः पराद्धन्तेर चित्तवति कर्तरि टक् स्यात् | * सुत्रथ० :- कुक्षि-आत्म-उदराद् भृगः खिः वातघ्न तलम् । अचित इति किम् । पापधाती यति: । *वृति-एभ्यः कर्मभ्यः पराद भृग: खिः स्यात् । ख इत् । प्रत्यर्थ :- मया ५२ हन् पातुने अचित
तात्य :- कुक्षि, आत्मन् भने उदर म यते। टक् (अ) याय
पछी माता भृग (भ) धातुन खि (इ) प्रत्य५ याय 0वान लम् - वायुनेसनार तेह-वात हन्ति इति खिमा ख-इतु (GEL. मूत्र:२३ मां नुमो) वात+हनु+टक्वात+न+4 (गमहन जन०४/२/४४
थाक स -0 खर भुध्या माम हन् नो अ, ५. हना हो न. २/1/11२ थान य२.) | भाट खित्यनव्यया रु.../२/11140 म मानम याय 0 भचित्त भयुं?
[2200] पापघातः यति: = पाप हन्त इति पाप+हन+अणू (अ) =
(23) खित्यनव्ययाऽरुषोमोऽन्ते,हस्वश्च 3/२/21 णिति घात् ४/3/1.. यी पाप+घातू+4= पापघात: मनी सचित्त त भार टक् न ययो . |* सूत्रथ0 :- खिति अन् - अव्यय भरुषा मः *मनुवृत्ति :- आशिषि हमः ५/१/८५ ५६ हनः
अन्तः हस्वश्व 卐विशेष :-0 अचित - चैतन्य भक्ति
★ति :- स्वरान्तस्यानव्ययस्यारुषश्च खित्प्रत्ययान्ते उक्त
रपदे मेोऽन्ता यथासंभव हस्वश्च स्यात् । कुक्षिम्भरिः । 0 क् इत् छ त किन ' भाट 0 द इत् ते स्त्रीने की प्राप्ति भार छ
आत्मम्भरिः, उदरम्भरः [2209]
प्रत्यर्थ :- म०५५ सिवायन। २२॥1
सम्म ५७ मा अरुधू । पछी ख-इत पाको प्रत्यय (21) ब्रह्मादिभ्यः ५/1/८५
ઉત્તરપદમાં હેયતે (૫વ પદને અન્ને) ૫ અગમ થાય છે. * पृति :- एभ्यः कर्मभ्यः पराद्धन्तेष्टक् स्यात् । ब्रह्मघ्नः | (म :- अरुस् नु अरुस्म पछी म यो५ मरुम् ) ने गोध्नः पापी ।
પુર્વે દીર્વવર હેતે હસ્વ થાય છે. .राजघः निपातोऽयम् । .
10 कुक्षिम्भरिः यसरे। कुक्षिबिभर्ति इति-कुक्षि+भृ+खि (8) वृत्त्यर्थ:- ब्रह्म परे भाया ५२ हनु पातुन कुक्षि+भर+खि कुक्षि+म+मरि ( सत्रयी म भाग) टक (अ) प्रत्याय, ब्रह्मघ्नः ब्रह्माने नारे। ब्रह्महन्ति = ब्रह्म+हन+टक (हन् । ४/२/४४ थाह, २/1/112 * राजघः & Heta तरा' - पृ. ८४४

,

Page #70

કૃદન્ત પ્રયા
.0 आत्मम्मरिः पाताने पे.पनारे आत्मन+#+खि (मही *मनुहात :- अडिच 4/1/01 या अन् समास पयो भात्मन+अम्+9+ . ऐकाणे ३/३/८ या
卐विशे५: 0 घटीग्रह तुं हम? वि५, ५.सजा यता नाम्ना ना०२/1/12
घटी (घडी-समयमा ५१) तुं विधान सूत्र नयी ५० अन्य नू सो५) भात्म+म+भृ+३= आत्मम्भरिः
* नाम ग्रहणे लिङ्ग विशिष्टस्थापि ग्रहणम् ये न्याये घटी 0 उदरम्भरि. पेट भरे। - उदर बिभर्ति
શબ્દનું ગ્રહણ કરેલ છે 卐विशेष :-0 खित् ३ यु ?
... [१2221 ज्ञमानी-ज्ञ+मन+गिन् ज्ञमान्+इन् 6 णिन् छे मारे | (२९) आयुधादिभ्यो धृगोऽदण्डादेः ५/५/४४ मागम नयाय मणिन ५/1/118 यी णिन्
सूत्र५५० :- आयुध् -आदिभ्यः धृगः -दण्डादे 0 अनव्यय मधु ?
* वृति :- दण्डादि घर्जादायुधोदे पराद्धृगोऽच् स्यात् । दोषामन्यम् अहः पाताने न मानते। पिस - दोषा
धनुधरः, भूधरः, । भदण्डादेरिति किम । दण्डधारः અવ્યય છે માટે મ ન લાગે
प्रवृत्यर्थ:- दण्ड वगैरे ४० सिवायना आयुध [226८]
વગેરે શબ્દથી પર આવેલા ધાતુને મજૂ() પ્રત્યય (२४) अहेड च् ५//et
याय 0 धनुधर = चनुपने पाप न.२ धतुर्धरति = * सूत्र५५० : अह': अचू
धनु+बिच् 0 भूधरः पवत * त :- कर्मग परादहेरच् स्यात् । पूजाह': साधः | 0 अदण्डादे. मथु ? पूजा साध्वी।
दण्डधारः - दण्ड धरति - दण्ड+धृ+ मण् ।। ५.२॥ (46 प्र त्यय- मया ५२ अह' पाउने अच् | अण् प्रत्यय यो अ५५ ५ यछे पूजाह। साधुः पूनने यो साधु-पूजाहामनुचित :- अहेऽिच् ५/१/8147 अच् स वी पूलने यो २५ साली
'५१५ :- 0 आयुधादि मन :0 पूजाह': = पूजान अहति - पूजा+मह+अच्
| धनुधरः,शक्तिधरः,चक्रधर..शार्ङ्गधरः,गदाधरः, पशु धरः, 0 पूजार्हा = पूजाह' + आ (श्रीसिं आत )
शूलघरः, खड्गधरः, ६ज्रधरः, हलधरः म शेष :- 0 अण् प्रत्ययने। अ५पा । 0 आदि साथी-जलधर:,विषधर ,शशधरः,विद्याधरः, सा सूत्र नावेस छे..
श्रीधरः, जटाधर;, पयोधरः पोर्नु पए यहए य. 0* मच् भने भण् नन्ने स३५ वायी नित्य
0*सूत्रमास भुनाथी अन्यमयी ५२ ५५ अचू [2220]
याय :- अस्टिधरः,फलकधरः,शङ्खधरः,गोवधानधरः, (२५) धनुर्दण्डत्सरूलाङ्गलाकुशर्टियष्टि शक्ति श्रीवत्सधरः, तूणीरधरः, पाशधरः, छत्रधरः तामर घटाद् ग्रहः ५/1/E२
0 अदण्डादे. भ यु ? ★ सूत्र20 :- धनुर् दण्ड-रसरु-लागल-अकुश
दण्डधारः,कर्णधारः,सूत्रधारः,छत्रधारः,कुण्डधारः,कर्मधारः-यष्टि-शक्ति-तोमर-घटाद् ग्रहः
બધે મજુ પ્રશ્ય થયો છે * वृति :-एभ्यो दशभ्यः वर्मनः पराद् ग्रहेरचू स्यात् ।
[2222] धन्ग्रहः
(२७) हगोवयोऽनुद्यमे ५/१८५ " वृत्यर्थ :- धनु२ पोरे ६० ४ (०६) यी |* सुत्रथ० - हगः वयः अनुद्यमे ५२ ग्रह पातुने अच् (भ) प्रत्य५ याछे धनुग्रह: धनुष्यने * वृत्ति: कर्मणः परार्धगो वयस्यनुद्यमे गम्यऽन् म नार धनुगृह्णाति इति धनुस्+यह+अच् मनशत
स्यात् । अस्थिहरः बाउबम उत्क्षेपणमाकाशस्थस्य वा धारणे दण्डग्रह: = 84.. सरुग्रहः = तसवारनी भू भए तदभावे-मनेहरा स्रक्। उद्यमे तु भारहार । १२नार. यष्टिग्रहः % सीअक्षयनार
*1नाम ग्रहणे-न्याय - १६ ५ ॥ 'अच् भने...सि .. ५योऽध्याय-1-15 | 24.4. - ५मति सक्यूरि ना. २, ५. १७४

Page #71

અભિનવ તાલુકા प्राङः शीले । पुष्पहारः । दृते-नाचारयशाविः। *मनुस - निनाथात् शादि 4/1/041 दृहरिः बा । नायहरः सिंहः ।
विशेष :- 0 फले-सूत्रमा ए कार निद' 1 કૃત્ય :- ઉંમર અનુલમ અર્થ જણાતી
.. हा फले ।। होय रे भाया हयातुन मन् (भ) प्रत्यायो • ઉદ્યમ એટલે ઊંચે ફેંકવું અથવા આકારમાં અધ્ધાર
[222४। ના પદાજંને હાથમાંધારી રાખવા તેને અભાવતે મનુષ ___ (२९) देववातादापः ५//ee 0 बय:-अस्थिहरः चा-siariesनारत ★सुत्र५० :- देर बातात आप -
४.ja रानी सारस्था+लि:- प्राभ्यामाप ई स्यात् । देवापिः, वातापिः । स्यवेछ अस्ति हरति इति-पस्थि+हम
प्रवृत्यर्थ:- देव अने वात ५७ मापेक्षा 0 अनुद्यम :- मनोहरा सक मनोर माणा मनः हरति | भाए पातुने इ ५५५ ५५ ह - मनम्बह+मच्-मनोहर, स्त्रीको आत्-मनोहरा | 0 देवापिस रस्तुं नाम छ. देवान् भानोतिभनन राम भ नमारे अचू (मनम् नास्नादेव + आए + रुअतोऽतिरोरुः था उ4 अ+उतां मो ५०) 0 वातापः पु नम छ बातम् भागोते - 0 अनुद्यम मधु
बात + भाप् + इ घम मां भारहारः ॥२ नार भार+ह+मण
* मनुति:- दृति नाथात ५/१/७ घाइ *अनुत्ति :- महेोऽच ५//e1 था मच् ॐ विशेष :- 01:- la |
4 विशेष :-0 २५४ કરી થતી (વધતી ઊંમર અવસ્થા
[2224] O: જ્યાં વય હેય ત્યાં ઉઘન અર્થમાં પણ આ સત્ર (30) शकृतस्तम्बाद्वन्सन ही कृगः 4/1/100 सामा :- काचहरः
★सुत्र२०:- शन् - स्तम्बात् क्स - व्रीहोकगः शति :- (6) आङः शीले ५//es माङ् |
* वृत्ति :- माम्यां कर्मभ्यामनयो: कोः कृगः: स्यात् सायना हाने शी यमi अच् प्रलय या.
शककरिः बस: । स्तम्बकीिहि: शील - स्वाqिs I - पुष्पाहरः ने यूनारे।
. किंयत्तद् वः । किङ्करः, यत्करः, तत्करा, बहुकरः । पुष्पाणि बाहरति - पुष्प+मा+ह अन् ५४५]
卐त्य :- शकृत (4) स्तम्ब (D (७) दृतिनाथात् पशाविः ५//es दृति मल नाथ
मायावत्स भने वीहिताहतोनाया नया થઇ પછી દુધાતુ હોય અને પશુ કર્તા હેતે થાય છે
0 शकृत् करें: वत्सः ४२नारे १७ शकृत् करोति - इतिहरिः वा-यामानीमनात इति हद
इति - शकत + क +8 0 नामहरिः सिंहमालिने ना२ NिG नाह
0 स्तम्ब कब्रिीहि= नारोमानी । 122231 [४]
स्तम्ब करोति - स्तम्ब + + (२८) रजा फले मलाद् ग्रहः ५//ee
*अनुवृत्ति . - दृति नाथान० ५//ey था। * :- एम्पः कम्यः पराद् महेरिः स्यात् । रजे.ग्रीः फलेग्रडिः, मलयहि
१५५ - 0 वत्सनीहो ? प्रत्यय :- रजस् . फले. मलाशन कारः परसताना अण् बारे शत+अण
ने इ 40. रजाग्रहः २० देना। - रजः गदाति शेषति :-(८) किंयत्तद्बहारः /1/101 किम् - ई - रजस्+प्रह
-श-al-यत्-तत्-बहु ५५७ कृ पातुन ५५ ५५ 0 फलेपहिः = फले + ग्रह +६- नार
किंङ्करः - किम् करोति इति-किम++ 0 मलपहि. - मल + ग्रह +8 - भार
0 यत्करः = य++बारकरः = स्तु++ अ
0 बहुकरः = बहु + कृ + म [५४७] त्यस्तत्र - पृत्तिा .२, मा...१.२२८
[22]

Page #72

કૃદન્ત પ્રક્રિયા
(३१) सगऽहर्दिवाविभानिशाप्रभाभाश्चित्रकर्त्राद्यन्तानन्तकार बाह्ररुधनुर्नान्दी लिपिलिविबलिबक्तिक्षेत्रजङ्घाभगक्षणदारजन दोषादिन दिवसाट्ट: ५/१/१०२
★ सूत्रपृथ० :- सपा - अहरू - दिवा-विभा- निशा -प्रभा - भास् - चित्र कर्तृ' - आदि - अन्त - अनन्त - कार - बाहुअरुर - धनु- नान्दी-लिपि - लि.वि - बलि-भक्ति-क्षेत्र - जङ्घा क्षपा- क्षणदा - रजनि - दोषा दिन दिवसात् टः ★ वृत्ति :- एम्योऽष्टाविंशतेः परात् कृगष्टः स्यात् । साकर इत्यादि
फ्र वृत्यर्थ :- मा (मुत्रपृथ० सुन्नपना) २८ ही पर कृपातुनेट (भ) प्रत्यय थायछे नेम :सङ्ख्याकरः सख्यां करेति सङ्ख्या+कृ+ट (अ) या રનાર (બધાંજ શબ્દો આ રીતે બનશે)
0 :- महम्करः = अह करेराति अहन् + अम्+कृ+.. ऐकर्थो भी बम सोप अंतर्ति विभति पेक्षा पर थां शेलुप्यरि थी अहरू+कू+ट अतः कू कमि 2/2/4 47 ३ म् मतां अहस्करः थयुं सूर्य, दिवाकर. =स्प' विभाकरः = सूर्य, निशाकरः =न्यंद्र प्रभाकरः =स्य', भास्करः=सु५ चित्रकर (यत्रार कर्तुं करः = ४श्वर आदिकरः = श्रह्मा, लिपिकरः = साढी बगेरे
विशेष :- 0टर ही भावे छे तेनाथी વિમારી વગેરે સિદ્ધ થાયછે. અન્યથા આથી આજ યાહાત [2220]
(३२) क्षेमप्रियमद्रभद्रान् खाऽण् ५/१/१०५
★ सूत्रपृथ० :- क्षेत्र- प्रिय मद्र-भद्रात् ख -अण् ★ वृति एभ्यश्चतुर्गः परात्कृगः खाऽणी स्थाताम् । क्षेमङ्कारः । क्षेमकारः
--
वृत्यर्थ :- क्षेम, प्रिय, मद्र, मद्र थी पर कृ पातुने खाने अन् प्रत्यय थाछे क्षेमङ्करः पक्षे क्षेमकारः क्षण भरनारे। 0 क्षेम+कृ+ख = ( ख इत् छे तेथी म आगम खित्यनन्त्रारु० ३/२/१११) क्षेम+म+कृ+ख = (गुय) क्षेम+ म+कर+भ=क्षेमङ्करः पक्षे क्षेम+कृ+ मण्= ( वृद्धि) क्षेम + कार+भ=क्षेमकार; मेरी प्रियङ्करः, भद्रङ्करः पाय ★ मनुवृति :- ५/१/१० थी कुगः
विशेष :- 0 एभ्यः (आयारथी) ? -0- तीर्थकर ( हेतुतच्छीलाऽनुकुले० भी ट तीर्थ+कृ+ट 0 खाने अणु विर्षा ते टना पाष मा.
[ १११८]

( 33 ) मेघर्तिभयाभयात् खः ५ / १ / १०६ ★ सुत्रपृथ० :- मेघ ऋत भय अभयात् खः ★ वृति :- एम्यश्चतुर्भ्यः परात् कुगः खः स्यात् । मेघरा ऋतिङ्करः । भयङ्करः । श्रभयङ्करः ।
प्रियवशाद्वदः खः । प्रियंवदः वश वदः । द्विषत परं तपो निपानौ परिमाणार्थ कितनखात् पचः खः । प्रस्थंप मिरांपंचः । नखाचः । कुलानकरीषान् कपः खः । कूलकषा | करीकपा ।
પ્રવૃત્યથ :- मेघ, ऋति, भय ने अभय भथी पर कृ धातुने ख (अ) प्रत्यय पायछे मेघङ्करः = मेघा करोति - मेघ+कृ+ख मेघ+म+कर् + अ = (सौ मुमा व्यञ्जने● थी छ) मेघ+ इ + कर = मेघङ्करः = भेध करनार એજરીકે ऋतिङ्करः = लुभुमा हरनार
शेष :- 0 त्याहि विवक्षार्थी र प्रत्यय भाषाय
शेषवृति :- (e) प्रिय वशाद्वद: ५ /१/१०७ प्रिय मने वश थी पर बद् पातुने व प्रत्यय था 0 प्रियंवदः प्रिय भोजनार
0 बश वदः वश वेद = माधीन [५४८] (१०) द्विषन्तप- परन्तपौ ५/१/१०८ द्विगंतप भने परंतफ भन्ने ख प्रत्ययवाणा निपातन हा तप् = तपाव અથ સૂચક ધાતુ છે. [४] (11) परिमाणार्थ-भित नखात् पच: ५/१/१०८ परिमाण - भाप अर्थ प्रस्थ बसेरे हो, मित भने नख श्री पच् धातुने ख (म) प्रत्यक्ष थांबछे
0 प्रस्थ पचः = प्रस्थ भाष ने रांषनार 0 मितम्पच: परिमित शधनार 0 नखत्रम्पच: = નખ પાકી જાય તેવું અતિ ઉષ્ણુ રાંધનાર [૫૫] (१२) कुलाभ्र करीषात् कषः ५/१/११० कुल, अभ्र करीष हाथी पर कषू ५ तुने ख प्रत्यक्ष थाय छे. 0 कृलका मंडाने तोडनार (नही) 0 अभ्रङ्कः -सामने से ते अयु (महान) 0 करीषषा छाप्याने नारी (हवा)
[५५१]
[ १११८ ]
(३४) सर्वात्सहच ५ /१/१११
-
★ सूत्र पृथ० :
सर्वान् महः च
★ वृत्ति :- सर्वपूर्वात्सद्दे: कषेश्व खः स्यात् समहः सर्वकषः ।
फ्र वृत्यथ :- सर्व रस भने

Page #73

અભિનવ વલુપ્રક્રિા का तुने ख प्रत्यय याय सर्व सहते-सनसहः मधु
(3७) एजेः ५//10 सन नारे। मेरी सर्वकपः पाने माना हुट ति:- कर्मणः परादेजेः खश स्यात् । जनमेजयः +मति :- मेभिया०५//1.६या खः
卐वृत्यर्थ :- मयी ५२ एजू पातुने खः 卐 विशेष:-0 २५४.
प्रत्यय या (एजि-णिगत छ) जनमेजयाजनम् एजयति .. [22261
निकलना२ एजि गुरु एजे एजय ) . (३५) मन्याणिन् ५/१/126
*मनुवृत्ति :- कर्तृ': खश् ५//11७ यो खश् ★ सूत्रथ० :- मन्यात् णिन् ।
卐विशेष :- 0 एज् कम्पने (एज् )ी * :- कर्मणः परात् मन्यतेर्णिन स्यात् । पाण्डणि अन्तu एजि ३५ हेरेछे तमानी बन्धोः । 卐त्य :- भया ५२ मन् धातुने णिन
[१११31 (इन् ) प्रत्यय पाछे (मन्य-गण योथे।) पण्डिमानी बन्धो
(30) शुनीस्तनमुअकूलास्यपुष्पादृधेः ५/t/the लाने ५ 31 माननार पण्डित मन्यते इति-पण्डित+ | सूत्र५५० :-शुनी-स्तन-मुञ्ज-कूल भास्थ-पुपात यः मन्+णिन् पण्डित+मान+इन%D...पण्डितमानी (णिति |* वृति:- एभ्यः परात धेः खश स्यात् । शुनीन्धयः । या पान्यनामा,सिप्रत्यया५ नाम्नोनो०थाभन्म
वृत्यर्थ:- शुनी वगेरेपी ५१ ट्धे पातुने
खश् (अ) प्र.५५ यायले ॥ विशेष:-0बन्धो. मी कर्मणि कृतः २/
0 शुनीन्धयः - शुनी घयती-शुनी+ये+शव+खशू-शुनि २/या ४ी ४.
+म+धे+4 (म भागम. नि हृस्व-(तो मुमौ व्यञ्जने० थी 0 • इस Eि. राम मन्यते मां च (श्य) निय
|न् ) शुनि+न्म्धे+५= * शुनिन्धयः अनशन पापनार मागणना सूत्र भारछे तथा तुदादि ना मनू पातुनx मनुति :- कतृ': ख ५111७ थी खश् મહણ થશે નહીં [22]
卐 (१५ :- 0 ट्धे मां द ४२ डी २५॥ (31) कर्तुः खशू ५//110
भार) - मा शुनिधयीं nि:- प्रत्ययार्थात् कतु': कर्मणः परान्मन्यते। खश् ।
0 41 SEIR२९ :- स्तनधयः रतनने पापनार स्यात् । भारमान पण्डितं मन्यते इति पण्डितं मन्यः ।
-गा। मुन्धयः भुसन भाना-२५ 卐त्य :-यना भित्तवाणा मेवा -
[११२४] भूतभया ५२ हे मन् पातुधा खश् (अ) प्रत्यय (3८) नाडी घटी खरीमुष्टिनासिकावातादुमश्च५/१/२० थापछे पण्डितं मन्यः आत्मानं पण्डितं मन्यते पण्डित+] सुत्रथ०:- नाडी-घटी-खरी-मुष्टि-नासिकामन्प+खर -पण्डित+म+मन्य+4=(तौमुमो व्यञ्जने) पण्डित | वाताद् मः च + मन्यः = पण्डितं मन्य:
*वृत्ति :- एभ्यः षड्भ्यो भ; ट्धेश्च खश् स्यात् । मनुवति:- मन्यागिन 4/1/118थामन्यात नाडींधमः । नाहींधयः विशेष :-0 कन': म यु!
पाणिकरात मः खश् । पाणिधमः बहाऽम्राल्लिहः । पटुमानी चैत्रस्य (णिनू | यत्रने तर भाननारी-सही | वह लिहः, अभ्रंलिहः बहुविवस्वरतलात्तुदः । बहुतुदः । तापाने पाताने तर भाननार नया भारेमासनसायललावातशर्धात्तरा जहाकः । ललाट तप भसूर्योग्राद दृहः । 0 प्रसरूप होपायी खानेमाणिन् ५५बा-पण्डितमानी असूर्यपश्या राजदारा : कूलादुद्रुजोद्वहः । कूलमुद्रुजोगजः । 0ख थीम भागमयाय श-शितला . तेथी| कूलमुद्हा नदी । इरंमदः निपाताऽयम् ग|५४ने मनु: (१९२५) प्रत्यया या मो:-
वृत्यर्थ :- नाडी वगैरे ७ भयो ५२ मन् ने श्याम म्न्य च्यु
| मादधे घातुने खश् (अ) प्रत्यय याय [22 ]
|..................
* शुनिन्धयः सयुत्ति, मध्यपत्ति, .. धाम • इय निदेश- त्ति . २ न्या. स २३० इ. प्रयिमia !
.
.
.
.
.

Page #74

કૃદન પ્રક્રિયા
-
-
0मा - नाडिन्धमः 0 ट्धे नाडिन्धयः
(४० नग्नपलिप्रियान्धस्थूलसुभगाहूय तदन्ताच्चव्य1. धनाने पीना। (ही मानेो धन माहेश शेऽन्वेधुर विष्णु खुको ५/६/१२८ श्री कृवृद्ध ४/Page #75

દુઃ
લાગી મૈં આગમ તે ગુણ)=(રવૃવને૦ થી ) | સુમૃિનઃ પેટ પર હાથ ફેરવનાર નન કરમુ – પહેલા જે નાગે ન હતા તે નાગા-બેહલ દાયકે તેવે જુગાર એ-જ-રી-તે પ્રિય દળમૂ શીરુદ્ર * અનુદાતા ઃ- નનવૃતિ પ્રિયાન્ધ૦ ૫/૧/૧૨૮
મૈં રોષ :- 0 ચિત્ર અથ" પ્રેમ થો ? નમંતિ દ્યુતૈન-જુગાર વડે ખેહાલ કરેછે વિઘ્ન નથી 0 મદ્રે: કેમ કહ્યું ?
નગ્ની દુર્રન્થનેન-જેના વડે નગ્ન કરાયછે-ત્રિ અન્તવાળુઅે 0 ર્તરિ પ/૧/૩ ના અપવાદ રૂપે આ ક્ષરણનું સૂત્ર બનાવેલ [૧૧૭ ]
(૪૨) નામ્તા ગમ: વડ્ડી ચ વિાયજ્ઞસ્તુ વિદ્; ૫/૫/૧૩૧ * સૂત્રપૃથ ઃ- નામ્ન: નમ: ઘુસૂદેશ ષવિઠ્ઠાય: તુ દિ:
* વૃત્તિ :- નામ્ન. વાર્ ગમે: છન્નુલા: હ્યુ: વિાવસે મિશ્ર તુર, ચિહ્ન : તુરા:, વિશઃ । તુરના વિહામ: R નૃત્યથ :- નામ છી આવેશ્વા ગણ્ ધાતુને વડુ (A), ૪ (મ) અને લ (૨) પ્રત્યયેા થાયછે તથા "મ પૂર્વ' વિહાયસ્ નામના વિદ્ આદેશ થાછે 0 સુર૬: પક્ષે તુરકુમ॰ પક્ષે સુજ્ઞ =ધાડો-(ભરાયા જનારો) | થી ૐ ના તુર: ન'તે કૃતિ-(લઙૂ) સુર+ગમ્+લવૂ-લૢ વ્ છે માટે | ના ર્ (૩) મૈં ઞામમ અને ટૂ-તૂ છે માટે અન્ય સ્વરાદિ લેપ- |(૪) નિયામે ૨ તુર્+n++મ=સુર ૢ: પક્ષે (લ) સુર+ગમ+લ પક્ષે (૩) g+[[+૪=તુરણ: એ-જ-રી-તે વિદ્યાઃ પક્ષે વિજ્ઞમા પક્ષે બિટ્ટા (અહીં વિાયવ્ ને વિદ્ આદેશ થયેય
અસ્તિત્વ લુક
–
સુ
ન વિશેષ :-- 0 આજ સ્લમ કેમ છું ! રોહાનેર: ધર્માચાર્ય શાક નિનાર ચાય -અ પ્રિયજન અને નયી માટે હ્ર પ્રાન્તન 11 જીર્ પ્રત્યય થયો–ો+ પ્રવ+નુ+=ઉપ‹ ને, ગુય) | શેષાવ+ને+મ=રાવનેગરઃ થયું
[ ૧૧૨૯ ] (૪૪) દુદ્દેદુ વ. ૫/૧/૧૯૫
મુજબના ત્રણ ત્રણ પ્રકારે છે.
જેમકે :- મુન: પક્ષે મુજ્ઞળ: પક્ષે મુળમા
[૧૧૮]
ૢ વિશેષ :- 0 સ્પષ્ટ
&
0 અન્ય ઉદાહણા બૃહ્રવૃત્તિમાં આપેલા છે જેના ઉપર | મીતિ દ્વેમાકૂ !
* સુત્રપ્રુથ :- રાવનુન -૩ઇનસÀમ-′′માં ...પ્રિલ - પલ્ટમ--ત્રિ-સૂર
:
* વૃતિ :--- તે સવાર જુ નતુ તુ નવાયા: । 5 નૃત્ય શેવાવનુઃ – પ્રિય અથમાં, તુવરöત્—આળસુ અર્થમાં સમ્વરમ-હાથી અર્થમાં ′′વ- ચાડીયા અર્થમાં (મ) પ્રત્યયાન્ત કરાયછે. જેમકે શાાવનુ; ગ્રાફ નિવારનાર પ્રિયજન,
નિપાતન
* સૂત્રપૃથ :- તુò: દુઃ
* વૃતિ :- નામ્ન વર્તુોદુધ થાત્ । જામતુલ મેં જી નામથી પર દુ ્ ધાતુને પુષ (ઘ) પ્રત્યય થાય. દામહુધા=ામ રુપે જાનુ+g= =(દિત્યય૦ રજૂ લેપ થતાં હ્રામ++વ્રુત્ત્ર=(મા` પ્રત્ય લાગીને) કામસુત્ર ઇચ્છિતને પૂરનારી ગામધેનુ વિશેષ 0 हुब તે હૈં તુ છે જેના વડે હિત્યય યારે લાગી શકે 0* [AET ( જો વિવત્ પ્રત્યય લા તે મધુ થઇ શકે વગમાન રેષિત નિર્-(૧) ૩૨૮૦ ૨/૧/૮ TM (૨) ચારે ૨૧/૮૭ થી ઘુટતૃતી: ૨/૧/૦૬ થી धू ના ग् ૧/૨/૧૧ થી ग् ના ક્રૂ થયા [2230] (૪૫) મને વિશ્ ૫/૧/૧૪૬
વૃત્યથઃ– નામ પછી આવેલા મણ્ ધાતુને વિષ્ણુ પ્રત્યવ થા છે. (મિશ્ પ્રય હત છે) મદ્રુમાત્રઅડધુ લેનાર મટ્ટુ મજ્ઞતિ કૃતિ=ગઢ"+નૂ+વિષ્ણુ=અહ + માગૂ (ત્રિભૂ-ત્ર છે. જૂ હાર થી વૃધ્ધિ)=ગ –
(४३) शोकापनुदतुन्द परिमृजस्तम्बेरमकर्णे जप' प्रिया- गम् २/१/८६ । जू नो ग्, विरामे वा क्, दीघ -
ક્ષત્તિસૂચ ૫/૧/૧૪૩
ચાર્ થાનાત્ર યામિ પ્રત્યય લેપ) હૂઁ મા થયું
વપ્ નનેસરૂપ

*
પૃથ૰ :- મનઃ વિદ્
* વૃત્તિ ઃ- નાન વામને વિન્ સ્થાન્ । ભદ્રં
ધ વિશષ :- 0 ત્રિશ્ નને છે માટે વિકલ્પે વિવર્ ન થાય 0 ત્રિશ્ માં કાર ઉચ્ચારણ માટે વૃધ્ધિને માટે છે.
[2239]
*મરī. . . સિધ્ધહેમ મૃ.‰. પાંચમાધ્યાય, સ્થા.સ. પૂ. ૯૧

અને જ્ યારે

Page #76

દન્ત મણ્યિા
(४९) मन्यन क्वनिम् विन् 4/1/19
| | દુર રહ્યું :- નામ પછી આવેલ હાતુને
यातुन जानुमा किसानमन् * 20 :- मन - 4 -- मेन्या )
गाडे सांस स...द. २/1/ 2ी *ति:- काचिन्नाम्नः पराद्धातारेते यथालयां
द (किर मेवान -उखया संसते इति विचम् स्युः । सुदामा ।
। उखावर विनिया
५, नेमजनस्याल त्य :-(अचिन-
निसासन વૃતિમાં આ શબ્દ સૂત્ર સાથે જોડેલ છે. ) નામ છે પર
४/२/२६ तुका ५) साल
0सन का विवर मनिम्बोध//twal ५ तुमाने ॥२६ मन् , वन, निम् नेविच प्रत्ये: याय 124 सुदाना-सुन्छु दातु+दा+मन् सुदामन + (दाङ्याव् १/४/१५५ . नाम्नान। २/]
:-
0 ५ मा . 1/41 ना५ निदीध: १/४८५२५५
१ २ वियट प२.
नियम = सुदामा क्यु 5 ष :-04.14 क किन् भारे, प्र पेन समरे ३१
12238
मार 0विच प्रत्यय आणे। इतु.
(4) विदरजाजु मादधीश्री मा सूजयारत/22321
mamerammammmmmmmmmmmm remain
धी- श्रीश :-- - - य स्तू - करम - परिबाद * भूतथा :- वनि आङ् पश्चमस्य
- अजादर कर * स-वनि पञ्चरस्य माइया । वजारते इति विजावा
Nि:- ए
नपत्याः विप्राट,तत्यप्राशों निए सुधीवा । विच शुभयाः ।
-- मानबीनगर शाही क्षय:-
गे त्यारे यातुन
| विवम् ५.५५- : 10-जाट-कादत्तमममी तेहेता पाया महान आशापछे सिमामा-विशेष
| (नामा जमरान एघुटरहता था इ. पेह बनाश-विशेषण जायते-वामन बना सूत्रा तमा यता:-) वि+जा+न् (त्र: ४६ मु. ५,
04 AMAधी न् आ५ पुर) विजाबा
0नियादी ५.३ दहा -१६। अगर - अनिमा विशेष:- 0 आइमाम इार भुला दिन्न नः .२०१३ કાર્યો છે જેમકે ગુણ નિષેધ થાય
10:0-
दुविधांथी धी: सुधी: 0 पू. सुरथा आयात
Y Aप्रधी, आधी...मेरेय હ્યું તે વિકલ્પ 1 ની નિવૃત્ત મટે છે.
५वृति:-0 कानिए शुदधानि इन्धिापकाकवि कोरे +न् (वनि ---इन्छ । ४/३/७
122317 ई: मुभीत्रा-शारीरीने वार कर विच् - शुभयाः - भवाति मुनया+विच् ("विच्”-इन्छ ) 122331
-
व्यायाः टकसकीच (४८) विवप् ५/३/१४८
... जयशव्याप्स्यः पराप्य एक -नाम्नः परादातार्यपालाश दशा यताका सम्स्युः । संसांसेत्यादिना दत्वे, उखाल! । प्रशम्पनी ते मे!
- G araम्वेश्चेति नवे, प्रशानू ।

Page #77

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા प्रवृत्यर्थ :- ७५म'नयी ३५ त्यदादि । (५२) हगद्दशहक्षे ३/२/१५१ हो, अन्य भने समान Anी दृय पाने glre : समानस्य स. स्यात् । सहक, सहशा, सद्दक्षः अभा। टक्, सक् भने क्या प्रत्यये। याय (St ज वृत्यर्थ:- दृग्-६२-६ष उत्तरमा सूत्र: ५१ मा मो)
परे समान ने बहने स (माहेब) यापछे (सुत्र: ५. त्यदाद्या ★ अनुकृति :- कि पू ५/१/१४८
२० या दर २ क्विय् , टक्, भने सक् मानने 卐वशेष :- 0 मथु?
क्, दृश , दृक्ष या तेन इव दृश्यते-ते हेमाय मी तद शुन्य
0 समान हब ६श्यते- समान न स) (1) सद्दक् (2)सद्दशः
(3) शदक्ष स२५ हेमाय કર્મરૂપ નથી પણ તૃતીયાન છે માટે આ સુત્ર ન લાગે
[0 ईदृशः, विशः मा हुने सुत्र: ५३] 0 एभ्यः मधु ? वृक्ष इव दृरश्ते-वृक्ष रामसूत्रमा नथी भाटेटक सकनयाय मनु :-(१) सहस्य से03/2/1४.थी सः 0 उपमानात ५ यु।
। (२) समान10 //nxe स दृश्यते - ते हेमा मापायी नयी
शिक्ष:-0६२ शुक्ने विप् प्रत्यय 0 मायनमे भुश्यातक्यास भने मागता हु २/1/१ थी ५ नम्-विरामे बाथी 0 त्यदादिः (सूत्र: १४/७) त्यद् , रद् , यद् , अदम् , क् यता ६ /2236 इदम , ए द्, एक, द्वि, युष्मद , भस्मद् , भन्तु, किम (५३) इद किमीत की /२/१५3 [223५]
* सूY५० :- इदम् कि- ई-की (41) अन्यत्पदादेराः 3/२/१५२
*वृति :- गादावुत्तरपदे इदकिमौ ईकीस्रो स्याताम्। * सूत्रथ०:- अन्य त्यदादेः आः
इक् । की । *वृत्ति:-अन्यस्य त्यदादेश्च दगादावुत्तरपदे भास्यात् |
वृत्त्य :- , हश, क्ष २५५ स्य इव दृश्यते इति त्यादृश त्यादृशी त्यादृक्षः त्राहक्षी टोपतो इदा ननदेई ने किम्नमाकी ३५यायछे त्याइकू । एवमन्याद्दशः । ईदृक् ।
10 इदम्-अयम् इव पते-माना हेमाप ( मत्यर्थ :- दृक् दृ ,दृश उत्त२५मा पती
५. भुन मनुामेर ३५) ईकु, ईशा, ईक्ष: अन्य अने त्यदादि शहेना म पनी माय
के-क इन दृश्यते-नावे हेमा की कीशः कीदृशः त्यादृशः-स्य: इव दृश्यते तेना या हेमाय-त्यद+
*मनुति:-कशक्षे 3/4/11 दृश-(भा सत्रयी) त्या+द+टक (पू' सत्रयी कु-म सा) = त्यादृशः
भविष :- 0 २५४ 0 त्यादृशी-तनावी त्यादृश+ही (द-इत् ५.2 २/४
[2236] २. यो डी) त्यादृश्+ई
(५४) कर्तुणिन् ५/१/१५3 0 स्यादृक्षः, त्यादृक्षी-पदवश+सक्स्था ++सत्या दृक्षराहक्षा {म् नाष्ययो, पढाः कस्सिया ए ने कू
* सूत्रथा : कन: किन नाम्पतरण यो सुनो)
*वृतित:- कन'दुपमानान् पराद्धातोर्णिन स्यात् । उष्ट्रकोशी 0 त्यादृक्-त्यद+दृशु कप = भारी अन्यादश:
:- ६५मान सू त३५ ५७)
भावातुन (इनान् प्रत्ययापछे उष्ट्रकोशीवे। (ईहक - सूत्र - ५३ D Stree )
जनम को २०११२ उष्ट्र इब क्रोशति इति उष्ट्र ★ अनुgirl :- हक ६ ६क्षे
++जिन् उष्ट्र क्रोशाइन् (प्रथम मेय.) उष्ट्रकोशी 卐विशेष:-0 २५ष्ट
मनुवृति:- स्यदाद्यन्य-समानात्-उपमानात् [223७]
५/१/१५६ था उरमानात
Bषवृति:- त्याहक्षी प्रयोगम-भते - गुमो 卐वशेष :-0 कर्तृ': ? RANGARH.८५५मिमतेत राहालय शालीन इस केन्द्रवान भुङ्क्ते योपानीमा माय

Page #78

કૃદન્ત પ્રષિા मी शालीन् त नया मागिन् न याय
FRON -0विबन्त ५/1/1४८ थी या 0 उपमानात् यु?
निमसिने भूतनाथी ब्रह्म, भ्रा उष्टे: क्रोशती-6 मारले. मी मा नया वृत्र यी हुन् पातुन नुत ५५ क्विप ५...नियम [22४०]
ચાર પ્રકારે ક્વો (૧) વાતુ નિયમ (૨) ઉvપદ નિવમ
( FERE५५ नियम...मनी हन् भारे (५५) अजातेः शीलेः ५//१५४
नियम या रे मेते (1)पातु-हन् *कृति :- मजातिवाचिनो नाम्नः परात् धातोः शीले. |
( ७५५६-भ्रूणादि (1) प्रत्य-क्विप् (४) -भूत ऽर्थे वर्तमानाणिनू स्यात् । उम्णभोजी। अजातेरिति किम।।
I TAL :- (1) धातु-ब्रह्मादिभ्यः यी ५२ हन् २शालीन भोक्ता ।
सुम क्विा ५५ ५-पने नहीं . साधेस्तिया । साधुकारी।
-0. *210) धातु-हन सिवायनी होता मण थार प्रत्यय:- मलनिवाया (जतिवायन
(२) ६५५६-ब्रह्मादि सित. पुरुष पात: ५/१/४८ तेक) नाछी भावे पातुने शील (स्खला 2)ी विश (1) प्रत्यय सामान्य मय ब्रह्मादिभ्यः मयमा णिन् (इन) प्रत्५५ थाय)
५८९ यो टक् (४) am - भविष्यति - अण 0 उभाजी-तुं मावाना श- उम्णंभुक्तें
[2१४२ इति एव शील:-उष्ण+भुन+गिन्
(५७) कृगः सुपुण्यपापकर्ममन्त्रपदात् ५//180 0 अजातेः ? शालीन् भोक्ता-योपाने माना२ सदी शाली नातिसर५५० :- कृगः मु-पुण्य-पाप-कर्म-मन्त्र पदात વાચી છે માટે બિન ન થયે “તૂન થયે)
* ति:- सो. पुण्यादेः कर्मणश्च पराद् भूतार्यात् काः
विवप् स्यात् । *मनुत्ति :- कर्तृर्णिन् ५/1/1५३ या णिन्
त्यर्थ:-सु ४० ५छ भने ३५ 卐 विशेष:- 0 शीलभ यु ? मे पुण्य, पाप, कर्म, मन्त्र भने पद छी रहे। उम्ण भोज आतुरः १२८ मारने मातुर शील मना | पातुने सु ना भi विवप् थाय) भार णिनू न य ५६ कर्मगोऽण् ५/१/७२ या भण् यथे। | (GI - तुम मुत्र: ५८) [2१४21
* मनुति :-(१) करणाद्...भूते ५/१/१५ थी भूते (५९) ब्रह्मभ्रूणवृत्रात् वित्रा 4/1/11 (२) ब्रह्म...क्विपू // थी क्विपू ★सुत्र५५० :- ब्रह्म-भ्रूग-वृत्रात् विषम्
બા વિશેષ:- આ સૂત્રમાં પણ ત્રણ નિયમ * वृति :- एभ्यस्त्रिभ्यः कर्मभ्यः पराद् भूनाधिन्छ (11६५५६ (२/ प्रत्१५ ( - सु - B५५E, क्विप् स्यात् । ब्रह्म हतवान् ब्रह्महा ।
पि-प्रत्यय सुतक्विपूप्रत्५५ या भय नहीं 'त्यय:- ५३५ ब्रह्म, भ्रणमने वृत सम्।
[2१४3 पछी हन् पातुने भून ममा विप् प्रत्यय यायो (५८) ह्रस्वस्य तः पित्कृति ४/४/113 ब्रह्महा-प्रनतारी हत्या 10-ब्रह्म हतवान् इति १२५१०:- हृस्वस्य तः पित् कृति विवपू-ब्रह्म+हन+विवप्=(दीधयाब पी मिसा५, इन् हन् ति:-हस्वान्तस्य धातोः पिति कृतितोऽन्ता स्यात् १/४/८७ ना५, नि दीध' या ५ वरीयतi
सुष्टु कृतवान् सुकृत ब्रह्महा 0
मे---री
त्य:-इन्तातुने पू-इत् (पित) 0 भ्रूणहा - मनोवत्यारीत
હાલ તે કદ પ્રત્યય લાગે છે ત્યારે ધાતને અને 0 वृत्रहा - पृतनापारी
| मयाब मनुत्ति :-(1) करगाद् भूने ५/1/1५८५ भूतें | 0 सुकृत् - नये सामथुछ ते सुष्ठु कृत्वान् (२) हनो णिन ५//t. या हन्
'तृन शीलधर्म साधुषु ५/२/२७ था तृन्
• 2५मति सक्यूरि मा. २ - ५.१८६

Page #79

૪
સુ+વિ (નઃ સુપુછ્ય૦ ૫/૧/૧૬૨થી વિપ્ ) આ સૂત્રથી તે ાગમ તુ છે માટે ગુણ- અભાવ સુ+તર્ ૬ વિશેષ :- 0 ટવશ્ય કેમ કશું! ગ્રામ+ની+પ્રિ-પ્રામળી: થામના નેતા—અહીં નૌ દીધું છે | સુત્રપૃહ -- સદ્-રાનાં વૃક્ યુધે: માટે હૈં અગમ ન થાય 0 વિત્ એમ તેમ ક્યું :
વિજ્ઞત્-વિમ્સ છે - પિત્ નથી.
[૧૧૪૪ ]
(૫૯) દશ: નવનિક્ પ/૧/૧૯૬ * વૃત્તિ :– કાવ્યાત્ વાર્ મૂત્રાર્થાત્ દશઃ ક્ષનમ્ સ્વાત્
વદા ।
H નૃત્ય :- કમ'થી પર દર્ ખાતુને ભુતકાળ
ના અર્થમાં થનિવું થાયણે बहुधरवा - बहुद्दष्टवान्- बहु+श्
+નિવું-ન+લન (૬ જૂ-ત છે)-ચદુદયન (~
એ.વ) વદુધવા
* અનુવૃત્તિ :- વાર્ મૂને ૫/૧/૧૫૮ થી મૂર્ત વિશેષ :- 0 મન વન નિર્૫/૧/૧૯૭ એવા સામાન્ય સત્રથી સ્થનિર્ પ્રત્યય સિધ્ધ હેવા છતાં ભૂતકાળના (ાળાવિ ના) ભાષન માટે આ સૂત્ર બનાવેલ ં મન-વન-વિજ્ મળ્યું ના ખાધન માટે છે.
*-*
[॰૧૪૫ ] (૬૦) નવાપાષાવું વનમ્ર ૨૪/૪
* સૂત્રપુય :- ળ-સ્વર-શ્લેષાત્ હનઃ : ૨ * વૃત્તિ :– તાન્તાટ્રિઢિયા વન્ ત્ત્તાત્ ત્રિમાં डी: स्यात् तद्योगे नस्य रव । बहुहश्वरी ।
45 નૃત્યથ :- ૯ કાર-સ્વર કે અવેલ વ્યંજન તે હૈાય તેવા શબ્દેને જ્યારે વન પ્રત્ય લાગ્યે હાય ત્યારે તેમને સ્ત્રલિંગી બનાવવા ટ્વી (કું) પ્રત્યય થાયછે. તેના યાગમાં વન ના TM જ ર્ થાયછે 0દુદeff-મદુદન+ની+વદુર્+i (દમાં અન્તે અશ્વેષ છે માટે આ સૂત્ર લાગ્યું) * અનુવૃતિ :– યાં વૃત્તાઽસાવી: ૨૪/૧
=
ત્રિમાં રી:
અભિનવ લઘુપ્રક્રિય સમુખા—સહનયુક્તાર્ યુધ્ધમાં અન્તે ૫ છે તે ચે માટે ત્ર નલાગે (૧૪૬ ]
(૧) સાનમ્યાં વૃક્ષ ચુલે. પ/૧/૧૬૭
Ş વિશેષ :- 0 સ્વરાન્ત :- ઘી+લી= પીવરી-માછીમારની સ્ત્રી
0 પવરાવાપાત કેમ કહ્યું !
મળાવિ-સાધનાર્થમ-સિધ્ધહેમ~ ચમેઽાય-પૃ. ૧૦૬

* વૃત્તિ – મ્યાં વર્મમ્યાં પરણ્ ચૂતર્થાત્ : वनिप् स्यात् । सहकृत्वा, सहषुध्वा । राजकृरा, राबयुध्वा મૈં નૃત્ય :-- સજ્જ અને રાસ્ કર્મી પર રહેલાં બુતા' એવા રૃ-() અને | युधू धातुने स्वनिष्
પ્રય થાય
0 હવા સાથે કર્યું છે જેણે એવે સટ્ટાનું કૃતિ-સજ્જ +ન્યૂ+રિપ્= (૧૨ : વિસ્તૃત થી ત્ આગમ) સ ્+ સ્વનઃ(પ્રથમા એવ માટે તરવા
6 એ-જ-રી-તે નથુખ્ત સાથે લહાજ઼ કરીકે જેણે તેવા જેજેણે તે (કર્નાર્ ને લેવાÀ૦ ૨/૧/૯૧થી) રચવા–રાજાને કર્યા જેણે રામુન્શાને લઢાવ્યા × અનુવૃતિ :-(૧) દશ નિર્(૨)મૂર્ત-૫/૧/૧૯૮
વિશેષ :- 0 યુધિ જ્ઞિ અન્ત વાળા પ્રયાગ જે માટે યુÈ: કર્યુ છે તે પ્રેરક અક્ષમાં લહનારા કરાવનારા એવે અથ કર્યો છે
|
0 અન્ય પ્રત્યયને બાધ કરવા આ સૂત્ર છે જેમકે :- વત્ – વિશ્ વગેરે
मन्
0 પુત્રમાં કરેલ વચનભેદ યથાસખ્યમ” ને અટકાવવા
[ ૧૪ ૭ ] (૬૨) અને િન: ૫/૧/૧૬૮ પૃથ૦ :- ને; અને ૩:
*
* વૃત્તિ :—ધર્મશ: વરાયનું પૂર્વાશ્ચતેમ તેછે વર્તમાના નેકે | સ્વાર્થમાનુન
નૃત્ય :- માથી પર અનુ પૂર્વી લન ધાતુને ભુતકાળના અથમાં ૩(મ)પ્રત્યય થાયછે મામાનુન: =પમાનમ્ અનુગત: પેાતાના પછી જન્મેલે – માસમા શ+મનુ+ગર=પાત્માનુંન-નય (દિવથ૦ ૨/૧/૧૧૪ 4 સ વેપ) આમાનું
- વિશેષ :- 0 ૨૫૨ [ ૧૪૮ ] (૬૩) સપ્તમ્યાઃ પ/૧/૧૬ પ્રવૃત્તિ - સન્થતાત્ પરાર્ મૂતૅડર્ડે વર્તમાનાગ્રને: स्यात् । उरसरजः मन्दुरजः, अप्सुजातं अब्जपू
पञ्चम्यास्तथा । बुद्धिजः । क्वचित् यथालक्ष्यं जनेड' : યાત્ મનુન: વિશ્વા

Page #80

કુન્ત પ્રક્રિયા
न्येसो
फ वृत्यर्थ :- सप्तम्यन्त नाम पछी भावेषा ન ધાતુને ભુતાળા અશ્વ'માં ૪ {} થાયઢ 0 उपसरज : उपसरे जातः पशुना गर्भ 0 मन्दुरे जात : - मन्दुर् + जन् + ह = मन्दुरजः तभेलामां मेसो- घोडी 0 अप्सु जातम् - अप्+जन+ड जम् ★ मनुवृति :- (1) अनार्जनेड' : ५/१/११८६ | जने डः (२) भूते ५/१/१५८
विशेष :- 0 मन्दुरजः = मन्दुराख्या पर बहुल नाम्नि २/४/८८ थी स्व
ह
-
0 अब्जम पक्षे अप्सुजम् - वर्षक्षर०/२/२६ તમી Àાપ – શૈષવૃતિ (२०) अजातेः पञ्चम्या ५/१/१७० જાતિવાચક નામ સિવાય પંચમ્યન્ત નામ પછી જ્ઞરૂ ધાતુને भुतगणना अर्थ भांड थाय बुद्ध: जातवान् बुद्धि+जन् + ड= बुद्धज युद्धयी उत्पन्न ये [446] नाभी पर प भंनुजः नानो भाछ, [१०]
(२१) क्वचित् ५/१/१७१४ धातु प्रत्ययथा अनुजातः = किं जातेन - विखः म्याथी शु ?
[ ११४८ ]
(१४) क्तक्तवतू ५/१/१७४
★ वृत्ति :- भूतार्थाद्धातोरेतौ स्थाताम् । तत्र तत्साध्यानाप्याकर्म भावे कृत्यक्तखलर्थाश्चेति वचनात् क्तः कर्मणि भावे च । क्रियते स्म । कृतः कटौत्रेण | स्थित चैत्रेण । व्रतवतुश्च कर्तरि । करोति स्म । कृतवान् कटौं चैत्रः । स्थितवांश्चैत्रः ।
! નૃત્ય :- ભુતકાળના અથ માં વતં તા ધાતુ ने क्त, क्तवतु प्रत्यये। थायछे -0- तत्साध्य कर्म भावे कृत्य क्तखलर्थाश्च ३/३/२१ थी क्तः (त) प्रत्यय ही भने लाने अर्थमा थायछे 0 क्रियते रूम कृतकृत =४रेला - ) - कृतः कटः चैत्रेण चैत्र वडे साडी राई
-स्थ इ: ४/४/११ थी या तो इ) स्थित= स्थितम् 0 का क्तवतु-३तरि भूत-करोति स्म कृ + क्तवतु (तवत्) =कृतवान् (साधना :- (1) किन छे गुस्न थाय ( ) अम्बादेरवसः सौथी वत् नुं बात् यथुं (3) ऋदुदितः १/४/७० थी न आगम (४) पदस्य २/१/८८ थी तू प (५) दीर्घ यात्रु थी सिप - कृतवान् 0 स्थितवांचैत्र मे चैत्र स्था+तवन = (पर)
१५
★ अनुवृत्ति: करणाद् भूते ५/१/१५८ थी भूते
ૉ વિશેષ :-0 मसी-तीरे पन्ने सुतकृन्तां क्त क्तवतु प्रत्यये। था.
12240]

(१५) श्लिषशीड्-स्थासवसजन रहजृभजे क्त ५/१/७
★ सूत्रपृथ :- श्लिष-शी-स्था- आस-वस जन रुह-ज-भजेः बत
t
★ वृति :- एम्यो नवभ्यः कर्तरि क्तो वा स्यात् । मालिष्टः कान्तां चैत्रः आश्लिष्टा कान्त चैत्रेण । अतिशयितो गुरु शिष्यः । अतिशयितो गुरुः शिष्येण उपस्थितो गुरु शिष्पः । उपस्थितो गुरुः शिष्येण । उपशवितो गुरु ं सः उपसिता गुरुतेन । अनृषितो गुरुं सः । अनूषता गुरु सेन । अनुजातः तं सः । अनुजातः स तेन । श्रारूढेोऽ सः आरूढोऽश्वस्तेन । अनुजीर्णस्त सः । अनुजीर्णः स तेन । विभक्ताः स्वं ते । विभक्तं स्वतैः । फ्र वृत्त्यर्थ श्लिषु बगेरे नव धातुखो સ્તરમાં વિપે સ થાયછે
:
0 श्बू :- आश्लिष्टः कान्तां चैत्रः चैत्रे पत्नीने खालीगन यु आ+श्लिष् + क्त (आश्लिष्यति स्म ) हम एशी भां आश्लिष्यते स्म थाय -0- स्त्रिमिंग- माश्लिष्टा कान्ता चैत्रेण-आयु 0 शी - अति+शी+क्त-व्यतिशयितो गुरु शिष्यः शिष्ये गुइनो अतिशय -0- अतिशयितो शिष्यैः गुरुः ि વડે ગુરૂ અતિશયિત થયા
0 स्था- उप + स्था + क्त = उपस्थितः = सेवापेक्षा
0
थी या अनु+जा+व= मनुजातः छन्। 0 जनू अनु + जन्+क्त = माः खनि सनि जनः ४/४/४४
0 रुहू आ + इ + क्त (देश घुट् पदान्ते) मार+त् = (मधश्व
0 स्थितः चैत्रेण चैत्र वडे (भायुं स्था+कृत= (दे-सो-मा |तुर्थात् ) आरुद+धू = (तवर्गस्थ०) आरुद्र+ढ़= (ढस्तड्डे)
आरूढः यदे
वम्-अनु+वस् + क्त= वृत् थतां व् नोउ, क्षुधवस... ४/४/४० थी इट् = अनूषेत: रहेवायु
नरवर्णान्नी थी ण् म्वादेनमिना थी स्वर टी २, ऋत्वादेरेषां ४/२/१८थी
0 भज्-बि+भ++=चजः क-गम् थी ज् न ग्, ग् कृ ६४ वि+भ+त=विभक्त વહે થવું
ज - अनु++++ (ॠ
-
विशेष :- 0 धातु उपसम પૂર્વ સમક બનેછે તેથી પ્રતિ+શી વગેરેના માઁણી રૂપ

Page #81

અનવ વલુપ્રતિ fee या अन्यया गत्याकर्मक० ५//tी का यतstiri 卐 शेष :-0 विक्षित म ५५ मा
[2242] (१) आरम्भे ५/१/१०
10 कालावभाव ...२/२/२. या सम मा ५५
અહમ બને છે * ति:- मारम्भाद्धिातोः कर्तरि क्तो वा स्यात् |
[११५3] प्रकृताः कट ते । प्रकृतः कटौः ।
(६८) ज्ञानेच्छार्थिनीच्छील्पादिभ्यःक्तः ५/२/९२ 1વૃત્યય :- આરંભ અર્થવાળા ધાતુને સ્તર માં ત વિકલ્પ થાય
सूत्र५५० ज्ञान-इच्छा-अर्चार्य-जीत्-शील्पादिभ्यः क्त: 0 प्राकृक्ति(R) प्रकृताः कटा: मायेसारी
* ति:- एम्यः सदर्थेभ्यः क्तः स्यात् राज्ञां ज्ञातः (ए) प्रकृतः कट: नेतेमा MEANI (पी| इष्ट, पूजितः, मिन्न, शालितो रक्षितः । એટલે આર વી અર્થમાં જ થયો છે
卐त्य :-शनाय ४२७४ भने मन
(पान) ५. धातु तथा नि (न इन् पातुमान *मनुति :-(१)श्लिष शिद्द...: 4/1/ नेशल पर पातुमाने पतभाना मा त स्तः (२) करि ५/1/
| याय) राज्ञां...सलमान ५ -01 या नीतिम]0 सान:- ज्ञा + क्त = ज्ञातः लछे भूतादि स ब 4] 'मादि ना ५८९५0 :- इ + स = इष्टः पतमाना भने भविष्यति ५९ मास
पूल :- पूज् + क्त = पूजितः पूछे मा:-ज्ञातुम् भारभते इति-प्रज्ञाका-प्रज्ञात:
0 जिन् :-मिद्+वभिन्न: ४रेछ (बिभिदाच-4g [2१५२]
-भिद् । सू: ७. पाद्नान (१७) गत्यर्थाऽकर्मकपिबभुजेः ५//t
0AMuk:- शील+इ+काशीलितः शास्वाना
| रक्षित:-रक्ष् +इ + क्त - २१ २नार *सुY५० :- गत्यर्थ-मकर्मक-पिव-भुजे। * वृति :- एम्यः करि क्ता वा स्यात् । गतोऽसौ ।
वा स्यात् । गतोऽसो भविशेष :- 0 राज्ञाम् - "Mयाने" are ग्रामम् । गतेग्रामस्तः। मासितोऽमो. मासितं तःMin याममा साथमाजमान पीताः पयस्यते,पीशं पयस्थतेः । इदं भुक्तास्ते इदं भुक्तं रो। | 0 माया भुत भय'मा त प्रत्यय पार
प्रत्य :- गस्य, महम पा (पिब्)/ शील्पादि-शीलितः,रक्षितः,शान्त, आष्ट, जुष्ट, रुष्ट, 1-1-भुन् धातुमाने त म त तिये यायो रुषित, हृष्टः, पुष्टः, कान्तः, संयतः, शयितः, माशितः १३३ 0 गम्+क्त गतः (नामा५-पमिरमिनमिः ४/४/५५॥
[22५४] त्यय:- गतोऽसौ ग्रामम् मम मा नाम भयो (६) अल्वासैषां तोनोऽप्रः ४/२/१८ (भीमi] गतो ग्रामः तेना व भाजपायुं
:- ऋ-लू-आदेः एषां तः न भ-प्रः 0आट:- आसूक्ति-आसित= ( धातु ॥★ वृत्ति :- पृवर्षात् कदन्तात् पादिम्यश्च परेषां क्ति इट) मासितोऽसो भा -नामां) आसितम् ः |क्त क्तवतूनां तो नः स्याद् । तीर्णः, तीर्णवान् । लूनः, 0पा-पा+क्त (ईन्यजनेयपि ४/0/८४ पीई) पीठा: लूनवानू । भय इति किन्
लूनवानू। भाइति किम् । पूत: पूतवान् । पयस्तेमाये हुए पी (etti) पीतं पयस् तेः जर :- पृ धातु सिपाना ही ऋ 0 भुज-मुजा -इदं भुक्तास्ते मा ते साधु परान्त 4id. लू-श्रादि (लू-धू-स्तृ-कृ-वृ) पातु मे। (ewellhi) इदं भुक्तं तैः
पछी क्ति, क्त, क्तवतु प्रत्यय याया मनात् ने * अनुवति:-(1) लिप-शीङ्...क्तः ५//e न याय.. तृ+क्त=(ऋतांकिकृतीय 40) तिर-म्वादे मि 1) कतार 4/1/
नो पीय तीर+त=( भुयान) तीर+न = तीर्णः .................. तरे। -0-तृक्तिवतु-तीर+तव(1-मा सत्रयी•मावि - मति अपयूनि मा. २, ५ १५५ त्नान, वर्णान्नो०२/1/६३ थान नो ण प्र. मे...

Page #82

કૃદન્ત પ્રક્રિયા
માટે થતુ નું રૂપ ર્ મમ અને ટૂ ને લેપ ચપ વાન
थत ) तीर्णवान्
(७१) सुत्याद्येोदितः ४/२/७०
★ सुष :- सूर्याात-नाद आद-इतः * वृत्ति :- सूक्त्यादिभ्यो नवभ्य ओदिदम्यश्च परयोः कायनः स्यात् । सूनः । सूनवान् । दूनः, दूनान् । लग्न लग्नम् ।
वृत्यर्थ :- सूयति बजेरे नर धातु (म - 1242 श्री 1250सू, दू, दी, धी, मी, री ली, डी, बी,) ओदिन (ओ-इत् देवा तुमने क्षाकृत, ★ अनुवृत्ति :- (1) अगत्को ४/५/६६६ कौतु प्रत्यया तू तो न् था सू+का=सूनः भे (२) लादो.. तयोश्च ४/२/१७ ५ कर कवतु सू+तुव = सूनवान् =० (सानिम - उपरे सूत्र: ७- दूवून दून लहज - ( मोलस्) लग्न: लग्नवान् -
अनुवृत्ति :- (१) रदादसूच्छं मदः कवये ४/२/१७ थी क्यो: (२) ऋत्वादेोन : ४/२/१८ थीनः ५:- 0 एम्य:
पीत: पा+क्त (अनेयपि थी यानी पा धातु सूपादें ओ देतू नथी माटे सूत्र नलागे 0 लज लस्ज-संयोगादस्याचै० ३ / २ / ८८ थी सुष
0 लू=लू+क्त=लून टापेओ 0 लू तब लूनानू (जन्ने तृ ना ३५) 0 प्रभ ? पॄ+क्त=पूतः, पृ+क्तवतु=पूतवान् भरेते। -- (१) श्रेष्ठयादुर् ४/४/११७ श्री ऋ ने उ२ (२) स्वादेनमिनो०२/१/१३ થી પૂર્વ સ્વર દીધ
विशेष :- 0 व आप
मां भाषाओछे स्तू- कृ-वृ-गारी ली-ब्ली -ल्वीन्स-ट्र*!*! 1-7 [ 2244 ]
दृ
d
नृ-गृ-* (७०) रामूच्छं मदः क्तयोर्दस्य च४.२६४
- 1513 4 1539 लू-धू
★ सूत्रपृथ० :- रदात् मूच्छे-मः क्तयोः दस्व च ★ वृत्ति :- मूच्छमद वर्जाद्रदन्तात्परयोः कृतयोस्तस्य तद्योगे धातोद स्य च नः स्यात् । पूर्णः पूर्णवान् भिन्नः । भिन्नवान् ।
मद् धातु सिवायना र तु ना महिना त हार
फ वृत्यर्थ : सूच्छ दा. धातुमने सागसातના ન કાર થાયછે. તેના યેાગમાં ધાતુના હૂઁ ને પણ રૂ થાય 10 रारा. - पूर् + क्त ( तो नथ) पूर्+ न=पूर्ण: = भरेल - 0 - पूर्+तवत् पूर्ण वा નાર 0 द्वारा मिटु+तभिन्नः लेायेा भिद् + कतवतु = મિનાનૂ ભેદનારે (અહીંર્ તથા તે બન્નેને ૢ થયે.છે ★ अनुवृति: ऋत्वाद थाहा न
विशेष :-0 मूच्छ मदः म ? मूच्छंौं+क्त=(राल्लुक् ४/२/११०१च्छ सोपा सूक्ष्+ तमूर्च्छा पाने
0 मद्+क्त = (घोषे प्रथम ६) मक्तः छो दधुं ?
●
च+इ + क्त=चरितम् सदीं तू घराहि नरी इत
0 राम ?
चितः = चि + क्त - इ थी
पर कत
0 क्त ने क्तक्तवतु ( ५ / १ / १७४ ) मद य
[2249 ]

१७
--
१
पीतः सदीं
: कम २/१/८६ थी लू ने ग् थ
0 सूरति पनि राथी : ४ दिवादि नोन सेवा गणुः १२ नो नहीं
[2243]
(७२) व्यञ्जनान्तस्थातोऽख्याध्यः ४/२/७१

★ सूत्रपृथ० :- व्यंजन- अन्तस्था- आत: अ-ख्या - ध्यः * वृद्धि :- व्यञ्जनालय याऽन्नस्था तदन्तस्य ख्याध्या वर्जस्थक्तयस्तो नः स्यात् । स्त्यानः स्ानवान् । द्राणः । ग्लानः । मख्याभ्य इति किन् । ख्यातः । ध्यातः ।
श्री वृत्यर्थ :- (धातु) व्यं पर खथा भने घ्या सिवायनो मे आ भरवा अन्तस्था (य,र,ल,व) तेने सावा व नालन न थायछे 0 त्या-त्या + स्वस्त्थानः कभी गये, स्थानवान्-भी યેત્ર (અન્તે ય છે માટે તે તૈ ન થયે) 0 द्रा द्राणः - द्रा + का = उधेो 0 गला - ग्लानः = ग्ला + क्त रमायेो 0 अख्याध्य ख्यात ख्यातः हतेो ध्या+क्त ध्यातः ध्यायेो वृति :- (1) रदादमूच्छ... क्तयेा: ४ / २ / १५ श्री क्तयोः (२) ऋलादेः तो नः ४/२/१८ थी तो न

Page #83

te
દિન વિશેષ :- 0 ની પર ડૅમ ક્યુ' ? નવલ અત: યેલે હીં આદિમાં અન્તરથા છે
0 ખન્તસ્યા કેમ રહ્યું? સ્માતઃ સ્તાન કરેલા અન્તસ્થા નથી
0 આ કાર કેમ કહ્યું ?
ફ્યુત: પડી ગયેલે અન્તથા છે. મા ાર ની [૧૫૮ ]
મધુ
(૭૩) તે ક્ષી ચાડનાર્થે ૪/૨/૭૪
સૂત્રપૃથ :- {વ-૫૨, ૬-૪-કમ { } :- [pT: વયે જ્ઞાન, સામાન્ય શુભ, ગુર્વ: વવાનું જી નિર્વાણ પાડયા નિર્જન પુન: શું તે तु कर्तरि । निर्वाण बात: एवं श्रीमद नियता । ન છુ
ધર્મ, સુ તે રજૂ ધાતુને સામે આવ યક
मस्त
લાગેલા વ, જૂથ
|
× સૂત્રચ :- ક્ષે ક્ષી 7 મો * વૃત્તિ :- ક્ષેલ્સે નāળે છે. શીશ્રન તુl/ क्षीण, क्षीन् । यार्थे इसे कि । कर्मको નૃત્યથ :- શ્ચિ ધાતુને લાગેલા ઇ, વાસ્તુ ના હૈં તે ન થાયછે તેતા મેગે ત્રિ ના ી (દી' ) રૂપ થશે. (પષ્ણુ ભાવ અને મણી અથ'તે મુક કર્ પ્રત્યય તે છ અથવસાય એટલે) ભાવ અને કમણી અપ સિવાય આ મૂત્ર લ ગે બ્રિ+કીન ક્ષય પામેલે f+વટવતુ=ક્ષીગવાન્ (” ને આ સૂત્ર ન થખ રવૃર્તાનો થી ૫ )
0 ૉ ોરા (ઉધ્ધાર૫ ૪/૨/૧ થી t) ક્ષાર, કામવાનું દુવા ( સૂત્રથી સ તે F) 0 વ્ - ક્ + અંત - ગુજ: કાલે 0 पत् ' + F1 = ૧: ૧} = {x= આ મૂત્રથી ૩) ૧૫૬ાન - પાલ
0 બાŕ કેમ કશું ?
ભાવ – શિતનું સત્ર – આને ક્ષય થયે અહીં ભાદ એટલે ક્રિયા અથ' હોવાથી મૂત્ર ન લગે
* અનુવ્રુત્તેિ :-( ) રચાય ... : ૪/૬૯ થી 7-71વતુ (૨) દારે તેમના૦ ૪૨/૬૮થી તન:
ધી વિશેષ :- ૉ નિ=ક્ષત મ ૫/૧/૧ ૨૨૫ર્થાર્મ૦ ૫/૧/૧ ચીસ:
[૧૫૯ ]
(७४) ऋीघ्राधात्रोन्दनुदविन्तेर्वा ४/२/०६
* સુત્રપૃથ:--ટ્રી ત્રાત્રા કા-જૂનુર્ વિશ્વા * વૃત્તિ :- મ્યાઽ'ટામ્ય: વરા યાત્ મળ તન : જૂથ:, ાળવાર્ । દાંત, દીનયાન ને વૃષ્ય :-- વગેરે આઠ ધાતુએ ને લાગેલા :-હવનું પ્રત્યતા ૢ તે TM વિષે થાયછે (5) 5 + ટ=વળમૂ પક્ષે ગટતી દળ-દેવું ને સત્ય, એકરીતે અથ' લેવા કહ્યું નહીં. (1)-1+1=ીઃ પક્ષે દીત: શમાયેલે -)- +113=gl[ પક્ષે ફૂંકવાન #J
:- રાËછે...વતર્યા: ૪/૨/૬૯ા
का कवतु
અભિનવ ક્યુપ્રક્રિય
સ વિશષ :- ઉ-વિધર્વાચી નહીં પણ વ્યથિત ગભારા રી છે. જેથી શું અને દળમ સત્યોથે કામ થયું. [૧૧૪૦ ]
(૭૫) ફોલિયે મજ૬ ૪ ૨/૭૮

અનુશ્રુત્તિ :-(૧)રાક્રૂઝ'. વાયે ૪/૨/૧૯ થી વત વવતુ (૨) દાટે: તે તે ૪/ર/૧૮થી તઃ ૬: હક વિશેષ - 0 સ્પષ્ટ
જ શાિ :– *(૨૨} નિયોજમાતે ૮/૨/૭૯ જે વાયુ ર્તી ન હેાતા નિર્+યા+વત એ સ્થિતિમાં તે ના મૈં થાય 0 નિર્જળ મુ ં7-મુનિ શાંત થયે [૫૧] (२३) अनुपसर्गा: क्षिवेोल्लाथ कृश परिकृश फुल्लोत्फुल्ल તેવુ ૪/૨/૮૦ અન્ય ઢો૪ ઉપગ લગ થા સિવાય શીવ કેલે, સરા:-સમથ', :=દૂતળ, વરા =દૂબળે( કુલ્ટ કે સત્તુ કે ૩ દુ: વિશૂછ્યુ પામેલા નિપાતન કરાયછે. [૫૬૨]
-
[???] (૭૬) સુચનતેેવામ ૪/૪/૪૩
*
જૂથ :- ધ્રુવ-વસ: તવાન
* ઇ – ગામમાં માં વતંત્રતુ-řવિદ્યાર્ જીવિતઃ કવિત: વન વૃત્ત્વ ક્ષુને અને વર્ ધાતુને વજ્ઞ, કલવા, કરવા લાગે ત્યારે પ્રત્યય પૂર્વે છૂટ થાયછે 0 3+F!=3+=+= ખેત-ભુખ્યા થયેલા 0 551=નૃત્ થતાં) પત્ર-રહેલા એ-જ-રી-તે क्तवतु क्षुधितवान्
* સેવવૃત્તિ !– હૈખપ્રાશ ઉત્તરાધ*-૫૮૫-૮૬

Page #84

કૃદન્ત પ્રક્રિયા
* અનુíા :-(૧) સવૈ: ૪૪૪૦ (ર) ન-ત્રત્ર: વ; ૪/૪/૪૫ થી વા
શ્ર્વ વિશેષ :- 0ક્ષુર્-3ષ ચ સુTMTMe, चम् કાસ નિગમે-એજ લેડી
0 શ્રૃત - યજ્ઞાારે ગર્ચ ૨.૦ ૪૧/૨ થી [૧૧ર } (૭૭) જીમિાદારો ૪/૪/૪૪ * સૂત્રપૃથ ઃ- હ્યુમ-રે: તમે ફ્રેં * વૃતિ :- માાં યથાવજૂનું લમેહન પૂન્નાર્થાનું થય વતનનુયામિટ્યાર્ વિદ્યુમન: ૯ છાવ્રત; 1
કનૃત્યથ ઃ- હુમ્ ધાતુને વિહત માં અને મર્ ધાતુને પૂર્જા અથ તં સ્તર્યંનું-ચરવા લગ્યા હોય ત્યારે તો પૂર્વ ટ્ થાથઅે વિ+જ્જુ+ગ-વિન્નુમ્ ++1=વિ@મતઃ વિાહન મો 04-પ ્+d=f71. પૃયેલ – સિાવન * અનુવૃત્તિ :- (૧) વયે ૪/૪/૪૨ (૨) મૈં વન....ä: ૪/૮/૪૧ / વા
મૈં વિશેષ :- 0 વિમેન કેમ હ્યું ! સુત્ર!=રુમ્સ-અહીં લુબ્ધ અથ” હે મારે હૈં ન લાગ્યું પણ ધતુર્થાત્૦ થી ત્ ध् થયે તૃતીવૃત્તી પૂર્વે મૂ ને વ્ થયે
0 સજ્જ યુમેન્ચ વ ૪/૪૪૬ થી ટુમ્ ને ર્ વિષે થાય - તેના નિષેધમાં આ સૂત્રઅે
(૭૮)
=

[ 223] [અમૂળુ : for: ૪/૪/૫૭
ત્ નથી માટે ૐ ના મુણ થઈ ર લાગ્યા 0 વિચિત...વિષ્ણુ ના દ ને
ર્
આદેશ
થયા પછી પણ આ યમથી ર્ નહીં થાય તુવા= તીર્+વ=તીર્થા – તરીને
[ ??૬૪ ] (૭૯) ૩૬તંત્ર ૪૪૫૮
He
ætt - उवर्णान्तादेकस्वराद्धातोर्विहितस्य कित इट्
ન પ્રવાસ જીતઃ ભૂઃ ।
નૃત્ય :- ૩ વર્ષાન્ત એવા એક સ્ફુરી ઋતુને તુ પ્રય પુત્રે* ટ્ ન થાય ચુત=સુતઃ મિશ્ર થયેકો થયેલો સૂકામૂ ૧
* અનુકૃતિ :-(૧) ૬ વૃન્ત્ર: ૪/૪/૫ શ્રી ન (૨)≈ મ ંત્ર૦ ૪/૪/૫૭ થી f1: (૩) ૪{૪}૩૬થી ટ્ વિશેષ :- 0 સ્ કેમ કહેવું लु+तृव्=लू+इ+तृ-लब्+इ+ लावता લહેનાર
[ ૧૧૬૫
(૮૦) પૂવિજ્ઞગ્યે નવા ૪૪/૪૫ * સુત્રપૃથ૰ :- પૂત્ર વિશિમ્બ: ના . * વૃતિ • पूक्लिशिम्यां च क्तक्तवतु करवासि बा યાત્、પૂત: વાવેત: | ઇિ: વિશિત
માં નૃત્ય :- વૂ અને સ્ત્રિ નાતુને સ્તવાવતુ અને ત્રણ પુત્રે ટ્ વિકલ્પે થાય ઘૂત=R11 પક્ષે (૬) વાવલ:=પવિત્ર થયેલો
0 +િF1=વિટટ પક્ષે ་શિ: કોશ પામેલોએ-રીતે છૂટવાનું પક્ષે વતવાન થાય
}
*
ત્રપૃથ :- દ વર્ણ-શ્ર મુન: 1: * વૃત્તિ વર્ષાન્તરે ચાના એર્ગો વિત કર્ नातू वृश्रितः ऊर्णुतिः । एकस्वरादिति कि जागरितः
5 નૃત્ય :- દ વાન્ત કવર બાતુને તથા શ્ર અને કનુ ધાતુને લાગેલા દિત્ પ્રત્યયેની પુર્વે ર્ ન થાય ă + જ્ઞ = વૃત્ત: = રેલે, શ્રઃ મેાયેલે, J'a: - ઢાંકેકો
=
{) ૬ રાત કેમ કહયું ? જ્ઞાતિ = જાગેલો ગાય ધાતુ એવી નર માટે ફર્ગ્યે * અનુકૃતિ:-(૧) ન વૃત્ત: ૪૪/૫૫ ૨ ન (૨) ૪/૪/૩૬ થી ટ્
[૧૧૪૬ ]
(૮૧) ટીયરીતિઃ વતા: ૪/૪/૬૧ સૂત્રપુચ :- લીપ-ત્રિ-પેવિતઃ ચા: પ્રવ્રુત્તિ :- ફિચાલિયે ડીલે ધરું વિશ્ર્વર ધાતુમાં RI-x+તૃક્-વર્+s+7 {પ્રથમા એ ૧ ) મરતા તુર્ એ બે વચ્ચે: સતવવેરિટ્ ન થાર્ ! ત્ર3: । ચીન: શ્વિતઃ ૧ ૨
વિશેષ :- 0 વિન્ કેમ હયું કે
* અનુઢ્ઢા :-(૧) -તચા: ૪/૪/૪• (}--TMf fz: ૪/૪/૪૧થી zer (a) ૪/૪૩૬થી
इट्
E વિશેષ :- 0 पूछ નિર્દે'થી પૂર્વે તે લેવું અને વિસ્ટશિય; એમ ખાવ. માં નિર્દે થયી વિશિર્ કરતે અને વીર્ નિધને અને ગ્રહણું કરવા ઉ પૂ× માં ૩ર્થાત્ ૪/૪/૫૮ થી મપ્રાપ્તિ હતી વિગ્ન માં નિત્ય ટ્ ની પ્રાપ્તિ હતી તે બન્નેનું આ તંત્ર વિકલ્પે કરે છે

Page #85

અભિનવ લઘુમતિ 卐 पृत्य :-डी (4.४/1249), श्वि (म.-1] विशेष:-0 एकस्वरात्म धु 1997) मने ऐदेत् (ए-इन् तtt) viतुने बाद दरिट्रितः दरिद्राः इ+क्त - अ स्परीनारे इथये। का क्तवतु प्रत्ययानी भाभि इट या नहीं
[११५८] 0 डी-डी डीनः । ( इट् निषेध (3)न डीहशीपूड-धृषिविदिस्विदि मिदः ४/३/२७ सूयत्याद्यो० ४/५/७० थान)
★सुत्र५५०:-न डी - शीङ् - पूरु - धृषि-विदि 0 वि.- (1) सूपत्याद्यो० ४/६/७. यात नोन ()
स्विदि - मिद: यजादि बचेः किति ४/1/७४ यामृत ययामा दीध'म
|* ति:- एम्यः सप्तम्यः परौ सेटो क्ती किद्वन्न बोऽन्त्यम् था ही शूनः, शूनवान् से
स्याताम् । ढयितः । शयितः । पवितः डीङ्क भ्वादिकः 0 ऐदित् (मैच् )वस्त्र स्त त्रासा-मोलस्तौड़
मत्यर्थ :- डी,शी,पू, धूर, क्ष्विद् , स्विद् , -लज् + क्त = लग्नः - बाला
मिद मे त धातुमाने वाला सेक्स क्तवत प्रत्ययो अनुवति :-(1) न वृद्धः ४//५५ न कित्वत् न समा0 डी+ह+क्त ढयितः ७४ 0 शी+ (२) इट सिजाशिः ४/४/ या इट।
इत-शय+इत-शयित: सूत। पू+इ =पवित: विशेष:-0डीय-
श पयेथा पत्र यया 0डीङ् राहिनो समन ગણને હી લે
*मनुति:-(1) उति शवह ...स्तौ//२६था स्तो 0 क्तयोः मधु
२. यस योगात्०४/३/२१ था किन्छन् .. ४/३/२४ासेर डी + तच् = डी + इ + तृ = डपिता ययु
卐 विशेष:-0 से है ? 0 कोच, नृतेच पोरेभा पतुं १० क्तयोः पाडीन: डी+क्त-मानद थी डीन: j (दुमा सुत्र: डीपश्ये इट्र ने। प्रतिषेप यो wai मी ऐदेत् थु दितः ४/४/११) ૧íબન્તમાં પણ આ સૂત્રના મહણ માટે
0श्लिषशी...५//e यी क्त [११५७]
0 पूछ क्लिशिभ्या० ४/४/४५ था कि इन (८) वेोटोऽपतः ४/४/१२
0 नवाऽऽरम्मे ४/४/२ थी पि. इट्
[22५८] ★ सूत्रथ०:- वा-इट: अ-रत: * :- पति वजनात क्वचिदिकल्पेधातोरेकस्वराठा (८४) उति शहर्हाद्भ्यः क्तौ भावारम्भे ४/3/२६ परयोः क्तयोटि न स्यात् नशौच नाशे नएः । अपत* सुत्र५५० :- उति शव्-मह' भम्यः को आरम्भ इति किम् । पतितः ।
*कृति :- उत्युपान्त्ये सति शबहे' म्योऽदादिभ्यश्च प्रत्यर्थ :- पत् (41-9821 वियपरी भावारम्भे क्तक्तवतू सेटो पा किद्वत् स्याताम रुदितं । पातुने सारे EिL इद मेराते ते मे रोदितमेभिः । प्रद्युतितः, प्रद्योतितः । प्ररुदितः । शवर्हाभ्यः धातुन सास क्त-क्तवतु प्रत्यपनी माना | इति किन् । प्राधितः इत्यादि 0 नशौच-नश्+क्तन म्नष्ट:-Me मे (हीं प्रत्यर्थ:- SIRम उप मने शव मो-इट् छे मारे धुगोदितः यदि या देश (कतर्गनभ्यः शब्) प्रत्ययने यो५ मे पातु तर नशू - शूना पू - यजसृजमृज० यी ययो । यो
२ अदादि ना धातुमाने बाबा अयना ત ને ૨ થયે)
मने आर मना सू4सेट क्ल - कावतु प्रत्यय 0 अपतः मधु
વિકો નિયત થાય છે पतितः = पत + क्त = इसाय
0 C:-1004:-रुदितम् ५३ रोदितम् - एभिः - 4 मनुति :-(1) एकस्वरा० ४/४/५६(२) डी पश्चिमेसी १४ २९ वि कित्वत्थत विगुल यो ...कायो:// थाक्तयोः ३)न दम्य: पान रुद्++ 2 मार:-(प्र) रुदिन (प्र) रेरादित: प्र+
... रुद् + क्त - २४पाने मान RER • मिश्विक ५ १ - त्ति-08-4-उ-प्रद्युतित: ५२ प्रद्योतित; दोनो भार मध्यमतियां ५५ श्वितः न शून: .
यो (पातु म्यादि-937)

Page #86

કદન્ત પ્રક્રિયા 0 शब् - अह म ?
0 क्तवतु :- भिन्नशन पक्षे भेदितवान् गुध्-प्रगुधितः शेषे मरायेat (मगु: ८ कयादि से शब्स नुर :- (8आदितः ४/४in ने यो२५ नया भार कित्व मान 4या-गुयन यथे।) (२) डीय वि...क्तयोः ४/४/51 0 क्तयोः
★ अनुरस :-(1) इन यस यागात्०४/७/२६ या (३) इट सिजाशिषा ४/४/०६ या इट् किद्वत् (२) ४/३/२४ थी सेटू
4 .-0 भूगसूत्र नवाभावारम्भे) विशेष :-08.उ म यो ! | स्यारे नानयोः यु. रिवति तम् एभिः मेमा धेगा यूं भी पाया आदित् मथु। उनया
प्रविदित: लश-विदितम् अनेन-प्रवि++क्त 0 भावारम्भ भ यूं ?
0 भादितः स्त्री नित्य मनिट् पातुन या सूत्रथी रुचित मेला-हम माना "क" प्रत्यय से વિકલ્પ થાય છે. 0 मछु?
[22७२] रूढम् - सा रह+क्त -अनिद छेमावि किन्नत (८७) श्वसजपवमरुषत्वरस धुषास्वनामः ४/४/७५ ન થતા નિત્ય વિન થાય
★ सूत्रथ०:- बस जप-बम-रुष-स्वर-संधुष[22001
भास्वन - अमः (८५) आदितः ४/४/७१
* ति:- एवामानां योरिड्डा स्यात् स्तिः । सूत्रथ० :- भात् - इतः
श्वसितः । जप्तः, जपितः । अश्वमस्येति दीधे', वान्ता *त:-आदितोधातोःपरयोःतयोरिटनस्यात् । भिन्नः ।
वमितः । रुपा, रुषितः । तूर्णः, स्वरितः संघुष्टः स धुषितः Garuur- भा -हाय तियाना भास्वान्तः, मास्वानित: । अम्यान्त:, अम्पमितः । लागेधा क्त-क्तवतु पू इट् 40 भिन्न भिद +
त्यय :- वस वगेरे मातृमाने का त= (रदादमूच्छ० ४/५/१६ याद न न .नान क्तवतु प्रत्य५ वाजे त्यारे इट् विक्ष्ये यायचे यतi) भिन् + न ययु) भिद् भा भूगा जिभिवाच
10 वस् - Ra: ५ सिता - वास युत मा आ-३२ छे तेया मा सूत्र सायु
0 जा - जप्तः ५२ जपितः - ११ १२३॥ ★ अनुवृत्ति:-(1) डीय वि...क्तयो. ४/४/t
10 रुष - रुष्ट पक्षे रुषितः - २.५ बा।
{} २५ - वान्तः ५३ वमितः - मेर (२) न वृदयः ४/४/५५ या न (३) इट सिजाशिषो
(म वनवा ५ ते अहरनमा ४/1/1.७)
0 त्वर - तूर्ण पक्षे त्वरितः - वन्ति श:- 0 वेटेोऽपन् ४/४/६३ निर५
0 मधुष-संधुधः ५क्षेमघुषित:-रीते अपना ટ ને પ્રતિ હિજ હતું છતાં જુદુ મુત્ર બનાવ્યું
0 आस्वान - भास्वान्तः ५ मा दलित: 24tval ते 'न्य. भार
10 अमि+अम् - सम्यान्तः पक्षे अभ्यमितः -मामे भये। [2292]
मनुत्ति :-(1) नाभावाभारम्भे ४/४/७२५ो नवा (८१) नवाऽनयोः ४/४/७१
१२ इट सिमाशिपो ४४ थी इस *सूत्र :- नवा-भनयोः (भू-ना माशाअारम्भे) (३) डी र श्रि...क्त: ४/४/६॥ * वृति :- भावारम्भयोः क्ते तु वा । निन्न, भेचितम् ।।
- 0२५४ मत्यर्थ :-(भा-इन् । ते तुमेने) /
[22031 सने मार मां का - क्तवतु
यार (८८) आ: खनिसनिजनः ४/०/६० प्रत्यय पू३५६६५ इद थाय.
* वृति :- खातः । सातः जातः ++1=भिन्नम् ५३ (इट् ) भेदितम् --ANARY 2ये
प्रवृत्यर्थ:-(नांक:- सासूत्र'यङ्लुबन्तमा
• याय:-थदुराधेर्विभाषा तदुपाचे प्रतिषेध
यङ्लुरन्त सुत्र: ४,
मसूत्र 1.8.
मा

Page #87

અભિનવ લલુપ્રીમ
नापी गये। मी 04 आपल-
पत्ति नया) 卐विशेष :- 0 चुरादिभ्य। णिच् णि खन् सन्-जन् ने धुट् किन् ५ सपने आ यायले 0 से पाना हे २५ टने मतुरा? 0 खन् + क्त = खात: = माता
| था इट न बारेमा डुकंग करणे 0 सन+क्त सातः= 411810 जन्-क्त जात. मा शेषत:- (२४) स्फायः स्फीवा ४/५/६४ क्त
मनुवात :- (यमिरमि)...धुटि विति ४/२/५५ । कावा प्रत्यय बामे पारे स्फाय ने ये स्फी ७ि६
म विशेष :- 0 धुत यु ? | या५ स्फाय्+क्त-स्फात: ५ो स्फीत: वधे [५६३) जनित्वा-जन्+इ+त्वा - ही ५'६७ घुडादि नी.
[22७५] [22७४]
(e) क्तयोरनुपसर्गस्य ४/१/२ (८) णौ दान्तशान्तपूर्णदस्तस्पष्टच्छन्न सप्तम ४/४/७४ सूत्रथ०:- क्तयोः अनुपसर्ग स्य * सूत्र५५० :- गौ-दान्त-शान्त-पूर्ण-दस्ट-स्पष्ट- वृत्ति :- अनुपसर्गस्य प्यायः क्तणः पी: स्यात् । छन्न-सप्तम्
पीनम् । पीनमुखम् । अनुपसर्गस्येति किम् । प्रशनो मेषः * वृत्ति:- एते णौ क्तान्ता वा निपात्यन्ते दान्तः, 卐वृत्यर्थ:- स रखित २६६ प्याय दमितः । शान्तः, शमितः । पूर्णः, पूरेतः । दस्तः, दासितः। तुने क्त क्तवतु बारे पारे पी थापछे 0 प्याय्+क्त-पीनन् स्पष्टः, स्पशितः । छन्नः, छा दतः । सप्त:, सापितः । 0 शय्+क्तवतु पी+तवत्-पीनवट् मुख - पुट भुम
जवृत्यर्थ:-णि होते ७वे दम् परे (तु) 0 अनुपसर्ग म स्यु ? क्त मन्तवाणा (दान्तः बो२) विनित पाछे प्रप्यानः मेघः पू५ ५४३ मे प्र+प्याय् ॐ पी न या 0 दम् - दान्तः ५२ दमितः आये
मनुति :- प्यायः पीः ४/१/et 0 शम् - शान्तः पक्षे शमितः - मन ये ।
जविस :- 0 क्त प्रत्य५ -- सत्यनिर्मक 0 पृ - पूर्णः पक्षे पूरित: - माये
पिबभुः ५/1/110सूरत्वाद्यो०४/२/७.थी तनान 0 दाम् - दस्त प्रक्षे दास्ति: - पाये।
0 प्रप्यानः भां प्यान न य न सो५ ४/४/१२१ बोः 0 स्पश् - स्पष्टः १ स्पाशितः - १०६ १३२
क्य्व्य ञ्जने लुक् थो थयो भने तेने न-सूरत्या०४/२/७. 0 छद् - छन्न पक्षो छादित: - dial
थी ये [22७७] 5 विशेष :- 0 दान्त परे मानर पालन (२) प्राधागस्त्त आरम्भे क्ते ४/४/७ ४५ णेरनिटि ४/२/८३ या णि मोरया
*सूत्रथ० :- प्रात्-दागः तः आरम्मे क्त [22७५)
* वृति :- भारम्भार्थस्य प्रपूर्णस्य दागः क्ते परे र वा (५०) सेट् क्तयोः ४/3/८४ स्यात् । प्रदातुमारब्धः प्रत्त: ५ो दन आदेशः। प्रदत्तः । * सुत्र५५0 :- सेट् - क्यो।
त्य :- पार 44 प्र ५ * कृति :- सेट्क्तयोः परयोणे क् स्यात् । कारितः। दाग धातुने क्त दागे पारे दा नेमक्त विपेयाय गणित:, गणितवानू ।
0 प्रदा+क्त= I प्र+त+र-प्रतः ५ र प्रदत्तः .फायः म्फी ग । स्फीतः । फात:
કે આપવાને આર મેલે 卐त्यथ:-सक्त- ५ साध्या
विशेष:-01 प्रत्तः प्र+त+तહોય ત્યારે ળિ ને લેપ થાય
धुटाधुटिस्ने वर्ष १/३/४८ वी तू ५ 2 प्रदत्त मां दद 0+ णि+का कार+णि++73कर इकारितः
૪૪૧ સૂત્રથી યા ને ત બાદ થયે છે रायसो (भा सूत्राणि .५ ५।)
0 दा-डुदांग्क् दाने - ५ ( ) 0 क्त → गण = गणितः = गायो
10 आरम्मे 4/1/1. यो क्त प्रत्यय 0 क्तवतु → गणितवान् = तेथे गऐसु
प्रात् म ! - परीतम्-परि+दा छे मारे मा सरथी ★ अनुति :- (१) णेरनिटि ४/afe
१८ त न था५ ५५ स्वरात् उअसत् ४/४/या (२) ४/३/७. या लुक्
Iनि त थार मने दस्ति 3/२/८८ इ ' था

Page #88

કૃદન્ત પ્રક્રિયા 0•मेत वाम गाय ने थाने १२१८ मारे। (८५) स्वरादुपसर्गाद् दस्तिकित्यधः ४/४/e अन्यया पाठयाऽन्त्यस्थ या मात्र अन्त्यमा माय याय सत्र५५०:-स्वराद उपसर्गाद द.ति किति अधः વળી બેઠા જ કારણી પ્રક્રિ લાધવ બને અન્ય
* वृति :- स्वरान्तादुपसर्गात्परस्यधार्जरए दा संज्ञकस्म अघोषे प्रथमो० या Cesd.
तो किति त नित्यं स्यात् । प्रत्तः [११७८
जवृत्य :- स्वरान्त 84 पछी पारित (23) निविस्वन्व वान ४/४/6
|दा पातुमाने त सकिन् प्रत्यय सारे सारे * सूत्रथ०:- नि-व-सु-अनु--वात्
|दा न च नित्यायछे. ★ ति:- एम्यो दागः क्ते तो वा स्यात्
10प्रत्त: मानारप्र+दा+क्त-प्र+त+त-(धुटाधुटिस्वेर्वा)प्रतः प्रवृत्त्यर्थ :- नि-वि-सु-अमु भयपुर दाने क्त लागे सारे दाने
था (SEL
विशेष :-0 स्वरात् मधु ! સૂત્ર: ૯૪ માં જુએ).
नित्तम्-निदाक्त-40 यी ५२ दा छ।
10 उपसर्गात्म ? -दराम -साथी ५२ नया असनुवति -प्रात्-दागः क्ते ४/४/७१ दाग तक्ते
10 किन् !-प्रदाता-प्रदा+तृच - कि नयी 卐 विशेष :- स्वरादुपसर्गाद्.. अधः ४/
४ 0 मधः म युं ? - धांग् - निहितः ययु થી ૪ આદેશ નિત્ય પ્રાપ્ત હતું તે અહીં થિયે
[22621 [११७८
(८) दत् ४/४/१० (४) दस्ति 3/२/
*कृति:- अधे। दा संज्ञस्य तादौ किति दत् स्यात् । दत्तः *वृत्ति:-दो यस्तानि रादेशस्तस्मिन परे नाम्यन्तस्योपस
प्रत्य:-धा ३५मियन दास यात. गस्य दीघ': स्यात् । नीत्तं । वीत,दितम् । सूतं, सुदत्त मानता किन प्रत्यक्षमता दत् पायछे दाक्त-दत् मनुत्तं, अनुदत्तम् । अवत्त, अवदत्तम ।
+त- दतः ही प्रत्यर्थ :- दा न त
-
* पनुकृति:-(सराद...) दःति किति अध४/४/e થાય તે ૫ માં (ઉપદમાં) હોય ત્યારે ઉપકને નામી २१२ ने। हीच यायछे. निदा+क्त (1) नीत्तम निरता卐 (१५५ -0 अ-धः मयु ? माप-दानात-५३ : यी, सासूबाधीतः = ५॥३॥ - धा + का -दत नवयं ना २१२ वाघ यो ५३ (२) निदत्तम् - ६
[22८२] दत् था दा ने दत् माहेश यो
८) दोसामास्थ इ. ४/४/11 0 वि+दा+क्त = वित्तम ५ बिदतम
* वृति:- एषां तादी किंति : स्यात् । निर्दितः । 0 सु+दा+क्त-सूक्तम पक्षे सुदत्तम
सितः । मितः । शितः । 0 अनु+दा+क्त = अनुक्ता पक्षे अनुदत्त
卐वृत्यर्थ:-दा-सो-मा-स्था पातुन त 0 भव+दाक्ति % भत्तं ५ बदतम
कित् प्रत्यय साम्याियता (सत्यस्वरन।) इ याय) * मनुवृति :-(1) २/७५...यी दीध: 10निर्दिनः -पीनामे - निर+दो+का निर+दिta ( २ २ /८ यी उपमा स्य(10/1/८७...थी नाम्नि0सितः - भतरेव सो+का-सिक्त वरी:-0दाम !
IOमत: - भाप - मातमि+त वितीर्णम् - वि+तृ+क्त-2ी तृ
0नि : - मोरहे। - स्था+क्त=स्थि+ 0 मयु
* मनुवृति- (स्वराद...)दः ति की अधा ४/४ सुत्तम् - मढीत श नया श्योनार मुहीन यो / श्री ति किति । 0 नामिन् मधु?-प्रत्तम प्र+दामपुर २५२नमिया 卐वशेष :-0 षष्ठयाऽन्त्यस्य मन्त्य ११२ना [2200]
...इयाय 0 मायशी मानिह'शथीमांक-माने, मांक ....
...... मान शब्दयोः. मेङ प्रतिटाने unt • दस्तकार ' मृ त्ति मा २ ५. ४ ५.१७१ ।
[22631

Page #89

७४
અભિનવ વલુપ્રક્રિયા (८८) छाशीर्वा ४/४/१५ 10 धा 3 अविधानम् ५ पिधानम् ५२ सूत्र ४८ a सूत्र५५० :- छा - शा. वा
घाने हि पहितम = * ति:-छो शो इत्येतयोस्तादौ किति प्रत्यये
ड न हू 4 अपिनद्धम् ५ पिनद्धम् - १२० स्यात् । अवच्छितः, अवच्छातः 1 निशितः, निशातः । SA२५:-01 अनलास=अवतनू+स*=
प्र त्यय:-छो-शो धातुन त २६ कित् प्रत्यय (शिइहेऽनुस्वारः) अवस: 2 अवक्र: ब+की+ अल्= सायाबाय त्यारे अन्त्य राइविधे याय युवर्ण...वृदृ...ग्रहः 4//२८ थी अल - (गुतi) 0 अ+छो+त-अव+छि+a AeEN इudi-(वरेभ्यः | अव++ 3 अपिधानम्-अपि+धानमनट 1/3/3. या छू नो च्छ् - भवच्छितः ५३ (२) आरसन्छ-14 अपेधान अपि+नहू तनहाहावतोय.) अपि+न+ "क्षरस्थ ४/२/1 - अवच्छात:
त:(अधश्चर्या अपि+न+ध: अपिनद +ध = अपिनद्ध 0 शो - निशित: ५ निशातः -- सलवे
22८५ ★ अनुति :-(1) (स्वराद् )...ति किति
(१०) यपि चाऽने जग् ४/४/१६ (२) दो से मा...: ४/४/11
* सूत्र :- यपि च-अदा जग्य विशेष :-0 क्तवत् भां अब+छ। + तबत * वृत्ति:-तादो किति यपि चादे जग्धू स्यात् । जग्धः। = (१) अवच्छितवान् ५ अच्छातवान्
- यजादि बचेरिति रवृति, इष्ट', ऊढ, उक्त', उषित [११८४]
आहूता, ऊ, तुप्ता (ee) धागः ४/४/१५
प्रत्यर्थ :- माहि किन् प्रत्यय अने रूप
[ પ્રત્યય લાગે છે ત્યારે તેને બદલે રસ ૫ આદેશપાય *वृत्ति :- तादौ किति हि: स्यात् । विहितः । पिहितः ।। वृत्यर्थ :- त ४२ कित् प्रत्यय या हत्य
10 अद् + क्त = जग्धू + 1 = त ने ध. ५ोध ५
यतां जन्यः तो धाग (धा) पातुन नहि थापछे विधा+क्त-वि+ हि-त-विरित विधान.रेख [पिहितः सूत्र:1.0 Til.छ) -
बुल:- (स्वराद्...) ति किति ४/४/८
卐 २५ :- कार - जग्धवान * मनुपात:-(1)(स्वराद्...) ति किति
10 यप् - प्रजाध्य - माने - +भद+कत ४/४/४६ (२) हाकः हि: ४/४/१४ 41 हि:
(ए या - मिथु! भविशेष :- 0 धाग भाग र मुथा | अनि - हुमा छु -मि प्रत्य५ भद्याद-अद्रक्शा ति नक्षा धे धातुने मा नियम सारे
षति :- यजादि वचे: किति ४१/७२ या कृत् [22८५] (१००) वाऽयाप्योस्तनिकी धाग्नो पपि 3/-/१५६0 + त = उपम् (वन उ) पायो
- A+2 इष्टम् ५। (य ने इ) ( ने ए * सूत्रथ० :- वा भव- मप्यो: नि-क्री धाग-नहोः 0 वह + त = ऊठन - १९ -पी
10 वचू + उ = उक्तम् = तु *वृति :- अवस्योपसर्गस्य त निक्रीणत्योः परयोरपि0 वम् + 1 = उपतम् = दो। शब्दस्य धाग्नह: परयोर्गवास वपी पादेशी वा स्या-0 माहो+त = अहम मे साम् । अवरांसः, यतंसः। अक्रपः, चक्रपः । अपधानम,
[११८७] पिधानम् । अपिनद्धन , पिनद्धम ।
(१०) सत्र कसुकानी तद्वत ५/२/२ त्यर्थ:- अब स ५ स्न् । यी पातु सुत्रपुथल :- तत्र कानु-कानौ तद्-रन् भावे मने पिसम पछी धानमा ताति :- परोक्षायां विधात कद-कानो स्यात (ઉvસગને) અનુક્રમે ૩ અને વિ આદેલ વાપે થાય છે
तौ च पराक्षावन । चकवान् , नक्राणः । (भन् न व् , अपि न पि) 0 तन् । अवतंसः पवतंत: = ty
*स प्रत्य५ - यकायांतनेरीच्यवे: ३: ५५ 0 की 2 अवकपः ५२ वक्रयः = परे।

Page #90

हन्त प्रक्रिया
वृत्यर्थ :- परोक्ष नागनाषियां धातुने | व (वस) खते कान (आन) प्रत्यवाय हे पन्ने પરક્ષા જેવા ગણાય) (પરાણાને આ ાને થતું તમામ કાય" અહીં થાય )
कृ+क्वसु (वस्) = (द्वित्व)
= (ऋने (1) क= (कङश्चञ्) नू - चकृन्स (न्स
२ / २ / ८८ ) सु
चक्र = ऋतुतः १/४/७० महतोः १/८/८६) चकुन् = (
५ चक्रवान्
0 कु+कान = (पर) चल+कान (मान) = चक्राण; જેણે ક્યું છે તેવે
=
★ अनुवृति:
:- श्रुमवसम्प:० ५/८/1 थी परीक्षा
विशेष :- 0 वसु प्रत्यय परस्मैपदी होवाथी (शतृश्वसू चरस्मैपदपू 8/3/6 (1) कर्त रे भां मने कान मात्मनेपट्टी (पराणि कानानशी चाहमने पदम् 3/8/ (२७) होवाथी आप धातुने तथा भावમણીમાં તમામને થાયછે
0 कू द्वार किन् हा भाटे,
0 उकार इत् छे ते न् यायम मटे
0 तत्र यी पक्षानुं मयुरे
63
[2266]
(१०३) घसेकस्वरात: कासे ४/४/८२
* सुत्र पृथ० :- घसू- एकहार भावः कश्से: ★ वृत्ति :- मेरे स्वरादादाच धातोः परस्य त्रसेरिट् स्यात् । ज क्षेत्रान आदि पेचित्रान । पेचान: 1
0
नृत्यर्थ :- घम् धातुसरी जातु आ मरान् बनेका पूरे घप्त्रसु =ज क्षेत्रान ं (1) द्वित्व :- त्रसू (२) द्व- दुर्गयोः० गघपू (3) गहेर्दा: - जत्रपू ४ ) ५ ( इ-जत्रम् +हर+अय् (प्रत्५५ छे) (५) गइन न० 1 /२/४८३- आप- जधूस (६) भवे वेश्म - बसू ( ७ ) घवः २/३/३१ -जअ +इ+बस् (८) नागप नक्षितन्
0 ईस्वरी:- यद्+त्रस्= पाद्+इ + = पादिवानू = मे (यादेश परोक्षायाम् ४/१/६८ अ ने भा

ययिवान
यय् +इ+वस् ( ४ ) ५२ भु 0 पेचित्रान् - ते पच्+त्रसूमादेश/रेक० ४/१/२४ || पचू नुं पेचू
★ मनुवृत्ति :- (1) स्क्रसृवृभृ... परीक्षायाः ४/४/८१ थी पक्षायाः (२) ऋकृये इट् ४/४/८० या इद विशेष :- 0शक्षा प्रेम
? विद्वान भी विद्++सु (बम) मानाने तेथी इट् ન લાગે
0 क्वसो भन्छु !
विभिदिव= भिद्+व परीक्षा ५.५ द्वि.व. बस् नवी [११८८ ]]
(१०८) गमहनविद्लविशदृशे वा ४/४/८३
★ सूत्रपृथ० :- गम-इन-बिल-विश-दशः वा ★ वृति :- एषां पञ्चानां कत्रसोरिङ् वा स्यात् । जग्मि बानू, जगवान ! जघ्निवान् जघन्वान् । विविदितान्, ि द्वान् । विविशिवान, विविश्वान् । ददृशिवान, दहश्वान्
वृत्यक्ष :- गम, हन्, विल (५: ६/ 1322) विशु भने श् पातुश्रीने बागेला क्वसु पूर्वे વિકલ્પે ટ્ થાય
• गम् + वसू (कवसु) = (1) Get (2) : 20 (4) इट् । गहन जन ८/२/४४ श्री उपान्त्य अ सोपविले इसे मोनोबो २/२/६७ थी मुनीन्वान् पक्षे जगन्वान
0 हन्+वस् - जघ्निवान् पक्षे जघन्वान् (1) द्विल (२) गमहनजन० ४/२/४४ थी म (3) हनो हो ः २/१/१२ न ( ४ ) इनोज-जलू +इ+श्य् = जघ्निवान् पो (१) दिल (२) अहि हनो ४/१/३४ थी ह ने व (४) गार्ज थी पुरे' ह नोज जब + स्वान् विविदिवान् पक्षे विविद्वान् वार पामनार 0 विशिबिरे
2-x-7-7
★ मनुवृत्ति:- (१) घसेकापरातू ४/४/८८ थी कसेोः (२) ऋ० ४/४/८० थी इ
વિરોધ 0 ल र बा विद् धातु (1) दिवं मरवाथी मेजब
विद्वा
0 आअशन्त:- या+नरेशन -* (3) * +g+1g (3) ¿ðæàà fafa

नाय -

Page #91

{
પત્તા-વિચારણાથ ના માં તે આત્મનેથી વસુ લાગેજ નહીં – “ જેમ વિશ્ નું સાહય છે તેમ જૂનું પણુ સહસ્ય" છે તેથી માદ્વિ-નિર્લેવેકે અનુવાત્ર એવી ચાના નિવારણ માટે વ મુત્યું [૧૯૦ ]
(૧૦૫ ત્રાનશવેતિ તુ પથૌ પ/૨/૨૦
પ્+૫+ K = વચન રાંધવ
* પૃથ૰ :- તૃ-નો-વખત તુ કથી * શ્રૃતિ :– વર્તમાને માટે ચાની સામ । વિ0 સેવ્રુત્તિ :-(૨૫) શામીન: ૪/૮/૧૧૫ ધાતુનું પ્યારે તુ સો સો | યાર્નના આમ પ્રત્યયવાળુ ાચીનઃ રૂપ નિપાતન કરાય. [૫૪] નૃત્ય :– વતમનામાં ધતુને શત્રુ (સ્ )
[૧૯૨]
માનદ્ (-ન) પ્રત્યય થાત અને વિ૨ દળ માંસ (૧૦૭) વર્ષન્તાડતો ચાતુરીઃ ૨/૧/૧૯૫ પૂર આ પ્રત્યે થાય (તૢ, પાના * સૂત્રથ :- વર્જનાત્ અમ્બ: મન્ત: થા મનુ: ई - यो
0 या+शतव्यान्
તે છતા - ચા મ=(જુલિત:
૧,૪/૭૦ થી ર્માગમ) યાર્ર્૫ ૨/૮૯ થી લાખાન
* વૃત્તિ
0 शी+मान‍ शयानः - शी+मन शे+पान - शय् + मान =સૂતા તા ચૌક્ય : શક થી ૬ ને જ્ બન્ને વર્તમાન કૃદન્તના ઉદાહરણો છે.
0 લવિષ્ય કૃદન્ત – ચામ્પત્યાહ્ન (ન્ ગાગમ — ગ્ પ) પછી જનારો
* અનુવૃતિ :- રહિ પ/૨/૧૯ (વ માના)
5 વિશેષ :- 0 તુ—માન માં શું ખર ચિત્ ક માટે છે, સર ૧ આગમ માટે છે 0 ચિત્તૂ તે માટે જે-તે ગણના (વિસ્ત ્। પ્રત્યયે ་ ભાગો જેમકે જતા પણ્ચત (વત્ )=ગન+વ્ (૫) + અસ્ થયું – એટલેકે ગલૂક ૧ ના નિરણ વાગ્યે 0 તિ થી અવિષ્યન્તિ મય લેવા
ઉ રાત્
પરમૈપમાં, માનદ્ – આત્મનેષમાં થાય
..
-
[૧૯૧]
(૧) તે મ ખાને ૪/૪/૧૪
પ્રવૃત્તિ – પાત નિંદિતે મનેડરે મેસ: સ્થાત્ । જમાનઃ સાયિમા
માસીન: ૫ નિષòડવત્ ।
આન
HE નૃત્યય – ધાતુી વિહત એવા પ્રત્યય ઇ ારાન્ત ધાતુને લાગતા ૬ થી પર ૫ આમ થાયો (ભવિષ્ય કૃદન્ત:-) શીમાંંથ માત્રચ્ચી++
યવનોના૦ મહત્તિ મા. ૨ . ૬, પૃ. ૧૯૮
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
માનશી++સ્ય+જ્ઞાન=( આ સૂત્રથી મ થી પરગ શૌચમાનવિયાયઃ હવે પછી નારા 0 (વર્તમાન કૃદન્ત) વર્ધચન્માનપત્રમાન: રાંધતા F-વિશેષ :- ♦ મસા કેમ કહ્યું ? ચી + માન = ચથાનઃ અહીં થી પર છે 0 મન કેમ કહ્યું !

