Page Text
________________
|| હેં ! { $6d પ્રક્રિયા
ર-:- ધાને જે પ્રત્યય લાગીન શબ્દ બને છે તે પ્રત્યય કૃત 9 પ્રત્યયો કહેવાય છે જે શબ્દોને અને “ફ પ્રત્યો છે તેને તે કહેવાય છે. સામાન્ય રીતે
વ્યાકરણે માં આવા કાને ઓળખવા માટે તેના વત નાન કૃત, ભૂત કૃદન્ત ભવિષ્ય કૃદન્ત વિદ્યર્થ કૃદન્ત, સંબંધક કૃદન્ત, હેવર્થ કૃદન્ત જેવા વિભાગ પાડવા માં આવે છે. પણ પ્રક્રિયા અભ્યાસમાં તો (સિદમની જેમ) પ્રત્યયને આ કરી જ નિયમ બનાવાયા છે તે નોંધનીય છે.
કૃત એ ક્રિયા દશક પદો છે. તેમ છતાં ક્રિયાપદ ઉપરાંત સંજ્ઞા કે ક્રિયા વિશેષણ તરીકે પણ તેમનો ઉપયોગ થાય છે. . (૧) માલુમેત્યારઃ કૃત (વદૃઢ) ૫૧૧ | સુધી જ લાગુ પડે છે – * સૂત્રપૃથળ :- મા તુમ: મ-જાહિત 81 પ/૧/|
,,, | 0 આ અંગેના ઉદાહરણે હવે પછીના સુત્રોમાં કહેવા રમ્ ૫/૧/૨],
[૧૭૮૭ | જ વૃત્તિ:- યાદ્ધિ !
(૨ ર્તરિ ૧/૧/૩ ક વૃર્થ :- * નેિધ :- અહીં એક સૂત્રમાં | * વૃન :- ૮૫ read ના કર્તરિ થાત ! બે સૂત્ર સાથે છે તેમજ રૂટ્યાતિ મૂત્રત્રીજા એક સૂત્રને | ડ વૃન્યW :-- પ્રત્યય વિશેષ અર્થમાં ન હમ પ્રકાશમાં વાત કરી] તે ની ત્રણોની વૃત્તિ સાથે લઇને | જગ છે કે ત્યાં કર્તા અર્થમાં થાય છે ચર્ચા કરી છે. અનુત્તિ કે વિશેષ વિભાગ અલગ પાડેલ નથી | ૨ વષ :- 0 1-+પ્રત્યય- (નવતૃી 0 મારમાયાાિ ૧-૫ ૧/૧ – સિદ્ધહેમના પાંચમાં | પ, ૧ ૮)- પ્ર એ વ. જa – સૂત્રમાં કંઇ વિધાન અજયને અન્ત સૂત્રઃ૪/૯૫ મ” પ્રત્યયનું વિધાન કરે છે | ન મટે 7 અર્થ સમજો તે તુર પ્રત્યય સુધીના જેજે પ્રત્યેનું વિધાન (ા કરતા
[૧૦૮૮) વધુ પ્રત્યે છે) તે તમામ પ્રત્યેની ના થાય પણ
(૩ થી ૫૧૪૮ af પ્રતાને અને વારિ-૩, ૬ વગેરે ક્રિયાપદ ને પ્રયયે ન ન સંજ્ઞા ન થાય)-આ સંજ્ઞા સુત્ર છે
'| સુત્રપૃથળ :- * – તૃ (૧) વટપૂ ૫/૧; ૨- અવિસર મુત્ર છે – કૃતસંજ્ઞક
* વૃતિ - ઘાસ રેતી થારામ ! દરેતીતિ ૨: જ પ્રત યે બહુકમ સમજવી. ૨૬ ૪૬ અનિત્યતા દર્શાવે છે.
सेटां माद्यशित इतीडारामे। एधिता धूगोदित इति वेटि જણાવેલા અર્થ કવાય બીજા અર્થમાં પણ “વૃત” પ્ર
गोप्या,गोपिता । सहि वदे रिनि सेढा, वोढा । णिति इत्युपान्त्य ય પરી શમય જેમકે મે જર્મ -માં મનીય પ્રય
વૃદ્ધી ! વાન: ''મ' અર્થ છે પબુ આરે ' કરણ” અર્થ પણ સુવે |
ક વૃર્થ :- ધાતુને T,4 (5) અને ૬
(7) પ્રત્યય થાય છે
[૫૪૦] (૨) બતાવારે વૈરા: 5 : ૫/૧/૧૬
0 * * :- (૧) તૃ=(નાના 11 થી ગુણું) (૨) ઉસ :- સામાન્ય નિયમ અપવાદ :- વિશેષ નિયમ
+7 (3) પ્રથમ એ વ + += (Eદુરાનન્. સેટઃ | " સૂત્ર જ છે કે અપવાદ લા તે કેય યા અમુક
૪૮૪ 4') (૪) +ટ = (
હિ૦ ૨/૧૧૧૪ થી) શઃ તે ઉ સગ સૂત્ર થક૯પે લાગુ પાડી શકાય છે. - જેમકે
+ બા= ? – કરનાર , ,ને પ્રકારના પ્રત્યયે ૧૨૯/- મળતા પણ વિનાના હોય !
0 દાર:- સિ ફતિ - જે કરે તે મેક-કન= ૨ બીજુ આ નિયમ મમ માટે
+બદ નાના ત્ર૩/૫ થી વૃદ્ધિ થઇ છે) = રૂ-બિન ૫/ - |
પ્રથમા એ 1 - #ાર + શ શાર: ‘ હૈમ પ્રકાશ - ઉતરાર્ધ - મૃ. ૮૭
ક વિશેષ :- 0 m માં કાર દિને માટે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 005138 |
| Book Title | Abhinav Hem Laghu Prakriya Part 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dipratnasagar, Deepratnasagar |
| Publisher | Abhinav Shrut Prakashan |
| Publication Year | 1988 |
| Total Pages | 254 |
| Language | Sanskrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Grammar |
| File Size | 17 MB |