नावजदवर्षात्परस्य अतुरीयेोः परयोर
તેં થા સ્થાન । સુસ્તી, સુત્ત । પત્તી, માન્તી । इयच्छवश्च नित्यम् । दीव्यन्ती । पचन्ती ।
માં નૃત્ય – ખ્વા સિવાયના ૫ વર્ષોંન્તથી પર અતુ પ્રત્યક્ષ પછી અથવા ઐ પ્રત્યય હાયા તે
भत्
મા મન્ત્ર અાદેશ વિલ્સે થાય
0 ચુસ્તી પક્ષે સુન્ની નુ+મ+મત+ઠ્ઠી (i)=(grSto ૨/૧/૧૪ થી ય લેખ) સુ+મત્+=ત્રુથ્વી પક્ષે વિષે અન્ન થાયતા સુત્તી પીઢા કરતી સ્ત્રી
0 માત્તી પણે માની
મા+=+į = (નપું. ૬ ૬,
માં
= શાસ્તાં બે
-
કુળ
વિશેષ :– 0 = વર્ષથી પર કેમ કહ્યું ! ખાતી મહીં હૈં થી પર અસ
=

अद्+ मत्+डी = मदती છે માટે અન્ ન થય 0 મન: કેમ કહ્યું !
નતિના (1)+મ+કી રના પ્રત્યય માટે સૂત્ર ન વાગે 0 તુઃ એટલે મનુ (રાતુ) પ્રત્યયને જલ્દી ખેવ. થાય 0 ↑ (i) નારીતિ
સૂચ
0 ૢ - નપુ લિંગ ક્રિ. ૧. (ચૌરંદ: શી)
શૈષવૃતિ :– (૧૬) ના)રય અને (૫ણ ૧ કૂંપી પરમાં હેતા મત્ ના
ઘસવ: ૨/૧/૧૧૬ (મણુ: ૪ ) ચર્ પ્રત્યય લાગે ત્યારે એ અર્ જાદેશ નિત્ય થાય 0 ટીયન્તી – કૌઠા કરતી સ્ત્રી વ્િ+ય+મત્+ટી 0 વવન્તી – રાંધતા બે કુળો વામ+હી [૫]
[૧૧૯૩]

Page #92

७७
ना पचमान
-
-
(१०८) तो माडू-याक्रोशेषु ५/२/२१
) (n:-01 :- तिर्नु *सुत्रथ:- माहि भादशेषः
S16PAR म बदमा *वृति:- माङ्युपपदे भाक्रोशे गम्ये शत्र नशौ स्या- ३५ स्त्रियं गच्छमाना: वि पासे २ मे भन्ने ताम् । मा पचन जाल्मो ज्ञास्यति । मा पचमानः
આ ધાને જ ઉચિત લાગે છે શક્તિ અર્થના ઉદાહરલમાં .वा वेत्ते क्वसुर्वर्तमाने। लं विद्वान् , विदन् ।
|मनानाः सारी २ (सम्+अश+ना+भान) त्यर्थ :- मो. relateय मने ધતુ માએ ને સાગ હેય ધાતુને) વાઢું અને
[2264] आनर् प्रत्य था. 0 मा पचन जाल्मः ज्ञास्यति-धित नदी-सुयोर (११० धारी डोऽकृच्छ्रेऽतृश् ५/२५
- पचन ।। पच्+शव+शतृ प्र.५५ ऋदुदितः सूत्रथ०:- धारि-इक: अ-कृच्छ भतृय थाम य: परस्य य: ५ या
* वृति:-सुखसोडणे वर्तमानयोरनयोस्तृश स्यात् । 0 मा पनमान: - राधने - पच्-मानश् पच्+अधारयन्नाचारामम अधीनस्तत्वाम। +मान (अत: म आने या ख ५२ म मामम श्या
Eવૃત્વથ :- સુખેથી સાધી શકાય એવા અથ *अनुति :- शत्रानशो...(स) /२/२०
––ો માં ઘર ધાતુને તથા હ ધાતુને વર્તમાન કાળના અર્થમાં विशेष :-0 आक्रोशेषु ५१. ४ भान तश् ( अ ) प्र.५५ मे धारयन् भाचाराङ्गम् - કાળ ઉપરાંત અન્ય મળે માં પણ આ પ્રત્યે જામશે ! આચારાંગ નામક અને સુખેથી ધારણ કરતા ધાર+ફ્ટ તેમ સમજવું
+शब्+अ = धास्य+मत्न भागम त्या५ यता) .शेषवृति :- (२७) वा वेत्ते क्वसुः ५/२/२२ । धारयन् विद् ने बतभाना मा Eि क्वसु प्रत्यय य विदधीर पार्थ-तत्वाने अधि+st (शव ) घस्-विद्वान ५३ (शत) विद्वन्
[५६]] +अत् (धातेरिवर्णो वर्णस्ये या इयू) अधीय् + अत् -
अधीयन् (६५२ भुर) [११८४]
मनुति :- सति ५/२/16 (1०८) वयः शक्ति शीले ५/२/२४ ★in:-एषु गम्येषु सत्यर्थे वर्तमानाद्धाताः शानः स्यात्
卐 विशेष :- 0 आच्छू मधु ?
कृच्छुण धारयति यनि धर्मभू-पति-मन दु:या पा२१ दयः कतीह शिखण्ड वहमानाः । शक्तिः कतीह स्त्रियं गच्छ
. मानाः। शील कतीह परान् निन्दमाना।
* જોકે આત્મપદી છે છતાં અત્રે વિધાન સામર્થથી जत्यर्थ:- वय-उभर, शतिशील-२मा અર્થ જણના હેતે ધાતુને વર્તમાન કાળમાં રાત્ર
शतृ (अतृश् । प्रत्यय याय भने धार ने थान l
मां अकृच्छू गया शतृ (अतृर ) याया (भान प्रत्यय याय
नियम
तभार मा सुत्र छे. १५:- कतीह शिखण्ड वहमाना: Retit माया राण ના જુલફાં રાખનાર alon:-1कतीह स्त्रियं गुच्छमाना: Krise पसे
[22८५] જનારાઓ २पा:-कतीह परान् निन्द मानाःnitoलना (10 तृन शील धर्म साधप ५/२/२७ निरनारा (५५५-मान छे अतोम माने या आन* ति:- शीला दिषु सदद्धिातास्तृन् स्यात् । कर्ता तुं मान यथुछे
कटम । शीलादि सदधिकार समाप्ति यावदनुवर्तते । *मनुथति:-(1) पूङ् यज शान: 4/२/२०थी शानः (२) सति ५/२/16
। * इइ...मृ ति मा. २, न्या. स. ५. २८

Page #93

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા 卐वृत्५५ :- शील (स्वभाइ), धर्म ( धार) 卐विशेष :- 0 स्पष्ट साधु (सा) म भूयनिहाय यातुने तमान
[226८] नामय'तृ (तन्) प्रत्यय वाय. मी:
(23) उदः पचिपति पदि मदेः ५/२/२८ कर्ता कटम् सारना -कृ+तून् =(१५) करत+सि
*सूत्र५५० :- उदा पचि-पति-पहि-मदेः =(सेर्डाः) का कडा का+धा-कर्ता
- उत्पूर्वे'भ्य एभ्य इष्णुः स्यात् । उत्पचिष्णुः । 0 शीलधर्म साधुषु गरि // सु मन
.भूजेष्णुक् । भूष्णुः जिष्णुः ।स्थाग्लाम्ला पचिपरिमृजिक्षेः અહીં પ્રયામાં ન ૧૨૯ સુધી અન તે છે
स्नु/स्थास्नु: ग्लास्नुः, म्लास्नुः । पाणुः,परिमाणुः, क्षेण्णुः । + अनुपति :- सति ५/3/e
सिगृधि धृषि विप: । त्रस्नु:, गृध्नु:, धृष्णुः, क्षिप्नुः । प्रविशेष :-0 शीलादि .g?
प्र त्य :- स् ५५ पच-पत्-पद्-मन्द का करस्य समानता - मनी शीला य शपातुमान (शीलादि भयमा वर्तमानामां) इष्ण प्रत्५५ था५ णकन वो 4/1/४८ यी तृच् ५ो.
0 उत्सचिष्णु: राधनारे। - उत्चति इति सूत्र- साधुषु मेQ4. !
10 उत्सतिष्णुःन यq- उत्+ra+Bणु 49ी11 सूत्र सन्-भेशा शसेरु. ५/२/- • ni यास मनुति :- भ्रान्एल का० ५/२/२८ था इष्णु ન થાય તે માટે
विशेष :- २५ष्ट 0 नप्त-नेट-शन्-होतृ-पातृri प्रत्ययान्त
पति :- (२८) भूजे: एणुक ५/२/30 मू तुन प्रत्ययान्त नली.
| मने बि पातुने ष्णुक् प्रत्यय भू+ष्णुक्-भूष्णु बना। [22 ]
जि+णुक्-जिष्णुः -.५ पाना। [५६७] (१२) भाज्यलंकानिराकरभूम हेरुचिहतेवृधि चरि (२९) स्या ग्लाम्ला पचि परिमृजि-क्षेः स्नुः ५/२/31 प्रजनापत्रप इण: ५/२/२८
[स्था मेरे ७ पातुनेस्नु प्रत्यक था. स्था+स्नु स्वास्नु:
स्थिर रहेगारी -तिष्ठते इति एवं शील। * २५५० :- भ्राजि-अलंका-निराकृ-भू-सहि
0 ग्लास्नुः = ग्ला+स्नु - नियामनारे। रुचि-वृति-वृधि-चरि-प्रजा श्राप इष्णु
0 म्लास्नुः = म्ला+स्नु - खान यनारे। *वृति:- एम्प एकादशभ्य इष्णुः स्यात् । भाजते इत्ये
10 पक्ष्णुः = पस्नु - शंखनारे। बंशीला प्राजिष्णुः । मल करंणुः । नराकरणुः। भविष्णुः
10 परिमाणु': परिभृस्नु - ॥ ना। [५९८) सहिष्णुः ।राचिष्णुः । वाणुः । वर्षिणुः । चरिष्णुः ।
(30) त्रसि-गृधि-धृषि क्षिपः क्नुः ५/२/३१ अस्, प्रजनिष्णुः । अपत्रषिष्णु । प्रत्यर्थ :- शीलादि मयमा भान्
गृथ्, धूर, क्षिप् धातुमाने क्न प्रत्य५ याय
0 स् + क्नु = अनुः - नारे। पोरे ॥धातुमाने इणु प्रत्यक्ष थाप - माजिष्णुः
0 गृनुः = वायु गृध् + क्नु २५यात भाजते इति एवं शील:- भ्राजू+इष्णु
0 घृणः = सम-वृस्तु
[ve નોંધ:- ઉદાહરમાં સમાવી, કાયાથી, સારી
[2266 રીતે ત્રણે અર્થ લેવા - 0 अल करेष्णुः गत ५॥२६ - कृत यथे।
0 सन् भिक्षा श सेरुः ५/२/33 0निराकरणः निराशा -निराक + इष्णु
*वृति:- सन्नन्तरभिशारा सभ्यां च : स्यात् । 0 भविष्णुः नारे इष्णु
लिप्सुः । भिक्षुः । ० सहिष्णुः नारे। महणु
. शून्देशक. । विशरारू । बन्दारुः शीश्रद्धा निद्रा ० रोचिष्णुः धनारे रुच् इष्णु
तन्द्रादयिपतिगृहि स्पृहेरालुः । शयालुः । मामन्ताल्वास्येत्य 0वधिष्णा शिवाणु
शदेशे पतयालुः । स्पृह वालुः ।। 0 प्रजनिष्णुः पारे। जहणु
卐र :- सन् याताय ते धातु. 8अपत्रपिष्णु: भाना अपन+हणु
या भिक्षु धातुन मा + शस् (२७. mul

Page #94

કૃદન્ત પ્રક્રિયા बोलने उ प्रत्यक्ष था५ (शीला दे मरमा- वर्तमानाम0 जशिः पालनारे। हाय तो
10 नेमिः ५ नरनारे। लिप्सु - चालनारे। लन्धुम इन्छ ते इति - लभ् (३४) शकमगमहनषभूस्थ उकम् ५/२/४० शृ-कम् सन्+3=(रभलभशक...:४/१/२१ या अनाइ सन-गम् ह -वृष-भू-स्था धातुनि उफम् (क) प्रत्यय विनिषेत्रा-लिभ+म+उपविषयमा लिपुथा (4 भानामां) 0 भिक्षुः भिक्षु + उ = क्षिा सेना
10 शू-शारुकः ना ४२॥रे। - शु + उकण् 0 आश सुः = आ + शस् + उ = 312910 0 कर-कामुकाक+उका
[५७3J जा५५ :-0 शस् पातु आङ्क: शसु इच्छा-(३५) लषपतपदः ५/२/४१ लम् -रन् -- पद पाउने याम - 4 - मानन५.
| उकल् प्रत्यय थाय 0 सन् - तुमर्हादिच्छायां सन् ३/४/२॥
10 मभिलाषुकः - ममिवार नारे।. . शेषवति :- (31) शुरन्देशसः ५//३५ श | अभि + लघु + उक्ण्
[५७४] भने बन्द पातुने आरु प्रप या५ विशारु: विश ।
[2262] +प्रारु-नारावत
(128) द्रमकमा यः ५/१/४६ वन्दारुः = वन्द्+ मारु=1.61 ४२२ [५७०]
★ सूपृथ:- द्रम - कमः २ङ्गः (३२) शीड-श्रद्वा-निद्रा-तन्द्रादाय पति गृह पृहरालु ति:- यन्ताम्यांमाभ्यामनः स्वात् । इन्द्रमणः । 4/1/39 शीइ गरेने आलु प्रत्यायन इति-शालुचक्रमण:।। सूना। शी+आलु = (शुपाने) हा शलु
मत्यर्थ :- बन्न सेवा द्रा भने कम् 0 पतयालुः पतिरनार पणि+पालु (आमन्तालु
ધાતુઓને બન પ્રત્યય થાય છે आय्य ०४/३/८५ याणि न अर) पन्+यय+भालु
0दन्द्रमणः =वासना- कुटिल द्रएते इति एवं 0 स्पड्यालु:- २ नार स्पृह+णि भाउ ५७ शील- ट्रम्प द्रम-यमुरतोऽनु०४/१/५14 मु[१२००]
तो मुमे या ना २ दन्द्रर+यअन(अतः ४/०/८२ (१५) ङौ सास हैं वाव हे चाच लेगारतः ५/२/३८ या भा५ योऽशिति ४/४/८. बाय २५) दन्द्रमन * सूत्र५० :- डो सामहि-वावाह-वाचाल-पापतिः *पत्ति :- एते ङयन्ता निपाता:
10 चक्रमणः --
बाना। क्रयङ्कमा+य+मन । सखिचक्रिदधि जज्ञि नेमिः ५/२/३९ शुरुमगमहनवृष- चम्कय+ अन-चक्रमन+अन- चक्रमण: भूस्थ उकण् । लषपतपदस्तथा । शारुका,कामुकः ( अभिलाषुकः★ मनुति :- भूषा क्रोधार्थ०१५ मन 'वृत्यर्थ:- थङ् प्रत्यय पाणा कि (इ) प्रत्य
विशेष :-0 यह समय :- ( यात सेवा सासहिंः भून वाचार सहन १२नारे।
द
कुटले 8/0/11 यद (2) मुरतेऽनुनावि रथ ४/१/५१ चाचलिः भूम याबनारे। पापतिः पार पा३ ५४नारे।
थाम मागम- सुपा का , द्रय भां ५* Rs નિપાતન કરાય છે
10 तो मुमो1/8/१४॥
निन्छ विशेष:-0 सासद्य ने इतिशील सासहिः
10 यन्न म हावा 0 वावह्यते = वावहि: 0चारल्यते - चाचलि:
प्रत्यय प्रकृस्थादेनोविशेष 1:- (१) सत्रिपकि दधि जज्ञि ने मिः
मन्तः सतह ५ मारे थइन् ५/२/३८ मा सह। डिमन्तवा शीलादि गमा
[22601 નિપાત કરાયા છે
(११७) जिजपिद शिवदादूक: ५/२/४७ ससिः थापावार सरनारे। - सरति इति एवं शील:। 0 चक्रिः पा२नारे। 0 दधिः वान वारपारसना न ५५० :- यजि-अपि -दशि-बदाद-ऊकः
...* वृति:-यहन्तेभ्य एभ्यश्चतुर्णा ऊकः स्यात् । यायजूकः *शेषवृत्ति - भ A Bale' - पृ. ८७ । बञ्जपूकः । दन्दशूकः वावदूकः

Page #95

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા त्यय':- रङ् प्रत्ययवाणा यज् , जप् , दंश, देय ते प्रत्यय वागता चना क्सने जू नागू या५से बद पातुमाने ऊक प्रत्यय या शीलादिषु-वर्तमानामा) (शमी* -- 41689931 निबार 0 यजू : - पुन पुनः यजति थायजूक बार बार पूर ना त्या नांधा.) (1) यजू य=(२) द्विव-ययन् (3) आ गुणाव यादेः | 0 योगी - युनकेत इति - युज् + चिनण। 41 सन यायज्-(४) मा ३ऊक-यायन +4+ [(33) युज-मुज-त्य ज-रञ्ज-द्विख-दुष-द्रुह-दुहाड ऊक ५, अत:, योऽशित-
१५ यायत् ऊम्यायजूकः भ्याहनः ५/२/५० युज पोरेने शीलादि भारतमा 0 जप् जञ्जपूकः मृश- पुनमुन जपति- घर मयानामा धिनण् प्रत्यय ५.५३.
५७६ पार पार ये जप्+पङ् -द्विर-अनादि ना५ = (प्रस्तुत स्त्री जन ग्य11 अने गुण बता ) जजपूयः (जनम०४/१/५३म् भागम जना यात्रा योग+इन् = ( से.. थी) रोगी 2-1-री-ते ञ् ) जजप् + य = जञ्जपूक
भुज् + घिनः = मेगी 0 दश् दन्दशूक = बार वार नार
0 क्ते भ ? 0 वद्-बाबदूक. = महुमाना।
अनु - अन्य - अध्यापा-शिवर्ण यजनाद * अनुति :- द्रमकमाडि: ५/२/४६ या यह ध्यण 4/1/१७ या ध्यण) - अच् धातु का ५२ 011 भविशेष :- 0 २५४
सेट् छे अर्चित: मते या धाम च ने. क् + 4॥ [2263]
विशेष :-- 0 अनिटः ४५ ४ १ . (११८) जागुः ५/२/४८
संकोच =सम्+कुचू+घ - 46 क्त बामता इट् से
भाटे चू नाक्न * वृति:- तस्मादुकः स्यात् । जागरुकः
थय.
10 युज , भुज् ,भन् त्यत् कमेरे य२री-यनान्त - शमष्टकााजादिभ्पश्च धिनण् वक्तव्यः
卐वृत्यर्थ:- जाग धातुने ऊ प्रत्यय याय मानट् यतुमा यी नियमों पित'भानामा)
[१२०५] 0 जागरुका = MERI-सापयेत जागर्ति इति एवं शील: | (१२०) वृइ-भिक्षिलुण्टि जल्पिकुट्टाटकः ५/२/७० == जागृ++=(जागुः किति ४/3/४ थी गु१) जागर+ऊक
*सूरथ०. वृह-भिक्षि टुपिट-जलि-कुदाटात टाकः मनुवाति:- य जजनि० ५/0/४७ या ऊक:
* त:- स्पष्टम् । बाकः । शिक्षाक: विशेष :- 0 २५ष्ट
त्य :- वृद्ध (क्यादि ११:४) भिक्ष, पति :- (१) शम् अष्टकात घिनण लुण्ट् , जल्पू , कुट पातुमान टाक (भाक) प्रत्यय याय. ५/२/४८ मा मेस शव-दम्-म्-श्र-भ्रम् - (शीलादि समा-भानमा) क्षम्-मद्-वलम् मा पातु माने (पत'भानमi) घिनण | 0 वराकः = सियारे-वृणीते इति एवं शील -q+ट'क (इन ) प्रलय यापछे
| =(शुक्ष) पर+आक 0 शम+धनण-श+इन-(अमे..) शमी-(
4 0 भिक्षाकः - समाश भिक्ष+टक ... यझिरमिननि० ४//५५ थी कि नव छ. 0 लुण्टाकः = दुसरे 0 जल्पाकः = बोरनारे। 0 +चिन-इनू) = दमी
(५७५)
+ ५:-07-- इत्थी स्त्रीलिंगे [१२०४
ही था५ (पको /२०१जीक+की-वर की (Hic) कोऽनिटश्चनको मिति ५/२/८
| - सी (अस्थयां लुक् यी राक् +ई) * सूत्रथ0 :- क्त भनिटा च-जे: क-गोचिंति
[१२०५] * वृति:- क्तेऽनिटो धातोश्चापिति प्रत्यये परे कगो म्याताम । शमी, योगी, भागी । तें इगि किम् । पर्स: • शमी शेतीने-मी - पाथरे
वृत्यर्थ:- क्त प्रत्य५ मारता ने अनिट् घिन्नी मनु प्रति धन ना भारी - ५९शम -(इट नसता तुमय तेका पातुमाने घ-इत बोरेभा प्रालिनी

.

Page #96

(१२१) सृघस्यदो मरक् ५/२/७३
(३२४) भियोरुरुकलुकम ५/२/७६ * सुत्र५५० :- स - घास-पदः मरक
*सूत्रधा :- भियः रु एक लुकमा *वृति:-- समरः । घस्मरः । अद्मरः
* ति:- भीरुः । भीरुकः । भीलुकः भवृत्यर्थ:-सृ-घस् मने अधातुमाने मरक्य
:- भी पातुने रु, रुक, लुक प्रत्यय (मर) प्रत्यय याय (शीलादि म मा- मानामi) |याय 0 बिभेति इति भी+रु = भीरु: flav भी+ 0 समरः = सरकार सरति इति एवं शील! - सृ+मरक् | रुक = भीरुक: ५ भी+लुक = भीलुकः 0 घमर = गाना - घम्+मरक्
*मनुति :-वेत्ति च्छिभिदः किं ५/२/७५ थी किंम् 0 अमर. = भानार - अमरक
विशेष :- 0 किन हो पाया गुरु नया 卐 शेष :- मरक् म क्-इन्छ तेा गुर भाटे भी ना भे न प्यु न थाय भाग सुना गुरुन५॥
[१२201 [2२०७]
____(१२५) सृजीणूनशष्ट्व रप् ५/२/७७ (१२२) भजिभासिमिदा घुर: ५/२/७४
|* सुत्र५५० :- सृ-जि-इण् नश: ट्वरम् सूत्रथ०:- भजि-भासि-मिदा धुर.
* वृति:- एभ्या कित् ट्वरम् स्मात् । प्रसृत्वरः, *वृत्ति:- भङ्गुरम, भासुरम्, मेदुरम्
जित्वरः । इश्वरः, नश्वरः प्रत्यय :-भज् , भास् , भिट् धातुमान गत्वर: । निपातोऽयम् (शीलादि मां-पतमानामा घुर (उर) प्रत्ययावा. प्रत्य र्थ :- स, जि, इण् , (इ), नश् पातुने 0 भगुरम् = नापामनाभ+घुर (क्तेऽनिटश्चजो। कित्सा ट्वरप् (बर ) प्रत्यय थापछे - प्रसृत्वरः ४/1/11 जूनाम्, गूना योङ्या भ+उर- याबनार. प्रसरति इति-प्र+सृ+वरपू (वर)=(हस्वस्य तः 0 भासुरम् = avी भास् + घुर
पित् कृति ४/४/118थीत) प्रसृ++वर 0 भेदुरम् = पित - मिद् + घुर
0 जित्वरः =४५ सामनार-जि+ट्वरप् भविशेष :-0 घ.२ मध्ये तेच ने। क् |
0 इत्वा = गति।नार (इ-एति ग) અને 7 ને ગૂ કરવા માટે
0 नश्वरः = ना पामना२ - नश+वर ( व्यंजनान्त
માટે ન માગમ ન થાય) [१२०८] (123) वेत्तिच्छिभिदः किन घर: ५/२/७५
पास-वेत्ति-च्छि भिदः कित् ५/२/७५या किवा *सूत्रथ०:-बेत्ति-च्छिद-भिदः कित् धुरः
५ :-0 वरए प्रत्५५मा ट् स्त्रीलिंज की * त:- विदुरः, छिदुरः, भिदुर
नी प्राप्तिमार नश्वरी - नाश पामनारी वृत्त्य:- विद, छिद, भिद धातुमानापू - पित सय मार भारत यामम किन-धुर प्रत्ययापछे
(3८) गत्वरः ५/२/७८ गम धातु 0 विदुरः = MEIR - वेत्ति इति विद्+घुर - कित् | वरप् प्रत्ययान्त गस्वर मे ३५निपातन ४५ [५७७) હેવાથી ગુરુ ન થયે
[१२221 0 छिदुरः = नार - छिद् + धुर
(136) स्म्यजसहिंसदीपकम्पकमनमो र: ५/२/७५ 0 भिदुरः = ना - भिद् + धुर
★ सूत्रथ:-स्मि-रजस-सि-दीप कम्प-कमानमः विशेष:-0मि व्या. मात्र साथ* ति:- एभ्य सभ्यो स्यात् । स्मेरः। अजस्रम् धुर a नयी ५५ 8५सूत्रनी मनुत्ति बाधाछहिंस्रः । दीपः । कम्पः । नम्रः ।। અહી પ્રક્રિયા કરે સાથેજ આપેલ છે.
मत्यर्थ:- स्मि बजेरे सात पातुमान र 0 वेत्त थी विदक्-ज्ञाने ये स-५ विद् पातु नही | प्रत्५५ यायछे. स्मयति इति एशलः स्मि+र = (४५) 0 कित् यथायी गुपयाय नही..
स्मे+रस्मेरः = विलित [१२०८
0 अजस्त्रम् = सातत्य - + जसू + र

Page #97

૮૨
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા 0 fહંત્ર: = હિત કરનાર - હિંન્ +
{ જ વૃારત - g: રામુ દુ: રથ રામુ: રામુ : 0 રીઝ: = દીપનાર – તે તિ
દયમુ: ( વમ: પ્રભુઃ | 0 g: = કં૫નાર – વન્ + ૬
વૃત્યથ:- રા-સમ-ભાવ-વ અથવા ક વિશેષ :- 0 “હુલમ અધિકારથી કમણીમાં પૂર્વ કે મેં તુને (ાવિ અ' વર્તમાનામા) હુ ઉ)
. પ્રત્યય થાય . પણ ૨ થાય છે
0 મુ=ા મારિ શમ્મૂહુ=મૂ૩-જેનાથી (
૧૭) તૃવિકૃષિaો નનિર્- ૫/૨૮૦ | સુખ થાય તે – (હાદેવ) જ વપૃથ૦ :- તૃ--િવ : નાશ
6 ઉમું = સ+=+હુ = ભારી રીતે થનાર * વૃત્તિ :- gો નનૈફ પ્રયા: થાત્ તૃપા !
0 હાથ = સ્વયં થનાર-બ્રહ્મા પૃwા !
10 દિમુ = વિહુ0 ઘમ = પ્ર+મૂકવું = કૃત્યર્થ :- તૃ- an ધાતુઓને નનિરૂા. 5 વિશેષ :- રૂ મૃત્યુ સ્વાદિના =7૬નનન =(પૃa૦થી ૨ને , : જનમ ૧/૧ લે" માટે છે ૮૬ થી ટૂ નો , વિરામે તા ૧/૪/૬૩ થી ૬ કિ પ્રત્યય
[૧૫] લેપ થતા – + ળ – તૃબાવળા
| સૂત્ર: ૧૧૧ થી શરૂ થયેલ ત્ર-ધર્મ-સાધુપુ ની 0 ઘુળ = વૃ+ ને દ્વિવ ...ગ
અરિ મમત 0 દ = દ૨મ્ + નન = લઈ લેનાર
(૧૩) કળાવી ૫૯ આ કાવશs - 0 નષિદ્ મ ટુ હિત કાર્ય માટે છે જે રિ:-રાતાજા વઢ ઘુ: શાક: વાયુ તેમાં ગુણ ન થાય - ૬ કાર ઉચ્ચારણ મટે છે.
કૃત્યથ':- ધાતુઓને જમાન છે.છના અર્થ
| માં ૩ વગેરે પ્રત્યક્ષે ત્રણ બહુલતા એ જ ૮) થેરામાષિતો વર: ૫૨૮૧ | 0 તા: જાત સિ- ૧૩ (૩) = વાંs=કરનાર * સુત્રપૃથળ :- સ્થા-1-માં-TH - ૨૭: રરઃ 0 વધુ વયતિ રિ = = ! :) + ૩ = ( ?
* વૃતિ :- પણ માથાવર : મારા: પેશ્વર: | : ૪/૫૩) +=+૩ વિશ્વર:
બા વિમેષ :- 0 વર્દૂમ અધિકારથી ત્યારે 9 - થા વગેરે ધાતુઓને વર પ્રત્યય
| સૂત્ર લાગે ત્યારે ન લાગે ત્યારે વિરપે હાબે-જયારે તિતિ રતિ gઢા=+વર=પાવર સ્થિર રહેનારૂં
અન્ય પ્રવૃત્તિ થાય કર:=ણે તિ રઢ ફંજરઃ કિશ્વર
(૧) સામાન્યથી સંજ્ઞા (નામ) હે યતે આ પ્રત્યય લાગે છતાં 0 માહ્યર: = પામ્ + વર – દીપનાર
અસત્તા નામ નહેર તો પણ એના પ્રત્યય લાગે છે 0 રેસ્વર: = પિન્ + વર: – ચાલનાર
(૨) વર્તમાન જાળ વિહત હે છતાં હયારે ભૂતકાળમાં 0 વિવાર: = વિન્ + વર - વિસનાર
પણ પ્રશ્ય લાગે છે જેમ કે મ િનિ પE: 1 વિશેષ - 0 સ્ત્રીલિગે હું પ્રત્યય લાગી નેધ:-* વગેરે પ્રત્યયો અંગે ૧૦૦૬ સુત્રોમાં થાત્ર વગેરે થઈ શકે
કાદિ દર ત્રણ ના કે આખુ અલંગ 0 ઈંકાર કેમ થયું ?
પ્રકરણ છે. વ્યાકરણના પાંચ અંગોમાં આ એક + *વાટી પ્રયા લાગી થયુજે આ સત્ર દર પ્રત્યે લગ છે દેશ તે ગ્રન્થ ખાવ જોવા જાગીને નહીં
0 વગેરે પ્રત્યક - -- ટિ
माक् इक ईकडक ऊक अड्क हक अबिक एलक भातृक (HRE) शसस्वयं विप्राद् भुवा डुः ५/२/८४ * પૃથ૦:-e-સમ-રથમ-વિ-પ્રાત : : ૩ળવિ મણ-વિ ? – હરિ મા. ૨ ને અનતે-હેમ
પ્રકાશ મહાવ્યાકરણના ઉત્તરાર્ધમાં ૬ ૮૮૫ થી ૯૫૦ માં ‘વરદી-કફનો : ઉરિ સૂત્ર: ૪૪૨
{ છે તેમજ મનોહરવિજયજી નું અલમ પુસ્તક પણ છે.

Page #98

કન પ્રક્રિયા માળ% માન ન...વગેરે નાહ ન ર્ત માં તેની મેતુના:- જમવા માટે મનવાળો મેતુ sq=1 અનુક્રમણિકા આપેલ છે-વિસ્તારભય ધી અને રાજ નથી ! રંગના 5 નું પ્રથમ .૨ ) = (બ. સ્ત્રી જ લે ૫) [૧૪]
મારા + મના; (૧૩૧) fજાયાં શિવાળાં તુવળ૨ મવિશ્વની પ૩૧૩ ૦ રાજુલા =જવા માટે ઇચ્છાવાળે રૂમ+ામ=17+ામ
-
પદમાં “સુર” પ્રત્ય નિયામાં...મતિ * સૂત્રપૃથળ :-કાયાં યાચાં તુમ ણવ માન્ત |
પ/૩/૧૩ થી થયે છે. * કૃતિ - જમા ધાતુમાં વિવિધ દ્વારા %િET- ! ऽर्थः प्रयोजनं यस्यास्तस्थां क्रिया यामुपरदे
0 = ને થર્ડ થતાં) મસુમ પડ્યું ह्माद्धातो
| 0 રૂ૫ = (નાં પુરું વે ) અન્ + + स्तुमादया स्युशकतु' कारकः कारियामील याति ।
19ત્યર્થો:-જે ધાતુની સુખ-g%3-મgિવી. અનુજ :- મતરિતેવા ૩/૨/૧૯ થી ૪૪ કરવા યે છે તેનાથી વાય એવી યા જ કયેજન જેને
ક વિશેષ :- 0 RET: = કમ + શાએની ક્રિયા ઉષદમાં હેતે કરે ભવિથ અર્થમાં તા ૪ + હૃાક = મારી ઇચ્છાવાળે ધાતુથી તુન વગેરે પ્રત્યય થાય છે ( લેખમાં જ્યાં સરક કિયા બીજી ક્રિયાના તાપ જણાતી હોય ત્યાં પ્રથમ ક્રિયા સૂયક ધાતુને ભવિષ્યકાળના અર્થમાં તુF 0, (ર) અને
(૩૩) વામમારે પ/૧૧૪ મણિd ના પ્રત્યય થાય છે
પ્રથા :- જat સુર - મદ્ મારે 0 મ - += કરતુન - કે તે માટે (નાકને ! જ કૃતિ :- વર્ષે મારે શું છે ગુ થી મુ9).
પુરુ કૃત્યર્થ:- જે અઈમાં ધાતુ હોય તે અર્થ 0 16:- (મ) નાદિને ર૦ થી રૂઢિ | મી) ધાતુના અર્થમાં જ વર ( ર ), કુબ મને મા = ૪૨ + એ.
! પ્રત્યપે થાય છે –“મારે' ક્રિયા સૂચક છે. ઉદાહરણ સુત્ર: રિજ્ઞામિ-દામ (મવિ. પ.પુ એ વ)= દર ૪ (૩ ૧૩૪ માં જુઓ). स्यस्य या हट) इत्यामि-करेयामि અહીં ઉપકમાં “પા”-જાતી ક્રિયા છે તેનું પ્રજન
વિશેષ:-0 ઉદાહરણ – શૂરવા “” કરવાની ક્રિયા અને તે ભવિષ્ય વર્ષમાં માટે “સુર”
[૧૯] વગેરે પ્રત્યય થયા
(१३४) शकधृषज्ञारभलभसहाह ग्ला घटान्ति समर्थाधे * અનુવૃત્ત :- ૫/- થી વાતે
તુમ /૦ - 1 વિશેષ :- 0 ક્રિયાકાં ન કહ્યું ? * સૂત્રથા - -જ્ઞા-૨૫-૨૫ હૃ-મ'મિક્ષિો રિ ગા ગા મહીં જટા નિસાનાં હેતુ૨૫] સ્ત્ર-૧-ર-૧૧ ૩૪૬ પણ ક્રિયારૂ ત્થી
* જૂરિ :- ૪ ર ઘાપુ રામ, 0 ક્રિાથai કેમ કહ્યું :
च नासूर रुदेषु कर्मभूताद्धातोस्तुभ स्यान् । शस्नेति पारयति થાવતજો વતિત વાર દેહતાં તારું કપડું પડી જશે - a મેકર દ4 રીક અહી દેવાની ક્રિયા ક૫ડું પડવાના હેતુરૂપ ની
ક
:- સાધુ- સત્રમ્ - - [૧૧૭]
-re -- - અથવા ધાતુ છે. તેમજ ઈચ્છા (૧૩ર) તુમશ્ચ ા ૩/૨/૧૪
અજર મને સમર્થ અવળ શાતુઓ ઉપvમાં સુત્રપૃથા:- તુમ ૩ અને
હેતે કર્મભૂત ધાતુઓને તુમ થાય છે * વૃત્તિ - સુર્ભની ને રે ૩૬ 1 0 શાતિ – કાતિ ના રામ ભોજન કરવા માટે भोक्तुमनाः । गनुकाम:
શક્તિમાન છે. 1 કૃત્યર્થ – તુમ અને સમ ના એને મન અહીં રા ધાતુ અને તેને સમાનાર્થી વાર અને વાન શબ્દ ઉત્તરપદમાં હોય ત્યારે . ૫ ઘાયછે. - કે બન્ને વધા છે.

Page #99

wwermusuTIAnunwana
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા OJP :-इन्छ ।-ठेगुन - अनुमा ४२७ धज् (4) मध्य थापा (01-2mint छ (समानार्थी वाग्छु = वाञ्छ।
पछते - अशादि-पेदे का ( नया एयो ११ 0समय:- सन ग्रीन = १६५ का समय बन्धुपार: ५५ पवन (ब)=णे अन से *मनुरी:- ५/४/८८ की कीमः इच्छायें
अति निक्षी मन -१४-0-ते
रुज्यन रेग:-२५ रुजत इने - रेपी से ते nि :- अन्य 314 :
10 वेश: विश् +ध-विशति इतन्नेपर (वय ५५तन 0 ज्ञा-जानात जमानाय - वेत्त - नारी 0 लभू-लमते माना -विन्दते = मेगवे.
0 स्पश": = २५२४ - स्पृश् + घन् 0 रम् - भारमते , प्रकमते । 0 अस्-मत भरत - ५
६ :-- ॐ धम् (अ) ५५ चू ना क्
|ज ने १२५ भ. बर ११ माछ (१३५) कालोठा सनो तुम्हारे ५/330 अशक्षिा ते ५५५ मने पेदे ५३क्षार्नु *सूत्र५२०:-काल-चेला-समये- तुमू का अवसरे
[२२] * :- एषुत्रिपादेवसरे गम्ये धातास्तु वा स्यात् काला मोक्तुर । बेला भातुम् । समले भेक्तु । पक्षे
(136) भाषाको ५/३/१८ काले भोजनस्य ।
५५ सन -- कों: त्यय :- काल वेला ने मानो
Kirt :- भावे कवर्जिते च करके धालो કે ઈ (શબ્દો ઉપામાં હોય અને વનસુર અહં મુખ્ય
स्यात् । रात: । माग दामः । वय , भाव: भानयता धाया तुन् प्रत्यय ४५ ५.१७
भवृ4.":- ( धात्य') अ५° 0 काल; मोक्तुम् = समपान १
समयमा ने
पन
- 0 वेला मतितुम् = 1100
४२९३ - - - - न अध'२ . 0 सनम - भक्त् ि = सन स५५
मातुने धन ५५ याय ત્રમાં અવસર આઈ છે માટે તુ કયલાની
0 भाप:- शक म प धन (4) कोऽभिटश्चजाः तुं भक्तुिम् ययुं ५ काला भाजप पती विस
४//tोचन, गति थी अ आ पाक: ક્તિ થી વાકય બનેછે.
० त्याग:-31 रमजारमा पनि मुर) भविष:-0 अवसरे म यु ? 0 दादा-दा+चञ्चार ऐकूडीमा ऐ) दै+अ कालः पवते भूनानि - प्राशीम ने 4 मी काल = दाय् + अ यस अन मार पन् ने तुम्न लागे 0 आयः अव अय् + 2 = Np 0*पौषा-अनुना ५/४/२४ थी तुर अ५५नी प्राप्ति0 भाभूपी = भावन
ने 48 वियच 24 नाराय-मुजरात :... ५.६ रुजवा ५/५११६ ११ इञ् तव्य + (हीनो) स्य
[१२२१] (138) पररुजविशम्शे घा ५/3/१६
भावात २८ (
२ ५ )नी मनु* पुत्र :- पद-रुज - वैश- वत्
८३ सयुभिः १५८ पर्याया...णक: सुकी *प्रात:- अश्वो घन् । 15दे पर
वाप स मा लागुरश ५/१०४ (सूत्र: १५३ पादः । एवं रेगः, वेशः स्पर्शः ।
ની તજવતિ માં ૧ર ૧ ફેમ' કે .ત્ર અર્થમાં સમજવું त्य :- पद, रुत्, विश्रामालाहीमा नदी
'प्रयाऽनुजा
हात मा. २,
...
10
[2223]

Page #100

___(130) मुश्याऽल् 4:353
| अनुव :- भूयोऽलू ५/७/- 3
उलू
त:- एभ्य: सोपना भयो भानावरिल स्यात् ।
यी घञ्प्रत्यय लाये। समयः । संश्रयः । विधस:
शेषना :-(34वर्षादयः क्ली ५/७/२४ 4:-- 1 सखित भू, भ भने वर्ष शेरेश है। अल प्रत्या -त निपत रायछ भने ते अद् पातुमाने का मने M] २४मा अल् (अ)/न सिंग पायछे वर्णम ,भयम् ,भनम ,नए [५७८]
(४०) समद प्रमही वर्षे ५/3/33 ६५ भा संमदा 10 :- प्रभ: प्रभाग-प्र++4 (4)-प्र+ भने प्रदः - अल् पत्या- तनयाय * [44]
(४) निधोध सइबोद्घ नापघने एनानिमित्त प्रशस्त पार :- संश्रयः=art आयते
-गणाऽत्यापान ङ्गासन्नर ५/3/33निघनिभित
- संश्रीपले ले. जसा सम् + + अ
'मा उदध प्रशस्त मा समभुमा उदघन 0 दवस = १२.५ पायु-शेषेण अवान् = वि+म= अत्याधात अयमा अपघन शरीरना ना भय भी, वन्य ३७४४19 पद मास धम् लि+घ +
उपध्न न
स भा अल् प्रत्ययान्त नपाटन * :- (1) मागाकोः
४राया 0 निघा: वृक्षा: ५५५
५ ५८०] (२) ५/३२२ २६ उपसर्वात
१२२५ ५ :--0 सेपटग ?
(१४०) मूर्तिनिधिताऽनोमन ५/३/२७ भावः भूपिन् भाकाकोः ५/३/१८ 40 घ * सूत्र :- भूनि-निचित भन्न घनः 0 भू-श्र- "द् ने 3५२ २५ भल् १३५ ते नियम वृति :- मूर्तिः काठिन्य , निचितं निरन्तरगा , भसा માટે આ સૂત્ર છે.
| मेघा हार घनादेशथान: घनाः { Pakiki सूत्र ५/3/५३ उदः श्रे सु। अलू प्रत्यय घता मेघः . ना अनिवारछे.
r :- मूर्ति: ४० नचितां[१२१४]
नित, अनमेष मेसरमा हन् पातुने लू १५ (३३४) युवर्ण वशगगन अहः ५.३२८
લાગીને 1 દેશ થાય છે
दधि घनः केशः: दी। ४० (५) १५ – हनू+मलू ४ ५ :-३ वर्ण दृ-का-रण-पद्ग्रहः ।
* :-गो लगायो .देदो ग्रथ0 घनो मेध: धन मेष मापदलोलूपालचरः। यः । रालयः घर: । मादरः । मनुति :- (१)
दिपकडलमा निजाताभरपदी हर्षे' निपा- (२) ५/३/१४ारमा सत्यादि । निषादयोऽभू । ..
१५ :-0 २५ष्ट त्यर्थ :- इ -त, उ पति पातु
१२२५] वृ, , वझू, रण , ग, या, पातु तथा सन्त
(१४) वेरवान्ये प्रथने ६/3/६५ पातु भानाला (इ) विचर: वनस्च ल : नय् - ( ये) १ ५::--: - शदे प्रथने (३) की क्र. ५ - क्री + अर
* वृति:-वः परात् स्तृणातेरशन्दविषये विस्तीर्णत्वे (उ) स-रवः मा। - रु + अल्
पञ् स्यात् । विस्तार: पटस्य । शब्दे तु विस्तलः (ऊ) लू-लया थे.. भाग - लू+ मलू
gr :- वि दिन स्तृ धातुने १४ (१) बर:१३ वियते इति - वृ + अल्
વિષયમાં વિસ્તાર અર્થમાં દર્ પ્રત્યય થાય છે. (E) am + = आदरः = आ६२
0 विस्तारः पट-१ - ५४iने., ३५१ -- वि + स्तृ (६) श: - २01. (रण) रणः = २६ion: पञ् = वि + तार + अ

Page #101

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા 0 अ-शब्द भद्यु!
(१४४) यजिस्वपिरक्षियतिप्रच्छी ना4/3/८५ બમાં ઇબ ન લાવ જેમ વિશ: ઘાયનું છાન
*HYथ:-यनि-स्वपि-रक्षि-यति प्रच्छना विस्तृ+अल
* ति:- एभ्यो भाषाका स्यात् । यज्ञा स्वनः *मनुति :- यु पू द्रोः धान् ५/३/५४ घन् | रक्षणः । यत्नः । प्रश्न: भविशेष:- 0 २५
प्रत्य र्थ :- यज् , स्वप् , रक्ष् , यत्, प्रच्छन्
ધતુઓને ભાવ અને અકર્તામાં પ્રત્યય થાય છે. [१२२७]
0 यज्ञ:-41-य+न-यज्ञ यज्ञः (१४२) दिवतोऽथुः ५/3/03
0 स्वप्नः = २५4- स्वप्न *५ ५० :-टु-इतः मथु!
0 रक्ष्णः = २६५ - रक्ष् + न = रक्ष + , * पृत्ति :- टिपतो धातोर्मावाकोरथुः स्यात् । वेपथुः।। 0 यत्नः = प्रयास - यत् + न घम:
10 प्रश्न:=21-प्रन्न्+न% (भनुनासिके च्छवः शूट ॥ प्रत्यर्थ:-टु-इस डोप तुमानेला च्छ् । श् प्रश् + न અને અત અર્થમાં અણુ પ્રત્યય થાય
* नुभूति :- भावाऽकळ: ५//ne 0 वेपथुः ५-वेप्+यु (टुवेपङ चलने-वे । 0 बमथुः-पम-वम्+ मथु (टुवमुउद्गिरणे-वा)
5 विष :- 0 २५ष्ट + अनुवृति :- भावाऽकत्रो ! /3/10
[११30] विशेष :-0 मसला पायी पम्, मल् (१४५) उपसर्गादः किः ५/3/40 ५१ . वेपः पूषन् क्षु अल् - क्षवः
सूत्र५५७ :- उपसर्गात् द. कि! [१२२८]
+वृति:-सोपसर्गाः । संज्ञाद किः स्यात आदिः । निधिः (१४3) वितस्त्रिमा तत्कनम् ५/3/८४
त्य:- 84 दिन दा संशावाणा *सुत्रपृ५०:-डु-इत: त्रिम तत् कृतम्
पातुमाने कि (इ) प्रत्१५ 140 भाविमा मा *वृति:-बितो धाता ना कोस्विमक् तेन कृतमिल क्ये दा+कि (E)=(इडेत्पुस चाता लुक्) भा+द+३ = मादि। पाकेन कृतं पक् विनम् । कृत्रमा दागस्तादेशे परीत्रिमम10 निधिः सर - नि + धा + कि
प्रत्य':-हु-नावे पातुमाना भने माता मयमा त्रिमक (त्रिम) प्र.५५थापनातु
942 - 0 किन्-मा मायभार न "मया रे मेरा मय हो -
- इडेत्पुसिचातालुक् ४/3/९४ 0 पक्मनांपाकेन कृतान्त्रमा पत्रिम
| 0 दा संसा-मको दाधो दा २५) दांम् , देछ, दांग, डुपचिंए पाके की पच्)
| दांच, खें. धांम् ॥
10दे भने धे न भासयक्षरस्य ४/२/१५ मा 0 कृत्रिमम-कृत्रिम - किंतु प्रत्यय देवा-1 थाय (डुकंग करणेभीक घg)
[22321 परीस्त्रिमानया यय-परि+दा+त्रिपम स्वरदप।
(१४१) व्याप्यादाधारे ५/3/ct साद० ४/४/eी दा ने त) परित+त्रिम(धुटेोधुटी म्वेवा 41) परि+तत्रिम दहित २/ 14-परी+ ५५० :- ज्याप्यात आधारे त+त्रिमम् - (हुदांगक दाने नादा)
* त:- पाप्यपूर्वादासज्ञाधारे कि: स्यात् । जलधिः
.मतधिः मनुति :- भागऽकळ: ५//1८
प्रत्यक्ष :- म पछी माया दा " विश५:-0 प्रत्यक्ष कुमार किन पातुमाने आधार मां कि (इ. प्रत्यय यायछे. છે તેથી મુણ નિધિ થશે
0 बलधिः = समुद्र जलं धीयतेऽस्मिन्न इति जल+धा. [१२२८]
कि = जल + धू + ३

Page #102

કૃદન્ત પ્રક્રિયા
* અનુŕા :-૩7
વર્ષ –
+: ૧૩૮૭ થી ૨: વ
ની વાવ વ //પ વા
॥ સંજ્ઞા
0 ત્રમાં કરેલ ‘“આવા નું ક્રુફ કાંન્તર વિષે
માટે છે.
: ૩૮૯ ñર્ પછી
ને રોષત :– (૪૩) ધાતુ (ધા) વાસ્તુતે ૬ (૬)પ્રત્યય ચાવપક ્←ધાત્ર= અર્+7=પત્ર: નર્યાત હતું [22332]
[૫૮]
(૧૪૭) fi fr: Usen
* :- માત્રનેત્ર:1 િ ऋते नवे लू ने । यसे चे ते जग्ददेशे वः
-
4 વર્ષી :- ભાવ અને ‰ાઁ કાષ્ટ અથ માં ધાતુને સી.અંગે તેત્ર (A) પ્રત્યય થાયછે 0 તે: કરવું હૂઁ + àI = + fa ટૂ+q1=guફેરેલાં૦ ૪/૨/૬૮ 0 ગોંધઃ ખાવું મ+કેલ= (વેચાવા ગ ્+1= બચ41f૦ ધી ત્ તે પ્
તુ ના
થી
धू લાપ થતાં) નવા
અનુત્તિ :- માત્રા5f
હો વેગ :- 0 સ્ત્રી.લંગ ક્રમ કહું ? 6[R; +3 -57 ્-સોલિંગની માટે દર્દી ન લાગે 0 ક્યૂ વગેરેનું આ અન્ના સૂત્રસે
0 સ્ત્રીલિંગ અનિયાર ૫/૩/૯૧ થી ૫/૩/૧૨૨ માટે મૂત્ર સુધી એટલે કે પ્રક્રિયા પુત્ર ૧૬૨ સુધી ના તે કે [૨૨૩૩]
૧૪૮) સાતેફે મૂતિ નિદે એ ૫/૩/૯૪ વૃતિ :- તે માત્ર સ્ત્રવાં નારા 4 4144 માટે ગીત: વત: સ્થા ત: માત્રા ।
ત નૃત્યચ :-માતે, તે તેવગેર સાબુ કે પ ટારેટ અથ માં સ્ત્રીલિંગે ક્રૂ થયાન્ત નિાયત કરાયા.
* મુતિ; – સંબંધ છે તેઃ = મત્ર
) ચૂતિ; - સોંપ* 0 ઝૂંબેશ = ગતિ
૦ ૩૩ - સાપન 0
Č: = જ઼ાર્તિ
અનુ.:-(૧) માડો: (૨) સ્ત્ર

વિશેષ :- 0 તિ યાતત સૂર્યš છઠ્ઠા સબ્દોની વ્યુત્પન સંસ્કૃત્તિ કેન્યામાં એક છે કે - રાતડના દિઃ વગેરે
રાધવૃતિ :વ-વસ્ માતુતે ભાગ
{
0 ++1=ft: મૂળ સાસ્ત્ર પાઠને ગાવા થૈને (તે)= (AITAARA ૪૨૧ થી) ૪૩/૯૭ થી) +3=1: ચવ + F3 = પલે:
(૪) T[ x ૫/૩/૯૬ સલિંગ દિકરે પક્ષે આસ્થા = બધા થી
(૮૩) નામનામ ૩૫માં સ્ત્રી તે રા થાય.
0 X-X3
0
ટુનઃ કાવું
[?૨૩૪ ]
થયે
(૧૯) વરિત્રથમ: ચક્ ૫૩૨૯૭
ગ્૦ ૪ ૪ ૫ ૬ થી
ને ચુંટયુટ કુંવાર - પિગ વર્ * બ્રૂત્તિ – Â પાસે
વ્ ત્ર થ
अट्याबमा इ
છે.
F
7 ક માટે ) TM તા ૢ તે થતા થયે છે.
વારોમાથ
: ૪/૪/૧૧ થી ૬ = હેત; પક્ષે (૩કર્રાત:- ૫/૩/ ૧૦ થી ૬ પ્રત્યક્ષ થતા ના+ U = F
{૩}
વિ:- {}
}
+

બૃહદ્ ર્ -ગાયનું ખાતુ ખાને
સ્ત્રીલિંગે વઘુ પ્રય્ થાય 0 મઘા = મેનવું - X+FE =FL+ એ-ત્ર-રી-તે કાળ-ફરવું બર′′ | T
લ = ( તેિન
એ.
~ રીતે
छन् + कथप् + भा
યજ્ઞ - ૨ + વધવું = ૧ (મૃત્
યુનુને
[૫૨]
અપમાં
ધાતુને +T =માન
દિલ પર થી ત્રિમાં
क
માં. ૐ છે. ન
કામ માટે यादेः कथी वृत्
છે તે વા: ૫/૬૪૬ ચી થતાં જે પાંચ પ્રસા માં
સંવત્ છે તેમાં આ વઘૂ તું ચંદ્રભું ન થાય
[2234]
* વ્યુત્પત્તિ-મધ્યમવૃત્તિ ભા. ર, 223, ષાથ -214

Page #103

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા (૧૫o) ૨ વા ૫૩૧૦૦ 0 ઘર + ૨૨ + $ +મ = પિત્ત = સેવા ક વૃત્તિ :- માવાદ: શા કવર વા થાતા !
ક વિશેષ:-0 જેઃ કેમ કહ્યું ? શિયા, યા, કુતિ: ક ન્ય - કુ (૬) ધાતુને ભાવ અને
[૨૭૩૮] અકર્તા કારક અર્થમાં સ્ત્રીલિગે રા (4) અને ૬ વિકપે
(૧૫૩) વાડ ટ્રાન ૫/૩/૧૦૩ થાયછે (ા-જા=રવું-+ ()+બા=(રિ: રાકથા
* સુત્રપૃથ0 - વા મટ્યાત શર્વે ૪/૩/૧૧થી) ગિા ( ૪૬//પરથી)!
વૃત્તિ :- મટે તાત્ વા મટાટા બટાટા ! દિ+મા (૫) =કરવું ( માત્ર દૂર
ગg | નાના નાના રવિ પ્રયાસ કરતા : કુતિ થી) +++ મા= યા
વાવા તે ગુ નારા હત્ | હા, કદ્દા | - તિ) કૃતિ = કરવું ? + વિત
વૃત્ય - ઘટ્ટ પ્રત્યયાત એવા મર્ ધાતુને અનુકૃતિ:- (૧) મારા ૫//૧૮
ભાવ અને અસ્ત કારક અર્થમાં સ્ત્રીલિંગે વિકલ્પ થાય (૨) ત્રિક વિ ૧/૮ () માઘટિa૫/૩૬
થયા પક્ષે બટાટા ખૂબ કે વારંવાર આથાવું-મ+ થી કાળું
થ૬ (૨૦ ૩/૪/૧૦ થી ૬) = (ારે દ્ધિતીય 1 વિશેષ :- ૨ કાર થી કાપુ નું મહણ થાય છે ! ૪/૧/૪ થી ઘ =ધ્ય ગાથાના૪/૪૮ માળા 0 8 – માત ૨/૪/૧૮ થી થયે
જાહે: થી માં બટાટા = (અત: ૪,૮૨, ડિજિસ T૧ર૩૪]
૪૩૮ થી ૨ લે ૫) મટ= (૧) રાશિ પ્રવાત ૫૩) ૧૫) પૃવેદઝાયાદગાળામાશ્રદૂSતદ્નપ/૩/૧૦૧ ૧૫ થી = મટાટા પક્ષે (૨) આત્ર થી ય-મટાયા
વપૃથo:- કૃપા-છ-વાગા-31-1-મા ! અનુવૃત્તિ – જે. કૃરઃ ૫//૧૦૨ થી ૫: श्रद्धा-अन्तर्धा
વિશેષ - 0 સ્ત્રીલિંગ હેવાથી મા સત્ર *વૃત્તિ :- તે ત્રિમાં નિવારણા
વગાડી અન્ય થઈ. Eય - કૃણા વગેરે શબ્દ સ્ત્રીલિમે નિપાત કરાય છે.
u શેષવૃત્તિ:- (૪૫) વાઢ ૫/૩/૧૦૪ ના 0 કૃપા - શિકાર (ા પ્રત્યય)
ધાતુને ભાવ અને આકર્તાકારક અર્થમાં સ્ત્રીલિગે રા અને
| પ્રત્યય થાય છે. (૪) રાજીવ મા=સાળ પક્ષે (1) 0 છા = ઈશ (૪) 0 વાગ્ન = યાયન (ન)
કાશ+મ = નાના = જાગરણ
[૫૮] 0 7ળ = તૃષ્ણા ( 0 1 = કૃપા (મ)
(૪૬) સં જે પ્રાણા ૫૩૧૫ રજૂ ધાતુ અને 0 માં = તેજ (વરૂ) ૭ શ્રદ્ધા = શ્રદ્ધા (બહૂ 0 મત
અને પ્રત્યયવાળા ધાતુને ભાવ અને અકર્તાકાર અર્થમા = અંતર્ધાન થવું (મ)
સ્ત્રીલિંગે રા પ્રત્યય થાય છે. ક વિશેષ:- ૭ શબ્દ માત્ર ભાર અર્થમાં | 0 માર્શ 81 = મા+$ R+૪ મા = માથા અને બીજા બધા ભાવ તથા આર્તા કાર આમાં સમજવા
0 miાવા-g[+મા+આ+માં = રક્ષણ 0 વ્યુત્પત્તિ - કૃવત્ત: શા મૃા વગેરે
(મા પ્રત્યયાત છે.)
[૫૮૫]. [૧ર૩૭]
(૪૭) તે નુ સનાત ૫/૩/૧૦૬ તે પછી (૧૫) g: 9 : ૫/૩/૧૦૨
ટુ આવતી હોય એ ધાતુ જે ગુરૂ અક્ષરવાળે અને * સુત્રપૃથ0 – વદ - ૧
યંજનાત હોય તો તેને ભાવ અને આર્તા અર્થમાં * ૪:- મrai vqi : લવા રે IT સ્ત્રીલિંગે રા પ્રત્યય થાય • વર્ષા
0 ફુહા = ચેષ્ટા – સું+રા+મા (મહીં હું મુરૂ અક્ષર કિ કૃત્ય :- વરિ પૂર્વ અને રર ધાતુને ! છે, હું વ્યંજનાન્ત છે ભાવ અને અસ્ત-માર મયમાં સ્ત્રીલિમે પ્રત્યય થાય | 0 1 = ધારણ
[૫૮] 0 વરિ + = + 1 + આ = 3a – ગમન કરવું
[૧ર૩૯].

Page #104

સંક્રન્ત પ્રક્રિયા
(૧૫) પિત!Sરૂ. ૫૩૨૦૭ } પુત - વર્ કર તિ :- વિર્યે ધનુયે ગર્ગા:
q' }
મજૂ થાત્
૪૪ બૃત્ય - વિશ્ર્વ હોય તેમ લ જંતુ એ ને સાવ અતે ખર્તા અથ”માં સ્ત્રાનિંગે ચંદ્ર અ) પ્રત્યય થાય –ધવુ ' + $ + T
ધારા :- (૧) મTSf: ૫/૮ {૨} =માં ન: પ૯૧
જ ધરોષ – ) વ્ કાર કરું તે ! દુધત્ વ માં પૂલ નાળી 0 ૐ કાર દિન કામ* માટે છે.
[1280]
૫) મિટ્ટાચઃ ૫/૩/૧૮
મિલ ! દિશા
વસ્તુ છે.
પતિનું વાસ્તવ નિવારવા |
ક
નૃત્ય :- મિા વગેરે સન્દે ભાત્ર અને તાં ખ”માં સીલિંગ મુયક મર્ પ્રત્યયાન્ત નિતન કરાયા 0 મિ= ભેવું *મર્ + vs + T
0 છ = છેલ્લુ ક્ + અ +
*
અતેઃ- (૧) માત્ર ૪ ૫/૩/૧૮ (૨) ત્રમાં સઃ ૫/૩/૯૧ પી ત્રાં (૩) fqs૬ ૫/૩/૧૭ થી વિષ્ણુ 04ઃ મુના, ૩, ૨૨, હા, કુ, રૃY...વગેરે 0 અધ વિશેષ મા ગેરેજયું. અન્યત્ર મિલેટ પથાય
આમ, છા ત્રણ,
પ્રત્યયાત
0 બ.વ. મુકું તે આકૃતિ યુને મટેછે તેનધા ચૂર્ણ વગેરે સદ્ધ થાયછે.
0 વિરોધથી વ્યુત્પત્તિ જોવા માટે-મધ્યમા ત્ત- અર ૬, ૨- ૨૨૫-૨૬, શ્રૃદ્ધનેઽધ્યાય ૪, વા. પૃ. ૨૨૦-૨૨ એવા-મકે *વિાતની ત્રણ વસ્તુ ઇબ્ન છે (૧) નંઢરાયાની ક્રિયા (૨૬ પ્રાપ્તિમાં બાન (૪) અધિષ્ટ અપની વવક્ષા
[2382]

पाव पाने
का
ત્રમે બેનાત્ - શ્રૃહપિત્ત ભા. ૬, પૃ. ૨૯૬
(૧૫૬} = {xxxx = ૫/૩/૧૪
તું
સર્ચત્રપૂ
kiri
બનતા
યસ વર્
મામી
ધાતુઓ તથા મણ્ વગેરે સમ પૂરું પર્ રાદ :-- ઉપસર રહિત એવા જૂ વગેરે ગેરે કાતુ એને જાવ અને અકર્તી અથમાં સ્ત્રોલિંગ દર્શાવો. ...ચિત્ર કોષ (ગામ ના ૧/ક/પ૦ થી }
0 સત્ = સાર - સ ્ત્ારાવ્
*
કુલ :- (૧) માયાનગ: ૫/૩/૧૮ (૨) દેત્ર ૧૪૬ ૯ થી
કુલ વષ :- ) ધાર્િમક શ્રુત, ર્, ફ્રૂટ્ , F, X પુખ્ત, મૃત, પી, ત્ર, સ ...(વત્ સ્ વસ્ , વર, મા, પ, હે લ ૧૧ ૐ, 'રબળ, વી, પાનવ nā, પટ્ટ, તુ બર્વે, 1.1
૨} {{૩} : ૧ •
0 êની ન્યુ વિલેજા માટે વૃત્તિ જ મેડ્રાય
श. न्या ५ २२४
- t૮) ચા ના પ/૭/૧૧૧ ગી વગેરે ભાતુને બાવ ને ક માં ત્રીલિંગ વિકિમે ડગેક 0 માઁ પક્ષે માંટેડ = ભદ્રે મીવિલ -શુ મતિ., દૂત, ચ, બે, તે, ત્તિ, વ્રુત્તિ, દછે: પક્ષે સદ્ થી માદા, દૂધ વગેરે
[૧૪]
(૧૫૭) નગોડને ના૨ે ૧૨/૦૦
૨૦:- વિવે सम्भवाः लि
ર
શિવાની મારી -
જણાતા યા ભાત અને ખ માં સ્ત્રીસંગે સત્ત
પ્રત્યય થાય.
મને તે સૂગ - તારે! જન્મ ન ઘાએ
24 નળ્યું - ' ને કરપ્શન નો
તુ {૨} xii !
-

સુમતિ. તમન્
- (૧) ૨૨ ૨૪૦૯ /1/૧૮
૫/૩/૯

Page #105

૯
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા ૧ વિષ:- વ મ કહ્યું :
(૧૬૦) મરે ૫/૩/૧૨ મૃતિરૂં નામ મગાતા હેલુચ્ચા તાપમત થાઓ – શાપ ક,વૃત્તિ:- રવિ રે મારે હિaiાં પાતળા wત ર અર્થ છે પણ નવું અર્થ નથી 0 શારે કેમ કહ્યું ?
197માં – ભાવ અર્થમાં વિગે છR મ િવરહ્મ ૫ડું નકરવું – અહીં શાક અથ નથી પ્રથાય. = (હિ) રૌમ =( કથાવતe T૧૪૩
(૧૧) સૌશાજૂિ મા=શાયા (૧૫૮) અષા : ૫૩/ ૮
અનુવનિ :- (૧) સ્ત્રિ રિટ ૧ થી ત્રિા પૃથ૦:- રી – હા – ૩
| (૨) વાર્દ ૧૨૦ થી ૧૧ * વૃત્તિ:-ઘેડનિઃ સાત ગાર્નિ: હાનિ:નિઃ
દર વિશેષ - અહીં મર્તા કાર અધિકાર 19ત્યય - સ્ત્ર, , વા ધાતુને હલ
| સમાપ્ત થયા છે. માત્ર મારે અધિકાર ચાલુ રહે અને મા અમૃમાં સ્ત્રીલિંગ સૂચી ને પ્રત્યય થાય છે. o બહાભ અવિયરથી હા કહ્યા વગેરેમાં શું પ્રત્યક થી 0 સ્ટારને: = ગાનિ - મા + મન 0 દાન = હાનિ 6 યાનિ = ક્ય
[ ૪૬] કે અનુકૃતિ - (છ માવા: પd
૧૧) જીવે વત: ૧૩/૧૨૭ (૨) ત્રિમાં વિત: ૫/૯૧ થી ત્રિનાં
- વરિ:- નપુર મા રૂઃ સ્થાન સર હૃતિક ૩) નગોડનિં: ૫/૫/૧૭ થી ચા
ત્ય:- ભાવ અર્થમાં તુને નપુસ1 1 વિશેષ - 0 ૐ ધાતુ - આત કGરહ્યા
લિગે ૩ પ્રશ્ય થાય. 1/૨૧ થી છે ને
કa 0 સાહસિતમ તારું હાસ્ય-+a-ટુ હેવા [૧૪૪]
* અનુકૃતિ :- મારે ૫/૧૨૨ (૧૫) પરાર્થોપત જ ન ૫૩૧૧૦ | દ: વિશેષ :- 0 ી કેમ કહ્યું : * સુત્રપૃથo – v-કઈ-ગ- રાજા હસવું - - પુલિંગ વિવક્ષામાં પન્ન *ત્તિ -૪૫ મત માલિશા છે ક્ષમતા પ્રત્યય લાગે છે.
* [૧૭૪૭) ત્યય -જય-કમ-મ-જેતા, શ્રી દેવું તાતિ જન્મ તથા મારપી પ્રમ્બ અને જવાબ
૬૨) અનઃ ૫૩/૧૪ જણા હેયતો ધાતુને બાર અને માતા અમાં વૃત્તિ - મા સ્ટી ધારન સ્પા મનમ ત્રીલિંગ જ પ્રત્યય થાય છે.
- દ ત્ય -ભાવ અર્થમાં ધાતુને નપુંસ 0 વર :- મન નારિજા તમારે એને કમવારે) વિશે અનઃ (અ) પ્રત્યય થાયછે. માનવામા = (મલ્હo ૨//૧૧ થી ૫ ને so . માં = (
મ ન મન- મનઃ - તું થતા બારસ
અનુવૃત્તિ:- (૧) મા ૫/૧૨૨. 0 :-tg મણિશાન તું રડી ખાવાને એમ(બ) () + ૫/૧૨ 0 उत्पति - कुमक्षिका मे उगादि અનુવૃત્તિ - ૧૨ માયા માં
વિષ :- પ્રત્યમાં કાર ફી પ્રત્યય
માટે છે (જોકે આ સમાં તેનું પ્રજનનથી), ( ત્રિપાં વિતા ૫/૯ પ ત્રિપ (1 ગ્રાહ૫ને ૫/૧૧૯
[ ૪૮] વિશેષ: બહુવમ અધિકારથી અત્યારે
(૧૩) ધારે ૫/૩/૧૨૯ ન થાયવુમુલ ડારિ-મને ભુખ ઉત્પન્ન થઈ(અહીં સુ o :- જ - માવારે શશિ પ્રચાર પ/૧૫ થી ૪ પ્રત્યા થયા, * વૃતિ:- અ ર્થશે તેર તૂ I gવળી [૧૫]
सक्तुधानी।

Page #106

દિન પ્રક્રિયા
lai
रम्यादिभ्यः कठीवे अनट् । रथी । वचिदन प्राय सम्ब
मिश:-01 छ-छष्णू सुचरणे चुरादिभ्यो निधनकाय यथायोग ला 5 महमा शिशिन् उनि-
णि वृत्यर्थ :-१२५ भने २५।२ मा तु प्रत्यय सामना जिस५५यो, एके पास्य कुम ने अनट् (अन) प्रत्यय साय.
शेपवृत्ति) घीस यन - छद्मन्यु 0 एपणी-3 तास या ते - अनर डी0 घर पर रन
छ. - एण्यतेऽनया 0 सक्नधानी - म साय। ५. म-सक्तु
10 नाम्नि भ ! +धा+अनद+डी
प्रहरणे दण्डः - भली | * मु र :- अनट ५/३/१२४
10 'बहुल विजयी २५० साल 'वि२५ :-0 डीयर -- अपोकण
प्रमाधन: - लगियन्त धीरन प्रत्यय सायचे. नन् स्न टिलान २/४,२० माया शति :- (५०, रम्यादिभ्यः कसरि ५/3/१२४/
ને પ્રશ્ય થી ઘ લાગે છે કે તે માત્ર ઉપસર્ગ રહિત रम् गरे प नि । अन्? या
छद् पातुन. ६५ ३.२ ३.२५ थाय (छद् नो छद् [५६] रमणी भी रम् + भनट+ही
[५] 0४॥ अन् ७.५ सविनायक
:जत्व थाय.
रूत तर
२ fati त ३१ र १२
। घञ् प्रत्यय पाय अपना (५) नाम्यादेरेव ने २/3/८१ दु२ सिवायना ५२
4t२ 30+ + मारबर-, पश्या ५२ न गमन
धन , बिस्तार: ७६ - अरस्तु+पञ् (५८२] धातुथी ५२ १८ प्रत्य (पना न् न ण था -
(५४) यजलाद घ५/३/१२ ०५i-1 धतुने प्रेङ्वणम् = प्राइव+सनद अब + प्रग मे-५-री-ते
ने धार सभा घ (अ) प्रत्यय या प्रेङ्गणम् = wg
(५८०]
लिव-लेख: ५-2 बाय ते [१२४८]
10 रागः = २ - रूमघवन भावकणे ४/२/१२
थी उपा सा५ -- रजघन्यू दि- ४/५/११॥ (253) पुनाम्नि घः ५/3/१३० थी जून) *गुत्र५५०:- पुम् नाम्नि घः । ★lt:- धात: करणाधारयो: स्यात । (५५) उनको ५/3/१३५५ अपातुने दन्तच्छदः ।
દર અને આધાર અર્ધામાં ઘગ્ન પ્રસ્થાન નિપાતન एकेपसगस्पच घे४/२/३४ इतिहम् । आकरः।
કાય છે. व्यञ्जनाद घर घस्थापवादः । लेखः । रागः पवत्त स्तुभ्याम। 0 उन म दः = ते ३२वातुं याअवतारः, अवस्तारः । उरङ्कस्ताये ! रानाथा जले। चन
र :-१२ पाने १५१ ७५२ माघ (अ) प्रत्यय वाय. (पु से तैयार ६ये। म
आनाया जालार ५/3/138 आनी तुम નરજાત વાળા પદાર્થનું નામ છે - 0 दन्तच्छदः = हेतु विनाम दन्द्ध
थायछ, पान-नी+घ-आनयन भानायः - भावा
५४वानी (म) - दन्तां छायते येन । 0 आकर: माय - एत्य कुर्वन्ति यस्मिन्-++ :
[ 46] आकर + अ
अनुवाति :- करण घारे ५/३/१२८ । प्रसाधन: - ता . २. न्यास, ५.३08

Page #107

ર
(૧૬૫) તૈયા ત પ વહુ = ઞ વાળ નિમ વજ્ર માપ નિત્રમ્ ૫/૩/૧૩૧
* વૃત્ત :- તે* ધનન્તા શાન્તા) નવસ્થા R :: :- શેવરે મગેરે શબ્દે (૪) | પ્રત્યય વાળા કરણ—આધાર અથમાં નિપાત કરાયાછે જેમકે:- ગેન્નરઃ આ પદાય આંખના નિયછે.
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
* વૃતિ :- વાસે: સવેર્યો પ વાગ્યે તે યુઃ 1 મ:િ, ષ: *તિ:, સુવિઝ યિતે, વન િવસૃિ ર તું વૃર્ત્યક્ષ – ધાતુનું સ્વરૂપ કે અવ સૂચàય ત્યારે હૈં, ત્તિ (૪) સિવ્ (ત) પ્રત્યયેા લાગેછે 0 ધાતુનું પ–0 મન્ત્ર ્ = મા: મ ધાતુ, 0 +દિ (s)=ધ ધ ધાતુ 0 નેત્તિ-નિવ્+દ્િ એ-જ-રી-તે | 0 ધાતુને અથ" – મુનિ મિતે ભાજન કરાયછે.-
' + ર્ + ૫ ()
શરીર 6 વદઃ બળદની ખાંધ
0 ચર: 0 ત્રંગ: = માયનું વ્રજ ૩ z: = ખા
0 તુ: = ખળુ 0 માવળ: = દુશ્મન 0 નિયમઃ રસ્તા 0 = = નમા 0 મળ: 0 આવઃ = આ 0 નિઃ = નિષ
–
યાનિ 0 ઃ =
સેટી પત્થર
* અનુવૃત્તિ :– (૧) પુન : /a/૧૨(૨) રષારે ૫/૩/૧૨૯
મૈં વિશેષ :- ૭ સ્પષ્ટ-વ્યુત્પત્તિ ખામ જેવી [2242]
(૧૬૬) ન્યાયાડગાયાડધ્યેયપાત્રમ દાળવ હ્રાધારવા જ્ઞાાન ૫/૩/૧૩૪ - સુત્રપૃથ ઃ- ગાય-માય-અધ્યાય-વાન-મંદાર મહાર-માચાર-ગરનારન *વૃત્તિ :– તે ધગતા નિવસ્થા:
પ્રત્યય :- ન્યાય વગેરે શબ્દો રણુ-ભાષાર અથ'માં ઘસૢ (મ) અન્તવાળા નિપાતન કરાયછે 0 ન્યાય = ન્યાય
0
થાય! = અખ્ખાય
0 સંહાર; = પ્રલયકાળ
0 ત્રહાર:=;રિયાઈ પ્રાણ0ઃ = સ્ત્રી
0 ગારઃ = જાર પુરષ
=
=
0 વાળ: =ણકરની શાળા ૭ ૩બા: = ૧૩ પાત્ર 0 માધા: – માધાર
* અનુકૃતિ :– (૧) જળાવરે ૫//૧૨૮
(૨) પાનાર્ ૫/૩/૧૩૨ થી વસૂ
તું વિશેષ :– 0 વ્યુત્પત્તિ માટે શ્રૃવૃત્તિ ખાસ જોવી – જેમકે ફીર્વતે મિ: કૃતિ
ગા
[9242] (૧૬૭) દ્વિતિય્ મણવાર્થે ૫/૩/૧૩૮ *સૂત્રપુય:- s-જિ-તિર્થસ્ત્રાર્થે

પ્રક્રિયાની વૃત્તિમાં વત્ર પ્રત્યયાન્ત લખ્યું તે સ્ત્રઃ ૧૬૬ માટે છે. અહીં તે વ પ્રત્યયાનુજ થશે
-
મુન્ + . -
સઃ વૃિત: પાર રસાઇ થવી વરિયુ=પદ્ધતિ ધણ વિશેષ :- વર્ષાંત -
અહીં ભાદ્ અથ'માં પણ રાર્ થાયછે ય નહીં
0
- - ત્િ કાર્ય માટે
0 ર્િ - શૂ-વ-ત છે તે વિચિત્ર કાય" માટે છે [૧૨૫૩]
(૧૬૮) : સ્ત્રોત: વૃધ્રૂમ વાચન વર્ષ/3/13* ત્રપૃથ૦:- ૩: સુ-ફેણ:
-
अर्थात् खल्
-
* વૃત્તિ :- *સ્ ટુડેડ‰‰ર્થમ્યાં સ્ત્રીવર્મ્યાં ન पराद्धाताः खल् स्यात् । दुः करः कटः । मुशये मुकर" ईषच्छ ईषत्करः
બહુલતા એ
ર નૃત્ય :- = ( L ) અથવાળા તુર્ શબ્દ અને વૃ (મલ્ટ) 'વાળા સુ અને શ્ શબ્દ પછી ધાતુને સર્ પ્રત્યય થાયછે (આમ ક ધાતુને ભાવ અર્થમાં અને સમય ધાતુને કમ અથ માં) ક - ૩: દૂરઃ ટર્મ સુર્+5+ - ડસ્ કામ (સુદૂર જ થાય)
ભાવ :– સુરાન- સુખે સુવું-નુ+શી+વ=મુખર્+છ ક ઃ- મુ:-સુખે પરી ાલ તેનું દુલર = g
૧૨ + મ
ભાવ : વચ્છવમ્ -- ~ સુવું-ફેશી+વ=પ
+ अ
ક :- ફૈવારા સુખે કરી શકાય તેવું- વવૃવત્ - વિશષ :- 05 કેમ કહ્યું ? ईवल्लभ्यम् धनम् ચેડા શ્રમે મેળવવા જેવું ધન અહીં અવૃછે. અથ' નર્યા માટે પ/૧/૧૭ થી ટળ્ થયા ફેă + [ + બલ કાર મુખે તે મેં આગમ માટે છે. ( ૧૨૫૪ ]
બૃહદ્ઘત્તિ ભા. ૨ – સ્થા. ૩ પૂ. ૩૦૪
पचति

Page #108

કૃદન્ત પ્રક્રિયા (112) शासियुधिशि घृषिभूषातोऽन: 4/3/१४१ मा संघभूत-तम क्वालय थायले प्रयोगमांनी *सूर५20:-शासि युधि हार-धपि मुद्र... जालनः । * वृत्ति:-कृच्छाकृच्छ्र्थ दुःस्वीपत्पूर्वेभ्य: एभ्य भाद.
સંબંધિત તો અમાન કર્તાવાળી પૂર્વકાળની ક્રિયાને लाच धातारन: स्यात्। दु:शासन, सुशासन, ईषच्छासनः
क्या थाय) दुर्योधनः । दुदर्शनः दुध fणः । दुर्मर्मण , दुरुत्थानः ।।
10 आशिया भुङ्क्ते - साने भायछे ही मेwgક વૃયર્થ – અર્થમાં દુર શબ્દ પછી ! બે યિા છે. પ્રથમ બેસે છે પછી ખાય છે ર્તા એજ છે મર્ અર્થમાં ! અને વન શબ્દ પછી આવેલા શા માટે પૂર્વ ક્રિયાને કરવા લાગે -युध-दृशू-धृष्-मृग् भने या त पातुमाने अन પ્રશ્ય થાય છે.
|* मनुre :-(२) निषेधे अल...क्त्वा ५/४/४४ 0दुः शासनः यी सानी आय तो दुर+शास्+अन | क्ता (२) दुरूपक के ५/४:४९ 0 सुःशासनः सुमे समनी ५ तेव।।
२५:-0 बयान सागे सारे आस्यो 0 ईपच्छासनः मां सुमेधा समज शयतेबा-ईशत्
भक्तुिम-मा माटे मेसे-हेतु -यो भारतमा प्रत्यर +श:+अन प्रथमादधुट शश्छ: ५५ नाट् यया) 0 जयते - माय - अतीक्षिा लिया 0 दर्योधनः नी साहुः । यता दुरवनाथी भार सूत्र न खाणे + युध् + अन 0 दुदृर्शन -
हु ने! A५ ते - दुर+द+अन षति :- (५७) हाके हिः कित्व ४/४/१४ 0 दुधणःमेया सामने रायत दु२+धूध+अन
किन -कृत्वा प्रत्यय काय यता हाकूधातु 0 दुर्मणः ॥ सहन ४१ शय ते
न हा न हि थाप 0 दुरुत्थानम्-दु:0 - दुर+उत्+स्था+मन
10 हा+क्त्वा=हि+करका प्रिय R ] *मनुष्टात:- दुः स्वीषत: कृच्छा कृच्छार्थात्
0 उवर्णात् ४/४/५८ सणा मुत्र११६५ - उदय ક વિશેષ :- 0 સિદ્ધહેમ થા. મુજબ આ| હેય તેના ધાતુઓમાં 1 સંજ્ઞ પ્રત્યક પુ" ય તે સૂત્ર ભાવ અને કર્મ અર્થમાં લાગે છે
नयी भू+क्त्वा भूत्वा-यन (इट् न पायो) 0 ईषत् दरिद्रः मधु ? -0 दरिद्रा यातुना आगरतासाथाय आशयसू० ) ईाञ्जनेऽयपि ४/3/८७ किन-डित् अशित् प्रत्यय ४/३/७७ मा “अशिति'विषय सातमी सासूत्र अन सांगता गा-पा-धा-सा-दा-मा-हा - ना मन्त्र पा बापापुआलापयाय अननसागरा खलू सेना ई पाय - यप् प्रत्ययने १७२ (मे म अशित्यस०४/3/७७ याशिव प्रत्यय विषयमरसपत्र १०५२) पा-पीत्वा -पान [१२५५]
गा-गीत्या - बान (गेगा यमुले यप् प्रत्य५
बाम्याप निरायन-पासानिया (य) मा (1७०) प्राक्काले ५/४/४७
मा नो ई नये ★ira:-परकालेन धादर्थेन तुल्यक' के प्राक्कालेऽर्थे
[१२५५ वर्तमानाद्धातोः सम्बन्धे क्त्वा वा स्यात् । गामित्वा भुझ्यते । महाका हि: किस्वः । हिरवा । उवर्गा देतीइ निषेधे भूत्वा । (१७१) ज व्रश्वः क्त्वः ४/४/१ ईजनेऽयपीति । पीत्वा । गीरवा थपि तु निपाय ।
* वृति:- भाभ्यां परस्य क्त्वा इट् स्यात् । जरित्वा । प्रत्यय :- ५२ सदा पातुना अयया | व्रश्चितत्वा । समान वाणा वा प्राक् काल समतता धातुयी. उदितो वा इट् । दानवा, दमित्या । क्षुधवस्तेषामितीरि ५तुनो समय होते ते क्त्वा प्रत्यय लागेछ (क्षे५ । क्षुधित्वा, उषित्वा ।

Page #109

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા लुभ्यम्चेरिति । लुमित्वा, अञ्चित्वा पूङ्कलशिभ्य नवेटिवेट। कित्वत् (२)ज-नश:...क्त्वा ४/३/२०ी क्वा पूत्वा पवित्वा क्लिष्ट्वा, क्लिशित्वा ।
(०) नडीशी० ४/०/२७ या न वृत्यर्थ :- जुवश्च या ५२ क्त्वा प्रत. (४) ऋतृषमृग० ४/३/२४ या सद લાગે ડાયત શરૂ થાય છે
卐विष :-0 से मां ? 0 जु+क्त्वा = जृ + इ + क्खा = जरित्वा
कृत्वा शन सेट नबी मारे कित्वत् यता न येो 0 व्रश्च + क्त्वा + व्रश्च +8+ क्त्वा = ब्रश्चित्वासाने
[१२५८] अनुति :- इट् सिजाशिषा ४/४/३१ ५ इट्
(103) स्कन्द स्यन्दः ४/3/30 ॐ विशेष :- 0 जू मां ऋ वर्ण,यू० ४/४/ ५८ या निषेधमा भने बच् मा धुगौदित: ४/४/३८|* वृति:-माभ्यां करवा किद्वन्न स्यात् । स्कन्वा स्यन्त्वा । થી વિ૮૫માં ૬ થતી હતી તે બન્નેને આ સત્રથી નિત્ય હૃ/
प्रत्यक्ष :-स्कन्द भने स्यन्द पातुमाने 0 पातु क्रयादि गहनो मेने वच् Ele मधुनः बगेका त रात्विा प्रत्यय ने कित्वत् न समय। ગ્રહણું કરી
| स्कन्द - स्कनवा - 0ने स्यन्द - स्यात्या - अरीन 0 से - क्त्वा यथायी वृत् ५५ न याय
* मनुति :- (१) क्त्वा ४/0/3. (२) न डीह Dशेषति :- (५८) ऊदितो वा ४/४/४२ ही शी ४/३/२७ यी न (३) इनभ्यस योगात्०४/७/२॥ ऊ-इन डाय वा पातुने क्त्वा खाणे त्यारे y' इट् | यी कित्वत् वि मे॥५छे दभूच् - (दन)-दमित्वा पक्षे दान्त्वा मन
卐विशेष:- 0 मात्र अनिट् मारे. रीन-(महन् पञ्चमस्य थीद नादा ५ोछे म्नांधुड वर्गे की मन न्)
[Neo]
જે સેટુ હેતે હન્ટિવા જ થાય 0 क्षुधवसः तेषाम् ४/४/xt स स २
[१२५ क्षुध् भने वस् पातुने क्त क्तवतु-क्वा ५वे इस पायछे
| (१७४) क्षुधक्लिशकुषगुधमृडमृदवद वसः ४/3/31 क्षुध्-क्षुधित्वा-ध्ये ५४ने वम् - उगित्वा (वृत् यता ) રહીને
|★ २५५० :-क्षुध-क्लिश-कुष-गुध-मृड-मृद वदवसः 0 लुभ्यम्चेविमोहाः ४/४/४४ स सूत्र मां: * ति:-एषामष्टानां सेट् क्त्वा कित् स्यात् । क्षुधवस 18 लुभ् मने मञ्चू पातुने गनुभविमान तथा| इति इटि क्षुधित्वा, उवित्वा, उषित्वा । पूल भयमा क्त क्तवतु भने क्त्वा ४३ इट याय. . रुदविदमुषेति क्वः कित्त्वे, रुदित्वा मुषित्वा, गहिरवा. 0 लुभ् - लुमित्वा - विभा पाभाने
सुप्त्वा, पृष्ट्वा । वो व्यञ्जनादेरिति वा कित्त्वे, द्युतित्वा, 0 अञ्च् - अञ्चित्वा - Y०७ने
द्योतित्वा । 0 पूक्लिशिभ्यो नवा ४/४/४५ सत्रा | 卐त्य :- शुभ कोरे आ पातुने बाने पूङ मने क्लिङ्ग पातुने क्त-क्तवतु-परवा प्रत्यये। वे' | सेट क्त्वा-कित्वत् अभय इ लिये पाय पू पूत्या पक्षे पवित्वा-वित्र छन |
| 0 क्षुध्-क्षुधित्वा - सुभ्यो यने बलशू - क्लिष्ट्वा ५३ क्लिशित्वा से पाभीने
0 षद् - उदित्वा = मोबीन [१२५७]
0 वस् - उषित्वा = पसीने (१७२) क्त्वा (धातो) ४/3/२५ 0 क्लिश् - क्लिशित्वा - ४३ रीने ★gla :- धातो। क्त्वा सेट् किद्वन्न स्यात् । देवित्वा मनुवति:- (1) क्त्वा 1/3/२८
प्रत्यर्थ :-40 बार सेट क्वा-कितवन । (२) इन्ध्यसंयोगात् ४/4/21 या कित्वत् नया देविरा-दिव्++करवा-भाने (कित्वत् ना (0) ऋत् तृष्मृष० ४/३/२४ ५ो सेट्
विशेष:-0 कित् 441) क्षुधादि मां 7 अनुवृति:- (1) इनभ्यसयोगात्० ४/०/२१ थी | गुपनयाय मन वद् ,वस् , यजादि बचे: यी वृत् ५५॥

Page #110

કૃદન્ત પ્રક્રિયા
शवृति:-0 रुदविदमषपडघा प्रच्छासन च ति :-- यथास मन न्युपान्त्ये सोया सेटत्या किद्वद्वा ४/३/१२ सत्र:1.१४ मादे पायानस्यात् । भतिका सदरमा प वित्वा त्या भने सन् भन्ने किद्वन् समस.
मर्षिमा कृशिया, कर्शिता । वचित्मा, वञ्चित्मा । लुचित्वा, 0 रुद-रुदिवा-शन 0 मुष-मुपेत्या - यारीन लुचिस्वालायित्वा, लन्धिाना । ग्रथित्वा, ग्रन्धित्या । प्रह-गृह त्वा - ब रीने, प्र-पटना - छान गुफिटना, सुस्मिल्ला । 0 स्वप् - सुप्स्वा - सपने
वृत्५५ :- ऋतु मेरे बाबाने तथा न 0 वो व्यञ्जनादेः सन् च अनः ४/२५ साग सूत्र -eatin ५५ १२-त भने फारातपातुमने से ૧૨૧ વ્ય જનાદિ અને ઉત્પ ૨ કે કવાળા ધાતુને જરા લિપે જંઢ થાય भागे। सेट् क्त्वा पिपेकिन समय
ऋ ऋतिका ५२ अरिका - ४४ने .0 घर-हावा पक्ष द्योतिवा-हान -किद्वननाय - पिता ५ तमिखा - सान તે ગુણ થાય [१२५०]
10 कृश् - कृशित्वा पक्ष कशिला - पातणु रान (१७५) जनशोन्युपान्त्ये नादि: क्त्या ४/3 0 कञ्च् - वञ्चित्या क्षेचित्या - ४४ने सूत्र०:-ज-नश: नि-उसनव विका
10 ठुम्च् -- लुक्रिया लुचित्य - हरीने *gin:-जन्तानशे व न्युन माना।
10ल -
रवि-सिसि ने
10 - TEST ५ो प्रथिना-भूसने स्यात् । रकबा, रा । नाष्टा, नमा त्य:- ज ३॥रान्त पातु तथा नश् पातुने
10 गुम्फू - गुम्फिर का दो गुफिरवा - भूधाने न् उपा-त्या ते छते त । कावा प्रत्यय लाग्यो
:- (१) जनशोन्यु० ४/3/२. पी હેય તેને વિકલ્પ ત્રિત સમજો
न्युपाये, (२ :/२२माना 0 रुन नवा -भान परस्त्या-राजा-रुज+(3) यसबागा ४/३/२१ विद्धा Fir=च नगन् यी ग् , दिरामेवा वाक्, क ना योगेन् ।
विशेष :-0 किला तो मुलाया ना इ- यता रमवा पक्षे रक्त्वा मा नापजनस्था०
છે અને તે ન થાય તે ગુણ ઘાસ થી ઉપન્ય ન ને લેપ. .
0कित थाय तो कानयान सो५ थायरमा 0 नशा -जदया ५३नना नाश पाभान नशाधुटवन विता ४/४/१०८ पान आम -यजनु न न न पू यये ।
0 - ॐ५-4 ! ★ अनुवृत्ति :- (१) योगा० ४/३/१ थी के थिया-हिरीने कुथ् श्री ५ ६५-यमा किव। (२) सम्जेर्नवा ४/३/२२ पाना
'विशेष:- युगान्ये मधु (0 भुक्त्वा - पाने भुज+करवा - 3५५-५ ५ पाच करा -- ने - इट् नागा बाबा निजत्वा - निज् + क्त्वा
५.न्य न २५ मा 0तसा मयुं ?
१२५२ लिभज्य-दि+भजू या - विभागाने २५ करताना वा (१७७) अनत्रः क्यो यद 3/२/१५४ भाशययोछे-अजित्वा-मांछनेछ
★gin:- नन बर्जान पूर्वपदात् परं यदुत्तरपद तददशस्त्र [१२५27
|क्त्वा यप् स्यात् । प्रकृया, प्राय । नमक कृत्वा (१७६) तपमृपकृशवञ्चलुञ्च थफ सेट ४३/२४
त्य :- न सि 244 ★सुपृथ०:- ऋत्-तृष-मृश-कृश-च-च- पू५५ ५२०२५६ ५.५५ ५७५ य-फ: सेह
कवा ने। यप् 4.4.
mamun

Page #111

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા 0 પ્રથ-પગ જાવા-ftcવ==++જ્ય-કસ્તુત
(૭૮) વાગs: ૪/૩૮૭ કરીને
& સૂત્રથc :- - માને અહીં ઘ- પૂર્વપદ છે - ઉત્તરપદમાં ૪ ને વરવી વૃત્તિ :-ચાર વલ્લોfa Sા પura urga લાગે છે માટે આ સૂત્રથી ૯ ને થg દેક થયે-અને દૂર હોવાથી દૂર તઃ વિશે ૪/૪૧૧૫-માગમ
का मेङो वा मित् थपे । अपमित्य, अपमाय क्षेः क्षीः 0 કલા-પ્રદાન કરીને પ્ર+++Raas
દલીપ ા પ ા ામ્ | abg 0 બ – ન કેમ કહ્યું
iાર્યું - માને તે મા-ગણ-૫/1307. અવા-ન વા કૃતિ માં નહીં કેન – ન! ધાતી ળિ ને પ માં થT આવે તે જ વિકલ્પ થાય. પૂર્વપદ છે માટે ચા ન થઇ
0 grg પક્ષે પ્ર=પ્રાપ્ત કરવાને- ક વિશેષ:-0 અય કેમ કહ્યું ? =પ્રારા પહો વ્રજાનનિઋ=(નિટિ થી જ ૫) પ્રાવ પરમકૃત્યા ઉત્તમ કરીને અહીં એ અવ્યયનથી. આ અનુવૃત્તિ:- (૧) વેરવિ ૪૮૬ થી માટે તા ને થપૂ ન થાય.
(૨) મારફુo ૪/૮૫ થી ૫ () દિથી- જે 0 મઢવા- કરીને શું ? (નહીં કરીને) અહીં સમાય.
ા વિશષ - માસિ કેમ કહ્યું ! નથી માટે પૂર્વ પદ-ઉત્તરપદ ન થાય તેથી જ ય
મા-ભા પીને ફિનિકળીfe: ૪/૨/૧ પણ ન થાય - મુપાવશે અ૪૦ /૧/૪ થી ગતિ સંજ્ઞા
થી ને મા, સી ૪ ૧ થી ૬ ગમ ન થતાં અમાસ ન થાય
અવિનાપૂજિ+ાષ્ટ્ર અહીં માં પાતુ નથી પણ આ [૧ર૩).
| ઝૂ માટે માત્ર ન લાગે) ળિ લોપ થઈ મણાર થયું ૮) સ્ટોપ ૪/૩૬
nશષવૃત્તિ :- (૫૯) હોવા મિત્ર ૪૩૮૮ ૨૫ * સૂત્રકૃય - સ્ટઃ પિ
લાગતા મેz (ગણ 1523) નું નિ કિજે પાપ અપ * વૃત્તિ :- રા: Tvહ્ય થયું ન ારામથી | મેક્ર=(૧) અમિત+7=પ્રાહિત્ય પક્ષે (૨) જનના
1 કૃત્ય :- વધુ અક્ષર પછી આલા ! +7 (આરથ્થા૫ થી g ને માં ) અપનાવ બદલે ને ઘ૬ પર છતાં અમ્ થાયછે.
માપીને 0 પ્રાધ્ય- શાંત કરીને પ્રશન+જ+=ાશમા ! (૬૦) ક્ષે: લીઃ ૪૩૮૯ ૬ લાગતા (ક-110) =ામ (મોઝામિયમ૪//૫૫થી ૪ ના ઉપન્ય | સિનું શી એવું દીર્વરૂપ થાય-s#q=ીય - ક્ષી મ ની શકિ ન થાય).
થઈને અનુવનિ :- (૧) માનન્તા ૪/૩/૮૫થી અમ્ 0 ય િવ = ૪/૪/૧૬ થ૬ પ્રત્યય લાગતા ટુ (૨) ને નિટિ ૪/૮૩ થી છે:
નું થાય (જએ સ ગ સૂત્ર ૧૧૮૦) પ્રાW=z+
વર્ષ ૧ = પ્રાઇઝ – ખાઇને EF વિશેષ:-0 ટૉ. કેમ કહ્યું ? પ્રતિપાઘ-પ્રતિપાદન કરીને પ્રતિવર્ગ +– રિહિ –
[૨૫] (ઝિતિ ૪//૫૦ થી ઉજાત્ય મ ને મા) માં થી પર
(૧૮) વરિ ૪ ૫૬ દિલ છે અને મા લઘુ અક્ષર નથી માટે ળિ ને જ
- પાનાં વિ # 7 ઇલ્ય 1 ન થતાં નિરિ થી ળિ લેપ
વૃત્ય :-(૨૧-૬-૧-૧) ૨૨-૧0 *લઘુ અક્ષરથી પર કહે છે પણ રામુળ માં તે જ ધી
કન્ અને સનાહિ ગણ-૯ ના ધાતુ એને પૂ પ્રત્યય લાગે પર કે પછી જ છે છતાં સત્ર લાગે છે. ત્યારે (અન્ય વ્યંજનને) ૫ થાય છે. • વચન કામ થી થયું.
| 0 zહા-હણીને ++ = + = પ્રા થયું [૧ર૪૪).
(અહીં દન ના 7 ને આ સૂત્રથી લેપ, તિ પ્રત્યય થી બાગમ થયે)
એ-જ-રીતે ‘વાન રામન...બૃહદવૃત્તિ ભા. ૧, પૃ. ૧૬૩ 10 મન - પ્રાણ, વન - પ્રયા વગેરે થાય.

Page #112

દન્ત પ્રક્રિયા
* मनुति :- (1) यमिरमित मेरामि० ४/२/५५0 मुख ज्यादाय स्वपीति - भुम पहारीन सुपेले. (२) गमहनजन...लुक् ४/२/४४
व्या + दा + क्त्वा
0 अपमित्य याचते - MEER मापान भाभ. अप + विशेष :- 0 मा सूत्रन् ।रात तुनेर
मे+क्त्वा मेडो चामित् ४/s/tथा मित्र माहेशयतi) सा५ ५848 वा म: ४/२/" सूत्रम् रान्त
अप+मित्+य-त् आगमयी-अपमित्य ધાતને તે કાપે લાગુ પડે છે - જુઓ સૂવા ૧૮૧
0 क्त्वा नया सने हेतु सयवती पिप त्या 0 या है ?
तुम्-अपमातु याचते-पामा माया मारे भांश) हन्यते - ही क्य छे भारे न् ५ न याय.
अप+मे+तुम - --री-- प्रतिदातु [११५५]
*मनुति :- निषेधे बलम० ५/४/४४ ३) क्रया (१८0 वाऽम. ४/२/५७
卐विशेष:-0 तुस्याता म४यूं ? *सूत्रपृ20:- वा श्रमः
त्रस्य भक्षिनिमिलने मैत्र' हसति यत्रनी भाभीय *ति:- यम्घादीनाममन्तानां यपि वा लुक । प्रयत्य, से नालिन भार क्त्वा नयाय प्रयम्या त्य य :-यम् , रम्, नम्, गम् , मने तनादि
[१२५८] नम्रान्तातुबाने या प्रत्यर साना ना
(१८3) निषेधेऽलं खल्वोः क्ला ५/४४४ લે ૫ વિકલ્પ થાયછે. 0 यम्-प्रत्य प प्रयम्य विशेष भराने-म-म हारा सूत्र५५० :- निषेधे अल - खल्बो! क्वा
यसाप यायत (हस्वस्य त) यी मामभयशे त :-निषेधार्थयारल खल्वोरुपदयार्धात वा स्यात स-1-री-ते (रम) विरम्य ५२ दित्य कोरे यार अल कृत्वा । खलुकृत्वा । *41:- (१) यमिरमिममिमि...ननादेः४/२/ 卐त्य :- निषेप अथवा अलम्-खनु ५५ (२) गमहनजन...लुक् ४/२/४४ (३) यषि ४/२/18 | S पारे पातुने क्त्वा प्रत्यय किये ११५
0 अलंकृत्या-रीने शु(न २ यो म अलम् 卐 ५ :- 0 यमादि मनुत्तिया ५५
| ++क्त्वा मे-1-री-ते - खलुकृत्वा - रीने शु! મ્ રાત કહે છે – કારો. વાત ની અતિ લીવે નથી [११५७]
卐विशेष :-0 ५२-४५ अलरुवितेन - (१८२) नि नीत्यादिमेङस्तुल्य
२४ - कृताद्यौः २/२/४७ था तृतीय।
के ५/४१४६ ★ सुर५५०:- निमीत्यादि-मेक: तुल्यकतृ के
अलंकार: 12-मलं ++घञ् निया * वृति :- तुल्यो धावन्तरेग कर्ता यस्य तवृतिभ्यो निमीत्यादिभ्यो मेरुश्च धातोः सम्बन्धे क्त्वा वा स्यात् ।
[११५८] माक्षिगी निमीलय हसति । मुखं पादाय स्वपिति ।
(१८४) परावरे ५/४/४५ अपमित्य यावते । आमाप्रतिदायावते इपी
卐पूर -तुम ममा बता५५५०:- पर- अरे मेरा नि+नीको पातु मे
पास :- मस्मिन् गम्ये क्वा वा वाद। अशीय સંબંધમાં ૩ પ્રત્યય વિષે થાય (સેલમાં જવા
| अप्राप्य नदी गिरि સ બંધ મૂતા છે-બે દિ ને સમાન રહે છે प्र त्य क्ष :- पर भने अवर अथ' rela सारे ५२२५२ समषित म ने बरपा याय) यत क्त्वा वि४२ थापछे (पर) प्रतीत्य नहीं गिरि। 0 पक्षगी ने पीय इस ते - माना11-नि+ नही ५२ ५'त अतिक्रम्य - नही मेण भीन (अवर) मी+क्त्वा मनः क्यो य ।/२/147ी या (य)- भप्राप्य नदी गिरिः नहीने पहेच्या ५वे ५ (क्त्वा निमीलू + य = निमीय
।नी व या

Page #113

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા मनुवृत्ति :- निषेधे भल० ५/४/४४ 4: क्या प्रत्यय :- अन्यश-एक्स-कथत्-इथम् अग
थी हे तुपात मा अन्य धातु विशेष:-0 सपष्ट
1 થી ધાતુનો સંબંધ હેતેને ન મ ય વિષે થાય [१२७०
(अन्यण गैरे सारेभा क धातुनी म समाविष्ट (१८५) ख्णम चामीश्ये ४/४८
| होवाथी कनय यो) *सुत्र५० :- हाम् च आभीक्ष्ण्ये
10 अन्यथाकारं भुकते - (भायु)रीने पा) *अत:-भाभीक्ष्ण्ये परकालेन तुला कके प्रककालेडो0 एकरं - मेमसन 0 कयंकारं - शन धा.. पर क्या च स्याना माज मे राति भुरा भुक्त्वा 0 इत्यकार - सामरीन ब्रजति।
अन्यथा रणन .घटादेरित वा दी घाट घाटप/वम् घटम् । मनुवृत्ति :-(1) णम् २० ५/४/४८ थी ख्णम् आभीक्ष्ण्यक्तिय द्विर्वाचनम् ।
(२) निमील्यानि०५/४/४६ यी तुल्यका के प :- भाभीण्य - पार बार AAni
(३) प्राक्काले ५/४/४७ ५२१॥ तु वाणास प्राक् काल 4 ki વર્તતા ધાતુ થી ધાતુને સંબંધ હેતે છતે હામ અને
विशेष:-0 प्रत्५५ आभीक्ष्ण्य વરસા પ્રત્યય થાયછે (સંક્ષેપમાં બે ક્રિમ હેય-પરસ્પર
| અર્થ નથી માટે દિવચન ન થાય समय-सभा-दे-नयन 10 रूपम नसते . त्वा -ला त्या यताहयता खगम भने क्या पा) भेज भेजयाति | 0 अनायक ? पापार भने पछे-भुज+रूममेजिम्
अन्यथा कृत्वा शिरो भुङ्क्ते-टुरीनमाथु मायले મુન્ એ પ્રાકુલની ક્રિયા-પા જવું કે પરમાળા અર્વ શૃં ને એ બધ માથા સામે છે માટે રામ ન થાય नया रूम मछे स्वातुम थी अ०५य बत जितियो यो (अप्पयस्य
[१२७२ भुक्ता भुक्त्वा व्रजति - पारसार माने .
(१८७) स्वार्थाद दीर्शत ५/४/५3 भुज् + क्त्वा = भुकृ + सा ★ अनुकृति:- (1) प्राक्कले ५/४/४७
* सूत्र५५७ :- स्वादु अर्थात् अ-दीधात (२) निमील्यादि० ५/४/४६ थी तुलाकत के
* स:-स्वाद्वर्याद दीना न्यायात परस्मात्तुल्यक(8) निषेधे अलम्...५/४/०४ी रत्वा
|तृकात् कगो पाता। सम्बन्थे रहगर वा स्यात् । स्वादुङ्कार
मृरङ्कार मुक्ते । पक्षे स्वादु कृत्वा 'विश५:-0च कार थी मानी अनुत्ति
-बिगुम्यः कास्य पम् । अतिथि वेद भोजयति । લીધી છે.
कन्यादर्श वरयति । वृत्त:- 0 घटादे हूं: ४/२/२४ ५ हस्व | घटम घाटम ५ घटम घट
प्रत्यर्थ:- Raffe अथवा सेवा भने 0 આભીર્યની અભિવ્યક્તિમાં બે વચન થ ય જ્ઞાન અને દી' સ્વર વગરનાં રમથી પર તુલ્ય કર્વા અર્થ भीय मविच्छ दिः ७४/
४ीमत लायक धातुथी तुनालेत ते ख्यमविणे [१२७2]
धारछे. स्वादुङ्कार भुसते - माविष्ट रीत माय(1८६) अन्यथैकथ मत्यमः कोनीकात् ५/४/५०
स्वादुम++खामखित प्रत्यय छमारे खित्यनन्यया था।
आगम-स्वादु+का+भम् । स्वादु कृत्वा (क्त्वा प्रत्यय) ★सूत्रथ०:- अन्यथा-ए सम-कप-इत्थमः कृपः0 मृष्टार भुइक्ते अनर्थकात् *ति- एम्प चतुः पराला कपात कृगोऽनर्थकाद् मनुकृति :- (1) शापे व्याप्यात् ५/४/५२ की धाले सम्बन्धे ख्यम् वा स्यात् । अन्यथाकारं, एवंकारं व्याप्यात् (२) स्णम चाभीक्ष्ण्ये ५/४/४८ यी ख्णम् कबङ्करं, इत्यंकारं भुङ्क्ते ।
1(0) अन्यथा एवम० ५/४/५. की कृपः

Page #114

કેટ
વિક્ષેપ - 0 બીત કેમ કર્યું ? | (૬૪) શા ઘ ગત-વીરપ૪૬ મંતાક “કૃત રાત્રી ના વાT મરૂ સ્વાષ્ટિ કરીને રાબે ખાય છે. પર યુ ધાતુ અને ન મથકો પર રાષ્ટ્ર ધાતુ અહીં થir' દીવાર છે માટે પ્રદઢ થી તા થયે | હોય અને તેજ ધાતુ સાથે સંબંધ હોય તે જન વિકલ્પ વાવ - સ્ત્રીલિંગે ફી લાગીને થયું છે). | વાયવહં જ્ઞાતિ-જીવતો પકડે છે. પ્રસ્કાર [૬૦૩] Rા શવતિ :-(૬)વિત્રઃ વારસાર પર
વરિ અધિકાર સમાપ્ત ૫૪ મચી પર વિ અને દ ને જ પ્રત હતુ તૃ' અર્થ
[૧૪] માં વિરે થાયછે- મતિથિ વે માત્ર તે અતિપિ જાણીને જમાડે છે (જે-જે અતિથિ છે તે સર્વને વિન=ઢન ભાવ-કર્માણ; પાંચ કૃત્ય પ્રત્યે 0 171 વાત – કન્યા જાણી ને પરણાવે (જેન | મકમક ધાતુને દમ અઘરમાં અને અમે રાજુને ભારે જેને કન્યા રૂપે જુએ છે અને દે+ગ રમ્ [૬૦૦] અર્થમાં કૃત્ય પ્રત્યય લાગી કૃત્ય (વિદ્યથ) ફન થાય છે [૨૨૭૩]
સૂત્ર - તે વય: ૫/૧૪૭ થી તા-ના(૧૮૮) રાણાગાલૂ ૫,૪૭૧
ચ-વથપૂ ની સત્ય સંજ્ઞા
(૧૮૯ ૪ વર્ષ આ સૂત્રપૃથ૦:- વાધ્યાત્ વાત
નાર્ દાળુ પ/૧૧૭ *કૃતિ :- 6 porn xaોપના 77 ધાર- | * 9 :- * ઘણીતા થૈનાતા૨ ધાતે દર્શનૂ | स्यैव सम्बन्धे णम वा स्यात् । सुर्ण नधायं निहितः। कार्यम् ##નામાં ના
| | કૃર્થ :- ૬ જાન્ત અને સંજનાન્ત a gયં વાવેઝ રીતે ગુને વિન િ sang | ધાતુવ દવ (2) પ્રત્યછે થાય છે TET 2 દૂરવાર ઘાયાવિ થવાનું ઇન પ્રસાર સેવા [ 0 Ú+ થ =ા+=ામ - રવા જેવું ક વૃFર્ષ :-૧૫માનાચી કમ અને ઉપમાન |
ષિષ પર સૂરિ ૪, ૫,૧૧૧ વાચી કસ્તવ પર વાતુને જ તેજ ધાતુને સંબ ધ હે તે છતે ના વિશેષ અર્થમાં છે જેમકે જૂથq=gr૧મ રાંધવા જેવું નમ્ પ્રત્યય વિકપે થાય છે.
[ 0 માર વૃદ્ધિ માટે છે – (ઝિR) (ક) ૩ નવા વિક્રેતા સેનાની પેઠે સ્થાપિત
[૧ર૭૫] નિરિતમ - નિરૂપા (વા ૪/૪/૧૫ થી) =નિતિ:
(૧૯૦) વડા નાન ૪૬૧૯ (ત્રિના +જા) (1) ધા નારાં નg: કાગડાની પેઠે નાસી ગયો ના+| સૂત્રપૃથળ :- ચ મ ફા નાન
અનુવ્રુતિ:- (૧) ની કa૦ ૫ ૧ થી ૪ 9:- જરાય વળિ ન હa ': (૨) વિશ્વ: ૫૪/૫૪ થી ૬
સાધ્યમ. રાતં તુ વાઝા
ત્યય :- શબ્દની કંઈ પ્રકરી કt 1 વિસેષ :-0 ફુવ એટલે ઉપમાન ના અર્થને ન સૂયતું એવું સન્ ધાતુથી બનેલ ફળ 0 શેષવૃતિ :- (૬૨) ચાવત વિર : ૫૪/૫૫. પ્રત્યયાત નામ હેાયતે જૂને થાય નહીં અતિશયતા સૂયા ૨૫ થાય? પછી લવ અને કfa [ 0 વા –ર્ + ૬ay = રહેવાનું ધાત અને ગમ પ્રત્યમ તકર્તા અથ'માં થાય છે | 0 શખ સંજ્ઞામાં વાયરૃ થાય વ7+નું ઘર 0 વાવની મધીયે -- જયાં સુધી જીવે ત્યાં સુધી તે થયું - વાક શબ્દ બને ભણે છે - ગર્ નમ્
છે જ અનુરિ :- (૧) પsfનટ
વિસિ 13) સુદ-પૂર્ગ-૨ વિકતા ૫/૪/૧૦ મ ] ૪/૧૧ થી ૨ થ (૨) ને i ૪/૧/૧૩ રક રૂપ ગુ-વૂળ અને શબ્દથી પર દૂ ધાતુ 1 થી 7 (4) ૪/૧/૧૧પ થી ને વિકલ્પ થાય છે.
ક વિશેષ :- છે શા-સેવાન હયાતે 10 જુદાં વિષ્ટિ શું થાય તે રીતે વસ્તુને) પિમેર ! વાક્ય वि + णम्
L[૧ર૭૪]

Page #115

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા (१८) निप्राशुजः शक्ये ४/५/LE
--री- याम य+p= 40 बाय * सूबY५०:-नि-प्राद् युनः शक्ये
★ ति:- (1) क्तेऽनिटः चोः कगो धित ★glत्त:- आभ्यां युजः शक्ये गम्ये घ्यणि गोन |४/1/121 वी चो. कयो (२)नञ्चेःगती४/1/11 स्तू । नियोधः प्रयोच्या शक्य इति किम । नियोग्य थान (३) यणि ४/1/11५ कृय:- नि भने प्रपछी भावका युज्
विस:-0ववि ધાતુને “અઅર્થ જણાતો હોય ત્યારે uળુ પ્રય] જબરાને ઉપસર્ગના નિયમને કાઠે ઘ પૂર્વ અને વર્ લાગતા ટૂ ને જૂ ન થાય
| હેયતે જ – ન થાય અને ઉપસર્ગોમાં છે. 0निये पनि+युज+व्य=नि+यो+य %3D सवाना0मिति
मनी५५४ शा --री-ते प्रयोज्यः = अनिवाने ४५
[१२७८ 0 शक्य मछु !
Cher) उवर्णादावश्यके ५/१/१८ नियोग्यः = नि+युज्+यण = दुम आपकाने योगજય ' નથી માટે ને થયે
* सूत्रथ०:- उवर्णात् मावश्के
* :-अवश्यंभावे द्योत्ये उवर्णान्ताद् धातोगेश् स्थात् अनुवृति :- (1) क्तेऽनिट जे!! कगेपति ४/५
वृत्यर्थ:- “अवश्यं भावे" अ५५५ २१न 11 था जागः (२) न वञ्चेः ४/1/1१३ थी न
| भ्यातायत उति धातुने या प्र.९५ याय (37 Eणि ४/१/१५
( स्त्र:१६५ भां) ऊ विशेष:-0 शक्ताहे कृत्याश्च ५/४/३५ यी
* मनुत:- ऋण अनाट्य ५/१/१७ थी यण पण प्रत्यय १२७७]
प्रविशेष :-0 सूत्र: १६५ मामी
लाव्यम-लूपिण-लो+य:लन्यम् १५५ बवा - (ER) भुजो भक्ष्ये ४/१/१७
--री-लु+यलल्यान ★वृत्ति:- भक्ष्येऽर्थे भुजे यणि गो न स्यात् । भाज्यं| 0 भावश्यके भए ? पयः । अपक्ष्ये तु भोग्या भूः
लख्यम् - लू + य (य एकनार: ५/१/२01 प्रत्यर्थ :- 'लक्ष्य' अवाणा भुज् धातुने]
[१२८० 'ध्यण' प्रत्यय य य त्यारे ज् ने ग्यास (१८५) कृत्येऽवश्यमे लुक 3/२/13८ 0 भोज्यं पय: भावा बाय: हु भुज् + श् 0 अभक्ष्य ना ग बाय भोग्या भूः भोगका बारा
|* सूत्र५५० :- कृत्य अवश्यमा लुक्
*ति:- कृत्यान्ते उत्तरपदेऽवश्यमा लुक् स्यात् । -भुज् + ध्यण माग+य (भु नो प. जने म् यो) |
अवश्यलान्यम् । ★ मनुस :-(1) क्तेऽनिट चजे कगो चिति ।
मध्यगाव पके नगेोः कौन साताम अवश्ययाच्य 1/1/2014 जाग. (२ न कञ्चे गती ४/1/118थी न
| अवश्यरञ्न् । (1) ध्यणि ४/१/१५
मत्यर्थ- कृत्य प्रत्ययान्त उत्त२५६ हाय 卐 विशेष!-0२५४
सारे अवश्यम् न न. २१५ १५. [१२७८]
0 अवश्य लायन् - \ --अवश्यम्=लू+ध्या (1८3) त्यज्यजप्रवचः४//110 ((मही - 4/1/16 थी ध्यण थयोछे) *सत्र५५० :- त्यजू यन् प्र - वचः
卐 विशेष :-0 कृत्य प्रत्यय :- यण तव्य * nि:-एषां ध्यणि गौ न स्याताम त्याज्यं,याज्यं, अनीय, ब क्या प्राच्यः।
0 कृत्य मथु। प्रवृत्य५:- त्य, यन्, प्र+चूधातुने ध्यण | अवश्यम् लावक: भ११५ नरे। अवश्य+लू+ण-कृत्य પ્રત્યય લાગતા જૂના અને ને જૂ ન થાય ! પ્રત્યય નથી માટે ૬ લેપ ન થયે 0 त्यापम्-
स्पधण्याज+पाने वाया 10 पष्ठवाऽन्त्यस्य परिक्षा पाने म्यो५ यो

Page #116

દન્ત પ્રક્રિયા
રોષવૃત્તિ :– (૬૫) થળાવ જે ૪/૧/૧૧૫ અવશ્ય કરવું એવા અય સાથે સ ંબંધિત શ્ પ્રત્યય લાગ્યા હૈાય ત્યારે ચલ તેા ત ન થાય. 0. અવથ યાથબૂ-મમ્+યા+ત્રમ્ (૫/૧/૧૭ ૫ી) | =(૩/૨/૧૨૮ મૂ લાપ) અવશ્ય-યાથ=મય ચામ્યમ્ | 0 અવશ્ય માંગવા જેવું
0 15 રથળ –અવશ્ય રંગવા જેવું રજૂ [૬૪] [૧૮૧]
(૧૯૬) સન્માનીથી ૫/૧/૨૦
*સૂત્રપૃષા :– સભ્ય બનીયો * વૃત્તિ :– ધાતે રેતોસઃ । વર્તય, જળીયા ટ; । કાં નૃત્ય :-ધાતુને તય–ાનીવ પ્રત્યય થાયછે, 0_f:=>dq=+સઃ૫ = કરવા ગ્ય 0 હરીય: ટ = સાદડી કરવા યેાગ્યછે. હ્ર+મનીય
क.२ + नय
ૢ વિશેષ :-0 સ્પષ્ટ [૧૨૮૨૩
(૧૯૭) ચ જ્ઞાત: ૫/૧/૧૮
* સૂત્રપૃથ:- યત્રૢ માતઃ * વૃત્તિ :– સાધારÉ: ચાત્ । આત Ë | ઘેયન, મૂ।
45 નૃત્યચ :- વરાન્ત ધાતુને “” પ્રત્યય થાય છે. આ કારાન્ત ધાતુના આ થાયણે – ચેયમ-નિય =(૩) ચૈય સમહ કરવા યોગ્ય
0 મેચમ
શું - વા+ચ = (આ સૂત્રથી) રે+થ = દેવા યોગ્ય
-
વિશેષ :- 0 ૠચળું વગનાર્ થળુ ૫/૧/૧૭ થી વર્ષોંન્ત ધાતુને છટ્ થાયછે માટે બાકીની રાન્ત ધાતુને ” પ્રત્યય થાય તેમ સમજવું 0 હૂઁ નું મુ કેમ થયું
વ્યઘે ૧/૧/૨૫ થી મલૂ આદેશ થતા જૂનથ=ર્ય થયું [૧૨૮૩]
(૧૯૮) શ િષિત્રિયતિશતિજ્ઞયિનિમનિ વર્ત્તત્ર ૫/૧/૧૯
* મુત્રપુય :- રાજિ-ત્રિ-પતિ-તિ-રાશિ-હિयजि भनि प-वर्गात्
* વૃત્તિ ઃ- જ્યેૉડટામ્યઃ વર્શાચવા યત્ ।
शक्य गम्यम् ।
!; ત્ય :- રાજૂ-સ (હષવું), વૃત્ (માંગવું)

વ્ (પ્રયાસ), રામ્ (પ્રશ ંસા), સદ્ (સહેવું) ચન્(પૂજવુ મ (ભજવું) ધાતુને તથા વલર્ગાન્ત ધાતુઓને ‘'
પ્રત્યય થાયછે.
0 રાયમ્ –
રક્ + ય = સમ્ય
નથ=ળવ્+ય (૧ વર્ગાન્ત ધાતુજે) ગમન કરવા ગ્ય એ-જ-રી-તે સત્તમ્, પથમ વગેરે થાય
x અનુવ્રુત્તિ :- ૫ ક્રાતઃ ૫/૧/૧૮ થી થ 5 વિશેષ :– 0 વ વર્માન્ત- ૬, જૂ. ૧, મૈં, મેં અન્તે દ્વેષ તે
0 ઘ્વદ્ પ્રત્યયને અપવાદ કરેછે
0 બહુલતાએ ક્યારે ટ્ પક્ષ થાય જેમકે રજૂ – याज्यम પૂજવા યોગ્ય
[૧૨૮૪ ]
(૧૯૯) ચમમાàાડનુંવસર્પત ૫/૧/૩૦ * સુત્રપૃષ :-- થમ-મર્-વા અનુવńત્ * વૃતિ – જ્યેઽનુવર્વોમ્યા ય: સ્થાત્ ! યાં,મદ્ય,ચા નૃત્ય :- ઉપપ્સગ' રહિત એવા યમ, મર્ ,
ગર્ ધાતુઓને ર્ પ્રત્યય થાય.
0 યમ યમ + ય = 0 મદ્યમ્ - મર્ + ૫ - મથ 0 ગદ્યમ વ્ + ય = ગઘ
•ર્મ
અનુત્તિ :- ય જ્વાત: ૫//૨૮ થી ય
નિવૃત્તિને યોગ્ય
૬ વિશેષ :- 0 અનુવen" કેમ હ્યુ આચામ્યમ્ -લાંબુ કરવા યોગ્ય-મા+મૂ+દ્-ઉપશમ છે માટે વ્યંભૂ પ્રત્યય થાય,
|
0 શ્લમ અધિકારથી ક્યારેક ઉપક્રમ' સહિત ધાતુને પણ ય લાગે 0 નિયમ્યમ્ નિથાય
यम
0 * અનુપમ્રગ થી પર ધાતુને નુ ભાગ્યો એ કે વિપરીત નિયમ નથી પણ–અહીં રાત્રિ નિ૦ ૫/૧/૨૯ નું ઉપસગ વાળા વગરના બન્નેને ય લાગતા હતા તેનું પશુ મહજુ | કરવાનું નથી માટે માત્ર નિયમને માટે સત્રઅે કે ઉપસગ' રહિતજ ધાતુને ય લાગે – * છતાં નિયયમ્ થયું તે બહુલા અધિકારથી પ્રભજવું.
[૧૨૮૫]
(૨૦૦) નો રાસ્તૌ ૪/૩/૯૦ ત્રય :- ક્ષચ્છ-નથ્થો રાતો
*
* 1 qzzo અત્તિ ભા. ૨ * 2 નિયમ્પત્

-
યાદ સ. પૂ. ૨૧૫ પમાડયાય ન્યાસ પૃ. ૨૬

Page #117

१.२
અભિનવ લઘુપ્રક્રિ ★ia :- शक्तो गम्यायामेनौ निपाती क्षय्या व्याधिः | हत्या तथा भूय शो मा समाप् प्रत्ययान्तनातन जस्थः शत्रु:
કરાયા છે - क्रय्यः क्या । क्रयाय प्रसारितः क्रय्याऽर्थः | 0 हत्या - 4 - हन्+क्यप् (न् नात् ५यो)
卐 त्य :- "शक्ती" शय अय' गम्यमान | 0 देवभूयं गतः - देवा पा- देव+भू+क्यप् होय त्यारे क्षि मन जि घातुन य प्रत्यय सामता क्षय |+ त:- (1) नाम्नः (बद.) क्या અને કચ્છ નિપાતન કરાય છે
(२) यममदगदो० ५/५/३• अनुपमर्गात् 0क्षि+य-अय्य - क्षीसी श.५ व्यादि
विशेष:- भावे मन्यु ? 0+य जय्य -रिता शश्य हे ते शत्रु
| श्वधात्या-तेशी दुतरा ! २५ वाहन विशेष:-0 सत्य इ नाच्यू माश गिति घात ४//1. या घात) मारक्यप् નિપાતન કર્યો છે
ન લાગે 0 य एच्चाता 4/1/२८ थीय प्रत्यय
0 જહુલમ અધિથી દુને જાવ અર્થમાં દાળ ન થ ય 0 शक्ताहे कृत्याश्च ५/४/३५ या य
0 नाम :-अधातुविभक्ति वाक्यमर्थनाम 0 शक भयु?
[१२८८ अहे क्षेपम् - बायता मा भय् आहे५ । ५.५
(२०3) अग्निचित्यायमूषोध ५/1/38-30 शेषति :- (61) क्रय्या कयाः ४/361 की, ધાતુને ય લાગે ત્યારે વેચવાના નિયમો અન્યને મદ્
*सूत्र५५०:- भाग्नचिया (०४) खेमृषाद्य १३८) माहेश ५.यछे-की+य=क्रय+य-क्रय 1 ०५]
★n:- एते निपात्याः
वृत्त्यर्थ :- अग्निचित्या ५/१/७- अग्न [१२८५
शम्या ५२ चिधातु स्त्री३५ मा भय भी क्यप् प्रत्स्या(२०1) नाम्ना वदः क्यप् च ५/1/34
IMAL . अग्निाविन - Prates * सूत्र५०:- नाम्ना बदः क्यप् च
शेषवृति :- (१७) खेयमृषोद्य ५/१/३८ खन् धातु *ति:- अनुपसर्गानाम्नः परददे: क्यप्यो स्याताम् | खेर भने मषादी ५२ व धातुनो मोद्यम क्यप् ब्रह्मोद्यम् , ब्रह्मवद्यम् ।
પ્રત્યકાન્ત નિપાતન કરાય છે त्य५:- सनिनामा ५२ बद् नियम-गोवा ये 4 0 मृषेद्या-मो [10] વાતને ૬ અને ૨ પ્રત્યય થાય છે
|* नुपात:- नाम्ना वदः थी क्यप् 0 ब्रह्मोद्यन-श्रमवयन ब्रह्मविद क्यप् (यजादि बचे थी वृत्) ब्रह्म+उद्+य यशे.
卐विशेष:-0' कित्य याबी भग्नि चित्या मां 0 ब्रह्म + वट् + य = ब्रह्मवद्यम्
| R નો ગુ ન થયો - अनुवृति :-(1) ममद पक्ष.० ५/१/३ • 40
20 खेयमृधे दो-246 4/-/३५० या ५
वरनेस नित्य क्यपू २१ मा समनव्यु अनुपसर्गात् (२) य एच्चात: या य
[१२८८] विशेष:-0 अनुपमग ४थु ? 0 प्रमाद्य- योजना-१५ माघ ५
२०४) कुप्यभिद्योध्यसिध्यनिष्यपुष्पराज्यसूर्य
नाम्नि 4/1/3 0 नाम्नः म घु? वाद्यम् = पाय नामयी . माटे ध्यण
सूत्र :- कुप्य-भिध - 3-लय-ध-पुष्य
युग्य-भाज्य-सूर्यम् नाम्नि [१२८७ ]
★वृति:- एते क्वबन्ताः संज्ञायां निपात्याः (२०२) हत्याभूयं भावे ५/1/38
卐वृत्यर्थ :- कुणा मोरे हो ससा वि१५ *वृत्ति:- अनुपसर्गानाम्नः परावेतो भावे क्यवती मा क्यप् प्रत्ययान्त नितन २०५७. निपात्यो । ब्रह्महत्या, देवभूयं गतः
प्रत्यय :- ६५ . हित मेवानामा ५२ | विशेष :- इत्ति-५योऽध्याय श न्या ५..

Page #118

12 ल) कल्पू ५३१२८२]
Bદન પ્રક્રિયા 0 कुप्पन -1 - गोपारयते तद् इति कुप्पर 1 卐 त्यर्थ:-कृप-चत्-ऋच् पातु माने ५७२ 0 मिद्यः - नाना -सरोवर 8 કાર ઉપામાં હોય તેવા ધાતુઓને હૂ પ્રત્યય થાય 0विध्यः, पृष्या, तिप्प: - नक्षो
0 वृत्यम् - पता येय वृ+क्यपू 0 युग्यम् - मी या कोरे पान
0 कृप्यादि
? ★मति :- नाम्ना बदः ५/५/३५ कृ+=कप् +य=(१ नाल) कल्प+7=ल पम् ४६५५२२५ १५:-0846 यो Rani
* अनुभूति :- नाम्नो बदः ५/१/३५ की क्या ના વિષયમાં આબધા રખે નિપાત કરાયા છે.* વ્યત્તિ भविष:-0 कृपू+य (शकितकि० ५/५/२९ માટે બુદિતિ - પંચમેષ - ન્યાય જે यो य, नामिना गुणो यो ५. ऋरललं० २/३/ee al
[१२८० (२०५) वास्तुजुषेति शास: ५/५/४०
(२०७) कृषिमृजिशं सिगुहिदुहि जपो वा ५/५/४२ ३५५० :- दृ-वृग-तु-जुम् -एति शास: * पत्ति:-एम्प: पप्। मावृत्यः, पाहत्यः, स्तुत्यः
*९५५०:-कृ-वृषि-मृजि-से-गुहि-दुहि जपः का जुम्या। एनीति हाणाम्रहणम् इत्यः, मधीत्यः । शासा,
*ति:- एम्या सप्तम्यः पप् वा स्यात् ।कृत्य, कार्य शिष्या । पाशासेस्तु भास्था ।
वृष्यं, वयं, मृग, मागे, शस्य, गृहणं, गाइयं, दुहगं, देहिम
जयं, जाप्यम् । प्रत्यर्थ :- दृ-वृग-स्तु-दुर-६ मने शास्।
प्रत्यर्थ :- कृ-वृष बजे धातुमाने कप् यापछे
तुने क्यपू 0 आदृत्यः = मा योय मा+at+प्= मा+E+
वि . 0 क्यपू-कृत्यम् R. 2.५ ५३ +य (त् मागम |)
क+ध्यण कार्य 0 मावृत्वः भास या पा+क्यप्
10 मृज-मृज्यम् पदमार्गम- ४२वार (क्तेऽनिटो
थीज् नाग,मजेोऽस्य वृद्धि:४/३/४३यो मा 10 स्तुत्यः = स्तुत्य - स्तु+क्यप् 0 जुम्यः = प्रीति २०५ - नुप् +
0 शस्-शस्यम् ५३ शंस्यम् -(नो व्यञ्जनस्या० ४/२/४% श्पू
थी ) . 0 एति यो इश्क् मन्ने 46 R - हत्या का
10 गुह-गुह्यम् ५ गोहान १त २०११ योग्य, अंधीत्य अक्षरा योग्य
10 दुह-दुखम् । दाह्यम् - होता ये.२५ शास्+कार-शिपा = मनुस ५(हसास: शासोऽ
10 जप्-जप्यम् ५२ जाप्यम् = ०५६॥ यो ५ ४/४/11८ या भाई) 6 मा+यास् तुंमाशास्यम् = V७ ५
अनुवरित :- नाम्ना वह 4/1/3५ क्यप् अनुति:- नाम्नो बदः ५/१/३५५ क्यप्
卐 विष :-0 क्यप् ५३ घ्यश् समर ऊ विश५ :-0 एति ९ तेथी हरु तु ०५
११८31
(१०८) शक्ताऽहे कृत्याश्च ५/४/३५ नयाय अध्येयम् - अधि+7 (२ एन्चातः । यी
★सुY५० :- शा-भहे कृत्याः च प्रत्५५, इन गुपए)
★gle:-शक्तेऽहेच कर्तरि गम्ये धातोः कृत्याः सप्तमी [१२८१]
चस्युः। मक्ता खलु भारी वाह्यः । भान् हि शकत भवटा : (१०१) ऋदुपान्त्यादपि चुचः //n
खा कन्या साह्या । महानेद वदहति । ★ ५५०:-ऋ उपानमा - वृत् वः ॥ ५५:- शस्त' २५५२योwgrat
*वृति:-कुपादि वर्ना दुपानधन क्यप् स्यात् । वृत्यम् पातुने कुत्य प्रत्ययो भने सप्तमी (५५) थाय कृप्यादि वर्जनात् कल्पम्
10शस्व-त्य) माता खलुभार. बाब मारभार १०
Rो मेमे बहाध्यण् = वाह्य ५२ (सप्तमी) भवान युति-20 शिपति यस्ता काणे इति सि+भारं वहे, भवान हि शक्त: मा५ ला 61.30 "+ पपू = सिध्या
भा५ an-वह ईत् तभी की. ५. से...

Page #119

૧x
0 ચૈત્ર -(દાય) મન્નતા વતુ ન્યા વાઘા માપ વડે ન્યા પરવી જોઇએ પક્ષે (દમી, મા લકવા દેત્ | માવાનેવ ૢ તિ આપ કન્યાને વહે (પરા) કેમકે આપ જ તેને એ
|
એ અનુવૃતિ :- કલ્ટમીવિ ૫/૪/૨૪ થી કચ્છમાં
૬ વિશેષ :-0 નૃત્યા. એવું બ ૧ મુક્યું તે યથાર્થમ ને અટકાવવા માટે છે
0 યા થા. ક, કાનીય, વ, પ્ 0 કરમી ૨/૨/છ ત ારામ સ્ વગેરે [૧૨૯૪ ]
(૨૦૯) થાળ્યે દુઃ ઈમ -પથમ પ/૧/૪
कृट पच्या शालयः
સૂત્રપ્રભઃ- કળ ઘુર-વેહિક્-ષ્ટ- વાં * શ્રુત્તિ:-ઘુપેસિમો ચો ટામ્ય શબ્દશ્ર પ્રત્યે નૂત્તર હ્યુ। માં મળ્યતે કૃતિ મપુર ૧ ) વધેસિના માષા !
વિશેષ :- 0 કાવ્યે વર્ત−િશ્ચમ રૂપ તર 0 પુર્ પ્રત્યય – मञ्जिमा सिमिदा घुर ૫/૨/૭૪ 0 મેષ્ટિમ – ઉદ્દિ સૂત્રા વિવિશાળ િમિયા
|
સેમિ સૂત્ર પ
() દ રમા: વચનથી ય પ્રત્યયછે (મસ્ત'રિ નિષાતન 7) [૧૯૫]
; ધૃવસ :- ૩૨ (૩૨) જેહિ (મ્િ ) ખો
પૂ. મહેાપાધ્યાય વિનયવિજયજી રચિત કૃદન્ત પ્રકરણના .... પૂ. ધ્યાનસ્થ ગુરૂદેવ શ્રી આનંદ સાગર સૂરીશ્વરજીના સમુદાયવર્તી પૂ. તપસ્વી પન્યાસ શ્રી સુશીલસામજી અણુિવત ના નિડર વકતા પૂ. મુનિરાજ શ્રી સુધર્મ સાગરજી મ. સા. ના શિષ્ય મુનિ દીપરત્નસામરે ( M. Cam. M.Ed ) કરેલ ગુજરાતી અનુવાદ તથા સૌંદર્ભ વિવરણ સમાપ્ત
ભાગ : ૧
ભાગ : ૨
ભાગ : ૩
ભાગ : ૪
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
પ્રત્યયે તથા પૃષ્ઠ ૧૫ શુઘ્ન ક્રમ -ધર્તામાં થાયછે 0 ર ાટના મતે પેપ નાંમનુ વાં મમ્પુર (ર )=zdsRz૦ ૪/૧/૧૧ થી સ્ ના [, તેના યેગે ર્ ર્ ) ના હૂઁ (માં ઘુર્યેલ ૧/૩/૨૯) શ્રી થયા भगू+उद् 0 ત્તેહિા મા
“ભનવ હેમ લક્રિયા" ભાગ : ૪ સમાપ્ત
સજ્ઞા પરિભાષા-સન્ધિ-ક્લિંગ–અવ્યવ
આપોઆપ પાકવા ચેગ્સ અળય –વર્
+વેસ્ટિમ (મિ)=`સ્ટિમ–(બ ૧) વેસિમા 0 ટ વજ્યા ચા: – ખેડાયેલા ખેતરમાં આપમેળે પાના ચોખા
* અનુવૃત્તિ ઃ- દૅિ ૧/
-
-

સ્ત્રીપ્રત્યય – કારક
સમાસ – - તદ્ભુિત આખ્યાત્ પ્રક્રિયા દેશે ગણ-રિરૂપે પ્રક્રિયા ણિગન્ત સનન્ત યજ્ન્ત-યક્લુબન્તનામધાતુ-ભાવે–ક ણાકૃદન્ત
-
તદુપરાંત ઃ—
(૧) નામ રૂપાવલી (૨) સાતે પ્રક્રિયાની ધાતુ રૂપાવલી ૩) કૃદન્ત માળા (૪) અકારાદિ સૂત્રકમ ૫) સિધ્ધહેમ સૂત્રક્રમ (૬) સંદ` સૂચિ (૭) સેટ અનિટ કારિકા ૮ અનુબંધ ફળ (૯ વૃત્ત ગણુળ (૧૦) ધાતુ સંખ્યાસમુચ્ચય વગેરે પરિશિષ્ટોથી શાલતુ
“હૈમ લઘુઠિયાનું” સપ્તાંગ વિવરણ સમાપ્ત –
.
આ અભિનવ લધુપ્રક્રિયાના ચારે ભાગના સરળ અનુવાદ – વિાદ્ વિવેચન યુક્તની સ'પાદિત ગુજરાતી ટીકાના પાન પાઠન પૂર્ણાંક શાસ્ત્રાભ્યાસ પ્રતિ ગતિ કરી વિશુદ્ધ આચરણની દૃષ્ટિ પૂર્વક સાધના માના ધ્યેયની સફળતા પામે – મુનિ દીપરત સાગર
-

Page #120

સુિમન્ત પ્રક્રિયા
व.
स.
प.
ह्य
अ.
प.
भा
व.
म.
क्रि.
ब.
भावषति
भावयसि
भावयामि
भावयेत्
भावयेः
भावयेयम्
भावयतुः / भावयतात् भावयताम्
भावय /
भावथतम्
भावयानि
भावयाव
अभावरत
अभावयः
अभावयम्
अबीभवत्
अवीवः अवनम् अवीभवाव
भाग्यात्
भाव्याः
1। भू सत्तायाम् ।
भावयतः
भावयथः
भावयावः
भावयेताम्
भावयेतम्
भावव
भाग्यासम्
भावयिता
भाववितासि
भारताम
"
भावयाञ्चकार भावयाञ्चक्रतुः मावयाञ्चक भावयाञ्चक्रथुः भावयाञ्चकार कर भाववाच भावयाम्बभूव । भावयामास
भावयते
भावयते
मात्रये

EAAAAAE556666665555555
॥ अथ तिमि ॥ SASARRR5KAAAAAA
अभावयताम्
अभावयन्
अभावयतम् अभावयत
अभावयाव
भाग्याताम्
भाग्यास्तम्
भाव्यास्व
भावयितारी
भावयितास्थः
भाववितास्वः
भावयति
भावयथ
भावयामः
भावयेयुः
भावयेत
भाव ।
भावयन्तु
भावयत
भावयाम ।
अभवताम् अबीमन् अबीभवतम् अवीमपत
अधीनाम |
भावयेते
भावयेथे
भावयावहे
अभावयाम |
भाव येष्यतः
मावयिष्यन्ति
भावविष्ययः
भावयिष्यथ
भावविपावः भावयिष्यामः ।
भावविष्यसि भाववि' यानि अमावयिष्यत् अमावयिता अभावष्यन् अभावविष्यः
मात्र अमात
भावन
अमावश्या
भावयाञ्चक्रुः
भावयाञ्चक
भावयाञ्चक्रम ।
भाव्यासुः
भाव्यास्त
भाव्यारम |
भाववितारः
भाववितास्य
भावपितास्मः ।
अमावयिष्याम |
भावयन्ते
भाबमध्ये
भावामहे |
स. भावयेत
प.
4.
६.
17.
भावयेथाः
भावयेय
व.
भावयताम्
भावयस्व
भाव
भावविषय
मावदिता
भाववितासे
भावयिता हे
भावयिष्यते
मावयिष्यसे
मावयिष्ये
क्रि. अभावयिष्यत्
स.
अभावयत
अभावयथाः
असाध्ये
अबीभवत
अवीभव भावयाम्यके
भावयाञ्चकृषे
गावयाञ्चक्रे
भावयाम्बभूव । भावयामास आ. भावविषीष्ट
भावविपीष्ठाः
पापयति
पाययसि
पाययामि
भावयेयाताम् भावयेरन्
भावयेयाथाम्
भावयेध्वम्
भावयेवहि
भावयेमहि ।
पाययेत्
पाययेः
पाययेयम्

भाववेतान्
भावयन्ताम्
भावयेथाम् भावयध्वम्
भावयावहै
भावषामहै।
अभावयेताम् अभावयेथाम्
भ्रमावचावहि
१०५
अभावयन्त
अभावयध्वम्
अभाग्यामहि ।
वीभत
अवीभवन्स
अवभवेथाम्
rarataम्
अवीभरादहि nararमहि ।
भावयामते माचयाञ्चक्रिरे
भावयाञ्चक्राथे भावयाञ्चकृद
भावयाञ्चकृव भावयामहे ।
अमावयिष्येताम् अभावयिष्यन्त अमावयिष्यथाः भगावविश्वेषाम् अभावविष्य
अभावयिष्ये
अमावयिष्वावहि अभाविष्या महि
1
भावभिषीयास्ताम् भावयिषीरन्
भावयिषीयास्ताम् भावविषीदवम्
भावविषीध्वम्
भावयिषीवहि भावयिषीमहि ।
भावचितारी
भाववितारः
भावयितासाथे भावविताये भावदितास्वभावयितास्मदे ।
।
भावयिष्येते भावयिष्यन्ते भावविश्येये भावदिष्यध्वे
भावयिष्याकडे भाषायाम
2 पां [पा ] पाने
पाययतः
पाययथः
पाययावः
पाययेताम्
पाययेतम
पाययेव
।
पापयन्ति
गययथ
पाययामः ।
पाययेयुः
पाययेत
पाययेम |

Page #121

અભિનવ લધુપ્રક્રિયા
पाययतु/पाययतात् पायायताम् पाययन्तु
अ. अपीप्यत अपीप्येताम् अपीप्यन्त पाययः , पाययतम् पाययत
अपीप्यथाः अपीप्योथाम् अपीप्यत्वम् पाययानि पाययाव पाययाम ।
अपीप्ये अपीप्यावहि अपीयामहि । अपाययत् अपाययताम् अपाययनू
पाययाञ्चक्र पाययाञ्चकाते पाययाञ्चक्रिरे अपाययः अपाययतम् अपाययत
पाययाञ्चकृषे पाययाञ्चक्राथे पाययाञ्चकृढवे अपाययम् अपाययाव अपाययाम ।
पाययाञ्चकं पाययाञ्चकवहे पाययाञ्चकृमहे अपीप्यात् अपीप्ट ताम् अपीप्यान्
पाययाम्बभूव । पाययामास अपीप्यः अपीप्यतम् अपीप्यात आ. पाययिषीष्ट पाययिषीयास्ताम् पायथिषीरन् अपीप्यम् अपीप्याव अपीप्याम ।
पाययिषीष्ठाः पाययिषीयास्थान पाययिषीदवम् पायायाञ्चकार पाययाञ्चक्रतुः पार.याञ्चक्र:
पाययिषीध्वम् पायाञ्चकर्थ पायायाञ्चक्रथुः पारायाञ्चक्र
पाययिषीय पाययिषीवहि पाययिषीमहि । पायथावकार/कर पायायाञ्चकुव पायाञ्चकम
पाययिता पाययितारी पाय यतारः पाययाम्बभून । पायायामास
पाययितासे पाययितासाथे पाययिताध्वे
पाययिताहे पाययितास्व हे पाययितारमहे । आ. पाययात् पाय्यास्ताम् पायासुः
पायमियते पाययिष्येते पाययिष्यन्ते पाय्या: पाय्यास्तम् पाप्यास्त
पाययिष्यसे पाययिष्येथे पाययिष्य वे पाय्यासम पाय्यास्व पाय्यास्म।
पाययिध्ये पाययिष्यागहे पायविध्यामहे । पाययिता पाययितारी पाययितारः पाययितासि
अपाययिष्यत अपाययिष्येताम् अपाययिष्यन्त पाययितास्थः पाययितास्थ
अपाययिष्यथाः अपाययिष्येथाम् अपाययिष्यध्वम् पाययितास्मि पाययितास्वः पाययितास्मः ।
अपाययिष्ये अपाययिष्यागहि अपाययिष्यामहि भ. पायायिष्यति पाययिष्यतः पाययिष्यान्ति पाययिष्याः पाययिष्यथ: पाययिष्यय
3 घ्र [घ्रा] गन्धोपादाने पाययिष्यामि पाययिष्यावः पाययिष्यामः । ।
व. घ्रापयति घ्रापयत: घ्रापयन्ति कि. अपाययिष्यत् अपाययिष्यताम् अपाययिष्यन्
घ्रापयसि
घ्रापथथ: घ्रापयथ अपाययिष्यः अपाययिष्यतम् अपाययिष्यत
घ्रापयामि घ्रापयाव: घ्रापयामः। अपाययिष्यम् अपाययिष्याव अपाययिष्याम ।
घ्रापयेत् घ्रापयेताम् घ्रापयेयुः पायथते पाययेते पाययन्ते
घ्रापये घ्रापयेतम् घ्रापयेत पायथसे पाययेथे पायय ध्वे
घ्रापयेयम् घ्रापयेव
घ्रापयेम । पायये पाययावहे पायथामहे ।
घ्रापयतु/घ्रापयतात् घ्रापयताम् घ्रापयन्तु पाययेत पाययेयाताम पायोरन्
घ्रापय/ घ्रापयतम् घ्रापयत पाययेथाः पाययययाम पाययेध्वम्
घ्रापयाणि घ्रापयाव घ्रापयाम । पायरोय पाययेवहि पाययेमहि ।
अघ्रापयत् अघ्रापयताम् अघ्रापयन् पाययताम पाययोताम पाययन्ताम्
अवापयः अघ्रापयतम् अघ्रापथत पाययस्व पाययेथाम पाययश्वम्
अघ्रापयम् अघ्रापयाव अघ्रापयाम । पायौ पाययावहै पाययामहै ।
अजिघ्रपत् अजिघ्रपताम् अजिघ्रान् अपाययन अपाययेताम् अपाययन्त
अजिघ्रपः अजिघ्रपतम् अजिघ्रात अपाययथा: अपायये थाम अगययध्वम्
अजिघ्रपम् अजिघ्राव अजिघ्रपाम । अपायये अपाययावहि अपाययामहि । । अजिघ्रपत् अजिघ्रपाव अजिघ्रयाम इ।

Page #122

ગિત પ્રક્રિયા
१.७
| आ. घ्रापयिषीष्ट
घ्रापयिषीष्ठाः
प. घापयाञ्चकार यापयाञ्चक्रतुः घ्रापयाञ्च :
प्रापयाञ्चकर्थ प्रापयाञ्चक्रथुः प्रापयाञ्चक घ्रापयाञ्चकार कर प्रापयाञ्चकृष ध्रापयाञ्चकुम । ध्रापयाम्बभूव । घ्रापयामास
नापयिषीयास्ताम् घ्राणथिषीरन् नापयिषीयास्थाम धापयिषीदवम्
घ्रापयिषीध्वम् घ्राणयिषीवहि नापयिषीमहि ।
घ्रापयिषीय
घ्रापयिता घापयितासे घ्रपयिताहे
घ्रापयितारौ घ्रापयितारः घ्रापयितासाथे घ्रापयिताध्वे वापयितास्वहे धापयितास्महे ।
मा. घ्राप्यात्
घ्राप्याः घ्राप्यासम् ध्रापयिता घ्रापयितासि
घ्रापयितास्मि भ. ध्रापयिष्यति
घापयि यसि
घापयिष्यामि क्रि अघापयिष्यत्
अघ्रापयिष्यः अघ्रापयिष्यम घ्रापयते घ्रापयसे घ्रापये
घ्राप्यास्ताम् घ्राप्यासुः घ्राप्यास्तम् घ्राप्यास्त घ्राप्यास्व घ्राप्यास्म । ब्रापयितारौ घ्रारथितारः घ्रापयितास्थ: घ्रापयितास्थ ध्रापयितास्वः घ्रापयितास्मः । घ्रापयिष्यतः ध्रापयिष्यन्ति घ्रापयिष्यथः प्राययिष्यथ नापयिष्यावः ब्रापयिष्यामः । अघ्रापयिष्यताम अघ्रापयिष्यन् अघ्रापयिष्यतम् अघ्रापयिष्यत अघ्रापयिष्याव अघ्रापयिष्याम ।। घ्रापयेते
घ्रापयन्ते घ्रापयेथे घ्रापयध्वे घापथावहे घ्राणयामहे ।
धापयिष्यते प्रापयिष्ययेते घ्रापयिष्यन्ते धापयिदसे प्रापयिष्येथे घ्रापयिष्यध्वे
धापयिष्ये वापयिष्याबहे ब्रापयिष्यामहे । क्रि. अघ्रापयिष्यत अघ्रापयिष्येताम् अघ्रापयिष्यन्त
अनापयिथ्यथाः अघ्रापथिध्येथाम् अघ्रापयिष्यध्वम् अघ्रापयिष्ये अघ्रारथिष्यावहि अघ्रापयिष्यामहि ।
घ्रापयेत घ्रापयेथाः घ्रापयेय
ब्रापयेरन् घ्रापयेध्वम् घ्रापयेमहि ।
।
घ्रापयेयाताम् घापयेथाम् घ्रापयेवहि घ्रापयेताम् घ्रापयेथाम् घ्रापयावहै
5ष्टां [स्था] गतिनिवृत्तौ । स्थापयति स्थापयतः स्थापयन्ति स्थापयसि स्थापयय: स्थापयथ
स्थापयामि स्थापयाव: स्थापयामः । स. स्थापयेत् स्थापयेताम् स्थापयेयुः
स्थापयेः स्थापयेतम् स्थापयेत स्थापयेयम् स्थापयेव स्थापयेम । स्थापयतु/स्थापयतात् स्थापयताम् स्थापयन्तु स्थापय , स्थापयतम् स्थापयत स्थापयानि स्थापयाव स्थापयाम । अस्थापयत् अस्थापयताम् अस्थापयन् अस्थापधः अस्थापयतम् अस्यापयत अस्थापयम् अस्थापयाव अस्थापयाम । अतिष्ठिपत् अतिष्ठिपताम् अतिष्ठिपन् अतिष्ठिप: अतिष्ठिपतम् अतिष्ठिपत अतिष्टिपम् अतिष्ठिपाव अतिष्ठिपाम ।
সাণনা घ्रापयस्व घ्रापये
घ्रापयन्ताम् घ्रापयध्वम् ध्रापयामहै ।
अघ्रापयत अघ्राणयथाः अघ्र,पये
अघ्रापयेताम् अघ्रापयेथाम् अघ्रापयावहि
अघ्रापयन्त अघापयध्वम् अघ्रापयामहि ।
अजिघ्रपत अजिघ्रपथाः अजिघ्रपे अजिघ्रपत
अजिघ्रपेताम् अजिघ्रपन्त अजिघ्रपेथाम् अजिघ्रपध्वम् अजिघ्रपाबहि ___ अजिघ्रपामहि। अजिघ्रपेताम् अजिघ्रिपन्त इ.।
स्थापयाञ्चकार स्थापयाञ्चक्रतुः स्थापयाञ्च: स्थापयाञ्चकर्थ स्थापयाञ्चक्रथुः स्थापयाञ्चक स्थापयाञ्चकार/कर स्थापयाञ्चकृव स्थापयाञ्चकम
स्थापयाम्बभूव । स्थापयामास ॥
आ.
प्रापयाञ्चक्र व.पथाञ्चकाथे घ्रापयाञ्चक्रिरे घ्रापयाञ्चकृषे घ्रापयाञ्चक्राय घ्रापयाञ्चकृदवे प्रापयाञ्चक्रे घ्रपयाञ्चकृरहे घ्रापयाञ्चकमहे घ्राणयाम्बभूव ब्रापयामास
स्थाप्यात् स्थाप्याः स्थाप्यासम्
स्थाप्यास्ताम् स्थाप्यासुः स्थाप्यास्तम स्थाप्यास्त स्थाप्यास्व स्थाप्यास्म ।
स्व

Page #123

१०८
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
श्व. स्थापयिता स्थायितारौ स्थाथितारः क्रि. अस्थापयिष्यत अस्थापयिष्येताम् स्थापयिष्यान्त स्थायितासि स्थायितास्थः स्थायितास्थ
अस्थापयिष्याथाः अस्थापयिष्येथाम् अस्थापयिष्याश्वम स्थाथितास्मि स्थायितास्वः स्थायितास्मः ।
अस्थापयिष्ये अस्थापयिष्यावहि अस्थापयिष्यामहि म स्थारयिष्यति स्थापयिष्यतः स्थापयिष्यन्ति
11 इ[इ] गतौ। स्थापयिष्यसि स्थापयिष्यथ: स्थापयिष्यथा
व. आययति आययातः आययन्ति स्थापयिष्यामि स्थापयिष्यावः स्थापयिष्यामः ।।
आयायसि आययथः आययथ अस्थायिष्यत् अस्थापयिष्यताम् अस्थापयिष्यन्
आययामि आययावः आययामः । अस्थापयिष्यः अस्थापयिष्यतम् अस्थापयिष्यत
आययेत् आयटोताम् आयोयुः अस्थापयिष्यम् अस्थापयिष्याव अस्थापथिष्याम
आयो: आयोतम् आययेत 'ब. स्थापयते स्थापयेते स्थापयन्ते
आययेयम् आययेव आययेम । स्थापयसे . स्थापयेथे स्थापयध्वे
आयायतु/आययतात् आययताम् आगयन्तु स्थापये स्थापयावहे स्थापयामहे ।
आयय/
आययतम आययत स. स्थापयेत स्थापयेयाताम् स्थापयेरन्
आययानि आययाव आययाम । स्थापयेथाः स्थापयेयाथाम् स्थापयेध्वम्
आययत्
आययताम आययन् स्थापयेय स्थापयेवहि स्थापयेमहि ।
आययः आययतम्
आययत स्थापयताम् स्थापयेताम स्थापयान्ताम्
आययम् आययाव आययाम । स्थापयस्व स्थापयेथाम स्थापयध्वम्
अ. आयियत् आश्विनाम . आयियन् स्थापयै स्थापयावहै स्थापयामहै ।
आयियः आयियतम् आयियत __ अस्थापयत अस्थापयेताम् अस्थापयन्त
आयियम् आयियाव आयियाम । अस्थापयथाः अस्थापयेथाम् अस्थापयध्वम्
आययाञ्चकार आययाञ्चक्रतु: आययाञ्चकु: अस्थाश्ये अस्थापयावहिं अस्थापयामहि ।
आययाञ्चकर्थ आययाञ्चकथुः आययाञ्चक अतिष्ठिपत अतिष्ठिपेताम् अतिष्ठिपन्त
आययाञ्चकार/चकर आययाञ्चकृव आययाञ्चकृम अतिष्ठिपथाः अतिष्ठिपेथाम अतिष्ठिपध्वम्
आययाम्बभूव आययामास अतिष्ठिपे अतिष्ठियावहि अतिष्ठिपामहिं।
भा. आय्यात् आय्यास्ताम् आय्यासुः स्थापयाञ्चक्रे स्थापयाञ्चक्राते स्थापयाञ्चक्रिरे
आय्या: आय्यास्तम् माय्यास्त स्थापयाञ्चकृधे स्थापयाञ्चक्राथे स्थापयाञ्चकृढ़वे
आय्यासम् आय्यास्व आय्यास्म । स्थापयाञ्चके स्थापयाञ्चकृत्रहे स्थापयाञ्चकृमहे
आययिता आययितारौ आययितारः स्थापयाम्बभूव । स्थापयामास
आर्यायतासि ___आययितास्थः आययितास्थ आ. स्थापयिषीष्ट स्थापगियास्ताम् स्थापयिषीरनू आययितास्मि आययितास्व: आययितास्मः । स्थापयिषीष्ठा: स्थापयिषी यास्था स्थापयिषीदवम् आर्यायष्यति आययिष्यतः आययिष्यन्ति
स्थापयिंधीध्वम्
आययिष्यसि आययिष्यथः आययि या स्थपयिषीय स्थापयिषीवहि स्थापयिषीमहि
आययिष्यामि आययिष्यावः आययिष्यामः स्थापयिता स्थापयितारो स्थापयितार:
आययिष्यत् आययिष्यताम् आययि यन् स्थापयितासे स्थापयितासाथे स्थापयितावे
भाययिष्यः आययिष्यतम् आय यष्यत स्थापयिताहे स्थापयितास्वहे स्थापयितास्महे
आययिष्यम् आययिष्याव आय येण्याम भ. स्थापयिष्याते स्थापयिष्यते स्थापयिष्टाध्वे | व आ ययते आययेते आययन्ते स्थापयिष्यसे स्थापटियेथे स्थापयिष्टान्ते
आययसे आथयेये आययध्वे स्थापयिष्ये स्थापयिष्यावहे स्थापयिष्यामहे ।।
आयये
आययावहे आययामहे ।

Page #124

શિગન્ત પ્રક્રિયા
.
आयये
आयिये
स. आययेत आययेयाताम् आययेरन्
अस्मारयत् अस्मारयताम् अस्मारपन् आययेथाः आययेयाथाम् आययेध्वम्
अस्मारयः अस्मारयतम अस्मारयत आययेय आययेवहि आययेमहि ।
अस्मारयम अस्मारयाव अस्मारयाम। आययताम् आययेताम् आययन्ताम्
असस्मरत् असस्मरताम् अमस्मरन् आययस्व आयये थाम आययध्वम्
असस्मरः असस्मरतम् असस्मरत आयो आययावहै आययामहै ।
असस्मरम् असस्मराव असस्मराम । आययत आययेताम् आययन्त
स्मारयाञ्चकार स्मारयाञ्चक्रतुः स्मारयाञ्चकु: आययथाः आययेथाम् आययध्वम्
स्मारयाञ्चकर्थ स्मारयाञ्चक्रथुः स्मारयाञ्चक्र आययावहि आययामहि ।
स्मारयाञ्चकार/चकर स्मारयाञ्चकृव स्मारयाञ्चकृम म. आथियत आथियेताम् आयियन्त
स्मारयाम्बभूव । स्मारयामास आयियथाः आययेथाम् आययध्वम्
आ. स्मार्यात् स्मार्यास्ताम् स्मार्यासुः आयियावहि आयियामहि । ।
स्मार्याः स्मार्यास्तम् __ स्मार्यास्त आययाश्चक्र आययाञ्चक्रात आययाञ्चक्रिरे । स्मार्यासम् स्मार्यास्व स्मास्मि । आययाञ्चकृषे आययाचक्राथे आययाञ्चकृदवे
स्मारयिता
स्मारयितारौ स्मारयितार; आययाञ्चक्रे आयथाञ्चकृवहे आययाञ्चकूमहे
स्मारयितासि स्मारयितास्थः स्मारथितास्थ आयथाम्बभूव । आथयामास
स्मारयितास्मि स्मारयितास्वः स्मारयितास्मः । आ. आययिषीष्ट आयथिषीयास्ताम् आषयिषीरन् ।
स्मारयिष्यति स्मारयि यतः स्मारयिष्यन्ति आययिषीष्ठाः आययिषीयास्थाम् आययिषीद्वम्-ध्वम् ।
स्मारयिष्यसि स्मारयिष्यथ: स्मारयिष्यथ आययिषीय आययिषीवहि आयथिषीमहि ।
स्मारयिष्यामि स्मारयिष्यावः स्मारयिष्यामः । आययिता आययितारी आययितारः
| कि. अस्मारयिष्यत् अस्मारयिष्यताम् अस्मारयिष्यन् आययितासे आययितासाथे आययिताध्वे
अस्मारयिष्यः अस्मारयिष्यतम् अस्मारयिष्यत आययिताहे आययितास्वहे आययितास्महे ।
अस्मारयिष्यम् अस्मारयिष्याव अस्मारयिष्याम म. भाययिष्यते आययिष्येते श्राययिष्यन्ते आययिष्यसे आययि येथे आययिष्यध्वे | व.
स्मारयते स्मारयेते
स्मारयन्ते आययिष्ये आययिष्यावहे आययिष्यामहे ।।
स्मारयसे स्मारयेथे
स्मारयध्वे क्रि. आययिष्यत आययिष्येताम् आययिष्यन्त
स्मारये स्मारयावहे स्मारयामहे । आयथिष्यथाः आययिष्येथाम् माययिष्यध्वम् स. स्मारयेत स्मारयेयाताम् स्मारयेरन् आययिष्ये आययिष्यावहि आययिष्यामहि स्मारयेथाः स्मारयेयाथाम् स्मारयध्वम्
स्मारयेय स्मारयेवहि स्मारयेमहि । __ 18 स्मृ [स्मृ] चिन्तायाम् स्मारयत: स्मारयन्ति
स्मारयताम् स्मारयेताम् स्मारयन्ताम् स्मारयसि
स्मारयथ स्मारयथः
स्मारयेथाम् स्मारयस्व
स्मारयध्वम् स्मारयामि स्मारयाव: स्मारयामः ।
स्मार स्मारयावहै स्मारयामहै । स्मारयेत् स्मारयेताम् स्मारयेयुः
अस्मारयत
अस्मारयेताम् अस्मारयन्त स्मारयेः स्मारयेतम् स्मारयेत
अस्मारयथाः अस्मारयेथाम् अस्मारयध्वम् स्मारयेयम् स्मारयेव स्मारयेम ।
अस्मारये अस्मारयावहि अस्मारयामहि प. स्मारयत स्मारयतात् स्मारयताम् स्मारयन्तु
असस्मरत असस्मरेताम् असस्मरन्त स्मारय/, स्मारयतम् स्मारयत
असस्मरथाः असस्मरेथाम् असस्मरध्वम् स्मारयाणि स्मारयाव स्मारयाम ।
असस्मरे असस्मरावहि असरमरामहि ।
स्मारयति

Page #125

110
અભિનવ લધુપ્રક્રિયા
-
१. स्मारयाञ्चक्रे स्मारयाञ्चक्राते स्मारयाञ्चक्रिरे | मा अर्ध्यात् अर्यास्ताम् अासुः
स्मारयाञ्चकृषे स्मारयाञ्चक्राथे स्मारयाञ्चकढवे अा : अर्यास्तम् अर्यास्त स्मारयाञ्चके स्मारयाञ्चकृवहे स्मारथाञ्चकृमहे अासम् अस्वि अस्मि । स्मारयाम्बभूव स्मारयामास
अप'यिता अयितारो अर्पयितारः मा. स्मारयिषीष्ट स्मारयिषीयास्ताम् स्मारयिषीरन्
अप'यितासि अपयितास्थ: अप'यितास्थ स्मारविषीष्ठाः स्मारयिषीयास्थाम् स्मारयिषीदवम्
अपयितास्मि अयितास्व: अपयितास्मः । स्मारयिषीध्वम्
अपयिष्यति अपयिष्यतः अपयिष्यन्ति स्मारथिषीय स्मारयिषीवहि स्मारयिषीमहि
अप'विष्यसि अपयिष्यथ: अर्पयिष्यथ स्मारयिता स्मारगितारौ स्मारयितारः
अप'यिष्यामि अपयिष्यावः अपयिष्यामः। स्मारयितासे स्मारयितासाथे स्मारयिताध्वे
आप यिष्यत् आप'यिष्यताम् भापयिष्यन् स्मारगिताहे स्मारयितास्वहे स्मारयितास्महे
आप यिष्यः आप यिष्यतम् आपयिष्यत भ. स्मारयिष्यते स्मारयिष्येते स्मारयिष्यान्ते
आप'थियम आपविण्याब आपयिष्याम । स्मारयिष्यते स्मारयिष्येथे स्मारयष्यध्वे
अर्णयते मयते अर्णयन्ते स्मारयिष्ये । स्मारयिष्यावहे स्मारयिष्यामहे
अर्णयसे अर्णयेथे अर्णयध्वे कि अस्मारयिष्यात अस्मारयिष्येताम अस्मारयिष्यन्त
मर्पये अर्णयावहे अर्णयामहे । अस्मारयिष्याथा: अस्मार यष्येथाम् अस्मारयिष्याध्वम् |
अर्पयेत अर्णयेयाताम् भयेरन् अस्मारयिष्ये अस्मारयिष्यावहि अस्मारयिष्यामहि
अपयेथाः अर्णयेयाथाम अर्णयध्वम् आध्याने घटादित्वात्स्मरयतीत्यादि ।
अर्णयेय अर्णयेवहि अर्णयेमहि । 26 ऋ[ऋ] प्रापणे च । चकारागातौ
अर्णयताम् अर्णयेताम् अर्णयन्ताम् व. अपयति अपयतः अगन्ति
अर्णयस्त्र अर्णयोथाम् अर्णयध्वम् अपयसि अपयथः यथ
अपये अर्णयावहै अर्णयामहै । अपयामि अप'याव अप याम।
आर्पयत आर्णयेताम् आर्णयन्त अपयेत् अप येताम् अप'येयुः
आर्णयथाः आपोथाम आर्णयध्वम् अपये: अप येतम् अप येत
आये आर्णयावहि आर्णयामहि । अप'येयम् अपयेव अपयेम।
आपिंपत आपिंपेताम् आर्पिपन्त अब यतु/अप यतात् अपयताम् अप यन्तु
आर्पिपथाः आपिपेथाम् आर्पिपश्वम् अपय/अप यतात् अपयतम् अयत
आर्पिपे आर्पिपावहि आर्पिपामहि । अप याणि अप'याव अपयाम ।
अर्णयाञ्चक्रे अर्णयाञ्चकाते अपयाञ्चक्रिरे अप यत् अपयताम् अपयन्
अर्णयाञ्चकृषे अर्णयाञ्चक्राथे अर्णयाञ्चकृद्रवे अपयः अपयतम् अपयत
अर्णयाञ्चक्रे अर्णयाञ्चकृवहे अर्णयाञ्चकृमहे अपयम अप'याव अप याम
अर्णयाम्बभूव अर्णयामास आपिताम् आधिपन् आपिंप: गर्पिपतम आर्पिपत
आ. अथिषीष्ट अर्पयिषीयास्ताम् अयिषीरन आर्पिपम् आर्पिपाव आर्पिपाम।
अर्पयिषीष्ठाः अर्पयिषीयास्थाम् अर्पयिषीदवम-वम् अप'याञ्चकार अप याञ्चकतु: अप याञ्चक्रुः अर्पयिषीय अविषीवहि अर्पयिषीमहि । अपमाञ्चकर्थ अपयाञ्चक्रथुः अप गाञ्चक
अर्पयिता अयितारी अथिताः अपराञ्चकार/चकर अप याञ्चकृत अपयाञ्चकृम अर्णयितासे अथितासाथे अयिताश्वे आयाम्बभूव । यामास
मयिताहे अर्पयितास्वहे अयितास्महे ।
आपिपत

Page #126

શૃિંગન્ત પ્રક્રિયા
अर्पयिष्यते
अर्पयिष्येते
अर्पयिष्यसे अयेथे
अर्पयिष्ये
अर्पयिष्यावहे
भ.
क्रि. अर्पयिष्यत
व.
स.
प
श्र
म.
१.
श्र.
भ.
क्रि.
अर्पयिष्येताम् अर्पयिष्यन्त
व्यर्पयिष्यथाः अर्पयिष्येथाम् अर्पयिष्यध्वे
अर्पयिष्ये अर्पयिष्यावहि अर्पयिष्यामहि
47 ओनैं [ चै] शोषणे
बापयतः
वापयथः
वापयावः
वापयेताम्
म्
बापर्यात
वापयसि
वापयामि
येत्
वापयेः
प
वापयेव
वापयत / वापयतात्वापयताम्
वापय / वापयानि
अवापयत्
अवापयः
अवापयम्
भा. वाप्यात्
वाप्या:
अवी पत्
अवीवपः
अवीव म्
वारयाञ्चकार
י
वापयतम्
वापयाव
अवापयताम्
अबापयतम्
अवापयाव
वापयाञ्चक्रतुः
वापयाञ्चक्रथुः
वापयाञ्चक वायाञ्चकार / चकर वापयाञ्चकृत्र
वापयाम्बभूव । वापयामास

अवीपताम्
अवीवपतम्
अवीवपाव
अर्पयिष्यन्ते
अर्प
वाप्पासम्
वापयिता
वापयितासि वापचितास्मि वापयितास्वः
वापयिष्यति वापयिष्यतः
अर्पयिष्यामहे ।
वापयन्ति
वापयथ
वापयामः
वापयेयुः
वापयेत
वापयेम |
वापयन्तु
वापयत
वापयाम |
अवापयन्
अवायत
अवापयाम |
अवीवपन्
अवीवपत
rature |
वापयाञ्चक्रुः
वापयाञ्चक्र
वापयाञ्चकृम
बाप्पास्ताम्
वाप्यास्तम्
वाप्यास्व
वाप्यास्म
वापयितारौ वापयितारः
वापयितास्थः वापयितास्थ
वाप्यासुः
वाप्यास्त
वापयितास्मः । वापविष्यन्ति
वापयिष्यसि वापयिष्यथः
वापयिष्यथ
वापयिष्यामि वापयिष्यावः वापयिष्यामः । अपयिष्यत् अवापयिष्यताम् अवापयिष्यन् अवापयिष्यः अवापयिष्यतम् अवावयिष्यत अवापयिष्यम्
अत्रापयिष्याच अवापयिष्याम |
व.
स.
प.
ह्य
अ.
प.
व.
भ.
वापयते
वापयसे
वापये
व.
वापयेत
वापयेथाः
बापयेय
म.
वापयताम्
वापयस्व
वापये
अत्रापयत
अत्रापयथाः
अवापये
आ. बापयिषीष्ट
वापयिषीष्ठाः
वापयिषीय
अत्रीत्रपत
अवीवरथाः
अवीव
वापयाञ्चक्रे
वापयाञ्चकृषे बापयाञ्चको
वापयिता
वापयितासे
कि. अवापयिष्यत
वापयिताहे
वापयिष्यते
वापयिष्य से
वापयिष्ये
वापयेते
वापयेथे
वापयावहे
बापयेयाताम् वापयेयाथाम्
वापयेवहि
बापयाम्बभूव । वापयामास
व्राजयति
व्राजयसि
व्राजयामि
वाजयेत्
व्राजये:
ब्राजयेयम्
वा
वापयेथाम्
वापयावहै

अवीवपेताम्
वीवपेथाम्
137 व्रजु
अवीपाव
अत्रायेताम् अत्रापयन्त
अवापयेथाम्
अवापयावहि
૧૧
वापयन्ते
वापयध्वे वापयामहे ।
वापर
वापयेध्वम्
वापयेमहि ।
वापयन्ताम्
वापयध्वम्
वापयामहे
वापयितास्महे ।
वापयिष्यन्ते
वापयिष्यध्वे
वापयिष्यावहे वापयिष्यामहे ।
अवापयिष्येताम् अवापयिष्यन्त
अत्रापयिष्यथाः अवापयिष्येथाम् अवापयिष्यध्वम्
अवापयिष्ये
वापयिष्यावहि अवापयिष्यामहि
अवापयध्वम्
अत्रापयामहि
अवीवपन्त
raasaम्
अवीवपाम ।
वापयाञ्चक्राते वापयाञ्चक्रिरे बापयाञ्चक्राथे वापयाञ्चकृद्भवे
वापयाञ्चकृवहें वापयाञ्चकृमहे
वापयिषीयास्ताम् वापयिषीरन्
बापयिषीयास्थाम् वापयित्रीइवम्-ध्वम्
वापयिषीवहि
वापयिषीमहि ।
वापयितारौ
वापयितारः
वापयितासाथे
वापयिताध्वे
वापयितास्वहे
वापयिष्येते
वापयिष्येथे
[ ब्रज् ] गौं ।
व्राजयत:
व्राजय थः
व्राजयावः
व्राजयेताम्
ब्राजयेतम्
व्राजमेव
ब्राजयन्ति
ब्राजयथ
ब्राजगामः
व्राजयेयुः
वाजयेत
व्राजयम ।

Page #127

૧૧૨
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
मा
प. ब्राजयतु/वाजयतात् ब्राजयताम् ब्राजयन्तु
अ. अविरजत अविरजेताम भविष्रजन्त वाजय/ ,, ब्राजयतम् ब्राजयत
अविरजथा: अविरजेथाम् अविरजध्वम् व्राजयानि व्राजयाव ब्राजयाम ।
अविरजे अविरजावहि अविरजामहि अवाजयत् अवाजयताम् अवाजयन्
राजयाञ्चक्रे राजयाञ्चक्राते राजयाञ्चक्रिरे अवाजयः अवाजयतम् अवाजयत
राजयाञ्चकृषे राजयाञ्चक्राथे राजयाञ्चकृढवे अवाजयम् अवाजयाव अाजयाम ।
राजयाञ्चके राजयाञ्चकृवहे राजयाञ्चकृमहे
राजयाम्बभूव राजायामास म. अविव्रजत् अवित्र जताम् अविव्रजन्
राजयिषीष्ट राजथिषीयास्ताम् राजयिषीरन् अविव्रजः अविव्रजतम् अविव्रजत
राजयिषीष्ठाः राजयिषीयास्थाम राजयिधीढ़वम्-ध्वम् अविव्रजम् अविवजाव अविवजाम ।
राजयिषीय राजयिषीवहि राजयिषीमहि ब्राजयाञ्चकार ब्राजयाञ्चक्रतुः बाजयाञ्चकु:
च. राजयिता राजयितारौ राजथितारः वाजयाञ्चकर्थ वाजयाञ्चक्रथुः व्रजयाञ्चक
राजयितासे राजयितासाथे राजयिताध्वे वाजयाञ्चकार/चकर ब्राजयाञ्चकृत वाजयाञ्चकृम
राजयिताहे राजयितास्वहे राजयितास्महे व्राजयाम्बभूव वाजयामास
राजयिष्यते राजयिष्येते राजयिष्यन्ते मा. व्राज्यात् वाज्यास्ताम् व्राज्यासुः
राजयिष्यसे राजयिष्यते राजयिष्यध्वे वाज्या: व्राज्यास्तम वाज्यास्त
राजयिष्ये राजयिष्यावहे राजयिष्यांवहे वाज्यासम् व्राज्यास्त्र वाज्यास्म ।
अराजयिष्यत अराजयिष्येताम् अराजयिष्यन्त ब्राजयिता वाजयितारौ ब्राजयितारः
अराजयिष्यथा: अराजयिष्येथाम् अराजयिष्यध्वम् वाजयितासि ब्राजयितास्थः ब्राजयितास्थ
अराजयिष्ये अराजयिष्यावहि अराजयिष्यामहि वाजयितास्मि वाजयितास्वः वाजयितास्मः
320 विधू [सिध् ] गत्याम् वाजयिष्यति ब्राजयिष्यतः वाजयिष्यन्ति
सेधयति सेधयत: सेधयन्ति वाजयिष्यसि वाजयिष्यथः ब्राजयिष्यथ
सेधयसि सेधयथः सेधयथ वाजयिष्यामि वाजयिष्यावः वाजयिष्यामः |
सेधयामि सेधयावः सेधयामः
सेधयेत् सेधयेताम् सेधयेयुः अवाजयिष्यत् अवाजयिष्यताम् अवाजयि यन्
सेघयेः सेधयेतम्
सेधयेत अवाजयिष्यः अवाजयिष्यतम् अवाजयिष्यत
सेधयेयम सेधयेव अवाजयिष्यम् अवाजयिष्याव अवाजयिष्याम
सेधयतु/सेधयतात् सेधयताम सेधयन्तु वाजयते
वाजयन्ते
सेधय/ ,, सेधयतम् सेधयत ब्राजयध्वे
सेधयानि सेधयाव सेधयाम । प्राजये प्राजयावहे माजयामहे ।
असेधयत् असेधयताम् असेधयन् प्राजयेत प्राजयेयाताम् प्राजयेरन्
असेधयः असेधयतम असेधयत प्राजयेथाः प्राजयेयाथाम् प्राजयध्वम्
असेधयम् असेधयाव असेधयाम । प्राजयेय प्राजयेवहि प्राजयेमहि ।
असीषिधत् असीषिधताम् असीषिधन्
असीषिधः असीविधतम असीषिधत ब्राजथताम् वाजयेताम् वाजयन्ताम्
असीषिधम असीषिधाव असीषिधाम । ब्राजयस्व ब्राजयेथाम् ब्राजयध्वम्
सेधयाञ्चकार सेधयाञ्चक्रतु: सेधयाञ्चक बाजरी वाजयावहै वाजयामहै।
सेधयाञ्चकर्थ सेधयाञ्चक्रथुः सेधयाञ्चक अवाजयेताम् अवाजयत
सेधयाञ्चकार/चकर सेधयाञ्चकृव सेधयाञ्चकृम अवाजयन्त अवाजयेथाम्
सेधयाम्बभूव अवाजयथाः
सेधयामास अब्राजयध्वम् अवाजये अवाजयावहि अवाजयामहि। | नाव :- वनवाया करनेडाक्षर ४२ख छ
सेधोम ।
ब्राजयेते वाजयेथे
ब्राजयसे

Page #128

શિગન પ્રક્રિયા
૧૧૩
रावा
स.
मा. सेध्यात् सेध्यास्ताम् सेध्यासुः म. सेधयिष्यते सेधयिष्येते सेंधयिष्यन्ते सेध्याः सेप्यास्तम् सेध्यास्त
सेधयिष्यस धयिष्येथे सेधयिष्यध्वे सेध्यासम् सेप्यास्व सेध्यात्म
सेधयिष्ये सेधयिष्यावहे सेधयिष्यामहे । सेधयिता धयितारी सेधयितारः
अरोधयिष्यत असेधयिष्येताम् अधयिष्यन्तसे धयितासि सोधयितास्थः सेधयितास्थ
असेधयिष्यथाः असेधयिष्येथाम् असेधयिष्यध्वम् रोधयितास्मि सेधयितास्वः सेधयितास्मः
अधयिष्ये अधयिष्यावहि असोधयिष्यामहि भ. धयिष्यति रोधयिष्यतः सेधयिष्यन्ति
328 वन [वन् ] शब्द । सोधयिष्यसि धयिष्यथः सेधयि यथ
व. वानयति वानयत: वानयन्ति धयिष्यामि सेधयिष्यावः सेधयिष्यामः ।
वानयसि वानयथ: वानयथ कि. असेधयिष्यत् असेधयिष्यताम् अरोधयिष्यनू
वानयामि वानयाव: बानयामः । असोधयिष्यत् असेधयिष्यतम् अधयिष्यत
वानयेत् वानयेताम् वानयेयुः असोधयिष्यम् अरोधयिष्याव असेधयिष्याम
वानयेः वानयेतम् वानयेत होधयते सोधयेते सेघयन्ते
वानयेयम् वानयेव वानयेम । संधयो सोधयेथे सेधयध्वे
वानयतु/वान पतात् वानयताम् बानयन्तु रोधये सेघयावहे सेधयामहे ।
वानय/ वानयतम् वानयत सोधयेत धयेयाताम् सेधयेरन्
वानयानि वानथाव वानयाम सेधयेथाः सोधयेयाथाम् सेधयेध्वम्
अवानयत् अवानयताम् अवानयन् सेधयेय धयेवहि रोधयेमहि ।
अवानय: भवानयतम् अवानयत सेधयेताम् सोधयताम्
सेधयन्ताम्
अवानयम् अवानयाव अबानयाम । सेधयस्व सेधयेथाम् सेधयध्वम्
अवीवनत् अवीबनताम् अवीवनन् रोधयै सेघयावहै सेधयामहै ।
अवीवनः अवीवनतम् अवीवनत असेधयेताम् अधयत
असोधयन्त
अवीवनम् अवीवनाव अवीवनाम । असेधयथाः अधयेथाम् अधयध्वम्
वानयाञ्चकार वानयाञ्चक्रतुः वानयाञ्चक्रुः अधये अधयावहि असेभयामहि ।
वानयाञ्चकर्थ वानयाञ्चक्रथुः वानयाञ्चक म. असीषिधत असीषिधेताम्
वानयाञ्चकार/चकर वानयाञ्चकृव घानयाञ्चकुम । असीषिधन्त
वानयाम्बभूव वानयामास असीषिधथाः असीषिधेथाम् असीषिभध्वम् असीषिधावहि असीषिधामहि
यान्यात्
वान्यास्ताम् वान्यासुः
वान्याः वान्यास्तम् वान्यास्त शेधयाञ्चक्रे शेषयाञ्चक्राते धयाञ्चक्रिरे
वान्यासम् वान्यास्व वान्यास्म । सेधयाञ्चकृषे सेषयाञ्चक्राथे सेधयाञ्चकृदवे
श्व. वानयिता वानयितारौ वानयितारः मेषयाञ्चक्रे सेधयाञ्चकृषहे शेषयाञ्चकृमहे
वानयितासि वानयितास्थ: वानगितास्थ रोधयाम्बभूव सेधयामास
वानयितास्मि वानयितास्वः वानयितास्मः । आ. रोधयिषीष्ट धयिषीयास्ताम् सेभधिषीरन् ।
म. वानयिष्यति वानयिष्यातः वानयिष्यन्ति सेपयिषीष्ठाः धयिषीयास्थाम् सेभविषीद्वम्-ध्वम्
वानयिष्यासि वानयिष्यथः वानयिष्यथ धयिषीय संधयिषीवहि धयिषीमहि
वानयिष्यामि वानयिष्यावः वानयिायामः घ. भयिता सेधाथितारी सेवयितारः
अवानयिष्यत् अवाविष्यताम् अवानयिष्यान् सेपयितासे धयितासाथे सेधयिताध्वे
अवानयिष्यः अवानयिष्यातम् अवानयिष्यात सेपयिताहे सेधयितास्वहे भयितास्महे । अवानयिष्याम् अवानयिष्याव अवानयिष्याम
11

Page #129

११४
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
चापयतु/चापयतात् चापयताम् चापय/चापयतात् चापयतम् चापयानि चाफ्याव
चापयन्तु चापयत चापयाम।
व. वानयते वानयेते वानयन्ते वानयसे वानयेथे
वानयध्वे वानये वानयावहे वानयामहे वानयेत वानयेताम वानयेरनू वानयेथाः वानयेयाथाम् वानयेध्वम् वानयेय वानयेवहि वानयेमहि । वानयताम् वानयेताम बानयन्ताम् वानयस्व वानयेथाम् वानयध्वम् वानो वानयावहै वानयामहै । अवानयत अवानयेताम् अवानयन्त अवानयथा: अवानयेथाम् अवानयध्वम् अवानये अवानयावहि अवानयामहिं अवीवनत अवीवनेताम् अवीवनन्त अवीवनथाः अवीवनेथाम् अवीवनध्वम् अवीवने अवीवनावहि अवीवनामहिं वानयाञ्चक्र वानयाञ्चक्राते वानयाञ्चक्रिरे वानयाञ्चकृषे वानयाञ्चकाथे बानयाञ्चद्वे वानयाञ्चके वानयाञ्चकृवहे वानयाञ्चकृमहे
वानयाम्बभूव वानयामास मा. वानगिषीष्ट वानयिषीयास्ताम् वानयिषीरन्
वानयिषीष्ठाः बानयिषीयास्थाम वानयिषीदवमू-श्वम् वानयिषीय वानषिीवहि वानयिषीमहि बानयिता वानयितारौ वानयितारः वानयितासे वानयितासाथे वानयिताध्वे वानयिताहे धानगितास्वहे वानगितास्महे वानयिष्यते वानयिष्यते वानयिष्यन्ते वानयिष्यासे वानयिष्येथे वानयिष्यध्वे
वानयिष्ये वानयिष्यावहे वानयिष्यामहे क्रि. अवानविष्यात अवानगिण्येताम् अवायिष्यन्त
भवानयिष्याथाः अवानयिष्येथाम् अवानगिष्यध्वम् अवानयिष्ये अवानयिष्यावहि अवानयिष्यावहि
अचापयत् अचापयताम् अचापयन् अचापयः अचापयतम् अचापयत अचापयम् अचापयाव अचापयाम । अचीचपत् अचीचपताम् अचीचपन् अचीचप अचीचरतम् अचीचपत अचीचपम् अचीचपाव अचीचपाम । चापयाञ्चकार चापयाञ्चक्रतुः चापथाञ्चक्रुः चापयाञ्चकर्थ चापयाञ्चक्रथु: चापयाञ्चक्र चापयाञ्चकार/चकर चापयाञ्चकृव चापयाञ्चकम
चापयाम्बभूव चापयामास आ. चाप्यात् चाप्यास्ताम् चाप्यासुः
चाप्याः चाप्यास्तम् चाप्यास्त
चाप्यासम् चाप्यास्व चाप्यास्म व. चापयिता चापयितारौ चापथितार:
चापयितासि चापथितास्थः चापयितास्थ
चापयितास्मि चापयितास्वः चापयितास्मः। म. चापयिष्यति _चापयिष्यतः चापयिष्यन्ति
गापयिष्यसि चापयिष्यथ: चापयिष्यथ
चापयिष्यामि चापयिष्यावः चापयिष्यामः । क्रि. अचापयिष्यत् अचापयिष्यताम् अचापयिष्यनू
अचापयिष्यः अचापयिष्यतम् अचापयिष्यत अचापयिष्यम् अचापयिष्याव अचापयिष्याम चापयते चापयेते चापयान्ते
चापयेथे चापयध्वे चापये चापयावहे चपयामहे । स. चापयेत चापयेयाताम् चापयेरन्
चापयेथाः चापयेयाथाम् चापयेवम् चापोय चापयेवहि चापयेमहि । चापयताम् चापयेताम् चापटान्ताम् चापयस्व चापयेथाम् चापयध्वम् चापये
चापयावहै चापयामहै।
मत
चापयसे
339 चप [चप्] सान्त्वने चापयति
चापयत: चापयन्ति चापयसि चापथथ: चापयथ चापयामि चापयावः चापयामः चापयेत् चापयेताम् चापयेयुः चापयेः चापयेतम् चापयेत चापयेयम् चापयेव चापयेम ।
स.
अचापयत अचापाथा: अचापये
अचापयेताम अचापयेथाम् अचापयावहि
अचापयन्त अचापयध्वम् अचापयामहि

Page #130

શિગન પ્રક્રિયા
૧૧૫
भा. गम्यात्
गम्या: गम्यासम्
गम्यास्ताम् गम्यास्तम् गम्यास्व
गम्यासुः गम्यास्त गम्यास्म
गमये
म. अचीचपत अचीचपेताम् अचीचपन्त
अचीचपथाः अचीचपेथाम् अचीचपध्वम्
अचीचपे अचीचपावहि अचीचपामहि प. चापयाञ्चक्रे चापयाञ्चकाते चापयाञ्चक्रिरे
चापयाञ्चकृष चापयाञ्चकाये चापयाञ्चकदवे चापयाञ्चके चापथाञ्चकृवहे चापयाञ्चकृमहे
चापयाम्बभूव चापयामास भा. चापयिषीष्ट चापयिषीयास्ताम् चापथिषीरन्
चापयिषीष्ठाः चापयिषीयास्थाम् चापथिषीइवम् चापथिषीय चापयिषीवहि चापयिषीमहि । चापयिता चापयितारो चापयितारः चापयितासे चापयितासाथे चापयिताध्वे
चापयिताहे चापयितास्वहे चापयितास्महे म चापयिष्यते चापयिष्येते चापयिष्यन्ते
चापयिष्यसे चापयिध्येय चापयिष्यध्वे
चापयिष्ये चापयिष्यावहे चापयिष्यामहे क्रि. अचापयिष्यत अचापयिष्येताम् अचापयिष्यन्त
अचापयिष्यथाः अचापयिष्येथाम् अचापयिष्यध्वम् अचापयिष्ये अचापयिष्यावहि बचापयिष्यामहि
396 गम्ल [गम् ] गतौ गमयति गमयत: गमयन्ति गमयसि गमयथ: गमथथ गमयामि गमयाव: गमयामः गमयेत् गमयेताम् गमयेयुः गमये: गमयेतम् गमयेत गमयेयम गमयेव गमयेम गमयतु/गमयतात् गमयताम् गमयन्तु गमय/ गमयतम् गमयत गमयानि गमयाव गमयाम अगमयत् अगमयताम् अगमयन् अगमयः अगमयतम् अगमयत अगमयम् अगमयाव अगमयाम अजीगमत्
अजीगमताम् अजीगमन् अजीगमः अजीगमतम् __ अजीगमत अजीगमम् अजीगमाव अजीगमाम गमयाञ्चकार गमयाञ्चक्रतुः गमयाञ्चकु: गमयाञ्चकर्थ गमयाञ्चक्रथुः गमयाञ्चक्र गमयाञ्चकार/चकर गमयाञ्चकृव गमयाञ्चकृम गमयाम्बभूव गमयामास
व.
गमयिता गमयितारौ रामयितारः गमयितासि गमयितास्था रामयितास्थ गमयितास्मि गमयितास्वः गमयितास्मः गमयिष्यति गमयिष्यतः गमयिष्यन्ति गमयिष्यसि गमयिष्यथा गमयिष्यथ गमयिष्यामि गमयिष्याव: गमयिष्याम: अगमयिष्यत् अगमयिथ्यताम् अगमयिष्यन् अगमयिष्यः अगमयिष्यतम अगमयिष्यत अगमयिष्यम् अंगमयिष्याव अगमयिष्याम गमयते गमयेते गमयन्ते गमयसे गमयेथे गमयध्वे
गमयावहे गमयामहे गमयेत गमयेयाताम् गमयेरन् गमयेथा गमयेयाथाम् गमयेध्वम् गमयेय गमयेवहि गमयेमहि गमयताम् गमयेताम् गमयन्ताम् गमयस्व गमयेथाम्
गमयध्वम् गमगावहे गमयामहै अगमयत अगमयेताम् अगमयन्त अगमयथाः भगमयेथाम् अगमयध्वम् अगमये
अगमयावहि ___ अगमयामहि अजीगमत भजीगमेताम् अजीगमन्त अजीगमथाः अजीगमेथाम् अजीगमध्वम् अजीगमे अजीगमावहि अजीगमामहि गमगाञ्चक्र गमयाञ्चक्राते गमयाञ्चक्रिरे गमयाञ्चकृषे गमयाञ्चकाथे गमयाञ्चकृदवे गमयाञ्चक्रे गमयाञ्चकृवहे गमयाञ्चकृमहे
गमयाम्बभूव गमयामास भा. गमगिषीष्ट गमयिषीयास्ताम् गमयिषीरन्
गमयिषीष्ठाः गमयिषीयास्थाम् गमयिषीढ़वम्-ध्वम्
गमयिषीय रामयिषीवहि गमयिषीमहि । भ. गमगिता गमयितारौ गमयितारः
गमयितासे गमयितासाथे गमयिताध्वे गमयिताहे गमगितास्वहे गमयितास्महे
गमग

Page #131

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
डायये:
म. गमयिष्यते गमयिष्येते गमयिष्यन्ते
डाययते डाययेते डायन्ते गमयिष्यसे गमयिष्येथे गमयिष्यध्वे
डाययसे डाययेथे डाययध्वे गमयिष्ये गमयिष्यावहे गमयि यामहे
डायये डाययावहे डायगामहे अगमयिष्यत अगमयिष्येताम् अगमयिष्यन्त
डाययेत डाययेयाताम् डाययेरन् अगमयिष्यथाः अगमयिष्येथाम् अगमयिष्यध्वम्
डाययेथाः डाययेयाथाम् डाययेध्वम् अगमयिष्ये अगमयिष्यावहि अगमयिष्यामहि
डाययेय डाययेवहिं डाययेमहि 588 डीड्: [डी] विहायसां गतौ
डाययताम् डाययेताम् डाययन्ताम् डाययति
डाययन डाययन्ति
डाययेथाम् डाययध्वम् डाययतः
डायरी डाययसि
डागयामहै
डाययावहै डाययथ: डाययथ डाययामि डाययाव: डाययाम:
अडाययत __अडाययेताम् अडाययन्त डाययेत् डाययेताम् डाययेयुः
अडाययथा: अडाययेथाम् अडाययध्वम् डाययेतम डाययेत
अडायये अडाययावहि अडाययामहि डाययेथम्
डाययेम
भ. अडीडयत ___ अडीडयेताम् अडीडयन्त
अडीडयथाः अडीडयेथाम् अडीडयध्वम् डाययत/डायथतात् डाययताम डाययन्तु डायय/ ,
अडीडये अडीडयावहि अडीडयामहि डाययतम् डाययत डाययानि डाययाव डाययाम
डाययाञ्चक्र डाययाञ्चक्राते डाययाञ्चक्रिरे अडाययत् अडाययताम्
डाययाञ्चकृषे डाययाञ्चक्राये डाययाञ्चकृद्धवे अडाययन्
डायायाञ्चके डाययाञ्चकृवहे डायमाञ्चकृमहे अडायथः अडाययतम् अडाययत अडाययम् अडाययाव
डाययाम्बभूव डाययामास अडाययाम
डायथिषीष्ट अडीडयत्
डायधिषीथास्ताम् डाययिषीरन्
मा. अडीडयताम् अडीडयन् अडीडयः अडीडयतम अडीडयत
डाययिषीष्ठाः डाथिषीयास्थाम् डाययिषीढ्वम्-श्वम् अडीडयम् अडीडयाव अडीडयाम
डाययिषीया डाययिषीवहि डाययिषीमहि
डाययितारौ डाययितारः डाययाञ्चकार डाययाञ्चक्रतुः डाययाञ्चकु:
डाययितासे डाययितासाथे डाययिताचे डाययाञ्चकर्थ डाययाञ्चक्रथुः डाययाञ्चक
डाययिताहे डाययितास्वहे डायतास्महे डाययाञ्चकार/चकर डाययाञ्चकृव डाययाञ्चकुम डाययाम्बभूव
डाययिष्यते डाययिष्येते डाययिष्यन्ते डाययामास
डाययिष्यसे डाययिष्येथे डाययिष्यध्वे डाय्या डाय्यास्ताम डाय्यासुः
डाययिष्ये डाययिष्यावहे डाययिष्यामहे डाय्यास्तम् डाय्यास्त डाय्यासम् डाय्यास्व
अडाययिष्यत अडाययिष्येताम अडाययिष्यन्त
डायोस्म म. डाययिता डाययितारी डाययितार:
अडाययि यथाः अड्राथयिष्येथाम् अडाययिष्यध्वम् डाययितासि डाययितास्थः डाययितास्थ
अडाययिष्ये अडाययिष्यावहि अड्राययिष्यामहि डाययितास्वः डाययितास्म:
661 भाजि [भ्राजू ] दीप्तौ भ. डाययिष्यति डाययिष्यतः डाययिष्यन्ति व. भ्राजयति भ्राजयतः भ्राजयन्ति डाययिष्यसि डाययिष्यथः डाययि यथ ।
মালস্তি भ्राजयथ: भ्राजयथ डाययिष्यामि डाययिष्याव: डाययिष्यामः
भ्राज्यामि भ्राजयावः भ्राजयामः अडाययिष्यत् अडाययिष्यताम् अडाययिष्यन् | म. भ्राजयेत् भ्राजयेताम् भाजयेयुः अडाययिष्यः अडाययिष्यतम् अडाययिष्यत
भ्राजयः
भ्राजयेतम् भ्राजयेत अडाययिष्यम् अडाययिष्याव अडययिष्याम । म्राजयेथम्
भ्राजयेव
भ्राजयेम
डाययिता
डाय्याः

Page #132

જિગન્ત પ્રક્રિયા
भा.
भाजयतु/भाजयतात् भ्राजयताम् भ्राजगन्तु म. भ्राजय , भ्राजयतम् भ्राजयत भाजयानि भ्राजयाव भाजयाम अनाजयत् अभाजगताम् अभ्राजयन् अभ्राजयः अम्राजयतम् अभाजयत । प. अभ्राजयम् अभाजयाव अन्नाजयाम अबिभ्रजत् अबिम्रजताम् अबिभ्रजन् अबिभ्रमः अबिभ्रजतम् अबिभ्रजत अबिभ्रजम् अबिभ्रजाब अबिभ्रजाम अबम्राजत् सबभ्राजतम् भबभ्राजन् इ. भ्राजमाञ्चकार भाजयाञ्चक्रतुः भाजगञ्चा: भ्रा जगाञ्चकर्थ नाजयाञ्चक्रथु: भ्राजयाञ्चक १. भाजयाञ्चकार/चकर भाजयाञ्चव भ्राजयाञ्चकृम भ्राजयाम्बभूव नाजयामास भ्राज्यात् भाज्यास्ताम् भ्राज्यासुः भ्राज्या: भ्राज्यास्तम् भ्राज्यास्त भराज्यासम् राज्यास्व भराज्यास्म भराजयिता भराजयितारी भाजयितारः भराजयितासि भराजयितास्थः । भराजयितास्य
राजयितास्मि भाजयितास्वः राजयितास्मः भ. राजयिष्यति भाजयिष्यतः राजयिष्यन्ति
भाजयिष्यसि भाजयिष्यथः राजयिष्यथ भाजयिष्यामि राजयिष्याव: भाजयिष्यामः अभ्राजयिष्यत् अभ्राजयिष्यताम अराजयिष्यन् । अराजयिष्यः अराजयिष्यतम् अराजथिष्यत अराजविण्यम् अभ्राजयिष्याव अभ्राजयिष्याम भराजयते भ्राजयेते भाजयन्ते भाजयसे
भाजयेथे भराजयध्वे भाजये भाजयावहे राजयामहे भराजयेत भाजयेयाताम् भराजयेरन् भराजयेथाः भराजयेयाथाम् राजयेध्वम् राजयेय भराजयेवहि भराजयोमहि राजयताम् भ्राजयेताम् भाजयन्ताम् भराजयस्व भराजयेथाम् भाजयध्वम् राजग भराज्यावहै भाजयामहै अराजयत अभाजयेताम् अभ्राजयन्त
अभाजयेथाम् अभाजयध्वम् अभ्राजये अभ्राजयावहि भभामयामहि
अबिरजत अबिरजेताम् अबिभरजन्त भनिभरजथाः अबिरजेथाम् अबिभरजध्वम् भबिरजे अविरजाबहि अबिरजामहि अबराजत अबराजेतम् अबराजन्त इ.
जयाञ्चक्रे राजयाञ्चक्राते भाजयाञ्चक्रिरे भ्राजयाञ्चषे भराजयाञ्चकाथे भराजयाञ्चकदवे भ्राजयाञ्चके राजयाञ्चकृवहे भाजयाञ्चकमहे भराजयाम्बभूव भाजयामास भराजयिषीट भराजयिषीयास्ताम राजयिषीरन् भराजयिषीष्ठाः राजयिषीयास्थान भाजाविषीदवम्-'बम् राजयिषीय राजयिषीवहि राजयिषीमहि राजयिता राजयितारौ राजयितारः भाजयितासे भराजयितासाथे भराजयिताचे भराजयिताहे भराजयितास्वहे भाजयितास्महे भराजयिष्यते भराजयिष्येते राजयिष्यन्ते भराजयिष्यसे भराजयिष्येथे भराजयिष्यत्वे राजयिष्ये भाजयिष्यावहे भाजयिष्यामहे अराजयिष्यत अराजयिष्येताम् अभ्राजयिष्यन्त अम्राजयिष्यथाः अराजयिध्येथाम् अम्राजयिष्यध्वम् अराजयिष्ये अराजयिष्यावहि अम्राजयिष्यामहि * भ्रनहाया भर अक्षर हेरेख छ 670 चेष्टि [चेष्ट्] चेष्टायाम् चेष्टयति चेष्टयतः चेष्टयन्ति चेष्टयसि चेष्टयथः चेष्टयथ चेष्टयामि चेष्टया चेष्टयामः चेष्टयेत् चेष्टयेताम् चेष्टयेयुः चेष्टये: चेष्टयेतम्
चेष्टयेत चेष्टयेयम् चेष्टयेव चेष्टयेम चेष्टयत चेष्टयतात् चेष्टयताम् चेष्टयन्तु चेष्टय/ , चेष्टयत चेष्टयत चेष्टथानि चेष्टयाव चेष्टयाम अचेष्टयत् अचेष्टयताम अचेष्टयन् अचेष्टयः अचेष्टथतम् अचेष्यत अचेष्टयम् अचेष्टयाव अचेष्टयाम मचिचेष्टत् अचिचेष्टताम् अचिचेष्टन् अचिचेष्ट: अचिचेटतम् अचिचेष्टत अचिचेष्टम् मचिचेष्टाव अचिचेष्टाम अवचेष्टत __ अचचेष्टताम् अचचेष्टन् इ

Page #133

૧૧૮
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
प. चेष्टयाञ्चकार चेष्टयाञ्चक्रतु: चेष्टयाश्च:
चेष्टयाञ्चकर्थ चेष्टयाञ्चक्रथुः चेष्टयाञ्चक्र चेष्टयाञ्चकार/चकर चेष्टयाञ्चकृव चेष्टयाञ्चकम
चेष्टयाम्बभूव चेष्टयामार आ. चेष्टयात्
चेष्टयास्ताम् चेष्टयासुः चोष्टयाः चेष्टयास्तम
चेष्टयास्त चेष्टयासम् चेष्टयास्व चेष्टयास्म चेष्ट येता चेष्टयितारी चेष्टयितारः चेष्ट यतासि चेष्टयितास्थः चेष्टयितास्थ चेष्टयितास्मि चेष्टयितास्वः चेष्टयितास्मः चोष्ट येष्यति चेष्टविष्यतः चेष्टयिष्यन्ति चेष्टयिष्यसि चेष्टयिष्यथः चेष्टयिष्यथ
पोष्टयिष्यामि चेष्टयिष्याव: चेष्टयिष्यामः क्रि. अचेष्टयिष्यत् अचेष्टयिष्यताम् अचेष्टयिष्यन्
अचेष्टयिष्यः अचेष्टयिष्यतम् अचेष्टयिष्यत अचेष्टयि यम् अचेष्टयिष्याव अचेष्टयिष्याम चेष्टयते चेष्टयेते चेष्टयन्ते चेष्टयसे चेष्टयेथे चेष्टयध्वे चेष्टये चेष्टयावहे चेष्टयेत चेष्टयेयाताम्
चेष्टयेरन् गेष्टयेथाः चेष्टयेयाथाम् चेष्टयेध्वम् चेष्टयेय चेष्टयेवहि चेष्टयेमहि
मा. चेष्टयिषीष्ट चेष्टयिषीयास्ताम् चेष्टयिषीरन्
चेष्टयिषीष्ठाःचेष्टयिषीयास्थाम चे टयिषीढ़वम्-ध्वम्
चेटयिषीय चेटयिषीवहि चेटयिषीमहि स्व. चेटयिता चेटयितारौ चेटयितारः
चेष्टयितासे चेटयितामाथे चेटयिता वे चोटयिताहे चेटयितास्वहे चोटयितास्महे चोष्टयिष्यते चोष्टयिष्येते चोष्टयिष्यन्ते चोष्टयिष्यसे चोष्टयिष्येथे चेष्टयिध्यध्वे
चेष्टयिष्ये चेष्टयष्यावहे चेष्टयिष्यामहे | कि. अचोटथिण्यत अष्टयिष्येताम अचोष्टयिष्यन्त
अचोष्टयिष्यथा: अचेष्टविष्येथाम् अचेष्टयिष्यध्वम् अचेष्टयिष्ये अचेष्टयिष्यावहि अचेष्टयिष्यामहि
चेष्टयामहे
चेष्टयन्ताम
चेष्टयताम् चेष्टयेताम् चेष्टयस्व चेष्टयेथाम चेष्टयध्वम्
शैष्टयौ चेष्टयावहै चेटयामहै प. अचेष्टयत अचोष्टयेताम् अचेष्टयन्त
अचेष्टयथाः अचेष्टयेथाम् अचेष्टयध्वम् अचेष्टये अष्टधावहिं अचेष्टयामहि
__795 चयि [चय] गतौ चाययति चाययतः चाययन्ति चाययसि चाययथः चाययथ चाययामि चाययाव: चायथाम: चाययेत् चाययेताम् चाययेयुः चाययेः चाययेतम्
चाययेत चाययेयम् चाययेव चाययेम चाययतु/चायथतात् चाययताम् चाययन्तु चायय/
चाययतम् चाययत चाययानि चाययाव चाययाम अचाययत् अचाययताम् अचाययन् अचाययः अचाययतम् अचाययत अचाययम् अचाययाव अचाययाम अचीचयत् अचीचयताम् अचीचयन् अचीचयः अचीचयतम् अचीचयत अचीचयम् अचीचयाव अचीचयाम चाययाञ्चकार चाययाञ्चक्रतुः चाययाञ्चक्रुः चाययाञ्चकर्थ चाययाञ्चक्रथुः चायायाञ्चक्र चाययाञ्चकार/चकर चाययाञ्चकव चाययाञ्चकृम चाययाम्बभूव चाययामास चाय्यात् चाय्यास्ताम्
चाय्ययासुः चाय्या: चाय्यास्तम् चाय्यास्त चाय्यसम चाय्यास्व चाय्यास्म चाययिता चाययितारौ चाययितारः चाययितासि चाययितास्थः चाययितास्थ चाययितास्मि चाययितास्व: चाययितास्मः
अचिचे'टत अचिचेष्टेतोम् अचिचेष्टन्त अचिचे'टथाः अचिचेष्टेथाम् अचिचेष्टभ्वम् अचिचेष्टे अचिचेष्टावहि अचिचेष्टामहि अचचेष्टत अचचेष्टेताम् अचचेष्टन्त इ. चट्याञ्चके चेष्टयाञ्चक्राते चेष्टयाञ्चकिरे चेष्टयाञ्चकृषे चेष्टयाञ्चक्राथे चेष्टयाञ्चकर्वे चे टयाञ्चक्रे चेष्टयाञ्चकृवहे चेटयाञ्चकृमहे चेटयाम्बभूव चेटयामास

Page #134

ણિગન્ત પ્રક્રિયા
भ
क्रि.
व.
9.
q
घ.
भ.
प.
च.
27.
चाययिष्यति चाययिष्यतः चाययिष्यन्ति चाययिष्यसि चाययिष्यथः चाययिष्यथ चाययिष्यामि चाययिष्यावः चाययिष्यामः अचाययिष्यत् अचाययिष्यताम् अचाययिष्यन् अचाययिष्यः अचाययिष्यतम् अचाययिष्यत अचाययिष्यम् अचाययिष्याव अचाययिष्याम
क्रि.
चाययते
चाययसे
चायये
चाययेत
चाययेथाः
चाययेय
चाययताम्
चाययश्व
चाये
मा. चाययिषीष्ट
अनाययत
भचाययथाः
अचायये
चाययेते
चाययेथे
चाययावहे
चाययिष्यते चाययिष्य से
चाययिष्ये
चाययन्ते
चाययध्वे
चाय महे
चाययेयाताम्
चाययेरन्
चाययेयाथाम् चाययेध्वम्
चाययेवहि
चाययेमहि
चाययेताम्
चाययेथाम्
चाययाव है

अचीचयत अचीचयेताम मचीचथन्त अचीचयथाः अचीचयेथाम् अचीचयध्वम् अचीचये अचीचयावहि अचीचयामहि चाययाञ्चक्रे चाययाञ्चक्राते चाययाञ्चक्रिरे चाययाञ्चकृषे चाययाञ्चक्राथे चाययाञ्चकृद्ववे चाययाञ्चक्रे चाययाञ्चकृवहे च ययाञ्चकृमहे चाययाम्बभूव
चाययामास
चाययिषीयास्ताम् चाययिषीरन्
चाययिषीष्ठाः चाययिषीयास्थाम् चाययित्रीदवम् श्ध्वम् चाययिपीय चाययिषीवहिं चाययिषीमहि
चाययन्ताम्
चाययध्वम्
चाययाम
अचाययेताम्
अचाययन्त
अचयेथाम्
अचाययध्वम् अचाययावहि अचाययामहि
चाययिता चाययिता चाययितारः चाययिता से चाययितासाथे चाययिताध्वे चाययिता हे चाययितास्वहे चाययितास्महे
चाययिष्येते चाययिष्यन्ते चाययिष्येथे चाययिष्यध्वे चाययिष्यावहे चाययिष्यामहे
अचायमिष्यत अाययिष्येताम् अचाथयिष्यन्त अचाययिष्यथाः अचायविष्येथाम् अचाषयिष्यध्वम् अचायिष्ये अचार विष्यावहि अचाययिष्यामहि
व
स.
4.
ह्य
प.
व.
म.
803 क्ष्मायैड़ [क्ष्माय् ] विधूनने ।
क्ष्मापयतः
क्ष्मापयन्ति
क्ष्मापयथः
क्ष्मापयथ
क्ष्मावयावः
क्ष्मापयेताम्
मापयेत
क्ष्मापयेयम् क्ष्मापयेत्र
क्ष्मापयति
क्ष्मापयसि
क्ष्मापयामि
क्ष्मापयेत्
श्मापये:
भ. अचिमात्
अचिक्ष्मपः
व.
क्षमापय/
क्ष्मापयतु / मापयतात् क्ष्मापयताम् क्ष्मापयन्तु क्ष्मापयतम् क्ष्मापयत क्ष्मापयाव क्ष्मापयाम अक्ष्मापयताम् अक्षमापयन् अक्ष्मापयतम् अस्मापयत
६मापयाणि
अदमापयाव मक्ष्मापयाम चिक्ष्मपताम् अचिक्ष्मपन् अचिक्ष्मपतम् अचिक्ष्मपत अचिक्ष्मपाव अचिक्ष्मपाम
अक्षमापयत्
अक्ष्मापयः
अक्षमापयम्
33
૧૧
क्षमाप्याः
आ. क्ष्माप्यात् क्ष्माप्यास्ताम् क्ष्माप्यासुः क्ष्माप्यास्तम् क्ष्मापयास्त क्षमाप्यास्व क्ष्माप्यास्म दमापयितारौ ६मापयितारः क्ष्मापयितास्थः क्ष्मापयितास्थ
क्ष्माध्यासम्
क्ष्मापयिता
क्ष्मापयितासि क्ष्मापयितास्मि क्ष्मापयितास्वः क्ष्मापयितास्मः क्ष्मापयिष्यति क्ष्मापयिष्यत: क्ष्मापयिष्यसि क्ष्मापयिष्यथः दमापयिष्यथ दमापयिष्यामि क्ष्मापयिष्यावः क्ष्मावयिष्यामः
क्ष्मापयिष्यन्ति
क्ष्मा यामः
क्ष्मापयेयुः
क्ष्मापयेत
क्ष्मापयेम
क्षमापयाञ्चकार क्ष्मापयाञ्चक्रतुः क्ष्मापयाञ्चकुः क्ष्मापयाञ्चकर्थ क्ष्मापयाञ्चक्रथुः क्ष्मापयाञ्चक क्ष्मापयाञ्चकार /चकर क्ष्मापयाञ्चकृव क्ष्मपयाञ्चकृम क्ष्मापयाम्बभूव क्ष्मापयामास
स. क्षमापयेत
क्ष्मारयेथाः
क्ष्मापदेय
क्रि. अमापयिष्यत् अक्ष्मापयिष्यताम् अक्ष्मापयिष्यन्
अक्ष्मापयिष्यः अक्ष्मापयिष्यतम् अक्ष्मापयिष्यत अक्ष्मापयिष्यम् अक्ष्मापयिष्याव अक्ष्मापयिष्याम क्ष्मायते क्ष्मापये मापयन्ते
मा
माप
क्ष्मापये
क्ष्मापयध्वे मायाबहे क्ष्मापयामहे क्ष्मापयेयाताम् क्ष्मापयेरन् क्ष्मापदेयाथाम् क्ष्मापयेध्वम्
६मापयेहि क्ष्मापयेमहि

Page #135

१२०
प.
ह्य.
भ.
q.
भा
N.
भ.
व.
प.
4.
क्ष्मापयताम्
क्ष्मापयस्व
क्ष्मापयै
घ.
अश्मापयत
अक्ष्मापयथाः
माये
क्षमायाच क्ष्मापयाञ्चकृषे
क्षमापणञ्चक्रे
अचिक्ष्मपत व्यचिक्ष्मपेताम् अचिक्ष्मपन्त अचिक्ष्मपथाः अचिक्ष्मपेथाम् अचिक्ष्मपध्वम् अचिक्ष्मपे अचिक्ष्मपावहि अचिक्ष्मपामहि
क्षमापयिता दमापयिता से
क्षमापयिताहे
मापयिष्यते
क्षमापयिष्य से
क्षमापयिष्ये
क्ष्मापयाम्बभूव क्ष्मापयामास
क्ष्मापयिषीष्ट क्षमापयिषीयास्ताम् क्ष्मापयित्रीरन् क्षमापयिषीष्ठा क्ष्मापयिषीयास्थाम् क्ष्मापयिषीद्रवम्-ध्वम् दमापयिषीय क्षमापयिषीवहि क्ष्मापविषीमहि
क्ष्मापयिष्यावहे क्ष्मापयिष्यामहे क्रि. मक्ष्मापयिष्यत अक्ष्मापयिष्येताम् अक्ष्मापयिष्यन्त अक्षमापयिष्यथाः अक्षमापयिष्येथाम् अक्ष्मापयिष्यध्वम् अक्षमापयिष्ये अक्ष्मापयिष्यावहि अक्ष्मापयिष्यामहि
क्ष्मापयेताम्
मापयेथाम्
क्ष्मापगाव हे
क्ष्मापयन्ताम्
क्ष्मापयध्वम्
कमापयामहै
फावम् स्फावयेः
अक्ष्मापयन्त
मायेताम् यक्ष्मापयेथाम् अक्ष्मापयध्वम् अश्मापयावहिं अश्मापयामहि
अस्फावयत्
अरफावयः
अस्फावयम्

क्षमापयाञ्चक्राते क्ष्मापयाञ्चक्रिरे क्ष्मापयाञ्चक्राये क्ष्मापयाञ्चकुद्रवे मापयाञ्चकृवहे मारयाञ्चकृमहे
804 स्फायैड्• [ स्फाय् ] वृद्धौ । स्फावयति स्फावयतः स्फावयन्ति
स्फावयसि
स्फावयथः
स्फावयामि
"
स्फावयथ
स्फावयावः
स्फावयामः
स्फावयेताम् स्फारयेयुः स्फावयेतम् रफावयेत
फावयम् स्फानव स्फारयेम
स्फावयतु / स्फावयतात् स्फावयताम् स्फावयन्तु स्फाक्य ! स्फ'वयतम् स्फावयत स्फबियाव रफावयाम अस्फावयताम् अस्फावयन् अश्फावयतम् अस्फावयत
स्फावयानि
अस्फावयाव
अस्फावयाम
क्षमापयितारौ क्ष्मापयितार: क्षमापयितासाथे क्ष्मापयिताध्वे क्ष्मापतिस्वहे क्ष्मापयितास्महे क्ष्मापयिष्येते दमापयिष्यन्ते क्षमापयिष्येथे क्ष्मापयिष्यध्वे
म. अपिस्फवत्
अपिस्फवः
फि
२.
मा.
४.
भ.
व.
स.
स्फावदिष्यति स्फावयिष्यतः स्फावयिष्यन्ति स्फावयिष्यसि स्फावयिष्यथः स्फावयिष्यथ स्फावयिष्यामि स्फावयिष्यावः स्फावयिष्यामः क्रि. अस्फावयिष्यत् अस्फावयिष्यताम् अस्फावयिष्यन् अस्फावयिष्य : अस्फावयिष्यतम् अस्फावयिष्यत अस्फावयिष्यम् अस्फावयिष्याव अस्फावयिष्याम
६.
म.
१.
स्फावयाञ्चकार रूफावयाञ्चक्रतुः स्फायाञ्चकुः स्फावयाञ्चकर्थ स्फावयाञ्चक्रथुः स्फावयाञ्चक्र स्फावयाञ्चकार / चकर स्फावयाञ्चकृत्र स्फावयाञ्चकृम
स्फावयाम्बभूव स्फावयामास
प. स्फ'वयताम् स्फावयस्व फाव
स्फाव्यात् रफाव्यास्ताम् स्फाव्यासुः स्फाव्यास्तम् स्फाव्यास्त
स्फाव्याः
स्फाण्यासम्
स्फाव्यास्व
स्फाव्यास्म
स्फावयिता स्फावयितारौ स्फावयितार: स्फावयिता सि स्फावयितास्थः स्फावयितास्थ स्फावथितास्मि स्फावयितास्वः स्फावयितास्मः
स्फाक्य ते
स्फाक्य से
स्फावये
स्फावयेत
स्फावयेथाः
स्फारयेय
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
अपिस्फवन्
अपिस्फवत
अपस्फवताम्
अपस्फवतम्
व्यपि फलाव अपिस्फबाम

स्फावयेते
स्फाव येथे
रफावयन्ते
स्फावयध्वे
स्फावयावहे स्फावयामहे
स्फावयेयाताम् स्फावयेरम्
स्फावयेयाथाम् स्फावयेध्वम् स्फावयेवहि स्फावयेमहि
फावताम् स्फावयन्ताम् स्फावयेथाम् स्फावयध्वम्
फावयावहै स्फारयामहे
अस्फारयेताम् अस्फावयन्त अस्फारयेथाम् अस्फाक्यध्वम्
अस्फावयावहि अस्फावयामहि
अस्फावयत
अस्फावयथाः
अस्फाक्ये
अपिस्फवेताम अपिस्फवन्त
अपस्फवत अपिस्फवथाः अपिस्फवेथाम् अरिस्फवध्वम् अपस्फवे अपिस्फवावहि अपिस्फवामहि स्फावयाञ्चक्रे स्फावयाञ्चक्राते स्फावयाञ्चक्रिरे स्फावयाञ्चकृषे स्फावयाञ्चक्राचे स्फारयाञ्चकृढ़वे स्फावयाञ्चक्रे स्फ्रावयाञ्च कृबहे स्फारयाञ्चकृमहे
स्फावयाम्बभूव
स्फावयामास

Page #136

ણિગન્ત પ્રક્રિયા
भा. स्फावयिषीष्ट
भ.
क्रि.
घ.
स.
प.
म.
म.
स्फावयिषीयास्ताम् स्फावयिंषीरन् स्फावयिषीष्ठाः स्फावयिषीयास्थाम् स्फावयिषीद्रवमू-ध्वम्
स्फावयिषीय
स्फावयिषीवहि स्फावयिषीमहि
ख.
स्फावयिता फावयितारौ स्फावयितारः स्फावयितासे स्फावयितासाथै स्फावयिताध्वे
फावयिता
स्फावयितास्वहे स्फावयितास्महे
फावयिष्येते स्फावयिष्यन्ते स्फावयिष्येथे रफानयिष्यध्वे स्फावयिष्यामहे रफानयिष्यामहे अस्फानयिष्यत अफावयिष्येताम् अस्फानयिष्यन्त अस्फानयिष्यथाः अस्फायिष्येथाम अस्फानयिष्यध्वम् अस्फानयिष्ये अस्फावयियावहि अरफ नयिष्यामहि
स्फयिष्यते
फावयिष्य से
स्फानयिष्ये
888 [ ] करणे
कृ
कारयतः
कारयथः
कारयावः
कारयेताम्
कारयेत
कारयेव
कारयति
कारयसि
कारयामि
कारयेत्
कारयेः
कारयेयम्
कारयतु / कारयतात् कारयताम्
कारय /
कारयतम् कारयाव
कारयाणि
अकारयत्
अकारयः
मा. कार्यात्
कार्याः
33
कार्यासम्
कारयिता
अकारथम्
अकारयाव अकारयाम
अचीकरत्
अचीकरताम्
अचीकरन्
अचीकर: अचीकरतम् अचीकरत अचीकरम् अचीकराव अचीकराम कारयाञ्चकार कारयाञ्चक्रतुः कारयाञ्चक्रुः कारयाञ्चकर्थ कारयाञ्चक्रथुः कारयाञ्चक्र कारयाञ्चकार / चकर कारयाञ्चकृव कारयाञ्चकृम
कारयाम्बभूव कारयामास
कार्यास्ताम्
कार्यास्तम्
कार्या कारयितारौ
कारयितास्थः . कारयितास्वः
कारयितासि
कारथितास्मि

कारयन्ति
कारयथ
कारयामः
कारयेयुः
कारयेत
कारयेम
कारयन्तु
कारयत
कारयाम
अकारयताम् अकारयन्
अकारयतम् अकारयत
कार्यासुः
कार्यास्त
कार्यास्म
कारयितारः
- कारयितास्थ
कारयितारमः
17. कारयिष्यति
कारयिष्यसि कारयिष्यामि
क्रि. अकारयिष्यत्
अकारयिष्य:
अकारदिष्यम्
व.
B.
प.
ह्य.
म.
घ.
कारयते
कारयसे
कारये
व.
कारयेत
कारयेथाः
कारयेय
कारयताम्
कारयस्व
कार
अकारयत
अकारयथाः
कारये
अवीकरत
अचीकरथाः अचीकरे
कारयाञ्चक्रे
कारयाञ्चकृषे
कारयाञ्चक्रे
कारयाम्बभूव
मा. कारयिषीष्ट
कारयिषीष्ठाः
कारयिषीय
कारयिता
कारयिता
कारयिता हे
भ. कारयिष्यते
कारयिष्यसे
कारयिष्ये
कि. अकारयिष्यत
अकारयिष्यथा : अकारयिष्ये

कारयिष्यतः कारयिष्यन्ति कारयिष्यथः कारयिष्यथ कारयिष्यावः कारयिष्यामः अकारयिष्यताम् अकारयिष्यन् अकारयिष्यतम् अकारयिष्यत अकारयिष्याव अकारयिष्याम
कारये
कारयेथे
कारयाव
कारयेयाताम् कारयेरन्
कारयेयाथाम्
कारयेध्वम्
कारयेवहि
कारयेमहि
कारयेताम्
कारयेथाम्
कारया है
कारयन्ते
कारयध्वे
कारयामहे
ર૧
अचीकरेताम्
अचीकरेथाम्
अत्री करावहि
कारयन्ताम्
कारयध्वम्
कारयाम है
अकारयेताम्
धकारयन्त
अकारयेथाम्
अकारयध्वम्
अकारयावहि अकारयामहि
अचीकरन्त
अचीकरध्वम्
अचीकरामहि
कारयाञ्चक्राते कारयाञ्चकिरे
कारयाञ्चक्राथे कारयाञ्चकृद वे
कारयाञ्चकृवहे कारयाञ्चकृमहे
कारयामास
कारयिषीयास्ताम् कारयिषीरन्
कारयिषीयास्थाम् कारयिषीद्रवम्-ध्वम्
कारयिषीवहि कारयिषीमहिं
कारयितारौ
कारयितार:
कारयितासाथे कारयिताध्वे
कारयितास्व
कारयितास्महे
कारयिष्येते
कारयिष्यन्ते
कारयिष्ये कारयिष्यध्वे
कारयिष्याव हे
कारयिष्यामहे
अकारयिष्येताम् अकारयिष्यन्त अकारयिष्येथाम् अकारयिष्यध्वम्
अकारयिष्यावहि अकारयिष्यामहि

Page #137

व.
स.
१.
घ.
भ.
प.
५.
ર
म.
893 [] दीप्तौ ।
राजयति
राजय सि
राजयामि
स.
राजयेत्
राजयेः
राजयेयम
राजयतु / राजयतात् राजयताम्
राजय |
राजयतम्
राजयानि
राजयाव
अराजयत्
अराजयः
अराजयम्
मा. राज्यात्
राज्याः
भरराजत्
अरराज:
अरराजम्
33
राज्यासम्
राजयिता
राजयिता सि
राजयितास्मि
राजयतः
राजयथः
राजयाव:
राजयेताम्
राजतम्
राजयेव
राजयिष्यति
राजयिष्यसि
राजयिष्यामि
६. राजयते राजय से
राज
राजयेत
राजयेथाः
राजयेय

राजयन्ति
राजयथ
राजयामः
राजयाञ्चकार
राजयाञ्चकतुः राजयाञ्चक्रुः
राजयाञ्चक्रथुः राजयाञ्चक्र
राजयाञ्चकर्थ राजयाञ्चकार/चकर राजयाञ्चकुत्र राजशञ्चकृम
राजयाम्बभूव राजयामास
राजयेयुः
राजयेत
राजम
राजयन्तु
राजयत
राजयाम
भराजयताम् भराजयन्
अराजयतम् अराजयत
अराजयाव
अराजयाम
राजयिष्यतः राजयिष्यन्ति राजयिष्यथः राजविष्यथ राजयिष्यावः राजयिष्यामः
क्रि. अराजयिष्यत् अराजयिष्यताम् भराजयिष्यन् अराजयिष्यः अराजयिष्यतम् अराजयिष्यत अराजयिष्यम् अराजविष्याव अराजयिष्याम
अरराजताम्
भरराजन्
अरराजतम् अरराजत
अरराजाव
अरराजाम
राज्यास्ताम्
राज्यास्तम्
राज्यास्व
राजयितारौ
राजयितार:
राजयितास्थ राजयितास्थ
राजयितास्वः
राजयितास्मः
राज्यासुः
राज्यास्त
राज्यास्म
राजयन्ते
राजयध्वे
राज
राजयेथे
राजयावहे
राजयामहे
राजयेयाताम् राजयेरन् राजयेयाथाम् राजयेध्वम् राजयेवहि
राजमह
प. राजयताम्
राजयस्व
राजयै
घ.
म.
प.
५.
भ.
मा. राजयिषीष्ट
व.
..
भराजयत
अराजयथा:
भराजये
६.
अरराजत
अरराजथा:
अरराजे
राजयाञ्चक्रे
राजयाञ्चकृषे
राजयाञ्चक्रे
G.
राजयाम्बभूव
राजयिषीष्ठाः राजयिषीय
कि. अराजयिष्यत
राजयिता
राजयितासे
राजयिता
राजयिष्यते
राजयिष्यसे
राजयिष्ये
आसयेत्
आसयेः
राजयेताम्
राजयेथाम्
राजयावहै
आस्यत्
आसय:
भासयम

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
राजयन्ताम्
राजयध्वम्
राजयामहे
अराजयेताम्
अराजयेथाम्
भराजया वहि
33
राजेताम्
अरराजेथाम्
अरराजा वहि
अराजयिष्येताम् भराजयिष्यन्त
अराजयिष्यथाः अराजयिष्येथाम् भराजयिष्यध्वम् अराजयिष्यावहि अराजयि यामहि
अराजयिष्ये
भराजयन्त
अराजयध्वम्
भराजयामहि
राजयाञ्चक्राते राजयाञ्चक्रिरे
राजयाञ्चक्राथे राजयाञ्चकृद्भवे
राजयाञ्चकृत्रहे राजयाञ्चकृमहे
राजयामास
राजयिषीयास्ताम् राजविषीरम्
राजयिषीयास्थाम् राजयिषीद्रवम्-अम्
राजयिषी वहि
राजयिषीमहि
अरराजन्त
अरराजध्वम्
अरराजामहि
राजयितारौ
राजयितार:
राजयितासाथे राजविता
राजयितास्वदे राजयितास्महे
932 असी [ अम् ] गत्यादानयोश्व
आसयति
आसयत:
भासयसि
आसयथः
आसयामि
आसयावः
राजयिष्येते
राजयिष्यन्ते
राजभिये राजयिष्यध्वे
राजयिष्याव हे राजयिष्यामहे
आसयेयम्
आसयतु / आसयतात् आसयताम्
आसय /
आस्यतम्
आसयानि
आसयेताम्
आसतम्
आसयेव
भाश्यन्ति
आसयथ
आसयामः
आसयेयुः
आसयेत
आसम
आसयन्तु
आसयत
आसयाब
आसयाम
आसयताम् भासयन्
आसयतम्
आसयत
आसयाव
आसयाम

Page #138

શિગન્ત પ્રક્રિયા
૧૨૩
गृहयसि
गृहयावः
गूहयेत्
गृहये:
गृहयेत
म. भासिसत् आसिस ताम् आसिसन्
आसिसः भासिसतम् आसिसत आसिसम् आसिसाव आसिसाम आसयाञ्चकार आसयाञ्चक्रतु: आसयाञ्चक्रुः आसयाञ्चकर्थ मासयाञ्चक्रथुः आसयाञ्चक्र आसयाञ्चकार/चकर आसयाञ्चकृत आसयाञ्चकम आसयाम्बभूव भासयामास आस्यात् आस्यास्ताम् आस्यासुः आस्याः आस्यास्तम् आस्यास्त आस्यासम् आस्यास्व आस्यास्म आसयिता आसयितारौ भासयितारः
आसयितासि आसयितास्थः भासथितास्थ ___ आसयितास्मि आसयितास्वः आसयितास्मः म. आसयिष्यति आसयिष्यतः आसयिष्यन्ति आसयिष्यसि आसयिष्यथः आसयिष्यथ
आमयिष्याव: आसयिष्याम: आसयिष्यत् आसयिष्यताम् आसयिष्पन् आसयिष्प: आसयिष्यतम् आसयिष्यत आसयिष्यम् आसयिष्याव आसयिष्याम आसयते आसयेते आसयन्ते भासयसे आसयेथे
आसयध्वे भासये आसयावहे आसयामहे भास येत आसयेयाताम् आसयेरन् आसयेथाः आसयेयाथाम् आसयेध्वम् आसयेय आसयेवहि आसयेमहि आसयताम् आसयेताम् आसयन्ताम् आसयस्व आसयेथाम् आसयध्वम् आसये आसयावहै आसयाम आसयत आसयेताम् आसयन्त आसयथा: आसयेथाम आसयध्वम् आसये आसयावहि आसयामहि आसिसत आसिसेताम् आसिसन्त आसिसथाः आसिसेथाम् आसिसध्वम् आसिसे आसिसावहि आसिसामहि आसयाञ्चके आसयाञ्चकाते असयाञ्चकिरे आसयाञ्चकृषे आसयाञ्चकाये आसयाञ्चकृदवे आसयाञ्चक्रे आस पाञ्चकृवहे आसयाञ्चकृमहे आसयाम्बभूव आसयामास
भा. भासयिषीष्ट आसयिषीयास्ताम् आसयिषीरन्
भासविषीष्ठा! आसयिषीयास्थाम् आसयिषीदवम्-ध्वम्
आसथिषीय आसयिषीबहिं आसयिषीमहि च. आसयिता आसयितारी आसयितारः
आसयितासे आसयितासाथे आसयिताश्वे आसयिताहे आमयितास्वहे आसयितास्महे आसयिष्यते आसयिष्येते आसयिष्यन्ते आसयिष्यसे आसयि येथे आमयिथ्यध्वे
आसयिष्ये आसयिष्यावहे आसयिष्यामहे क्रि. भास यष्यत सयिष्येताम् आसयिष्यन्त
आसयिष्यथाः आसयिष्येथाम् आसयिष्यश्चम आसयिष्ये आसयिष्यावहि आसयिष्यामहि
935 गुहौग [गुह् ] संवरणे । गृहयति गृहयतः गृहयन्ति
गृहपथः गृहयथ गृहयामि
गृयामः गृहयेताम् गृहयेयुः
गृहयेतम् गृहयेयम गृहयेव गृहयेम गृहयतु/गूहयतात् गृहयताम
गृहयन्तु गृहय/ , गृहयतम्
गृहयत गृहयानि गृहयात्र गृहयाम अगृहयत् अगूहयताम् अगृहयन् अमूहयाः अमूहयतम् अगृहयत
अमूहयाम अहयाव मगृहयाम म. अजू गुहत्
अजू गुहताम् अजूगुहन् अजू गुहः अजू गुहतम् अजू गुहत
अजू गुहम् अजूगुहाव अजूगुहाम प. गहयाञ्चकार गृहयाञ्चक्रतुः गहयाञ्चक्रुः
गृहयाञ्चकर्थ गहयाञ्चक्रथुः गृहयाञ्चक्र गहयाउनकार/चकर गहयाञ्चकृव गृहयाञ्चकम
गृहयाम्बभूव गृहयामास आ. शूद्यात्
गूह्यास्ताम् गूह्यासुः गृह्याः गूह्यास्तम् गूह्यास्त गह्यासम् गह्यास्व गह्यास्म गहथिता गहयितारौ गह गितारः गहयितासि गहयितास्थ: गहयितास्थ गहयितास्मि गहयितास्वः गहयितास्मः
ब.
प

Page #139

૧૨૪
म. गृहयिष्यति
गृहयिष्यसि गृहयिष्यामि गृहयिष्यत् गृहयिष्य; गृहथिया
गृहयिष्यतः गृहयिष्यथ: गृहयिष्यावः गृहयिष्यताम् गृहयिष्यतम् गृहयिष्याव
गृहयिष्यन्ति गृहयिष्यथ गृहयिष्याम: गृहयिष्यन् गृहयिष्यत गृहयिष्याम गृहयन्ते
गूहयते
गृहयेते गृहयेथे
गृहयसे
गृहयध्वे
गृहये
वर्तय.
गृहयेत शूइयेथाः भूइयेय गृहयताम् गृहयस्थ
गृहयावहे गृह येयाताम् गृहयेयाथाम् गृहयेवहि
येताम् शूट्येथाम् गहयावहै
गहयेताम् अगहयेथाम् अगृहयावहि अजू गुहेताम् अजूगुहेथाम् अजू गुहावहि
गूहयामहे गृहयेरन् गुहयेवम् गूहयेमहि गृहयन्ताम् অসম गयामहे अग्रहयन्त अग्रहयध्वम् अगूहयामहि अजूगुहन्त अजूगुहध्वम् अजूगुहामहि
अगहयत अग्रहयथाः अगहये
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા क्रि. अगहयिष्यात अगहयिष्येताम् अगहयिष्यन्त
अगहयिष्यायाः अगह यध्येथाम् अगहयिष्टाध्वम् अगहयिष्ये अगहयिष्यावहि अगहगिष्यामहि
955 वृतूइ. [ वृत् ] वर्तने । व. वर्तयति वर्तयतः वर्तयन्ति
वर्तयसि वर्तयथः वर्तयथ वर्तयामि वर्तयावः वर्तयामः वर्तयेत् वर्तयेताम् वर्तयेयुः
वर्तयेतम् वर्तयेत वर्तयेयम वत'येव वत'येम वत यत/३० यतात व थताम् वत यन्तु बताया, वाचतम् वत'यत वत यानि वत' याव वत याम अवत' यत् अवतयताम अवतयन् भवत यः भवत यतम् अवत'यत
अवत'यम् अवत याव अवत याम म. वीवृतत् अवीवृतताम् भवीवृतन्
अवीवृत: अवीवृततम् अवीवृतत
अवीवृतम् अवीवृताव अवीवृताम . अववत' अववत'ताम् अववतन् इ. वत'याञ्चकार वत'याञ्चक्रतुः वत याञ्चक्रुः वत याञ्चकर्थ वत याञ्चक्रथुः वत'याञ्चक्र वतयाञ्चकार/चकर वत'याञ्चकृव बत याञ्चकम
व याम्बभूव वत'यामास मा. वात् वास्ताम्
वासुः वाः वास्तम् वास्त वासम् वास्थ वास्म वतयिता वत'यितारौ वत'यितारः वत'यितासि वत'यितास्थः वत यितास्थ
वत पितास्मि वत'यितास्वः वत'यितास्मः भ. वत'विध्यति वर्तयिष्यतः वतयिष्यन्ति
वत यिष्यसि वत'यिष्यथः वतयिष्यथ
वतयिष्यामि वत'विष्यावः वयिष्याम: क्रि. अवत'यिष्यत् अवतयिष्यताम् अवत'यिष्यन्
अवतयिष्यः ___ अवतयिष्यतम् अवतयिष्यत अवतयिष्यम् अवतयिष्याव अवत'विण्याम
अजू गुहत अजू गुहथाः अजूगुहे
....
प
गयाञ्चक्राते गयाञ्चक्रिरे गयाञ्चक्राथे गयाञ्चकर्वे गयाञ्चकृवहे गयाञ्चकृमहे
गयाञ्चक्रे गहयाञ्चकृष गयाञ्चक्रे गहयाम्बभूव गहयिषीष्ट गहयिषीठा: गहयिषीय
गहयामास
.
गहयिषीयास्ताम् गहयिषीरन् गहयिषीयास्थाम् गहयिषीदवम्-ध्वम् गहविषीवहि गहयिषीमहि
गहयिता गहयितासे गहस्थिताहे
गहयितारी गहयितासाथे गहयितास्वहे
. . 1111 T *
गहयितारः गहयिताध्वे गहयितास्महे
गहयिष्यते गहयिष्यसे गहथिध्ये
गहयिष्येते गहयिष्येथे गहयिष्यावहे
गहयिष्यन्ते गहयिष्यध्वे गहयिष्यामहे

Page #140

ગિત પ્રક્રિયા
૧૨૫
व.
वत येते
वर्त यते वत'यसे वतये
रमयेयुः रमयेत रमयेम
रमयेत् रमयेताम् रमयः रमयेतम् रमयेयम् रमयेव रमयतु/रमगतात् रमयताम् रमय/ , रमयतम् रमयाणि रमयाव
वयेत
वर्तयेथाः वर्तयेय वर्तयताम्
रमयन्तु रमयत रमयाम
वयस्व
वर्तमै अवर्तयत अवर्तयथाः अवर्तये अवीवृत्त अवीवृतथाः अवीवृते अववर्तत वर्तयाञ्चक्र वर्तयाञ्चकृषे वर्तयाञ्चक्रे
वर्तयाम्बभूव मा. वर्तयिषीष्ट
वर्तयिषीष्ठाः वर्तयिषीय धर्तयिता वर्तयितासे वर्शयिताहे
वन यन्ते वत'येथे वत यध्वे वत'यावहे वतयामहे वर्तयेयाताम् वर्तयेरन्
येयाथाम् वष्यध्वम् वर्तयेवहि वर्तयेमहि वर्तयेताम् वर्तयन्ताम् वर्तयेथाम् वर्तयध्वम् वर्तयावहै वर्तयामहै अवर्तयेताम् अवर्तयन्त अवर्शयेथाम् भवर्तयध्वम् अवर्तयावहि अवर्तयामहि अवीवृतेताम् अवीवृतन्त अवीवृतेथाम् अवीवृतध्वम् अभीवृतावहि अवीवृतामहि भवर्तेताम् भवन्ति इ. वर्तयाञ्चक्राते वर्तमाञ्चक्रिरे । वर्तयाञ्चकाथे बर्तयाञ्चकृहवे पायाञ्चकृवहे वर्तयाञ्चकृमहे घर्तयामास वर्तयिषीयास्ताम् वर्तयिषीरन् वयिषीयास्थाम् वर्तयिषीदतम्-ध्वम् वर्तयिषीवहि वर्तयिषीमहि वर्तयितारौ वर्तयितारः वर्तयितासाये वर्तयिताध्वे वर्तयितास्वहे वर्तयितास्महे वर्तयिष्येते वर्तयिष्यन्ते वर्तयिष्येथे वर्तयिष्यध्वे वर्तयिष्यावहे वर्तयिष्यामहे
अमरयत् अरमयताम् अरमयन् अरमयः अरमयतम् अरमयत अरमयम् अरमयाव अरमयाम अरीरमत् अरीरमताम् अरीरमन् अरीरमः अरीरमतम् अरीरमत अरीरमम अरीरमाव अरीरमाम रमयाञ्चकार रमयाञ्चक्रतुः रमयाञ्चकु: रमयाञ्चकर्थ रमयाञ्चक्रथुः रमयाञ्चक रमयाकार/चकर रमयाञ्चकृत रमयाञ्चकम
रमयाम्बभूव रमयामास मा. रम्यात् रम्यास्ताम् रम्यासुः
रम्यास्तम् रम्यास्त रम्यासम रम्यास्व रमयिता रमयितागे रमयितारः रमयितासि रमयितास्थः रमयितास्थ रमयितास्मि
रमयितास्व: रमयितास्मः रमयिष्यति रमयिष्यतः रमयिष्यन्ति रमयि यसि रमयिष्यथा रमयिष्यथ रमयिष्यामि रमयिष्यावः रमयिष्यामः
रम्यास्म
वर्तयिष्यते वर्तयिष्यसे बर्तयिष्ये
अरमयिष्यत् अरमयिष्यः अरमयिष्यम्
अरमयिष्यताम् अरमयिष्यतम् अरमशिष्याव रमयेते
रमयते रमयसे
रमयेये
अवर्तयिष्यत अवयिष्येताम् अवर्तयिष्यन्त अवर्तयिष्यथाः अवधिष्येथाम् अवर्तयिष्यध्वम् अवतथिष्ये अवर्तयिष्यावहि अवयिष्यामहि
रमये
अरमयिष्यन् अरमयिष्यत अरमयिष्याव रमयान्ते रमयध्वे रमयामहे रमयेरन् रमयेध्वम् रमयेमहि रमयान्ताम् रमणध्वम् रमयामहै
रमयेत रमयेथाः रमय
रमयावहे रमयेयाताम् रमयेयाथाम् रमयेवहि रमयेताम् रमयेथाम् रमयावहै
989 रमि [रम्] क्रीडायाम् । रमयति रमयत: रमयन्ति रमयसि रमयथ: रमयथ रमयामि रमयाव: रमयामः
रमयतार रमयस्व
रमये

Page #141

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
बायये
अरमयत अरमोटाम् अरमयन्त अरमयथाः अरमयेथाम्
अरमयनम् अरमये
भरमयाहि अरमयामहि अरीरमत अरीरमेताम् अरीरमन्त अरीरमथा: सरीरमे थाम् अरीरमध्वम् अरीरमे परीरमावहि अरीरमामहि रमशञ्चके रमयाञ्चकाते रमयाञ्चक्रिरे रमपाञ्चकृषे रमयाञ्चक्राये रमयाञ्चकूदवे रमयाञ्चक्र रमयाञ्चकृबहे रमयाञ्चकृमहे
रमथाम्बभूव रमथामास भा. रमविशीष्ट रमविषीयस्ताम रमविषीरन्
ग्मयेषीष्ठा: रमधिषीयास्थाम् रमयिषीदवम्-ध्वम् रमयिषीय रमयिषीवहि रमयिषीमहि रम येता रमपितारी रमयितारः रम बेतासे रमयितासाथे रमपिताध्वे
रमयिताहे रमयितास्वहे रमथितास्महे भ रमयिष्यते रमयिध्येते रमयिष्यन्ते
रमयिष्यसे रमयि येथे रमविष्यध्वे रमयिष्ये रमयिष्यावहे रमयिष्यामहे अरमयिष्यत अरमयिष्येताम् अरमयिष्यन्त अरमयिष्यथाः अरमयिष्येथाम् अरमयिष्यध्वम् अरमयिष्ये अरमयिष्यावहि अरमयिष्यामहि 994 होंग् [ो] स्पर्दाशब्दयोः । ह्वाथयति हाययतः ह्वाययन्ति ह्वाययसि
हाययथा हाययथ
हाययावः हायायामः हायायेत् वाययेताम् हवाययेयुः हूवारी: ह्वाययेतम हवाययेत हयाययोयम् हवाययेव हुवाययेम
वाययत हवागतात् हवाायताम् ह्वायायन्तु हवायय/ , हुवायायतम् हुवाययत हवाययानि हवागयाव ह्वाययाम अहवागयत् अहबाययताम् मायान् अवाययः भवाययतम् अहवाययत अयाययम् अह्वायगाव अहवाययाम अजूहवत् अजूहबताम् अजूहवन् अजूडवः अजूहवतम् अजूड्वत अजएवम् अजूहवाग अजूहगाम अजुहागत् अजुहानताम् अजुहागन् इ
नायगाञ्चकार हुनायायाञ्चक्रतु: हगायायाञ्चकु: हजार याञ्चकर्थ हुमायाञ्चकथुः नायमाञ्चक हायायाञ्चकार/चकर नाययाञ्चल नायमाञ्चकृम
हमागयाम्बभूवाशाययामास आ. हवाय्यात् बाय्यास्ताम् ह्वाय्यातु:
हवाय्याः वाय्यास्तम् हवाय्यास्त हवाय्यासम् हवाय्यास्त्र वाय्यस्म हुवाययिता हवाययितारौ हवाययितार: हृवाययितासि हवाययितास्थ: हवाययितास्थ हूवाययितास्मि ह्वाययितास्वः हवायथितास्मः हवाययिष्यति हवाययिष्यत: हवाययिष्यन्ति हवाययिष्यसि हवाययिष्यथ: हवाययिष्यथ
हवाययिष्यामि हुवाययिष्याव: हाययिष्यामः क्रि. अहवाययिष्यत् अहवाययिष्यताम् अहवाययिष्यन्
अहवाययिष्यः अहवाययिष्यतम् अवाययिष्यत अहवायविष्यम् अहवाययिष्याव अह्वाययिष्याम हवाययते हूवारयेते हवाययन्ते हुवाययंस बाययेथे हवायवश्वे
हबाययावहे वाययामहे हवाययेत वाययेयालाम हवाययेरन् हवाय येथाः बाथ्येयाथा हवाययेवम् हबाययेय हवाययेवहि ह्वाययेमहि हवाययताम् हवाययेताम् वाययन्ताम् हुवाययस्व हवाथयेथाम् ह्वाययध्वम् वायरी हवाययावहै हवायथामहै अवाश्या अध्याययेताम् সার अबाययथाः अहवाययेथाम् अहवाययध्वम् अबायये अहवाययावहि अव यथामहि अजूहवत अजूहवेताम् अजहवन्त अजूहरथाः अजूहवेथाम अजूहवश्वम् अजूदवे अजूदवावहि अजूहवामह हवाययाञ्चके वाययाञ्चकाते हुवायवाञ्चक्रिरे वायवाञ्चको हवाययाञ्चकाये वाययाञ्चकढ़बे हवाययाञ्चक्र हवाययाञ्चकृवहे वाययाञ्चकमहे
ह् ययाम्बभूव हवाययामास भा. वाययिषीष्ट हवाययिषीयानाम हवाययिषीरन्
हवायसिपीठा:हवार गिषीयास्थान वायगिषीढ़वम्-त्रम् हनायविधीय हायगिषीमहि हवागरिषीमहि
हाययामि

Page #142

ણિગન્ત પ્રક્રિયા
हाययिता
ह्राययिता से
ख.
भ.
६.
६.
५.
क्रि. अह्वाययिष्यत अवाययिष्येताम् अवाययिष्यन्त अवाययिष्यथाः अह्वाययिष्येथाम् भवाययिष्यध्वम् वाययिष्ये अहवाययिष्यावहि अदूवाययिष्यामहि
1.
म.
भा.
भ
वाययिष्यते
वाययिष्य
वाययिष्ये
4.
त्राययानि
हाययितारौ हाययितासाथे हाययितास्व हे
997 वोधि [वि] गतिवृद्वयोः । श्वाययति श्वाययतः श्वाययन्ति
श्वाययसि
श्वाययथः
श्वाययामि
श्वाययेत्
स्वाययेः
श्वाययेयम्
श्वाययतु / श्वाययतात् श्वाययताम्
शायय /
त्राय्यात्
श्वाय्याः
वाययिष्येते
वाययिष्यन्ते
वाययिष्येये वाययिष्यध्वे वाययिष्यावहे हूवाययिष्यामहे
"

ह्वाययितारः हाययिता वे
ह्राययितास्महे
श्वाययाव!
श्वाययेताम्
बातम्
वायव
श्वाययथ
श्वाययामः
श्वाययेयुः
श्वाययेत
वाम
श्वाययन्तु
श्वाययत
श्वाययतम् श्वाययाब श्वाययाम
अश्वाययत्
अश्वाययः
अश्वाययम्
अशूशुवत्
अशू शुवः
अशू शुवाव
अश्शुत्राम
अशू शुवम् अशिश्वयताम् अशिश्वयन् इ. अशिश्वत् श्वाययाञ्चकार श्वाययाञ्चक्रतुः शाययाञ्चक्रुः त्रायाञ्चकर्थ स्वाययाञ्चक्रथुः श्वाययाञ्चक्र रगययाञ्चकार / चकर वाययाञ्चकृव वाययाञ्चकृम श्वाययाम्बभूव
श्वाययामास
अश्वाययताम् अश्वोययन्
अश्वाययतम् पश्वाययत
अश्वाययाव
अश्वाययाम
अशू शुवन्
अशू शुवत
अशू शुक्ताम्
अशू शुबतम्
इवाय्यास्ताम् श्वाय्यासुः
श्वाय्यास्तम् श्वाय्यास्त
वाय्यासम्
श्वाय्यास्व
श्वाय्यास्म
साययिता
वाययिता
श्वाययितारः
श्वाययितासि
वाययितास्थः श्वाययितास्थ
वाययितास्मि वाययितास्वः श्वाययितास्मः वाययिष्यति श्वाययिष्यतः श्वाययिष्यन्ति वायविष्यसि वाययिष्यथः वायथिष्यथ वाययिष्यामि
श्वाययिष्यावः
वाययिष्यामः
a.
क्रि. अश्वाययिष्यत् अश्वाययिष्यताम् अश्वाययिष्यन् अश्वाययिष्यः अश्वाययिष्यतम् अश्वाययिष्यत अश्वाययिष्यम् अश्वाययिष्याव अश्वायदिष्याम स्वायते श्वाययेते स्वाययन्ते
श्वाययसे
शवाय येथे
श्वाययध्वे
श्वायये
श्वाययावहे
वाययामहे
श्वाययेत
श्वाययेयाताम् श्वाययेरन्
वाय येथाः
श्वाययेयाथाम् श्वाथयेध्वम्
श्वाययेय
वाय महि
स.
..
म.
प.
4.
म.
श्वाययताम्
श्वाययस्व
श्वायये
अश्वाययत
अश्वाययथाः
अश्वायये
व.
श्वाययेवहि
श्वाययेताम्
वयेथाम्
वाया है
अश्वाययेताम्
भरवायेथाम्
अश्वाययावहि
१२७
श्वाययाम्बभू
मा. श्वाययिषीष्ट वाययिषीयास्तामश्वाययिषीरन् श्वाययिषीष्ठाः श्वाययिषीपास्थाम् श्वाययिषीदत्रम्-ध्वम् श्वाययिषीवहि श्वाययित्री महि
श्वाययिषीय
वाययिता
वाययितारौ श्वाययितारः
वाययिता से
श्वाययितासाथे श्वाययिताध्वे श्वाययितास्वहे श्वाययितास्महे
वाययिता है
वाययिष्यते
श्वाययिष्यसे वाययिष्ये
श्वाययिष्येते श्वाययिष्यन्ते श्वायथिष्येथे श्वाययिष्यध्वे वाययिष्यावहे श्वाययिष्यावहे
क्रि. अश्वाययिष्यत अश्वाययिष्येताम् भरवाययिष्यन्त अश्वाययिष्यथाः भर गययिष्येथाम् मश्वाययिष्यध्वम् अश्वाययिष्ये भरवाययिष्यावहि भर गययश्यामहि

श्वाययन्ताम्
श्वाययध्वम्
श्वाययाम
अश्वाययन्त
अश्वाययन्त्रम्
अश्वाययामहि
अशू शुवत
अशू शुवेताम्
अशु शुवथाः
अशू शुवेथाम्
अशू शुवावहि अशिश्श्येताम्
अशिश्वयन्त इ.
श्वाययाञ्चक्राते त्राययाञ्चकिरे
अशू शुवे अशिश्वयत् श्वाय याञ्चक्रे श्वाययाञ्चकृषे श्वाययाञ्चक्काथे श्वाययाञ्चकृदवे वायाञ्चकृव वाययञ्चकृमहे श्वाययामास
श्वाययाञ्चक्रे
अशू शुवन्त अशू शुवत्रम्
पशु शुवामहि
1000 घटिबू [ घट् ] चेष्टायाम्
घटयति
घटयतः
घटयसि
घटयथ:
घटयामि
घटयावः
घटयन्ति
घटयथ
घटयामः

Page #143

૧૨૮
स.
प.
घ
भ.
प.
भा.
N.
4.
किं.
व.
स.
प
घटयेत्
घटये:
घटयेयम्
घटयन / घटयतात् घय्यताम्
घटयतम्
घटयाव
घटय
घटयानि
अपय्यत
अघटयः
अपश्यम्
पट
• जीघर:
अजीपरम्
"
घटयाम्बभूव
घटयात्
घटया:
घटयते
घटयसे
घटये
घटताम्
घटतम्
घटयेव
घटयेत
घटयेथाः
पटयेय
घटाम
घटयाञ्चकार
घटयाञ्चक्रतुः घटयाञ्चक्रुः घटयाञ्चकर्य घटपाञ्चक्रथुः घटयाञ्चक्र घटयाञ्चकार/चकर घटपावरूप पटयाञ्चक्रम
घटयामास
घटयासम्
घटयिता
पटथितासि
येतास्थः
घटवितास्मि घटयितास्वः
घटयताम्
घटयस्व
घटये

अम
अजीपट
अजीपा
अघटयतान्
अघटघन्
अघटपतम् अघटयत
अघटयाव
अघश्याम
जीघटन्
घटवेयुः
घट येत
घटयेम
घटविष्यति घटविष्यतः घटविष्यन्ति भविष्यसि घटविष्ययः घटयिष्यथ घटयिष्यामि घटयिष्यावः घटयिष्यामः अपवित् अपटयिष्यताम् भ्रष्ट विष्वन अपटयिष्यः भघटयिष्यतम् अपटयिष्यत
अधयिष्यम्
अपटयिष्याव
घटविण्याम
घटयन्तु
घटयत
घटग्राम
घटवास्ताम् घटषासुः
घटयास्तम्
घटयास्त
घटयास्व
घटयास्म
घाटयितारौ
घटयितार:
घटयितास्थ
घटयितास्मः
भट येते
घट येथे
घटयावहे
अजीपट
घटयेताम्
पटवेथाम्
घटयावहै
घटयन्ते
घटयध्वे
घटयामहे
पटाम टयेरन् घटयेयाथाम् घटयेध्वम्
घटयेवहि
घटयेमहि
घटयन्ताम्
घटयध्वम
घटयामहे
घ.
भ.
मा.
4.
व.
8.
प.
ह्य
म.
अघटयत
अघटयथाः
भष्टये
भजीपट
अजीघटथाः
अजी टे
घटयाञ्चक्रे
भटपाञ्चकृषे
घटवाञ्चक्रे
घटपाम्बभूव
भट पीय
घट येषीष्ठाः
घटवितीय
घटयता
घटयिता से
भविता
घट येते
विष्यसे पयिष्ये
स्वापयति
स्वापयसि
स्वापयामि
स्वापयेत् स्वापयेः
અભિનવ સંપ્રક્રિયા
अघटताम्
35
अस्वापयम्
असू चुपत्
असू षुपः
असू पम्

पटवेषाम्
अघटयावहि
अघटयिष्येताम् अघटयिष्यन्त
अघटविष्यत अध्टविष्यथाः मघटयिष्येथाम् अघटयिष्यध्वम् अपटविध्ये भविष्यावहि घट यामहि
अजीपटेताम् अनीपटन्त
अजीपटेथाम्
अजीपटध्वम्
अजीघटावहि
अजीवट महि
1088 प [ स्वप्] शये ।
पाञ्चहाते
घटयाञ्चकिरे
घटयाञ्चक्राये
घटयाञ्चकृदवे
घटयाञ्चकुप भटयाञ्चक्रमदे
घटयामास
घटयिषीयास्ताम् घटयिषीरन् पटयियास्थामुपविषवम्
यी बहि
घटयिषी महि
घटवितारा
घरविता
घटवितास्महे
घटयिष्येते
पटयिष्यन्ते
घटयिष्यध्वे
घट येष्येथे घटविण्याब घटविष्यामदे
घटवतारी
घट येता साथे
घट येता स्वहै
अघटयन्त
अघटयध्वम्
अघटया महि
स्वापयतः स्वापयन्ति
स्वापयथः
स्वापयेयम् स्वापयतु / स्वापयतात् स्वापयताम् स्वापयन्तु स्वापय/ स्वापयतम् स्वापयत स्वापवान स्वापयाव स्वाभ्याम
अस्वापयन्
भरखापयः
स्वापयथ
स्वापथामः
स्वापयेयुः
स्वापयेत स्वापयेत
स्वापयेव स्वापयेम
स्वापयावः
स्वापयेताम्
अस्वापयताम् अश्वापयन् अस्वापयतम्
अस्वापयत
अस्वापयाव
अस्वापयाम
असूपताम्
असू पुस्तम्
असू षुपाव
असू पुपन्
अस् पत
असू षुपाम

Page #144

ણિગન્ત પ્રક્રિયા
प. स्वापयाञ्चकार स्थापयाञ्चक्रतुः स्वापयाञ्चकु स्वापयाञ्चक स्वापयाञ्चक्रथुः स्वापयाञ्चक स्वापयाञ्चकार /चकर स्वापयाञ्चकृत स्वापयाञ्चकृम
स्वापयाम्बभूव
स्वापयामास
स्वाप्यात्
स्वाप्याः
भा
श्व
म.
ब.
स्वाप्यास 1
स्वापयिता
स्वापवितासि
तस्मि
म.
कि. अस्वापयिष्यत् अस्वापयिष्यताम् अस्वापयिष्यन् अस्वापयिष्यः अस्वापयिष्यतम् अस्वापयिष्य 1 अस्वापयिष्यम् अस्वापयिष्याव अस्वापयिष्याम
स्वापयन्ते
स्वापयिष्यति
स्वापयिष्यतः स्वापयिष्यन्ति
स्वापयिष्ययः स्वापविष्यथ
स्वापयिष्यसि स्वापयिष्यामि स्वापयिष्यावः स्वापयिष्यामः
स्वापयते स्वापयेते
स्वापयसे
स्वापयेथे
स्वापये
स्वापयाव
स्वापयेत
स्वापयेथाः
स्वापयेथ
स्वापयताम्
स्वापयस्व
स्वायै
अस्वापयत
अस्वापयथाः
स्वापये
स्वाप्पास्ताम् स्वाप्यासुः
स्वाप्यास्तम् स्वाप्यास्त
स्वाप्यास्त्र
स्वाप्यास्म
स्वापयिता
स्वापयितारः
स्वापचितास्थः स्थापयितास्थ स्वापयितास्वः स्वापयितारमः
असू शुक्त
अयू पथाः
अस् पे
स्वापयाञ्चक्रे
स्वापयाञ्चकृषे
स्थापयाञ्चक्र
स्वापयाम्बभूव या स्वापथिवी

स्वापयाम
स्वापयेयाताम् स्वापयेरन्
स्वापयेयाथाम् स्थापयेभ्यम्
स्वापयेवहि
स्वापयेमहि
स्वापयेत
स्वापयेथाम
स्वापया है
स्वापयन्ताम्
स्वापयध्वम्
स्वापयामदे
स्वापयेताम् अस्वापयन्त
अस्त्रापयेथाम् अस्वापयध्वम्
अत्रापयावहि
मस्वापयामहि
असूताम्
असू षुपन्त
असू त्रुपध्वम् भसू पुपामहि
असू पेथाम् सुपुपावहि स्वापयाञ्चक्राते स्वापयाञ्चक्रिरे स्वापयाञ्चक्राये स्वापयाञ्च कुढ़वे
स्वापयाञ्चकुबडे स्वापयाथमहे
स्वापयामास
स्वापविधीयास्ताम स्वापयिषीरन्
स्वापविष्ठा स्वापरिषीयास्थाम् स्वापविषीद्रवम्-यम् स्वापयिषीवहिं स्वापयिषीमहि
स्वापयिषीय
W.
भ.
म.
प.
Q.
म.
प.
क्रि. अस्वापयिष्यत् अस्वारयिष्येताम् अस्वापयिष्यन्त अस्त्रापयिष्यथाः अस्वापयिष्येथाम् अस्वापयिष्यध्वम् अस्वापयिष्ये अस्वापयियावहि अस्वापयिष्यामहि
स्वापयिता
स्वापयितासे
स्वापयिताई
ख.
स्वापयिष्यते
स्वापयिष्यसे
स्वारयिष्ये
भ
घातयेत्
घातयेः
घातयेयम्
स्वापयिता
स्वापयितासाथे
स्वापयितास्व हे
1100 हन कू [ हन् ] हिंसागत्योः ।
घातयति
घातयत:
त
घातयसि
घातगथ:
घातयामि
घातयावः
घातयेताम्
घानतम्
घातये
घाटमत/ घातयतान् घातयताम्
घातय /
घातयतम्
घानुमानि
घातयात्र
भा. घात्यात्
घात्या:
"
अघातयत्
अघातयः
अघातगम्
अजीघतत्
अजीघतः
अजीवतम्
१२८
स्वापयितारः
स्वापयिताध्वे
स्वापयितास्महे
स्वापयिष्येते
स्वापयिष्यन्ते
स्वापयिष्येथे स्वापयिष्यध्वे
स्वापयिष्यावद्दे स्वापयिष्यामहे

अघातगताम्
अघातयन्
अघातगतम् अघातयत
अघातगाव अघातगाम
अजीतताम् अजीघतन् भजीघततम्
अजीघतत
अनघाय भवीघताम
घातयाञ्चकार
घातमाञ्चकतुः घातयाञ्चकुः घातयाञ्चकर्थ घातयाञ्चक्रथुः घातयाञ्चक्र
घातयाञ्चकार/चकर पातयाञ्चकृब पाठ्याश्वकुम घातयाम्बभूव
घातयामास
घातयथ
घातयामः
घातयेयुः
घातयेत
घात्येम
घातयन्तु
घातयत
घातयाम
घात्यास्ताम् घाल्यासुः
घात्यास्तम् घात्यास्त घात्यासम् घात्याव घात्यास्म घातगिता घातयितारी घातयितार: घातयितासि घातयितास्थः घातयितास्व
घातयितास्मि घातयितास्त्र:
घातयितास्मः घातयिष्यति घातयिष्यत: घातयिष्यन्ति पातयिष्यसि
घातयिष्यथः
घातयिष्यथ
घातयिष्यामि
पातयिष्यवः
घातयिष्यामः

Page #145

અભિનવ લઘુમક્રિયા
बेषयेव
वेषयेम
वेषयन्तु
वेषयाम
घातये
अध्यासुः
अधातयिष्यत् अधातयिष्यताम् अधारयिष्यन् । १. वेषयेत् वेषयेताम् बेषयेयुः अबालयिष्यः अधातयिष्यतम् अधात यष्यत
वेषये: वेषयेतम् वेषयेत अधाथिष्यम् अधातयिष्याव अधातविण्याम
वेषयेयम् धात्यते धातयेते धातयन्ते
वेषयतु/वषयतात् वेषयताम धात्यसे धातयेथे धात्यध्वे
वेषय/ वेषस्तम्
वेषयत धातये धातयावहे धातयामहे
वेषयाणि वेषयाव धातयेत धातयेयाताम् धातयेरन्
अवेषयत् अवेषयताम् भवेषयन धातयेथाः धातयेयाथाम् धातयेवर
अवेषणः अवेषयतम् अवेषयत धातयेय पाल येवाह धातर माह
अवेषयम् अवेषयाव अवेषयाम धात्याम् धातयताम धतयन्ताम्
अवीविषत् अवीविषताम् अवीविषन धातय घातयेयान धातयध्वम्
अवी विषः अवी विषतम् अवीविषत धातयावहै धातयामहे
अवी वषम् अवीविषाव अवीविषाम अधातयत अधातयेताम् अधातयन्त
वेषयाञ्चकार वेषयाञ्चक्रतुः वेषयाञ्च अधातयथा: अधातयेथाम अधातयध्वम्
वेषयाञ्चकर्थ वेषयाञ्चक्रथुः वेषयाञ्चक अधातये अधातयावहि अधातयामहि
वेषयावकार/चकर वेषयाञ्चव षयाञ्चकम अजीतत अजीधतेताम् अजीधतन्त
वेषयाम्वभूत्र मेषयामास अजीधतथा: अजीधतेथाम् अजीयतध्वम्
कोष्यात् होण्यास्ताम् अजीयते अजीयतावहिं अजीधतामहि
कोष्यास्तम्
ध्यास्त घातयाञ्चक्रे घातयाञ्चक्राते धातयाञ्चक्रिरे
कोच्यासम्
ओष्यास्व मेष्यास्म धातयाञ्चकृषे धातयाञ्चकाथे धातथाञ्चकृइने
नेपथिता ययितारी गेषयितारः धातयाञ्चक्रे धातयाञ्चवहे धात्याञ्चकमहे गेषयितास ओषवितास्थः रणयितास्य धातयाम्बभूव धात्यामास
मेष यतास्मि पश्तिास्वः ओषथितास्मः भा. धातथिवीष्ट धातयिषीशास्ताम् धातथिषीरन्
५. मेषयिष्यति नेषयिष्यतः शेषयिष्यन्ति धातयिषीष्ठाः धातथिषीयास्थाम् धातयिषीदवम् ।
ओषयिष्यसि मेषयिष्ययः ओषयिष्यथ धातयिषीय धातयिषीवहि धातविधीमहि
मेषयिष्यामि ओषयिष्याव: णयिष्यामः जातयिता धातयितारौ धातयितास
अवेषयिष्यत् धातयितासे धातयितासाथे धातयिताध्वे
मोणयिष्यताम् अोषयिष्यन्
अोणयिष्यः अोणयिष्यतम् अपरिश्वत धातयिताहे धातवितास्वहे धातयितास्महे
अोषयिष्यम् म. धातयिष्यते
अओषयिष्याव अमेषयिष्याम धातायध्येते धातयिष्यन्ते धातयिष्यसे घातयिष्येथे धातयिष्यध्वे
श्रेषयेते ओषयन्ते धातयिष्ये पातयिष्यावहे धातयिष्यामहे
ओणयसे ओपयेथे घषयच्चे अधातयिष्यत अधातयिष्येताम् अधातायष्यन्त
षये
ओषयाबहे वेषयामहे अधातयिष्यथाः अधातयिष्येथाम् अधातयिष्यध्वम्
षयेत षयेयाताम् ओषयेरन् अधातयिष्ये अधातयिष्यावहि अधातयिष्यामहि होषयेथाः ओषयेयाथाम्
गोषयेध्वम् 1143 विष्लङ्की [विषु । व्याप्ती ।
बोगयेय गयेवहि षयमहि वेषयति वेषयत: बेषयन्ति
ओणयताम षयेताम् वेषयन्ताम् वेषयांस
वेषयथ
कोणयस्व
षयेशाम
ओणयध्वम् वेषयामि वेषयाव: वेषयामः
ओष दोषयावहै वेषयामहै
सामा
ओषयते
वेषयथः

Page #146

ણિગન્ત પ્રક્રિયા
अोषयत
भोणयथाः
अवेषये
म.
9.
म.
भा. शेषयिषीष्ट
ब.
८.
वीविणत
अवीविषथाः
भवविषे
प.
षयाञ्चक्रे
गयाञ्चकुपे
याञ्चक्रे
५.
गयाम्बभूष
गयिषीष्ठाः
कोषयिषीय
क्रि. अनेषयिष्यत
यता
नेणयिता से
वेषयितादे
वेषयिष्यते
नेणयिष्यसे
गेषयिष्ये
दूषयति
दूषयसि
दूषयामि
दूषयेत्
दूषयेः
अवेषयेताम्
अन्त
अयध्वम्
अवेषयामहि
अवीविषन्त
अत्री विध्वम्
अवीविषामहि
वेषयाञ्चक्रिरे
याञ्चकायाञ्चकुढ़वे
वैषयाञ्चकृवहे वेगयाञ्चक्रम है
कोषयामास
अदू दुषन्
अदू दुषः
अदू दुष
ravarat
अवीविषेताम्
अवीविषेथाम्
अवीविशावहि
नेपयाञ्चक्राते
वेषयिष्यन्ते
वेषयिष्यध्वे
याव षयिष्यामहे
अवेषयिष्येताम् अवेषयिष्यन्त
अगेषयिष्यथाः भवेषयिष्येथाम् अवेषयिष्यध्वम् भवेषयिष्यावहिं अवेषयिष्यामहि
अष

वेषयिषीयास्ताम् नेणयित्रीरन्
वेषयिषीयास्याम वेषयिषीध्वम्
पयिषीवहिं
कोषयिषीमहि
नेणयितारौ
नेषयितासाथे
यितास्व
वेषयिष्येते
वेषयिष्येथे
1209 दुषं [ दुष्] नैकृत्ये ।
दूषयतः
दूषयथः
दूषयावः
दूता
दू
दूषयतु / दूषयतात् दूषयताम्
दूषय / ” दूषयतम् दूषयाणि दूषयाव
अदूषयत्
अदूषयः
अदूषयम्
दूतम्
दूषयेव
नेषयितार:
वेषयिताध्वे
यितास्महे
अदू दुषताम्
अदू दुषतम्
अदू दुषाव
दूषयन्ति
दूषयथ
दूषयामः
दूषयेयुः
दूषयेत
दूषये
दूषयन्तु
दूषयत
दूषयाम
अदूषयताम अदूषयन्
अदूषयतम् भदूषयत
अदूषयाव
अदूषयाम
अदू दुषन्
भदू दुषत
अदू दुषाम
२.
मा. दूष्यान्
दूष्याः
दूष्यासम्
दूषयिता
दूतास
दूषयितास्मि
५.
4. दूषयिष्यति
दूषयिष्यि दूषयिष्यामि
कि. अदूषयिष्यत्
अदूषयिष्य:
अदूषयिष्यम्
व
स.
9.
दूषाञ्चकुः
दूषयाञ्चकार दूषयाञ्चक्रतुः दूषयाञ्चकर्थ दूषयाञ्चक्रथुः दूषयाञ्चक्र दूषयाञ्चकार/चकर दूषयाञ्चकृव दूषयाम्बभूव दूषयामास
दूषयाञ्चक्रम
Q.
भ.
दूषये
दूषयेत
दूषयेथाः
दूषयेव
दूषयताम
दूषयस्व
दूष
दुष्यत
अदषयथाः
A
अदू
भददुषत
अदुगथाः
q दयाञ्चक्रे
दयाञ्चकृषे दयाञ्चक्रे
दयाम्बभूव

दूष्यास्ताम्
दूयास्तम्
दूष्यास्व
दूषयितारौ
दूषयितास्थः
दूतास्त्र :
दू
दूषये
दूषयाव
दूषयिष्यतः
दूषयिष्यन्ति
दूषयिष्यथः दूषयिष्यथ दूषयिष्याव: दूषयिष्यामः
दूषयता
दूषयेथाम्
दूष
दू
दूषयेथाम्
दूषयाव
अदषताम
दूष्यासुः
दूष्यास्त
दूष्यास्म
दूषयिष्यताम् अदूषयिष्यन् अदूरयिष्यतम् अदूषयिष्यत
दूषयिया
अदूषयिष्याम
दु
अदूषेथाम्
दु
૧૧
दूषयितारः
दूषयितास्थ
दूषयितास्मः
ܟ
दूष
दूषयध्वे
दूषयाम
दूषयेरन् दूषयेवम्
दू महि
दूषयन्ताम्
दूषयध्वम्
दूषयाम
अदषयन्त
ܢ
अददुषन्त
अदुपध्त्रम्
दु
दयाञ्चक्राते दूषयाञ्चक्रिरे
दयाञ्चक्राथे
द्याञ्चकृदवे
दयाञ्चकृवहे
दगयाञ्चकू महे
दषयामास
अदयध्वम्
दया महि

Page #147

૧૨
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
भा. दूषधिषीष्ट दूषयिषीयास्ताम् दूषयिषीरन् ।
दूषयित्रीष्ठाः दूषयिषीयास्थाम् दूषयिषीदवम्-ध्वम् । दूषयिषीय दूधयिषीवहि दूषयिषीमहि दूषयिता दूषयितारौ दूषयितारः दूषयितासे दूषयितासाथे दूषयितावे दूषयिताहे दूषयितास्वहे दूषयितास्महे
दूषयिष्येते दूपयिष्यन्ते दूषयिष्यसे दूषयिष्येथे दूषयिष्यध्वे दूधयिध्ये दूषयिष्यावहे दूषयिष्यामहे भदूषयिष्यत अदूषयिष्येताम् अदूषयिष्यन्त अदूषयिष्यथाः अदूषयिष्येथाम् अदूषयिष्यध्वम् अदूषयिष्ये । अदूषयिष्यावहि अदूषयिष्यामहि
दूधयिष्यते
1248 लीडूच [ली] श्लेषणे । लियो
नान्तः स्नेहद्रवे इति ने । विलीनयति विलीनयतः विलीनयन्ति विलीनयसि विलीनयथः विलीनपथ विलीनयामि विलीनयाव: विलीनयामः विलीनयेत् विलीनयेताम् विलीनयेयु: विलीनये: बिलीनयेतम् विलीनयेत विलीनयेयम् विलीनयेव विलीनयेम विलीनयतु/विलीनयतात् विलीनयताम् विलीनयन्तु विलीनय/ . विलीनयतम् विलीनयत विलीनयानि विलीनयाव बिलींनयाम व्यलीनयत् व्यलीनथताम् व्यलीनयन् व्यलीनयः व्यलीनयतम् व्यलीनयत 5थलीनयम् पलीनयाव व्यलीनयाम व्यलीलिनत्य लीलिनताम् व्यलीलिनन्
लीलिनः व्यलीलिनतम व्यलीलिनत ध्यलीलिनम् व्यलीलिनाव व्यलीलिनाम विलीनयाञ्चकार विलीनयाञ्चक्रतुः विलीनयाञ्चकः विलीनयाञ्चकर्थ बिलीनयाञ्चक्रथुः विलीनयाञ्चक विलीनयाञ्चकार चकर विलीनयाञ्चकृव विलीनयाञ्चकम
विलीनयाम्बभूव विलीन यामास मा. बिलीन्गत् विलीन्यास्ताम् विलीन्यासुः
विलीन्याः विलीन्यास्तम् विलीन्यास्त विलीन्यासम् विलीन्यास्व विलीन्यास्म
विलीनयिता विलीनयितारौ विलीनयितारः विलीनयितासि विलीनयितास्थः विलीनयितास्थ विलीनयितास्मि विलीनयितास्वः विलीनयितास्मः विलीनयिष्यति विलीनयिष्यतः विलीनयिष्यन्ति विलीनयिष्यसि विलीनयिष्यथः विलीनयिष्यथ विलीनयिष्यामि विलीनयिष्याव: विलीनयिष्याम: व्यलीनयिष्यत् व्यलीनयिष्यताम् व्यलिनयिष्यन् व्यलीनयिष्या व्यलीनयिष्यतम् व्यलीनयिष्यत व्यलीनयिष्यम् न्यलीनयिष्याव व्यबीनयिष्याम विलीनयते विलीनयेते विलीनयन्ते विलीनयसे विलीन येथे विलीनयध्वे विलीनये विलीनयावहे विलीनयामहे विलीनयेत विलीनयेयाताम् विलीनयेरन्
विलीनयेयाथाम् विलीनयेध्वन् विलीनयेय विलीन रेवहि विलीनयेमहि विलीनयताम विलीनयेताम विलीनयन्ताम विलीन यस्व किलीनयेथाम् विलीनयध्वम विलीनग विलीनयावहै विलीनयामहै यलीनयत व्यली नयेताम् व्यलीनयन्त व्यलीन स्थाः कर लीन थाम् व्यलीनयध्वम् व्यलीनये व्यली नयावहि व्यलीनयामहि व्यलीलिनत व्यलीलिनेताम व्यलीलिनन्त व्यलीलिनथाः व्यलीलिनेथाम् व्यलीलिनभ्वम व्यलीलिने व्यलीलिनावहि व्यलीलिनामहि विलीनयाञ्चक्रे विलीनयाञ्चक्राते विलीनयाञ्चक्रिरे विलीनयाञ्चकृषे विलीनयाञ्चकाथे विलीनयाञ्चकृदवे विलीनयाञ्चक्रे विलीनयाञ्चकवहे विलीनयाञ्चकृमहे
विलीनयाम्बभूव विलीनयामास भा. विलीनयिषीष्ट विलीनयिषीयास्ताम विलीनयिषीरन् विलीनयिषीष्ठाः विलीनयिषीयास्थाम् विलीनयिषीदवम्-श्वम् विलीनयिषीय विलीनयिषीवहि विलीनयिषीमहि विलीनयिता विलीनयितारौ विलीनयितार: विलीनयितासे विलीनयितासाथे विलीनयिताध्वे विलीनयिताहे विलीनयितास्वहे विलीनयितामहे
विलीनयिष्यते विलीनयिष्येते विलीनयिष्यन्ते विलीनयिष्यसे विलीनयिष्येथाम् विलीनयिष्यध्वे विलीनयिष्ये विलीनयिष्यावहे विलीनयिष्यामहे

Page #148

ગિન્ત પ્રક્રિયા
183
कि व्यलीनयिष्यत व्यलीनयिभ्यताम् व्यलीनयिष्यन्त
व्य लीनयिष्यथा: लीनयिध्येथाम् व्यलीनयिष्यध्वम् पलीनयिष्ये व्यलीनयिष्यावहि व्यलीनयिष्यामहि
धूनयति
1291 धूगद [धू] कम्पने धूनयत.
धूनयन्ति धूनयसि
धूनयथ: धूनयथ धूनयामि धूनया: धूनयामः धून येत् धूनयेताम् धूनयेनुः धून ये: धून येतम
धून येत धूनयेयम् धून येर धूनयेम
म.
|| नागामभावो ||
लाययत: लाययथः लाययावः
लायद्यात लायद्यसि लाययामि
लाययन्ति लाययध लाययामः
लापयेत् लायये: लाययेयम्
लाययेताम्लाययेतम् . लाययेव
लाययेयुः लाययेत लाययेम
लाययनुलाययतात् लाययताम लायय
लाययतम लाययानि लाययाव
लाययन्तु लाययत लाल्याम
अलाययत् अलाययः । अलायाराम
अलाययताम् अलाययन् अलाययतम् अलाययत अलायया अलायायाम
अलीलगत् अलीलयः अलीलयाम्
•लीलयताम अलीलयन् अलीलयतम अलीलयत अलीलयाव अलीलगाम
धूनयन धूनयतात धूनयताम् धूनयन्तु धूनय , धूनयतन धूनयत धूनयानि धूनपाव धूनयाम अधून यम् अधूनयताम् अधूनयन अधूयः बंधूनयतम +धूनयत अधुन गम् अधूनया 'अधूनयाम अदूधुनत् अदू धुनताम अदूधुनन अदूधुनः अदूधुन म अदूधुनत अदूधुनम् अदूधुनाव दूधुनाम धूनयाञ्चकार धूनयाञ्चकत: धूनया धूतयारकर्थ धूनयाञ्चक्रथु धूनय चक्र धूनयाञ्चकार/चकर धूपयाञ्चकत्र धूनयाञ्चकृम धूनयाम्बभून धूनयामास धूयात् धू-यास्ताम् धूनमान: धूयाः धूयास्तम् धून्यास्त धूमसम् धूमाव धूयास्म धूनयिता धूनयितारी धूचितारः धूनयितासि धूनयितास्थः धूनयितास्थ
धूनवितास्मि धूनयितास्वः धून यत स्मः म धूनयिष्यात धूनयिमतः धूनयिष्यन्ति
धून यषयः धूनभिग्यथः धूनयियामि धन यष्याव: धूनविण्यामः क्रि. अधून यष्यत् अधूनविष्यम् अधून यध्यन
अधून याय अधूनयिष्यत्म धूनयिष्यत 3धून यम धूशिष्याव अधून येण्याम
आ
लाययाञ्चकार लाययाञ्चक्रतुः लाययाञ्चकः लाययाञ्चकर्थ लाययाञ्चक्रथुः लाययाञ्चक्र लायमाञ्चकार चकर लाययाञ्चकव लायायाञ्चकम लाययाम्बभूव लायायामास
मा
लाट्यात लाय्या :. लाय्यास
:
लाय्यास्ताम लाय्यास्त लाय्यास्व
लाय्यासुः लाय्यास्त लाय्ययास्म
लाययिता लाययितारी लाययितारः लायगितासि लाययित स्थ. लाययितास्थ
लाययितास्मि लयरिश्तास्व. लाययितास्मा म. लाययिष्यति लायायिष्यतः . लारारिष्टान्ति
लायसिष्यसि लाय, शिष्यथा लाययिष्याथ लाययिष्यामि लाययिष्याव. लायथिण्याम:
कि. अलाययिष्यत् अलाययिष्यताम् अलाययिष्यन्
अलाययिष्यः अल यायध्यत। अल' ययिष्यन अलाययियम् अलाययिष्याव अलाययिष्याम
1546 ज्ञांशू [ ज्ञा] अवबोधने । ज्ञापयति ज्ञापयतः ज्ञापयन्ति ज्ञापयसि ज्ञापयथः ज्ञापयथ
ज्ञापाव ज्ञापयामः
ज्ञापयामि

Page #149

1.४
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
म.
मा.
ज्ञापयेत् ज्ञापयेताम् ज्ञापयेयुः ज्ञापयेः ज्ञापयेतम ज्ञापयेत ज्ञापयेयम् ज्ञापयेव
ज्ञापयेम ज्ञापयतु/ज्ञापयतात् ज्ञापयताम ज्ञापस्नु ज्ञापय , ज्ञापयतम् ज्ञापयत
ঘানি ज्ञापयाव ज्ञापयाम अज्ञापयत् अज्ञापयताम अज्ञापयन् भज्ञापयः अज्ञाश्याम अज्ञापयत अज्ञापयम् अज्ञापयाव अज्ञापयाम अजिज्ञपत् अजिज्ञपताम अजिज्ञपन् अजिज्ञाः अंजज्ञातम् अजिज्ञात अजिज्ञपम जिज्ञपाव भजिज्ञपाम शाग्याञ्चकार ज्ञापयाञ्चक्र: ज्ञापयाञ्चकु: ज्ञापयाचकर्थ ज्ञापयाञ्चक्रथुः ज्ञापगावक ज्ञापयाञ्चकार/चकर ज्ञापयाञ्चकव पाञ्चम ज्ञापयाम्बभूव ज्ञापयामास ज्ञाप्यात् ज्ञाप्यास्ताम् ज्ञाप्यासुः ज्ञाप्या: ज्ञाप्यास्तम् ज्ञाप्यास्त ज्ञाप्यासम् ज्ञाप्यास्व ज्ञाप्याल ज्ञापयिता ज्ञापयितारौ ज्ञपयितारा ज्ञापयितासि ज्ञापयितास्थः ज्ञापयितास्थ ज्ञापयितास्मि ज्ञापयितास्वः ज्ञापयितास्मः ज्ञापयिष्यति ज्ञापयिष्यतः ज्ञापयिष्यन्ति शापयिष्यमि ज्ञापयिष्यथः ज्ञापयिष्यथ शारयिष्यामि शापयिष्यावः शापयिष्यामः
अशापयत अज्ञापयेताम् अशापयन्त अशाग्यथा: अशापयेथाम्
अशापयध्वम् अशापये अज्ञापयावहि अशापयामहि अजिज्ञात अजिशपेताम् अजिशपन्त अजिज्ञपथाः अजिशपेथाम् अजिशपध्वम् अजिशपे अजिशपावहि अजिशपामहि ज्ञापयाञ्चके शापयाञ्चक्राते ज्ञापयाञ्चकिरे शापयाञ्चकृषे शापयाञ्चक्राये ज्ञापयाञ्चकृदवे शापयाञ्चक्रे शापयाञ्चकृवहे शापयाञ्चकमहे शापयाम्बभूव ज्ञापयामास शापयिषीष्ट सापयिषीयास्ताम् ज्ञापयिषीरन् सापयिषीष्ठाः शापयिषीयास्थाम शापयिषीदवम्बम् सापयिषीय शापयिषीवहि ज्ञापयिषीमहि शापयिता ज्ञापयितारी शापतिारः सापयितासे शापयितासाथे ज्ञापयिताध्वे सापयिताहे शापयितास्वहे शापयितास्महे ज्ञापयिष्यते ज्ञापयिष्यते ज्ञापयिष्यन्ते ज्ञापयिष्यसे ज्ञापयिष्येथे ज्ञापयिष्यध्वे ज्ञापयिष्ये ज्ञापयिष्यावहे ज्ञापयिष्यामहे अज्ञापयिष्यत अज्ञापयिष्येताम् अज्ञापयिष्यन्त अज्ञापयिष्यथाः अज्ञापयिष्येथाम् अज्ञापयिष्यध्वम्
अज्ञापयिष्ये ज्ञापयिष्यावहि भज्ञ पयिष्यामहि मारणतोषणनिशाने तु ज्ञपयति । अजिज्ञपत् ।
म.
"पयामि
अशापयिष्यताम् अशापयिष्यनू अज्ञापयिष्यतम् अशापयिष्यत अशापयिष्याव अभापयिष्याम
अज्ञापयिष्यत् अशापयिष्यः अशापयिष्यम शापयते शापयसे शापये
चारयः
चारयेम
1568 चुरणू [चु२] स्तेये । चारयति चोरयतः चारयन्ति चारयसि चोरयथः चोरयथ चोरयामि चोरया: चारयामः चारयेत् चारयेतोम्
चारयेयुः चारयेतम् चारयेत चारयेयम् चोरयेव चोरयतु/चारयतात् चोरयताम
चारयन्तु चे रय/ चोरयतम् चोरयाणि चारयाव चोरथाम अचारयत् अचारयताम् अचारयन् मचारयः अचारयतम्
अचारयत अचोरयम् अचोरयाव अचारयाम
शापयेते शापयेथे शापयावहे शापयेयोताम शापयेयाथाम् ज्ञापयेवहि ज्ञापयेताम ज्ञापयेथाम् शापयावहै
शापयन्ते शापयध्वे सापयामहे शापयेरन् सापयेध्वम् शापयेमहि
शापयेत शापयेथाः शापयेय
चोरथत
शापयताम् ज्ञापयस्व शापये
शापयन्ताम् शापयश्चम शापयामहै

Page #150

ગિત પ્રક્રિયા
1३५
चोर्याः
म. अचूचुरत भचूचुरताम् अचूचुरन्
अचूचुरः अचूचुरतम् अचूचुरत अचूचुरम अचूचुराव अचूचुराम चोरयाञ्चकार चोरयाञ्चक्रतु: चोरयाञ्चक्रुः चोरयाञ्चकर्थ चोरयाञ्चक्रथुः चोरयाञ्चक चोरयाञ्चकार/चकर चोरयाञ्चकृत चोरयाञ्चकम
चारयाम्बभूव चोरयामास भा. चोर्यात् चोर्यास्ताम् चोर्यासुः
चोर्यास्तम् चोर्यास्त चोर्यासम् चोर्यास्त चोर्यात्म चोरयिता चोरथितारी चोरयितारः चोरयितासि चोरयितास्थः चोरपितास्थ चोरयिताम्मि चोरयितास्वः चोरयितास्मः चोरयिष्यति चोरयिष्यतः चोरयिष्यन्ति चोरयिष्यसि चोरयिष्याव: चोरविष्याम:
चोरयिष्यामि चोरयिष्यथ: चोरयिष्यथ कि. अचोरयिष्यत् अचोरयिष्यताम् अचोरयिष्यन
अचोरयिष्यः अचोरयिष्यतम अचोरयिष्यत अचोरयिष्यम् अवोरयिष्याव अचोयियाम चोरयते चोरयेते चोरयन्ते चोरयसे चोरयेथे चोरयश्वे चोरये चोरयावहे चोरयामहे चोरयेत चोरयेयाताम् चोरयेरन् । चोरयेथाः चोरयेयाथाम् चोरयेध्वम चोरयेय चोरयेवहि चोरयेमहि
चोरयताम चोरयेताम् चोरयन्ताम् चोरयस्व चोरयेथाम चोरयध्वम् चोरयै चोरथावहे चोरयामहै अचोरयत अचोरयेताम् । अचोरयन्त अचोरयथा: अचोरयेथाम् अचोरयध्वम् अचोरये अचोरयावहि मचोरयामहि ।
चूचुरत अचूचुरेताम् अचूचुरध्वम् अचूचुरथाः अचूचुरेथाम् अचूचुरन्त अचूचुरे अचूचुरावहिं भचूचुरामहि चोरयाञ्चके चोरयाचक्राते चोरयाञ्चक्रिरे चोरयाञ्चषे चोरयाञ्चकाथे चोरयाञ्चकृदवे चोरयाञ्चके चोरयाञ्चकवहे गोरयाञ्चकमदे चोरयाम्बभूव चोरयामास चोरयिषीष्ट चौरयिषीयास्ताम् चोरयिषीरन् चारयिषीष्ठा: चारयिषीयास्थाम् चौरविधीढ़वम्-ध्वम् चारयिषीय चौरयिषीवहि चोरथिषीमहि चारयिता चोरयितारौ चोरयितारः चारयितासे चारयितासाथे चोरयिताश्वे चोरयिताहे चोरयितास्वहे चोरयितास्महे चोरयिष्यते चोरयिष्येते चेरयिष्यन्ते चोरयिष्यसे चारयिध्येथे चोरयिष्यत्वे चारयिष्ये चोरयिष्यावहे चारयिष्यामहे अचारयिष्यत अचारथिष्येताम् अचारयिष्यन्त अचारयिष्यथाः अचारयिष्येथाम् अचारयिष्यध्वम् अचारयिष्ये अचारयिष्यावहि अचारयिष्यामहि
कि.
समाह

Page #151

०६
******************
१ भू सत्तायाम् । भवितुमिच्छतीति
१ बुभूष- ति तः न्ति सि थः थ बुभूषा- मि वः मः २ बुभूषे सम्म त यमू व म तू यु::
३ बुभूषतु सत्ताम् तु" तानू तम त बुभूषा-विम
"
સન્નન્ત પ્રક્રિયા
४ अबुभूष त् ताम् न : तम् तम् अबुभूषा व म ५ अबुभूषीत् षिष्टाम षिषुः षिष्टम षिष्ट षिषम् विषिष्म ६ बुभूषाकार कतुः कुः क क क कार कर कृष म
:
Xxxxxxxxxxxxxxxx
बुभूषाम्बभूव बुभूषामास
७ बुभूच्या स्ताम् सुस्तम व समू स्वस्म ८ बुभूपिता- गेर: मिस्थ स्थ स्मि स्वः स्मः ९ बुभूति थप भूषिष्या मि
७ दांम् [ दा] दाने ।
वः मः
१० अनुभूषिष्य तु तत्ततम् (अनुभूषिष्या व म
१ दिवस तितः न्ति स थ २ दिसे सामू
राम त यमू व म
तम व दिरसानिम मतम् अदित्सा व म
३ दिवस तु तानू साम" ४ अदित्सत् ता ५ अदिन - सीत सिष्टम सिषुः सी. सिष्टम सिष्ट विषम सिष्व मि ६ दिवसाचकार तुकार कर कूच कृप दित्साम्बभूव दित्सामास

थ दिस्सा मि वः मः
—
७ दित्स्यास्ताम् सुः स्तम् स्त सन् स्ब स्म ८ दित्सिता" गे र सिस्थः स्थ स्मि स्वः स्मः ९ दित्सियति तः न्ति हि या य दित्सिया - मि
बः मः
१० अदित्लिय तू साम्न् समूतम्
(अदित्सिया व म
२६ ऋ [ऋ] प्रापणे ।
१ अरिरिष तिमिसियः य अरिरिषामिव म २ अरिरिपेतू साम युतम् यम् व म ३ अरिरिष- तु तातू ताम् न्तु तात् तम त
33
आरिरिषाणिव म
४ आरिरिप तू सामू न तम् तम् आरिरिया व म
-
५ आरिरि-षीत पिष्टाम् षिपुषीः पिष्टम् षिट विषम् षिष्वषिम ६ अरिरिषाम्बभूवतुः विथ वधु व व विव विम अरिरिषाकार अरिरिपामास
ભનિત લધુકક્રિયા
७ अरिरिच्या- तू स्ताम् समस्त सम्स्त्ररूम " रौ र सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः ८ अरिरिथिता " से र.
९ अशिविषिष्यति त ति स य य अरिरिष्यामि
व
१० आरिरिषिष्य तू न्तम भ (आरिरिषिध्या व म
१९४ अट [ अ ] गतौ ।
१ अटिटिष- तितः न्ति स थ थ अटिटिषा-मि वःमः २ अटिटिषे- त् ताम् यु : म त यम् व म ३ अटिटिष- तु शत् तम न्तु तात् तम् त अटिटिपा णि म
"
४ आटिटिष- तू ताम् नू तम् तम् आटिटिषा व म ५ आटिटि - पीतू षिष्टाम् षिषुः षीः षिष्टम् षिष्ट षिषम् षिष्वषिष्म अटिटिषाम्बभूव यवतुः यु. विथ वधु व व विव विम अटिटिषाञ्चकार अटिटिषामास
६
७ अटिटिष्या- त् स्ताम् सुः ८ अटिटिपिता- "रो र सि
स्तम् स्त सम् स्वस्म स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः
९ अटिटिषिष्य - तितः न्ति सि थः थ अटिटिषिष्या - मि
वः मः
१० आटिटिषिष्य-त् ताम् न् : तम् तम् (आटिटिया व म
२१३ पठ [ पठ् ] व्यक्तायां वाचि ।
१ पिपठिष- तितः न्ति सि थः थ पिपठिषा- मि वः मः २ पिपठिषे तू साम् युतम् स यमू व म ३ पिपठिष- तु वा सामू न्तु "सात् तमू त
तात्
पिपठिषा णि बम ४ अपिपठिषामन्तम् तम् अपिपठिया व म ५ अपिपठिषीत् पिष्टाम चिपुः श्रीः पिष्टम् विष्टविष विश्व पिग्म ६ पिपठिषाम्बभूवतुः विध वधु व व विव विम पिपठिषाञ्चकार पिपठिषामास
७ पिपठिया तू स्ताम् सुः स्तम् स्त सम् स्व स्म

Page #152

સન્નત પ્રક્રિયા
१३७
८ पिपठिषिता-" रौः सि स्थः स्मि स्व: स्मः
७४१ मानि [मान् ] पूजायाम । ९ पिपठि बिष्य- ति त: न्ति सि यः थ पिपठिषष्या
विचारेमि वः म:
१ मीमांसि-पते घेते पन्ते षसे घेथे पश्वे पे पावहे गामहे १० अपिपठिबिष्य तताम् न् : तम त म
२ भीमांसिषेत याताम् रन् था: याथाम् च य वहि महि (अपिपठिषिष्या-वम
३ मीमांसि ताम घेताम् पन्ताम् षस्व षेथाम गध्वम् ३३० पन [सन् ] भक्तौं ।
पावहै षामहै १ सिसनिष-ति तः न्ति सि य: ५ सिसनिषा- मि वः मः |
४ अमीमांसि- गत घेताम् पन्त पथा: षेथाम पध्वम् षे २ सिसनिषेत् ताम यु: : तम त थम् व म
पायहि बामहि ३ सिसनिष- तु/तात् ताम् न्तु "| तात तम् त
| ५ अमीमांसिषि-ष्ट पाताम् पतष्ठा: पाथाम् इद्रवमूवम् सिसनिषा-णि व म
गि ध्वहि महि ४ असिसनिष- ताम् न् : तम त म अससनिषा-वम ६ मीमासिपाम्बभूव वनु: वु: विथ वथु: ब व विव विम ५ असिसनि-धीत विष्टाम विषुःषी: विष्टम विष्ट विषम । __ मीमांसिपाञ्चके मीमांसिषामास
विध षिष्म
७ मीमांसिषिषी- 'ट यास्ताम रन् ष्ठा: यास्थाम् ध्वम् ६ सिसनिपञ्च कार ऋतु: क्रुःकर्थ ऋथुः क कार कर कृव कृम'
(य बहि महि सिसनिशाम्बभूव सिसनिपामास
८ मीमा सपिना- "रो से साथे भवे है स्व हे महे
९ मीमांसिपि- ष्यते ध्येते ष्यन्ते से ध्येथे ध्यध्वे ध्ये ७ सिसनिष्या- त् स्ताम् सुः : स्तम् स्त सम स्व स्म
व्यावहे ध्यामहे ८ सिमनिधिता- " गैर. सि स्थ: स्थ स्मि स्वः स्मः
१० अमीमांसिषि-व्यत ब्येताम् ष्यन्त व्यथ; येथाम् प्यध्वम ९ सिसिनिषिष्य- तित: न्ति सि थ य सिसनिषिष्पा
व्ये घ्यावहि प्यामहि मि वः मः १. असिसनिषिष्य- त् ताम् न् : तम त म्
८८६ भृग (भृ भरणे । (असिसनिषिष्या- वम
१ बिभरिष-ति तः न्ति सि य: थ बिभरिषा-मि वः मः
२ बिभरिषे- तु ताम युः : तम त यम् व म ३९६ गम्लू । गम] गतौ
३ बिभरिष- तु तात् ताम् न्तु ” तात् तम् त १ जिगमिष-ति त: न्ति सि यः य जिगमिमा- मि व मः
बिभरिषा-णि व म २ जिगमिरे- त् ताम् युः : तम त यम व म ४ अबिभीष - तु ताम् न : तम तम् अविभरिपा- वम ३ जिामिन- तु तात् ताम् न्तु "/तात् तम् त। ५ अविभर-षीत् षिष्टाम् णिषु: खी: पिटम लिष्ट निम् जिगमिग-णि व म
वि पिष्म ४ अजिगमिष त तामन : म त म अजिगमिव म
६ बिभरिषाम्बभू व वतुः वु विथ वथुः व व विव विम ५ अजिगमि-धीन् पीटाम् विषुः षी: षिष्टम षिष्ट विषम
बिभरिपाञ्चकार बिभरिपामास
शिव पिष्म ७ बिभरिषिष्यात स्ताम् सुः : स्तम स्त सम् स्वस्म ६ जिग मेगाम्बभूव तु: वुः विथ वथु व व चिव विम ८ बिभरिषिता- "गैर: सि स्थ: स्थ स्मि स्वः स्मः जिगमिणाञ्चकार जिगमिमामास ।
९ विभरिषिष्य- तित:न्ति सि थ य बिभरिषिष्या-नि ७ जिगमिया- तु स्तम् मुः : स्तम् स्त सम स्व स्म
व: म: ८ जिगमिगिता- " गैर: सि स्थ: स्य स्मि स्व: स्मः । १० अविभरिषिष्य-सामन् : तमतम् ९ जिगमिशिष्य-तित:ति सि थः य जिगमगिण्या
अविभरिषिष्या- वम मिव मः
पक्षे बिभरि-स्थाने बुभूर - इति ज्ञेयम १. अजिगमिषिष्य तु तामन : तम् तम्
१विभरि षते षेने पन्ते षसे षेथे षश्वे षे षावहे घामहे (अजिगमगिया- व म
| २ बिभरिपे-त याताम रन थाःया थाम क्षमय वहि महि ने५ - इंक 1074 ना ३५ गम भु।" | ३बिभरि-घताम तामषन्ताम पस्व शाम पवम् षावहै षामहै

Page #153

१३८
४ अबिभर- षत षेताम् षन्त पथाः षेथाम् षध्वम् षे पावहि षामहि
५ अबिभरिषि-ष्ट षाताम् षत ष्ठाः षाथाम् इदयम् ध्वम् ६ बिभरिषाञ्च - के क्राते किरे कृषे काथे कुद्रवे के कृहे कृमहें बिभरिषाम्बभूव बिभरिषामास
७ बिभरिषिषी-ष्ट यास्ताम् रन् ष्ठाः यास्थाम् म् य वहि महि
८ बिभरिषिता- रौर से माथे वे हे स्वद्दे स्महे ९ बिभरिषि-व्यते व्येते ष्यन्ते ष्यसे येथे व्यध्वे ये
यावद्दे ष्यामहे
१० अविभरिषि-यत ष्येताम् व्यन्त व्यथाः ष्येथाम् व्यध्वम् ष्ये ष्यावहि ध्यामहि
23
८८८ डुड्. [] करणे
१ चिकीर्ष- तितः न्ति सिथः म चिकीर्षामि वः मः २ चिकीर्षे त राम् युः तम् त यम व म ३ चिकीर्ष- त/तात् ताम् न्तु "/ तात् तम् त चिकीर्षाणिव म
४ अचिकीर्ष- तु ताम न : म त म अचिकीर्षा व म ५ अचिकीर्षीन् विष्टाम षिषुः षीः षष्टम विष्ट षिषम् भिष्वषि'म
६ चिकीर्षाम्बभूव वतुः वुः विथ वथुः व व विव विम चिकीर्षाचकार चिकीर्षामास
७ चिकीर्ष्या-तु स्ताम् सुः स्तम् स्त सम् स्व स्म ८ चिकीर्षिता - " र सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः ९ चिकीर्षिष्यति तः न्ति सि थ य चिकीर्षिष्यामि वः मः १० अचिकीर्षिष्य तु ताम् न तम् तम् अचिकीर्षिष्या - ब म
१ चिकी- पत घेत पन्त बस पेय व षे षावदे वामदे २ चिकीषेत याताम रनू थाः याथाम् ध्वम् य बहि महि ६ चिकीर - प्रताम ताम धन्ताम् षस्व षेथाम् षध्वम पै पावहे पामहे
४ अचिकीर्षत् पेनाम पन्त गथाः षेथाम् षध्वम् पे पावहि धामहि
५ अचिकीर्षि- ष्ट पाताम षत ष्ठाः षाथाम् इढ़वम / म णि ष्वहि महि
६ चिकीर्षामा ससतुः सुः सिथ सधुः स स सिव सिम चिकीर्षाचक्रे चिकीर्षामास
७ चिकीर्षिषी- ट मस्ताम् रन् ष्ठाः यास्याम ध्वम् जय वहि महि

અભિનવલઘુ પ્રક્રિયા
८ चिकीर्षिता- रौर से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे ९ चिकीर्षि - ध्यते येते ष्यन्ते ष्यसे ष्येथे ष्यध्वे "ये ब्यावहे ध्यामहे
१० अचिकीर्षि-यत ष्येताम् ध्यन्त व्यथाः ष्येथाम् व्यध्वम् ये ध्यावहि व्यामहि
33
९५५ वृतू - [ वृत् ] वर्तने ।
१ विवर्ति- पंत घेते बन्ते से ये पध्वे षे पावहे पामहे २ विवर्तिषेत याताम् रन थाः याथाम् ध्वम् य वहि महि ३ विवर्तिताम् पेताम् पन्ताम् पत्र बेथाम् मध्वम् बावरे षामहै
४ अविवर्तिषत पेताम् पन्त पथाः षेथाम् मध्वम् षे पाहि पामहि
५ अविवर्तिषि- ष्टषाताम् षत ष्ठाः षाथाम् इदम् म षि हि ष्महि
६ विवर्तिषाम्बभूव वनुः वु विथ वथुः व व विव विम विवर्तिपञ्चके विवर्तिमास
विवर्तिषषीष्ट यास्ताम रन् ष्ठाः यास्थाम् ध्वम् य वहि महि
८ विवर्ति षिता - " रौर से साथ वे हे स्वहे स्म ९ विवर्तिष- ष्यते येते व्यन्तं व्यसे ष्येथे ध्यध्वे ध्ये यावदे ष्यामहे
१० भविवर्ति षि-यत व्येताम् ष्यन्त व्यथाः ष्येथाम् व्यध्वम् ये घ्यावहि ष्यामहि
७
१ विवृत्स- तितः न्ति सिथः थ विवृत्सा- मि वः मः २ विवृत्सेत्ताम् यु::त्म त यम् व म ३ विवृत्म- तु/तात ताम् न्तु " / तात् तम त विवृत्सा - निवम
४ अविवृत्सत् ताप न : तम ततम् अविवृत्सा - व म ५ अविवृत्स - सीत् स्टिम रुिषः सी : सिष्टम सिष्ट सिसम् सिव सिष्म
६ विवृत्साम्बभू- व वतुः वु विथ बथुः व व विव विम विवृत्साञ्चकार विवृत्सामास
७ वित्स्यात् स्ताम् सु : स्तम् स्त सम् स्व स्म ८ विवृत्सिता- "रौ र सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः ९ विवृत्सिष्य - तितः सिसि यः य विवृत्सिया-मिव. मः १० अविवृत्सियन् ताम् न्तम तम्

अविवृत्सिया व म
-
१०५९ अ [ अ ] भक्षणे
१ जिघत्स- तितः न्धि सिथः थ जिघत्सा - मिवः मः

Page #154

સન્નન્ત પ્રક્રિયા
२ जिघत्से-त् ताम्रयुः तम त यम वम ३ जिघत्स- तु/तात् ताम् न्तु " / तात् तम् त जिवत्सा- निवम
४ अजिघत्स तू ताम् न् तम् तम् अजिघत्सा - व म ५ अजिघत्स- सीत् सिष्टाम् सिधुः सीः सिष्टम् सिष्ट सिपम् सिव सिष्म
६ जिघत्सामा स सतुः सुः सिथ सथुः स स सिव सिम जिवत्साञ्चकार जिघत्सामास
७ जिघत्स्यात् स्ताम् सु स्तम् स्त सम् स्त्रस्म ८ जिघत्सिता- "रौ र सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः ९ जिवत्सिम्यति तः न्ति सिथः थ जिवत्सिया-मि वः मः १० अजिघसिष्य त्तन्तम् तम् अर्जिघत्सष्या व म
१०८० युक् | यु] मिश्रणे
१ युग्रुप तितः न्ति सिथः थ युश्रूषा - मि वः मः २ युयूषे ताम युः तम् तयत् व म
/ 11 तम त
३ युयुष तु / सत्ताम् न्तु युयूग-विम
४ अयुयूष- तू म न त त म अयुयूवा व म ५ अयुयू- पीतू मिष्टान् षिषुः श्रीः पिष्टम् भिष्ट विषम् विश्व पिग्म
६ युयूपामा स सत्रु सुः सिय स स स सित्र सिम
"
युयूवकार युयूवाम्बभूव
७ युयूयात् स्ताम सुस्त स्त सर्वस्व स्म ८ युयूपिता- "रासि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः ९ युषिष्यति तन्ति मिथः थ युयुधिष्यामि वःमः १० म्युयूव्य व तमन्तमत
अयुयूपिया म
ધ
વિકલ્પે इद् आगे रे वियदि संगमनी विविषति गरे यो थाय डियान समुय्यय ५ १५० पंडित १-२
-
१०८७ रुदृक् (रुद्] अश्रुविच ! १ रुरुदिप तितः न्ति सिथः थ रुरुदिया-मि वःमः २ रुरुदिषे तू ताम् यु त त यम वम ३ रुरुदिष तु तात् तम तु
33
तात् तम त
रुरुदिपाणिव म
४ अरुरुदिष- तू ताम् नू : तम् तम् अरुरुदिषा-त्र म

१३८
५ अरुरुदि- पीतू शिष्टाम् षिषुः श्री विष्टम् शिष्ट विषम् विष्वषिष्म
६ रुरुम्बभूव वतुः वु विथ वथुः व व चित्र विम रुरुदिषाञ्चकार रुरुदिवारमास
७ रुरुदिष्या - त् स्ताम् सुः स्तम् स्त सम् स्त्ररून ८ रुरुदिविता- " रौ र सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः ९ रुरुशिष्य-तितः न्ति स य थ रुरु देवा-मित्रः मः १० अरुरुदिषिष्य तु ताम् न्तम् तम् अरुरुदिषिष्या - व म
१०८८ स्विप [ स्वप् ] शये ।
१ सुषुप्स - तितः न्ति सिथः थ सुपुःसा मि वः मः २ सुसेत्ताम् यु : तमू त यम् व म
३ सुषुप्स- तु/तात् ताम् न्तु " / तात् तम त सुषुप्सा निवम
४ असुपुःसत् ताम् न्तम् असुषुप्सा व म ५ असुपुट- सीनू सिष्टाम् सिषुः सीः सि टम् सष्ट विषम् सिष्व सिम
६ सुपुप्सामा - ससतुः सुः सिथ सथुः स स सिव सिम
सुपुःसाञ्चकार सुपुःसाम्बभूव
७ सुषुप्स्या- तू स्वाम् सुः स्तम् स् सम् स्वरम ८ सुपुष्यिता- " रौ र सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः ९ सुपुष्यि ततः न्ति से थः सुपुष्यिामि वः मः १० असुप्सिष्य तु ताम् न् : तम् तम् असुषुप्सिया व म
११०० हनक् [ हन् ] हिंसागत्योः ।
१ जिघांसतितः न्ति सि था थ जिवांसा-मि वः मा २ जिघांसे- तू ताम् युः तम् त यम् व म ३ जिघांस तु/ता तान्तु " / तात् तम् त
जिवांसा - निवम
४ अजिघांसत्ताम् न् तम् तम् अजिघांसा-म ५ अजिवां-सीत् सिष्टाम् सिधुः सीः सिष्टम सेष्ट सिगम् सिव सिम
६ जिवांस.मा ससतुः सु सिय सथुः स स सित्र निम जिघांसाञ्चकार जिघांसाम्बभूत्र
७ जिघांस्या- तू स्वाम् सुः स्वम् स्व सद् स्वरम ८ जिवांसेवा "रौ र सस्था स्पस्मि स्वः स्मः

Page #155

पाह माह
1४.
અભિનવ લધુ પ્રક્રિયા ९ जिघांसिष्य-ति त:न्ति सि थःथ जिघांसिण्या-मि व. म. १० अजिघांसिष्य-त ताम् न् : तम् त म्
प्रौणुनवि प्रोणु नुवि प्रौणुनु वे इति ज्ञेयम अजिघांसिष्या- व म
१ प्रोणुनूष-ति तः ति सि थ: थ प्रोणुनूषा-मि वः मः ११०४ इ ड्- [इ] अययने ।
२ प्रोणुनूषे- त् ताम् युः : तम् त यम् व म १ अधिजिगां सते सेते सन्ते ससे सेथे सवे से मावहे सामहे
३ प्रोणुनूष- तु/तात् ताम् न्तु"/तात् तम् त २अधिजिगांसे-त यातम रन थाः यायाम् ध्वमू य वहि महि
प्रोणुनूषा-णि व म ३ अधिजिग-साम सेताम् सन्ताम सस्व से थाम सध्वम् सौ
४ प्रोणुनूष- त् ताम् न : तम त म प्रोणुनूषा- व म सावद सामहै
५ प्रौणुनू- षीत् षिष्टाम् शिषुः षी: लिष्टम् पिष्ट षिणम् ४ अभ्यजिगां-सत सेताम सन्त सथाः सेथाम् सध्वम् से
शिष्य षिष्म सावहि सामहि
६ प्रोणुनूषामा-स सतुः सुः सिथ सथुः स स सिव सिम ५ अध्यजिगांसि-ट घाताम प्रतष्ठा: पाथाम् इदम /ध्वम्
प्रोणुनूषाञ्चकार प्रोणुनूषाम्बभूव । षि ध्वहि महि ६ अधिजिगांसामा-स सतु: सुः सिथ सथुः स स स्वि सिम
७ प्रोणुनूष्या-त् स्ताम् सु: स्तम् स्त सम् स्व स्म
'नूषिता- " गैरः सि स्थ स्य स्मि स्वः स्मः अधिजिगांसाञ्चक अधिजिगांसाम्बभूव
९ प्रोण नू पेय-तित: न्ति सि यः य प्रोणुनू षष्या-मि वःमः ७ अधिजिगांसिपी-ट यास्ताम रनष्ठा यास्थामश्चम य १० प्रौणुनूषिष्य- त् ताम् न् : तम् तम
पौणुनूषिष्या-व म ८ अविजिगांसिता-"रौरः से साथे ध्वे हे स्वहे रूहे
पक्षे प्रोणु नु-स्थाने प्रोणु नुवि प्रोणुनवि ९ अधिजिगांस-ध्यते ध्येते ध्यन्ते व्यसे ध्येथे ध्यध्वे ध्ये घ्यावहे व्यामहे
प्रौगुनु स्थाने प्रौगुनु व प्रौणुनवि १० अध्यजिगांसि-व्यत ध्येताम्यन्त ष्यथा: येथाम पवम् ११४४ दिवूच [दिव् ] क्रीडाजयेच्छापणिा. ____ध्ये ध्यावहि व्यामहि
तिस्तुतिगतिषु । ११२३ ऊणुगकू [ ऊणु] आच्छादने । प्रपूर्वोऽयम | १ दिदेविष-ति तः ति सि थ य दिदेविषा मि वः मः १ प्रोणुनू-षते षेते षन्ते षसे घेथे घश्वे षे षावहे षामहे २ दिदेविषे- त् ताम युः : तम् त यम् व म २ प्रोणु नूषेत याताम् रन् था: याथामध्वम् य वहि महि ३ दिदेविष- तु/तात् तामनु"/तात् तम् त ३ प्रोणुनू-घतामषेताम् षन्ताम् षस्व षेथाम् षश्वम्
दिदेविषा-णि व म षावहै षामहे
४ अदिदेविक- त् ताम् न् : तर त म अदिदेविषा-व म ४ प्रौणुनू- षत षताम् पन्त षथाः षेथाम् षवम् षे ५ अदिदेवि- बीत् शिष्टाम निपुषीः शिष्टम् पिष्ट विषम षावहि षामहि
विश्व पिष्म ५ प्रौर्णनूषि-ष्ट षाताम् षत ष्ठाः षायाम डूवम् /ध्वम् ६ दिदे विषामा- स सनः सु सिथ सथुः स स सिर सिम ६ प्रोणु नूषाञ्च-के काते क्रिरे कृषे काथे कुढ़वे के कृवहे कृमहे दिदेविषाञ्चकार दिदेविपाम्बभूव प्रोणुनूपाम्बभूव प्रोणुनूनामास
७ दिदेविष्या-त् स्ताम् सुः : स्तम स्त सम् स्व स्म
८ दिदेविपिना- "रौर: सि स्थ: स्थ स्मि स्वः स्मः ७ प्रोणुनूपिषी-ष्ट यास्ताम रन् ष्ठा: यास्थाम् ध्वम्
९ दिदेविषिष्य-ति तःन्ति सि थ: थ दिदेवि षेप्या-मि कामः य वहि महि
१० अदिदेविषिष्य-त् तामन : तम त म् ८ प्रोणुनूषिता-" रौर: से साथे वे हे स्वहे महे ९ प्रोण नूषि-प्यते ध्येते ध्यन्ते ष्यसे ध्येथे व्यवे व्ये
अदिदेविषिया- व म
पक्षे दिदेवि-स्थाने दुध-इति ज्ञेयम् घ्यावहे ज्यामहे १० प्रोणुन षि- व्यत ष्येताम् ष्यन्त प्यथाः ध्येयाम ध्यध्वम् ११५२ नृत्च् [ नृत् ] नर्तने । ध्ये व्यावहि ध्यामहि
| १ निनर्ति- ति तः ति सि यः य निनर्तिषा-मि वः मः

Page #156

સન્નત પ્રક્રિયા
२ निनतिषे- तू ताम युः : तम् त यम् वम ६ राित्साम्बभू-व चतुः वु; विथ क्थुः व व विव विम ३ निनतिष- तु/तात् ताम न्तु "तात् तम् त
रिरात्सामास रिरात्साञ्चकार निनतिषा-णि ब म
७ रिरात्स्या- त् स्ताम सुः : स्तम् स्त सम् स्व स्म ४ अनिनतिष-त् ताम् न : तम् तम् अनिनर्तिषा-वम |
८रिरात्सिता- " रौर: सि स्थ: स्थ स्मि स्वः हमः ५ अनिनर्ति-पीत् षिष्टाम षिषुः षी: षिष्टम् षिष्ट गिणम्
९ रिरासिष्य-ति तः न्ति सि या य रिरारिसष्या-मि गिश्व पिष्म
व: मः ६ निनतिषाञ्च-कार ऋतु : कर्थ क्रथुः क कार/कर कवकम १.
१. अरिरासिष्य- त् ताम् न् : तम्त म् निनतिषाम्बभूव निनतिषामास
अरिरासिष्या- म ७ निनतिष्या- तु स्तान सुः : स्तम् स्त सम् स्व स्म
११८६ ऋधच [ऋध् ] वृद्धौ । ८ निनतिषिता " रौ र. सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः ९ निनति षिष्य- ति तः न्ति सि य: य नितिषिष्या-मि
१ अदि धिष- ति तः ति सि यः थ अदिधिषा-मि व मः व: म:
२ अदिधिषे- तू ताम युः : म त यम् ब म १० अनिनर्ति षिष्य- त राम न् : तमतम
३ अदि धिष- तु/तात् ताम् न्तु "/तात् तम् त अनिनति षिष्या- व म
अदि धिषा-णि व म
४ आदिधिष- त् ताम न : रम त म आदि धिषा-वम १ निनृत्स-ति तः न्ति मि यः य निनृत्सा-मियःमः ५ आर्दिधि- षीत् षिष्टाम गिषुः षी: विष्टन् गिष्ट षिणम् २ निनृत्से-न ताम युः : तम् त यम् व म
मिष्व पिष्म ३ निनृत्स-तु/तात् तामनु"/तात् तम् त
६ अर्दि धिषाम्बभू-ववतु वुः विथ वथुः व व विव विम निनृत्सा- नि वम |
अदिधिषाञ्चकार अदिधिषामास ४ अनिनृत्स- ताम न् : तम् त म अनिनृत्सा- म ७ अदिधिष्या- त् स्ताम सुः : स्तम स्त सम स्त्र स्म ५ अनिनृत-सीत सिटाम सिषु: सीः सिष्टम् सिष्ट सिषम् ८ अर्दिधिषिता-" रो रः सिस्था स्थ स्मि स्वः स्मः सिप सिष्म
९ अर्दि धिषिष्य-ति तः न्ति सि य य अर्दिधिषिप्या६ निनृत्साम्बभू-व वतुः वुः विथ वथुः व व विव विम
मि का मा - नित्साञ्चकार नित्सामास
१० आदिधिषिष्य - त ताम् न् : तम् त म् ७ निनृत्स्या- स्ताम सु: : स्तम स्त सम् स्व स्म
आदि धिषिष्या-व म। ८ नित्सिता- " रो र. सि स्थ: स्थ स्मि स्वः स्मः १ ईस- ति तः निसि य य ईर्सा- मि वःमः ९ निनृसिष्य--तित: न्त सि या नित्सिष्या-मि २ ईसे- त्वाम् यु: : तम त यम् व म वःमः
३ ईर्ल्स- तु/तात् ताम् तु "तात् तम् त १० अनि सध्य-त्तामन : तम् तम्
ईर्सा- नि । म अनिस्सिष्या- व म
४ ऐस त् ताम न : तम त म ऐसा- व म
५ऐर - सीत् सिष्टाम सिष: सी: सिष्टम् सिष्ट सितम ११५६ राधच [राध्] वृद्धौ ।
सिम सिम्म १रिरात्स-ति त:न्ति सि य:य रिरात्सा-मि व: म:
६ ईम्बिम् - व बतुः वुः विथ क्थुः व व विष विम २रिरात्से- युः : म त यम् व म
ईश्वकार ईसमिस ३ रिगत्स- तुतात् ताम् न्तु " तात् तम् त
७ ई.- तू स्ताम् सुः : स्तम् स्त सम् स्व स्म रिरात्सा-नि वम
८ ईर्मिता- " रौ रः सि स्थ: स्थ स्मि स्वः स्मः ४ अरिरात्स-तताम न् : तम्त म अरिरात्सा-पम
९ ईर्सष्य - तित: न्ति सि यः थ ईसंप्या-मि वः मः ५ अरिरा-सीन सिष्टाम सिधुः सी. सिष्टम् सिष्ट सिणम्
१० ऐसिध्य- त् ताम न् : तम्त म सिष्व सिष्म
ऐसिष्या- व म

Page #157

।
१४२
અભિનવ લઘુમતિયા १२४३ दीडू-च् [दी] क्षये
२ शिक्षे-त याताम रन था: याथाम् म य वहि महि
४ शिकू - नाम घेताम् अन्ताम् गस्व घेथाम् पध्वम् १ दिदी-बते ते षन्ते षषे घेथे षश्वे षे पावहे षामहे
पावहे गामहै। २ दिदीधे-त याताम रन् थाः याथाम ध्वम् य वहि महि
४ अशिक्-शत् ताम्बा था: बेथाम् प्वम् ३ दिदी-षताम् षेताम् षन्ताम् षस्व षेथाम् षश्वम् षावहै घामहै
भावहि पामहि ४ अदिदी-बत घेताम् षन्त पधा: पेथाम् पश्वम्
५ अशिक्षिष्ट पाताम् षत 'ठा पाथाम् इढ़व/वम्
कि वहे 'मह पावहि षामहि ५ अदिदीषि-ट घाताम् षत् ठा: पाथाम् इदम् /श्वम्
६ शिक्षामा- स सतुः सुः सिय सथुः स स सिव स्मि षि वहि महि
शिक्षाश्चक्रे शिक्षाम्बभूव ६ दिदीषाम्बभू-व चतुः वुः विथ क्थुः व व विव विम ७ शिक्षिषी-ट यास्ताम् रन् 'ठा यास्थान ध्वम् दिदीषाञ्चके दिदीपामास
८ शिक्षिता-" रीरसे साये ध्वे हे स्वहे इमहे ७ दिदीषिषा ट यास्ताम् रन् ष्ठाः यास्थाम् चम
९ शिक्षि- ध्यते ध्यते ध्यन्ते ध्यसे ध्येयं वे ध्ये य वहि महि ८ दिदीपिता- " रो र से साये हवे हे स्वहे हे
यावहे कामहै ९ दिदीषि-हएते ध्येते धनले पसे ध्येथे ध्यध्वे ध्ये
१० अशिक्षि-या येतार प्यन्न प्या. पेथान पर
व्ये व्यावहि ध्यामह ध्यावहे भामहे १० अदिदीपि-प्यत ध्येताम प्यन्त व्यथाः ध्येथाम् ध्यध्वम् १ शिक्ष- तित: न्ति सि य य शिक्षा- मि व मः ध्ये व्याहि महि
२ शिक्षे-त् ताम युः तम त यम् वम -
३ शिक्ष- तु / तात् ताम न्तु " | तात् तम् त १ दिदा-सते सेते सन्त ससे सेथे सध्चे से साबहे सामहे
शिक्षा- णि व म २ दिदासे.. त यातायरन थाः याथाम ध्वप य वहि महि
४ अशिक्ष- त् तामन् : तम् त म अशिक्षा-३ म ३ दिदा- सताम सेताम् सन्ताम सम्व से थाम सध्वम् सै
५ अशिक-पीत लिष्टाम् गिषु: षीः पिष्टम् विष्ट विषम् सावहै सामहै
गिध विष्म ४ अदिदा- सत सेताम सन्द सथाः सेथाम् सध्यम से ६ शिक्षाम्बभू-व वतुः वु: विथ वथुः व व विव विम सावहि सामहि
- शिक्षाञ्चकार शिक्षामास ५ अदिदासि-ष्ट पाताम षत ठा. पाथाम इद्वम / वम् | ७ शिक्ष्या- स्ताम सुः । स्तम् सम स्व स्म शिवहि महि
८ शिक्षिता- "रौरः सि स्थः स्थ स्मि स्व: स्मः ६ दिवासामा- स सतु:सुः सिथ सथुः स म सिव स्मि
। ९ शिक्षिष्य-तित. ति सि य:य शिक्षिष्या-मि वः म:
१० अशिक्षिष्य- त ताम न : तम् त म् दिदासायचके दिदासाम्बभूव
अशिक्षिष्या- व म ७ दिदासिपी-ट यास्ताम गन् टाः ग्यास्थाम स्वम य वहि महि
१२९० चिंगद [चि) चयने ८ दिदासिता- " रौः से साथे भने हे स्वहे रूहे
१ चिची- हाते घेते भन्ते पसे षेथे गध्वे षेषावहे भामहे ९ दिदासि-ध्यते येते ध्यन्ते न्यसे येथे ध्यावे ध्ये
२ चिची-त याताम् रन थाः याथाम् वम् य वहिं महि ध्यावहे यामहे
३ चिची- पताम घेताम् पन्ताम् जस्व घेथाम् पध्वम् गै १० अदिदासि-यत ध्येताम प्यन्त व्यथाः ध्येयाम ध्यध्यम
बावहै षामहै ये ध्यावहि प्यामहि
४ अचिची- षत घेताम् पन्त पयाःषेथाम्बे
पावहि षामहिं १२८० शकींच शिक्] मर्पणे । ५ अचिंचीषि-ष्ट पाताम् पन ठाः पाथाम् इढ़वम् /वम् १ शिकू- पते पेते गन्ते पसे घेथे पवे षे भावहे भामहे ।
पिं ध्वहिं महिं

Page #158

સન્નત પ્રક્રિયા
१४३
६ चिचीमामा- स सतुः सु: सिथ सथुः मिव सिम ७ विवरिषिषी-ष्ट यास्ताम् रन् ष्ठाः थास्थामवम् चिचीषाञ्चके चिचीषाम्बभूव
य वहि महि
८ विवरिषिता- "रौर: से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे ७ चिचीपिषी-ष्ट यास्ताम् रन् ष्ठाः यास्थाम प्वम् ।
९ विवरिषि- ष्यते ध्येते ध्यन्ते पसे येथे ध्यध्वे ध्ये य घहि महि ८ चिचीषिता- "रौ र. से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे
___ध्यावहे ध्यामहे
१० अविवरिष-षत ध्येताम् ष्यन्त प्यथाः ध्येथाम् व्यवम् ९ चिचीषि- ष्यते ध्येते प्यन्ते व्यसे व्येथे व्यध्वेष्ये ।
ध्ये ध्यावहि ष्यामहि व्यावहे ध्यामहे
पक्षे विवरि-स्थाने विवरी-इति बुवूर इति च ज्ञेयम १. अचिचीषि व्यत ष्येताम् ष्यन्त व्यथाः ध्येथाम् व्यध्वम् | व्ये ध्यावहि ध्यामहि
१ विवरिष ति तः न्ति सि य: य विवरिषा- मि वः मः पक्षे चिची - स्थाने चिकी - इति ज्ञेयम्
२ विवरिषे- त् ताम युः : तम त यम व म १ चिचीष- ति त: न्ति सि यः थ चिचीषा-मि वः मः
३ विवरिष- तु/तात् ताम् न्तु "/तात् तम् त
विवरिषा-णि व म २ चिचीपे- त् ताम यु: : तत् त यम् वम
४ अविवरिष-त् ताम् न् : तम् त म अविवरिषा-म ३ चिचीष - तु/तात् ताम न्तु "/तात् तम् त
५ अविवरि-षीत् षिष्टाम् विषु: षी: षिष्टम् विष्ट पिंषम चिचीषा-णि वम
विष्व पिष्म ४ अचिची५- त् ताम न् : तम् त म अचिचीषा-व म ५ अचिची-षीत षिष्टाम षिषुः षीः षिष्टम् षिष्ट विषम्
६ विवरिषाम्बभू-व वतुः वुः विथ वथुः व व विव विम षिव 'षष्म
विवरिषाश्चकार विवरिषामास ६चिचीम्बभ- ववत: वुः विथ वथः व व विव विम ७विवरिष्या- त् स्ताम् सुः : स्तम् स्त सम् स्व स्म चिचीषाञ्चकार चिचीपामास
८ विवरिषिता-" रौरः सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः
९ विवरिषिष्य-ति त:न्ति सि थःथ विवरिषिष्या-मि ७ चिचीष्या-त् स्ताम सुः : स्तम् स्त सम् स्व स्म
व: मः ८ चिचीषिता" : सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मा
१० अविवरिषिष्य- त ताम् नू : तम् तम् ९ चिचाषिष्य-ति त:ति सि थःथ चिची षिष्या-मि
अविवरिषिष्या- व म व मः १० अचिचीषिष्य- त् लाम न् : तम त म
पक्षे विवरि-स्थाने विवरी इति वुवूर इति च ज्ञेयम अचिचीषिष्या- व म
१३०४ राधेट् [राध् ] संसिद्धौ । राधच पक्षे चिची-स्थाने चिकी-इति ज्ञेयम
११५६ इतिवद्रपम् । वधे तु१२९४ वृगद [] वरणे ।।
१ रित्स- ति तःन्ति सि थ: य रित्सा- मि वः मः १ विवरि पते ते बन्ने षसे सेथे गवेषेषावहे पमहे । २ रितो- ताम् युः : हम त यम् व म २ विवरिपे-त याताम् रन् था: याथाम् ध्वम य वहि महि | ३ रित्स तु/तात् ताम् न्तु "तात् तम् त ३ विवरि- घाम नाम पन्ताम षस्व षेथाम षध्वम्गे
रित्सा- नि व म षावहै षामहै
४ अरित्स त् ताम् न् : तम् त म अरिसा- म ४ अविवरि-पते घेताम पन्त षथाः षेथाम पवम् षे ५ अरि- सीत् सिष्टाम सिषुः सीः सिष्टम सिष्ट सिषम् पावहि बामहि
सिष्व सिष्म ५ अविवरिपि-ष्ट पाताम् षत ठाः षायाम् ढ्वम् /वम् ६रिसाञ्च-कार कतु: कु. कर्थ क्रथुःक कार/कर कृव कृम पि ध्वहि महि
रित्साम्बभूव रित्सामास ६ विवरिषाञ्च के काते क्रिरे कृषे क्राये कुढ़वे के कवहे कृमहे । ७रित्स्या-त् स्ताम् सु: : स्तम स्त सम् स्व स्म विवरिपाम्बभूप विवरिषामास
८ रित्सिता - "र: सि स्थ: स्थ स्मि स्वः स्मः

Page #159

૧૪૪
९ रित्सिध्यति तः न्ति सि थ थ रित्सिष्या-मि वः मः १० अरिसिष्य तू ताप्न तम् तम अरित्सिया व म
१३०९ दम्भूट [ दम्भू ] दम्भे
१ दिदम्भिषतः न्ति सिं थः थ दिदम्भिषा-मि वः मः २ दिदम्भिषे- त् यु त त यम् वम ३ दिदम्भिष तु /तात् ताम न्तु /तात् तम् त दिदग्भिा णिव म
४ अदिदग्भिष-त् तामन्तम् तम् अदिदम्भिषा व म ५ अदिदम्भि-पी विष्टाम षिषुः षी षिष्टम षिष्ट विषम विष्व भिष्म
६ दिदम्भिषामा स सतुः सुः सिथ सथुः स स सिव सिम दिदम्भिषाञ्चकार दिदम्भिषाम्बभूव
७ दिदम्भिण्या- तु स्ताम् सुः स्तम् स्त सम् स्व स्म ८ दिदपिता- " रौ र सि स्थः स्थ स्म स्वः स्मः ९ दिदम्भिषिष्य - तितः न्ति सिथः यददम्भिषिष्याभिवः मः १० अदिदम्भिषिष्य - त् ताम् न्तम् तम् अदिदम्भिषिष्या व म
१ घीप्स- तितः ति सि २ घीप्से - तू ताम् युः तम् त यम् ब म ३ घीप्स- तु/तात् ताम् न्तु " / तात् तम् त घीसा - निवम
४ अघीप्स ५ अघी
थः थ घीप्सा - मि वः मः
तू ताम् न : तमतम् अघीप्सा - व म सीनू सिष्टाम् सिषुः सीः सिष्टम् सिष्ट सिगम् सिश्व सिन
६ घीप्साम्बभू- व वतुः वुः विथ वधु व व षिव विम घीप्साञ्चकार घीप्सामास
७ घीप्स्या- त् स्ताम् सुः स्तम स्त सम् स्व स्म ८ घीप्सिता- " रौ र सि स्थ स्थ स्मि स्वः स्मः ९ धीप्सिष्यति तः न्ति स थ थ श्रीप्सिया - मि वः मः १० अधीप्सिध्य त् ताम् न तम् तम् अधीप्सिया व म
पक्षे धीप् स्थाने धिपू - इति ज्ञेयम्
१३१६ भ्रस्जत् [ अ ] पाके ।
१ विभ्रज्जि - ते घेते पन्ते पसे बेथे मध्ये षे पावहे धामहे

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
२ विभ्रज्जिषेत याताम् रन् थाः यायाम ध्वम् य वहि महि ३ विभ्रज्जि - षताम् वेताम् पन्ताम् गव बेथाम् मध्यम् घाव है णामहे
४ अबिभ्रज्जि -पत बेताम् पन्त पथाः षेथाम् षध्वम् षे पावहि णामहि
५ अविभ्रज्जिषि-ष्ट पाताम् गत ष्ठाः षाथाम् इदम् / ध्वम् णि बहि महि
६ विजिषाञ्च - के क्राते क्रिरे कृषे क्राथे कुढ़वे कृत्रहे कृमहे बिभ्रज्जिषाम्६भूव विभ्रज्जिषामास
७ विभ्रज्जिषिषीष्ट यास्ताम् रन् ष्ठा: यास्थाम् त्रम् य वहि महि
८ विभ्रज्जिपिता- "रौर से माथे हे स्वहे स्म ९ विभ्रज्जिनि-यते येते यन्ते ष्यसे ध्येये व्यध्वे ध्ये व्यावहे ष्यामहे
१० अविज्जिनि-यत ध्येताम् ध्यन्त व्यथाः ष्येथाम् ध्यध्वम् ये ध्यावहि ध्यामहि
पक्षे भिजि -स्थाने भिजि इति विभ - इति विभ्रक् इति च ज्ञेयम
१ विभ्रज्जिन- तितः न्ति सि थः थ विभ्रज्जिना-मि वः मः २ विवज्जिषे त् ताम युः तम् त यमू व म ३ विज्जिण /arत ताम् न्तु " / तात् तम् त विवज्जिषा विम
-
४ अविभ्रज्जित ताम्नतम् तम् अबिभ्राजिषा-व म ५ अबिम्रज्जि -पीतू मिष्टामभिषुः श्रीः पिष्टम् शिष्ट विषम विष्‍ भि‍
६ बिभज्जिषाञ्च - कार क्रतु. क्रुः कथं क्रथुः क्र कार / कर कुत्रकृम बिज्जिrम्बभूव बिजिजषामास
"
७ विवज्जिध्या-1 स्ताम् सुः स्तम् स्त सम् स्वस्म ८ विभ्रज्जिपिता- रौ र सि स्थः स्थ हिम स्वः स्मः ९ विभ्रज्जिषिष्य तितः न्ति सि थःथ विभ्रज्जिजविष्या
मि वः मः
१० अविभ्रज्जिविष्य- तू ताम् न म त म अविभ्रज्जिषिष्या - व म
पक्षे विज्जि स्थाने बिभर्जि ईति बिभकू इति विम्र इति च ज्ञेयम
१३२ मुल ती [ मुच् ] मोक्षणे ।
१ मुमुक्- ते घेते पन्ते पसे षेथे मध्ये षे पावहे नामहे २ मुमुक्षे त याताम् रन् थाः याथाम् अत्र य वहि महि

Page #160

सन्नन्त प्रया
१४५
३ मुमुक-- पताम् घेताम् पन्ताम् पस्वषेथाम् मध्वम् ४ अपिपृच्छिष- ताम्नतम् त म अपिपृच्छिषा-वम पावहै षामहै
५ अपिपृच्छि षीत् षिष्टाम् पिषुः षी: षिष्टम् षिष्ट विषम् ४ अमुमुक-षतषेताम् षन्त षथाःषेथाम् षवम् षे
विष्व शिष्म षावहि षामहि
६ पिंपृच्छिपाम्बभू-व वतु: वु: विथ वथु: व व विव विम ५ अमुमुक्षि-ष्ट पाताम् षतष्ठाः पाथाम इदम /ध्वम्
पिपृच्छिषाञ्चकार पिपृच्छिषामास घि प्वहि महि
७ पिपृच्छिण्या- त् स्ताम् सुः : स्तम् स्त सम् स्व स्म ६ मुमुक्षाञ्च-के काते किरे कृषे काथे कृढवे के कृवहे कमहे
८ पिपृच्छिषिता-" गैर: सि स्थ. स्थ स्मि: स्मः मुमुक्षाम्बभूव मुमुक्षामास
९ पिच्छिषिष्य-ति तःन्ति सि थ य पिपृच्छिषिष्या७ मुमुक्षिषि- ष्ट यास्ताम् रन् ठाः यास्थाम् ध्वम्
मि व: मः य वहि महि
१० अपिपृच्छिषिष्य-त् ताम् न् : तम् तम् ८ मुमुक्षिता-" रो र. से माथे ध्वे हे स्वहे महे
अपिपरिछषिष्या- व म ५ मुमुक्षे- ध्यने ध्येते ध्यन्ते ध्यसे ध्येथे ध्यध्वे ध्ये
१४९९ तनूयी [ तन् । विस्तारे । यावहे यामहे
१ तितनिष- तित: निसि य य तितनिषा-मि वः मः १० अमुमुक्षि-व्यत ष्येताम् हन्त व्ययाः ध्येयाम् व्यध्वम
२ तितनिषे- त् ताम् युः : तम त यम् व म ध्ये व्यावह प्य महि
३ तितनिष- तु/तात् ताम न्तु " तात् तम् त पक्षे मुमु स्थाने मो इति ज्ञेयम्
तितनिषा-णि ब म १३३६ लिखत् [लिख ] अक्षरविन्यासे । ४ अतितनिष-त् ताम् न : तम् त म अतितनिषा-व म १लिलेखिष-नि त:न्ति सि यः थलिले खिषा-मि वःमः
| ५ अतितन-षीत् विष्टाम् गिषुः पिष्टम् विष्ट मिंगम २ लिलेखिपे- ताम् युः : तम त यम् व म
शिष्व विष्म ३ लिलेखि५- तु/तात् तु" तात् तम् त
६ तितनिषाञ्च-कार ऋतु: क्रुः कर्थ क्रथुः क्र कार/करकृवक्रम लि.लेखिषा- णि बम
___ तितनिषाम्बभूव तितनिषामास ४ अलिलेंखि - तामन : तम त म अलिलेखिशा-व ७ तितनिष्या-तू स्ताम् सुः : स्तम स्त सम् स्व स्म ५ अलिलेखि - पीत विष्टाम विषु: पीः शिष्ट१ षिष्ट विषम्
८ तितनिषिता- " रो रः सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः विश्व षिम
९ तितनिषिष्य- ति तः न्ति सि थः य तितनिषिष्या-मि ६लिलेखिषाञ्च कार क्रतुः क्रुः कर्थ कथः क कार करककृम
वः म: लिले खिसम्बभूव लिलेखिपामास
१० अतितनिषिष्य- न् ताम् न् : तम् त म ७ लिलेखिष्या-त् स्ताम सुः : स्तम स्त सम् स्व म्म
अतितनिषिष्या-व म ८ लिलेखिषता." रौर: मि स्थ; स्थ स्मि स्वः समः
१ तिस- तितः ति सि थः य तितंसा-मि वःमः ९ लिलेखि षष्य तिता न्त मि य य लिलेखिषिष्या
२ तितंसे- तु ताम् युः : तम् त यम् व म मिव: म:
३ तितंस- तु तात् ताम न्तु "तात् तम् त १० अलिलेखिषिष्य- ताम न् : तम त म
तितंसा-नि व म अलिले खषेप्या व म
४ अतिस- ताम् न तम् अतितंसा- व म पक्षे लिले स्थाने लिलि-इति ज्ञेयम
५ अतितं- सीत् सिष्टाम सिषुः सीः सिष्टम् सिष्ट सिषम् १३४७ प्रछन [प्रब्छू ज्ञीप्सायाम ।
सिव सिष्व पिच्छि५-ति तः ति सि थःथ पिच्छिषा-मिव: मः | ६ तिरांसाञ्च-कार ऋतु: कु: कर्थ क्रथुः क्र कार/कर कृत्र कम २ पिपृच्छिये- न ताम यु: : तम् त 'यम् व म
तितंसाम्बभूव तितंसामास ३ पिपृच्छिष- तु/तात् ताम् न्तु "/तात् तम् त ७ तिसंस्या- त् स्ताम् सुः : स्तम् स्त सम् स्व स्म पिपृच्छिषा- णि वम
८ तितंसिता- " रौ : सि स्थ: स्व स्मि स्वः स्मः

Page #161

1४६
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા ९ तितंसिष्य-ति त:न्ति सि यः यतितंसिष्या-मिव:म:
१५०० षणूयी [सन् ] दाने । १० अतितसिष्य- त् ताम् न् : तम त म
१ सिसनि-पते ते पन्ते पसे घेथे पवेषावहे पामहे अतितसिष्या- व म .
२ सिसनिषे-त याताम् रन् थाः याथाम् ध्वम् य वहि महि पक्षे तितं स्थाने तितां-इति ज्ञेयम
३ सिसनि-गताम घेताम पन्ताम् षस्व षेथाम पध्वम् गै
षावहै षामहै १ तितनि-पतं ते पन्ते पसे घेथे अश्वे पेषावहे पामहे
४ असिसनि-पत घेताम् पन्त था. षेथाम् गध्वम् षे २ तितनिषे-त याताम रन थाःयाधाम ध्वमय वहि महि
पावहि पामहि ३ तितनि- पताम घेताम् पन्ताम पस्व षेथाम् पध्वम् गै
५ असिसनिषि-ष्ट पाताम् षत 'टाः पाथाम् इदवम/ध्वम् पावहै षामहै
षि ध्वहि मह ४ अतितनि- गत घेताम् गन्त थाः षेथाम् गध्वम् षे
६ सिसनिषामा- स सतुः सुः सिय सथुः स स सिव सिम पाहि पामहि
सिसनिषाञ्चक सिसनिणाम्बभूव ५ अततनिषि-ष्ट पाताम पतष्ठाः पाथाम इढ़वम/वम्
७ सिसनिषिषी-ष्ट यास्ताम रन् 'ठा: यास्थाम् ध्वम् __णि वहि महि
य वहि महि ६ तितनिषामा- स सतुः सुः सथुः स स सिव स्मि
८ सिसनिगिता-" रौरः से साये ध्वे हे स्वहे स्महे तितनिषाञ्चके तितनिषाम्बभूव
९ सिसनिषि-प्यते ध्येते ४५न्ते व्यसे ध्येय ध्यध्वे ध्ये ७ तितनिषिपी- ष्ट वास्ताम् रन् ठा: यास्थाम् चम्
___ष्यावहे ध्यामहे य वहि महि
१० असिसनिषि-ष्यत व्येताम् ध्यन्त ध्यथाः ष्येथाम् व्यवम् ८ तितनिपिता- " गैर से साथे भवे हे स्वहे स्महे
ध्ये व्यावहि ध्यामहि ५ तितनिष व्यते प्येते ध्यन्ते ध्यसे ध्येथे ध्यत्वे ध्ये
१ सिषा- सते सेते सन्ते ससे सेथे सध्वे से सावहे सामहे व्यावहे ज्यामहे
२ सिषासे- त याताम् रन् था: याथाम् वम् य वहि महि १० अतितनिषिष्य-व्यतण्ये गम ध्यन्न व्यथा ध्येथाम् व्यश्वम्
३ सिषा- सताम् सेताम् सन्ताम् सस्व सेथाम् सध्वम् से ध्ये ध्याहि व्यामहि ।
सावहै सामहै १ 'त-सत सेते सन्ते ससे से ये सवे से मावहे सामहे
४ असिषा-सत सेताम् सन्त स्थाः सेथाम् सवा से २ तितंसे-त याताम रन था: याथा वम् य वहि महि
सावहि सामहि ३ तितं- सताम सेताम सन्ताम सस्व सेथाम् सध्वम् सौ
५ असिणासि-ष्ट षाताम् षत ष्ठाःषायाम इद्भवम् /प्वम् सावहै सामहै
षि व्वहि महि ४ अतित-सत सेताम सन्त सथा सेथाम सध्यम से
६ सिषासाञ्च-के क्राते क्रिरे को काथे कृढ़वे को कूवहे कृमहे सावहि सामहि
सिषासाम्बभूव सिषासामास ५ अतितंसि- पाताम पत 'ठा: पाथाम् इदवम /वम्
७ सिषासिषी-प्ट यास्ताम् रन् ष्ठाः यास्थाम् वम् गि वहि महि
य वहि महि ६ तितंसाञ्च-के काले क्रिरे कृषे काथे कृदवे के कृवहे कृमहे
८ सिपासिता- "गैर: से साये चे हे स्वहे स्महे तितंसाम्बभूव तितंसामास
९ सिषासि-यते येते ध्यन्ते व्यसे ध्येथे व्यध्वे व्ये ७ तितंसिपी- ष्ट यास्ताम् रन् ठाः यास्थाम् ध्वम्
प्यावहे ध्यामहे श वहि महि
१० असषासि-यत ध्येताम् यन्त ध्यथाः ष्येथाम् ज्यध्वम् ८ तिनंसिता- " गैर: से साथे 'जे हे स्वहे स्महे
ये ध्यावहि ष्णमहि ९ तितसि-यते ध्येते व्यस्त व्यसे ध्येथे व्यध्वे ध्ये
१५१३ युगश [यु, बन्धने व्यावहे ज्यामहे
I १ यियवि-बते ते षन्ते षसे षेथे षध्वे षे षावहे षामहे १. अतितसि-ष्यत ध्येताम् ध्यन्त घ्यथाः ध्येथाम व्यध्वम् । २ यियषे- त याताम रन् थाः याथाम् ध्वम य वहि महि ध्ये यावहि व्यामहि
३ यियवि- पताम् षेताम षन्तान षस्व षेथाम पवम् गै पक्षे तितं-स्थाने तितां-इति ज्ञेयम
गावहै पामहे

Page #162

સન્નત પ્રક્રિયા
१४७
४ अयियवि षत घेताम् घन्त था: षेथाम् गध्वम् ६ जिवृक्षामा-स सतु: सुः सिथ सथुः स स सिव सिम गावहि गामहि
जिवृक्षाश्चक्रे जिघृक्षाम्बभूव ५ अयियविपि-टपाताम् गत ठाः पाथाम इदम् /ध्वम् । ७ जिवृक्षिषी- ष्ट यास्ताम् रन ठाः यास्थाम् ध्वम् पि वहि महि
य वहि महि ६ यियविषाम्बभू-व वतु : वु: विथ वथुःव व विव विम ८ जिवृक्षिता-" रौः से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे यियविषाञ्चक्रे यियविषामास
९ जिघृक्षि-व्यते ध्येते ष्यन्ते ध्यसे ध्येथे प्यध्वे ध्ये ७ यियविषिषी-ष्ट यास्ताम् रन् ठा: यास्थाम् ध्वम्
घ्यावहे ज्यामहे य बहि महि
| १० अजिवृक्षि-प्यत ध्येताम् ध्यन्त व्यथाः ध्येथाम् ष्यध्वम् ८ यियविषिता- " रौ रः से माथे ध्वे हे स्वहे स्महे
ध्ये ध्यावहि ध्यामहि ५ यियविपि प्यते ध्येते ध्यन्ते ध्यसे ध्येथे ध्यध्वे ध्ये ध्यावहे ध्यामहे
१७२० ज्ञाण् [ज्ञा] मारणादिनियोजनेषु १. अयियविषि- ध्यत प्येताम व्यन्त व्यथा: ध्येयाम्
१ जिज्ञपयिष तित:न्ति सि थः य जिज्ञपयिषा-मि वःमः ___व्यवम् व्ये ध्यावहि ष्यमहि
२ जिज्ञपथिणे- त् ताम : युः तम् त यम व म पक्षे यियवि-स्थाने युयू-इति ज्ञेयम्
३ जिज्ञपयिष- तु/तात् ताम् न्तु "/नात् तम् त
जिज्ञपयिषा- ण व म परस्मैपदे तु युक् १०८० वद्रूपाणि
४ अजिज्ञमयि५ ताम् नः तम् तम् अजिज्ञपयिषा-वम १५१७ ग्रहीशू [ग्रह ] उपादाने
५ अजिज्ञपयि-षीत् षिष्टाम् पिषुः षी: पिष्टम् पिष्ट पिषम् १ जिघृक्ष-लि तः निसि थः य जिघृक्षा-मि वः मः
विष्य मिष्म २ जिघृक्षे- त् ताम् यु: तम त यम व म
६ जिज्ञपयिषामा-स सतुः सुः सिथ सथुः स स सिव सिम ३ जिघृक्ष- तुतात् ताम् न्तु" | तात् तम् त
जिज्ञपयिषाञ्चकार जिज्ञपयिषाम्बभूव जिघृक्षा- णि वम
७ जिज्ञपयिष्या-त् स्ताम् सुः : स्तम् स्त सम् स्व स्म ४ अजिघृक्ष- त् ताम् न : तम त म अजिघृक्षा-व म
८ जिज्ञायिषिता- "रो र: सि स्थःस्थ स्मि स्वः स्मः ५ अजिघृक्-षीत् पिष्टाम् पिपुः षी: पिष्टम् षिष्ट विषम् ९ जिज्ञपय षिष्य-तित: न्ति सि थःथ जिज्ञपयिषिष्याषिष्य पिष्म
मि वः मः ६ जिघृक्षाञ्च कार क्रतुः कु: कर्थ क्रथुः क कार/करकम १० अजिज्ञपयिषिष्य- तू ताम् न् : तम् तमु
अजिज्ञपयिषिष्या- व म जिघृक्षाम्बभूव जिवृक्षामास ७ जिघृक्ष्या- त ताम सु : स्तम् स्त सम् स्व
स्म
१ज्ञीप्स- तित: न्ति सि यः यज्ञीप्सा-मि वःमः ८ जिघृक्षिता- " गैरः स स्थ' स्थ स्मि स्वः स्मः । २ जीप्से- ताम युः : तम् त यम् व म ९ जिधृक्षिष्य तित: न्ति सिं था य जिवृक्षिष्या मि वःमः २ जीप्स-तु/तात् ताम्न्तु" तात् तम् त ज्ञीप्सा-णि वम १० अजिवृक्षिष्य त ताम न : तम् तम्
४ अज्ञीप्स-त ताम् न : तम् त म् अज्ञीप्सा- व म अजिवृक्षिष्या- व म
५ अज्ञीप-सीत सिष्टाम् सिषुः सीः सिष्टम सिष्ट सिषम १ जिवृक-पते पेने पन्ते बसे थे व पेषावहे षामहे |
सिध्व सिम २ जिवृक्षे- त याताम रन् थाः याथाम् ध्वम् य वहि महि ६ ज्ञीप्सामा- स सतुः सुः सिथ सथुः स स सिव सिम ३ जिवृक्-पताम् पेनाम पन्ताम् षस्व षेथाम् पध्वम् ।
ज्ञीप्साञ्चकार द्वीप्साम्बभूव षावहै घामहे
७ ज्ञीप्स्या- 1 स्ताम् सुः : स्तम स्त सम् स्व स्म ४ अजिवृक- पत घेताम पन्त पथा: षेथाम् गम ८ ज्ञीप्सिता-" रौरसि स्थ: स्थ स्मि स्वः स्मः पावहि माहि
९ ज्ञीप्सिष्य-ति तःन्ति सि थःथ ज्ञीप्सिष्या-मि व:म: ५ अजिवृक्षि-ट पाताम् गत ष्टाः गाथाम ढ़वम /प्वम् । १० अज्ञीप्सिष्य-त तामन : तम त म विवि महि
अज्ञीप्सिष्या- व म सापकoreprepwwwpppppppppppppक्कक्ककककककयचम्पबाय

Page #163

૧૪૮
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
४४.0000000000000000000888
xxxxxx
વડd vયા શું
x+0000000०००.......06.0.%
१ भू - सत्तायाम
१७ स्मृ [स्मृ) चिन्तायाम १ बाभू - यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे
१ सास्मर-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे २ बाभूये-त याताम रन् थाः याथाम् ध्वम् य वहि महि !
२ सास्मो -त याताम् रन् था: याथाम बम य वहि महि ३ वाभू- यताम येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम् यै ३ सास्मर-यताम् योताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम् गै यावहै यामहे
यावहै यामहै ४ अवाभू-या येताम् यन्त यथाः येथाम यध्वम् ये
४ असास्मर-यत येनाम् यन्त यथा: गेथाम् यध्वम् ये यावहि यामहि
__यावहि यामहि ५ अबोभूयि-ष्ट पाताम् षत ठाः षायाम इढ़वम् /ध्वम्
५ असास्मरि-ष्ट पाताम् पतष्ठाः पाथाम् इद वम् / चम् | इवम् घि ध्वहि महि
|ढवम् णि वहि महि ६ वोभूयाञ्च-के काते क्रिरे कृषे काथे कृदवे के कृवहे कृमहे
६ साग्मराञ्च-क्रे काते क्रिरे कृषे काथे कढ़वे कुवहे कृमहे बाभूयाम्बभूव बोभूयामास
साम्मराम्बभूव सास्मरामास ७ बाभूयिषी-ष्ट यास्ताम् रन् ष्ठा: यास्थाम इदम् /ध्वम् ७ साम्मरिपीट यास्ताम रन् ष्ठाः यास्थ म् द्रवम/वम् य वहि महि
य वहि महि ८ बोभूयिता- "रौर: से साये वे हे स्वहे स्महे ८ साम्मरिता- "रौरः से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे ९ बाभूयिष्यते व्येत यन्ते ध्यसे ध्येथे ध्यध्वे ध्ये ९ सास्मरि- ध्यते ध्येते ध्यन्ते प्यसे ध्येथे ध्यध्वे ध्ये यावहे ज्यामहै.
ध्यावहे ध्यामहे १० अबे,भूयि-'यत ध्येतामन्तव्यथाः ध्येथाम् ष्यध्वम १० असारमरि-ध्यत ष्येताम् ष्यन्त व्यथा: येथाम् व्यध्वम् व्य व्यावहि ध्यामहि
ध्ये ध्यावहि घ्यामहि ३ घ्रां [घ्रा गन्धापादाने
३५ ऋ [ऋ) प्रापणे । १ जेनी-यते येते यन्त असे येथे यध्वे ये यावहे यामहे
१ अरार-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये याबहे यामहे २ जेघीये-त याताम रन था याथाम् स्वम् य वहि महि
२ अरार ये-त याताम् रन् थाः याथाम् ध्वम् य वहि महि ३ जेधी-यताम् येताम् यन्ताम यस्व येथाम यध्वम यै । ३ अरार-यताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम् यै यावहे यामहै
यावहै यामहै ४ अजेनी-यत येताम् यन्त यथाः येथाम् यध्वम् ये ४ आरा२-यत येताम् यन्त यथा: येथाम् यध्वम् ये यावहि यामहि
यावहि यामहि ५ अघ्रीयिट गातापत ठाः पाथाम् इदम् /ध्वम् । ५ आरारि-ष्ट पाताम् पतष्ठा: पाथाम् इवम् ध्वम् ढवम विध्वहि महि
दवम् षि वहि मह ६ जेनीयामा-स सतुः सुः सिय सथुः स स सिव सिम ६ अराराञ्च-के काते क्रिरे कृषे फ्राधे कृदवे को कृवहे कमहे जेनीयाञ्चके जेनीयाम्बभूव
अराराम्बभूव अरारामास ७ जेनीयिषी-ष्ट प्यास्ताम रन् ष्ठाः यास्थाम इइवम् /ध्वम् । ७ अरारिषी-ष्ट यास्ताम् रन् ष्ठाः यास्थाम् इद्भवम् /वम् य वहि महि
__ य बहि महि ८ जेनीयिता- "शै रः से साथे ध्वे हे हे स्वहे स्महे | ८ अरारिता- " रौ रः से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे ९ जेबीयि-यते ध्येते यन्ते से प्योथे यध्वे यो
९ अरारि- व्यते येते व्यन्ते ष्यसे टोथे व्यध्वे ष्टो ज्यावहे व्यामहे
व्यावहे ध्यामहे | १० अजेधीयि-व्यत ष्टयेथाम् व्यन्त व्यथाः ध्येथाम् ष्यध्वम् । १० अरारि-प्यत ष्टोताम् ष्यन्त प्यथाः ध्येथाम् ष्यथाम् प्ये व्यावहि व्यामहि
ध्ये ध्यावहि भ्यामहि

Page #164

વહન્ત પ્રક્રિયા
४८
२६ तृ [४] प्लबनतरणयोः ।
२ वनीवच्ये-त योताम रन् था: याथाम वम य नहि महि १ तेतीर- यते येते यन्ते यसे येथे यश्वे ये यावहे यावहे
३ वनीवच-यताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यम से
यावहै यामहै २ तेतीये - त याताम् रन् था: थायाम् भवम् य वहि महि ३ तेतीर- यताम् येताम यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम यो
४ अवनीवच-यत येताम् सन्त यथा: थाम यबम ये यावहै यामहे
यावहि यामहि ४ अनेतीर- यत शैताम् दन्त यथाः येथाम् यध्वम् ये
५ अवनीवचि-ट पाताम् षतष्ठाः षायाम इढवम् /वम् पावहि यामहि
षि ध्वहि महि ५ अनेतीरि-टपाताम पर ठाः पाथाम् इढ़वम् /चम्
६ वनीवचामा-म सतुः सुः सिथ सथुः स स रिच सिम हवम् विस्वहि महि
वनीवचाञ्चके वनीवचाम्बभूव
७ वनीवचिपी- एट यास्ताम् रन 'ठा: वास्थामघम ६ तेतीसम्बभू वस्तु: वुः विथ क्थुः व ब विव विम तीराश्यक तेतीरामास
य वहि महि ७ तेतरिपी- मास्ताम र ठाः यास्थाम् इदम् /भम
८ वनीवचिता- " गैर: से साथे 'धे हे स्वहे स्महे यदि महि
९ बनीवचि- ध्यते ध्येते ध्यन्ने धसे येथे व्यध्वे ध्ये ८ तेतीदिला. "री से माथे वे हे स्वहे महे
घ्यावहे प्यामहे ९ तेतिरि- प्यते छन्ने व्यसे ध्येये ध्याचे यो
१० अवनीवचि-यत ख्येताम पन्त था: सरेशाम् ध्यध्वम्
ये याबहि ध्यामह १० अमेतीरि- सन ध्येताम् एन्त ध्यथाः ष्टोथाम् ष्यध्वम्
१७९ अट [अ] गती । स्ट घाबहि प्यामहि
१ अटाद-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे ३६ गैंगै) शब्दे
२ अटाट्ये-त याताम् रन् था: थाथाम् वम य वहि महि
३ अटाट्-यताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथाम यध्वम् ये १ जेगी यते रोते यन्ने यसे रोथ य वे यो शावहे यामहे
यावहै यामहैं २ जेगी पे- त साताम रन् था: याथाम् 'म य वहि महे
४ आटाद- यत येताम् यन्त यथाः येथाम् य वम् ये ३ जेगी- सलाम येताम् सन्ताम् यस्व येथाम् राधा ये
यावहि यामहे यावहै यामहे
५ आटाटि- ट पाताम षत 'ठा: पाथाम इदवम् /ध्वम् ४ अजेगी- ५त येताम यन्त यथाः येथाम् यध्वा ये
णि यहि महि यावहि रामह
६ अटाटाञ्च-क्र काते क्रिरे कृषे काथे कदवे को कवहे कृमहे ५ अगीय टपाम्पत 'ठा: पायाभ इढ़वम् /ध्वम्
अटाटाम्बभूव अटाटामास दवः पि हि महिं
७ अटाटिषी-ट यास्ताम् रन् प्ठाः धास्थाम् 'वम् ६ जेगीयाम्बभू-वस्तु: विथ वथुः व ववित विम
य वहि महि जंगीपायके जेगी समास
८ अटाटिता- "रौर: से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे ७ मेगायिपी- वाम रन ष्ठा: यास्याम इदम् चम्
९ अटाटि-ध्यते ध्येते ध्यन्ते ध्यसे प्योथे व्यध्वे प्टो य वहि महि
प्यावहे ध्यामहे ८ जेंगीयिता- " गैर से साये वे हे स्वहे रहे
१० आटाटि-व्यत ध्येताम् ष्यन्त व्यथा: योथा प्य नम ९ जोगीयि- म्यते तेन्ले ध्यसे ध्येथे व्यध्वे ध्ये
टो ध्यावहि ध्यामहि व्यावहे ज्याम? १० अजेगीथि-यत ध्येताम् कान्त व्यथाः ययाम पवम् ३१० जप [जप्] व्यक्त वचने। ध्ये पावहि ध्यामह
१जपु-यते येते यन्ते यसे येथे यये पावहे यामहे
२ जजपूये-त याताम् रन था: याथाम् ध्वम् य वहि महि ९५ कञ्च् [ कन् ] गानो।
३ जंज- यताम् येताम यन्ताम् यस्व योथाम् राचम् ये १ बीवन-यते येते यन्ते से योग्य वे ये यावहे सामहे ।
यावहै यामहै

Page #165

અભિનવ ભણુપ્રક્રિયા ४ अज जप्- यत येताम् यन्त यथाः येथाम् यध्वम् ये | ५ अचं चूरि-ष्ट पाताम् षत ष्ठाः षायाम इहवम् /ध्वम् यावहि यामहि
ढवम् षि वहि महि ५ अजजपि-ट पाताम् घत ष्ठा पायाम ड्ढ़वम् /श्वम् | ६ च चूरामा-स सतुः सुः सिथ सथुः स स सिव सिम षि स्वहि महि
__ चंचूराञ्चके चंचूराम्बभूव ६ जपाञ्च-के काते क्रिरे कृषे काथे कुइवे के कृवहे कृमहे | ७ च चूरिषी-ट यास्ताम् रन् ष्ठाः यास्थाम ढ़वम् /वम् जजपाम्बभूव ज जपामास
__य वह महि ७ जजपिषी- यास्ताम् रन् प्रा: यास्थाम् ध्वम् । ८ चंचूरिता-" गैरः से साथे वे हे स्वहे स्महे य वहि महि
९ चचूरि-पते येते दन्ते ष्यसे ध्येथे व्यस्वे ध्ये ८ जजपिता- " गैर: से साधे वे हे स्वहे स्महे ।
ध्यावहे ध्यामहे ९ जजपि-ध्यते ध्येते ध्यन्ते ध्यसे ध्येयं यथेष्ये १० अचंचूरि-व्यत ध्येताम् ध्यन्त यथाः ध्येथाम् ध्यध्वम् व्यावहे ध्यामहे
प्ये ध्यावहि व्यामहि १० अजजपि-व्यत ध्येताम् ष्यन्त ध्यथाः योथाम व्यध्वम्
८२० डुकंग [क] करणे । ध्ये ध्यावहि ष्यामहि
१ चेकी- यतें येते यन्ने यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे ३५६ क्रमू [क्रम् ] पादविक्षेपे। २ चेक्रीये-त याताम रन थाः याथाम स्वर य वहि महि १२.क्रम-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे
३ चेक्री- यताम येताम् यन्ताम् यस्व येथा यध्वम् गै २ नंक्रमये-त घाताम रन् था: ययाम् वम् य वहि महि ।
यावहै यामहै ३ चांका-पताम् येताम् यन्ताम् यब येथाम् यध्वम् यै । ४ अचेकी-यत येताम् यन्त यथाः येथाम् यवम् ये याबदै यामहै
यावहि यामहि ४ अक्रम-यत येताम् यन्त यम: येथाम् यशवम् ये ५ अचेकीथि-ष्ट षाताम् षत ष्ठाः पाथाम् इदवम् /ध्वम् यावहि यामहि
दवम् षि वहि महि , अचांऋमि-ट पानाम् षतष्ठा: पाथाम डूयम् / पम्
६ चेक्रीयामा -स सतुः सुः सिथ सथुः स स सिव सिम पि वहि महि
चेक्रीयाञ्चक्र चेक्रीयाम्बभूव ६ चक्रमाञ्च-के काते क्रिरे कृषे कार्य कृढ़ये के कवडे कृमहे
७ चेक्रीयिषी-ष्ट यास्ताम् रन ष्ठाः यास्थाम् वम् वम् चंक्रमाम्बभूव चंक्रमामास
य वहि महि ७ जंक्रमिषी-ट यास्ताम् रन ष्ठाः यास्थान ध्वम्
८ चेत्रीयिता-" रौर: से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे य वहि महि
९ चेक्रीयि-'यते ध्येतें ध्यन्ते ध्यसे ध्येथे ष्टाध्वे ध्ये ८ क्रमिता-" रौर: से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे
___प्यावहे ध्यामहे ५ -ऋमि-प्यते प्येते ध्यन्ते ध्यसे योगे प्यध्वे प्यो
१० अचेकी य-रूयत ध्येताम् ष्यन्त व्यथाः ध्येथाम् व्यध्वम् व्यावहे पामहे
प्ये व्यावहि प्यामहि १० अचमि-ध्यत ध्येताम् ष्यन्त कथा: योथाम् व्ययम्
८२३ डुपची प् [पच्] पाके । ध्ये ध्यावहि व्यामहि
१ पापच - यते येते यन्ते यसे येथे यथे ये यावहे यामहे ३७६ चर [चर ] भक्षणे च
२ पापच्ये-त याताम् रन् था: याथाम् ध्वम् य वहि महि १ चंचर-यते येते यन्ते यसे येथे यध्ये ये यावहे यामहे । ३ पाप-यताम येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम् गै २ च चूरो-त याताम रन् थाः याथाम् वा य यहि महि
यावहैं यावह ३ चचूर-पताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम ये ४ अपाप-यत येताय यन्त यथाः येथाम यध्वम् ये यावहे यामहे
यावहि यामहि १ अचंचुर-यत येताम् यन्त यथाः योथाम ययम् ये । ५ अपापचि-ट पाताम् षत ष्ठाः पाथाम् इदवम् /वम् यावहि यामहि
पि वहि महि

Page #166

યહન પ્રક્રિયા
11
६ पापचाम्बभू-वक्तुः वुः विथ वाव व विव विम ७ वेवीयिषी-ट यास्ताम् रन् ष्ठाः यास्थाम् दवम/वम् पापचाञ्चक पापचामास
य वहि महि ७ पापचिषी-ट यास्ताम् रन् ठा: यास्थाम् चम् ८ वेवीयिता- "रौर: से साये ध्वे हे स्वहे स्महे य वहि महि
९ वेवीयि-प्यते व्येते ध्यन्ते से ध्येथे प्यध्वे ध्ये ८ पापचिता- " गैरः से साये ध्वे हे स्वहे स्महे
घ्यावहे ध्यामहे ९ पापनि-व्यते येते प्यन्ते ध्यसे येथे व्यध्वे ध्ये १. अवीयि-व्यत ध्येताम् ष्यन्त न्यथाः ध्येथाम् ध्यध्वम् व्यावहे ध्यामहे
ध्ये व्यावहि व्यामहि १० अपापचि-व्यत ध्येतामण्यन्त व्यथा: ज्येषाम् "यश्वम्
९२३ ट्वोश्वि [श्चि] गतिवृद्धयोः । ध्ये घ्यावहि ध्यामहि
१ शेश्वी-यते येते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे
२शेश्वीये-त याताम् ये रन था: याथात् ववम् य बहि महि ८४८ चायग् [चाय] पूजानिशामनयो । १चेकी-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे
३ शेवि-यताम् येताम् यन्ताम् यस येथाम् यवम् यै
यावहै यामहै २ चेकीये-त याताम् रन् था: याथाम् ध्वम् य वहि महि
४ अशेश्वी-पत येताम यन्त यथाः येथाम यध्वम् ये ३ चेकी-यताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यम ये
यावहि यामह यावहे यामहै
५ अशेश्वीयि- षातायषत ठा: षायाम् इदवम् / ध्वम् ४ अचेकी-यत येताम यन्त यथाः येथाम या ये
ढवम षि वहि महि यावहि यामहि
६ शेश्वी याश्च-क्रक्रात किरे कृषे काथे कृतवे के कृषहे कृमहे ५ अचेकीयि-ष्ट पाताम् षत: पाथाम द्धनम/धप
शेश्वीयाम्बभूव शेश्वीयामास दवम् पि वहि महि
७ शेश्वीयिषी-ट यास्ताम रन् ष्ठाः धास्थामदवम् /ध्वम् ६ चेकीयामा-स मतुः सुःस्थि सथु स स सिव सिम
य वहि महि चेकीयाञ्चके चेकीयाम्बभूव
८ शेश्वीयिता- " रौ रः से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे ७ चेकीयिषी-ष्ट यास्ताम रन्ठा यास्थाम दवम् / यम्
९ शेधीयि-व्यतें ध्येते ज्यन्ते व्यसे येथे ध्यध्वे व्ये य बहि महि
व्यावहे ध्यामहे ८चेकीयिता- "रो र: से साथे वे हे स्वहे महे
१. अशेश्वीयि-प्यत येताय व्यन्त ध्यथाः ष्येथाम् यधम् ९ चेकीयि-व्यते येते ज्यन्ते ध्यसे ध्येथे प्यध्वे प्ये
ध्ये व्यावहि ष्यामहि प्यावो ध्यामहे
पक्षे शोशू यते १० अचेकीयि-ध्यत व्यताम् यन्त व्यथाः ध्येया श्याम ध्ये ध्यावहि ध्यामह
१०१७ हनक [हन् ] हिंसागत्योः । वधे
१ जेनी-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे व्ये ग [व्ये ] स वरणे।
२ जेनीये-त याताम् नयायाथाम् यवम् य वहि महि १ वेवी-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे ३ जेनी-यताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम् गै २ वेवीयेत याताम रन था: याथार वम् य वहि महि ।
यावहैं यामहे ३ वेवी-यताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यम ये । ४ अजेनी-यत येताम् यन्त यथाः येथाम् यध्वम् ये यावहे यामहे
यानमि यामह ४ अवेवी-यत येताम यन्त यथाः येथाम यवम् ये ५ अजेनीयि-ष्ट पातामषतष्ठाः षायाम् इवम् / धम् यावहि यामहि
ढवम् षि यहि महि ५ अवीयि- पाताम षत ठाः षायाम् इढ़वम् /प्वम् ६ जेनीयाञ्च के नाते क्रिरे कृषे का कहवे के कृवहे कृमहे ढवम षि महि महि
जेनीयाम्बभूव जेनीयामास ६ वेवीयाश्च-क्रवाते किरे षे काये कद के कवहे कृमहे | ७ जेनीयिषी- यास्तामरन ष्ठाः यास्थामू दवम् /ध्वम् वेवीयाम्बभूव वेवीयामास
य बहि महि

Page #167

૧૫૨
અનિવ લાલુપ્રક્રિયા
८ जेन्नीयिता" रौर: से साये ध्वे हे स्वहे स्महे ९ शाशयि-प्यते प्योतें ध्यन्ते व्यसे येथे व्यचे ध्ये ९ जेन्नीयि-व्यते ध्येते व्यन्ने प्यसे ध्येथे ध्यध्वे ध्ये
व्यावहे ध्यामहे व्यावहे ध्यामहे
१० अशाशयि-व्यतम्येताम् ध्यन्त व्यथा: प्योथाम् व्यवम् १. अजेनीयि-ध्यत ध्येताम पन्त व्यथाः ध्येथाम् व्यवम्
ध्ये ध्यावहि श्यामहि ध्ये व्यावहि ध्यामहि
यस्य सानुनासिक-वे. शं शय्यते । अन्यत्र जड़-चन्यते
१०३४ ऊर्गुगक् [ ऊ ) आच्छादने । १०१८ वशक् [वश्कान्तौ ।
१ ऊर्गोनू-यते येत यन्ते यसे येथे यचे ये यावहे यामहे १ वावश्-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे
२ ऊर्गोनूये-त याताम रन् था: या था धम् य वहि महि २ वावश्ये-त याताम् रन् थाः याथार वम् य वहि महि
३ ऊर्गोनू-ताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् य चम्
यावह यामहे ३ वावश्-यताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम् ये यावहै यामहैं
४ औोनू बत येताम् यन्त यथाः येथाम् ६४३म् ये
यावहि यामहे ४ अबावश्-यत येताम् यन्त यथा: येथाम् यध्वम् ये। यावहि यामहि
५ औोनूयि- पाताम् पाठा: पयाम् इइव /म ५ अवावशिष्ट पाथाम् षत ठाः पाथान् इदवर /
म पि वह मह षि ध्वहि महि
६ ऊर्गोनू गामा-स सतु: सुसिय मथुः स स सिव सिम ६ वावशाञ्च-के काते क्रिरे कृष काथे कृढ़ने के कृरहे कृमहे
ऊर्णोन्याञ्चके ऊर्गोनूयाम्बभूव
७ ऊोनूयिपी-ष्ट यास्तान रन् ष्ठाः यास्थाम् दवम् /वम् बावशाम्बभूव बावशामास ७ वावशिवी-ष्ट यास्ताम् रन ठा: यास्था ध्वम्
य बहि महि
८ ऊोयिता- "रौर: से साथे ८ हे स्वहे स्महे य वहि महि ८ वावशिता- " गैरसे साथे ध्वे हे स्व स्महे
९ ऊर्गोनूयि-व्यते ध्येते ध्यन्ते ध्यसे येथे ध्यध्धे ध्ये
व्यावहे ध्यामहे ९ वावशि-ष्यते प्येते ध्यन्से व्यसे ध्यये प्यध्वे ये व्यावहे ध्यामहे
१० और्णोनयि-व्यत येताम् ष्यन्त व्यथाः ध्येथाम् पध्वम्
___ष्ये ध्यावहि ज्यामहि १० अवावशि-ध्यत ध्येताम् ष्यन्त ध्यथाः ध्येथाम् ष्यध्वम् ध्ये घ्यावहि व्यामहि
१०३४ ष्टुंगकू [स्तु] स्तुतौ ।
१ ताष्ट्र-यते येते यन्ते यसे येथे यवे ये यावहे यामहे १०२० शीइ-कू [शी ] स्वप्ने ।
२ तोष्टूये-त याताम् रन याः याथाम् घम् य वह महि १ शाशय-यते येते यन्ते यसे येये यावे ये यावहे यामहे ३ तोष्टू-यताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यवम् ये २ शाशय ये-त याताम् रन् थाः याथाम् 'चम य वहि महि ___ यावहै यामहैं ३ शाशय-यताम् येताम यन्ताम यस्व येथाम् यध्वम् गै ४ अतोष्टू-यत येताम् यन्त यथाः येथाम् य वम् ये यावहै यामहैं
यावहि यामहि ४ अशाशय-यत येताम् यन्त था: येथ म यम ये ५ अतोष्टू ये-ष्ट पाताम् पतष्ठाः पाथाम् इदवम् /वम् यावहि यामहि
ढवम् पि धहि महि ५ अशाशयि-ष्ट पाताम षत ष्ठाः पायाम इदम् /वम ६ अष्ट्रियामा-स सतुः सुः सिथ सथुः स स सिव सिम दवम् षि वह महे
तोष्टूयाञ्चके तोष्ट्याम्बभूव ६ शाशयाम्बभू-व वतुः वुः विथ बथुः व व विव विम ७ तोष्टूयिपी-ष्ट यास्ताम रन् ष्ठा यास्थाम ध्वम् /दवम् - शाशयाञ्चके शाशयामास
य वहि महि ७ शाशयिपी-ष्ट यास्ताम् रन् ठा: यास्थाम म् ८ तेष्टूियिता-" रौ रः से साथें 'धे हे हे स्महे य बहि महि
९ तेोष्टूयि-व्यते ध्येते ध्यन्तें ध्यसे येथे प्यावे ध्ये ८ शाशयिता- " रौ र: से साथ चे हे स्वहे स्महे ।
ष्यावहे ध्यामहे

Page #168

યહન્ત પ્રક્રિયા १० अताष्ट्रयि-व्यत ध्येताम् ष्यन्त ध्यया: व्येथाम् ष्यध्वम्
१२३७ कृत [कृ] विक्षेपे । ध्ये व्यावहि ग्यामहि
१ चेकीर-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे १०६३ नृत्च् [ नृत् ] नर्तने।
२ चेकीरये-त याताम् रन् था: याथाम् चम य वहि महि १ नरीनृत-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे | ३ चेकीर - यताम् येताम् यन्ताम यस्व गेथाम यध्वम् ये २ नरीनृत्ये-त याताम रनु थाः याथाम वम य वहि महि
यावहै यामहै ३ नरीनृत्-यताम येताम यन्ताम् यस्व येथाम् यवम् गै। ४ अचेकीर यत येताम् यन्त यथाः गेथाम् यध्वम् गे यावहै यामहै
यावहि यामहि ४ अनरीनृन्-यत येताम् यन्त यथाः येथाम् यध्वम ये । ५ अचेकीरि ष्ट षाताम षत 'ठाः षायाम ड्ढवम / ध्वम् यावहि यामहि
दवस षि ध्वहि महि ५ अनरीनृति-ष्ट पाताम् षत ष्ठाः पाथाम् इढ़वम् /३म् ६ चेकीराम्बभू-व वतुः वुः विथ क्थुः व व विव विम विघहि महि
चेकीराञ्चक चेकीरामास ६ नरीनृताम्बभू-व वतु: वुः विथ वथुःव व विव विम ७चेकीरिषी- यास्ताम रन पठा! यास्थाम् ध्वम् ढवम् नरीमृताञ्चके नरीमृतामास
य वहि महि ७ नरीऋतिषी-ष्ट यास्ताम् रन् ठा: यास्थाम् भवम ८ चेकीरिता-" रौर: से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे य वहि महि
९चेकीरि-यते ष्टोते ध्यन्ते ध्यसे ध्येथें ध्यध्वे ध्ये ८ नरीनृतिता-" रौ रः से साथे ध्वे हे स्वहे साहे
ष्यावहे ध्यामहे ९ नीति-व्यते ध्येते व्यन्ते ध्यसे ध्येथे ध्यध्वे ध्ये
१० अचेकीरि-ध्या ध्योताम् ध्यन्त ध्यथाः ध्येयास् ष्यध्वम् घ्यावहे महें १० अनरीति - ष्यत ध्येताम ष्यन्त यथाः ष्टोथाम् व्यध्वम्
प्ये प्यावहि ध्यामहि ध्ये ध्यावहि ष्यामहि
१२३८ गृत् [ ]] निगरणे । तत्र गये १२२४ पिची त् [ सिच] क्षरणे । १ सेसिच-यते येते रन्ते से येथे यध्वे ये यावहे या १ जेगिल यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे २ सेसिच्ये-त याताम् रन थाः याथामध्वम् य वहि महि
२ जेगिल्ये-त याताम् रन् था: याथाम् यध्वम् य वहि महि ३ सेसि यनाम रोताम यन्ताम यस्व येथाम यध्वम् ।
। ३ जेगिल-यताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथाय यवम् यै यावहै यामहैं
यावहे यामहै ४ असेसियत येताम् यन्त यथाः येथाम् यवम् ये
४ अजेगिल-यत येताम् यन्त यथाः येथाम वम ये शाहि यामहि
यावहि यामहि ५ असेसिचि- पाताम् षतष्ठाः पाथाय इढ़वम् /चम्
५ अजेगिलि-ट घाताम् षत 'ठाःषाथाम् ढ्वम् /प्वम् षि वहि महि
षि ध्वहि महि ६ सेसिचाञ्चककाते किरे कृषे काथे कृदथे केवहे महे
६ जेगिलाम्बभू-ब बतुः वु: विथ वथुः व व विव विम सेसिचाम्बभूव सेसिचामास
जेगिलाञ्चके जेगिलामास ७ सेसिचिषी-ष्ट यास्ताम् रन 'ठा: यास्थाम् ध्वम् ७ जेगिलिषी-ष्ट यास्ताम् रन ष्ठाः यास्थाम् ध्वम् __ य वहिं महि
य वहि महि ८ सेसिचिता- "रौ रः से साथें 'ध्वे हे स्वहे महे । ८ जेगिलिता- "रौर से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे ९ सेसिचि व्यते येते ध्यन्ते ध्यसे योथे प्यध्वे प्ये ५ जेगिवि-प्यते ध्येते ष्यन्ते ग्यसे ध्ययेथे ज्यध्वे ध्यो यावहे ध्यामहे
___ प्यावहे ध्यामहे १० असेसिचि-परत येताम् ष्यन्त व्यथा:ध्योथाम् व्ययम् । १० अजेगिलि-प्यतध्येताम् ष्यन्त व्यथाः ष्टोधाम् ष्यध्वम् ध्यो व्यावहि ध्यामह
प्ये व्यावहि ष्यामहि

Page #169

1५४
અભિનવ લાપ્રતિ
MNAxxxx
યબd પ્રક્રિયા
xxxxxxx
म.
बोभविष्यति बोमयिष्यसि बोभविष्यामि अबोभविष्यत् अबोभविष्यः अबोभविष्यम
बोभविष्यतः बोभविष्यन्ति चोभविष्यथ: बोभविष्यथ बोभविष्याव: बोभविष्यामः अबोभविष्यताम् अबोमविण्यन् बोभविष्यतम् अबोभविष्यत बोभविष्यात अबोमविष्याम
बोभूमः ।
अबोभोत्,
॥ १ भू सत्तायाम् || बोभविति/बोभोति बोभूतः, बोभुवति । बोभवीषि/बोभोषि बाभूयः, बभूथ । बोभत्रीमि/बाभोमि बोभूवः, बोभूयात् बोभूयाताम् वोभूयुः बोभूयाः बाभूयातम् बोभूयात बाभूयाम् बोभूयाव बोभूधाम । बोभवीत/बामातु/बाभूतात् बोभूताम् बाभुवतु । बेोभूहि बाभूतात् बोभूतम बाभूत । बेोभवानि बाभवाव बोभाम अबोभतीत / भबोभात् अबोभूताम् अवोभवुः अबोभवीः/भबोभाः अबोभूतम् अबोभूत । अबोभवम् अबोभूव अबोभूम
अबोभोताम अबोभूबन् अबोभाः अबोभातम् अबोभात
अबोभूवम् अबोभाव अबोभाम केचि-त्तु अबोभूवीत् / भबोभात् भबोभूताम् अबोभूवुः
अबोभूवी:/अबोभोः अबोभूतम् अबोभूत अबोभूवम अबोभ्व अबोभूम बोभवाञ्चकार बोभवाञ्चक्रतुः वोभवाञ्चकु: बोमवाञ्चकर्थ बोभवाञ्चक्रथु: बोमवाञ्चक्र चोभाञ्चकार कर बोवाञ्चकृव बोभवाञ्चकम वोंभवाम्बमून बोभवाम्बभूवतुः बोभवाम्बभूवुः बोभवाम्बभूविय बोभवाम्बभूवथु: बोभवाम्बभूव बोमाम्बभूव बोभवाम्बमूविव बोभवामास बोभवामासतुः बोभबामासु! बोभवामासिथ बोभवामासथुः बोभवामास बोभवामास बोभवामासिव बोपवामासिम बाभूयात् बोभूयास्तान बोभयाः बेोभयास्तम् बोभयास्त बोभूयासम वोभयास्व बोभयास्म बोमविता
बामवितागै बोभवितारः बोभवितासि बोभवितास्थः बोभवितास्थ चोभवितास्मि बोभरितास्वः बोभवितास्म:
३६६ गम्ल [गम] गतौ। १ ज-गमीति शनि ङ्गत. गमति ङ्गमीषि ङ्गस ङ्गथः
नथ ङ्गमीम इन्मि ङ्गन्व. ङ्गन्म: २ जङ्गम-यात याताम युः, याः थातम् यात याम् याव याम ३ जङ्ग-मितु तु तात् , ताम् मनु हि/तात्
तम् त, मानि मात्र माम ४ अजङ्ग-मीत् न ताम, मु: मीः न्
तर त मम् न्द हन्म ५ अजङ्गम्-ईत इष्टाम इषुः, ई: इष्टम इट, इषम् इव इष्म ६ जङ्गमा-उचकार इ. म्बमा इ. । मास इ. ७ जङ्गम्या-त् स्ताम् सु, : स्तम् स्त, सम स्व स्म ८ जङ्गमिता-" गैर:, सि स्थः स्थ, रिम स्वः स्मः ९ जङ्गमिष्य्-अति अतः अन्ति, असि अथः भय
आमि भावः आमः १० अजङ्गमिष्य-अत् भताम अन् , अः अतम् अत
अम आव आम ८२१ डुकंग [क] करणे । १ चरी-करीति कति कृतः, ऋति करीषि कर्षि, कथा,
कृय करीमि कर्मि कृतः कृमः २ चरीकृ-यात याताम् युः, याः यातम् यात, याम याव याम ३ चरी-करीतु कतु कृतात् , कृताम ऋतु कृति, कृतात्
कृतम् कृत, कराणि कराव कराम ४ अचरी-करीत् कः कृताम, करुः करीः कः,
कृतम कृत करम, कृव कृम ५ अचरीकार ईतु इटाम् इषुः, ई: इष्टम् इष्ट,
इषम् इव इष्म ६ चरीकरा-उचकार इ. | बभव इ. । मास इ. । ७ चरीक्रिया-त् स्ताम सुः, स्तम् स्त, सम स्व स्म ८चरीकरिता-" रो रः, सि स्थ: स्थ, स्मि स्वः स्म
बोभूयासुः

Page #170

५.1-1 प्रतिया
१५५
१०६४ नृौच मृत नर्तने । १ नरी नितिं नृत्तः नृतति/नृतीति नलिस नृत्य:
नृ नृतीमि नमि नृत्वः नमः २ नरीनृत-पात् यताम युः याः पालम यात याम याव याम ३ नरीन/नरी-तीतु तात् ताम् ततु द्धि/त्तात्
तर त्त तानि तोव ताम ४ अनरी नृतीत नत्' नृत्ताम् नतुः नृती: न।' नृत्तम्
हत्त नृतम नृत्य नृत्म ५ अनीन-ईत् इटाम इषुःई. इटभ इट इषण इष्व इम ६ नीनां चकार इ. । बभः इ । मास इ. । ७ नरीतृत्वा-त म्ताम सुः : मस्त सम् स्व स्म ८ नरीनारता-" गैस सि स्थ: स्थ स्मि स्वः स्मः ९ ननिर्तिष्य् नरीन-अति अत: अन्ति भसि
अथ: अय आमि भार: आमः १० अनीनतिष्य /अनरीनस्य्-शत् सताम् अन् अः
अतम् अत मू आव आम पक्षे नरी-स्थाने नार इति न२ इति च ज्ञेयम क्रियारत्ने तु शेणं धृतूइवदित्युक्त मति नरिनर्तिव्यतीत्येकमेव
सदभितम , परन्तु वैकल्पिकेदप्राप्नेस्तचिन्त्यम ॥
९ चरीकरिष्य -अति भत: मन्ति, असि अथा अथ
आमि आवः आमः १० अचकीय-अत् मनाम अन् , अः अतम् अत
म आव बाम पक्षे चरी-स्थाने 'चरी' इते 'चर' इति च ज्ञेयम् ।
८४४ बुधग [ बुध् ] बोधने । १ बो-बोद्धि बुधी ते बुद्ध, बुधात बुधी पे भेरिस
बुद्ध बुद्ध बुवी मे, बोधिम बुध्धः बुध्मः २ शेवुप-यात् याताम् युः याः यातम यात याम याव याम ३ बोब/बो-धीतु दान् द्राम धतु द्विद्भात ड्रम्
द धान धाव धाम ४ अबो-भात् बुधी बुद्वाम् बुधुः बुधीः मो: भोम्
बुद्धन् सुन्द्र बुधम् बुध बुश्म ५ अयोगोध् -। इशाम् इतु: ई: इस इट इपम् इव इष्म ६ बोयो रा-उचकार इ. । वन इ । माम इ. ७ बोजुध्या-त् स्ताम मुः : स्तम स्त सम् स्व स्म ८ कोधिता-” गैर: सि स्थ: स्थ रिम स्व: स्मः ९बोधिष्य-अति अतः अन्ति असि अयः अथ
आमि आव: भामः १० ओबोधिष्ट्र-- भत् अनाम अनु अः अतम् अत
यम आव आम ८४५ खनूग [खन् । अवधारणे । १ चड्. --खनीते खात खात: रुन ते खनीषि खं से
___ खायः वाथ खनी मे खन्म खन्त्रः खन्मः २ चलन-यात या ताम् युः याः यातम यात याम् याव याम ३ चडू. --खगी खन्नु खातात् खाताम् स्नतु खाहि ।
खनात् खातम् खात खनानि खनाव खनाम ४ अच- खनीत खा खाता खनुः खनी: खन्
खनम् खर खनम् खन्त्र खन्म ५ अचान अचान -इन् इटाम् इपुः ईः इष्टम् इष्ट
इषम् इव इम ६ चलना-उनकार इ. । बभूव इ. । मास इ । ७ चतन्या-त् स्लाम मुः : स्तम् स्त सर व स्म ८ चा नेता-" रौर: स स्थ: स्थ स्मि स्वः स्मः ९ चलनिष्प - अति पत: अन्ति अति अथः अथ
___ आमि आव: आम: १० अचवनियू - भत् अताम् मन् अः अतम् अत
अम् आव आम पक्षे चा-थाने इति ज्ञेयम्
१०९६ गृच् [गृथ् ] अभिचाक्षायाम् । १ जरी-गद्धि गृधीति गृद्धः गृधति गृधीषि धसि
गद्धः गृद्ध गृवीमि गर्मि गृध गृध्मः २ जरीगृधु-यात् बाताम युः याः यातमू यात धाव याम ३ जरीगडु/जरीगृ-धीतु द्धातू दाम धतु द्धि द्वात्
धर्म र धानि धाव धाम ४ अजर-धन्' गृधीत् गृद्धाम् गृधुः गधीः धाः धत्'
गृहम् गृद्ध गृधम् गृध्व गृष्म ५ अजरीग-ईन इटाः इषुः ई: इष्टम् इष्ट इषम् इश्व इम ६ जरीगर्धा-उचकार इ । बभत्र इ. । मास इ. । ७ जरीया-न् स्ता सुः : स्तम स्त सम् स्व स्म ८ जरीगधिता-” रौर: सि स्थ: स्थ स्मि स्व स्म ७ जरीगमिष्य-अति अत: अन्ति अमि अथ: मथ
अमि आरः आम: १० अजरीगर्षिय-अन् अताम अन अः अतम् अत
अम् आव भाम
१२४७ प्रछत् [
प्रज्ञीप्सायाम १ परी-परिटं पृच्छीति पृष्टः पृच्छति पृच्छषि पर्शि पृष्ठः
पृष्ठ पृच्छामि पर्शिम पृच्छु: पश्यः पृश्मा

Page #171

1५६
અજિનવ
મતિ
२ परीपृच्छु-यातू याताम् युः याः यातम् यात याम् याव यान| ७बेभिद्या-त् स्ताम सुः : स्तम् स्त सम् स्व हम ३ परीपष्ट्रपरिपृ-च्छी ष्टात् ष्टाम् च्छा छूिट शत् | ८ बेभिदिता-" : स्थ: स्थ स्मि स्वः स्मः
टमष्ट च्छानि च्छाव च्छाम ९ बेभि देष्य्- प्रति पतः अन्ति असि अथः अथ ४ अपरी-पट् पृच्छीत् पृटाम् पृच्छुः पृच्छी पटू पृष्टम्
मामि भावः मामः पृष्ट पृच्छर पृच्छ पृश्व पृश्म
१० अबेभेदिष्य्-प्रत् अाम् अन् : स्तम मत ५ अपरीपृच्छ्-ईन् इष्टाम् इषुः ई. इष्ट इष्ट इपम इम्ब इम
अम शान मास ६ परीपृच्छा -ञ्चकार इ. । बभूव इ । मास इ. ७ परीपृच्छ्या - स्ताम् सुः स्तम् स्त सम् स्व स्म
१४०४ ग्रहीश ग्रह आदाने । ८ परीपृच्छिता-" रौस सि स्मः स्य स्मि स्वः स्मः १ जरी-गृहीति/गर्दि गृढः गृहति गृही पे/घर्शि ९ परीपृच्छिष्य-अति अत अन्ति असि अथः अथ
___ गृढः गृढ गृही में गा गृहः गृहः आमि आव: आमः
२ जरीगृह-यान याताम यु या. यातम यात याम् याव याम १० अपरीच्छिष्य्- भत् अताम् अन् मः अतम् प्रत ३ जरीगजरीगृ-हीतु ढात् ढाम हतु दिदात् ढम् अम् आव आम
ढ हाणि हाव हाम पक्षे परी-स्थाने परि इस पर इति ज्ञेयम् ४ अजरी-व/गृहीत् गृढाम् गृहु: गृही: घ/गृढम् अन्यमते-पाप्र-च्छी त ष्टि 'टः इत्यादि ।
गृढ गृहम गृह गृह्म १३६८ भिती [भिद् ] विदारणे । ५ अजरीगह-ईन् इष्टाम इषुः ई: इष्टम् इष्ट इपम् इव इम १बे-भेत्ति/भिदीति भित्तः भिदति भिदीषि/मेरिस भित्यः ६ जरीगो-ञ्चकार इ. । बभूव इ. । मास इ. भित्थ भिदीमि मेद्मि भिवः भिद्मः
७ जरीगृह्या-त् स्ताम् सुः : स्तम् स्त सम् स्व स्म २ बेभिद्-यात् याताम् युः याः या रम यात याम् यात्र याम |
| ८ जरीगर्हिता-" रौ र सि स्थः स्प स्मि स्वः स्मः /बेमि-दीतु/त्तान् तान् दतु द्धि त्तत् त्तम् त्त
९ जरीगहिष्य - अति अतः भन्ति मसि अथ अथ दानि द व दाम
भामि आव: आमः ४ अबे-भेत् / भदीत् भित्ताम् भिदुः भिदीः भेत् भेः १० अजरीगहिय- अन् भताम् अन् अः मतम् अत भित्तम भित्त भिदम् भिद्ध भिद्म
__ अम् भाव आम ५ अबभेद्-ईत् इष्टाम् इषुः ईः इष्टम् इष्ट इषम् इव इम पक्षे जरी-स्थाने जरि इति जर इति च ज्ञेयम् । ६ बेमेदा-कार इ । बभूव इ. । मास इ.
अन्यमते जा-प्रहीति ग्राढि गृढः इत्यादि।
અપ્રતિમ સંચમચાગી
જ્ઞાનપિપાસુ પૂ ગચ્છાધિપતિ આ. દેવકી ४३ सामासू२ि८ म. सा.
જેઓ બીની નિશ્રામાં જામનગર મુકામે પાઠશાળાના હેલમાં • अमिन म सधुमिया"
ભાગ-૧ ના વિમોચનનો શાનદાર કાર્યક્રમ યોજાય

Page #172

नामनातु मा
જામઘાતુ પ્રક્રિયા
इदम् इमाम, इम् बेच्छतीति इदं काम्यति । २ इदं काम्य धातारूपाणि ।
:
-
१ इद काम्य-ति तः न्ति सि थः थ थामिवामः २ इदं काम्ये ताम्रयुः तम् तयम् व म ३ इद काम्य तु /तात् ताम् न्तु ” / तात् तम् तानिवःमः ४ ऐद काम्य तु ताम् न् तम् तम् वाम ५ ऐद काम्य्-ईन इशम इषुः ई इष्टम् इ इ इ इष्म ६ इद काम्या - चकार इ । म्बभूव इ । मास इ । ७ इद काम्या इदं काम्य्यात् स्ताम् सुखम् स्त सम स्व स्म
८ इदं काम्बिता" रौ रः सि स्वः स्थ म्मि स्वः स्मः ९ इदं काम्यिष्यति तन्ति सि थःथामि वः मः १० इदं कायिष्य व ताम् तम् तम्बाम
-
-
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
पुत्रमिच्छतीति पुत्रीयति ।
१५ पुत्रीय धातोरूपाणि ।
१ पुत्रीय-तितः तिमि
२ पुत्रीये तु ताम् यु: : तम त यमू व म
३ पुत्रीय तु/तान ताम् तु" / सत् माविम
४ अपुत्रीय तू सामन्तम् तम् वाम
५ अपुत्रीय् ईन् इष्टाप इषुः ईः इष्टम् इष्ट इषम् इष्व इष्म ६ पुत्रीया उकार इ. । म्बभूव इ । मास इ । ७ पुत्रीय्यास्ताम् सुः स्तम् स्त सम् स्वस्म ८ पुत्रीयिता - "रौ र सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः ९ पुत्रीयिष्यति तः न्ति सिथः थामि वःमः १० अपुत्रीविष्य तू मनम
-
२१ अशनाय धातोरूपाणि ॥
१ अशनाय-ति तः न्ति सिथः यामि वः मः २ अशनायें-त् ताम् युः तम् त यमू व म ३ अशनाय - तु/त् ताम् न्तु " / तान् तम् तानि म
४ आशनाय तु ताम् न : तम् तम् विमि ५ आशनाईन इष्टामधु ई इष्टम् इष्ट इधम इव इम

६ अशनायाञ्चकार इ । म्बभूव इ । मास इ. ७ अशनाय्या-तु स्ताम् सुस्तम् स्त सम् स्व कम ८ अशनाविता " रो र सि रूप रूप स्मि स्वः स्मः ९ अशनायिष्यति तथा यमाव म
१० आशनायिष्य न ताम् न : तम् तम् वाम
मैथुने अवमिच्छतीति अवस्यति । २९ अश्वस्य धातारूपाणि ॥
१५७
१ अश्वस्यति त न्यियामि वःमः २ अश्वस्ये त् ताम् युः तम् त यम् व म ३ अवस्ये तु/तात् ताम् न्तु ” / तात् तम् तानि वाम
४ आश्वस्य-त् ताम् न ५ आश्वस्य / आश्वस्
तम् तम् वाम तू इटाम् ईष्ट इष्ट
इषम् इष्व इष्म
1
६ अवस्था / अश्वसा अचकार इम्वमूव इ. मास इ. ७ अवस्थ्या-त् स्ताम् सुः स्तम् स्त सम स्व स्म ८ अवस्यिता / अश्वसिता " रौ र सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः ९ अवस्थिष्य / अवसिष्यति तः न्ति सि यः भ मि वःमः
१० आपस्थिष्य / आम्बसिष्य तु ताम् नः राम् राम्
वाम
अत्राश्वशब्दा मैथुने वर्तते इति पूर्वमुक्तमेव । मैथुनभिन्नच्छायाम, श्वभिच्छतीति अश्वयात । ३० अश्वीय - धातारूपाणि ।
इष्ट इ
१ अम्बीयति तन्तिः यमिवःमः २ अश्वीयेत् साम युतम् यम् न म ३ अश्वीय- तु/तात् ताम् न्तु ” / तात् तम् तानवम ४ आश्वीय तु ताम् नू : तम् तम् वाम ५ आश्वीय्-ई इष्टाम् इ ई इ इ इम ६ अश्वीयाञ्चकार इ. । म्बभूव इ । मास इ. ७ अश्वीय्यात् स्तान सु : स्तम् स्त समू स्व स्म ८ अश्वीयिता - " रौ र सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः ९ अश्वीयिष्यति तः न्ति सिथः यामिवामः १० आश्वीयिष्य तु ताम् न्तम् तम् वाम भो ममिलाषातिरेके, दधि इच्छतीति दधिस्यति, दभ्यस्यति वा ४२ दधिस्य धातोरूपाणि
१ दधिस्य - तितः न्ति स थ थामि वःमः २ दधिवेत्ताम्
तमतयम् व म

Page #173

१५८
३ दधिस्य तु/तात् ताम् स्तु " / तत् तम् तनिवाम ४ अधिस्य तु समन्तभूवि म
५ अदधिस् / अधिसूई इष्टोम इ ई इ इष्ट इषम् इष्व इष्म
६ दधिस्या / दधिसाञ्चकार इ. । म्बभूव इ. । मास इ. । ७ दधिस्या/दधिस्या त् स्ताम् सुः स्तम् स्त समू स्व स्म ८ दधिरियता / दधिसिता" शेर सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः ९ दधिग्यिष्य / दधि सिध्यति तः न्ति स थःथामि वः रामः १० अदधिग्यिष्य / अदधिसिष्य - तू ताम् न् तम् तम् म अम् च लो || ४ | ३ | ११५ ॥ इति स्से द धयति ॥
४३ दभ्यस्य धातोरूपाणि ।
१ दध्यस्यति तसि यथामि व म २ दध्यन्ते यम
ताम
ता तम् तानि म
३ दध्यस्य तु / तात्दाम न्तु ४ अदभ्यस्य तु राम ५ अदभ्यस्य् / अदभ्यस्त्इ ई इश्म् इष्ट
तम् तम् वाम
इषम् इष्व इष्म
६ दभ्यस्या / दग्यसा खकार इ.म्बभूव इ. मास
७ दध्यस्य्यादभ्यस्यात् तम् सुस्त स्तसमू स्व सम ८ दर्यास्यता दभ्यसिता-" रौ र सि स्वःस्थ स्मि वा स्मः ९ दभ्यस्थिष्य / दभ्यसिध्यति तः न्ति सिथः भामिवः मः १० अदभ्यस्यष्य / अदभ्यसिष्य तू राम् न्तम् त मावाम अस चलौल्ये ||४३|११५|| इति असि दध्यस्यति ॥
गामिच्छतीति गव्यति । ६० गव्य धातारूपाणि ।
१ गव्य-ति तः न्ति स थ थामि वः मः
२ गव्येन्त ताम युः तम् त यम् व म ३ गव्य तु /तात् तम् न्तु " / तात् तम् तनावम ४ अगव्यन्ताम् तम् तम् विमि
५ अगव्य्-ईन इष्टाम इषुः ई इष्टम इष्ट इषम् इष्व इष्म ६ गव्याञ्चकार इ म्बभूव इ । मास इ. । आया/गव्या तु स्ताम् सुतम् स्त सम् स्व स्म ८ गविता " रो र शिस्थ स्थ स्मि स्वः स्मः ९ गव्यिष्यति तन्ति स थ थामि वः मः १० अगव्यिष्य-त् ताम् नू : तम् तम् वाम सन्निगत परिभाषया क्यनो लुग्न भवति

+
तपः करोतीति तपस्यति । ११८ तपस्य - धातारूपाणि ॥
અભિનન તપ્રક્રિયા
१ तपस्यति सन्ति थियामि मःमः | २ तपस्ये त् तम् युः तम् तयम् व म ३ तपस्य तु / तात् ताम्
तु " / वात् तम व निम
४ अतपस्य-त् ताम नृतम् त मूवम ५ अतपस्य् / अतपसू - इटाई इट इष्ट
इषम इष्य इम
६ तपस्या / तपसा सकार इम्बभूव इ. मास इ.
७ तपस्या/ तपस्यान् स्ताम् सुतम् स्त सम् स्व रूम ८ तपस्थिता/ तपसिता - " रौ र सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः ९ तपस्विष्य / तपसिध्यति तः न्ति सियः याममा १. अतपस्विष्य / अतपसिध्यतू शाम् न्तम मू
वाम
"
अर्चायाम नमः करोतीति नमस्यति । ११९ नमस्य धातोरूपाणि ।
१ नमस्यति त तिथियामि मामा २ नमस्ये- तू ताम युः तम् तयम् व म
३ नमस्य तु /तात् सामू तु " / वात् तम् तानि व म ४ अनमस्य-त् ताम नू : तम् त वाम
५ अनमस्य्-अनमस्-ईत् इष्टाम् इषुः ई: इष्टम् इष्ट इषम् इष्व इष्म
:
६ नमस्या / नमसा - चकार इ. । म्बभूव इ. । मास इ. । ७ नमस्य्या / नमस्या - तू स्ताम् सुः स्तम् स्त सन् स्व स्म ८ नमस्थिता / नमसिंता - " रौ र सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः ९ नमस्थिष्य / नमसिष्यति तन्ति सिमिवमः १० अनम स्थिष्य / अनम सिष्य त् ताम् नू : तत
मावाम
अव इवाचरतीति अश्वति । १७ अश्व धातारूपाणि ।
१ अश्व-तितः निसि थः थामिवामः
२ अश्वे त् ताम युः
३ अश्व तु/ता ताम्
४ आश्विन्तु ताम् नू : तम् तम् वाम
तु

तम् त यम् व म
" / तात् तम् तानि वाम
५ आश्व्-इत् इष्टाम् इषुः इष्टम् इष्ट इषम् इष्व इष्म ६ अश्वाञ्चकार । म्बभूव इ । मास इ ।
७ अश्व्या- तू स्ताम् सुः स्तम् स्त सम् इव स्म ८ अश्विता - " रौ र सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्मः ९ अविष्यति तन्ति सि यथामि वः मः १० आश्विष्यत् ताम् नू : तम् तम् वाम

Page #174

નામધાતુ પ્રક્રિયા
१५ गल्भ इव प्रत्युत्पन्नमतिरिवाचरतीति गल्भते । । एती कषुवर्णयुक्ता स्त्री,सा इवाचरतीति एतायते । १२४ गल्भ-धातोरूपाणि ॥
२५ एताया-धातोरूपाणि । १ गल्भ-अते एते अन्ते असे एथे अध्वे ए आवहे आमहे
१ एतान्यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहें २ गल्भे-त याताम् रन् था: याथाम् चम् य वहि महि
२ एताये-त याताम रन् थाः याथाम् वम् य वहि महि गल्भ - अताम एताम् अन्ताम् अस्व एथाम् मध्वम् ।
३ एता-यताम् येताम यन्ताम् यस्व येथाम् वधम् गै ऐ आवहे आमहै
यावहैं यामहे ४ अगल्भ-रत एताम् अन्त अथा: एथाम् अचम् ए
४ ऐता-यत येताम यन्त यथाः येथाम् यध्वम् ये आवहि आमहि
यावहि यामह ५ अगल्भि-ष्ट पाताम षत ठाः षायाम् इढ़वम् ध्वम्
५ ऐतायि-ष्ट पाताम् षत ष्ठाः पाथाम् इद्भवम् /दवम् षि वहि महि
वम षि वहि महि ६ गल्भा ञ्चके इ । म्बभूव इ. । मास इ ।
६ एताया- उचक्रे इ । म्बभूव इ. । मोस इ । ७ गल्भिपीट यास्ताम रन् ष्ठाः यास्थाम् वम् य वहि महि
७ एतायिषी-ट यास्ताम् रन् ष्ठाः यास्थाम् ढ़वम् /धम् ८ गल्भिना-" रौर: से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे
य वहि महि ९गल्भिष्य्-अरे एते अन्ते पसे एथें अधे ए आवहे भामहे | ८ एतायता-" रा रः
८ एतायिता-" रौर: से साये ५वे हे स्वहे स्महे १० अगल्भिय- अत एताम् अन्त अथाः एषाम् अवमू
९ एनायि-ध्यते ध्येते ध्यन्ते ध्यसे ध्येथे व्यवे ष्ये ए आवहि आमहि
प्यावहे ज्यामहे
१० एतायि-ध्यत व्येताम् ष्यन्त व्यथाः ध्येथाम् ष्यध्वम् १ अवगल्भो २ अवगल्भेत ३ अवगल्भताम्
ध्ये व्यावहि व्यामहि ४ अवागल्भत ५ अवागल्मिष्ट ६ अवगल्भाञ्चक/
कामानिमित्तद्धित।।३।२।५०। इते बद्भावः ।एवम् श्येनी अवगल्भाम्बभूव /अवगल्भामास ७ अवगल्भिपीष्ट
शुक्लवर्णपुक्ता स्त्री सेवाचरतीति श्येतायते । अत्रापि पुवद्भावः । ८ अवगल्भिता ९ अवगभिव्यते १० अवागल्भिष्यत
पितेवाचरतीति पित्रीयते हस इबाचरतीति हसायते बका
४२ पित्रीय-धातोरूपाणि । १७ हंसाय-धातो रूपाणि ।
१पित्री-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे १ हंसा-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे २ पित्रीये-त याताम् रन था: याथाम् घम् य वह महि २ हंसाये-त याताभू रन था: याथाम् ध्वम् य वहि महि
३पित्री-पलाम येथाम् यन्तान यस्व येथाम यमगाव यामहै ३ हसा-यताम येताम यन्ताम् यस्व येथाम् यवम् गै ४ अपित्री-पत येताम यन्त यथाः येथाम् यवम् ये यावहे यामहै
यावहि यामहि । ४ अहंसा-यत येताम् यन्त यथा: येथाम यध्वम ये ५ अपित्रीयि-ट षाताम पतष्ठाः षाथाम इहवम् /दवम् যা যান?
ध्वम् किं घहि मह ५ अहसायि-ष्ट पाताम षत ष्ठा: पाथाम् इद्भवम् ६ पित्रीया · चक्रे इ. । म्बमूव इ. । मास इ । हनम् /वम् षि ध्वहि महि
७ पित्रीयिषी-ट यास्ताम रन् ष्ठाःयास्थाम् वम /ध्वम् ६ हंसाया शक्र इ । म्बभूव इ । माम इ ।
व वहि महि ७ हंसायिषी-ष्ट गास्ताम् रन् ष्ठाः यास्थाम् दवम् ध्वम् ८ पित्रीयिता-" रौर: से साथे थे हे स्वहे स्महे - य वहि महि
९ पित्रीयि-ज्यते ध्येते ध्यन्ते प्यसे येथे पत्रे ध्ये ८ हसायिता-" रौर: से साये ध्वे हे स्वहे स्महे
व्यावहे ध्यामहे ५ हसायि-यते येते यन्ते ध्यसे ध्येथे व्यवे ध्ये १० अपित्रीयि-व्यत ध्येताम् ष्यन्त व्यथाः ध्येयाम व्यावहे ध्यामहे ।
पवम् ष्ये व्यावहि व्यामहि । १० अहंसायि-चत ध्येताम् यन्त व्यथा: प्येथाम्
ऋतो री: ।। ४ । ३ । १०९ । इति री: ध्यवम् ध्ये व्यावहि व्यामहि । * मातेवाचरतीति मात्रीयते
अवगमन अगलभेत

Page #175

અભિનવ
પ્રદિપ
ओजस्वीव आचरतीति ओजायते
९. ओजाय-धातोरूपाणि । १ ओजा-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे २ ओजाये-त याताम् रन् थाः याथाम् भम् ये वहि महि ३ ओजा-यताम् येताम् यन्ताम् यख येथाम् यध्वम्
यै यावहैं यामहे ४ औजा-यत येताम् यन्त यथाः येथाम् ययम् ये
थावहि यामहि ५ औजयि-ष्ट पाताम षत छाः षायान् इढ़वम् / ध्वम्
/वम् षि वहि महि ६ ओजाया-चक्रे इ । बभूव । मास इ. ।। ७ ओजायिषी-ष्ट यास्ताम रन् ष्ठाः यास्थान दवम् /वम्
___य बहि महि ८ ओजायिता-" रौरा से साथे वे हे स्वहे स्महे ९ ओजायि-प्यते प्येते ज्यन्ते ध्यसे येथे व्यध्वे व्ये
प्यावहे ज्यामहे १० औजायि-भ्यत ब्येताम् ष्यन्त व्यथा: येथाम व्यवम्
व्ये ध्यावहि ज्यामहि ओजोऽप्सरसः ।।३।४।२८॥ इति सलुक् ।
पितृरिव पितृशब्दस्य ऋकार इवाचरतीति पितृयते । ।
४३ पितृय-धातोरूपाणि ॥ १ पितृ-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे २ पितृये-त याताम् रन् थाः यायाम ध्वम् य वहि महि ३ पितृ-यताम येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम्
ये यावहै याम, ४ अपितृ-यत येतान् यन्त यथाः गेथाम् यध्वम ये
यावहि यामहि ५ अपितृयि-ष्ट पाताम् षत प्ठाः पाथाम् ड्ढ़वम् /ढवम्
वम् वि वहि महि ६ पितृया-ञ्चको इ. । म्बभूव इ. । मास इ. ।
ट यास्ताम् रन् ष्ठाः यास्थान वम् /श्वम्
य वह महि ८ पितृयिता-" रौ र: से साये ध्वे हे स्वहे स्महे
यतें ध्येते ध्यन्ते व्यसे ध्येये व्यञ्चे प्ये ___प्यावहे ष्यामहे १० अपितृयि-ध्यत ध्येताम् ष्यन्त ध्यथाः ध्येयान्
ध्यध्वम ध्ये घ्यावहि प्यामह गौरिवाचरतीति गव्यते ।
४९ गव्य-धातोरूपाणि । १ ग-यते गेते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे २ गव्ये-त याताम रन थाः याथाम् ध्वम् य वहि महिं ३ गव् यताम येताम यन्ताम् यस्व येशम् यवम् गे।
यावहे यामहे ४ अगव् यत येताम् यन्त क्या. येथाम यवम् ये
यावहि थामहि ५ अगव्यि-ट पाताय षत ष्ठाः षायाम् इहवम /दवम्
वम् षि व्यहि महि ६ गव्या-चक्र इ । म्बभूव इ. । मास इ । ७ गव्यिषी ए यास्ताम् रन ठाः यास्थाम् दवर/ध्वम्
य वहि महि ८ गव्यिता-" रौरः से साये ध्वे हे स्वहे स्महे ९गव्यि-ध्यते प्येते पन्ते ष्यसे येथे व्यवेणे
व्यावहे प्यामहे १० अगव्यि-प्यत ध्येताम् ण्यन्त व्यथाः ध्येथाम् ष्यवम्
ध्ये व्यावहि पामहि सन्निपातपरिभाषया क्यको लुग्न भवति ।
अप्सरा इवाचरतीति अप्सरायते
९१ अप्सराय-धातोरूपाणि । १ अप्सरा-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे २ अप्सराये-त याताम रन् थाः याथाम् धम् ये बहि महि ३ अप्सरा-यत येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम् गै
यावहै यामहै ४ अप्सग-यत येताय यन्त यथाः येथाम यध्वम् ये
यावहि यामहि ५ आप्सरायि-स्ट षाताम पतष्ठाःषायाम् इहवम्/दवम्
बम षि यहि महि ६ अप्सराया-चक्रे इ । म्बभूव इ. | मास इ. । ७ अप्सरायिषी-ट यास्ताम रन ष्ठाः बास्थाम दवम्
वम् य वहि महि ८ अप्सरायिता-" रौ रः से साथें थे हे स्वहे स्महे ९ अप्सरायि-स्यते ध्येते ध्यन्ते ग्यसे ध्येथे यध्वे ध्ये
भयावहे ध्यामहे १० आप्सरायि-प्यत व्येताम् ध्यन्त व्यथा: प्येषाम
त्यवम् ध्ये ज्यावहि ष्यामहि ओजोऽप्सरस: ॥३४॥२८॥ इति सलुक् ।

Page #176

નામધાતુ પ્રક્રિયા पय इवाचरतीति पयायते पयस्यते । । मतान्तरेऽप्सरस एव सलाप इति अन्यत्र सकारविशिष्टान्येव ९२ पयस्य-धातोरूपाणि ।
. पपस्यते' इत्यादिनिरूपाणि भवन्ति । १ पयसू-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे
अलोहिती लोहीती भवतीति लोहितायते । लोहितायति २ पयस्ये-त याताम् रन् था: याथाम ध्वम् य वहि महि
२ लोहिताय-धातोरूपाणि । ३ पयसू-यताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम् गै
। १ लें हिताय -ति तः न्ति सि यः यः मि वः मः यावहै यामहै
२ ले हेताये-- ताम् यु: : तम् त यम व म ४ अपयस्-यत येताम् यन्त यथाः येथाम् यधम् ये
३ ले.हिंताय-तु/तान ताम् नु"/तात् तम् त नि वाम यावहि यामहि
४ अलेाहिताय-त् ताम् न् : तम त म बम ५ अपयस्यि-ट पालाम षत ठाः पाथाम् ड्ढ़वम् /दवम् |
५ अलोहिताय ईत् इष्टाम् इषुः ईः इष्टम् इष्ट इषम् इश्व इम ध्वम् षि ध्वहि महि
६ ले।हिताया-ञ्चकार इ. । बभूव इ. । मास इ. । ६ पयस्या पयसा -ञ्चके इ. | म्बभूव इ. । मास इ. । ।
७ ले.हिंतारया-न् स्तात् सु: : स्तम् स्त सम स्व स्म ७ पयस्थिपी-ट यास्ताम् रन् ठा: यास्थाम् वम्
८ लेहितायिता-” रोर: सि स्थः स्थ स्मि स्वः स्म: ढवम् य वहि महि
९ लोहितायिष्य-ति त: न्ति सि यः थामि विमः ७ पयस्यिपी-ट यास्ताम् रन् ष्ठाः यास्थाम् वम्
१० अलोहितायिष्यत् ताम् न् : तम ताव म य वहि महि
आत्ममेपदे ८ पथस्यिता पयसिता-" रौरः से साथें "वे हे स्वहे स्महे १ ले हिता-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे ५ पयस्थिापयसि-प्यते व्येते ध्यन्ते व्यसे होथे व्यचे.
२ ले हिताये-त याताम रन थाः याथाम् वम य वहि महि ध्ये व्यावहे ध्यामहे
३ ले हिता-पताम येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम् १० अपयस्यि/अपयसि-२त ध्येताम ध्यन्त रयाः
ये यावहै यामहैं ध्येथाम् यध्वम् ये ध्यावहि व्यामहि
४ अलोहिता-यत येताम् यन्त यथाः येथाम् यध्वम् ये से। वा लुक् च ||३।४।२०।। इनि सलुगभावपक्षे
यावहि यामह निरुक्तरूपाणि -सलु कत्विमानि ।
५ अलेहितायि-'ट पाताम् षत ष्ठाः पाथाम् इवम्
दवा /धम् षि वहि महि ९३ पयाय-धातोरूपाणि ॥
६ लेाहिताया-उचके इ. । म्बभूव इ । मास इ. । १ पया-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये भावहे यामहे
७ लेाहितासिपी-ट यास्ताम् रनू ष्ठा: यास्थाम् चम् २ पयाये-त याताम रन् थाः याथाम् वम् य वहि महि
ए वह महि ३ पया-यताम् येताम यन्ताम यब येथाम् यवम्
८ लेहितायिता-" रोरः से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे यै चाव है यामहे
९ लेाहितायि-श्यते ध्येते प्यन्ते से ध्येथे वेष्ये ४ अपया-यत येताम् यन्त यथाः येथाम् यवन ये
प्यावहे श्यामहे यावहि यामहि
१० अलोहितायि-ध्यत ध्येताम ध्यन्त ध्यया ध्येथाम् ५ अपयायि-ष्ट पाताम् षत ठाः पाथाम् इदम /ढवम्
प्यधम् ष्ये घ्यावहि ध्यामहि वम् पि स्वहि महि ६ पयाया-चक्रे इ. । म्बभूव इ । मास इ. ।। अर्थमाचष्टे करोति वा इति अर्थापयति । ७ पयायिषी-2 यास्ताम् रन् ष्ठाः यास्थाम् ढवम् / चम्
३६ अर्थापि-धातोरूपाणि । य वहि महि
१ अर्थापय-ति त: न्ति सि य: यामि वः मः ८ पयायिता-" रौ रस से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे २ अर्थापये- ताम् युः : तम त यम् व म ९ पयायि-यते व्येते ध्यन्ते ध्यसे ध्येथे ध्यध्वे ध्ये ३ अर्थापय तु/तात् तामन्तु /तात् तम् तानि विराम घ्यावहे ध्यामहे ,
४ आर्थापय-त् तामन : तम त म्व मि १० अपयायि-स्यत ध्येताम् ध्यन्त प्यथाः ध्येयाम् ५ आतिथप-त् ताम न : तम् त म वाम
व्यध्वम् ष्ये ध्यावहि घ्यामहि । ६ अर्थापया उचकार इ । बभूव इ । मास इ. ।

Page #177

અભિનવ વાગી ७ अर्थोप्या-त् स्ताम् सुः: स्तम् त सम् स्वस ४ अपटय-त् ताम् न् : तम त मावम ८ अर्थापयिता-" गैरः सिस्थः स्थ लिखः स्मः । ५ अपीपट- ताम् न् : तम ताव म ९ अर्यापयिष्य-ति तान्ति सिरः यमि वामः ६ पटया-चकार इ । म्बभूव इ. । मास इ. । १० आर्थापयिष्यन्त ताम् न् : तम् तम्ब म ७ पटथात् स्ताम् सुः : स्तम् स्त सम् स्व स्म ___ "सत्यार्थवेदस्याः" [३, ४,४४] इत्याकारे पुसि ८ पटयिता-" रो रः सि स्थ: स्थ स्मि स्व: स्मा च अर्थापयति । मतान्तरें ५-मार्तथप-त् । “अतिरीब्ली ९ पटयिष्य-तित: न्ति सि या यामि वः म: हीक्नू यक्ष्माय्यात पुः ॥ ४-२-२१-इत्यत्र बहुवचनस्य १. अपटयिष्य-त् वाम् न । तम् त म वाम पाप्त्यर्थन्वेन नाम्नोऽप पुर्वधानम् । भातीयपदित्येके ।
___“नामिनोऽकलिहले:” [ ४,३,५१ ] इति वृद्धौ पटुमाचष्टे करोति वा पटयति ।
अन्त्यस्वरादिलेपे च पटयति । मपीपटत्, अत्र पूर्व१०८ पटि-धातोरूपाणि ॥
मेवे कारस्य वृद्धो कृतायामन्त्यस्वरादिलेोपे समानले/पामावात् १ पटय-ति त: तिसि यः थामिाव: म:
"असमानलेोपे." [४, १,६३) इति सम्वद्भावः अन्ये २ पटये-त् ताम युः । तम् त यम् व म
तु नाम्नो वृदेमनिच्छन्तः समानापित्वाम् सन्वद्भावाभावे ३ पटय-तु/तात् ताम न्तु "/तात् तम् त नि वाम
-अपपटत् इति मन्यन्ते ।।
भूयन्ते
भूयेच
Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
ભાવ-કર્મણો કંયા
xxxxxXMXXNKxxxxxxxxxxxxxxxx १ भू सत्तायाम् ॥
भूयतें
भूयेते ભાવે રૂપ
भूयसे भूयेथे
भूयध्वे
भूयावहे भूमामहे १ वर्तमाना भूयते २ सप्तमी/विध्यर्थ-भूयेत
२ सप्तमी/विध्यर्थ३ पञ्चमी/आज्ञार्थ-भूयताम्
भूगेत भूयेताय भूरोरन् ४ हस्तनी-अमूयत
भूयेथाः भूयेथाम भूयेवम् ५ अद्यतनी-अभावि
भूयेवहि भूयेमहि ६ पराक्षा-बभूवे
३ पञ्चमी/आज्ञार्थ७ आशी-भाषीष्ट/भाविपीठ
भूयताम भूगेताम् भूयन्ताम् ८ श्वस्तनी-माविता/भविता
भूचस्व भूयेथाम् भूयध्वम् ९ भविष्यन्ती- भाविष्यते/भविष्यते
भूग भूयावहै भूयामहे १० क्रियातिपत्तिः-प्रभाविष्यत/अभविष्यत
४ शस्तनीभावे च युष्मदस्मत्सम्बन्धिनोः कर्तृ'कर्मणारभावात् अभूयत अभूयेताम् अभूयन्त प्रथममेव त्रयं भवति, तत्रापि साध्यरूपत्वान् संख्यायोगा अभूयथाः भभूयेथाम् अभूयध्वम् नास्तीति पौत्सर्गिकमेकव, तस्य संख्यानपेक्षत्वात् । भभूये
भभूयावहि
मभूयामहि एवमन्यत्रापि ॥
५ अद्यतनीनिपाताश्चोपसर्गाश्च धातयश्चेत्यमी त्रयः
ममावि ममाविषाताम | मभविषाताम् अनेकार्थाः स्मृताः सर्ने पाठस्तेषां निदर्शनम् ॥ १ ॥
प्रभाविषत/ अभविषत ईत्यनेकार्थतायामन्तिरे कर्मणि
अभाविष्ठाः/अभविष्ठाः अभाविषाथाम /मभविषायाम्
अभाविड्दवम् / अभाविढ़वम् /प्रभविड्दनम् १ वर्तमाना
अभविदवम् अभविश्वम्

Page #178

बभूवे
बभूवे
નામધાતુ પ્રક્રિયા अभावपि प्रविषि अभाविष्यहि प्रभविश्यहि
अदायि/अदि-घाताम् पत था: पाथाम् इदम् / हवम् अभाविष्महि भभविष्महि
वम् षि वहि महि ६ पराक्षा
६ दद-ए आते इरे इषे आये इध्ये ए इबहे इमहें बभूवाते बभूविरे
७ दायिषी-ठ यास्ताम् रन ष्टा: थास्थाम् दवा /ध्वम् बभूविषे बभूवाथें बभूविस्वे/बभूविश्वे
य वदि महि बभूविवहे बभूविमहे
दासी-ठ यास्ताम रन् ष्ठाः यास्थाम् ध्वम् य बहि महि ७ आशी:
८ दापिता/दाता-" रौरः से साये चे हे स्वहे स्महे भावधीठ/भविशीष्ठ माविशयास्ताम् /भविषी स्तर
९ दायिष् दास्-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये भाविषीरन /भविषीरन्
यावहे यामहे भाविषी ठाः/पविषी'ठाः भाविषीं यास्थाम / भविषीयास्थाम् । १० अदायिम् | अदास्-यत येताम् यन्त यथाः येथाम् भाविषीदवम् भाविषीऽवम् भविधीढ़वम् / भविषीध्वम्
यध्वम् ये यावहि यामहि माविषी/भविषीय भाविषीवहि भविषीवहि भाविधीमहि भविधीमहि
२१३ पठ [पठ् ] व्यक्तायां वाचि ॥ ८ श्वस्तनी
१ पठ-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे भाविता/ भविता भाषितारी/भवितारो भावितार:/भवितार:
२ पठय-त याताम् रन् था: याथाम् घम् य वहि महि भावितासेमारतासे भावितासाये भवितासाथे
३ पळू-यताम् येताम यन्ताम यच येथा यधर ये भाविताध्वे/भविताश्वे
यावहै यामहैं भाषिताहे - विताहे भावितास्वहे/भवितास्वहे
४ अपटू-त येताम् यन्त यथाः येथाम् यवम् ये भावितास्महे / भावितास्महे
वहि यामह ९ भविष्यन्ति
५ आटि/अपठि-पाताम् पत ष्ठाः पाथाम् इद्भवम् भाविष्यते/भविष्यते भाविष्येते/माविष्येते
धम् णि वहि महि भाविष्यन्ते/भविष्पन्ते
६ पेठू-ए आते इरे इथे आथें इवे ए इहे इमहे भाविष्यसे भविष्यसे भावि येथे भाविधेये मानवश्वे/भविश्यच्चे ७ पठिपी- प्यास्ताम रन् ष्ठाः यास्था धन्य हे महि भाविष्ये/भविष्ये भाविष्यावहे भविष्यावहे
८ पठिता-" रौर: से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे १० किशतिपत्ति
९ पठित-पते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे अभाविपत समाविपत अभा वेध्येताम् अभविश्येताम् । १० अपटिय-यत येता यन्त यथा: येथाम यधम ये अभाविष्यन्त/अभाविपन्त
यावहे यामहे अभाविष्यथा | ममाविष्यथा: अभाविष्येथाम् समाविध्येथाम् अभाविध्यःवम / अभविष्यध्वम्
४९५ दृशं [दृशू] प्रेक्षणे । अभाविष्य भविष्ये प्रभाविध्यावहि अमविण्यावहि
१ दश-यते ते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे अभावियामहि / अभविष्यामहि
२ दृश्येत याताम् रन् था। याथामवम् य वहि महि ७ दाम [दा] दाने ।
३ दृशु-यताम येताम् यन्ताम् यच येथाम् यध्वम् री १ दी-यते येते यन्ते यसे येथे यवे ये यावहे यामहे
यावहै यामहे २ दीये-त याताम् रन्थाः याथाम् एवम् य वहि महि । ४ अदश-यत येताम् यन्त यथा: येथाम् वध्वम् ये ३ दी यहा येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम् यै
यावहि यामहि यावहै यामहे
५ अदर्शि-" पाताम् पत ठा: पाथाम् इद्भवम् /वम् ४ प्रदी-यत येताम् यन्त यथाः येथाम् यवम् ये
गि ध्वहि महि यावहि यामहि
अदर्शि-अह-श्राताम् क्षत ठाः क्षाधाम छाम् /गड्वम् ५ अनाधि--" पाताम् षत ठा: पाथाम् इदम् /ढवम्
क्षि श्वहि महि पि वहि महि
६ दश-ए आते इरे इथे आथे इध्ये ए इवहे इमहे

Page #179

11४
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા ७ दर्शिषी, दक्षी -ट यास्ताम् रन् ठा: यास्थाम् ध्वम् । ८ कामयिता/कामिता/कमिता-” रौ र से साथे ध्ये य व हे महि
हे स्वहे स्महे ८ दर्शिता-द्रष्टा-" रौ र: से साथे "वे हे स्वहे स्महे
यते येते यते यसे येथे ९ दर्शिः द्रक्ष-यने शेते यन्ते यसे येथे यध्वे ये
यध्वे ये यावहे यामहे यावहे यामहे
१० अकामयिष् अकामिण / अमिष्-यत येताम् यन्त १० अर्शिम् अद्रक्षु-यत येताम् यन्त यथाः येथाम्
येथाम् यध्वम् ये यावहि यामह यध्वम ये यावहि यामह
८८८ डुग् [क] करणे । ७८६ डुलभिवू [लभू ] प्राप्तौ ॥
१ कि-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे १ लभ यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे ।
२ क्रिये-त याताम् रन थाः याथाम् धम् य वहि महि २ लभ्ये-याम रन् था: याथाम् ध्वम् य वहि महि | ३ कि-यताम् येताम् यन्ता यत्व येथाभू यध्वम् यै ३ लभ-यता योताम यन्ताम् यस्व येथाम् यश्वम् ये
यावहै यामहै यावहै यामहै।
४ अक्रि-यत येताम् यन्त यथा: येथाम यध्वम् ये ४ अलभ् यत योताम् यन्। यथा योथाप यवम्
यावहि यामहि वात्रहि यामह
५ अकारि-" पाताम् पाठापाथान इहवा /का/दवम् ५ अलाभि/अलग्भि अल सालाम सन बधा: साथाम्
घि वहि महि वम /ब्दवम पिस स्वहि महि ।
अकारि,अकृ-घाताम् षत था: षायाम् इवम् दवम् ६ लेभ ए आते इरे इषे आथे ३४३ ए इवहे इमहे
पि ध्वहि महि ७ लासि-ट पास्ताम् रन् ष्ठाः यास्थाम् वम् य वहि महि
६ च-के काते क्रिरे कृषे काथे कृढवे के कृवहे कृमहे ८ लव्धा " रौर: से सथें ध्वे हे स्वहे स्महे
७ कारिपी-ट यास्ताम् रन 'ठा: यास्था दूवम् /ध्वम् ९ लप्सू-कते येते यन्ते से येथे यध्वे ये यावहे यामहे
य वहि महि १० अलासु-यत येताम् यन्त यथा: रोयाम यध्वम ये
कृपी-ष्ट यास्ताम् रन् 'ठ': यास्थाम् वम् य वहि महि यावहि यामहि
८ कारिता-क-" गैर: से साथेचे हे स्वहे रहे ७८९ कमूड [कम् ] कान्तौ ॥
९ कारिष-करिषु-यते येते यन्ते थसे येथे यध्वे ये १ का-कम-रतें येतं यन्ते यसे येथे य वे रो यावहे यामहे
यावहे यामहे २ काम्ये कम्ये/त यातान रन् थाः याथाम धम य वहि महि | १० अकारिष्-अकरिष्-यत येताम् यन्त यथाः येथाम् ३ काम/कप-यता योताम यन्ताय यस्व दोशम यवम
यध्वम् ये यावहि यामहि ये याय यामहे ४ अकाम्-अकर-यत येताम यन्त यथाः येथाम यध्वम्
८९२ डुपची [पच्] पाके । ये यावहि यामहि
१ पच-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे ५ अकामि,अकामयि-पाताम घत ठा. पाथाम इइवम् २ पच्ये-त याताम् रन था: याथाम् वम् य वहि महि
ढवम् /घम बिहि महि ३ पच्-यताम येताम् यन्ताम यस्व येथाम यवम् अक गि,अकामि-अकमि पालाम पत 'ठा: पायाम्
यावहै यामहै दनम् /हवन /पनि यहि महि ४ अपच्-यत येताम् यन्त यथाः येथाम् यध्वम् ये ६ कामया-चक्र ई. । बभूवे इ । माहे ।
यावहि यामह चकर ए आले इरे इपे साथ इवे ए इवहे इमहे ५ अगचि,अप-झाताम क्षत क्याः क्षायाम् गड्ढ़वम् / ७ कामयिषीष्ट यास्ताम् रनष्ठा यास्थाम दवम् /धम
ग्धम् क्षि वहि महि
६ पेच्-ए आते इरे इषे बाथें इधे ए इवहें इमहे क.भिपी/नमिपी ट यास्ताम् रन् 'ठा: थास्थाम ७ पक्षी-ष्ट यास्ताम रन ष्ठा: यास्थाम् घम य बहि महि म् य वहि महिं
८ पक्ता-" रौ रः से साथे 'वे हे स्वहे स्महे

Page #180

ભાવ-મણે પ્રક્રિયા
११५
९ पक्ष-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे १० अधानिष् /अहनिषू-यत येताम यन्त यथाः येथाम् १० अपक्ष यत येताम् यन्त यथा: येथाम् यध्वम् ये
यध्वम् ये यावहि यामहि यावहि यामहि
११२७ दुहींक [ दुइ ] क्षरणे । ९१३ खनूग [ खन् ] अवदारणे । १ दुह-यते येते यन्ते यसे येते यवे गे यावहे यामहे १ खा/खन-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे
२ दुह्य-त याताम् रन् याः याथान ध्वम् य वहि महिं
३ दुह-यताम् येताम् यन्ताम् 'यस्व येथाम् यध्वम् गै २ खाये खन्ये-त याताम् रन थाः याथाम् वमय वहि महि
यावहै यामहै ३ खा/खन्-यताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम्
४ अदह-यत येताम् यन्त यथाः येथाम् यध्वम् ये गै यावहै यामहे
यावहि यामहि ४ अखा/अखन्-यत येताम् यन्ताम् यथाः येथाम् यध्वम् ये यावहि यामहि
५ अदाहि,अधु-क्षाताम क्षन्त क्षथाः/अदुग्धाः अधुक्षाथाम् ५ अखानि,अखनि-षाताम षत ष्ठाः पाथाम् इद्भवम् /
मदुग्ध्वम् / अधु-क्षध्वम् क्षि अदुहबहि/ अधुक्षा-वहि महि
६ दह-ए बाते इरे इथे आथे इ.चे इहवे ए इवहे इमहे बम षि वहि महि ६ चख्न-ए आते हरे इषे आथे इवे ए इवहे इमहे
७ धुक्षी-ष्ट यास्ताम् रन ष्ठा: यास्थाम् ध्वम् य वहि महि ७ खनिपी ष्ट यास्ताम् रन् 'ठाः यास्थाम् वम् च वहि महि ।
८ दोग्या-" रौ रः से साथे घे हे स्वहे स्महे
९ धोक्ष- यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये ८ खनिता-" रौर: से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे ९ खनिपु-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये याबहे यामहे
यावहे यामहे १० अखनिष्-यत येताम् यन्त यथा: येथाम् यध्वम्
१० अधोश्-यत येताम् यन्त यथाः येथाम् यवम् ये
यावहि याममहि ये यावहि यामहि
१२३० शमू [ शम्] उपशमे । ११०० हन का हन] हिंसागत्योः ।
१ शम-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे १ हन्- यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे | २ शम्ये-त याताम् रन था: याथाम् घम् य वहि महि २ हन्ये-त यालाम् रन् था: याथाम् ध्वम य वहि महि
| ३ शम-यताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम् गै ३ हनु-यताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथा यध्वम् यै
यावहे यामहै यावहैं यामहे
४ अशम-यत येताम् यन्त यथाः येथाम् यध्वम् ये ४ अहन्-यत येताम् यन्त यथा: येथाम् यध्वम ये
यावहि यामह यावहि यामहि
५ अशभि-" षाताम षत ठा: पाथाम इवम् /ध्वम् ५ अधानि-" पाताम् षत ठाः षायाम् इदम् |
षि वहि महि वम् षि वहि महि
६ शेम-ए आते इरे इषे आथे इवे ए इबहे इमहे अधानि,अह साताम सन : साथाम् वम् इहवम्
७ शमिषी-ठ यास्ताम् रन् ष्ठाः यास्थाम् ध्वम् य वहि महि सि स्वहि सहि
८ शमिता-” रौस से साथे ध्वे हे स्वहे स्महे अवधि-" पातम् षत ठाः पाथाम् ध्वम् इदम्
९ शमिषू -यते येते यन्ते यसे गेथे यध्वे ये यावहे यामहे षि वहि महि
१० अशमिष्-यत येताम् यन्त यथाः येथाम् यवम् ६ जन-ए आते इरे इथे आथे इवे ए इवहे इमहे
ये यावहि यामहि । ७ धानिपी वधिषीष्ट यास्ताम् रन् ठा: यास्था बम् १२६५ जनैचि [जन् ] प्रादुर्भावे । य वहि महि
१ जन /जा-यते येते यन्ते यसे येथे यो ये यावहे यामहे ८ धानिताहन्ता-" रौर: से साथें ध्वे हे स्वहे स्महे | २ जन्ये जाये-त याताम रन थाः याथाम् वम् य वहि महि ९ धानिष् /हनिष्-यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये |
३ जन् |जा-यताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम् यावहे यामहे
ये यावहै यामहैं

Page #181

११६
४ अजन् / अजा यत येताम् यन्त यथाः येथाम् यध्वम् ये यावहि यामहि
५ अजनि षाताम् पत ष्ठाः षाथाम् ड्रद्रवम् / श्वम् षिष्वहि ष्महि
६ जन ए आते इरे इषे आयें इध्वे ए इत्र हे इमहे ७ जनिषीष्ट यास्ताम् रन् ष्ठाः यास्थाम् ध्वम् य वहि महि ८ जनिता रौर से साथ ध्वे हे स्वहे स्महे ९ जनिष्यते येते यन्ते यसे येथे यश्वे ये यावहे यामहें १० अजनिष्यत येताम् यन्त यथा येथाम् यध्वम् ये यावहि यामहि
35
१४८६ भओ [भ] आमर्दने
।
१ भजु यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे २ भज्येत याताम् रन् थाः याथाम् मू य वहि महि ३ भज-याम्येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम् यै यावहै याम हैं
४ अभज्यत येताम् यन्त यथाः येशम् भव ये यावहि यामहि
५ अभाजि / अभञ्जि - अभडू क्षाताम् क्षन्त कृथाः क्षाथाम् / / गूढ़ क्षि वह महि ६ बभञ्ज-ए भातें इरे इषे माथे इब्वे ए इकडे इम ७ भी ष्ट यास्ताम् रन ष्ठाः यास्थाम् ध्वम् य वहि महि ८ भङ्गका-" रौर से साथ ध्वे हे स्वहे स्महे ९ भक्षू यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावदे यामहे। १० अभक्षु यत येताम् यन्त्र यथा येथाम् यध्वम् ये यावहि यामहि १५०० षयी [ सन् ] दाने ।
१ सन् / सा-यते ते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे २ सन्ये/ साये - त याताम् रन था : याथाम् ध्वम् य वहि महि ३ सन् / सा यताम्] येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम् यै यायाम हैं
४ असनू / अलायत येताम् दन्त यथाः येथाम् यम् यावहं या महि
५ अमानि असनिषाताम् पन ष्ठाः अषाथाः / प्रस्था: असनि- प्राथाम हृद्भवम् षिवहि महि ६ सेन्-ए आते इरे इषे आथे इध्वे ए इबहे इमहें सनिषीष्ट यास्ताम् रनू 'ठाः यास्थाम् ध्वम् य वहि महि
श्रीमन्त
の
-

સન્ત
1
મભિનક લઘુપ્રક્રિયા
८ सनिता " रौ रः से साथे वे हे स्वहे स्महे ९ सनिप् यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे १० असनिष्यत येताम् यन्त यथा: येथाम् यध्वम् यें यावहि या महि
१४९९ तनूयी [ तन् ] विस्तारे |
१
तन् / तायते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे २ तन्ये/ तायें - त याताम् रन् था: याथाम् ध्वम् य वहि महि ३ तन् / ता-यताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यश्वम् ये यावहै याम
४ अतन् / अता-यत येताम् यन्त यथा: येथाम् यध्वम् ये यावहि या महि
५ अतानि, अनि -षाताम् षत ष्ठाः अतथाः / अतनिषाथाम् इदम् / ध्वम् षि वहि महि
६ तेनू - ए आते इरे इषे आये इध्वे ए इवहें इम ७ तनिषीष्ट यास्ताम् रन् ष्ठाः यास्थाम् ध्वम् य वहि महि ८ तनिता " गैर से साथ ध्वे हे स्वहे स्महे
९ तनिष्यते येतें यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे १० अतनिपू-यत येताम् यन्तु यथा: येथाम् यवमू ये यावहि यामहि
१५१७ ग्रहीश [ ग्रहू ] उपादाने ।
१ गृह - यते येते यन्ते यसे येथे यध्वे ये यावहे यामहे २ गृह्यताम्रन् थाः याथाम् ध्वम् य वहि महि ३ गृहू - यताम् येताम् यन्ताम् यस्व येथाम् यध्वम् ये यावt याम है
४ अग्रह - यत येताम् यन्त यथा: येयाम् यध्वम् ये यहि महि
५ अग्राहि, अग्राहि / अग्रहीं - बाताम षत ष्ठाः षाथाम् इढ़वम् / द्रवम् ध्वम् षिष्वहि ष्महि
६ अगृह-ए आते इरे इषे आथे इवे / इको ए इत्र हे इम ७ ग्राहिपी ग्रहीपी-ष्ट यास्ताम् रन् 'ठाः यास्थाम् ८ ग्राहिता / ग्रहीता - " रौ रः से साथे की हे स्वहे स्म ९ प्राहि / ग्रहीष्यते येते यन्ते यसे येथे यध्ये ये
याव
१० अग्राहि / अग्रहीष्यत येताम् यन्त यथाः येथाम् यम् यै यावहि यामहि મન્ત, ય-કુંભન્ત નામધાતુ અને ભાવ-કમણા છ પ્રક્રિયાની રૂપાવલી સમાપ્ત

Page #182

ધાતુ પાવડર
-
(णिान्त) | (सनन्त) अम् १२२ मट्
| धातु ३uel अनुभ (यस्त) । (यल्लुबन्त) | (नामधातु) | (माक्र्मणा)
1५४मप्सराय कम् 1५५ | अर्थापि ॥
1६४
1५४] प्रशनार
माय 11.
गम
प्रश्न
144
| अश्वस्य
अश्वीय
| इदंकाम्य 1५७
एताद
14
ओबाय
गल्म
1५८
गय
गन्ध
१६.
तपस्य
१५८
रम
दचिस्व
६४
दयस्य
१८शन
नमस्व
12
पटि
पयस्व
.
पयाय
सिंधू १२ स्वा १.७ स्फाय १२.
स्वप् १२८
पुक्रीय
१७
इन
लोहिताय 181

Page #183

१६८
इदन्तु अहार
(१)
भू है.
(५) र भू.
63)
भू
(४) हेत्वथ' है.
(v) wit
(६) ५. (७)...
(८) भविष्य तरि
((6)
(10) (११) विद्यार्थी है.
(१२)
(13)
(१४)
(14)
١٤}
है
* ષ્ઠિ
(१७) ' -
(१८)
(१७) म
(-) 04-198
(२१)
(२)
(२३) शिवथ

પ્રત્યય
क्त
क्तमत्
चत्वा
तुम्
कामु
कान
कान
स्यत्
स्वमान
स्यमान
तथ्य
अनीय
2105
धण्यकप
कू
तृच्
अचूड-क
शतृ
आनत
"
घरमा
किंत
DIVYAHEM
अनट
तन्
DIVYAHEM DIVYAHEM
હઠન્ત માલા
DIVYAHEM DIVYAHEM फुड
धातु
(१) अद्
जग्ध
जग्धवान्
जग्ध्वा
अनुपू
दक्षिवान्
आदिवान्
जक्षाण /
आदान
अत्स्थन्
अत्स्यमान
अक्तध
अनीय
आद्य
आदक
व्यत्ता
अद
कदन्
*द्यमानम्
घास:
दनम्
अता
अद्मः
(२) अचू
अर्चित
अर्चितवान्
अविवा
अचितुम्
आनन्
आनर्चान
व्यचिष्यन्
अर्चिष्यमाण
● चिय
अच्य
अक
कबिता
अच
चन्
अर्च्यमान
अचः
अर्चिति:
अनम्
अर्चिता
(3) शू

अष्ट
अष्टवान्
अष्ट्वा /
अशिवा
अनुम /
अशितुम्
आनशानः
आनशान
અભિનવ વધુપ્રસિ
अरुपमाण
अशिष्यमाण
1
"
23
अव्य/ अशितव्य
अशनीय
आश्व
अशक
भा/ भलि
अश
अनुपान
अश्यमान:
शः
षष्टिः / मशितिः
अशनम्
अष्टा
अशिता
(४) अश् ग
मशित अशितवान्
अशिस्मा
अशितुम्
आशिवस्
आशान
अशिष्यन्
अशिष्यमाण
अशिव्य
अशनीय
आश्य
आशक
अशिता
अश
अम्जन
अश्यमानः
भाश:
अशितिः
भू-भूत સબ – સબંધક
प - पक्षा व - वर्तमाना
ल - लविष्य
નોંધ :- માજ ૨૩ ક્રમાંક મુજબ કૃતા નોંધેલ છે તેથી પ્રત્યેવાની નોંધ હવે પછીના
પૃષ્ઠોમાં કરેલ નથી.
अशनम्
अशिता

Page #184

કૃન્ત માલા
કુન્ત પ્રકાર
[1] हम लू है. [२] और
[2] संघट
[४] त्वथ है. [4] ५.४र्तरि लू
[1]
333 3203
[७] ि [८] भविष्य तरि
[4]
"
[1]
[11] विद्यार्थी है.
"
11
[१४] सुयम
[१५]
मम भविष्यमाणन्
हे
भाविष्यमाणम्
[18]
[१७] वित. है.
[1]
[१७] म [२०] आर्थ
[1]
„
[2]
[२४] शीझाद्यथ* ४
2
(५) अस्
भूनः
भूतवान्
भूत्वा
भवितुम्
बभूवान्
बभूवानम्
भविष्यन्

भवितव्यम्
भवनीयम्
भाग्यम् /
भव्यम्
भावक:
भविता
भवः
सन्
भूयमानम् भवः / भावः
भूति:
भवनम
भविष्णुः भूष्णु / भावुकः
(१) उद्+इ
उदितः
उदितवान्
उदित्य
उदे तुम्
उदीयिवान्
-
उदीयानम्
उन्
उदायक:
उदेता
उदेष्यमाणम् अध्येष्यमाणम्
उदायिष्यमाणम्
उदयः
उदयन
उदतव्यम् अध्येयम्
उदयनीयम्
अध्ययनीम्
उदेम्
अध्येयम्
-
(७) अधि + इंक
अधीतः
अधीतवान्
अधीत्य
उदीयमानम्
उदयः
उदितिः
अध्येतुम्
अधीयिवान
उदयन
उदेता
अधीयानम्
अध्येष्यम्
अध्यायकः
अध्येत
अध्ययः
अधियन् / अधीयन
अधीयमानम्
अध्याय:
अधीति:
अध्ययनम्
व्यध्येता
(८) अधि + इ ङक् (८) इण्कू
अधीतः
इतः
अधीतवान्
इतवान्
अधीत्य
इत्वा
एतुम्
ईथिवान
अध्येतुम्
अधीवन:
अधीयान:
अध्येष्यमानः
अध्येष्यमाणः

अध्येतव्यम्
अध्ययनीयम्
अध्येयम्
अध्यायकः
अध्येता
अध्पयः
अधीयान:
अधीयमानः
अधीत्
अधीति:
अध्ययनम्
अध्येता
ईयानम्
एप्यन्
एष्यमाणः
एव्यम्
अयनीयम्
इत्यम् - एयम्
आयकः
एता
अयः
यन्
॥ अर्हम् ॥
પરિશિષ્ટ : ધાતુ અને પ્રત્યયના અનુબંધનું ફળ – વિવેચન સહિત
૧૯
ईमानम्
अथ: / इत्या
इति
अयनम्
एता
अय / इत्वरः
अनुभ धनी व्याख्या- 'अनुबध्यंते कार्यार्थे संबध्यते इत्यनुबन्धः मे व्युत्पत्यर्थ ने अनुसारे અમુક કા* માટે જે ચેોજાય - જોઢય તે અનુબંધ અર્થાત્ ઉદેય અવસ્થામાં જે આપેલ હોય છતાં પ્રચામ અવસ્થામા જે ન દેખાતા હૈય તે અનુબંધ કહેવાય છે
अकार अकाररूप अवर्ण संधी के प्रथम हा तेभ्यारणमा भावे अर्थात् अकार अनुबंध सुमहारी उभ्यारण भाटे लगते है तक (तक् ) हसने ॥
પ્રત્યયની આદિમાં इद् प्रत्ययना निषेध यावे मां बता ना हारना निषेत्र प्रत्यय पर छा इट्न निषेधवारी हूर्णः बेमन
आकार ते त ने क्तत्रतु तुनी
अर्थात् आकार छमडे - हुछ हूछू ) कौटिल्ये' मे पातु क्त कातु हूर्णवान् प्रयोग सिद्ध था.

Page #185

10.
કૃદન્ત પ્રકાર
(१) हम शिलू है.
(२) उतरि लू है.
(3) संबंधभू
(४) हेत्वथ है. (५) परिभू है. (१) ५.
।।5।।
(10)
(७) प.म (८) भविष्य तरि
(*)
3 :: 1 :
"
(११) विद्यर्थी
(१२) (13)
(१४) तृ सून्यम
(14)
(१६)
(१७) तर वर्त है.
કમણિ
+3
"
33
".
(१८) (१८) मशि
(२०) भावार्थ ४
(२१)
(२२)
(२३) शिसाद्यथ

(1.) इक्षू
ईक्षित:
ईक्षितवान्
ईक्षित्वा
ईक्षितुम्
ईक्षाकाण:
ईक्षाम्बभूवान्
क्षमावान्
ईक्षाञ्चाणम्
-
ईश्यः
ईक्षक:
ईक्षिता
ईक्षः
(11) इब्
ईक्षमाणः
ईक्ष्यमाणम्
ईक्षा
इष्ट:
इष्टवान्
इष्ट्वा
एषित्वा
(?)
ईक्षणम्
ईक्षिता
एष्टुम्
ईषिवान्
ईक्षितम् एषितव्य:
ईक्षणम
एषणीयः
एष्य:
एषक:
एषिता
इषः
इच्छन्
ईषाण:
एषिष्यन्
ईक्षिष्यमाणः
ईक्षिष्यमाणम् एबिष्यमाण: कथयिष्यमाण:
-
इष्यमाणः एष: / इच्छा
इकार थी आत्मनेप बाय छे. આત્મનેપદના પ્રત્યે લે છે. તે પ્રત્યાદિ.
(१२) कब्
कथितः
कथितवान्
कथयित्वा
"
कथयितुम्
कम्
कथयाञ्चकृवान /
चक्रवान्
कथयाम्बभूवान् चक्राण:
कथयाञ्चक्रणः
कथयिष्यन्
कथयितव्यः
कथनीमः
कथ्यः
कथकः
कथयिता
कथः
कथवन्
इष्टि:
कथना
एषणम्
कथनम्
एषिता / इच्छुः कथयिता / कथकः
मडे - ककि ( कक्कू ) लौल्ये'
कथ्यमान
कथा
(१३) कृ
कृतः
कृतवान
कृत्वा

चक्राणः
करिष्यन्
-
करिष्यमाणम्
करिष्यमाणम् । करिष्यमाणम्
कर्त्तव्यम्
करणीयम्
कृत्यम् / कार्यम्
कारकः
कर्त्ता
અભિનવ લઘુપ્રતિ
(१४) कृत्
करः
कुर्वन्
कुर्वाण:
क्रियमाणम्
कारः / कृत्रिमम
क्रिया / कृत्या
कृत्तिः
कृत्तः
कृत्तवान्
कर्तित्वा
कर्तितुम्
चकृत्वान्
चकृतानः
चकृतान:
कन
कर्तिष्यन् कर्त्स्यमानः
/ कर्तिस्यमाणः कर्त्स्यमानः
/ कर्तिष्यमाणः
कर्तितव्यः
कर्तनीयः -
कृत्यः
कर्तकः
कर्तिता
कृतः / कर्तनः
कृन्तन् कृत्तमानः
कृत्यमान
कृत्
कृतिः
कर्तनम्
कर्तिता
ईकार थी उभय ( पट्टी प्रत्यये ) थाय छे अर्थात् ईकार अनुसंधान धातु उपपरी महेशाय छे.
- 'भजी (भ) सेवायाम्' यद्धि ईकार होवाथी परस्मैपट्टी ते
आत्मनेपछी (रोम उभयपदी) प्रत्यये।
थाम के भजति, भजते त्याहि
करणम्
कर्ता/चक्रि:
हि इकार ना अताये धातु

Page #186

કૃદન્ત માલા
ફેન પ્રકાર
[1] . [+] [3] सं
E 2200 2 2
[४] त्वथ
[4] तर
[0] .. [८] भविष्
[]
.
1.
।।
[2]
[१८]
[11] विद्यय है.
[12]
[1]
[१४] सुर
"
[14]
[1]
[१७] वर्त..
गुरस्यमान्
મણિ कोत्स्यमान
A:
"
[२०] भावार्थ
[21]
[+]
[20] Menon's

..
(१५) ध्
वृद्धः
कृद्रवन्
कृदूध्वा
क्रोम्
चुकुध्वान्
चुधानश्
क्रोत्स्यन्
क्रोषधम्
क्रोधनीयम्
क्रोध्यम
क्रोषकः
कोषा
क्रमः
७
मध्यन
(११) कृष्
कृष्टः
कृष्टवान्
कृष्ट्वा
कष्टुम /
कष्टुम
चकण्वान्
-
चकृषाणम्
ऋक्यत /
कत्
11
क्रयमाणम / कर्षमाणम्
|
कष्टव्यम् /
कायम
कर्षणीयम्
कृष्यम्
कर्षकः
कर्श / क्
कृषः
कर्षन्
कर्षमाण
माना
श्यमानम्
क्रोधः / धू वर्ष
क्रुद्धिः
क्रोधनम
क्रोधा
कोपनः
कृष्णमान
64
स्कार ते
'उदिता: स्वरान्नोन्तः "
पर नारामा
उकार
कृच्छूजीवने 24 उदित् होवाथी नाम
સિડિક થાય છે.
कृष्टिः
कर्षण
ऋष्य
क
(७) कॄ
कीर्णः
कीर्णवान्
की
करीतुम् /
करितुम
चिकी बन
चकिराणः
करिष्यन् /
करीभ्यन्
[ I
करिष्यमाणम्
करिष्यमाणम्
कारीष्यमाणम्
करितब्य:
करीषः
करणीयः
कार्यम्
कारकी
करीता / करिता
किरः / की 2
किरन्
कीर्यमाणः
कीरः
कीर्तिः
करणम्
करीता
-करिता
(१८) कृत्
कीर्तिताः
कीर्तितबा
कीर्तयित्वा

कीर्तयितुम्
कीर्तया वान
कीर्त पाञ्चाप्यः
कीर्तयिष्यन्
। ।।
कीर्तयिष्यमाण:
कीर्तयितव्यः
कीर्तनीयः
कीर्त्यः
कीर्तक:
कर्तयिता
कीर्तः
कीर्तयन
कीर्त्यमानः
कीर्तना
कीति:
कीर्तन प
कर्तयिता
कीर्यकः
10%
(१८) क्लृप
क्लृप्तः
क्लृप्तवान
क्लृप्त्वा /
कल्पित्वा
कल्प्तुम्
कल्पितुम्
चक्ऌपान:
चक्लृपान
कल्पयन
कल्पस्यमानः कल्पिष्यमाणः
कल्प रुपमानम् करिष्यमाणर
कल्पितभ्यः
कल्पनीय
कल्प्यम
कल्पक:
कल्पिता
कल्पः
कल्पमानः
क्लृप्यमानम
कल्पः
क्लृप्तिः
कल्पनम्
कल्पिता
- कल्पनः
सूत्रभी उदित् याने उकार अनु धवाजा धातुना स्वस्था सूत्री नकार आश्रम 'तकू-तन्क्त ने
- "तकु (त) तङ्कृति प्रत्याहि रूपानी

Page #187

કૃદન્ત પ્રકાર
(२०) ऋम्
(31) क्री
(२२) क्रीड्
। (२३) क्लिद्
(२४) क्षुष
ऋतुम्
क्रान्तः क्रीतः
क्रीडित क्लिन्न:
क्षुधितः (१) 'R . क्रान्तवान् क्रीतवान्
क्रीडितवान् क्लिन्नवान् क्षुधितवान् (a) संग
क्रान्त्वा क्रीत्वा क्रीडित्ता क्लिया
क्षुधित्वा
-क्लिदित्वा -क्रमित्वा
-क्लेदित्वा (४) वय | ऋमितुम्
क्रीडितुम् क्लेदितुम /क्लेत धुन (५) ५. Ret चक्रन्यान चिक्रीवान चिक्रीडानः चिक्लिद्वान् चुक्षुभ्वान् चिक्रियाणः
चिक्लिदानः चुक्षुधान (७) ५. लि. | चक्रमाण: चिक्रियाण चिक्रीडान: चिक्लिदानः चुक्षुधान (८) यि तR | ऋमिष्यन् ऋष्यन् क्रीडियन् स्लेदिष्यन् क्षेोत्स्यन्
क्लेश्यन् कंस्यमानः ऋष्यमाणः
क्लेदिप्यमाणः शोत्स्वमान
-क्लेत्स्यमाणः कंत्यमानम् केष्यमाणः मीडिष्यमाणम् क्लेदिष्यमाणः क्षेत्स्यिमान -कायिष्यमाणः
-क्लेस्यमाणः क्रमियतन्यम् ऋतव्यः
पीडिया क्लेदितव्यम क्षेोद्धम्पन
-क्लेचायम (१२) क्रमणीयम् कपणीयः कीडनीयम् क्लेदनीयम्
सोधनीवर (१४) ... .. काम्पा क्रम/क्रया
कीड्यम्
क्लेद्यम क्षोध्यम् (१४) 'स्या क्रमका क्रायक:
कीहकः क्लेदकः क्षेोधक: क्रमिता क्रेता
क्रीडीता क्लेदिता/क्लेचा क्षोद्धा (18) ,
क्रमः क्रयः
चिक्लिदः क्षुधः (१७) R ... कामन क्रीडन् बिलधन्
क्षुध्यन् क्रममाणः कीणान:
क्लिद्यमान क्षुध्यमान (16) मालि.. क्रम्यमाणम् क्रीयमाणः क्रीड़पमान क्लिद्यमानम् क्षुबमान (२०) भावाय क्रमः क्रया/क्रीत्रिमम क्रीडा
क्लेदः क्रान्तिः क्रीतिः क्रीडितिः क्लित्तिः
क्षुधिः क्रमणम् कयणम्
क्रीडनम् क्लेदनम्
क्षेोधनम् (२७) शिक्षा क्रमिता कता
क्रीडिता ग्लेदिता क्षेोद्धा
आक्रीडी -क्लेता क्षेोधुकः ऊकार . क्त्वा प्रत्५५नी मामा इट् (NR) वि .२ से.-कचू (बब्च) गतो,' मा धातु ऊदित् पाया “उदितो वा” में स्त्रया इट् GिEET ५० कच्क्वा ' AG इट् न ने सारे वक्त्वा मे २५ या५ भने इद रामे सारे (क्वा पेि किंतु या ain) चचित्वा भने वश्चित्वा सेवा की यायछे
ऋकार का प्रत्यय (= ५२ णि प्रत्यय) Rwti ऋदित् (ऋ भनु ) धातुमाना Bान्य (२५२) माहेश यता नयो मा-'भोख (ओखू) शेषणालमर्थयोः' मा धातु ऋऋदित
पायी. मा भवान् शोचिखन् । से यर (५२ णि) ५१ wai Gail १ योन तपा- शत राख' यातुना अरराखत् प्रयोगi vs ये छे.
क्रीड:
कीणम्
(१८)
..
..
क्षु

Page #188

કૃદન્ત માલા
કૃદન્ત પ્રકાર
(२५) ख्या
(२१) गण्
(२७) गम्
(२८) गृ (र)
(२६) गृ (ल)
[1] विभू. ख्यातः [२] तरि .. ख्यातवान् [] सय ५४ । । शत्वा [४] हेत्वय' है ख्वातु [५] ५.४२ । चख्यिवान्
गणितः गतः गणितवान् गतवान् गणयित्वों गत्वा गणयितुम् गन्तुम गणयाश्चकृवान् जग्मिवान् गणवाम्बभूवान् जगन्वान् गणयामासिवान् - गणयाश्चक्राणः जग्मानम् गणयिष्यन् गमिष्यन
गीर्णः गीर्ण वान् गीर्वा गरीतुम् / गरितुम जिगीर्वान
गलीतुम /गलितुम्
.चख्यानम् 14] भविष्य तर रास्यन्
।
EEEEEEE
| : . |
.. मा
ख्यास्यमानः ... गणयिष्यमाण, गंस्यमानम् ख्यायिष्यमाणम् -
विषय है
ख्यातव्यम्
गणयितव्यः
गन्तव्यम्
"
ख्यानीयम् खोयम् ख्यायकः रुपाता ख्यायः ख्यान्
गणनीयः गण्य: गणकः गणपिता
गमनीयम् गभ्यः गमकः गन्ता
जगिराणा जगिलाण: गरीयन् गलीष्यन् गरिष्यनू
गलिष्यन्
- गरीष्यमाण: गलीध्यमाण: गरियमाण: गलिष्यमाणः गारिष्यमाण: गालिष्यमाणः गरितव्यः गलितव्यः गरीतव्यः । गलीतभ्यः गरणीया
गलनीयः गार्थम्
गालकः गरिता/गरीता गलिता/गलीता गीः/गरः/गिरः पाल: / गिला
गिलन् गिरमाण: गिलमाना गीर्यमाण: गीर:/गरः/निगारः गल:/निगाल: गीणि: गरणम्
गलगम गरीता/गलीता गरिता/गलिता
गारकः
गणः
गमः
गणयन्
गच्छन्
गिरन्
[१४] भुया [१५] .. [11] ., [१७] २ त.. [14] . . [४] मलि. [२०] कापाय: [२१] ..
गण्यमाना गणा
रूपायमानम् ख्शयः खाति: ख्वानर ख्वाता
गणना
गम्यमानम् रामः गतिः गमनमू गन्ता गत्वरः/गामुकः
[२३] शीबाय
गणनम् गणयिता गणकः
ઋાર થી રવિકલ્પ થાય છે, અર્થાત 8 અનુબંધવાળ ધાતુઓથી શરૂ પ્રત્યય વિકલ્પ થાય
- 'च्युत (च्युत) आसेचने' मा ५तु ऋदित् यथा अच्युतत् ने अच्योतीत् मे भयतनाना બને પ્રપમાં, પહેલામા શરૃ થયેલ છે અને બીજામાં કશું થયેલ નથી તેથી બે રૂપ થયા છે.
लकर थी अङ् प्रत्यय आवे छे. मा-'गम्ल (गम् ) गतौ' में पातु लूदित पायी लुदिशुतादिभ्यः" मे सूत्रथा अङ् प्रत्यय मापी अगमत् नेरू५ ५५
एकारते, सिच् प्रत्यय ५२ छti नि निषेध ४३ 2. महे- 'कटे (कद) वर्षावरणयोः' मति एदित् पाथी " व्यञ्जनादेर्योपान्त्यस्य" मे सूत्रयी प्रास दिन न-श्वि-जागृ०" मे सूत्रया निषे य/ अकटी मे ५ जनेस .

Page #189

१७४
ગભિનવ શક્તિ
पक्षे स्था
(1) 'चर्प
'शा
चक्षितः चधितवान्
क्शातः क्यातवान्
ख्यातः ख्यातवान्
चक्षित्वा चक्षित
चचक्षाणा चचक्षाणम्
क्शात्वा ওয়ান্ত चक्शिवान् चक्शानः चक्शान क्शास्यन् शास्पमानः क्शास्यमाणम्
ख्यात्वा ख्यातुम् चख्यिवान चल्यान: चख्यानम् चख्यास्य ख्यास्यमाना पास्यमाणम्
चक्षिष्यमाणः चविष्यमापर
हैd XaR (२४) मह (.) प्रा (1) मा . गृहीतः प्रात:/घ्राणः
गृहीतवान प्रातवान्
-घ्राणवान (३) संग
गृहिला
प्रात्वा ग्रहितुर
प्रातुम (५) ५. .] बगृहवान् मध्रिवान् (6) ५. .. .. . पगृहाणः
जगृहाणः जघ्राणम् (८)
ग्रहीयन प्रास्यन्
ग्रहीप्यमाण: (1.) . भल महीप्यमाणः प्रास्वमानम्
-ग्राहीप्यमाणः -प्रायिष्यमाणम् (11) विषय ग्रहीतयः घातम्यम् (१२) .. ,
घानीयम् (१३) .. .. ग्राह्यः/ गृहः प्रेयम् (१४) 'स्या
ग्राहक
घ्रायकः ग्रहीता भ्राता
ग्रहः / ग्राहा जिनः (10) R ...
जिघ्रन् (14) . .
गृहानः (1) माल.. गृह्यमाणः माथमाजम (२०) भावाय
घ्रायः (२) .
प्रातिः (२३) ,
प्रणय घ्राणम् (२३) शिक्षा
ग्रहीता घ्राता
ग्रहणीयः
चक्षितपः चक्षणीयः चश्य:
क्शातभ्यः शानीयः क्शेयः शायकः क्शाता क्शायः
ख्यातम्यः ख्वानीयः ख्येयः ख्यायका ख्याता ख्याया
चक्षिता चक्षः चक्षाणः
यहः गृहीतः
चक्ष्यमाणः चक्षः चचितिः चक्षणम् चक्षिता चक्षणः
क्शाथमानः क्शायः स्वाति क्शानम् এখায়া
ख्यानमार ख्यायः ख्यातिः ख्यानमा ख्याता
•i :- ५g भा १५२ eो भाषा in वि५ : ४ चलन॥ ३च ।
भने वि५ : ५ ख्शा ना हो क्या । यो
ऐकार तने क्तवतु प्रत्यय- मि इद प्रत्यन निषेप के मो- 'कटे (कट) गतौ' * ऐदित् ५ पाया, “डीयम्वैदितः तयोः" ने स्त्रया क-कवतु नी भाभि इट् न निषेध 440 कट्टः, कट्टवान् प्रयोग nिean.
ओकार ले मनुana क-कातु ना तहानेनर था. मा- 'ओ. () शोषणे' - ओदित् ५g in "सूयत्यादि० मे या क्त - क्तवतु HARA स्थायी वाना, वानवान् प्रयोग ने

Page #190

चेतुम
चेष्यत्
-
सन्त भामा
1७५ કન પ્રકાર
(३२) चर (48) चुरे (३४) चि (३५) अन् (३६) जाग [1] AM भू चरितः चोरितः चित:
जात:
जागरितः [२] तर .. चरितवान् चोरितवान् चितवान् লান
बागरितवान [1] संग , चरित्वा चारयित्वा चित्वा
जनित्वा
बागरित्वा [1] हत्य चरितुम चारयितुम्
जनितुम जागरितुम [५] ५. रिमू चेरिवान् चोरपाञ्चकृवान चिचिवाम्
-चिकिवान चिच्यानः अज्ञानः
-चिक्यान: चेराणम चोरयाञ्चक्राणः
चिच्यानः/ जज्ञानम
बजाग्राणः [८] वि4 R | चरिष्यन् चारयिष्यन्
बागरिष्य
चेष्यमाणः जनिष्यमाणः [1.] .. भरि चरिष्यमाणम् चारयिष्यमाणः चेष्यमाणः बनिष्यमाणम्
-चायिष्यमाणः विषय है. चरितव्यय चारयितव्यः चेतन्यः
जनितन्यः
नागरितव्य चरणीयम चारणीयः चयनीया जननीयः जागरणीय चर्यन् चार्यः
चेयः जन्य:
जागर्थम् चारक: चोरकः
चायक: जनकः
बागरक: चरिता चोरयिता
जनिता
बागरिता चर: चोरः
चयः अनः
नागरः पत.. | चरन्
चोरचन् चिन्वन्
লাঙ্গ चिन्वानः बन्यमानः
-जायमानः [ ५] चयमाणम् चोर्यमाण: चीयमानः भायमानम् जागर्यमाणन
-जन्यमानम् २.] लावाय चार:/चर्या चोर:/चुरा चयः| काय: जनः
नागरा -चोरणा
जागर्या चितिः जातिः
जागतिः [२२] चरणम् चोरणम्
चयनम् जननम्
नागरण [२०] शीला चरिता चोरयिता
चेता
बनिता/जननः जागरिता चरिष्णुः चोरकः
प्रजनिष्णुः जागरका औकार छ ते इट् प्रसपने वि ४७. मात् औ मनुन ५५ पातु वेद १.५ . - 'औस्वृ (स्वृ) शब्दोपतापयोः' मा औदित् पाया “धूगौदितः" मे सूत्र व इद 40 स्वर्त्ता, स्वरिता; सुस्वर्षति, सिस्वरिषति ALE प्रयोग मने ..
- બિન્દુરુપ અનુસ્વાર ધાતુના નિઃ ૫ણને જણાવે છે. અર્થાત અનુસ્વાર અનુબંધવાને ધાતુ मानद भनाय . मे मनुस्वारेत् पातुया इट् प्रत्यय यतो नया मा-'पां (पा) पाने' मा मनुस्वार भनुम ५ ( यो भने ते) इत् साथी, "स्ताद्यशितो" में स्त्रया आत इद् प्रत्ययने“एकस्वरादनुस्वारेतः" मे सूत्रया निषेध याय छ, भने तथा पाता, पास्यति VALE या५ .
लकार भने विसर्ग का गन्ने भनु यता नी.
EEEEEEEEEEEEEEE
चेता
-
चुतिः

Page #191

१७६
કૃદન્ત પ્રકાર
(1) हम भू है. (२) स्तरि भू है.
(3) संबंधभू
(४) हेत्वथ है
(4) पडतंरिभू.
(१) प.
(७) ५.४, (८) भविष्य तरि
(ए)
(10)
(11) विद्यय है.
(12)
(13)
(१४) सून्यम
(14)
(११)
(१७) हरि बर्त..
"
"
18
ક્રમ'ણિ
"
(१८) (१८) मसि ..
(२०) भावार्थ र
(२१)
(२२)
13
(२३) शिवाद्यथ
"

(३७) ज्ञा (३८) तक्ष्
ज्ञात:
ज्ञातवान्
ज्ञात्वा
ज्ञातुम्
जज्ञिवान्
जज्ञानः
जज्ञान:
ज्ञास्यत्
ज्ञास्यमानः
""
ज्ञातव्यः
ज्ञानीय:
ज्ञेयः
ज्ञायक:
ज्ञाता
ज्ञः
जानन्
आनान:
ज्ञायमान!
प्रज्ञा
ज्ञातिः
ज्ञानम
ज्ञाता
जज्ञि:
तष्टः
तष्टवान्
राष्ट्रवा
- तक्षित्वा
-
तष्टुमा
- तक्षितुम्
ततश्वान्
ततक्षाणम्
तक्षिष्यन्
S
तक्षिष्यमाणम्
तक्षितव्यम्
तक्षणीयम्
तक्ष्यः
तक्षकः
तक्षिता
तक्ष:
तक्षन्
- तक्ष्णुवान्
तक्ष्यमाणम्
तक्ष:
तष्टि: / तक्षिति:
तक्षणम्
तक्षिता
- तष्टा
(३५) तन्
ततः
ततवान्
तत्वा
- तनित्वा
रानितुम
निवान्
तेनानः
तेनानः
तनिष्यन
तनिष्यमाणः
तनिष्यमाण:
तनितव्य:
तननीयः
तान्यः
तानकः
तनिता
तानः
तन्वन्
तन्वानः
तन्यमानः
- तायमानः
तान:
तति:
तननम्
तनिता
-
(४०) तुदु

तुन्नः
तनवान्
तुवा
तोच
तुतृद्वान
तुतुदान
तुतुदान:
तोरस्यनू
तोत्स्यमानः
तोत्स्यमानः
तोक्तपः
ते । दनीयः
तोयम्
दकः
तोचा
तुदः
तुदत्
।
तुदमानः
तुद्यमानः
तोदः / तत्
तुति:
तोदनम
तोता
અભિનવ વણપ્રક્રિયા
(४१) तृष्
तृषितः
तृषितवान्
सर्षित्वा
- तृषित्वा
तर्षितुम्
ततृष्वाना
ततृषाणः
तर्षिष्यन्
तर्षिष्यमाप
सम्ि
तर्षणी म
तृष्यम्
तर्षक:
तर्षिता
तृषः
तृष्यन्
तृष्यमाणम्
वर्षः / तृ
ककार ले धातुभां होय तो ते धातु अदादि था . ( =अदादिगण ने अध्याय . ) खेरी रीते ककार જો પ્રત્યયમાં હોય તા, તે પ્રત્યય પર છતાં ધાતુ ગુણી થતા નથી, યાને તે ધાતુના સ્વરને ગુણ થતા નથી, - 'हनंकू (हन्) हिंसागत्योः' मा धातु कित् ४२माथी अदादि पशु आयु भने तेथी "कर्त्तर्यनद्यः
शव्” ” એ સૂત્રમાં અવિનું વજન કરેલ હેવાથી રાજૂ सिद्ध थाय छे. या धातु संभ ककार नुं इन मतायु - 'भू सत्तायाम्' मे धातुथी क्यात् प्रत्यय लागा ये सूत्रभां किंत्नुं व ैन होवाथी गुयु थतो नथी, बने तेथी भूयात् रूप तैयार थाम ले
પ્રત્યય થતા નથી, के प्रत्यय संम ते कितु होवाथी
वर्षणम्
तर्षिता
तृष्णकू
અને તેથી દૈન્તિ ઇત્યાદિ સ્પે
ककार तु इन तारीखे छो ने "नामिना गुणेोऽङ्किति "

Page #192

કૃદન્ત માલા
કૃદન્ત પ્રકાર
(४२) त्यज्
(४३) तृ
(४४) त्रस्
(४५) दा (१)
(४६) दा (1)
[1] वि . त्यक्ता
२] ता .. स्यक्तवान् [ सम५४, त्यक्त्वा [४] हेत्वय' है त्यक्तुम
तीर्णः तीर्णवान् तीर्वा
त्रस्तः वस्तवान् त्रसित्वा तसितुम्
दत्तवान् दत्वा दातुम्
दत्तवान् दत्त्वा दातुम्
तरितुम्
[५] ५.रि भू.
-तरीतुम् तितीर्वान्
तत्यज्वान्
ददिवान
ददिवानू
त्रेसिवान -तत्रस्वान्
ददानः ददानम्
तत्यजानम्
ततिराणम्
ददान:
त्रेसान: -तत्रसान: त्रसिध्यन
नविन त त्यक्ष्यन्
दास्यन्
दास्यन्
तरिष्यनू -तरीम्यन्
त्यक्ष्यमाणम्
सिष्यमाणम्
3E EE
दास्यमान दास्यमान -दायिष्यमाणः
दास्यमाना दास्यमानम् दायिष्यमाण
[11] विध
.
त्यक्तव्यम्
त्रसितव्यम्
दातयः
दातव्यम्
तरीष्यमाणम् -तरिष्यमाणम् -तारिष्यमाणम् तरितव्यम् -तरीतम्यन् तरणीयम् तार्यम् तारकः तरिता/तरीता तर: तरन्
[१४]
,
स्वजनीयम् त्याज्यम् त्यजक: त्यक्ता त्यजा त्यजन्
,
वसनीयम् त्रास्यम् त्रासका त्रसिता वस: त्रसन्त्रस्यन्
दानीया देयः दायकः दाता दः/दायः
दानीयम् देयम् दायका दातृ द:/दाया ददत् ददानः दीयमान
vi . [१७] तर वत'.. [14] .. [४] भाल.. (२.] लावाय
यच्छद
तीर्थमाणम् तरः | तारा
दीत्रिम
त्याज्यमानम् त्यागः त्यक्तिः त्यजनम् त्यक्ता
तीणिः
त्रस्यमानम् त्रासः त्रस्ति : त्रसनम् त्रसिता/त्रस्नुः अपत्रविष्णुः
दीयमानः प्रदा दत्तिः दानम् दाता दारुः
दत्तिः दानम्
[२४] शीबाघ
तरणम् तरीता/तरिता
दाता
त्यागी
दारुः
खकार पू ने मुमागम ४२ ले मुम् में मनी प्रायान । छे. ते मुमागम मेरले म भाग Hiral. सार से खित् प्रत्यय ५२ ७i ५ ब म मागम था . भो-'मनिच् (मन् ) ज्ञाने' में पाया “कर्तुः खश्” ये सूत्रया खर् प्रत्यय येथे छते "खित्यनव्यय० मे सूत्रया म मा या पटुमात्मानं मन्यते मे अभा पटुमन्यः मे प्रयोग सि थाय छ

Page #193

१७८
કૃદન્ત પ્રકાર
(४७) दिव्
(४८) दुह
(४५) दृश्
(५०) दो
(1) द्युत्
द्यता
दुग्धः
दृष्टः
द्यतवान्
दुग्धवान्
दितवान्
(1) माथि भू है (२) adR भू.
- (३) (४) हेत्वय (५) ५. 'R
द्योतितः युतितः द्योतितवान -द्युतितवान् द्योतित्वाद्युतिल्या द्योतितुम
द्यस्वा
देवितुम् दिदिवान्
दुगधा दोग्धुम् दुदुह्वानू
दृष्ट्वा द्रष्टुम ददृश्वान् -ददृशिवान्
दित्वा दातुम ददिवान
-
(१) ५. .. ..
-
दिद्युताना दिहातानः
दिदिवानः देविष्यन्
(4)
दुदुहाना दुदुहानः धोक्ष्यन् घोक्ष्यमाण: धेाक्ष्यमाणम्
ददृशानम् द्रश्यन्
ददान: दास्थन
द्योतिष्यमाणः
(1.)
, भनि
देविष्यमाण:
द्रश्यमाण
(११) विधय'.
दास्यन् -दाविष्यन् दातभ्यः दानीयः
देयः
(13) .. . (१४) भूया
देवितव्यः देवनीयः देव्यः देवकः देविता देवः दीव्यन्
द्योतिष्यमाणः द्योतिरूपम् द्योतनीयम द्योत्यः द्योतक: द्योतिता द्युतः
दोग्धव्यम्
द्रष्टव्यम् दोहनीयम् दर्शनीयम् दुह्यम् /दोह्यम् दृश्यः दोहकः दर्शकः दोग्धा द्रष्टा
दर्शः / द्रक् दुहन् पश्यन् दुहान: दुह्यमान दृश्यमान दोहा: हक / दश:
दायकः
दाय:
(१७) तर पत..
धन
दीयमानम् दायः
द्योतमानः द्युत्यमानः द्योतः
(16) भए ., (२.) मावा (२१) , (२२) , (२३) शिक्षा
दीव्यमानः देवः तिः देवनम् देविता
दुग्धिः
दृष्टिः
दोहनम् दोग्धा दोही
दर्शनम् द्रष्टा
दानम् दाता दारु:
द्योतना घोतिता द्योत्नः/दिद्युत्
गकार अनुनय पातु म५५ ५ . - "श्रिा (श्रि) सेवायाम्' ग् िमनु होवाया ना भय भी "ईगित:" से सूत्री मात्मने५ अने अन्यत्र "शेषात् परस्मै" से सूत्रा ५२२५६ थलाया SAVE थाय छे. तेया श्रयते, श्रयति त्या यही २.पो मने छे.
घकार ने भतुन हाय तौ च ने जनो भनु मे क्ने ग माहेश थाय छे. मो-'डुपचिष् (पच्) पाके' मे पातुथा भापमा घञ् प्रत्यय (पच् + घञ्) ४२वाया पचनं पाकः ने तमा घञ् प्रत्यय घित् हेप था पाना च न क माहेश यो छे. तथा यजी ( यज्) 'देवपूजासंगतिकरणदानेषु'। यजन ( यजूघञ् ) यागः । Sinने प्रयोगमा अलि क्तेऽनिटश्चाः गतौ घिति" मे सूत्रया च ना क् भने ज्ने। ग ये छे.

Page #194

ફેન્દ્ર માલા
કૃદન્ત પ્રકાર
[1] लूई. [२] दि
[3] संघट [४] त्वथ
[4] ५.४र्तरि भू
[1]
2
..
[७] शि. [८] भविष्य तरि
[2]
[20]
[12]
[13]
[11] विद्यार्थी है.
"
"
[१४] सुन्य
[14] [18]
33
दिद्विष्वान्
दिद्विषाण:
दिद्विषाण:
द्वेक्ष्यन्
द्वेक्ष्यमाण:
મ*ણિ द्वेक्ष्यमाणम्
द्वेष्टव्यम्
द्वेषणीयम्
द्वेष्यः
द्वषकः
"
"
[१८]
[१०] भावार्थ ४
[21]
[22]
[२४] शीसाथ
"
"
[१७] वित..
[2]

"
::
(५२) द्विष्
द्विष्ट :
द्विष्टवान्
द्विष्ट्वा
द्वेष्टुम्
टा
द्विष । / द्विट्
द्विषन्
द्विषाणः
द्विष्यमाणम्
द्वेषः / द्विट्
द्विष्टि:
द्वेषणम्
द्वेष्टा
द्वेषी
(५३) घा
हितः
हितवान्
हित्वा
धातुम्
दधिवान्
दधानः
दधानः
धास्यन्
घास्यमानः
घास्यमानम्
- घविष्यमाणम्
घातव्यम्
धानीयम्
घेयम्
घायकः
धाता
धायः
दधन्
दधानः
धीमानम्
धायः /हित्रिमम्
हितिः
धानम
घाता
धारुः /दधिः
(५४) धू
धूनः
धूतवान्
धूत्बा
धातुम्
- धवितुम्
-AAR
दुधुवस्
दुधुवानः
दुधुवानः
घोष्यन्
- धविष्यन्
घेोष्यमाणः
- भविष्यमाणः घोष्यमाणम्
- घविष्यमाण
घवितव्य
- घातव्यम्
धवनीयम् धव्यम् / धान्यम्
धावक :
घविता /धाता
धवः
धुन्वत्
धुन्वानः
धूयमानम्
घवः
धूतिः
धवनम्
धाता / घविता
(५५) ध्
धृतः
धृतवान्
धृवा
धतुम्
दधृवान्
दत्राणः
दुधाणम्
धरिष्यम्
वरिष्यमाण:

धरिष्यमाणम्
वयम्
धरणीयम्
धार्यम्
धारकः
धर्त्ता
घर
धरन्
धरमाणः
भिवमाणम
धार
धृतिः
धरणम्
वर्ता
(५६) घे
धीत: धीतवान्
atter
धातुम्
दधिवान
दधानम्
धास्यन्
धास्यमानम
धविष्यमाणम्
धातव्यम्
धानी यन्
धेयम्
धायक:
घाता
धयः
धयन्
繁花
श्रीयमानम्
प्रधा
धीतिः
ટાર આત્મનેપદ માટે તેમજ ગુણને નિલેષ કરવા માટે છે. બાને હાર અનુબંધથી આત્મનેપદી प्रत्ययो याने छे भने गुनो निषेष थाय छे, भेडे- 'गाड्- (ग) गत' भावातु ङित् होवाथी "इङितः” ये सूत्रधी आत्मनेपद प्रत्यय थवाथी गाते इत्यादि रूपासिद्धथाय हे तथा 'सुति (न्) दीतौ ' धातुथी अद्यतनीमां (द्युत् + अड्- ) ङित् । अङ्- प्रत्यय थाय छे, भने “नामिना गुणेोऽङ्किति" में સૂત્રમાં સ્ વર્જિત હોવાથી મુશ્ યતે નથી, અને તેથી અનુર્ એવું રૂપ બને છે.
धानन्
धाता
चारुः / चात्री
चकार ने अनुषध होय तो दिवादिगण थाय छे, याने तुने च् अनुबंध होते दिवादिगण धातु भगवा - 'कुथच् ( कुथ् ) पूर्तिभावे' च्वाधी दिवादि भयो भने तेथी
'दिवादे० " मे मूत्रथी श्य प्रत्यय ने कुध्यति रूप मने छे.

Page #195

१८.
(५७) मा
(५८) नश्
(५)
ट
(३०) नी
(११) नृत्
नष्टवान्
निन्दितवान्
नीतवान्
मारवान् ध्मात्वा
नृत्ता नृतवान् नरिवा
( ३५५ भूप
नंददा/नशिवा नशिनु
मातु
निन्दिनु
नेवाः
(५) ५. रिभू
दधिनवान्
नत्वान्
निन्यिवान निन्यानः
नेशानन्
नियानः
निन्दिश्यत्
-नशिष्यत्
-नरर्थन्
(४) .. (१८) , म
: : ।
ने यमाणः
सम्ममान
न मानन्
नरर्थमनन् - मागम
नंटाम -नशितव्य नानीयम्
ननीयम्
नर्तनीयम
:
निन्यः
नयम
(13) (१४
य
नायकः
नतंकः
निन्दिता
धमाला धमः धान्
नत: नृत्यन्
(१५) तारित.. (१८) .. (16) भाग .. (२०) लाई
नाशक: नंष्टा/नशिता नशः नरसन् नश्यमान नयमान नाशः/नक नष्टिः नशनर नंटा नशिता
मायमान
नृत्यमान
नयमानः नीयमान नयः नीति:
नत: नृत्ति
धमाति धमान माता
पनि नर्मिता
(२३) शिक्षा
नता
नकार विछ भने अफारा सावित जिनेयता पातु - २३५ कर थाय . - सन्त या' अनु + ++मिन् = अनशन। - ये 1 "जिजा"को २० १.६ थे। तथा 'शिवदा' (देश) अयते शारे' !
पारी ३५जिया "शनेच्छाच " २२थी मान 40 क्त प्रत्यय 1 (विद्यते भा) विण: પ્રવેગ સિદ્ધ થાય છે.

Page #196

न्त भाला
કૃદન્ત પ્રકાર
पीत:
पतितः पतितवान्
पीलवान
युष्टवान्
पृतवान प्रत्वा
पदितुर पे तवान्
पुष्चालू
पपृवान्
[1] दिसू पयः ।।
पक्रवान् [1] 4 ,
पक्त्वा [४] त्य
पक्तुन् [५] ५.
रिपेचिगम् [3] .. .. .. | पेचानन [७] ५ लि.. | पेचानन् [८] वि५ तरि
पक्ष्यमाणः [1] .माथि पक्ष्यमाणः
पशनम्
पेननः पतिवन्
पपुषाणः पाक्ष्यन्
पप्राण परिष्यन्
पतिश्यमाणः
पेश्यमाण:
-पायिष्यमान पातम्यम्
पोष्टमः पोषणीयः
पक्तपम् पाचनीयम् पावन पानको
परिष्यमाणम् - पारिष्यमाणम् पर्तव्यम् परणीयम् पाच पारकः
EEEEEEEE
[१४] [१५]
भुय: .
पत्नीयः पात्यः पातका पतिता पत:/पातः पतन्
पोष्टा
पर्ता
पर:
पिबन्
[१७] तरिक्त.. 14] .. . [४] ४मालि.
पीपमानम्
पुष्यमाप
[२०] लावाय [२] २२] [२०] शीसाधय
पचः/प पचन् पचमानः पच्यमानः पचा/पाकर पक्तिः पचन पकता पक्ष्णुः
पत्यमान पात: पत्तिः पतनम् पतिता उत्पतिष्णुः पातुकः
पियमाणम् पार: पृतिः परणम्
पुष्टि पोषण पाट
पाता
- टकार अनुम५ स्वादि५ नावे. मा-विन्द (लि) अभिषके धातु टित होना स्वादि थयो. भने ती “स्वादेः प्रतुः" मे भूत्र अनु प्रत्५५ ५.ने सिनुरे प्रयोग 6ि. यो. (Extern relqg नेमे -'टः स्वादेष्ठाकारकः' में अशु५ २०१३-
उ
दो नया, qी शुकारक य: शुरू५ ५नी ५१ प्रति द स्मादिशुकारका यो पहोवा में मने ते सगत यो हापाथा व्याने याय-टकर मे य । स्वादि-५ वे छ. म उर सदिय अयु ) - ‘टुवपी (वर) बीजसन्ताने' ये धातुमा “वितोऽशुः" सूत्री अधु थाय नपशु: प्रसिप थाय छे.
डकार (उकार 40 ६५३ क्षित डकार डु) छे.ते. किमा प्रत्य५ने भाट ५ . म. - "डुपचीं (पच् ) पाके' महिं बिन पा है? विमा ५५ य: पाकेन निवृतम् में मम पस्त्रिमा પ્રગ બને છે

Page #197

१८२
અભિનવ હરિ (७१) भ
(१८) बुध्
(१६) !
(७०) भज्
आन्त MR (१) मलि (३) ता (3) संग
(६७) प्रच्छ पृष्टः पृष्टवान् पृष्ट्वा
.
बुद्धवान् बुद्ध्वा
उक्तः उक्तवान् उक्त्वा
भक्तः भक्त्वान् भक्त्वा
भानः भग्नवान् भक्त्वा -भड्वत्वा भऋतुम् बभज्वान
बोधुम्
(४) त्वय प्रष्टुप (५) ५.MR.! पपृच्छ्वान् (१) ५. .. ..
पपृच्छानः (८) विपन्न प्रक्ष्यन्
बुबुधाना बुबुधानः
बभजानः भक्ष्यन्
वक्तुम ऊचिवान् ऊचानः ऊवानम् वक्ष्यन् वक्ष्यमाण: वश्यमाणम् बक्तव्यम् वचनीयम् वाक्यम् वाचकः
(1.) .. (11) विध्य (१२) .. .. (१३) .. .. (१४) 'स्या (11) .,
भोत्स्यमानः भोत्स्यमाना बोद्धयः बोधनीयः बोध्यः बोधक: बोद्धा
प्रक्ष्यमाणः प्रष्टव्यः प्रच्छनीयः प्रच्छ्यः प्रच्छक प्रष्टा प्रेच्छः
भक्तुम् भेजिवान भेजानन मेजानम् भयन् भक्ष्यमाण: भक्ष्यमाणः भक्तव्यम् भजनीयम् भाग्यम् भाजकः भक्ता मजा भजन् भजमानः भज्यमानः
भक्ष्यमाणा मङ्क्तव्यः भञ्जनीयः भङ्मयः भञ्जका भक्ता मञ्जः भञ्जन्
वक्ता
बुधः
(१७)
..
वचः ब्रवन् ब्रवाणः
(10)
.
.
बुध्यमाना बुध्यमानः
(१८) भनि.. (२.) भापाय
पृच्छ्यमानः प्रज्न:/पृच्छा पृष्टः
बोधा
उच्यमानम् वाच: उक्तिः वचनम् वक्ता -वाक्
बुदिधा बोधनम् बोद्धा बोधनः
(२२) .. (२३) शिक्षा
भज्यमानः भङ्गः भक्तिः भञ्जन भक्ता भङ्गुर
भक्तिः भजनम् भक्ता
प्ररा
-प्रद
भागी
___णकार ने अनुमा होय तो पातु चुरादि गन। मलाय . aw gls २ना। ५१ मना . and - 'वल्कम् (वल्क्) भाषणे' मा धातु णित् (=ण मनुमान) पायो चुरादि हो भने त] "चुरादिभ्यः” में स्त्रयो णिच् प्रत्यय या वल्कयति प्रयोग बन्यो ता 'दु (दु) गतौ' में चातुको णव् प्र५५ कामे तारे णित् पायी कि यने दुदाय प्रयोग लि वा छे.
____तकार तुदादि पर wer. मात्र मनुमा पातु तुदादि योगी -'क्षिपीत ( क्षिप्) प्रेरणे' मे पातु तित् ढायो “तुदादेः शा" में स्त्रया श प्रत्य५ ५५ क्षिपति प्रयोग LL या 0.
नकार छ ते. “इबापुंसोऽनिक्याप्परे" मे सूत्रमा विशेष माटे छे. मात् भूना विषयमा ३५३२ . सम-खदियका, खदाका । अनिदिति किम् । दुर्गका

Page #198

त भाषा
१८
દત્ત પ્રકાર
(७२) भिद
(७७) मी
(७४) भू
(७५) भृ
(७१) अन्
[1] मलि [२] तर
मित्र / भित्तः भिन्नवान्
भीत: मीतवान् मीरखा
भृतः भृतवान्
,
भूतवान्
भूत्वा
प्रान्त: भ्रान्तवान् भ्रान्तका -अमित्वा भ्रमितुन भ्रमिवान् -वधम्बान
भेतुम्
मेत्तम विमिदान
भवितुर बभूवान्
विभिदानः
बिमीवान् विभराञ्चकृपान् विभराम्बभूवान् विभरामासिवान् बिभ्यानः विभयाक्राणः मेष्यन्
बभूवान् -बिभरावान् बभ्रायः बिभराञ्चकाम:
-
विभिदानः
भ्रमाण: -बभ्रमाव: अमिष्यन्
ભવિષ્ય તરિ
भविष्यन्
EEEEEEEEEEEEE
: . .
भेत्स्यन् भेत्स्यमानः भेत्स्यमान
भेष्यमाणम्
अमिण्यमागर
भरिष्यन् भरिष्यमाणः भरिमाणम् भारिष्यमाणम् मतव्यम् भरणीयम् भृत्य/भार्थम् भारका
मेत्तयः
..
भ वेश्यमाणय भाविष्यमा भवितव्यम् भानीयम् मान्यम/भाया भावका भविता
मेतन्यः भयनीयः मेयः भायका
या
भ्रमितव्यम् भ्रमणीय भ्रम्यम भ्रामक: भ्रमिता भ्रमः भ्रमन /भाम्बन
भेदनीयः भिद्यः भेदकः मेत्ता मिदः मिन्दन मिन्दाना भिद्यमाना भेद/भिदा
मेतृ
मयः बिभ्यन्
मर: बिभ्र।
भवन
मीयमानम् मयम/भी
भूयमान भवाभाव:
अम्बमाणम् भ्रमा
EEEEEEEEEEEEEE
विभ्राणः भ्रियमाणन भार:/भृत्या /भृत्रिम भृतिः भरणम् भर्वा
भित्तिः भेदन भेत्ता - मिदुरः
मीतिः भूति: भयनम्
भवनम् मेता/भीरुः भविता मीरुकः/भीलुका भूणु:/भावुक
प्रान्ति: भ्रमणम अमिता
अमी
पकार अनुमा पातुं रुधादि मा मने न ममम या मा-'रिपी (रिच) विरेचने' में पातु “रुधां स्वरा०" में स्त्र अप्रत्५५ ५१६५ रिणति प्रसिया . [५२
Remi 'रुधादौ नागमे पो हि , तने मासे 'रुबादी तागमे पो हि' को पा8 Rai भारत १९ ॥३. तेना व्याच्या मा प्रभा-पकार छ । रुधादि विषय छे. अर्थात् पातु न पकार धातु रुधादित्व पापे छ भने प्रल १८ पकार तागमा प्रयोल छ मी-आदृत्य । मा प्रयोगमा आए ६५सया ५२ २२। 'दृइन् (ह) आदरे मे पातु “गस्तुजुषेतिशास" मे सूत्रा क्यपू प्रत्यय "हस्वस्य तः पित्कृति से प्रथा त मागम ये लाय.

Page #199

1८४
मनिष
आन्त MR
(७७) महज ५२ टि५४३५ (७८) मुच्
(७६) मुह
(८.) यन्
मुस्वः मुक्तवान्
(२)
R
.. |
भ्रष्टवान्
इष्टवान्
-
||es 332Sss Z
भूदः/मुग्धः मूदवान् / मुग्धवान् मुग्धा/मदवा मेग्म /मोदुम् मुमुहानू
(a) संग (४) त्वय (५) ५. R . (१) ५. . .. (७) ५. मावि.. (8) पित
মূহু भ्रष्टुर बभृज्ज्वान् बभृज्जानः बभृज्जानः भ्रष्यन् भ्रश्यमाणः नश्यमाणम् भ्रष्टव्यम्
मुक्रवा मोक्तुम मुमुन्वान् मुमुचानः मुमुचाना मोक्यन् मोक्यमाम: मोक्ष्यमाणा मोक्तय.
अट्टम् बभृज्वान् बभृजानः बभृजानः मचन भयमाणः भय॑माणम् मध्यम
मुमुहानम्
माक्ष्यन्
ईजिवान ईजान: ईजान यक्ष्यन् यक्ष्यमाण। यक्ष्यमात्रम् यष्टव्यम्
(1.) , (11) विधय।
मोक्ष्यमाणम् मोदव्यम - माग्छयम मोहनीय मोह्यम् ।
भ्रजनीयम्
यजनीयम्
(१२) .. (13) ..
., .
भर्जनीयम् मार्यम्
मोचनीयः मोच्यः
यज्यम्
(૧૪)
સૂચ
अज्जका भ्रष्टा
मर्जक मी भर्जः
मोहकः मोरया/मोदा मुहः
(१७)
भृज्जन
माचकः मोक्ता मुचः मुञ्चनू मुश्चमानः मुश्चमानम् मोचः
मुह्यन्
(१८) .. (२०) सापाय
-याच्या याजकः यष्टा यजा यवन् यजमानः इज्यमानन् यज्ञ:/यागः यज्या इष्टि। यजनम् यच्या
भृउपमानम् भद्गः
मुह्यमानम् माहा
भृष्टिः भजनम्
(२२)
,
मर्जनम्
मुक्तिः मोचनम् मोक्ता
मुग्धि:/मूदिः मोहनम् मोग्धा/मोटा परिमोही
(२३) शिवाय
मटी
मकार अनुमते. "दामः सम्प्रदानेऽधम्ये आत्मने च" से सुभाष भारपाने श्योभीछे मो-दास्या सम्प्रयच्छते कामुकः । प्रयासमा समयी ५२ हेक्षा 'दाम दाने।
भीर समधाणा दा धातुपी सभ्य' महान अथम पतमान (दासीमे) नामक तृतीया Melon થઇ છે અને તેના સંગિમાં આત્મને પદ થયેલ જોવામાં આવે છે.
यकार तनाहिन । छे. यात य मनु या धातुमे तनादि मना लाम-क्षणूयी (क्षण) हिंसायाम् मे पातुथी “कृप्तनादेरुः" में स्त्रयी उ यहने क्षणाति, क्षणुते बोरे प्रयोग मने से.
रकार भनुम पुवदभाव २५ अ' सूया . मा-पटुजातीया । मति पदवी प्रकारोऽस्याः से भयमा पटु मी “प्रकारे जातीयर” थे सूत्रथा जातीयर प्रत्यय "रिति" में सूत्रया पहभाव ये .

Page #200

કૃદન્ત માલા सन्त
(८1) याच्
(८२) युध्
(८3) र
(८४) रम्
(८५) रु
याचितः याचितवान्
सुद्धा युद्घान्
रस्ता रक्तवान्
[२] इतर
,
[D]
५४ .,
चाचित्वा
युम्चा
रत्वा
रुदिवादितः रुदितवान् रेदितवान् सदित्वा -रेरादित्या रादितुम रुद्धान
योधुप
रन्तु
रक्त्वा -रऋत्वा रतुम रेजि वान् रेजानः रेजानम्
[४] उत्क्य' है [५] ५. रिसून
-
युयुधाना युयुधान:
रेमा रेमाणः
रुरुदानम्
[0] ५. मालि.. [८] भविष तार
याचितुम ययाच्वान् ययाचानः यथावान: याचिष्यत् याचिष्यमाणः याचिष्यमाणभू याचितव्यम् याचनीयम् याच्यम् याचकः याचिता
रादिष्यमाणमा
नि
.
[10] . माथि [11] विधय' है
योत्स्यमाना योत्स्यमानः योदधन्यः योधनीयः
रोदनीएम
रह्यमाण: रक्ष्यमाणम् रतन्यम रखनीयम् ग्ग्य म् रञ्जका रक्ता रञ्चः
योध्यः योधकः
रस्वमानः रंस्थमानः रयम रमणीय रभ्यः रमकः रन्ता रत्रः रामः रमणः
रादकः
[१४] 'भुया [18] .
[१५]
.
योद्धा
रोदिता
याचः
युधः
[१७]
R 4
.
रुदन
-
[14] " . [४] माल ..
युध्यमानः युध्यमानः
रजन् रजमानः रखधमानः रागः
रममाणः रस्यमाणः रामः
रुद्यमानम्
[२०] भापाय
याधः
याचन याचमानः याचमानः याचित्रिमा याच्मा नास्ति याचनम् याचिता
[२१]
..
रोदितिः
युद्धिः योधनम योद्धा योधनः
रक्तिः रञ्जनम रक्ता
रोदनम्
[२०] शीक्षा
समयम् रन्ता रमण:
रोदिता
रागी
लकार स्त्रीसिंग म मा आवे छ त ल भनु या वारि ५१५ - जनानां समूहो जनता । अहिं तत् ५५ ल-मनु पापी स्त्री.१ ५ये याने स्त्री प्रयोग ५.यो.
वकार मनु "उत औविति व्रअनेऽद्वे" अस्त्रमा विशेष माटे छे. याने थे सूत्रता विषयमा 8200 छे म - द्यौति । - धुक (दु) अभिगमने में घigri SaiRai वित् ( व अनुयाणा CAME मेव तिव प्रत्५५ ५. छत औ माहेश यये छे.
शकार नुन ५ धातु कयादिपायाने "क्यशिति" ये स्त्रमा विशेष मारे । ६५येगी . -सिनाति । 'पिंगश् (सि | बन्धने मे पातु शित् (-शू अनुवा ) डावाची
माया क्रयादिपा माव्यु भने यी “क्रयादेः" में त्रयी भा प्रत्यय यी प्रयोग सिवाय छ तथा भूयते में प्रयोगमा "क्यः शिति" से सूत्री मा. Avi विदित शित् प्रत्य५ ५२ ७ता क्य પ્રત્યય થયેલું જોવામાં આવે છે.

Page #201

१८६
કૃદન્ત પ્રકાર
(१)
ई
(९) इतर भू है. (૩) સા વક ભૂ કૃ
(४) हेत्वथ
(4) परिभू है. (१) ५.
(७) ५... (८) भविष्य तरि
(2)
(10) ક્રમ ણિ
(११) विद्यथ
"
(१२)
(13)
(१४) सू
(14)
(१६)
(१७) हरि बर्त..
:
(१८)
(१७) ि
(२०) भावार्थ म
"
(२१)
(२२)
(२१) शिसाद्यथ
23
(८६)
रुद्धः
रुद्धवान्
रुदृध्वा
धुम्

रुरुद्वान्
रुरुधानः
रुरुधानः
स्थन्
रे रपमान:
रावनीयः
राभ्यः
रोधकः
रेडा
रुधः
रुन्धन्
रुन्धानः
रुध्यमानः
रायः
रुद्धिः
राधनम्
राधा
व्यरेधी
(८७) उम्
लब्धः
लप्स्यमानः
शरस्यमाना लप्स्यमानः
दुधपः
लधापम्
THE नमो भवदीयः । यदि भवत् અનુ ધવાળા હોવાથી સૂત્રો ત્ दू महेश
कानू
लम्बा
लब्बुव
लेमान
लेमान:
लनीयम्
लभ्यम्
लाभकः
लब्धा
लभ
लभमानः
लभ्यमानः
लाभ /लभा
लभू
लब्धि:
लमनम्
लधा
लभन:
(८८) बाजू
लग्भः
लवन्
सामा
ललमानः
ललज्जान
म्
खमाणः
म
लज्जि
नीर
लज्ज्यम्
लज्जक
सजा
लब्जः
लज्जमान र
मानम्
लज्जा
समितिः
उब्जनम्
लज्जत
लज्जनः
विशेष
(८७) लभ्
बुधवा
कृष्णा
- लगिरा
સ્થુળ

लुम्मान
शुद्ध वन
मिन
ले मध्यमाः
मि ठाण्याम
ले भनी
लेम्यम् / लुम्रम्
लाभका
लोबल भि
लुभः
सुम्धन
तुभ्यमानश् लेम
लोभनम्
लेपा
છાસના વકિ
(५०) वच्
धकार अनु
"पितोऽद "
( पच्) पाके से अनुपच्यते अपचा प्रयोग
मिटि
- मिश्र
उक्तः
उक्तवान्
उक्तखा
66
करम
ऊचिवान्
ऊच नष्
वन्
वक्ष्यमाणः
चकलयम्
बाक्
वाचकः
नक्तु
वचः
સાર અનુબંધ પાત્રના પ્રયોજક છે. અર્થાત્ લ નુ પર પાએ મનાતું ટાળ્યુ બને છે. “भवतोरिमिवसईवस અહિં શબ્દ 'नाम सिपूपाने " ” એ સૂત્ર પદમના થઇ અને ત્યાં 'घुटस्तृतीयः" ने भवदीयः प्रयोग भने
66
वचन
उच्पन्तानम
वाचः
1:
वचनम्
પ
बाकू

Page #202

त भाषा
કૃદન્ત પ્રહાર
(८१) व्ह
(५२) (1) (3) म १२) ()
(४५) विश्
ऊदवान्
नायि भू. [२] तरि .. [] समय, [४] इत्यय [५] ५.
उदितः उदितवान् उदत्वा वदतुम् ऊदिनानू
उषितः उधितवान् उषिला वस्तुम् শুনি
वासनः वमितवान् वसत्या वसितम्
विष्टवान् विश्वा
वाटुन
विविशिवान् নিৰিহৰু
-
-
[१] .. .,
.
ववमानः
वनमान
विश्शिाना
[4] ભવિષ્ય તરિ |
ऊषाण वस्थन्
वन् वक्ष्यमाण:
EEEEEEEE
. मारि विध है।
ऊदानः ऊदानम् वदन् वदिष्यमाण: बदिष्यमाणम् वदितव्यम् बदनीयम् वाद्य वादकः वदिता वदः वदन्
वेक्षमाणः वेष्टव्यः
वसिध्यमाणः वसिष्यमाण बसि व्यम् वसनीय
वत्स्यमानः वस्तव्यम् वसनीयम् वास्थन् वासकः
बाढम्यम् वनीयम्
वेशनीयः
[18]
..
..
स्या
वासका वसिता वसः
बाहक वेदा
वस्ता वस:
देशका वेष्टा विशः
[१७] तरिक्त..
बसन्
[१८] ,
..
वदमान:
वसानः वास्थमानन्
[४] ४म', [२०] आपाय [२१]
यहमानः उद्यमानम् वाह:/वहः
उद्यमान वाद: उक्तिः वदनम् वदिता
उम्यमानम् वास: उल्टि: वसनम् वस्ता हवासी
विश्यमान वेशः विष्टिा देशनम्
वसिति: वसनम्
[२४] शीवाय
हस्नः
વળી આ અનુબંધ કારિકામાં જે જે અક્ષરો અનુબંધી કા નથી, તે ઘર થતા નથી એમ સમજવું. અનુબંધો તો માટલાં જ છે. અર્થાત્ કારિકા માં જે જે ગ્રહણ કરેલા છે તેટલા જ અનુબંધ છે. પરંતુ અહિં અનુબ ધોનું જે જે ફળ બતાવ્યું છે, તેથી भी प्रया।। ( ४५.५ ) शिपाय यी ५ - Uni ઉપલક્ષણ બને છે. દાખલા તરીકે-કારિકામાં નું પ્રત જન (૧) પિઝું જ કહ્યું છે, तो ५५ 'दबें (धे) पाने' मे पातु (मनु.५२०.५) टकार सुनिनन्धयी मेरे प्रयोगमा ही प्रत्ययन अने. वी ते डकार तु५५ २३२॥हि मेरे मन પણ સ્વબુદ્ધિથી વિચારવું.
(પૂ. આ. દેવ વિજય કક્ષરી" સંપાદિત લધુવૃત્તિમાંથી સાભાર સ્વીકાર )

Page #203

१८८
लिनप्रति (१००) वृञ्च
वृषण: वृणवान्
वृत्वा/वर्ति
देत्तम
व्रश्चित्वा प्रष्टुम्
बरितुम
वृश्चवान
-
(१) ५. .. ..
देत्स्यन्
वृश्चाना वृश्चवान: अश्चिष्यन् -व्रक्ष्य
न्त प्रR (४६) विद् (२) (८७) विद् (8) (५८) व (et) वृत् (1) मणिपू. विदिता विन्नः/वित्त वृतः (१) र भू. विदितवान्
विनवान्
वृतवान् वृतवान्
वित्तवान् (3) सना विदित्वा
वित्त्वा
वृत्वा (४) त्वय वेदितुम्
वर्तितुम्
-वरीतुम (५) ५. २५ | विविद्वान् विविद्वान्
वृवान् विविदिवान्
विविदान: वत्राण: ववृतानः (७) ५. महि, | विविदानः निविदानः
ववाणः
वृतान: (८) भविष्य २] वेदिष्यन्
वरिष्यन्
बर्थन
- वरीष्यन् वेत्स्यमानः वरिष्यमाणः चर्तिव्यमाण:
वरीष्यमाण: वेदिष्यमाण वेत्स्यमानः वरिष्यमाण:
व्यिमाण
-वरीष्यमाण: - (११) विधय'. वेदितव्यम् वेत्तव्यः वरितव्यः वर्तितव्यम्
-वरीतम्घः वेदनीयम् वेदनीयः
बरणीयः वर्तनीयम्
वर्थम् वृत्यम् वृत्यः (१४) स्या
वेदकः
वारका वर्तक वेदिता
वरिता/वरीता गर्तिता विदः
पर (१७) तर त. गिदन् /निद्वान्
निन्दन
वृष्णान्
निन्दमानः घृण्वानः वर्तमान (16) भारि .. विद्यमानम् विद्यमाना त्रिवमानः वृत्यमानम् (२.) भावाय वेदः/विद्या वेदः/बित्
बतदीद
।: I : |
:
?
(१२) ..
: : ।
.
वेद्यः
वेद्यम् वेदकः
अविष्यमाणः -वश्यमाणः प्रश्चितन्यः -वएगः व्रश्चनीया वरच्यः वश्चक: नश्चिता/वष्य नश्च: মুম্বন
?
वेत्ता दिः
वृतः
(10)
.
.
पृश्यमानः
गरः
वित
देदनम्
देत्ता
वित्तिः वित्तिः वृतिः
वृदियः वेदनम्
घरगडू
पर्तनन् १२३) शिक्षा
वेत्ता
वरिता वर्तिता/वर्तनः व्रश्चिता विदुरः -वरीता तिः
-ब्रष्टा जि-धातु :- (१) जितः (२) जितवान् (३) जित्वा (४) जेतुम् (५) जिगीवान् (1) - (७) जिग्यान्
(८) जेष्यन् (८)- (१०) जेष्यमाणम/ जायिष्यमाणम् (11) जेतव्यम् (१२) जयनीयम् (13) जेय:/जय्यः (१४) - (५)जेता (18) जयः (१७) जयन - (16) जीयमानम् (२.) जयः (२१) जितिः (२२) जपनम् (२३) जेता/जित्वर/जयी/जिष्ण (२00३ ५२ना भणीभू..मेरे भानुदार सभा .)

Page #204

दन्त भाषा
सन्त अकार
[1] भू.. [२] शि
[3]
[४] ल
[પ] પ રિ સ્ક [] .... [७]... [८] भविष्य तरि
[4]
[10] મણિ
[11] विद्यार्थी है.
[12]
[14]
[१४]
[14]
[11]
[20] an un.. [13]
[12] ..
:
"I
[16]
[२०] आवा
[21]
[22]
[20] Men's
""
::

(१०१) न्ये (१०२) शक् (१०३ ) शम्
बीत:
पीतवान्
वीरवा
धानुम्
विवान्
विधान:
कि पानम्
व्यास्यन्
शस्यमानः
ब्यस्यमाना
व्याल्यम्
ध्यानीयम
येयम्
व्यायकः
व्याता
यायः / व्य
व्ययन्
व्ययमानः
घयमानम्
व्याया
वीति:
व्शनव
माता
शक्तः
शक्तवान्
शक्रवा
शक्तुम्
शेकिवान्
शेकानम्
शक्यन्
शक्यामाण !
-
शक्तव्यम्
शकनीयम्
शक्यम्
शाकक:
शक्ता
शकः
शक्नुवन्
शक्यमानः
शकः /शकु
शक्तिः
शकनम्
शक्ता
शाम:
शान्तवान्
शान्तवा
-
शमिवा
शमितन्
शेमित्रान
शमिष्यमाणम्
शमिध्यन्
शमिध्यमाणम्
शमिव्यम्
शमनीयम्
शम्यम
शमकः
शमिता
शम:
शाम्यन्
शम्यमानः
शम्यमानम्
शमः
शान्ति:
शमनम्
शमिता
शमी
१८५
(१०४) आ+शास् ( 1०५) शी
शयित: शयितवान्
शयित्वा
आशास्तः
आशास्तवान्
आशासित्वा

आशास्वा
माशासान:
आशा शासनः
आशासिष्यमाणः
शासिष्यमानः
आशासितम्ब
आशासनीयम्
आशास्यम्
आशासकः
आशासिता
आशाखः
आशासनः
आशास्यमानम्
आशासः/ आशी
आशास्तिः
अदादयः कानुबन्धायानुबन्धा दिवादयः स्वादयष्टानुबन्धा-स्तानुबन्धास्तुदादयः ॥ १ ॥ रुधादयः पानुबन्धा यानुबन्धास्तन दयः; क्रपादयः शानुबन्धा णानुकधामुपदय ॥ २ ॥
आशासनम्
आशासिता
आशासनः
शयितुम्
शिश्यान:
शिश्यानम्
शयिष्यमाचः
शयिष्यमाणम
शायिष्यमाणम्
शयितव्यम्
शयनीयम्
शेयम्
शायक!
शयिता
शयानः
शय्यमानम्
शयः / शब्दा
शयिति
अर्थ :
ना मानो अदादि देश के
देवाना धातुओ दिवादि, टू तुम वाणा
ग्वादि, तुअनुभवाणा तुदादि, प् अनुमधवाना रुधादि, य् अनुषं धषाणा तनादि, शू अनुभ धवाना क्यादि तथा प्णू चुरादि गढ़ना धातु
शयनम्
शक्ति

Page #205

રજિનલ વળગતિ (21) रिक
(७६) श्रम् (1०७) श्रि
(१.८) श्रु
(१०८) लिम्
-
-
श्रितः श्रितवान
प्रिलष्ट: श्लिष्टवान् মিছুৰা
श्रुतवान् श्रुत्वा
शूरः शूनवान् यविरवा
श्रित्वा
श्रान्त: (९) RS. । श्रान्तवान् (3) सना श्रान्त्वा
-मित्वा (४) त्वय
श्रमितुम (५) ५. Ret হঙ্গা
श्रोतुम्
श्रयितुम् शिश्रिवान्
लेष्टुम् शिपिलवान्
शुश्रुवान्
श्रयितुम् शिश्विवान् शुरुवान्
शिश्रियाणा शिश्रिामः
গন্নাথ
शुश्रुगणः
যিক্তি
(७) ५.. .. (1) पित
शिश्वियानम् शुशुवानम् श्वयिष्यन्
श्रमिग्छन्
श्रोष्यन्
लेक्ष्यन्
श्रयिष्यन् श्रयिष्यमाण: श्रयिष्यमाण: अपितम्यः श्रयणीयः
মহিমাল वयितव्यम्
(1.) , मल (11) विधय. (१२) .. ., (18) , (१४) भूया
श्लेष्टा
श्रेयः
श्रमिष्यमाणम् अमित पम् श्रमणीयम् श्रम्यम् श्रमका श्रमिता श्रमः श्राम्पन् श्रम्धमान श्रम्यमाणः श्रयः श्रान्ति:
श्रोष्यमापः
लेक्ष्यमाणाम् श्रोतम श्रवणीयः ঠগী श्रयः श्रपः ले यम् श्रावकः श्लेषका श्रोता श्रः
प्रिलप्यन् श्रुशन् श्रूधमाग:
ঠিকাদাম দ श्रकः
*क्यनीय श्वेयम् श्वायक: श्वयिता श्वय: प्रक्यनू
प्रलेष्टा
श्रायकः अयिता श्रयः श्रयन् श्रयमाणः श्रीयमाणः श्रय:/श्रायः थितिः
(१७) तर त... (१८) , (१४) fe. (२०) भाषा
शूयमानम् श्वयः / श्वयषुः शूक्तिः
(२१)
..
-
-
(२३) , (२३) शिवाय
-प्रतिश्रु। श्रणम् श्रोता
श्रयनम् श्रथिता विश्रयी
भलेषणम ले
श्रमणम् श्रमिता श्रमी श्रमणः
प्रत्यनम् प्रचयिता
श्री.
-
जा तुना e-:- (1) जागरितः (२) जागरितवान् (३) जागरित्वा (४) जागरितुम् (५) जजागृवान् (६) - (७) जजाग्राणः (८) जागरिष्यन् (e) - (.) आयरिस्पनाग (u) गरितव्यम् (१२) जागरणीयम् (१३) बारार्थम् (४) जागरकः (१५) जागरिता (१६) जागरः (१७) जागृत (१८)- (१८) जागर्थमाणम् (२०) जागर / जाग (२१) जागतिः (२२) जागरणम् (२३) जागरिताजागरकः ( 0 २३ मनात ना भातुर समा/

Page #206

કૃદન્ત માલા
કૃદન્ત પ્રકાર
[1] [२] शि
[3] सं
COOCZE ZZZZZ 2222222
[४] त्वथ [૫] પરિ ભૂ ફૅ
शिलू..
11
[] [७] ... [८] भविष्य तरि
[2] [10] [११] विद्यथ है.
..
"
६ ऊ
[12]
[1a] [१४] सुन्य
[24]
[1]
"
"
[१७] वित
[1] [[re] [२०] भावार्थ स
[21]
[22] [२४] शीसाथ
"
2.
ઝૂ નુખ ધ નામ
१ अ
२ आ
३ इ
४ ई ५ उ
"
"
66

"
( 111 ) सह ( 1 ) ( 11२) सह ( 10 ) (113) सु
सोढः
Bाहितः
साहितबान्
सेाढवान् सोद्रवा / सहित्वा
साहयित्वा
सोम / सहि तुम्
साहयितुम
सेहानः
सेहासन:
सहिष्यमाणः
सहिष्यमाणम्
सेोढव्यम्
• सहितयम् सहनीयम्
साम्
साहकः
सेाढा / सहिता
सहः / साह
सहनः
-
सहमान:
सह्यमानः
साहा
( १ )
सोदा / सहिता
सहन:
सहिष्णु
साहयाञ्चकृबान्
साहयाम्बभूवान्
साहयामासवान
અનુખ હતું ફળ
साहयाञ्चक्राणः
साहदिष्यन्
साहयिष्यमाणः
साहयितव्यः
साहनीय
साह्यः
साहक:
साहयिता
साहयः
साहयन्
साह्यमानः
साहना
साहिति
साहनम्
साहकः
अभ्यष्याम छे.
જ્ઞ અને तत्रतुनी हिसां इट् नो निषेष આત્મને રે છે
ઉભયપદ ઢરે છે
'उदितः स्वरान्नोऽन्तः " सूत्रथी
वन पर नकार भरे क्त्वा प्रत्ययनी महिमां
इट्
सुतः
सुतवान्
सुरवा
सेोतुम
सुषुवान्
विठल्ये
सुषुवानः
सायन्
सोष्यमाणः
सेव्यम
1
सवनीय
मध्यम / साम्यम्
सावक:
सेोठा
सवः
सुवन्
-
અનુબંધ ફળજ્ઞાપક – કાઠા
અનુભ 1 નામ
७ ऋ
सूगमानम
:/
आतुति:
सवनम्
सविता
く
९ ऌ
१० ए
११ ऐ
१२ ओ
( ११४) सृज् (११५) सेव्
सेवित: सेवितवान्
सेवित्वा
सेवितुम
सृष्टः
सृष्टवान्
सृष्ट्वा
स्रष्टुम्
सानू
ג

ससृजानः
सक्ष्यन्
सक्ष्यमाणः
स्रष्टव्यः
सर्जनीयः
सः
सर्जकः
स्रष्टा
सृजः
सृजन्
सृज्यमानम् सर्गः / सक्
स्पृष्टिः
सर्जनम्
सष्टा
संसर्जी
सिषेवाण
सिषेवाण'
—
161
सेविष्यवाणः
सेविष्यमाणः
सेवितव्यम्
सेवनीयम्
सेवम्
सेवकः
सेविता
सेव:
મનુ ય ધનુ ફળ (णि) पर
હસ્ત્ર ખાદેશને નિષેષ કરે છે
अहिरे छे.
सेवमानः सेव्यमानः
सेवा
सेवितिः
सेविता
सेवन:
अड्- प्रत्यय रे छे.
सिच् प्रत्यय पर
वृद्धि निषेत्र
દૂતે ઋત્રતુની આશ્મિાં રૂ ના નિષેત્ર.
उपान्त्य स्वरना
क्कने वतुना मरो नहार आहे.

Page #207

पनि
(118) स्था
(11७) स्पृश्
(116) स्फाय
He) स्मृ
(१२) स्वप्
सुप्तः
-
स्पर्थन
स्थितः स्पृष्टः
स्पात:/ स्मृतः । (९) R | स्थितवान् । स्पृष्टवान् स्फातवान् स्मृतवान् सुप्तवान्
-स्फीतवान (२) मा स्थित्वा स्पृष्ट्वा स्फायित्वा स्मृत्वा सुप्त्वा (४) वय | स्थातुम्
स्फायितुम स्मर्तुम् (५) ५.. . तस्थिवान पस्पृश्वान्
तस्मृवान् सुषुप्वान् पस्फायान: पस्पृशानः पस्फायानम् सस्म्राणम्
सुषुपानम् (८) MAR स्थास्थन् स्पयन स्पश्यन्
स्मरिष्यन् स्पप्पयन्
स्फायिष्यमाण: स्थास्यमानम् प्रक्ष्यमाणः स्फायिष्यमाणम् स्मरिष्यमाणम् स्वफ्यमाना स्थाविष्यमाणम् -स्पक्थेमाण
-स्मारिष्यमाणम् (11) विक्ष्य स्थातव्यम स्पष्टम्य:/स्पटुंन्यः स्फायितव्यम् स्मयम् स्वप्तन्यम् (१२) .. ., स्थानीय स्पर्शनीयः स्फायनीयम् स्मरणीय स्वपनीय
-स्मारणीयम (१३) .. .. स्पेयम
स्फायर
स्वयम् (१४) स्या स्थायका स्पर्शक:
स्फाबकः
स्मारक: स्वापक: स्थाता स्प्रष्टा/स्पष्ट स्फायिता स्मर्चा स्वप्ता प्रस्थः स्थायी स्पृशः स्फाय:
स्वप: (10) Rd... तिष्ठन् स्पृशन्
स्मरन्
स्वपन्
स्फयमानः (16) भारि ., | स्थीयमानम्। स्पृश्यमानः स्फाप्यमानः स्मर्थमाणम् सुप्यमान (२०) मा
आस्था स्पृक/ स्पर्श स्फारः
स्मर:/स्मारः स्वापः/स्वपा (२१) .. स्थितिः स्पष्टिः
स्फातिः
स्मृतिः सुप्तिः स्थानम् स्पर्शनम् फायनाम
स्वपनम् (२) शिवाय स्थाता
स्प्रष्य स्फायिता
स्मरिता स्थायुक: - स्पी स्फावनः
स्थावरा स्थास्तु: મનુબંધ નામ અનુબંધનું ફી मनुमनाम
मनुम धनु १३ औ इट् ति स्यात् धातुने वेद मना| १९ह तुने य५४६ रनाये. गुना निषेध १४ (मनुस्मार) पातुने अनिट्
त णावे २० दिवादि माना धातु यावे छे. ने घातमाहोय पातु अदादि २१ मिनेक्षित निहाय તેમને) જણાય છે. અને પ્રત્યયમાં હોય તે તે વાતથી નકર્તમાન અર્થમાં જ પ્રત્યય કરે. તે પ્રત્યય પર છતાં ધાતુના સ્વરને ગુડી ૨૬ ધાતુને દ્વારિ મને જણાવે છે અને સાર થને નથી
हित द (टु) 4 l अथुने रे १६ ख बने मुम् (म् | मामले
तया स्त्री बी . १७म् पातुने यी नावे .
(BAR१५५क्षित डकार-डुत) त्रिमा १८५ च्ने ज्ना मनुमक ने ग् मा . xk५५ तथा इ अत्यवरानो योर
,

Page #208

કૃદન્ત માલા
કુન્ત પ્રકાર
[1] भू.. [२] स्तरि
[0] संघ
[४] त्वथ
[4] ..
[1]
22222 EcoG
[2]
[t.]
[७] ... [८] भविष्य स्तरि
"
"
[१४] सुयम
„
31
२५ त्
२६ नू
[11] विद्यार्थी है. हन्तव्यम्
हननीयम
घात्यम्
घातकः
[१८] ि
[२०] भावार्थ
[21]
२७प्
[22]
[२४] शासघर्ष
२८ म्
33
[24] [1]
[१७] 'रिबन' है. [12]
અનુબ ંધ નામ
२४ णू
"
10
जघ्नानः
हनिष्यन्
सहनिष्यमाणम्
31
(121) हन् (१२२) हा
हीनः
ही नवान्
हिरवा
PI

हतः
हतवान्
हरवा
हन्तुम्
जघ्निवान्
- जघन्वान्
हनुम् जहिवान्
हन्यमानम् घः / घातः
हेतिः / हतिः
नहानम्
हास्यन्
हारव्यम्
हानीय
हेयम्
हायक:
हन्ता
हाता
घनाघनः / हनः हायनः
ध्नन्
नहत्
हननम्
हन्ता घातुकः/विघाती
અનુભ વનફળ
चुरादिना धातु मागावे વૃદ્ધિને કરે છે.
हास्यमान
हास्यमानम्
हास्यमानम्
हायिष्यमाणम् हायिष्यमा गम्
हीयमानम्
हानिः
नास्ति
हानम
हाता
मते
तुदादि भयना पातु भावे के. 'इचासोsg निक्कापरे" से सूत्रा
વિષમાં ઉપયાગી છે.
(१२३) हा
हात.
हानवानू
हारवा
हातुम्
प् હેય તે! તૂ આગમ પણ્ કરે છે. "दामः सम्प्रदाने" सूत्रता विषयां ઉપયોગી છે.
नहानः
जहान र
हा एक
हानीयम्
हेयम्
हायक:
हाता
हायनः
जिहानः
हायमानम्
हायः
हातिः
हानम्
हावा
रुधादि गणना धातु सतावे के अन् ३३ श् માગમ કરે છે. વળી પ્રત્યયને જંતુધી જે
અનુ ધાને २९य्
३० दू
३१६
३२ व्
३४ षू ३५ स्
(१२४) हु
हुतः
हुतवान्
हुवा
होतुर
बहुवान
जुवाञ्चकृवान्
नुहुवाम्बभूवान्
मासिवान
जुहुवानम
हाध्यक

होण्यमाथम
हाविष्यमाणम्
होन्
हवनीयम्
हव्यम्
हावक:
होता
हवः
नुहुन्
हूरमानम्
हनः
हुतिः
हवनम्
होता
માહિ ગણી
"क्यः शिनि" से सूत्र
(१२५) ह
हृतः
हृतवान
हवा
ཇུ
जुहवान्
नहायः
बहाणा
हरिष्यन्
१४e
हरियमाच
हरिष्यमाणम्
हक्तव्यम्
हरणीयम्
हाम्
हारकर
हर्ता
हर
हरन्
हरमान:
हियमाणम्
हृतिः
हृतिः
हरणम
हर्ता
અનુ ધનુ ફળ तनादिना धातुने नसावे. પુર્વ અને સૂચક છે. સ્ત્રીલિંગ અર્થમાં આવે છે.
" उन औविति व्यञ्जने द्वे" से सूचना विषमां उपयोगी .
તુને સૂચક છે અને उपयोगी
“दिन
उपयोगी રાવતે પ્રજા જે અર્થાત્ પના કરવામાં નિમિત્તભૂત છે.

Page #209

1६४
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
પરોટઃ ૭ માસ સૂત્રકમ
अमचिः अच् अचेने टक अजाते. पक्षमा मजतें: शीले अतिसू ..! अगिकर्म... भणिगिमाणक० अत: अतो म पाने अनञः क्वो यप् अनट् अनुपसर्गाः क्षी भनार्जनेईः अन्नाद्धिः अन्यत्यदादेशः अन्यथैकथ० अमाव्ययान्...च अमोऽकम्घमिनमः अतिरीब्ली...पुः अहेछिन् भवादश्नो...योः भवात् तृ... अचा५० अममानले.पे... असपोर ..को भगवद् दृशं अश्वलाल्ये अहपञ्चमस्य०
જિહેમ સુત્રા કાં સૂત્ર
સુકમ સૂતાં પૂછાંક ५-1-3. १८५१०१ आत ऐः कृो ४-3-५३ १०८२ ५-1-४४ 1.. . आ तुमेोऽर या... ४-1-1 १०८७ ४६ ५-1-03 108 ५४, आतो डेउडाबामः ५-१-७६ ११. ५३ ५-1-19, 11४४/553१५ आदेतः
४-४-७१ ११७१ 4-1-116 11४१
भाधाराचोर...रे ३-४-१४ १०६५ ३-४.1. 1.४४
भानाया जल ५-1-13१ १२५./595 3-1-८८ १०.७
आमन्ताल्वाम्मे० ४-३-८५ ९७७ 1-3-1.31.०८ 13 आयुधा दियो ..देः ५-१-८४ १ ५५ ४-3-८२ १.४१
आरम्भे
५-1-1. १९५२ ४-1-11४116
आशिषि हनः ३-२-१५४ १९९३
मासीन
४-४-११५ 116/564 ७९ ५-3-१२४ १९४८
आस्थटिवन्धनः० ५-3-९७ १२५३ ४-२-८० 1161/462 ५-1-114 11४८१४ इकि रितब माथे' ५-1-13८ १२५3३ ५-3-12 1236/561 ८७ इद किमीकी 3-2-143 113 ११ 3-२-14 1139
इर मदः
५-१-१२७ ११२५/558 ५८ ५-४-५. १२७२
इवृध सनः
४ ४-४७ १०२२ २० ३-४-२३ १०६७ ४-२-२६ 1100
ईयञ्जनेऽपि ४-3-८७ १.५२ ४-२-२१ ८८3 4-1-hi 110 २-1-11५11८3 ७६
उणादयः
५-२-८३ १२% ५-1-133 १२५०/592 र उति शवो ...मे ४-३-२१ ११७० ४-1-16 1.38/524 २५
उदः पचि . रे ૫-૨-૨૯ ૧૧૯૯ ४-1-13 ९७६
उदकेोऽताये ५-3-13५ १२५०/594 1 ५-1-11 1069/541 ४४
उपसर्गादः किः 4-3 ८७ १२१ ८७ ५-1-1१६ ११२/553 ५८
उपान्त्ये
४-3-४ 1.14 उवर्णात
४-४ ५८१६५ 1-1-1७ १९०१
उवर्णादावश्यक ५-1-1८१२८.
७८
भाः ख नमनि जनः
१५] ऊदितो वो 1ऊदुषा
४-४-४२ ४-२-४.
(आ) ४-१-१.१०६.
1tur ४-1-४८ १.४॥ ५-1-
4 1113/545
१२५६/597 १०.1
८ 1.
आगुमायादेः आऊ: शील
५ । ऋतोरी:
४-3-106 10५४
३२

Page #210

एजे.
અકારાદિ સૂત્રકમ હિહહેન સુત્રા પુત્ર સૂત્ર
સહમ સત્રાં પૂછાંક ऋद तृषमृष०४-३-२४२२५ क्ङिति थि शय ४-1-1.५ १.५३ ॥ ऋदुपान्त्याद...च ५-1-1 ११९२ १.३क्त क्तक्तू। 1-1-1७४ ११५. १५ ऋध ई. ४-१-१७ १०२७
क्तयोदनुपसर्गस्य ४-१-१२ ११७७ ऋमतां री
४-1-५५ १.५५ क्तेटोगुराग्यक्ष० ५-3-1.६ १२५८/586 ऋवर्ण पञ्ज० 1-1-18 १२७५
क्तेऽनिट...ति ४-1-11 १२०५ ऋ यर्णयूणुगः ४-४-१७ १४
क्वा (धातो:) ४-३-२४ १२५८ ऋत्मिपूजशो० ४-४-४८ १.
२ ७ स्त्वा तुमम् के ५-1-18 १२16 ऋहीघ्राधा... ४-२-७६ .
क्यः शिति
३-४-७. 10७t ऋल्व देरे...प्रा ४-२-१८५५६ | क्पङ्
३-४-२६ १.७ 36 क्यतो नका 3-3-४३ १.७. क्वनि
४-1-12.६४ एकधाता कर्म...ये ३-४-८९८ ४७
ऋग्यः क्रया
४-1-1 १२८१/605 10२ एके पसर्गस्य च धे ४-२-४ १९५०/591 &
क्रियायां क्रिया ५-1-18 १२१७ ५-1-11८ १२. ५८
कुलसंपदा विभ्य:० ૫-૩-૧૧૪ ૧૨૪૨ (ओ)
क्लीचे क्त:
५-३-१२३ १२४७८ ओजोऽप्सरसः ३-४ ८६ १०७६:533 34क्ले शादिभ्यो० ५-१-८111.५ ५. ओन्तिस्था..... ४-१-१. १०१५ साचित
५-11111४९/560६५ (क)
क्वि
૫-૧-૧૪૮ ૧૧૩૪ ૬૧ कगेवनूजन...रशः ४-२-२५ 10.3
क्षरीशकतो ४-3-८. १२८६ १.१ करणाधारे ५-३-1२४ Re
क्षुत्तुगधे'...म ४-8-1111०७१ ४१ कतरि ४-1-3 lt
क्षुधक्लिश...स ४-३ १ १२१. कर्तः विप् . छिन् ३-४-२५ १.६१
क्षुधवसस्तेषाम् ४-४-४३२ कतः खश् ५-1-11७११२२
४ ३-८८ १२१५/199 ४६ कर्तुम्नि ૫.૧ ૧૫ ૧૧૪૯ ૬૨
क्षेः क्षी: चाध्याय ४२-७४ १५८१८ कर्मणोऽण ५-1-७२ १०.२ ५.
क्षे-प्रिय...खाण ५-1-1०५८ ५७ कलबेलासमये रे ५-४-३ १२२१
धौशुषिपचो...म ४.२ ७८ १ ८ किंयत्तद्वद्दारः ५-1-1.1 11/547 ५६
(ख) किंतः संशय प्रतीकारे ३-४-६ १.३८ २६ खित्यनव्या ३-२-11111& ५४ कुकधारमोदरा ..खिः ५-1-6. 1१.८
|खे मृषाये
५-1-3८ १२८८/606 १.२ कुस्यमिद्यो . नि ५-1- १२६. १.२
खमा नाणीवाये ५-४-४८ १२७ ८ ८ कुलादु जोहः ५-1-१२२ १२५/557 ५८ कुल भ्रकरी...षः ५-1-11. He/551 ५७ गत्यकर्मक-जे: ५-1-12 113 ग खनद...णे ५-१-१२६ १२७
गत्यति कुटिले ३-४..11 1.४५ २८ कृग श च वा1-3-1.. १२१
गत्वरः
५-२ ७८ १२11/577 कृगः सुपुण्य...त् ५-1-1६२ 11४३
गमहनविदल...वा गग्रहो...तात् ५-४-६१ १२७४/603 कः
૫૧-૬૬ ૧૯૯૯ ૫૧ कत्येऽपश्चमेलुक् ३-२-18८ १२८१ 100 गापापचे भावे.... ५-3-८५ Rav/582 ८७ कृ वृषि भृजि वा 4-1-४१ १२८३1.3 | गुपरिजे'...सन 1-४-५ १.३७ २५
.

Page #211

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા સિદ્ધહેમ સૂકા પૃષ્ઠ ५-1 १७ Tee/542 1 ५-३-८३ १२२८ ॥
न ट्वितोऽथुः
त्रमित्राrit गलुपसद...गहये ० -४-१९ १.४७ र गोचरसंचर...षम् ૫-૪-૧૫ ૧૫૧ ग्रहगुहश्च सन: ४-४-१८ 1. ग्रहादिभ्योगिन् ५-1-५३ १.४ मो यहि
२-3-1.11.४७/525 .. ग्लाहाज्य:
५-1-11८ १२४४
डाच्गदिता डीयोदितः जितस्त्रिमक०
४-४
,
७
(घ) ४-२-२४
७८
५-१-४८
1.
घटादेहस्यो...रे घोकस्वरा...से घ्रामापाधे...शः प्राध्मोहि ज्यावश्यके
४-३-८ १.५२/5211 ४-1-1१५ १२८१/604101
पस्वराघोषा... माबजाने गमुः गिज् बहल...५ णिस्तोरेवाऽणि णो क्रीजीडः को छ सनि गौशशान्त सम्
मृगरमणे
के पिकः पीय को सासहियाव०
४-1-t ५-2-36
he १२.१
३-४-४११०३ २-३-३७ १.२६ ४-२-१. ८८५ ४.१-८tter ४-४-०४ 11७५ ४-२-१ १.०३/523 १२ ४-४-२७ ll
चरकलाम चल्याहारा' चायः की: चिते वा चिस्फुरोर्नवा
४-1-५३ १.४८ 1-1-1.01... ४-1-८६ १.५९/531 ४-२-४॥ १..२
.
५-1-4 3-2-२११.७८ ४० ४-२-१३ १.८/534 ७५ ४-1-1.५ १.३. २३
छाशो
४-४-१२
अनशोन्युपान्त्ये० अपबादहदश...शः जागुः जागुरव जितेरिः जवश्वः त्वः शप्यापो ज्ञीपीए ज्ञानेच्छा बलकुल...वा
४-1- 81 ४-1-५२ १.५. ५-३-४८ १२०४ ५-1-1.४ १२३४/584 ४-1-16 Lce ४-४-४१ १२५७ ४-1-18 १.२७
व स्वसुकानो० दत्ताप्यानाप्याक तनः को सनो बा तपसः स्पन रूपानी तितो नानि ति चोपान्त्या दुः तिष्ठते. तुमहदिच्छायां: तुमच मनः कामे तृन शीलधर्मसाधु तृषिषिस्वप तो मानवकोश स्वयज प्रवचः स्यदायन्यसमा स गृषि स्नुः
५-1-२७ १२८२ १.१ ५-1-01 .. ५ ४-१-५४ १.४४ ४-१-३ttle/517 ७ ३-४-२१ 1.1. ३-२-1४. १२१८ ५-२ २७ १९ ७७ ५-२.. १२१३ ८२ ૫-ર-ર૧ ૧૧૯૪ ४ 1-11८ १२७ १.. ५-१-१५२
॥ ५.२-३२ Me/569 ७८
४-१-३१
१..
मिनमोबा मिति घात
४-४-10६१.८५ ४-1-1.. ...
.
(ट)
४-४-१. 10

Page #212

અકારાદિ સૂત્રક્રમ
-
-
સદ હેમ સુત્રા
પૃષાંક
३७
दम्मे घिप्पी ४-१-१८ १२४ २ माघुनः शक्ये
३-२८८ १८. ७३ | निमित्यादिमेर० ५-४-४६ १२६८ ९ ७ दिइञ्जः ष ५-२-८३11३५ निर्वागमवाते
४-२-७८ ११६१/5611८ दीर सनिक ४-२- १ १०१ निविस्कवनात् ४-४-
८११७९७३ दुस्वीषत:...खल् ५-1-1३४ १२५४२ नघे.लंबो : ५-४-४४ १२६५७ ५-१-१४५ 113.
नृत्यदि
२-७-८५ १०५५/529 र हग् दशदक्षे 3-2-1-1१134
नृदखनञ्जः ...ट् ५-1-६५ १.६८ दृतिनाथात्पशावि: ५-1-६७ ११13546 ५६ जयावाया
५-3-13४ १२५२६ २ दृगम्तु...सः ५-१-४. १२८. दृशः क्वनि
५-1 ११६ ११४५ १४ देववालदायः
३-४-८७ १०८१/८38 ४८
पचिदुहे 1-1-6 १११५ ५ ६
पदरविश...घन्५-3-18 १२२२ देसमास्थ : ४-४-11 113 द्रमक्रमो यः ५-२-४१ १२००
पगवरे
५-४-४५ १२७. ६७
५-1-10 द्वितीया काम:
1110/550 परिमाणार्थ...न. -४-२२ १०१२ - द्विषन्तप परन्पो ५-1-1.0 18/549 ५७
५.३-१०२ १२३८
पायाह गोत्या. ५-3-१२ १२४५ (ध)
पाणिकरात् ५- १ - १२१ ११२५/557 ५८ धनुदण्डासरु ..हः ५-१-१२ १ ५५
पात:
४-२-१७८८५ धागः ४-४-१५ ११८५
पाश रछ शा...स ४-२-२. धरीओऽकृच्छ० ५-२-२५१ ७७
पुनाम्नि घ
५-*-१३० १५५० ४-२-१८९८५,519 &
किल शिम्यान वा ४-४.४५ 16 (न)
प्रयोक्तृप्यारारेणि ३-४-२. ८७५ 1-1-२२ १.१८ प्रकाले
५-४-७ १.५॥ न गृण शुभरुनः ३-४-13 १०५१
प्रास्वत्
3-3 १४ १.२. नग्नपलित...कगी -1-1२८ १२६
प्रद्दागस्त अ'...क्ने ४-४-७ ११७८ नमोऽनि: शापे ५-3-1१७ १२४३९ प्रियशाददः ५-1-1.७ 1114/548 ५७ न डीडशीड०...दः ४ 3-२७ 118 न तिकि दीर्घश्च ४-२-५८ 11.1543 ५३
(ब) बहुलंप
३-४-१४ १०५. नन्द्यादिभ्योऽनः५-1-५२ १.८3
५-१-२ १.८७/540 नमोवरिवधिo 3-४-३७ १०७२ नवा (ऽनयोः) मावारम्भे०४..४-७२ १७२
बहुविकरु...द ५.१-१२४ ११२५/554
५-१-१९११.४५ न वृद्धिश्चा...पे ४-1-11 १.५९ नाडी घटी खरी...श्च ५-1-१२० ११२५ ५८
५.-1-41 १०४२ - नामिनाऽनिट ४-3-31 118 नाम्ना गमः...हः ५-1-131 1१२८६ .
(भा नाम्नाबदः...च ५-1-1३५ १९८७ १०२
५-१-१४६ 1
. नाम्यादेरेवने २-३-८१ १२४८/5906भमा समिदेवर ५-३-७४ १२.
८ ८१ नाम्युपान्त्य...क: ५-१-५४ १०८५
मी वा ४-२-४८ १०८५/536 ४७ निद्योद्घसंवो ना ५-3-1६ १२२५:580 ८५ | मारकर्मणोः ३-४-१८१.८. ४४
धूग्मीगोन

Page #213

૧૯૮
સૂત્ર
भावाके :
भावे
मिदादयः
मिया कम् भुजेा मध्ये
भूजे: ष्णुक्
भूयोऽल् भूषार्थसन्की
भादिभ्यो वा
आजपासभाषनत्रा
म्न ज्यंलकूगू...ष्णुः
मागिन
मनुस्वनि... चित् मारतोषण...श्व
मिमीमादामि... स्व
मुरतोऽनुनासिकस्य
मूर्तिनिचिताश्रे०
मृगयेच्छायाञ्चा● मेभिग...ख
मेडो वा मित मेोऽकमियमि०
मोनोम्बो
य एच्चातः जिजपदं शि
यनिस्पक्ष
यपि
यपि चाद। जग्व् यममदगदेोऽनु
यावतो विन्दुजीवः
युजभुजमत्र...नः वर्णवशः...
ये नवा देोऽशिते बेम ध्ययूप०

मम સુત્રાપ
५-३-१८ १८२३
५-३-१२२ १२४६
૫-૩-૧૮ ૧ર૪૧
५.२-७६ ૧ર૧
४-१-११७ १२७८
१०० ११५८,567 ७८
५-२-३०
५-३-२३ ર૪
८५
३-४-८३
१०८६/539 ४५ ५-३-११५१२४२/587 ८५
४-२-३६ ५८५
५-२-२८ ૧૧૯૮
(म )
|५-१-११६ ११२१
५-१-१४७ ११३२
४-१-३० १००५
४-१-२० १०३४
४-१-५१
t*rj
५-३-३७ રા
માં*
८४
८०
रजा फूले मला
८५ रदादमूर्च्छ... च
૧
रमल शक... मि०
रम्यादिभ्यः
सूत्र
राजघः
राधेर्ववे
रिशे च लुप रुदविदमुषच
प रुह पः
७८
ܙܙ
प
ललाट वात कः
लघुपतपद : लिये नेोऽन्a o
૫૮
६१
१२ लिहादिभ्यः
२४ | लीडलिनेो
२८
८५
५-३-१०१ १२३७
८८
-१-१०६ १११८
૫૭
४-३-८८ १२६५/598 ५६ Y-3-22
४-३-५५ १०८४
૪૬
२-११-७ १०
૩૫
लुम्पञ्चमे o
लाल:
वचन्दनाम्नि
१०
पाइपञ्चमस्व वथः शक्तिशीले
वर्षादय क्लीवे
बहाि
(य)
५-१-२८ ૧૨૯૩
१०१
५-२-४७ ૧૨-૩
se
4-3-24 १२३०
et
४-२-५६ RE ८६
૭૪
४-४-१६ ११८७ ५.१-३०
बाबाप्यापी बेचे मु वा वेष्ट वेष्ट.
૧૮૫
५-४-५५
५-२-५०
120Y/601 face 22.4/576 2. वियः प्रजने ५-३-२८ રરપ ८५ श्रमे ४-२-१२ १०८३ ४६ मिक्षि ४-३-८० toya ४-४-१२१ ९८४
२८ वृषाश्वाम्मैथुने बेटोऽपत:
घाटाट्यात् बाप्ने:
बाम

અભિનવ લઘુત્ર ક્રમા
પુછાં
સિંહે ત્રાંક
(x)
4-1-62 १११४
४-१-१५ k
४-१-२१ loat
५६
१७
૨૭
१२६१२४/589 1
५-१-८८
4-1-22 1200/544 v
४
४-१-२२ ૧૦૩
૧
X--2-YE १०६१
५
४-३-३२
!•૧૪
11
४-२ १४
૯૯૨
(
(ल)
४-३-८६ ૧૨૭૪
Ef
|५-१-१२५ ११२५/555 ५८ ४-२-४१ १२०1/574 ७४ ८८२/518 ८
४-२-१५ ५-१-५० ૧૯૧
५०
४-२-७
Clea
४-४-४४
११६०
४-२-११
૯૯૪
८
૯
८
( ब )
४१-११८
४१-५०
४-२-६५
५-२- ४
७७
4-3-26
1224/578 Page #214

અરાદિ મૂત્રમ
મૂત્ર
छिदिः शब्दे प्रथ
विधूनने
बौ व्यञ्जनादेः वः
नांदेरेक०
चञ्जनाद् धञ्
...प्रञ्जनान्तस्था
म्याप्याच्चेवात्
यापादाधारे
व्याप्ये घुरकेo
पेरूपमे
शंसेस्वयं...डु. सिपा
शकधृवज्ञारम... तुम
शक्तिक...व
शकस्तम्बादद्य
जिज्ञासायाम्
'शकताहे' कृत्याश्र शत्रानशवे...स्पो
शदिराने शाद
शमष्टकातू...णू
शान्दान्मान्त्रघा० शासियुधिदृशि...नः
शीद्वानिद्रा...लु
शुनीस्तन...दूधेः
शुष्कचूर्ण... व
शुकमराम... ऋण्
शृमदेशकः
शाकापनुद... के
श्यशवः
श्रसद्रपुर्वा
[क्तः
वस जपयम... मा श्र
पितोऽह

બિગ
५-२-७५ १२०५
८१
५-३-१८ १२२७
८५
४-२-१७ ૯૬
●
४-३-२५
૧
१८
3-8-6
१०४०
२७
५-३-१३२ १२५० /593
21
४-२-७१ ૧૫૮ १७
५-४-७१ ૧૨૭૪
૯૯
५-३-८८ ર૩ર
५-१-४
४-१-८५
सूत्रा
८७
૧૨૯૫ ૧-૩
१०५६/530
પૂાંઢ
( श )
५-२-८४ ર૧૫ ५-३-१०५ १२३८ /585
५-४-५० १२२०
4-1-26 ૧૨૪
५-१-१०० १११६ 3-8 03 2013 ५-४-३५ ર૯૪ ५-२-१० ૧૧૯૧ ७१
1
Y-2-21
/522
-२-४५ १२०४/575 ८०
8-४-७ ૧૦૩૯
५-३-१४१ १२५४
५- २-३७
-१-११ ११२४
५-४-६०
५-२-४०
२-३
८२
८८
८३
१०१
ર
८३
१२००/571 ७८
५८ १२७४/602 ८८
( ब )
५-३-१०७ १२४०
२४
१२०१ /573
१२००/ 570 ७५
१०
सूत्र
संख्याहदिवा... ८.
संमदप्रमोद
सत्यार्थ वेदा
सनि
सनीं श्व
सम्भवार्थमे
सन्यङश्च
सन्यस्य
सप्तम्याः
सर्वारसह श्व सखिचक्रिदघि... मि
सहराजभ्यां...
घे
सातिहेतियू... तिं
साहिसातवेत्
सिचायि
तेरज्ञाने
सू
पायोदितः
स्वदेश्मरक
सृजीणूनश... प् èz zgür
सेोबालुक्
स्कन्द स्यन्द
स्त्रियां क्तिः
स्थाग्लाम्ल'... स्नुः स्थेश शश... स्थावा
७५ | स्फयू रूफ'व् स्मृत्यरूपी
स्मृदुपर....
सम्पचति २ स्वर्यइके च
स्वपाणावु :
५-१-१४३ ११२८
२-१-११६ 11/565
2-1-11
४-१-११ १०२९
રા Ev
1111
4-2-6 ४-४--७५
११७३
७१
r-2-ce 466/520 1. Fager ar
स्वरग्रह दृश वा
स्वर हन्यनेटि
प
स्वाद्वर्याद दीर्घात्

સિમ સત્રાં
( स )
४-१-१० १११७
4-3-33 1224/579
३-४-४४ ૧૦૦
४-२-११ १०२८
४-४-२५ १०१७
५-२--३३ १२..
४-१-४ १०१t
४-१-५७ *ર
५-१-१६४ ११४८
५-१-१११ ११२०
५-१-१५७ ११४७
५-३-८४ ૨૪
૧૯૯
પૃષ્ઠાં.
७८
૧૫
१५
६४
૧૭
२-३ १२०१ /572 ७५
fr
८७
૮૫
૪૨
૨૩
१८
૧૯૭
પા
१०५० /526 21
4-1-46
२-३-६०
४-२-११ ८८०
४-२-७० ११५७
६७
५-२-७३ ર૦
<1
५-२-७७ १२११
ct
४-३-८४ ११७१ R ३४-२७ १०६७/532 se ४-३-३० ૧૨૫૯
५४ ५-३-८११२३३ ८७ ५-२-३१ ११७८/568 ७८
५-२-८१ ૨૧૪
८२ ३-६६ १२३४ 583 ८७ ४-२-२२
10
ee/521 ४-१-४११७६/563..
४- १-१५ ७७८
५-२-७७ १२१२
४-१-८० ६८२
४-१-१२ १०१७
४
<1
V
10 rr
३-४-६८ १०८१ ३-४-• १०८६/537 ४८ ४-१-१०४ १०१८ ४-४-८ ११८१ ५-४-५३ १२७३
१८ ७। ८८

Page #215

..
સૂત્ર
हत्या भूयं भावे
हना नी र्ववे
સિદ્ધહેમ ત્રાક
ત્ર
(૬)
हा हि वि १०२ हृगे। वयेोऽनुद्यमे ૪-૩-૯૯ ૧૦પ/523 ૩૧ ZFHS_ત...તિ
૫–૧-૩૬
Re
પૃષ્ઠis

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા સિદ્ધહેમ મૂત્રાર પૃષ્ઠia
૧૨૫૭૪૩6 ૯૪
૫૫
૬૩
ધાતુ ઉપસર્ગ સંબધ નિરૂપણુ
'મ, પા, અવુ, સમ, અનુ, અવ, નિર્, ટુર, શ્રમ, વિ, ઋષિ, યુ, રૂ, છાતિ, ત્તિ, ઋત્તિ, પરિ, ત્તિ, સવ, ગાર્' આ ૨૦ ઉપસમ કહેવાય છે.
*--*૪
૫-૧-૫ ૧૧૧૩
૪ ૪-૧૧૩ ૧૧૪૪
આ ઉપગ ના સનોંપી ધાતુ અનુભવના અનુરાધષી અર્થાન્તરમાં લઈ જવાય છે, જેમ ‘શું ફળે આ ધાતુને હરણુ કરવું એવા અપ' ઢાવા છતાં ઉપસર્ગના સંબંધથી અન્માન્ય અર્થમાં તે છે, જેમ-વિજ્ઞા= ક્રીડા અથવા સાર ગમન આહ્વા=ભાજન સંદ્દાર=નાથ પ્રહાર=તાહન, પ્રતીવાર=દ્વારપાળનું કામ
કોઇ ઉત્સંગ' ધાતુના અથંને બાધ રે છે, જેમકે-‘વિધૂ ામ, પ્રતિષેષતિ', અહીં ગતિ અપના ભાષ કરી નિષેધ અર્થને કહે છે.
કોઈ ઉપ્સમ ધાતુના મૂળ અને અનુસરે છે. જેમકે – ‘ક્ષ્યને ઋષીતે, – અધ્યયન કરે છે. આ ધાતુ અધિની સાથે જ આવે છે, પર ંતુ તેના ઢાઈ અથ વિશેષ નથી.
કાષ્ઠ ઉપસમ ધાતુના મૂળ અથ'ને શેષિત કરે છે. જેમકે – ‘ટુચીંર્ વાજ્ર' પતિ, “ સાહ્ પકાવે છે. અહીં ૬ ઉપસંગ પાહની વિશેષતા જણાવે છે
ઢાઈ ઊપસ* નકામા પ્રોગ રાય (વપરાય ) છે. જેમકે – ‘મન્ત્ર' નૌ'વિદ્ધતિ, – જાય છે, અધિના અથ' નથી તેમ અવશ્ય મેગવાળા પણ નથી.
પૂજ્ય પંન્યાસજી ગુરૂદેવશ્રી સુશીલસાગરજી મ. સા.

Page #216

અકારાદિ સૂત્રકમ
परिशिष्ट : 3 सिम सूत्रम
...09.000004..-
Ngongratrepred-p-9-0000.
સિદ્ધહેમ
સૂત્ર
સત્રાંક કાંક સિદ્ધહેમ
સૂત્ર
it
wit
૧/૧ પડેલો અધ્યાય પડેલ પાદ
८ मिकर्मणस्तृ. 11०७ णिगि प्राणिक का०
१.८ ल्याहारार्थ....इन:
१००७ १०.८
-
२२ नं क्ये
१०६८ બીજો અધ્યાય પડેલ પાદ १७ मोना म्बाश्च १.५६ ११५ अवदश्नो...
योःtta " इयज्ञवः
1163.565
ત્ર
અથાય -- ચોથું પાર
७
५ गुदि जी महा...रुन् १०३७
कित: संशयरतीकारे १०३८ ७ शान दान मान्...चे. १०३८
साजनादेरेक... १०४० . मस्तिसूत्र.... १.४४ गया जुटिले
१०४५ गलुएसदचर...गहनें १.४७ न राणा शुभ रुचः
१.५१
२२
१३
२.
બીજો અધ્યાય-ત્રીજું પદ ७ णिस्तारे नाऽस्वद
१.५०/526 ८६ नाम्यादेरेवने १२४४/590 ५ नृतङि
१.५५/529 १.. यो यडि
१.४७/E25 मानने सध्याय - याथु ५६ ____४ णस्वराघोषाद् श्व ११४६
ત્રીજો અધ્યાય-બીજું પાદ ८८ दस्ति
११८. 1 खित्यनन्ययारु। 1१0८ १३८ कृत्येऽवश्यमा लुक १२८॥ १४. तुमश्च मनः कामे । ૧૨૧૮ १५ दृग् दृश हुक्षे 1136 १५२ अन्यत्यदादेश
११३७ १५३ इमं किमीत्की
1134 १५४ मनञः क्त्वा यर १५६ वाबाप्यास्तनिको ८६
प्राक्तृष्य पारे गि २१ तुम्हाधिछायां सन्न २२ द्वनीयागः काम्या ५३ अन्नध्यात वपन्च २४ अधाराचोपमानाद०१०१५ •४ कर्तुः कव ....डि १.६
१.१७/532 २८ नेरस
२०१७/553 ३. हन् लेाहितादिभ्यः चित् १.६९ ३६ रत. रूपन् ३७ नो परिक्षम् ...* ४२ च बहुलं ...दिए ४४ सभी दसा कमा
१.८. १६ परम दृश...ar
७४
ત્રીજો અધ્યાય - ત્રીજું પાદ २१ तत्साप्पाऽनाप्यात्
१०७८ *४३ क्या नवा '७३ शको जिज्ञासायाम् १०३७ ७४ पाग्यम्
८१ एकघाती...'क्रय
१०८६ १०८१/538 १.८९/537
१८
. स्वर दुहर बा
४८

Page #217

१..
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા જિહેમ સૂગ વાંક કાંક સિલેમ भूत्र સત્રાંe yછie १. भूषार्थसन् ...क्यो 100/539 ___४८५ घ्या गावश्य के १९८1/604 11 ચાથો અધ્યાય- પહેલું પાલ
निपाद् युद्ध शक्ये 1१७ भुजो मधे
૧૨૭૮ ३ स्न् यङश्व
11८ रयज यज प्रक्च ૧ર૭૯ " ज्ञप्यापो शीपीए...सनि १०२७
16 बचेऽशन्द नाम्नि
१२१ १. ऋध ईन्
१०२० १८ दम्मो घिग् धीम् १०२४
ચોથા અધ્યાય-બીજું પાદ १५ अन्याप्यस्य...या १.38/524
दौड़. सनि वा
1.३६ २. मिमीमादा...स्प 1.३४ २४ लील लिनो को eka २१ रमल क्शक पदामिः
२०] १. गोत्रीजीड.
८८५ २१ राधेर्वघे
२५] 1 सिध्यतेरज्ञाने ३ हे पिच पीप्यू
tet
१२ चिस्फुरेनिश ४८ मा गुणान्यादेः 1.1 २७ " विय. प्रस्ने
૯૮૮ ५. बच्चसंसध्वंस...नी १.५६ ५१ मुरतोऽनुनासिकस्य 1.४६ २९ १५ लियो नोऽन्तः...वे
८६२/518 ५२ जपजभदह...पशः
१६ ला ला ५० चरफलाम
. 10 पाते: ५४ ति चोपान्त्या...: 1.
८ धुग प्रीगोन:
RE५/519 ५५ ऋमतां रीः 1.५५
बो वि-धूनने व १ रिरीच लुपि
पा शा छा शा...: सन्यस्य १.१२
२१ बतिरीन्ली ही...पुः . 3. ओर्णाऽन्तस्था.... ૧૦૨૫
२२ स्फया स्फाव्
ke/521
२३ शदिरगतो शात् the/522 ११ स्थापो गावु:
२४ परदे हूँ स्वो...परे ७८ " असमानलापे...हे
२५ कगेवनजन...रञ्जः " स्मृदृत्वर प्रयन
६ अमोऽकम्पमि चमः १.०४ " वा वेट चेष्टः tta
३. मारह तेषण नेशाने १.५ • स्वपेहले र ६८२
1 बरबल झलक ८५ म्ये स्यमार्थति १०५६/530
एकापसास्य च धे १२५०/591 " चायः की: १.५६/521 a # आभासभाष...नव्या ८ गौ सनि
जितेरिः ४ श्वे
tee/520 ३९ तिष्ठने:
.८५/517 १२ क्तयोरनुपसर्गस्य
४. उद्दषो को t. स्फाय स्फीर्षा 11७१/563
४. चित्ते का 1.४ स्वर इनामोर सनि धुटि 1.16
" मजे वो दा १.८५/536 1.५ तनो वा
101.
२७ को मृगरमणे 1.08/523 १.७ म इन्पञ्चमस्स०
1] यपि
१२61 mक्तेऽनिट अजा:०
. . या मः
१२९७
1
1
,
ect
-
.
१२
.

Page #218

સિદ્ધહેમ સૂત્રક્રમ
२०३ સિદ્ધહેમ સત્ર મૂવાંક કાંક સિદ્ધહેમ સૂત્ર સૂત્રો પૃછાંક
. न तिकि दीर्घश्च 1.1/5433 ५५ मोऽकमिमि...मः १.८४ ६. आः खने सनि जनः १.१.
५. विश्रमे व
१०८४/535 ११७४ ८. योऽशति
1.४३ ११ सनि ૧૨૮ ८२ अतः
૧૯૪૨ ११ ये नवा
१.८०
८४ सेट-क्तयोः १३ तनः क्ये
१०८३/534
(५ आम् अन्ता...अयू ६५ न्याङ् पञ्चमा 11aa
। लघोषि
१२६४ १८ ऋल्वादेरेषां...प्र ११५५
८७ वाप्नः
१२१५ १९ रदादमुच्छ...च 1१५६
८ मेझो वा मित् १२९५/598 सूयत्याद्योदितः ૧૧૫૭
८८ क्षेः क्षीः
१२९५/599 . ७॥ पञ्जनान्तस्था...ध्य ५८
४. क्षम्य जय्यौ शक्ती
૧૨૮૬ ७४ क्षेः क्षी चाऽ ध्याथै १५
८१ क्रयः ऋयार्थे १२८8/805 ७१ ऋ ही घ्रा ध्रा त्रा...वा .
७ ई य॑ञ्जनेऽयपि ૧૫ર ७८ औ शुषि पचो...म् ॥१ १८६८ ना ध्मार्यङि
1.५२/527 ७६ निर्वाणमवाते 81561 १८ १९ हनो नीर्वधे १.५२/528 • अनुपसर्गः क्षीयो० 181/562 ८१.. णिति घात्
१.५ विङति यि शय्
१.५३ થો અધ્યાય ત્રીજું પદ 1.6 ऋतोरीः
१.५४ १२ क्यनि
१.६४ 11 न वृद्धिश्चाविति....पे १.५५
10 क्षुइगद्धे ..यम् २३ जनशोन्युपान्त्ये० १२६॥
11४ वृषाऽश्वाद् मैथुने० १.७४ १४ ऋतुषमृष...सेट १२६२
११५ अस् च लोल्ये १.०५ २५ को व्यञ्जनादेः... १०२१ २६ उटिशवद्भ्यिः ...मे 11.
ચોથા અધ્યાય - ચોથું પદ २७ न डीङ् शीङ् पूङ .मिदः 14 २४ क्वा
१२५८ ८४ ७ प्रादागः तः...क्ते ११७८ . स्कन्द स्यन्दा ૧૨૫૯
८ निविसु अनु अवगत 1१७५ 1 क्षुध क्लिश...वसः १२६.
& स्वरादुपसर्गाद दः ति० 11 १२ रुदविदमुष...च १०४
૧૧૮૨ ३३ नामिनोऽनिट
1.18 १७ ॥ दो सेो मा स्यः इ 1100 १४ उपान्त्ये
१७ १५ छा शो
11८४ ७४ ५. आत ऐ: कुन जौ 1.42 ४५ | १४ हाको हि: किरव १२५६/598
१.७३

Page #219

२.४
અભિનત લઘુપ્રક્રિયા
વિહેમ
સત્ર
સૂત્રો
કાંક સિદ્ધહેમ
સૂત્ર
સુત્રાં
પૂછાં
११८५
४९
११८७
११८७/540 १.८८ १२.५
૧૦૧૯
१२५७ १२५६/597 ૧૧૬૨
૧૧પર १५:
R १०७/541 ૧૨૭૫ १२८.
1113
૧૨૮૨
૧૦રર ૧૦ર ११३४
१५ धागः १६ यपि चादो जग्थ् २४ जौ अज्ञाने गमुः २५ सनि इङश्च २७ णो सन्-डे बा
ज व्रञ्चः क्त्व:
ऊदितो वा ४। क्षुध वसस्तेषाम् ४४ लुभ्यञ्चेतिभाहाचे ४५ पुद्धिलशिभ्यो नवा ४७ इधभ्रस्ज दम्भश्र० ४८ ऋमिष्पू अक्षु:० ५७ ऋवणं श्रि...किंतः ५८ उवर्णात
ग्रह गुहश्च सन' ११ डीयश्गादतः क्त्योः १२ बेटेोऽपतः ७१ आदितः ७२ नवा भावारम्भे ७४ णो दान्त शान्त... ७५ श्वसजषवम...मः ८२ घसेकस्वरातः क्वसा. ८३ गमनविदछ...वा १.६ बि-खामा 10 स्वस्यता पिरकृति ११४ अतो म आने ११५ आसीन .॥ वोः प्वयू ...लुक
७४ | ३ बहुलम्
३ कतार ४ व्याप्ये धुरकेलिम०
रिलषशीइस्था०
१. आरम्भे ८31 गत्यर्मिक...जे
१३ क्त्वातुमम् भावे १८ १९ असरपोऽपवादे...क्तेः १७ ऋवर्णव्य...यण
उवर्णा दावश्यके २७ व्याऽनीयौ २८ ५ एचात: २८ शकित किचति० 1. यमिमदि गदो... ७५ नाम्ना वदः क्या च
९ हत्या भूय भावे १७ अन्निचित्या
" खेय मृशेये ३८ कृप्यभिद्योध्यसिध्य० ४. दृ वृग स्तु...शासः । ऋदुन्त्यिाद् ...ऋचः
कृ वृषि मृजे...वा
१२८४ ૧૨૮૫ १२८७ ૧ર૮૮ ૧ર૮૯ १.३ १२८९/606 १३
१.१
१२६.
१.१७
१९७ 1114 1101 ११७२ ११७५ ૧૧૭૩ ૧૧૮૦ 116. १.८५ ११४४
૧ર૯ ૧૨૯૨
-
-
१०८
४४ अच ५. लिहादिभ्यः
11१२/564 ९८४
૧૦૯૨ १०६३ 1०६४ 10९५
પાંચમો અધ્યાય- પહેલ' પાદ
५४ ग्रहादिभ्योणिन् ५४ नाम्युपान्त्य .. .क: ५६ ध्रा ध्मा पा...श: ५८ साहसाति...त ६५ नृत् खन् रञ्ज..
.
1
आ तुमोत्यादिः कृत्
१८७
८
૧૯૯૮

Page #220

સિધ્ધહેમ સૂત્રકમ
વિહેમ
સત્ર
સૂત્રાં
પૂછાંક સિહબ
સત્રાંત
પૃછાંટ
५
.
.
१२५ ललाट
५९
" गस्थक:
१.ke १७ टन
१.९/542 ७. तिकृतो नाम्नि ७२ कर्मणो ऽण्
૧૧૦ आतो डो हा बा मः 11.3
आशिषि हनः 1 क्लेशादिभ्योऽपात 11.५ ३ अचित्ते एक ८५ ब्रह्मादिभ्यः
11०७ ८ राजध:
1100/544 कुश्यात्मोदरात । अहेडच् ८२ धनुष दण्डरसरु० ४४ आयुधादिभ्यो...देः २ ५५ हगो वोऽनुद्यमे 1113 ६ मङ्गः शीले
113/545 ५७ दृति नाथात् पशाविः ma/546
८ रजस् फ्ले...ग्रहः ४ १४ देव वाताद् आपः ५ 1.. शकृत स्तम्बाद 1.1 कियत्तद् बहोरा 1118/547 १.२ सख्याऽहर्दिवा 1.५ क्षेम प्रिय मद्...णू 1.1 मेघर्तिभया...खः me १.७ प्रिय वशाद्वदः 114/548 १.८ द्विषन्तप परन्तपो 16/549 १.९ परिमाणार्थ...पच 16/550 ११. कृलाभ्र करीषात् कषः 10/551 11 सर्वात सहश्च १२. 11 मन्यात् णिन् 11 १७ कत खश्
૧રર ८ एजे:
1१२३
1 6 गुनीस्तन मुन्न...ट्धेः १२४
५. १३. नाडी घटी खरी...श्च ११२५ ५ १ पाणि करात्
११२५/558 | ११२ कुलादुदुजोद्वहः 1१२५/557 | १३ बहाऽ प्रात् लिहः १२५/553 ४ बहु विध्वरुष्...तुदः ११२५/554
ललाट वात शर्धात् ..कः ११२५/555 १२ मसूर्या गाद् दृशः ११२५/556 | १२७ इरम्मदः
11२५/558 | १२८ नग्न पलितप्रिया...ो 11२६ ५४ / १२६ कृगः खनट् करणे १२० ५५ ॥ नाम्नो गमः खड्डौ ...हः १२८ | १४. शोकापनुद तनपरिमृज० १२८ ४५ दुहेर्डधः
11. १४६ भजे विण १७ मन् वन क्वनिपू...त् १४८ विप
११३४ १५१ त्यदाद्यन्यसमानदुप० । कतर्णिन
11४. अजाते: शीले
111 १६१ ब्रह्मभ्रणवृत्रात् क्विप् ११४२ १२ कृगः सुपुण्य...पदात् 11४३
दृशः क्वनिप्
सहरावभ्यां कृप युधेः ૧૧૪૦ ८ मनोजनेईः
११४८ : सप्तम्याः
11t अजातेः पञ्चम्याः ११४६/559 १७. क्वचिन्
११४४/560 ५७ | १७४ क्त क्तवत्
११५.
-
१५
પાંચમો અધ્યાય- પહેલું પાર १ तत्र क्वसु कानौ तद्वत् l
५८ |

Page #221

मनिन
या
સત્રાં
પૂછાંક સિદમ
सूत्र
મૂત્રાંક
પૂછાં.
१२..
___
.
८५
२. शत्रानशा वेण्यांत...यो l
१ स्था ईशू भास . बरः १२०४ २. तो माझ्याक्रोशेषु 11८४ __ ७७ । दिद्युद्-ददृद्...विवप् ११३५ २५ वा देतेः क्वसुः १४/566 ७७ ८४ शम् सम् स्वयम् ..डुः १२१५ २४ वयः शक्ति शीले 11
१२ ज्ञानेार्थ...क्तः ११५४ २५ धारी होऽकृच्छ्र.
उणादयः
૧૨૧૬ २७ तृन् शील धर्म साधुषु ११४७
પાંચમો અધ્યાય- ત્રીજું પદ २८ भाजि-भलकम् .. णुः ६८ २४ उदः पचिपति...देः let
१३ क्रियायां क्रियार्थाo १२१७ • भूजेः एणुक 16/567
" पदरुजविश...पञ् ૧રરર स्था ग्ला म्ला...स्नुः 1164/568
भावाको ३२ प्रसि गृधि...क्नुः 16/569
भूपदाऽल
૧રર૪ 33 सन् भिक्षा शंसेरुः
१८ युवर्ण वृह वश...ग्रहः २२५ ३५ श चन्देरारुः १२./570 २८ वर्षादयः क्लिवे १२२५/578 १७ शीङ् श्रद्धा निद्रा...लुः १२००/571
४ संमद प्रमदो हर्षे १२२५/579 ३८ हो सासहि वावहि ..तिः १२..
निघोघ संघो...म १२२५/580 * सत्र चक्रि दधि ..भिः १२01/572
मूनि निचिताभ्रे घना ४. शृ कम गम...उकण १२०1/573 ७६१८ वेराब्दे प्रथने ૧રર૭ ४१ लष पत पदः R.1/574 । ट्वितोऽथुः
૧૨૨૮ ४६ द्रम क्रमो यङः १२०२
८४ डिवतः त्रिमक...तम् ૧રર૮ ४७ यजि जपि दंश...कः १२०३
८५ यजि स्वपि रक्षि...नः १२३. ४८ जागुः
१२०४ [७ उपसर्गादः किंः
૧૨૩૧ शमष्टकाद् धिनण् १२.४/575
साप्यादाधारे
१२३२ ५. युज भुज मज...हनः १२०/576 ८८ अन्तर्षिः
१२.२/581 ७. वृदिक्षि लुण्टि...टाक १२०६
स्त्रशंकित:
૧૨૩૩ ७. सूघस्य दो मरक १२००
८. साति देति यूति...तिः १२३४ ७. भञ्ज भासि मिदो घुरः १२.८
१५ गा पा पा भावे १२३४/582 ७५ चेत्तिच्छिन मिदः किन् १२.४
६ स्यावा
१२३४/583 ४६ मियो रु रुक लुकम् .
५७ आस्थटि व्रत ..क्यपू १२३५ ७७ स जीण् नश: ट्वरप् १२॥
कृगः शच वा १२१ ७८ गत्वरा
१२१४/577 . मृगदेच्छा... अन्तर्धा १२३७ ७ स्मयजसहिस...रः १२१२ ८२ .१ परे: सदरेथः
१२३८ • तृषि धृषे स्वपः नजिह १२१४ ८३11.3 বSহয়ার
૧૨૩

Page #222

સિધહેમ સૂત્રક્રમ
२०७ જિહેમ સૂત્ર સુત્રા પણાંક સિદ્ધહેન સુત્ર . ત્રાંક १.४ जागुरश्च
१२४६/584 ८८ १३६ आनाय! झाला १२५०/535 & १०५ शंस प्रत्ययात् १२३/585
८ इकिहितव...पार्थे ૧૨૫ १. क्लेटो गुरार्धञ्जनात् १२३८/5254 1४ दु. तुईपल....सन १२५४ १.७ षितोड़
१२४.
१४१ शास्युधि दृशि...अनः १२५५ १.८ भिवादयः ૧ર૪
પાંચમે અધ્યાય- શું હર ११४ क्रुध् संपदादिभ्यः विवप् १२४१ ११५ म्यादिभ्यो वा १२४२/587
१ काल वेला समये...सरे १२२१ ११७ नोऽनिः शापे
૧૨૪૩
३५ शाकाहे हरदाश्च 1८ ग्ला हा ज्या
૧૨૪૪
४. निषेधेऽलम क्त्वा १२६५ 11. पर्यायाह...ऋण...णक. १२४५
४५ परावरे १२२ भावे
१२४६
४६ निमीत्यादि...त के ૧૨૬૮ ११३ क्लीवे :
प्रककाले १२४ अनट
૧૨૪૮
४८ गन् चामिण्ये ૧૨૭ १२, रम्पादिभ्यः कतरि १२४५/589
अथैवम् ...कात् વરકર १२८ करणाधारे
१२४
५. मशदाद् अदीर्घान् १७. पुनाम्नि घा १२५.
५४ दिद्-दृगभ्यः...णम् १२७४/670 १३१ गोवर सेवर वह .. १२५१
५५ यावनोदिजी १२७४/01 १२ व्यञ्जनाद् घञ् १२५०/593
1 . गुरुक चूर्ग अत्... १२७४/602 १३३ अआत्तस्तृभ्याम् १२५०/5921
हा ग् ग्रह'...जीवात् १२७४/603 १३४ न्यायावायाध्या... १२५२
७ व्याच इभत
૧ર૭૪ १.५ उदङ्कः अाये १२५०/584 . शक वृध ज्ञारम... १२२
७.३१५:::::
Male

Page #223

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
જ જાણતા
કારણ હતું ?
પરિશિષ્ટ સેટુ ની કોરઠ
પાત ના મુખ્ય બે વિષય છે સ્વરાન ને વ્યંજનાન્ત તે બન્નેના સેટ અનિટ ને વેટ એમ ત્રણ ત્રણ પ્રકાર છે જેમકે –
धातु
स्वरान्न
व्यञ्जनान्त
सेद अनिट् वेद
सेट् अनिट् वेद સેટટુ સહિત અત્ નિત્ય પ્રત્યય લેનાર લાતુ.
અનિટુર રહિતસ્થત રુ પ્રત્યય નહિ લેનાર ધાતુ વેવિક ર્ લેનાર ધાતુ.
સેદ્ર નિદ્ ને ઘેટુ ધાતુની ઓળખાણ. ધાતુપાઠમાં જે ધાતુને માથે બિંદુરુપ અનુસ્વાર | અનુસાર અનુસંવાળ ધાતુ શનિદ્ મનાય છે અથવા (અનુબંધ) હેાય તે ધાતુ નટુ નાણુ. ધાતુ પાઠમાં ૨ પ્રાયને નદિ લેતા તે બાર ટકા છે. જે ધાતુને માથે શૌ અનુબંધ લાગેલો હે તે ધાતુ
રે ધાતુને ઓળખાવનાર સૂત્રરે જાણે. અને જે ધાતુને અનુસ્વાર કે જો પૈકી
પૂતિઃ ” [૪/૪/૨૮] એકેય અનુબંધ ન હોય તે ધાતુ સમજ.
આ સત્ર ધાતુને રે’ તરીકે ઓળખાવે છે. તેને સેદ્ર ધાતુ ને ઓળખનાર સૂત્ર
| અર્થ એ છે -જૂ ધાતુ અને મૌરિત (એટલે આ ત્તારિતો ”િ [૪/૪/૨] | અનુબંધવાળા) ધાતુથી પર રહેલા (રિલ લિન) . આ સત્ર ધાતુને સેદ્ર તરીકે ઓળખાવે છે. તેને સારાદિ ને તારા પ્રત્યાયની આદિમાં છુ વિકલ્પ
અર્થ એ છે કે- ધાતુથી પર રહેલા (શિત 2ને થાય છે. એટલે કે વિષે ર લેનાર દૂ અને ભૌતિ રવિ કજિત) સકારાદિ ને તમારાદિ પ્રત્યની. આમાં થાય છે. સાર એ આવ્યું કે-જે ધાતુ- ટુંકમાં ધાતુથી પર રહેલા જે સાવિ કે તમારાદિ
થી પર ધિંધાન કરાતા સકારાદિ ને તારાદિ પ્રત્યય | પ્રત્યયે પિતાની આદિમાં નિત્ય લેતા હે તે રે, પિતાની આદિમાં ટૂ પ્રત્યય લેતા હોય તે ધાતુઓ ન લેતા હોય તે શનિ અને વિષે લેતા હોય તે
કહેવાય છે એટલે કે- “રુ પ્રત્યય લેનાર ધાતુ, ધાતુઓ કહેવાય છે. તે કહેવાય છે ”
ધાતુના મુખ્ય બે ભાગ છે. સ્વરાદિ અને વ્યંજનીતિ. શ્નારાનુજારત: [૪/૪/૧] [માતમાં સ્વરાંત ધાતુઓના સેવાનિસ્ત્રનું વિવેચન આ સૂત્ર ધાતુને શનિ નરી ઓળખાવે છે. તેને કાં પછી બંજનાના ધાતુઓના સે-અનિટુ પણ અર્થ એ છે કે-એક સ્વરવાળા અને અનુસ્વાતનું વિવેચન કરે છે. તેમાં પણ મંથલાધવની દૃષ્ટિએ | = અનાર અનબંધવાળા) ધાનથી પર વિશ્વાના સ્વરાંત વિભાગમાં રે ધાતુઓને બતાવી બાકીનાને કરાયેલા રિન સિસકારાદિ ને તારાદિ પ્રયપની | નિતારી ઓળવાવે છે; અને વ્યંજનાન વિભાગમાં આમિાં દુર થયે નથી એટલે ક-એક સરવાળે તેજ ' શનિઃ ધાતુઓ નતાશને માટીનાને રે તરીકે દર્શાવે

Page #224

સેટ્ અર્ ારિા
છે – ( કુલ સાત કારિકાઓ છે, તે પૈકી શરૂખાતતી | (૩) દેવ કારમાં સ્વરાન્ત વિસગઢ અંતે માળની ષ્ટિાઓમાં વ્યંજનાન્ત વિભાગ છે, માટે દેઢ કાશ્તિા અલગ પાડી વિવેચ કરેલ છે. }
(બ્રુ! હાથી
ધિ-ત્રિ-પી-શી-યુ-જીજી,-વુÜÂ વૃત્ત વૃ। વૃક્ન્ત યુજ્ઞાવિમ્ય:, સ્વરાન્તા ધાતવ: જે ૨૫ पाठ एकस्वराः स्युर्येऽनुस्वारे इमे मृताः ।
વિવેચન-ધાતુપામાં જે એક રવરવાળા હેય અને ( અનુસ્વાર નુખ ધનાળા ) હેય તે અનિટ્ ધતુ જાણવા. આ અન્દ્િ ધાતુનું લક્ષણ સ્વરાત કે વ્યજાત બન્નેને માટે સરખું છે. મા પ્રથમ ક્રામાં ભૂત વેલા તમામ સ્ત્રાન્ત ધાતુઓ સેર્ છે. વા કરીને તે સિવાયના એક સ્વરવાળા અનુવાત્ સ્વાંત જે જે ધતુ હેય તે તમામ નિર્ ના
( સ્વરાંત મેટ્ર્ ધાતુ )
૫=૧૧૭ ધિ (ચ) નિવૃઃ । આ ધાતુ વૃધČક હોવાથી માંગલિક છે, માટે સૌથી પહેમા લીધા છે.
ત્ર =
= ૮૮૬ ત્રિમ્ (શ્ર) સાથ ! દી=૧૮૮ ટીટૂ (ટી) વાયાં નથી। ર૪૧ ટ્વીટ્ ર્ (ટી) તૌ
એ રીતે નીચે ( આગળની નામિાં) હવેલા એક સ્વરવાળા અનુરવારેત્ એવયંનાન્ત ધાતુએ નિટ્ જાણવા અને તે સિવાયના વ્યંજનાન્ત ધાતુ સેટ્ જાવા. મા બન્ને પ્રકારના પણ ધાતુ કે જે ઔરિત (=ૌ અનુબ ધવાળા) ન હેાય તે લેવા, કારણ કે–ૌવિત ધાતુઓને અનુબ ધફ્ળ પ્રતિપાદક પ્રારભૂમાં ઘેટ્ હેલા છે.
પ્રથમ કારિકામાં છેલ્લા શબ્દ વરે છે, તે અપ' બીજા અથવા અન્ય થાય છે. ‘ધિ-ત્રિ-ટી-શીયુ-જી- સર્પને જી-રન્નુમ્યા, રૃમ, વૃક્ત, કાન્ત-યુગવિશ્વ:' | એટલી વિશાળ છે. અર્થાત્ આટલા થાતુ અન્ય આને વિસ્તૃત નીચે મુજબ છે –
शी = ૧૦૪ ગૌદૂTM (F) Ä
૩ = ૧૦૮૦ યુ (૩) મિત્રો અહિં ચુ આમાન્ય નિર્દે" છે. તે ગ્રુતે મના ચારથી ‘યુગ્ન મિશ્રને’ એ ધાતુ જ લેવે, પણ ૧૯૨ સૂ

=o ૦૮૧ : (૬) રાવે અહિં હૈં એ સામાન્ય નિર્દેશ કરી બધી તના ખાતુનું પ્રમ થવું જોઇ એ તે પણ મુ વગેરે ઋતુના સાહચર્ય'થી “ હ્રદ રાવે એ ધાતુ જ લેવા. ૧૬૧ = (૫) રળેત્ર પ અે ધાતુ ન લે.
૨૦૨
ને એ ધાતુ ન લેવા. નળી ૧૮૦૪ યુિ જીવાત્ - આ દાતુ તે સુદિ અહુને
અનેક પત્નને લઇને તઃ સેદ્ર છે જ
Y= ૨૨૮૪ ચુન્નુ (જી) શરે ૨૦૮૨ ભુત્ત્તુ ) તેરને
નુ= ૨૦૮૬ ખુદ્દ (૩) સ્તુતી
તુ ૨૦૮૨ ન્રુ (જી) પ્રથને ! વૃ= ૨૨૧૪ રૃટ્ (ă વળે ! ૨૧૪૭ વૃધાવશે આ ખાતુના જ્ઞાતિ પાઠમાં જ માં ના છે.
તમા
9:=૧૬૭ વસ્ત્ર (ટ્ટ) લગ્નૌ । ડુંગ૧=મૂ વગેરે તમામ દી ાન્ત ધાતુઓ વગેરે તમામ દી ાન્તિ ધાતુઓ
नृ
*યુગવિબુજાધિ ગણમાં કહેલા ( સ્વરાન્ત-૬) ધાતુએ જે કે ૧૪૨ છીવ્ઝ (સી) પૂર્વરને । | ૨૮૨% મંજૂ (સી) મસૌ : ૨૧૪૧ ત્રીળુ (ત્રી ) ૪૧૦૧ ધૃવ (ધૂ) શ્વને ( આ ધાતુ તહેવાથી પણ સેત્ છે) ૧૪૭ વૃક્ (7) ભાગળ ( ૧૪૮ - () ચર્ચાની ( આ ધાતુ દવાન્સ હેરાથી પણ સેફ્ છે)
આ ઉપર બતાવેલા તમામ સ્વાંત ધાતુમાં સેટ જવા, અને તે સિવાયના એક સ્વરવાળા અને અનુસ્વાર વાળા સ્વાંત સર્વ ધાતુ લેટ્ સહેજવા ॥ ૧ ॥
૩ ૩
તતાથી ઘેર પડ્યુ હે, છતાં ત્નિના ભાવમાં પણ *યુર્નાર્ ધાતુઓને ગિરીએ ત્યારે નેસ્ત્રાપણુ એક સ્પર દૃઢામાં પણ સુજ્ઞાતિ તમામ લાલુએ સેટ્ છે. eBlXવા માટે ગ્રુતિનું મહણ કરેલ છે. તેમાં કેટલાય ધાતુઓને યુનિ પણું હોવાથી અને કેટલાક ધાતુઓને દીલ ઝારાન્ત પશુ હોવાથી એમ બન્ને રીતે સેટ્ પણું છે.
તે

Page #225

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા હવ વર્ણ ક્રમથી નામ લઇને નીચની સાડા પાંચ કારિકાઓ દ્વારા વ્યંજનાન્ત શનિદ્ धातुमाने माने थे. द्विविधोऽपि शकिश्चैवां, वचि - विचि - रिची पचिः ॥ २ ॥ सिञ्चतिर्मुचिरतोऽपि पृच्छति-भ्रजि-मा-भुजयो भुजि-यजिः । ध्वञ्जि रञ्जि-रुजयो णिजि विजु पञ्जि भञ्जि भाजयः सृजि-त्यजी ॥ ३ ॥ स्कन्द-विद्य-विद्ल-विन्तयो नुदि. विद्यतिः शदे सदी-भिदि-च्छिदी । तुद्यदी पदी हूदी खिदी-क्षुदी गाथ-माधि-शुपा युधि-व्यधी ॥ ४ ॥ बन्धि बुध्य रुषयः कुधि-क्षुधी सियान समाजात-मन्यती । आपिना तपि शपि-क्षिपि-च्छु लुम्पतिः सूपि-लिपी वपि-स्वपीः ।। ५ ।। यभि रभि-लभि-यमि-रमि-नाम-गम: अशि-लिशि-रुशि-रिशिदिशतिः । स्पृशि मृशति-विशति-शि-शिष्ल शुश्य विपि पिषि-विष्ल-कृषि-तुपि-दुपि-पुषयः ॥ ६॥ रिलष्यति विपिरतो घसि वसती रेहनि-ल हि रिही अनिगदितौ । देग्धि-दाग्धि-लिहयो मिहि-वहनि नद्यन्दैि हानि स्पुटमटि ।। ७ !!
द्विविघोऽपि शकिः = १२८० शनिंच (शक) १९५४ वचण (वच्) भाषणे भा घातुनो मर्षणे । १३०० शक्लंटू (शक् ) शक्तौ। (अखि युजादि मा ५is qया मेट् म.. शकि समयी शक् पातु ना मर शक् विचिः १४७५ विचपी (विच ) पृथग्भावे । धातु शकि: शी मिi . | रिची-१४७४ रिपी (रिन् ) विरेचने। १९५३ ___ वचिः-१०९६ वचंक् (वच्) भाषणे । ११३५ | रिचणू (रिच वियोजने च-24 पातु युजादि-पडित 'वगक (ब) व्यक्तायां वाचि' मे बालन ने पाया से छे. (विचि-रिची' मnि पाना વન આદેશ થાય છે, તે જો કે લાક્ષણિક છે તે પણ દૂ સમાસથી વચન થયેલ છે ) - सेवा, भेटमा स तुन ऊकारन्त
पचिः = ८९२ डुपची (पन्) पाके ॥ २ ॥ પણું હેવાથી પણાની પ્રાપ્તિ તે ઠતા જ તે પ ધ gઠેમાં અનુસ્વાર સહિત નિદે' હેનાથી ધાતુનું
सिञ्चः = १३२१ विधी (सिन्क्षरणे । अनिट् पाणु प्रतिपादन रेसुछ माटे यचि या वच्
| (पा धातुन २१२ मा श्वित् प्रत्यय होचायी सिञ्चति
| मे ५ ५ने આદેશવાળા મેં ધાતુનું પણ પ્રહણ થાય છે
छे.)
मुचिः- १३२० मुचल तो । मुच् मोक्षणे । . . . . . . .. .... .... .....
| १७३१ मुचण ( मुन्) प्रमोचने' से बात * शकि मेरान्त शकि मनु प्रबनाना मनु
ચુરાદને હેવાથી અનેક સ્વરાળો થાય છે માટે તે २५. शक यातुयी इ प्रत्यय भासान शकिनेस
મેટું મનાય છે. છે. આ રુ પ્રત્યય ધાતુનું તે તે ખાનુ વુિં વિશિષ્ટ જે શબ્દ સ્વરુપ તેને જણાવવા માટે અથવા તે તે વસ્તુને
पृच्छ ते१३४७ प्रछंन (प्रच्छू ) झीप्सायाम् । કાએ જે અર્થ તેને જણાવવા માટે વરાય છે. આ
नजि - १३१६ भ्राजील ( भ्रष्न् । पाके । इ प्रत्यपनी म 'कि भने रित' में प्रत्ययो मस्जि-१३५२ तमजोर मन मज ) शुद्वौ। પણ જાણવા આ ત્રણેય પ્રત્યનું વિધાન સૂત્ર भुजयः- १३५१ मुजोन 'मुन्। कौटिल्ये । “इ कि-शित पुरुषार्थे [५/३/१३८] ' छ | १४८७ भुजेष : भुज) पालनाभ्यवहारयोः । (R પ્રસ્તુતમાં ધાતુના સબ્દ સ્વરૂપને જ જીવવા માટે રૂ! પૂર્વના પાતુ એ સાથે ઇન્દુ સમ થી બહુવચન प्रत्यय ये 2. भारत माग in ।। કઈ પણ પ્રત્યય હોય ત્યાં સ્વયં ધટન કરી લેવી.
युजि= १२५४ युजिन् ( युज् ) समाधौ ।

Page #226

२१॥
સેટુ અતીત્ કારિકા . १४६६ युनूंपी युज् ) योगे । १९४२ युजग विन्त १४९७ विदिप् (विद् विचारणे । (सुन) समाचोने' मा गुजादे पनि
विकाः नितिनु मायन्ति संद .
એ % વિરણ પ્રત્યજવાળે પાઠ છે, મને એ સાતમાં ___ यजि-९९१ यजी यज्) देवदूजा-पाति-कारण- धादि ने वि.२५ प्रत्य छ तो रुधादि मशीय दानेषु ।
विद् धातु 4६५ ४१मा माथुछे. ("दुरयन वञ्जि-१४७१ जिन् ( ज) सङ्ग ।। તો પૂર્વના ધાતુઓની સાથે કરેલા દ્વન્દ્ર સમાજને रञ्जि=८९६ री (रुजू) रागे । १२८२ रजींच् ।
અગે છે, માજળ પણ એમ જ સમજવું. ) (रू ) रागे।
__५१ विद् पातु विशेषतः रुजयः-१३५० रुजों (रुत् ) गरे। १५१२ मा १०१९ विक् (विद् ) ज्ञने' सजण (रज हिंसायाम -पात तो यतिधातुने अनि था५ . ने १८०९ हे मन
में (यविदिश् (विद्) चेतनास्शन-निशाख २ ५तुत પૂર્વના ધાતુઓ સાથેના સમાધી થયેલ છે )
| ચુરાદિ બને તેવા અને વાલે હૈઈ, તેનું , णिजि-११४१ णिज्रकी (नित ) शौचे च ।
सेट ५ ते २५त: सि . सारे थे मा०॥ ४-५५
२ने विद् धानुछ तेपायी 'दिवादि, तनादि ने विन= ११४२ विज की { विज ) पृथग्भाये । रुवादि' से say-: मने अनानि १५॥ गिरिमा (विज ) मे ही ऋi1 413 | चुरादि गणना में अपात् ५५ यानि डायी आ पृथभार मा यस मायने से छे. ५२ ११६८ ओ वेौते ( वे ) भा-चलनः-31 प्र.ना विद् यातुना से। अने अनिवने मे नुतया '११८९ ओविनम् (विज ) भा-नाना - चलनो' से बातु ५५ ५५५ यतुं नया
वतेविदितं वित्तेविन रितं च विद्यतेविनम् पनि १७३ पन (स) सङ्के ।
वित्तं घने प्रतीते च विन्दनेबिनमधत्र ॥ १ ॥ भजि=१४८६ भनों । मरुत् । आमर्दने ।
नुदि:- १३७० शुदंन (नुद) प्रेरणे । भाजयः=८९५ भजी (भन ) से वाया ।
स्वियतिः = ११७८ विदांचू (विद ) '१७३३ भजम् (भन ) विश्रा गने' ! आयु
गावप्रझरणे। शिविसदित હેઈ અને કરપરવાળો [બહુથન કમ થયેલ છે ]
त विहिनी घार माना है५. '९४६ सृजि-१२५५ सृजिन् (मृत् । विसर्ग । त्रिविदाइ-विदा भोचने च' से पातु २२ न. १३४९ सृजन (सृज् ) विसर्गे । त्यजी १७२ त्यज ( त्यस् । हातो।।
शदि=९३७ शदल (शद् ) शानने । (અહિ ધ% સમાસ પ્રયુક્ત દ્વિવચન છે )
सदी-९६६ षद्ल (लद् ) विशरण-गत्यनका
.दनेषु । १३७१ पदलत (ना! अरसदने । स्फन्दि-३१९ क (स्कन्द गति-शेप
| (અંડિ - સમાસ કયુક્ત કિવચન છે. આ જળ विक्षः१२५८ विदच (विद् ) सत्तायाम् । अदि ५५ मेम समरपु.) ‘’ એ એક નિદિ ગગને ૬ પ્રત્યય છે,
भिदि = १४७७ भिदृपी (मिद ) विदारणे । अनेक 'विद्य' मेरे
निती failugal H114' विद् धातु र सो छ ।
छिदी=१४७८ छिपी (छिद) दैवीकरणे । । विद्ल = १३२२ विद्लती (विद्) लामे ।। तुद्यदी=१३१५ तुहीन् (तुद् ) व्यथने । । અહિ બનું બંધ સહિત નિદેશ હોવા થી ૪ બનુ- १०५९ अदंक (अद्) भक्षणे । બંધવાળો ધાતુ લીધો છે.
આ બે ધતુઓ લેવા

Page #227

२११
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા बन्धि=१५५२ बन्धंश (बन्धू) बन्धने । (मनु) बोधने मे पातु ना . तया '१८१. '१६६३ बन्धण् (ब ) संगमने' मे पातु न्युमिनिण (मन्द) सम्मे' मे पातु युरादि - ने હેવાથી અનેક સ્વરવાળે હેઇ સેટુ છે
હેઇ અને સ્વરવાળા થવાથી સેટુ જ છે. ___ बुध्य = १२६२ बुधिंच् (बुध् ) ज्ञाने । म आपिना-१३०७ आप्लट् (आप) व्याप्तौ । 'बुध्य' में श्य विर सन नि' हेपायी १९७३ आप्लण् (आप) लम्भने' मे पातुनो युजादि पातु देवा, परंतु '९१२ बुधृग (बुध् ) बोधने | गाना | वाकी से छे. गाना मे तृती। तथा '९६८ बुध (बुध् ) अवगमने' में पातु वितिने डोपाथी - 'तेना साथे या अनिता से नका.
भय सेवा मेले - 'आप' सहित नील आज __पदि-१२५७ पदिच् (पद् ) गतौ । '१९३३
मता परान्त पातुमो' ! मो. पदणि (पद् । गतौ पातु युति - गएको ___ तपि = ३३३ तपं (तप्) संतापे । १२६७ હોવાથી અનેકસ્વરવાળે હાઈ સેટ છે.
तपिच् (तए) ऐश्वर्यो वा । '१९७१ तपिण् (तप) हदी-७२८ हदि (हद् ) पुरीपोत्सर्गे।।
| दाहे' मे पातु वो युजादि पति पाथी से . खिदि = १२५९ खिदिच (खिद) दैन्ये ।
शपि-९१६ शपी (शप्) आक्रोशे । १२८३ १३२६ खिदंत (खिद् ) परिघाते । १४९६ खिदिन शचि (श) आक्रोशे । (खिद् ) दैन्ये ।
क्षिपि = ११५८ क्षिपंच (क्षिपू) प्रेरणे। क्षुदी = १४७९ क्षुदंपी (क्षुद ) सोपेषे । १३२७ क्षिपित् (क्षिप्) प्रेरणे ।
राधि = ११५६ राधच् (राध ) वृद्धौ । १३०४ छुपा = १३७५ छु पत् (छुपू) स्पर्शे । राचंद (राम) संसिद्वौ ।
___ लुम्पतिः = १३२३ लुप्लंती (लुपू) छेदने । साधि-१३०५ साचंट (साध) संसदी। मालुम्पति मे मागम सहित
निहापायी
Iतुन ! पण ११९५ लुपच लुपू ) विमोहने । शुधयः-११८३ शुधंच् (शुर) शौचे ।
सातुन युधि-१२६० युधिंचू (युध् ) सम्प्रहारे ।
सृपि = ३४१ सप्ल (सृप् ) गतौ । १३२४ व्यधी-११५७ व्यधंच् (व्य) ताहने । लिपींच ( लिए । उपदेहे । रुधयः = १४७३ रुधृपी (रु) आवरणे ।।
वपि = ९९५ टुवपी (व) वीजसन्ताने । १२६१ अनो रुधिंध, ( अनु-रुध्) कामे ।
स्वपी-१०८८ जिध्वपंक (स्वर) शये ।। ५ ।। त्रुधि = ११८४ कुच (बुध) केपे । यभि = ३७८ यभं ( यम् । मैथुने । क्षुधी = ११८२ क्षुगंन् (क्षुभ् । बुभुक्षायाम् । रभि = रभि (रभ् । रामस्थे । सिध्यतिः = ११८५ पिधूच् (सिध्) संगद्धौ ।
लभि = ७८६ डुलभिम् (लभ) प्राप्तौ । महिं 'सिध्यति' में श्य वि डिन नि
यमि = ३८६ यमू (यम् ) उपरमे । होगाथा '३२० षिधू (सि.) गत्याम्' तथा '३२१ षिधौ (सिम्) शास्त्र - माङ्गल्ययोः' में ये बातुन
रमि = ९८९ रमि (रम् ) क्रीडायाम् । લે પણ ઉક્ત ધાત લેવા.
नमि = ३८८ मं (न) प्रपत्वे । तदनु =त्यारा
गमयः = ३९६ गम्ल (गम् ) गतौ । हन्ति = ११०० हनंक (हन् ) हिंसागत्याः । ।(गमया में गमि गयन २५ से.)
मन्यती १२६३ मनिन् (मन) ज्ञाने । मा कुशि =९८६ क्रुशं ( श) आहुनरोदनयोः । 'मन्यति' । श्य लिए प्रत्यय सहित नि लिशि = १२७७ लिशिंन् (लिश) अल्पवे । पायी तु. ३६, ५ १५०७ मनूयि | १४१७ लिशंत् (लिश् । गतौ ।
-

Page #228

તે અનીર્ કારિકા
रुशि= १४१३ रुशत् (रश ) हिंसायाम् । हिला मानो धातु , ५२' '५३१ श्लिष रिशे = रिन् (रिश ) हिंसायाम् । (लिम् ) दाहे' में पातु न , म १७०४ दिशति=१३१८ दिशी (दिश् ) अतिसजने ।
હોવાથી સ્વતઃ ચેટ છે જ. दशपः = ४९६ दंशं (दंश ) दशने । (अक्षिा
द्विषिः- ११२६ द्विषिक् (द्विधू) अप्रीतौ । दशमः ये दाशे नुनस्यानु ५ . )
अत: = आयी भाग स्मृशि=१४१२ स्पृशत् (स्पृश) संपर्छ ।
घसि = ५४४ घरलू (धस् । अदने । मृशति =१४१६ मृशंन (मृश्) आमर्शने ।
वसती% ९९९ वसं (वस ) निवासे । माल विश ते=१४१५ विशन् (वि) प्रवेशने । वसती मे 'वसति' नुपियन छ, अपने तेने दृशि = ४९५ दृशु (दृश् ) प्रेक्षणे । વું વિતરણ પ્રત્યય સહિત નિર્દેય છે. તેથી ઉત शिल = १४९२ शिलप (शिा ) विशेषणे । पा
धातु सेवा. ५२तु '१११७ बसिक् (वस्) मालिशिल थे। ल सलिन निद्देश होत
आच्छादने' त '१२२६ वसून् (वस्) स्तम्भे' धातु मेवा, ५२तु '५०८ शिष (शिम् ) हिंसायाम
मे मे धातुमान . १७६१ वसण् (वस्) स्नेहमातुन वा. वा '१९७७ शिण (शिए)
च्छेदावहरणेषु' । मे पातु तो युति पायी अनेक असपियोगे ।' मे पातु तो युनहि त पाया
२३२ ४ २१त: सेट् छ । सा२ -घस् ધાતુ ચાર ગણુમાં આવે છે, તેમાંથી પહેલા ગણને જ
અનિદ્ છે અને બીજા સેટુ છે એમ સમજવું. शुषयः-१२०८ शुष्मंच (शुप् ) शोषणे । (शुषयः मे शुषि नपस्यन छे.)
रोहतिः = ९९८ रहं (रुइ ) जन्मनि । अलि
रोहति २ शत्रु पि२५ प्रत्५५ सहित नहे' , विपि = ९३० त्विषीं (विप् ) दीप्तो।
તે શક રચના તે જ છે, અન્ય પ્રોજન નથી. पिषि = १४९३ पिल्लं (पिए) संचूर्णने ।
लुहि-रिही अनिडू गदितौ = लुह अने रिह, विष्ल = ११४३ विष्ल की (विषु) व्याप्ती । मायेचातुमो अनद था. रिक्षमा रहेका અહિં સહિત પ્રહણ હેવાથી ઉક્ત ધાતુ જ લે, | આ બે ધાતુ એ ધાતુ પાઠમાં દેખાતા નથી, તેથી MY '४२३ विष् (विषु ) सेचने' तथा '१५६० એવી સંભાવના કાય કે-ઉકત બને ધાતુઓ કાં તે विषश् (विषु ) विप्रयोगे' मेमे पातुमा न.
छान्दम् २ia. मतांतरी. कृषि = ५०६ कृष (कृष् ) विलेबने । १३१९ दाग्धि = ११२८ दिहीक (दिहू ) लेपे । कीन् (कृ) विलेखने ।
दोग्धि = ११२७ दुहीक (दुह ) क्षरणे । तुषि = १२९३ तुन् (तुम् ) तुष्टौ । लियः-११२९ लिहीं लिहू) आस्वादने । दुषि = १२०९ दुषंच् (दुष्) नौकृत्ये । | (लिहयः ये लिहि तुं समा प्रयुत नहुपयन 0.)
पुषयः-१२७५ पुषांच् (पुष् ) पुष्टी । दुष् पातुन मिहि = ५५१ मिड (मिड़) सेचने । सारथी (11७५ो ) धातु सेवा, प . बहती = ९९६ वहीं (वह) प्रापणे । (महि '५२६ पुष (पुषु ) पुष्टौ' तया १५६४ पुषश | वहती में वहति नु सम त यिन से.) (पुष्) पुष्टौ' मे मे पातु से नल वा नयति =१२८५ महींच (नह) बन्धने । ‘१७५५ पुषण (पुष्) धारणे' थे पातु न्यु | दहि: ५५२ दहं दह ' भस्मीकरणे । होवाया भने २५२माणे दो २१तः सेट से. 'इति स्फुटमनिट = २ मा ०५२ मतापेक्षा
लिष्यति: १२१० गिलांच (पिलर) आलिङ्गने | व्यसनात धातु)! २५०८ शत पनि छ । અહિં રૂા કિરણ સહિત નિદે' હેપી ઉક્ત | સિવાયના બાકીના વ્યંજનાન્ત ધાતુઓ મેટ સમજા
पू. मा. विस्य ६६RO पाहित सेट् अनिट् कारिका समाप्त.

Page #229

સે, અનિદ્ વે વિભાગીકરણ યંત્ર
धातु
२१४
धातु
स्वरान्ताः
स्वरान्ताः
व्यञ्जनान्ताः
अनेकस्वराः
एकम्वरा.
एकस्वराः
अनेकस्वराः
सेद.
सेदः
सेदः
अनिदः वेदः अनुस्वारेतः धू औदितः
सेदः
अनिट्ः अनुस्वारेत इमे
वेदः औदित इमे
स्व, सू, (गण-२, ४) ॥

श्वि, श्रि, डी, शी, यु (गण-२), रु (गण २), क्षु, वणु, नु, स्नु, वृ, ऊकारान्ता ऋकारान्ता युगादयश्च ॥
शक [कान्तः-१] । बच्, विंचू, रिच, पचू, सिच, मुच् । [चान्ताः -६]। प्रच्छ् [छान्त -१] | अस्ज, मस्ज् , भुज , युज , यज्, स्व , रञ्जू , रुज् , निजू, विज् (गण-३), सङ्ग् , मज्, भजू, सृज, त्यजू [जान्ताः-१५] । स्कन्द, विद् (गण-४, ६, ७), नुद्, स्विद् (गण-४), शद्, सद्, भिद् , छिद् , तुद्, अद्, पद्, हद्, खिद्, क्षुद् [दान्ताः -१४] । राध्, साध्, शुध् , युध्, ६५, बन्धु बुध् (गण-४), रुच् ध् क्षुध् , सिध् [धान्ता -११] । हन् मन् . (गण ४ [नान्तौः -२]। आप पू शप् , क्षिप् छुप् लुपू (गण ६) सृप लिप् , पप्, स्वप् [पान्ता.-१०]। य . रभू लम् . भान्ताः -३]। यम् रम् नम् गम् [मान्ताः ४] कुश् लिश् . रुरू रिशू दिश दंशू स्पृश् मृश् विश् , दृश् [शान्ताः-१०]। शिष् गण -७) शुष् . विष् पिष् विष्
गण-३), कृष् तुष् दुष् पुष् (गण ·४) लिखु गण-४) द्विष् [षान्ताः-११]। घम् , वसू (राण-४) [सान्तौ -२] । रह लुह रिह दिह दुहू लिह मिह बह नह (गण-४), दह [हान्ताः-१०] || || व्यञ्जनानन्तानिधातूनां सकला संख्या- १.०॥
वश्च [चान्तः-१] । मृजू (गण २, १.), भञ्ज्, अ , तञ्जू [जान्ताः-४] । स्यन्द्, क्लिद दान्तौ-२]। रध् , षिध् [धान्तौ-२]। तृप, दृप् , पू, कर , गुपू [पान्ताः -५] । क्षम् [मान्त -१] । नश् , अशू क्लिश् [शान्ताः ३]। | तक्ष, त्वक्ष [षान्ताः-३]। | मुहू, द्रुह, स्नुह, स्निहू,
गुह, गाहू, ग्लहू, बृह, तृह, तह, स्तृह हान्ता-११] ॥
॥ सर्गे-३२॥
सूचना-अस्मिन् यन्त्रे स्थरान्तविभागे एकस्वर
ये घातवा न दर्शितास्तेऽनिटो वेदितम्याः, न्यञ्जनान्तविभागे तु ये धातवा न दर्शितास्ते सेटो वेदितव्या इति ।।
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા

Page #230

સેટુ અતીત્ સંખ્યા પૃથકકરણ
૨૧૬
સેટુ-અને સંખ્યા પૃથકરણ
कककककककककककककककककककककककककककककककयनकककककककककककककककककककककारका
सेट:
अनिटः
सो
गणेषु
| पर मै० | आत्मने उभा०
। परम्मै | आमने| उभय.
सने 'ऽनिट | घानव
भ्वादिषु
५२
|१०५८
अदादिषु
३८
१२ ।
४७
दिवादिषु
५१
१४२
स्वादिषु
।
९
।
२
।
२९
तुदादिपु
११.
१२१
१०
१
"
.
रूवादिषु
१
।
२
। १३
२६
तनादिषु
क्रयादिषु
| ४१३
चुरादिषु सर्ने
२५० १२१३ | | ४१८
४१३ ६२ । २७७ | १९८०
७२ | १७०३ १६१
परस्मैपदिनः
१२१३
१६१
१३७४
आत्मनेपदिन | ४१८
४७२
उभयपदिन
६२
सो
१७०३

Page #231

211
(1) पहुंचा याहि ग (२) जीन महाहि
(2) श्रील हिवाहि
(४) भोथा स्वाहि
(4) पान्यमा तुहाहि (१) छठ्ठा रुपाहि
(७) खातमा बनाहि
safe s
ગણ અને અંતર્ગત ગણવું ફળ વિરૂપણ
ककककक
कककककककक •
(८) व्याहमा पाहि (2) नवमा युराद्वि
"
"
DI

"
07
DE
31
"
"
1
शव् '
"
ܘ
श्य '
'नु'
,
श'
भ'
"
उ'
श्रा'
'णिचू' विकास अत्यय छे.
ઉપર જણાવેલા ગણુમાં પણ જે અન્ત'નુ પેડાગણે ભાષા છે, તેનું પતુ શું આ છે! તેને જણાવનારી કારિઢાખે આ છે.
( वृत्ग गफल ) देयन्यां चावात्मनेपदमपते । वृदा देवचकेभ्यो वा स्य-लते / राम रेपदम् ॥ १ ॥ ज्वलादेर्णा विकल्येन यजादे संगम् । गौ परेऽजीवन् सदा ॥ २ ॥
अन्य पुषावाद परस्मैपदे भोन् । स्वादिवाचकस्त य, नकारः प्रटे। मरे ॥ ३ ॥
गहुये। लादेः को तो भो । युवा विकलेव, शेवादि गणे ॥ ४ ॥ मुनादेःशे च कुडादिलात् सिके परे । गुग-भाव कथितो हेम पूरेणा ॥ ५ ॥ अन्तानां गुणा वृद्धि वुरादेव ते। भोत् । संक्षेपेण कर्म चैतदतिं वानरेण हि ॥ ६ ॥
[ इसे वृत्तणफळ. ]
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
वृद्गणफलः = - પેટા ગણુના ફળને પ્રતિપાદન કરનારી ત ારિાદને સવિસ્તર અથ
( १ )
प्रथम भ्वादिगणना तमलोपा के
१. घुतादिगण, २. वृतादिगण, 8. ज्वलादिगण, ४. यजादिगण भने ५ घटादिगण, या पां વ્યાદિના પેઢા ગણનાં ફ્ળા ક્રમશ: નીચે મુજબ છે -
१. हे सुतादिगण में सहजतनी विभाजित પર છતાં મનેપદ અને ટિપે થશે તે છે, मी- 'सुते दीन' अद्युतत् अद्योतिष्ट ।
२. श्री वृतादिगण मा भय घुतादिना પણ્ અન્તર્ છે, તેથી ઉપર જયુ ફળ જરાંત स्यादि । सन् પ્રત્યયના વિશ્વમાં વિકલ્પે આત્મને बाय. मी-'वृतू वर्त्तने' अवृतत् अतिष्ट, वत्तियते वति, अवर्तिष्यत, अजस्त् विवृत्सति विवर्तिषते ॥ १ ॥
1
( २ )
●
जलादिगणनुं इन कि '' d. Al-'aza dict' sardi, saat i
४. थोथा यजादिगण नुं
प्रसार-वृत् [ इ, उ, ऋ ] . प्रेमी - 'यज देवपूजादौ इयाज् ईजे
• Vषमा घटादिगण तु इनि ५२ छ हिरवा ठरतो ते हे प्रेमी - 'घटिप् चेष्टायाम् ' घटयति, अजीघटत् ॥ २ ॥
( ३ )
श्रम अदादिगणने। अन्तगंध ह्वादिगण छे,

Page #232

મા અને બાત કા ફી નિરૂપણ
૨૧૦ જે કુતર નાખી પણ બળનાય છે. તેનું ફળ છે, તથા પરથી તેની અનુવતિ લેવા માટે કમથી શિા પ્રત્યય પર છતાં દિ માં થએ તે છે જેમકે – આરતા તુરાજા ને પછી શા છે. હું તારો ગુતિ ! આ મીના રિકામાં
| નવા ગુણના અન્તર્મણ જ્ઞાતિનું નથી, છતાં ઉપાણી સમજી લેવી.
|ળ વિષે ગુણિ પણું, એટલે કે વિષે “ળ” ત્રી જ વિવાળિ ના અણ બે છે. તેમાં પહેલેથ એ છે. જેઓ - યુવા સપને' ચેન્નતિ, પુજારે ને બી દ્વારા ગુજરાતનું ફળ પરર્મ- જ્ઞતિ જ છે પદમાં અવની પર છો “અ” થ એ છે. જે – “કુવ પુરી' ના ૨ ાિળનું પાંચમા સુરાળિ ના ખાણ બે છે. ૧ ફળ # મને તુ ના તો 1 ( લાદેશ) કર એ વાળા અને ૨ રાતિના તે મુરાાિળનું ળ છે જેમ-પૂકૌમ્ તૂ, સૂતાને સારા આગમ છે. જેમકે - “મુરદંતી મળે? મુતિ (૪)
૨ ફુટફિનનું ફળ “સિદ્' પર છતાં ગુણ અને
કહિને અભાવ છે. જેમકે-રર સીટિને મરી આમા ળિ ના અનમ બે છે.
1 જૂન સ્તવને” આનુવી ૧ ગરિ અને ૨ સૂર ! ૧ વારિકા નું ફળ હસ્ય છે. જેમકે - ‘દૂર ” ગુનાતિ, પુનીતે | ૨ caહને અનેક ર છે. હાલ કળા નવા ગુાિન માં ૪ત્ત વિભાગ જે જુ તે છે જ, તદુwત , દારૂ અને જa Rા તને | પાડે છે, તેનું ફળ ક. કૃદ્ધિ અને અને ન (આદેશ) થાય છે. જે - “તૂહ્ન છે' | અમાર છે. જેમાં - “સુર” રિશાલા' સુવાતિ, સુવાતિ, સુતે, સ્ત, હૃાનું, સૂ: અ|િરાન્ તિજો' રચતિ, મૂરાં પુનઃ પુના ઢિ પ્રત્યય કારિમાં ન. ૦માં ૩૫થી વેપાને સુવા તાંતિ વાક્યમેવ .
પૂ. આ. વિજય દરિઝ સંપાદિત પરિશિષ્ટ માંથી સાભાર સવીકાર

Page #233

ne
++++++++44
સઠર્મઠ અકર્મક નિરૂપણ
h
- व्यापारयेोरेकनिछता याम कर्म का |
૧. ફલ અને વ્યાપાર બંને એકમાં રહે ત્યાં ધાતુ મમક હોય છે.
ધાતુ તયેોમિમેટે, સર્મરું કાઢતઃ ॥ ૨ ॥ અક્મક ધાતુનું લક્ષણ ત્રણ રીતે કરી શકાય છે.
અર્થાન્તરમાં વામાન ખાતુ ખામક હોય તા પણ સમ બની જાય કે જુએ –‘નગન મેધવા ધર્મમ્' – ઈંદ્રે મેધને ગલ્સ" ઉત્પન્ન કર્યા
|
૨. ફળના અવિષ્ણુમાં રહેનાર જે વ્યાપાર, તેને બેધક જે હોય તે આક્રમક ધાતુ દેવાય છે
૩. સમનાધિકરણુ ફળ જેમાં વિશેષણ્યુ છે, એવા વ્યાપારના એક જે હોય તે અટક કહેવાય
છે.
સમર ધાતુનાં પણ ત્રણ રીતે લક્ષગુ થાય છે
૧. ફળ અને વ્યાપાર જુદા જુદા અતિકરણમાં હોય ત્યાં ધાતુ સખત હોય છે.
એક ધાતુઓ પણ અર્થાન્તરાદિકમાં વતતા હોય ત્યારે અસ્મક થાય છે. મા તીચેની કારિ 'धातोर्थान्तरे वृत्तेर्धात्वर्थेनेोपसंग्रहात् ।
k
प्रसिद्धेरविवक्षातः कर्मणाऽकर्मिका क्रिया || २ || ”
જેમ – ‘ ચૈત્રસ્તિઽતિ આને અ –તિનિર્દેનુ ઝગાવવાનું રૌત્ર:' એવે અ” થાય છે. અહીં મતિની નિવૃત્તિપ્ત જે ફળ, તથા તેને અનૂકુળ હોય જે વ્યાપાર, તે બંને ચૈત્રમાં રહે છે અને સમાનાધિકરણ | ત્યારે સમ્ પણ્ મક થાય છે. જેમ -‘નવી વતી” પણ છે, માટે થા ધાતુ અક્રમક છે. નદી વહે છે. અહીં સ્રષણરૂપ (એટલે વહે! રૂપ) અર્થાન્તર છે.
( અર્રામ કાજુ
૨. ફળના અધિકરણી ભિન્નમાં રહેનાર વ્યtપારના ખેાવક જે હોય તે મધ્મક ધાતુ કહેવાય છે.
ૐ, વ્યવિષ્ણુ ફળ જેમાં વિશેષ છે. એશ વ્યાપારના બેધર જે હોય તે સમ ક ધાતુ કહેવાય છે.
|
*******X e
જેમ-‘વેવ ત્તતબ્દુાન્ વત' અને અપ'– ‘તદ્ગુરુનક વેસ્ટ”નુકપાવવાનૂ વત્ત” એવા થાય છે. અહીં વિકૃતિ ઢીલાશરૂપ જે ફળ તે તડુલમાં છે અને તદ્દનુકુળ વ્યાપાર દેત્તમાં છે અને વ્યધિરણ પણ છે માટે વર્ષે ધાતુ સમક છે ॥ ૨ ॥.

અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
આમક ધાતુઓ શુ કાલ ધ્વા જાય તે દેશની અપેક્ષાએ વિકલ્પે સમક ખેતી શકે છે. જેમ‘માલવો, જોશે ઝુકવાનામિમ્ યતે,ગાયાદ પિતિ, ન શેતે ’
-
(૨) ના માં જ જ્યાં કમ આપી જતું હોય ત્યાં પણ મક ધાતુ મકમ થઈ જાય છે જુમ્મા‘ની પ્રાળાને નીતિ, અહીં પ્રાણરૂષ વાવયમાં આવી છે. માટે માપ છે.
(૪) જ્યાં કની પ્રસિધ્ધિ હેય ત્યાં પણ કમર ધાતુ કર ખતી ય છે. જેમા વર્ષત’ મેધ વધે છે. મેલ પાણીને જ વર્શાવે છે, એ વાત પ્રદ્મિબ્ધ હવાથી, જલરૂપ ` પ્રસિં કે, તેથી વૃક્ ત્તેને' એ ખાતુ માર્કેટ થશે.
(૪) માઁની વિવક્ષા નહીં રાખવાથી પણ ધાતુ અમદ ાને છે, જેમકે – નૈદ્ાતે ૨ 1,
પૂ. આ. વિજય દક્ષસૂરિજી સોંપાદિતમાંથી સાભાર સ્વીકાર.

Page #234

અનુવાદિ નિરૂપણ
૨૧૯
અનુસ્વરાહે નિરૂપણ
नकारजावनुस्वारपञ्चमौ धुटि धातुषु ।
સસરના સ્થાનમાં હકાર થયેલ છે, તેથી તેને મકર સઋાન રાધેટ્ટા તવ7: /
માનીને “
સંસ્થાજો કું” એ સ્વપી લુસ
થાથી “મ” પ્રગ બને છે. આ વાત માંતાને ધાતુમાં ધુટ્સ વનને અસર પર છતાં, જે
હૃદુ શીખે છે. સ્વમતમાં તે “પુ' એવો જ અનુસાર કે વર્ગને પાંચમે ભક્ષા દેખાતે હેય, તે
પાઠ છે. નર ના સ્થાનમાં થયેલે સમજો. જેમકે –“ રા' અહીં અનુસાર નકાના સ્થાનમાં ગયેલ છે,
! ૨ અને જુથી પર રહેલ જે , તે તેથી તેને નકાર માનીને લુક કરવાથી ‘ત્તિ: ૫
સ્થાનમાં થયેલ સમાજ. જેમકે-કાર વાછા થાય છે.
કરવ, અહીં નાના સ્થાનમાં સુકાર છે, “71 ઝૂલો અહીં નકારના કાનમાં છે તેથી તેને નકાર મને દિર્ભાવમાં “ર' કરે છે, પંચાક્ષર મા થયેલ છે, તે દી વેને ના માનોને નહિંતર “s[ળાવ' એ અનિષ્ટ કગ થઈ જાત, લક કરવાથી “gwa' રૂપ થાય છે.
પળા ‘નલિનિવૃત” તેથી, અહીં કરે પર છતાં જ્ઞ , તે રાત ના સ્થાનમાં ! “શ' ના સ્થાનમાં થયેલ છે, માટે ફક્ત ૨૫ સિક થયેલ સમજ છે. જેમકે - “ દા. ક્ષણે' આ 1 થાય છે.
પૂઆ. વિજય દક્ષારિક સંપાદિત પરિશિષ્ટમાંથી સાભાર સ્વીકાર.

Page #235

२१.
અભિનવ લધુપ્રક્રિયા
xxxxxxxxx88888x8183
છે શુદ્ધિ પત્રક
xxxxxxxxxxxxxxxxxx
भुभवि पुना
चकरीति पुवावे
देवाः अपि
४१
/२
भशनाथ
क्त खलू सिन्+माता ईन्यजने अदायिषाताम्
भूषाथे
भूषार्थे
सहिवहेरिति कर्तृ +डा
પૃષ્ઠ લીટી અશુધ
પૃષ્ઠ લીટી २ १/३४ भूभवि
३५ २/२८ मरीति
३८ २/२ पुद्भावावे । १/४ भाषिर
मयि : ૨૯ ૧/૧૫ કર્તાવક १. २/३. धात् पाश घन माहेश ४. २/३५ देवाः आप १६ -२ ऋोडन् ऋतोऽ
अशनय १८ २/८ शिड्ढे नुं वरः शिड्ढेनुस्वारः ४॥ १/२ क्त स्वल २० १/५ ५५ वत् गुरु वत्
खिच्+भाम् २०१६ पूङ् विलरा पूछ क्लिश ४५ १/२८ ईध्यञ्जनव २. २/३४ -प्रस्जू
भ्रश्न
४५ 1/७ मदायिषाम् २॥ १. युयु-इट्
युयु+इट
૪૮ રો२१ २/ta /1/21
४८ २/२५ सहिवोरेति રર ૧૨૭ ૪ માં ૩ ज्ञमां ज ४८ २/1 कृ +डा २. 1/४ तिता निवते तितनिषति ५. २/८ भषी २५ १/२ डुपांग्क डुपांग्क
रीि २५ १/३, आरीरासति आरिरारसति पा २/३५ चेदयः २८ १/२ यम्यते
यं यम्यते २६ २/१७ व्यञ्जनस्वै व्यञ्जनेश
हनू ने ૩૫ ૨,ર૯ ૧૫૧
૧૫ર
५४ १/२७ ५//en ३२ २/४ शुशुध+
शुशुय+3
૫૦ ૧૬ પર થતાં ३२ २/२८ विवीयते देवीयते ૧૩ ૨/ર કમાંક
કયાંક
५७ २/२३ भित् नखात ४ १/२९ भू-यह
भू+यङ्
५८ पण्डिमानी .५ / सजातीय हे। तरसजातीयमेव ११ २/८ शदृक्ष ३५ १/३ गटोज गहाज १४ १/५ मन a૫ ૧/૨૮ અને અને ન હોય તેવા १६ २/४ मिन्न
ધાતુને ! १७ २/२५ याऽन्नस्था .५ २/८ खनिजन खनिसनि | १८ २/४ क्षुषित
मषी चेरी वेदयः
वृत्रहपि
वृत्रहणि
हन् ने
પદ થતાં क्षेमकरः मित् नखात् पण्डितमानी
सदृक्षः
मान भिन्नः वाऽन्तस्था क्षुधित:

Page #236

२२१
શુતિ પત્રક પૃષ્ઠ લીટી
અશુદ્ધ
પૃષ્ઠ હીટી
અશુદ્ધ
શુદ્ધ
स्वप्न
६२ / स्वपक २१/२ शम्भुः
अश्चित्वा
१४ २५ ऋर्णयु ऋपर्णश्रा ૭૦ ૧૨ ધાતુને
ધાતને ७. १२ वोटोऽप्रतः वेटेोऽस्त: ७. १/२७ ઉમેરાતે
ઉમેશ ७. २/४ न डीशीपुङ नडीङ् शीपु ७१ १/16 दस्त
दस्त १ १/२ छन्न
छन्न ७०/२७ परीणेलुक परयोर्णेलुक ७३ १२५ ५ ५ આદેશ થયે ७३ १/२५ अक्त
अत्तम ७४ १/२. विदितः
विहितः ७४ १/२६ धानविपि घागनहावपि ७५ १/१५ पायी तr હેવાથી કરિ ७५ २/३. दिवान् विविश्वान् ७१ १/१ शी+अन
शी+आन ७१ १/१९ +यस्पन्
पारन् ૭૬ ૧ર૬ કિરણ ७१ २/31 + +डी
+अत्+की ७, २/. धारयन्ना चारागम धारपन्नाचाराङ्ग ७७ २/४ कतृश्
अतृश् ७८ /३३ भ्र+इणु
भू+इष्णु २/1५ यङ्ताभ्यां
यडन्ताभ्या ७१ २/२५ चक्रमन
चक्रम છક રર૭ ___ गत्पार्थात्
गत्यर्थात् 1. २/१२ भन
अा : ८. २१२२ कुमटात् कुट्टात्
/ २०२नार સરકાર १७ घस्मर
घस्मर ८१ १२४ वेत्तच्छि० वेत्तच्छिद० मरwwwwwwwwwwwwww
८४ /२० भोततुम्
भोक्तुम् ८६ २३ मावाका भावाकों ८७ १/४ जम्घिः
बन्धिः 1८11८ -मा L /3. परिचिर
परिक्स ८८ २/11 अठाट्या अटाट्या ८८ २/३ क्रुस पदादम्य कू-संपादिभ्यः • / गलनिः
ग्लानिः &3/16 दुर्शन ४४ २/४ क्ता
क्वा ४१ २/३५ वश्चितत्वा क्धा
क्वा ६५ १/२१ चजकगम ६७ १/२८ आक्षिणी अक्षिणी ६७ २४ मोडो चामित मेको वा मित् ४८ २१ प्रति
ब्रजति ६८ २/1 कप
कथम ५८ २/18 मनकर्यक अनर्थक
* १/८ इत्यादयादया ४८ २१६ धातु ५८ २/३६ सविशेषण ! ख्याते सविशेषणमाख्यारा १../
ध्यण १.० १/२. ध्यणि
ध्यम १.० २/1 ध्यश्
ध्यण १०२ १/१५ क्रयाधे
कयाथें १.३ २/१ अनुपसर्गात् अनुपसर्गात
कालयवादकनकनन्दायकवायकर कमरकर

Page #237

૨૨૨
અભિનય તેમ લકવા વિરપ પૂણે
ક્રમ
વિષય
મૂળ
તો
કુલ સૂરો
સંજ્ઞા પરિભાષા
છે
(૬૩
જ
પલિગ (કુલ ૭ પ્રકરણે માં) રચય
૧૮૧
૮
-
– ભાગ : ૨
–
શ્રી પ્રત્ય
२४ સમ છે તદ્ધિત
રૂપ
– ભાગ ૨ ૩
–
રે,
*
ભ્યાદિ ગણ અદાદ ગણ હદિ ગણ દિવાદિ ગણુ આદિ ગણ તાદિ ગણ સંપાદિ ગણ તનાદિ ગણ ક્રયાદિ ગણ સ્વાર્થિક પ્રત્યય ચુરાદે ગણ
V
*
જ
છે
*
૧
– ભાગ ૧ ૪
–
ણિત ક્રિયા સન ક્રિ
ય લબત્ત પ્રક્રિયા નામ ધાતુ પ્રક્રિયા ભાવ-કર્મણે પ્રક્રિયા

Page #238

ધાતુ સંખ્યા
ધાતુ સંખ્યા સમુચ્ચય |
પરમે ૫૮૫
ભાભને
, ઉભય
ગણુ
સ્વાદિ ઘુતાદિ જવલાદિ યાદિ "ઘંટાદિ
આત્મને ર૯૭ ર૩
|
S
|
1
૧૦૫૮
૭૧
.
૧૪
૨ અદાદિ
હુંવાદિ ૪ . દિવાદિ - - પુષાદય: - - - - તે સામાન્ય પપ - - - - શમાદિ ૮ - - -
મુહાદિ ૪ સૂયયાદિ સ્વાદિ
|
o
|
2
0
તુદાદિ.
1
મુંચાદિ કુટાદિ " રૂધાદિ
૧૫૮
1
6
A
તનાદિ
E
*
૬o
કયાદિ સામાન્ય વાદિ-પુ
હવાદિ
(૧૦)
|
|
ચુરાદિ
સામાન્ય અર્થવિશે અર્થાન્તરે અદા
યુજાદિ
૪૧૫
અન્ય કડવાદિ

Page #239

૨૨૪
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
તે
કમ
રહસ્યવૃતિ
સ
શ્રી યક
પરિશિષ્ટ -(૩) સંદર્ભસૂચિ છે કકકકકકકકકક
(સમગ્ર પ્રખ્યામાં ઉપયોગમાં લીધેલ) સંદર્ભગ્રન્થનું નામ
નામ ૧ સિદ્ધહેમ શબ્દાનુશાસન - લઘુવૃત્તિ સં પૂ. આ. વિજયદક્ષ સુરિજી મ. સા.
અવચૂરિ સ/વિ છે, મુનિશ્રી જિનેન્દ્રવિજયજી મ.
શ્રી શ્રેયસ્કરમંડળ ૫ ા, મહેસાણા આનંબોધિનીટીકા સં/વિ પૂ. આ. ચંદ્રસાગરસુરિજી મ. સા. ,, બૃહતિ ન્યાયસમુદ્ધાર ભા ૧ સં. , મુ. વજસેન વિજયજી મ. સા. , , , ભા ૨ સં
; 95 ,, મધ્યમવૃત્તિ અવચૂરિ ભા ૧ સં - પં ક્ષમાવિજ્યજી મ. સા. , , ભા ૨ સં
રાજશેખર વિજયજી મ. સા. , બૃહદ્ગતિ ન્યાયસમુદ્ધાર પ્રતાકાર સ , આ વિજયનેમિસુરિજી મ. સા. , ન્યાસયુકત પથદયાય સં
વિજયલાવણ્યસુરિજી મ. સા. ,, દ્વિતીયેળ્યાય છે તૃતી, પાદ ૧ , તૃતી. પાદ ૨, ૩
એ પંચમેધ્યાય ૧૫ બૃહત હેમપ્રભા વ્યાકરણ
છે આ. વિજ્યનેમિસુરિજી મ. સા. ૧૬ , સિધપ્રભા ,,
, ,, આનંદસાગરસુરિજી મ. સા. ૧૭ , ચંદ્રપ્રભા ,
- પૂ. ઉપા. મેઘવિજયજી મ. સા. ૧૮ મંગલ દીપિકા
, મુનિશ્રી ધર્મવિજ્યજી મ. સા. ૧૯ હેમપ્રકાશ મહાવ્યાકરણ પૂર્વાર્ધ
- મહે. વિનયવિજયજી ગણિ. ૨૦ *
ઉત્તરાર્ધ
* ૨૧ સિધ્ધહેમ સરસ્વતી પદ્યાનુબદ્ધ
, આ, ધર્મ ધુરંધરસુરિજી મ. સા. ૨૨ , દીપિકા પ્રકાશ ભા. ૧
મહિમાપ્રભસૂરિજી મ. સા. ૨૩ , , , ભા. ૨ ૨૪ હેમશબ્દાનુશાસન સુધા ભા. ૧
કવિ. , સુશીલસુરિજી મ. સા. ર૫ લgવૃત્તિ ભાષાન્તર ભા. ૧ અધ્યાય ૧ થી ૪ ક/વિ. પંડિત બેચરદાસજી ર૬ , , ભા. ૨ , ૫ થી ૭ ક/વિ.
જ આ નિશાની કરેલ સંદર્ભ ગ્રન્થનો ઉપયોગ આ ભાગમાં થયેલ નથી મુખ્યત્વે રચયિતા કાલિકાલ સર્વજ્ઞ આચાર્ય હેમચંદ્રસુરિજી હેવાથી તેમને નામોલ્લેખ કર્યો નથી
0 સં = સંપાદક 9 ક = કર્તા 0 વિ = વિવેચક

Page #240

સંદર્ભ સૂચિ
૨૨૫
કમ
સંદર્ભગ્રન્થનું નામ
સ/કવિ
નામ
ક પૂ. મલયગિરિજી મ. સા.
ક . હેમહંસગણિજી સંવિ , આ. વિજયે લાવણ્યસુરિજી મ. સા. સ, કવિ, ગિરજાશંકર મયાશંકર શાસ્ત્રી
પિોખરાજજી પંડિત
સં પૂ. આ. વિજ્ય હેમચંદ્રસૂરિજી
સં
15
ક . ગુણરત્નસૂરિજી મ.
- આ. વિજય લાવણ્યસુરિજી મ.
શબ્દાનુશાસન ન્યાયસંગ્રહ
ક, વિવેચન યુક્ત ૩૦ બૃહત હેમ પ્રક્રિયા ૩૧ સમાસ સુબેધિકા ૩ર સમાસ ચક્ર લઘુ પુસ્તિકા ૩૩ જ ઉણાદિ ગણ વિવૃતિ ૩૪ જ અભિધાન ચિંતામણી ના મમાલા ૩૫ ક્રિયારને સમુચ ૩૬ ૪ ધતુરત્ન કર ભાગ ૧ કર્તરી રૂપે
ભાગ ૨ પ્રેરક રૂપે ભાગ ૩ ઈચ્છાદર્શક રૂપે ભાગ ૪ યન્ત રૂપિ ભાગ ૫ ૧૩-લુન્ત રૂપે ભાગ ૬ નામ ધાતુઓ ભાગ ૭ ભાવે કર્મણિ રૂપે ભાગ ૮ આમને-પરમૈ પ્રકિયા
ધતુ પારાયણમ્ ધાતુ પારાયણ-કડવાદિ પ્રકાશ
હૈમ વિભ્રમ ૪૭ જ સ્વાદ્યર્થ પ્રકાશ ૪૮ કે સ્વાદ્યન્ત રત્નાકર ૪૦ જ સ્વાદિ શબ્દ સમુચ્ચય ૫૦ વાકય પ્રકાશ ૫૧ % હૈમ લિંગાનુશાસન પર જ પ૩ સંસ્કૃત શબ્દ રૂપાવલી
સંસ્કૃત ધાતુકોશ હેમસંસ્કૃત પ્રોશિકા -પ્રથમ–મધ્યમાં ઉત્તમાં ગુજરાતી વ્યાકરણ છે. ૮-૯-૧૦
સંસ્કૃત પાઠય પુસ્તક છે. ૮-૯-૧૦ ૫૮ તવ પ્રકાશિકા મહાર્ણવ ન્યાસ
કૃતપ્રત્યવાનાં મહાયન્ચમ
સં . મુનિચંદ્રવિજયજી મ. સં , આ. વિજય દક્ષસુરિજી મ. ક .. ગુણચંદ્રાચાર્યજી ક : આ. લાવણ્ય સુરિજી મ.
} : દક્ષસુરિજી મ.
• અમરચંદ્રસુરિજી મ. ક . ઉદયધર્મવિર ગણિ સં , ક્ષમાભદ્ર સુરિજી
લાવણ્ય સુરિજી મ. સં . મોતીસાગરજી મ. સા. ક અમૃતલાલ સેલાત ક પંડિત શિવલાલજી સં પાઠય પુસ્તક મંડળ ગુજરાત
સ' પંડિત ભગવાનદાસ પક પૂ. આ. વિજયેલાવણ્યસુરિજી

Page #241

૨૨૬
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
અભિનવ મહેમ લધુપ્રક્રિયા (ભાગ ૧ થી ૪) સમગ્રના બાઇન્ડીંગ માટેના રેકઝીનના દાતા *
ભાનુકુમાર મગનલાલ દોશી
પ્રમુખશ્રી શ્રી વિશાશ્રીમાળી તપગચ્છ જૈન સંઘ – જામનગર
ચેમ્બર ઓફ કોમર્સ - જામનગર
શ્રી વિશાશ્રીમાળી તપગચ્છ જૈન સંઘ દ્રસ્ટી મંડળ-જામનગરના દ્રવ્ય સહાયક
જેનતીલાલ લક્ષ્મીચંદ મહેતા – ઉપપ્રમુખ | સુખલાલ અમૃતલાલ મહેતા – સેક્રેટરી ભોગીલાલ મહેતા – સેક્રેટરી
હ. અરૂણભાઈ તથા ગુણવંતભાઈ દેશી પોપટલાલ હીરાચંદ હ. ઇન્દુભાઈ અફીણી નવલચંદ ખેંગારભાઈ મહેતા પરસોતમ મુળજી હ. જયસુખભાઈ ! મહેતા હરકીશન પોપટલાલ છોટુભાઇ દોશી
વિર રતિલાલ ચુનિલાલ – વિજય સુતરીયા રમણીકલાલ સવજીભાઇ (અક) | પાટલીયા મણીલાલ ઝવેરચંદ મહેતા ભેગીલાલ મણીલાલ
તપસ્વિની વનિતાબેનને સ્મરણાર્થે જ મહેતા બુદ્ધિલાલ રણછોડ (શાંતિલાલ)
- સંઘવી સેવંતીલાલ વિઠલજી ? સમરતબેન ફુલચંદ ફેફરીયા જેવંતલાલ ખજુરીયા હરખલાલ નારણજી * વોરા લક્ષ્મીચંદ ખેતશી - હ. ચુનિલાલ પાટલીયા હરસુખરાય મગનલાલ જ વાર જયસુખલાલ હેમતલાલ
દોશી છોટાલાલ બેચરદાસ - (દારે ૪ પારેખ છગનલાલ કરશનજી - હ. વજુભાઈ |
હ, હરસુખલાલ મણુલાલ

Page #242

દ્રષ્ય સહાયક * ઉપદેશક :- પૂ. મુનિરાજ શ્રી સુધમ સાગરજી મ. સા. જામનગર શહેરના વિવિધ ઉપાશ્રયા તથા મંડળા
શ્રી વિશાશ્રીમાળી તપગચ્છ જૈન સંઘ
શ્રી ઓશવાળ શ્વે, મુર્તિ જૈન સંઘ પાપટલાલ ધારશીભાઈ જૈન બોર્ડીંગ હ. નગીનભાઇ
શ્રી શાન્તિ ભુવન જૈન દહેરાસર - ઉપાશ્રય શ્રી મારાગ શ્રાવિકા ઉપાશ્રય-જ્ઞાન ખાતું માતીચંદ્ર હેમરાજ ધર્મ શાળા – ફુલબાઇના ડેલા ઉપાશ્રય-જ્ઞાન ખાતું શ્રી જૈન દશક ઉપાસક સદ્ય
અચલગચ્છ શ્રાવિકા જૈન ઉપાશ્રય
વિશા ઓશવાળ અચલગચ્છ જૈન સંઘ સ્થાનકવાસી જૈન સઘ છગનલાલ જાદવજી ઢાણી સ્થા. જૈન ઉપાશ્રય
55
""
શ્રી ડેલી ફળી મિત્ર-મ`ડળ
""
55
મહેતા નરભેરામ વસનજી હુ. ઈન્દુભાઈ શૈલેષ છેટાલાલ
""
શાહ ધારશીભાઇ ચત્રભુજ ૧ સુશ્રાવક હુ. સવિતાબેન
સુતરીયા મનસુખલાલ છગનલાલ નિપૂણાબેન
વસા વૃજલાલ વિઠલજી હ. કાંતાબેન
ચંદુલાલ માધવજી
ચંદુલાલ રામજી મહેતા
ઘંટાકર્ણ મહાવીર યાત્રા મંડળ પાર્શ્વ મહિલા મંડળ
મહાવીર જૈન યુવક મ`ડળ
જામનગર શહેરના ભાઇ-બહેનેા
કૈાકિલાબેન પ્રભુલાલ શાહની
તમેાલી ત્રિભાવનદાસ તેજપાલ હ. હેમતભાઇ પાટલીયા અરૂણાબેન શરદચંદ્ર મિલાબેન સુભાષચંદ્ર

જામનગર
પૂ. મુનિરાજશ્રી સુધ સાગરજી મ. સા.
99
39
""
પૂ આ. દેવશ્રી જિનેન્દ્રસુરિજી મ. સા, પૂ. સાધ્વીશ્રી લાવણ્યશ્રીજી
""
નિરૂપમાશ્રીજી તથા નિલપાશ્રી
-
""
プラ
""
""
""
""
સ્વ. પૂ. મુનિશ્રી લબ્ધીસાગરજી મ. સા. પૂ. જનકમુનિજી મ. સા.
મહાસતિશ્રી ધનકુ વઇ સ્વામી
શ્રી વિતરાગ મિત્ર મંડળ
પાર્શ્વ મિત્ર મ`ડળ
""
33
મુનિરાજશ્રી દીપરત્નસાગરજી મ. સા. સાધ્વીશ્રી વસ’તશ્રીજી
२२७
વિચક્ષણ મહિલા મ`ડળ
શાંતિજિન મહિલા મંડળ
તરફથી આવેલ સહાય
સ્મૃતિમાં...હ. ભાનુભાઈ દેાશી મહેતા પ્રભુલાલ રામજી હુ, જલુએન નગીનદાસ વિઠલજી વસા

સ્વ. અમુબેનના સ્મર્ણાર્થે હ. શાંતાબેન દલાલ શ્રીપીનચંદ્ર ભગવાનજી સુતરીયા શશીકાંત છગનલાલ
મહેતા ગાવિંદલાલ જેસંગભાઈ હું. જગદીશ વેારા લાલચંદ કપુરચંદ ચંદ્રપ્રભાબેનની સ્મૃતિમાં હું, પકજ ટ્ઠાથી પચારા હસમુખભાઇ સાલાણી વિનાદરાય
સમીરકુમાર શાહ
કામદાર નવલચંદ અમરચંદ્ર હું. મુક્તાબેન

Page #243

૨૨૮
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા મહેતા ચંદુલાલ લક્ષ્મીચંદ
એક સુશ્રાવક – હ. ભાવિક દોશી મહેતા રતિલાલ માવજી
શેઠ નેણશી રવજી હ, વસંતભાઈ હિમતલાલ ઝવેરચંદ
ભણશાલી હઠીસંગ ટોકરસી હ, ચંદ્રકાંતભાઈ મહેતા જયંતિલાલ ઝીણાભાઈ હ. ડે, અમિત મહેતા છે. બી ભણશાલી મનસુખલાલ છગનલાલ
દલાલ ડસાલાલ હંસરાજ ઠક્કર જીવરાજ જગજીવન
એક સુશ્રાવિકા હ. તારાબેન કંડલીયા ચીમનલાલ લધુભાઈ
રૂમણુબેન ચમનલાલમકીમ કલ્યાણજી અમરશી હ. શાંતાબેન વિરા લક્ષ્મીદાસ મનમોહનદાસ વિરે દુર્લભજી કાલીદાસ
મહેતા આણંદજી શામજીના પુત્રવધુ–ી ૧ સુશ્રાવક હ. વિનુભાઈ વિરા
વિજયાબેનના સ્મરણાર્થે હ. જેન્તિભાઈ મહેતા ગુલાબરાય જેસંગલાલ હ. રજવંતીબેન | પૂ. પ્રધાન વિજયજી મ. સા. ના ૬૮ ઉપવાસ શેઠ કાંતિલાલ પ્રજારામ
નિમિતે ઝવેરી મનસુખલાલ ચુનીલાલ હકિશોર કંડલીયા ચુનીલાલ લધુભાઈ
સુખડીયા ઓધવજીભાઈ તથા લાભકુંવર... મહેતા બુદ્ધિલાલ રણછોડ હ. રમેશભાઈ
બેનના વષીતપ નિમિતે - સુતરીયા કમળાબેન છબીલદાસ હ. હસુભાઈ સુતરીયા રણછોડ નેમચંદ હ. છેલભાઈ પરાગ ગુલાબચંદ શાહ
ઝવેરી જયંતિલાલ છગનલાલના સ્મણાર્થે મહેતા પ્રીતમલાલ હરજીવનદાસ
હ, વિજયાબેન ઝવેરી સુમતિલાલ મોહનલાલ હ. રંજનબેન મનસુખભાઈ કુંડલીયાના સ્મરણાર્થે સેલાણી ફુલચંદ ચાંપશી
હ. સતીષભાઈ કુંડલીયા મહેતા પોપટલાલ હેમચંદ હ. અમૃતભાઈ કંચનબેન મનસુખલાલ કુંડલીયા હ. ભાનુબેન મહેતા હિરલ અશોકકુમાર
મગનલાલ મલકચંદ સંઘવી. કલ્પના એસ. માધાણી
મનહરલાલ જગજીવન ઝવેરી સ્વ. રાખી એચ. વોરા
શેઠ આણંદલાલ પ્રજારામ હ. વનિતાબહેન રતિલાલ અમૃતલાલ મહેતા
એ, કે. ગુલગુલીયા ઠક્કર કાંતિલાલ લક્ષ્મીચંદ
કુંડલીયા ધીરજલાલ ચુનીલાલ તરફથી – - તારાબહેન કાંતિલાલ
ચિ. રશ્મિના લગ્ન પ્રસંગે ક, દિનેશચંદ્ર કાંતિલાલ
પૂ. સાધ્વી શ્રી રાજેન્દ્રશ્રીજીની ૧૦૦ ઓળીની દિવ્યાબહેન દિનેશચંદ્ર
પૂર્ણાહુતિ નિમિતે શાહ માણેકલાલ પોપટલાલ સેજલ દિનેશચંદ્ર
મહેતા ચુનીલાલ વિઠલજી હ, કંચનબેન , શ્રેયાંશ દિનેશચંદ્ર
સુતરીયા પ્રાણલાલ છગનલાલ . સેલાણી હંસાબહેન અનીલકુમાર
મહેતા વિજ્યાબેન રંગીલદાસ દોશી ઇલાબહેન અરૂણકુમાર
: ચંચીબેન જયંતિલાલ રા જેવંતલાલ કપુરચંદ
રસિકભાઈ દીપચંદ એક સુશ્રાવક – હ, દિનેશભાઈ
ભણશાલી મગનભાઈ હીરાચંદ હ, હેમતભાઈ વોરા કેશવલાલ સેમચંદ હ. જયાબેન
દોશી મનસુખભાઇ પાનાચંદ સુતરીયા છબીલદાસ રણછોડભાઈ
મકીમ પ્રભુલાલ છગનલાલ તથા મુક્તિદૂત ગ્રાહક હાથીભાઈ વસરામ શેઠ હ, રાજીવકુમાર નં. ૫૩૯ તથા મકમ શ્રદ્ધા જયેન્દ્રકુમાર મહેતા ભવસુખલાલ લક્ષમીચંદ
મહેતા પોપટભાઈ સોમચંદ

Page #244

દ્રવ્ય સહાયકા
શાહુ માણેકલાલ ાપાલાલ ૧ સુશ્રાવક હુ. ગુણવતભાઇ વસા પ્રભુદાસ પ્રાગજી હ. ધીરજબેન વારા શાંતિભાઇ ખે‘ગારભાઇ હ. કીરીટકુમાર શાહ સામચંદ્ર હરખચંદના ધર્મપત્ની ગુલાબેન (ધારીબહેન) ના આત્મ શ્રેયાર્થે હ. નગીનદાસ સામચંદ્ર
૧ સુશ્રાવક હ, કમળાબેન કઢાઇ મનસુખભાઈ રતિલાલના સ્મરણાર્થે વેારા ઇન્દ્રલાલ મણીભાઈ પારેખ દિનેશચંદ્ર મગનભાઇ શેઠ પદમશી રવજી હુ. જવાહર વકીલ પ્રવિણભાઇ એચ. ઢાઢિયા મહેન્દ્ર એમ. સોંઘવી પ્રવિણભાઈ ઢાશી
સી. એ. શાહ
દમયંતિઐન રતિભાઈ સંઘવી રોડ મંજુલાબેન રમેશચંદ્ર
સ્વ. મકીમ (મેતા) જેસંગભાઈ ગેાપાલજી હ. પ્રવિણભાઈ સ્વમકીમ (મેતા) ડાહીબેન જેસંગભાઇ મકીમ (મેતા) પ્રવિણચંદ્ર જેસ ગલાલ મકીમ (મેતા) સુશીલાબેન પ્રવિણચંદ્ર કીમ (મેતા) કમલ પ્રવિણચંદ્ર મકીમ (મેતા) ધર્મેન્દ્ર પ્રવિણચંદ્ર મકીમ (મેતા) પ્રજ્ઞા કમલકુમાર મહેતા જયતિભાઈ પાપટભાઇ મહેતા માથુભાઇ ત્રિભાવનદાસ મહેતા પ્રભુભાઈ લક્ષ્મીચંદ સાલાણી હરકીશન પાપટલાલ સ્વ. મુક્તાબેન ઝવેરચંદ સ્વ. સ તાકમેન ઝવેરચંદ સ્વ. ઝવેરચંદ્ર ખીમજી
સ્વ, શાન્તાબેન મણીલાલ
પૂ. આચાર્યદ મુનિરાજોના ઉપદેશથી આવેલ સહાય
દ્રવ્ય સહાયક
પ્રેરક ઉપદેશક
શ્રી આદિશ્વર મહારાજ જૈન દેરાસર અન્ડ ચેરિટેબલ ટ્રસ્ટ
જયાએેન ચુનીભાઈ ખીરસરાવાળા કે. એચ. મહેતા
મહેતા પ્રભુદાસ વિઠલજી મકીમ નટવરલાલ સામચંદ પારેખ હીરાભાઇ જીવરાજ
સંઘવી મનસુખભાઈ વિઠલજી હ. ભરતકુમાર કઢાઇ રતિલાલ કરશનજી હું. ચમનલાલ ૧ સુશ્રાવિકા હું. મંજુબેન
ક્કર મનસુખભાઇ ગલાલચંદ
આર. એમ. દાશી
એફ. એમ, દાણી
કે. ડી. કાહારી
વી. એન શાહ
એચ. એન. મહેતા
ડી. કે. સુતરીયા
મહેતા રતિલાલ પાપટલાલ હ. વિનુભાઇ મહેતા જમનાદાસ રામજી સુતરીયા રમણીકલાલ છગનલાલ કઢાઈ બાબુલાલ જેઠાલાલ હ. વિજ્યાબેન મહેતા કસલચંદ્ર ખેતશી
ગામ
મુંબઇ
એક સદગૃહસ્થ હું ફૂલચંદ એડીયા મુંબઇ
અમરીષભાઇ, અને પચંદભાઈ તથા હદભાઇ

૨૨૯
ગચ્છાધિપતિ પુ આ દેવશ્રી વિજયમેરૂપ્રભસૂરિજી મ. સ.
તથા
ઘાટžપર મુંબઈ પૂ. ૫. ઇન્દ્રસેનવિજયજી મ.સ.

Page #245

૨૩૦
દ્રવ્ય સહાચક
ગામ
હીરજી લાલજી મારું ક.વિ.ઓ જૈનસંઘ થાણા સહસ્ત્રફણા પાનાથ જૈન
મુંબઇ ચાપાકી
અમદાવાદ
શ્રી વાડીલાલ સારાભાઇ ટ્રસ્ટ પ્રાર્થના સમાજ શ્રી શ્વે. મૂર્તિ જૈન સંઘ શ્રી મહાવીર જૈન આરાધના ચિંતામણી પાર્શ્વનાથ જૈન કીર્તી પ્રકાશન જૈન સંઘ મિનાથ જૈન શ્વે. તી ચુનીલાલ ડાહ્યાલાલ નગીનદાસ ચુનીલાલ
દેરાસર ઉપાશ્રય ટ્રસ્ટ ખાનપુર જૈન સંઘ
ઇચલક રજી
કામા
પાડીવ
કેન્દ્ર
સુરત
ફાલના
કીશુક્ષુ-આફ્રિકા
જામનગર
અમદાવાદ
પાણ
એક ગૃહસ્થ
કાંતીલાલ ડાયાભાઇ મશરૂવાળા શ્રી બાહુબાહુ શ્રમણ વૈયાવચ્ચ ટ્રસ્ટ

અમદાવાદ
પાદરલી
ખેડા
શ્રી શ્વે. મૂર્તિ . જૈન સંઘ ભારત એટા વિસ
શ્રી ગાડીજી પાર્શ્વનાથ ટેમ્પલ ટ્રસ્ટ શાંતિલાલ ડી શાહ
વિશા શ્રીમાળી જૈન સાંઘ
જયનગર સ્મૃતિ જૈન સંઘ
શ્રી સ્મૃતિ દ્યે, જૈન સંઘ
ઝીંઝુવાડા
શ્રી સ્મૃતિ` શ્વે. જૈન સંઘ શ્રી વિશા શ્વે. મૂર્તિ. જૈનસંઘ જોરાવરનગર, શ્રી વિશા આશ. જૈન મહાજન નાની ખાખર આદિનાથ ભગવાન ભ‘ડાર પેઢી ઘાણેરાવ એક સદ્ ગૃહસ્થ
પૂના
ખંભાત
એરસદ
વાપી
ઊંઝા
૧ સુશ્રાવક
પાટણ
જામનગર
શ્રી ઝવેરચંદ પી. સુપાર્શ્વનાથ જૈન સંઘ મુંબઇ જિન્વેષકુમાર નગીનદાસ શ્રી જૈન શ્વે. સુ` સંઘ ચાણસ્મા જૈન સ`ઘ
ધનમાદ
ચાણસ્મા
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા પ્રેરક/ઉપદેશક
ઍચલ ગચ્છાધિપતિ પૂ. આ. ગુણસાગરસૂરિજી
""
15
પૂ. આ. દેવશ્રી વિજય ભુવનભાનુસુરિજી આ. દેવશ્રી વિજય રૂચકચંદ્રસુરિજી આ. દેવશ્રી વિજય રૂચકચંદ્રસુરિજી આ. દેવશ્રી વિજય મિત્રાનંદસુરિજી આ. દેવશ્રી પદ્મ સાગરસુરિજી આ. દેવશ્રી વિજય પ્રદ્યોતનસુરિજી આ. દેવશ્રી વિજય મિહાન દમુરિ ,, આ, દેવશ્રી વિજય સુશીલસુરિજી આ. દેવશ્રી વિનયચંદ્રસુરિજી
""
""
આ. દેવશ્રી અભયદેવસુરિજી મ. સા.
આ. દેવશ્રી કીર્તીચંદ્રસુરિજી પન્યાસજી અભયસાગરજી ગણિ,
""
,, અભ્યુદયસાગરજી પુ. પુ. શ્રી નવરત્ન સાગરજી તથા પુ. મુનિ મુક્તિરત્નસાગરજી પન્યાસ હેમપ્રભવિજય ગણિ
""
35
""
-
..
39
59
નરદેવસાગરજી તથા તેમના શિષ્ય પૂ. મુનિ શ્રી ચંદ્રકીતિ સાગર્જી મ. સા. પૂ. પંન્યાસ શ્રી ચંદ્રસેન વિજયજી મ. સા. ગણિવય શ્રી જીતેન્દ્રસાગરજી તથા તેમના શિષ્ય પૂ. મુનિ શ્રી પુન્યપાલ સાગરજી
95
રત્નભૂષણ વિજયજી તથા કુલભૂષણ વિજયજી
સામરશેખર સાગરજી તથા
""
252
""
"
15
નયશેખર સાગારજી
મુનિચંદ્ર વિજયજી પુણ્યવિજયજી ભુવનચંદ્રજી દેવચંદ્રવિજયજી ચંદ્રયશ વિજયજી નરચંદ્રવિજયજી
રવિન્દ્રસાગરજી મ. સા. અભયરત્ન વિજયજી ભદ્રબાહુ વિજયજી ભક્તિસુરિજીના સમુદાયના પુ. આ વિજય સુબાધસુરિજીના શિષ્ય પુ.શાંતિચંદ્રવિજયજી મ.
25
""
"
33
""
35
""
""
""
;;
59
""
35
""

Page #246

દ્રષ્ય સહાયકે
૨૩૧
પૂ. સાધ્વીજી મ. સા. ના ઉપદેશથી આવેલ સહાય શ્રી ભીડભંજન પાર્શ્વનાથ જૈન છે. મૂર્તિ સંઘ
નીમચ પૂ. સાધ્વી શ્રી ચારૂવતાશ્રીજી શ્રી જૈન , પાર્શ્વનાથ પ્રભુ પેઢી રીડ દ્રવ્ય સહાયક ગામ
પ્રેરક ઉપદેશક શ્રી આરાધના ભુવન ભીવંડી જૈન સંઘ પૂ. સાધ્વીશ્રી ગુણદયાશ્રીજીના શિષ્યા
ભીવડી (થાણા) 3; ; સુનયજ્ઞાશ્રીજી ૧. સુશ્રાવિકા
શિવાના
ગુણદયાશ્રીજી તથા
મગુપ્તાશ્રીજી શ્રી જૈન છે. મૂર્તાિ. સંઘ વેરાવળ
ગુણોદયાશ્રીજી તથા
કપલતાશ્રીજી મંજૂ દીપચંદની ધર્મશાળા જ્ઞાન ખાતું સુરત
મૃગેશ્રીજી મણીયારના ઉપાશ્રયનું જ્ઞાન ખાતું રાધનપુર
નિરંજનાશ્રીજી
નિત્યાનંદશ્રીજી જેન વે. મૂર્તિ. સંઘ પ્રતાપગઢ
આત્માનંદશ્રીજી ૧. સુશ્રાવક
વિજાપુર
પ્રમોદશ્રીજીના શિષ્યા
સુમિત્રાશ્રીજી શેઠ નંદલાલ શેવિંદજી ઔરંગાબાદ
પ્રશમનાશ્રીજી ચીમનલાલ મોહનલાલ
મહુવા |
શશી પ્રભાશ્રીજી પ્રભુલાલ ગોસલજી
ચેલા
સૂર્ય પ્રભાશ્રીજીના શિષ્યા
પ્રભંજનાશ્રીજી મંજુબેન તથા સુશીલાબેન પાલીતાણા
નિરૂજાશ્રીજી તથા મોક્ષજ્ઞાશ્રીજી ૧, સુશ્રાવિકા પાલીતાણા
નિરૂજાશ્રીજી તથા જ્યશાશ્રીજી ગુણીબેન વિનોદચંદ્ર
મુંબઈ
રાજપ્રજ્ઞાશ્રીજી વિરા ઉપેન્દ્રકુમાર સેવંતિલાલ અમદાવાદ
રાજપ્રજ્ઞાશ્રીજી ૧. સુશ્રાવક
અમદાવાદ
મલયાશ્રીજી વિશે જાસુદબેન રમણલાલ અમદાવાદ
મલયાશ્રીજી સંઘવી પ્રમેશકુમાર રાજેન્દ્રકુમાર અમદાવાદ
મલયાશ્રીજી દશા પોરવાડ જૈન સંઘ અમદાવાદ
જિતેન્દ્રશ્રીજી વાપી જૈન સંઘ
વાપી
પ્રવર્તીની હંસાશ્રીજી એક સદગૃહસ્થ
વાપી
પ્રવતીની હંસાશ્રીજી શ્રીમતી ગં. ભા, સરસ્વતીબહેન મોહનલાલ
સાધ્વીશ્રી પુષ્પદન્તાશ્રીજી
આકોલા શાહ જવાહરલાલ હીરાલાલ બાલાપુર
સાધ્વીશ્રી પુષ્પદન્તાશ્રીજી ચિંતામણી પાર્શ્વનાથ જૈન સંસ્થાન બાલાપુર
સાવીશ્રી પુષ્પદન્તાશ્રીજી ડો. અરવીંદલાલ ટી. શાહ બાલાપુર
સાવીશ્રીપુપતાશ્રીજી સરસપુર જૈન સંઘ
અમદાવાદ
લલિતપ્રભાશ્રીજી

Page #247

૨૩૨
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા દ્રવ્ય સહાયક ગામ
પ્રેરક ઉપદેશક ચંદુલાલ દલસુખભાઈ
અમદાવાદ | પૂ. સાધ્વી શ્રી પ્રવિણાશ્રીજી મણીયાર જૈન ઉપાશ્રયના બહેનો રાજકોટ
સુયશાશ્રીજીના શિષ્યા જૈન સંઘ જ્ઞાન ખાતું
મોરબી
કપધર્માશ્રી વર્ધતાશ્રીપુષ્પદંતાશ્રી શાહ કંચનબેન જયંતિલાલ અમદાવાદ
શુભંકરાશ્રીજી શાંતાબેન ભેગીલાલ વલેટાવાળા અમદાવાદ
પૂર્ણ પ્રજ્ઞાશ્રીજી એક સુશ્રાવિકા બહેન
અમદાવાદ
પૂર્ણ પ્રજ્ઞાશ્રીજી એક સુશ્રાવિકા બહેન
અમદાવાદ
મોહતાશ્રીજી એક સુશ્રાવિકા બહેન
અમદાવાદ
માર્દવતાશ્રીજી રતનબહેન વિજયકુમાર શેઠ બાલાપુર
પુપદન્તાશ્રીજી ૧. મીઠાભાઈ કલ્યાણચંદ પેઢી કપડવંજ
કેવલ્યશ્રીજી તથા ૨ વૃજલાલ હરિલાલ બેનોને ઉપાશ્રય કપડવંજ
ભવ્યાનંદશ્રીજી કિર્તિકુમાર વાડીલાલ શાહ અમદાવાદ
ભવ્યાનંદશ્રીજી મહેન્દ્રકુમાર ધૂળાલાલ અમદાવાદ
ભવ્યાનંદશ્રીજી શ્રીમતી અરૂણાબેન હરીયા જામનગર
અનંતપૂર્ણાશ્રીજી તથા
અનંતદશિતાશ્રીજી બહેનોનું જ્ઞાન ખાતું જેન સંઘ રાજગઢ
કલ્પધર્માશ્રીજી સુર્યાબહેન બાબુલાલ
ઉણ
વિદ્યુતપ્રભાશ્રીજી તથા
અમીરસાશ્રીજી સ્વ. છબલબેન ચુનીલાલ કિસુમુ-આફ્રિકા
જયશ્રીજી મંજુબેન નગીનદાસ
જામનગર
લાવણ્યશ્રીજી ૧. રશ્મિબહેન જિતેશકુમાર જામનગર
સોમયશાશ્રીજી ૨. પ્રતિક જિતેશકુમાર
જામનગર
સોમયશાશ્રીજી બિન્દુબહેન પ્રદીપકુમાર
લંડન
હિતજ્ઞાશ્રીજી નીતાબહેન શૈલેષકુમાર
મુંબઈ
કનકપ્રભાશ્રીજી બિદેશ નગીનદાસ
જામનગર
શુદયાશ્રીજી શાહ શરદકુમાર ભેગીલાલ અમદાવાદ
મૃદુતાશ્રીજી પારેખ સંજયકુમાર શશીકાન્ત અમદાવાદ
અમીવર્ષાશ્રીજીના ૮૫મી
ઓળીના પારણા નિમિત્તે મહેતા મનસુખલાલ લક્ષ્મીચંદ જામનગર
મોક્ષાનંદશ્રીજી ઝવેરી હીરાકુંવરબેન મનસુખલાલ જામનગર
હેતશ્રીજી (જામનગરવાળા) ના
પ્રશિષ્ય પૂ. સાધ્વીશ્રી લાવણ્યશ્રીજી અફીણી કાંતિલાલ માણેકચંદ જામનગર
ચંતાનનશ્રીજી અફીણી રંભાબેન માણેકચંદ જામનગર
ગુણજ્ઞાશ્રીજી અફીણ કલાવંતિબેન કાંતિલાલ જામનગર
દિવ્યયશાશ્રીજી અફીણ નયનાબેન બીપીનચંદ્ર જામનગર
મેરશીલાશ્રીજી વારા પ્રભુલાલ હરખચંદ જામનગર
મેરશીલાશ્રીજી મહેતા ધર્મેન્દ્ર લધુભાઇના સ્મરણાર્થે જામનગર
સુતારશ્રીજી હ, ભારતીબહેન

Page #248

દ્રવ્ય સહાયકો
ખીમાણા
દ્રવ્ય સહાયક ગામ
પ્રેરક/ઉપદેરાક મહાવીર એપાર્ટમેન્ટના શ્રાવિકા બહેને સુરત | પૂ. સાધીશ્રી ધર્મરત્નાશ્રીજી દોશી મોહનલાલ પ્રાગજી હ, મહેન્દ્ર જામનગર
જયપ્રભાશ્રીજી
પુન્યપ્રભાશ્રીજી પ્રભુલાલ આણંદજી મહેતા જામનગર
95 95.
ભાવિતરનાશ્રીજી વિરા માનકુંવર હેમતલાલ જામનગર
કરવપ્રજ્ઞાશ્રીજી વિાર મધુકાન્ત હેમતલાલ જામનગર
કદપપ્રજ્ઞાશ્રીજી દલાલ લાલજી રામજી હ. બાબુભાઈ જામનગર
પુન્યવધનાશ્રીજી મહેતા લધુભાઈ માણેકચંદ એન્ડ સન્સ જામનગર
અમીરસાશ્રીજી શાહ માણેકલાલ પોપટલાલ જામનગર
પ્રવિણ શ્રીજીના શિષ્યા
રાજેશ્રીજી વિરા દીપકકુમાર જેવંતલાલ જામનગર
મહાસતીજી મધુબાઇ સ્વામી વારીયા શિવકુંવરબેન મોહનલાલ જામનગર
મંજુલાબાઈ સ્વામી હ. દલપતભાઈ ઉમીલા આર. શાહ
ખીમાણા
સગુણાશ્રીજી કીરીટભાઈ બી. શાહ
ઊંઝા
સુલ સાશ્રીજી સરોજ કે. શાહ
હિતોદયાશ્રીજી વસંતાબેન જે. શાહ
ઊંઝા
શીલદર્શનાશ્રીજી રાજેશ આર. પારેખ
ઊંઝા
સંયમ ગુણાશ્રીજી નવીનભાઈ જે. શાહ
ઊંઝા
, નિર્મલદર્શનાશ્રીજી ધોરાજી તપગચ્છ જૈન સંઘ પ્રેરણા :- પૂ. હેમશ્રીજીના પ્રશિષ્યા પૂ. સાધ્વીશ્રી પુન્યપ્રભાશ્રીજી તથા અમીરસાશ્રીજી અનોપચંદ ચત્રભુજ
ભગવાનજી પોપટલાલ વોરા પ્રતાપરાય જગજીવન દવાવાળા
ચીમનલાલ તારાચંદ શાહ વ્રજલાલ મોતીચંદ વિરા
ચંદુલાલ નેમચંદ વોરા મણીલાલ અભેચંદ મેતા
તલકચંદ ઝવેરચંદ ર પ્રાણલાલ તારાચંદ શાહ
મગનલાલ અવિચળ પટવા ભાલચંદ્ર શાંતિલાલ શાહ
શામળાજી ફુલચંદ વસા-વંથલીવાળા પ્રભુદાસ ઝવેરચંદ સુખડીયા
ન્યાલચંદ પરસોતમ હીરાચંદ ભીમજી મેતા
જેચંદ ભાઈચંદ વસા ગોરધનદાસ મોહનલાલ વસા
કેશરીચંદ નંદલાલ શાહ શાંતિલાલ છગનલાલ શાહ
જશવંતરાય રજલાલ શાહ નટવરલાલ લક્ષ્મીચંદ સંઘવી
ઝબકબેન છોટાલાલ દેસાઈ રમણીકલાલ પોપટલાલ શાહ
પ્રભાબેન મહાસુખલાલ વકીલ શાંતિલાલ ધીરજલાલ શાહ
વ્રજકુંવરબેન ફુલચંદ શાહ હરસુખભાઈ પ્રાણજીવન વોરા
જેન્તીલાલ પોપટલાલ

Page #249

૨૩૪
પ્રેરણા :- પૂ. સાધ્વીશ્રી અમીરસાશ્રીજી તથા હષ ધરાશ્રીજી
બીપીનચંદ્ર ડી. શાહ વસંતલાલ તારાચંદ
જેચંદભાઇ લાઠીયા
પ્રેરણા :- સાધ્વીશ્રી સૂર્ય પ્રભાશ્રીજી મ. સા. ના શિષ્યા શુભ કરાશ્રીજી
કંકુબેન મેાતીલાલ
ઉણ
શારદાબેન લપતલાલ
જેઠાલાલ ઝુમદ
કેશીબેન જેઠાલાલ
સવિતાએન વીલાલ
વીલાલ માહનલાલ
શીવલાલ માહનલાલ
સુભદ્રાબેન શીવલાલ
સેવ'તીલાલ લહેરચંદ
શકરીએન સેવ'તીલાલ
ભીખીબેન બાપુલાલ
પુષ્પાએન શકરલાલ
સેવતીલાલ વાચ’દ
શ્રી ચંદ્રપ્રભુ જૈન દેરા ટ્રસ્ટ સંઘના
35
પારેખ વેલજીભાઇ ખીમજીભાઈ
હું. છગનભાઇ
કિરણ પ્રવિણચંદ્ર
ઉષાબેન રમેશચંદ્ર
પ્રભાબેન ડાહ્યાલાલ
દિલીપકુમાર કાંતિલાલ મહેતા
23
""
ઉદા

""
""
"
થરા
""
""
આરાધકો મુંબઇ
મુંબઇ
""
""
નાનપુરા જૈન સંઘ હરિપુરા જૈન સંઘ
"
આદીધર ભગવાન જૈન દેરાસર ટ્રસ્ટ કટાર શ્રી શ્વે. મૂર્તિ. જૈન સંઘ ભાયાણી ચંદુલાલ નવલચંદ
શેગાંવ
નવનીતભાઇ શાહ
ભૂપતભાઇ શાહ
55
કમેઈ
પૂ. મુનિરાજ શ્રી દીપરત્નસાગર્જીની પ્રેરણાથી આવેલ સહાય
સુરત
પુષ્પાબેન સેવંતીલાલ હર્ષાબેન ત્રંબકલાલ પ્રેમીલાબેન પ્રભુદાસ
મધુબેન હાવનદાસ દેવીલાબેન અચુલાલ જમનાલાલ ચંદુલાલ લીલાબેન જમનાદાસ
જેઠાલાલ માહનલાલ મધુબેન જેઠાલાલ
,,
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
જીવતીબેન રેવાશ કર દાશી ભાનુબેન મનુભાઈ દાશી મજુલાબેન મંગળદાસ
35
55
જામનગર સિવાયના અન્ય ગામેાના સહાયક
પૂ. મુનિરાજ સુધસાગરજીની પ્રેરણાથી
શાભનાબેન મહેશકુમાર પરીખ લાલભાઈ લલ્લુભાઈ આરાધક મુશ્રાવકો ઠક્કર નવલબેન લક્ષ્મીચંદ્ન સંઘવી હરિલાલ દીપચંદ્ન
૧. સુશ્રાવક હ. વિનાદરાય મહેતા શશીકાન્ત છગનલાલ સુષમા ઢાઢિયા
હું જશુભાઇ
મહેતા મુકુદ્ર કે. માહનલાલ જીવણદાસ
કોઈ
મેારી

થરા
33
સરીયદ્ર
""
બાદરપુરા
""
મારી
""
થરા
અમદાવાદ
53
મહુવા જામનગર
""
અહેનાનું જ્ઞાન ખાતું હું. શાંતિભાઈ મંડાર
શ્રી તપગચ્છ જૈન સઘ
93
ભાવનગર
નખાત્રાણા
અલીયાબાડા
""
બુલદાણા

Page #250

દ્રષ્ય સહાયકો
જેકુ વચ્ચેન નથુભાઈ પ્રેમચંદ કચરાભાઇ જયતિલાલ ડાહ્યાભાઇ મહેતા જેસ ગલાલ પાનાચંદ દિનેશચંદ્ર તારાચંદ રસિકલાલ અમીલાલ પારેખ
સંઘવી પ્રવિકુમાર અમૃતલાલ હેમીબેન સાક’દ
સી. જે. મહેતા જયાએન સી. મહેતા
સંજયભાઇ સી. મહેતા
હેમાબહેન એસ. મહેતા
ભાણવડ
શ્રી ખુશાલભુવન જૈન સઘ શ્રી વિશ્વન દિકર જૈન સોંઘ બચુભાઇ ભગુભાઇ સી. કે. શાહ પન્નાલાલ જમનાદાસ સુતરીયા દક્ષાએન રમણીકલાલ ધીયા પાપટલાલ રવચંદ
55
""

ܕܕ
માંગરોળ
રાજકોટ
ભાવનગર
""
અપા એસ. મહેતા નરેન્દ્રકુમાર સુપડાસા રવિન્દ્રકુમાર મીઠુલાલ શાહુ સંજયકુમાર જયંતિલાલ ગિરીશભાઇ નાગડા એસ. કે. મહેતા હુંસાબેનની જ્ઞાનપ`ચમીની આરાધના નિમિત્તે રાજકોટ શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામિ જૈન દેરાસર પેઢી
""
**
બાલાપુર્
""
નવસારી
શિરપુર
ભરૂચ
અમદાવાદના
હુ, મહેન્દ્રભાઈ
હ. મહેન્દ્રભાઇ હ. અજિતભાઈ
ઢાશી છેઠાલાલ નરશીદાસ લવારની પાળ જૈન ઉપાશ્રય હ. જવાનમલજી
શ્રી ગાડીજી માહારાજ ચેરિટીઝ જ્ઞાનખાતુ
શેઠ ગાવિંદજી ડાસાભાઈ
હું, અશાકભાઈ શ્રી શ્વે. મૂર્તિ જૈન સંઘ ટાલાલ વનમાળીદાસ
દયાળજીભાઇ
શ્રી વાસુ પૂજ્ય સ્વામિ દેરાસર સંઘ
મહેન્દ્ર પી. સેાલાણી સિદ્ધ ક્ષેત્ર માટી ટાળી
૧ સદ્દગૃહસ્થ હ. દિનેશભાઈ
અમૃતલાલ મોતીલાલ લલિતકુમાર વ્રજલાલ
સહાયકા
શાહ ચંદુલાલ ફુલચંદ શાહ મણીબેન ચંદુલાલ શાહુ અમલુખ ચંદુલાલ શાહુ સુવર્ણાબેન અમલુખભાઇ ડીમ્પલના સ્મર્ણાર્થે હુ. તેજલ કમલેશકુમાર લાલજી ચંદ્રકાંત શાંતિલાલ ખડાયતા પદમશી કેવળદાસ મહેતા
આરભડા
વાંકાનેર
પાલીતાણા
રાજકોટ
શાહુ ઉમેદલાલ માનજી
સાંગલી
શ્રી આરાધના ધામ હુ. જયંતિભાઈ સિંહણ ચીનુભાઇ પી. શાહ પ્રમીલાબેનના માસક્ષમણ નિમિત્તો રામચંદ્ર ગોવિંદ્રજી-સુશીલાબેન તથા સીમાના ૧૬ ઉપવાસ નિમિત્તે અમરાવતી નટવરલાલ રાયચંદ
લુણાવાડા
ઉપલેટા
ચંદ્રકાન્ત શામજી
રાણપુર
જેતપુર
જૈન ટેમ્પલ એન્ડ પાયધુની –
મુંબઈ
૨૩૫

ઔર’ગામાદ
મુદ્દલતાનપુર
27
જામવણથલી

Page #251

२3
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
મુંબઈના સહાયક રમણીકલાલ છગનલાલ હ. જસવંતીબેન શ્રોફ રતિલાલ મગનલાલ ઝવેરી રમેશચંદ્ર શાંતિલાલ
શ્રોફ અજીતકુમાર રતિલાલ ઝવેરી સુલોચનાબેન
ઝવેરી ધીરજલાલ જગજીવન સુવર્ણાબેન અમરકુમાર
મહાવીરનગર, મૂર્તિ જૈન સંઘ બાબુભાઈ નેમચંદ તથા ધીરજલાલ નાગરદાસ
શાહ મહેશકુમાર જયંતિલાલ કંચનબેન શાંતિલાલ હ. અમરીશભાઈ શાહ નિરંજન હરિલાલ
તથા પ્રફુલ્લાબેન કાંતિલાલ ભાઇચંદ કામદાર ચુનીલાલ વિઠલજી હ, કંચનબેને
દલસુખભાઈ ચત્રભુજ હર્ષદરાય જીવણલાલ
ડાહીબેન મનસુખાલાલ વેરા પટણી સુરેશચંદ્ર ગુલાબચંદ
ટોલીયા ધીરજબેન નાગરદાસ નિસ્પૃહી તપસ્વી પૂ. પં. સુશીલસાગરજીના જીવનની આરાધનાની અનુદનાથે
મહુવાના સહાયકો દોશી નરોત્તમદાસ ગીરધરલાલ
બાબુલાલ દેવચંદ ગાંધી લીલાવંતીબેન નત્તમદાસ
ચારૂબેન મહેન્દ્રકુમાર વસંતરાય નરોત્તમદાસ
કેયુર મહેન્દ્રકુમાર મહેન્દ્રકુમાર નરોત્તમદાસ
સેનલ મહેન્દ્રકુમાર નાગરદાસ દેવચંદ ગાંધી
વસંતરાય ડાહ્યાભાઈ દોશી મનસુખલાલ દેવચંદ ગાંધી
અરવિંદભાઈ દોરડાવાળા રૂપલ મહેન્દ્રકુમાર
શાહ દલીચંદ હીરાચંદ પારસ કલોથ સ્ટોર્સ
જયંતિલાલ ભાયચંદ વસા નાનચંદ લક્ષ્મીચંદ
હર્ષદરાય દીર્ઘ રચાય છગનલાલ કમળશી દોશી
શ્રી વર્ધમાન ગ્રુપ હિંમતલાલ પ્રીતમલાલ ઓસવાળ
આરાધક સુશ્રાવિકાઓ ચુનીલાલ હંસરાજ દોશી
પોરબંદરના સહાયકો હ નિર્મળાબેન મનસુખલાલ
શાહ તરલાબેન પ્રવિણચંદ્ર ળેજા પ્રાધ્ધનાથ મંડળ
શાહ કલાબેન હરકીશનદાસ સાણી જમનાદાસ જગજીવન
શાહ કુમુદબેન ભેગીલાલ ૧ સુશ્રાવિકા હ. જયુભાઈ
પ્રભાત મેડીકલ સ્ટોર્સ સુખડીયા મોહનલાલ ધરમશી
કઠારી તેજસ નટવરલાલ સુખડીયા ભાણબેન વીરચંદ
પ્રેમિલાબેન ૧ સુશ્રાવિકા હ. ભાણીબેન
શાંતાબેન કેરડીયા શાહ નિર્મલાબેન પંદુલાલ
ધીરજલાલ વનમાળીદાસ

Page #252

દ્રવ્ય સહાયક
૨૩૭
ગોંડલના સહાયક
શ્રી તપગચ્છ જૈન સંઘ કાંતિલાલ દેવકરણ દોશી હ, મંજુલાબેન એચ. કેવોરા જટાશંકર માનસંગ દોમડીયા ચંદ્રિકાબેન હર્ષદરાય વેરા નગીનદાસ નીમચંદ સંઘવી જીગીષા હર્ષદરાય વેરા નીલેશ જયંતિલાલ દલીચંદ દામોદર મહેતા મુક્તાબેન નવલચંદ કોઠારી
જમુભાઈ કોઠારી ચંદુભાઈ કોઠારી છોટાલાલ મહાસુખભાઈ શેઠ નગીનભાઈ ગોડા કાંતિભાઈ આશરો કાંતિભાઇ મહેતા જયંતિલાલ જસરાજ ગડા મણીયાર જયંતિલાલ ભગવાનજી સંઘવી હેમતલાલ પાનચંદ
રૂા. પાંચ કે તેથી વધુ...... દ્રવ્ય સહાય કરનારની નામાવલી સમાપ્ત.
દ્રવ્ય સહાયક વસંતશય શાંતિલાલ પારેખ કાન્તાબેન કે. મહેતા છે, મનુભાઈ એસ શાહ
ગામ
પ્રેરક/ઉપદેશક ભાવનગર | પૂ. મુનિરાજશ્રી સુધર્મસાગરજી મ. સા. રાજકોટ સાધ્વીજીશ્રી મહિમાશ્રીજીના શિષ્યા સાધ્વીશ્રી રાજકેટ | વિશ્વજતિશ્રીજી મ.
જોરાવરનગર જૈન સંઘ તરફથી આવેલ દ્રવ્ય સહાયમાં ચારેભાગમાં પ્રેરક તરીકે ભૂલથી પૂ. પુણ્યવિજયજી મ. સા. નું નામ છપાયેલ છે આ રકમની પ્રેરણ
સાવીશ્રી નિપુણાશ્રીજી તથા સાદેવી શ્રી નિરશ્રીજીએ કરેલ છે

Page #253

+ ૨ ૩૮
અભિનવ લઘુપ્રક્રિયા
* * * * * * * * * * - વંદનાવલી
પૂજય આગમ દ્વારક આચાર્ય દેવશ્રી આનંદસાગરસૂરિજી મ. સા. પૂજય ગચ્છાધિપતિ આ. દેવશ્રી ભાણિયસાગરસૂરિજી મ. સા. પૂજય ગચ્છાધિપતિ આ. દેવશ્રી હેમસાગરસૂરિજી મ. સા. પૂજય ગચ્છા. આ. દેવશ્રી દેવેન્દ્રસાગરસૂરિજી મ. સા. . પૂ. ગચ્છા. આ.દેવશ્રી ચિદાનંદસાગરસૂરિજી મ. સા
પૂજય ઉપાધ્યાયશ્રી ક્ષમાસાગરજી મ. સા. પૂજય મુનિરાજશ્રી લલિતસાગરજી મ સા. પૂજય પંન્યાસજી સુશીલસાગરજી મ. સા. પૂજય મુનિરાજશ્રી સુધર્મસાગરજી મ. સા. સવ પૂજ્યશ્રીના ચરણકમળમાં - દીપરત્નસાગર
માત્ર ચાર વર્ષના દીક્ષા પર્યાયમાં આ ગ્રન્થ અનુવાદ સંપાદન કરનાર પ. પૂ. મુનિશ્રી દીપરત્નસાગરજી M.Com. M.Ed ).

Page #254
null સસ્તા રાઝિ નિમૅલ લોદ . શપથ નિાણાંય થાક્ટ ફાળ આપનg ze પ્રકાળ PATALIA SCREEN