Visheshavashyak Bhashya Part 02

Author(s): Jinbhadragani Kshamashraman, Chaturvijay
Publisher: Harakchand Bhurabhai Shah

Page 162

विशेषा.
॥३६०॥
DESHBOOBOOTES
NaDOPesa
ततः परं तेभ्योऽनन्तभागाधिकानि कश्चित् पश्यति, अपरस्तु तेभ्योऽनन्तगुणवृद्धान्येव तानि पश्यति; न त्वसंख्यातभागाधिक्यादिना वृद्धानि, वस्तुस्वाभाव्यात् ; अपरस्ततः परं पूर्वोपलब्धेभ्योऽनन्तभागहीनानि द्रव्याणि पश्यति, अन्यस्त्वनन्तगुणहीनान्येव तानि तेभ्यः बहद्धत्तिः। | पश्यति, न त्वसंख्यातभागहीनत्वादिना हीनानि पश्यति, तथास्वाभाब्यादिति । पर्यायेषु पुनः पूर्वोक्ता पड्विधाऽपि वृद्धिनिर्वा | भवति ॥ इति नियुक्तिगाथासंक्षेपार्थः ॥ ७२८ ॥
अथ विस्तरार्थं भाष्येणाह
वुड्ढी वा हाणी वाऽणंता-संखिज्ज-संखभागाणं । संखिज्जा-सेंखिज्जा-णतगुणा चेति छब्भेया ॥ ७२९ ॥
अनन्तश्चाऽसंख्येयश्च संख्येयश्च ते तथा, ते च ते भागाश्च, तेषां वृद्धिानिर्वेति । एवं त्रिविधे प्रत्येकं वृद्धि-हानी भवतः । अपरमप्यनयोः प्रत्येकं त्रैविध्यमाह- 'संखेजेत्यादि' गुणशब्दः प्रत्येकमभिसंवध्यते । ततश्च संख्यातगुणा, असंख्यातगुणा, अनन्तगुणा चेत्येवं त्रिविधा प्रत्येकं वृद्धिानिश्चेति । इत्थं वृद्धि हान्योः प्रत्येक पूर्वदर्शितं षड्विधत्वं भावनीयमिति ॥ ७२९ ॥
तदेवं वृद्धि-हान्योः प्रत्येक षड्विधत्वं सामान्येनोपदर्येदानी क्षेत्र-कालयोद्धि-हानिचातुर्विध्यस्य भावार्थ दर्शयन्नाह__ पैइसमयमसेंखिज्जइभागहियं कोइ संखभागहियं । अन्नो संखेजगुणं 'खित्तमसेंखिजगुणमण्णो ॥ ७३०॥
पेच्छइ विवड्ढमाणं हायंतं वा, तहेव कालं पि । नाणंतवुड्ढि-हाणी पेच्छइ जं दो वि नाणंते ॥७३१॥
गतार्थे एव, नवरं क्षेत्र-कालयो ऽनन्ते वृद्धि-हानी । कुतः१, इत्याह- 'पेच्छईत्यादि' यद् यस्माद् द्वावपि क्षेत्र-कालौ नाऽनन्ताववधिज्ञानी पश्यति, पूर्वोक्तयुक्तेरिति ॥ ७३० ॥ ७३१॥
अथ द्रव्यविषये प्रत्येकं द्विविध वृद्धि-हानी, पर्यायविषयां तु वृद्धि हानि च प्रत्येक पविधामाह-' देव्यमणंतंसहियं अनंतगुणवढियं च पेच्छेज्जा । हायंतं व, भावम्मि छविहा वुढि-हाणीओ ॥७३२॥
, वृद्धिर्वा हानिर्वाऽनन्ता-ऽसंख्येय-संख्यभागानाम् । संख्येया-ऽसंख्येया-ऽनन्तगुणा चेति पभेदा ॥ ७२९ ॥ २ घ.छ. 'संखेज्ज'। ३ प्रतिसमयमसंख्येयभागाधिकं कश्चित् संख्यभागाधिकम् । अन्यः संख्येयगुणं क्षेत्रमसंख्येयगुणमन्यः ॥ ७३०॥ प्रेक्षते विवर्धमानं हीयमानं वा तथैव कालमपि । नानन्तवृद्धि-हानी, प्रेक्षते यद् वे अपि नाऽनन्ते ॥ ७३१ ॥ ४ प.छ. 'खेत्त' ।
॥३६॥ ५ द्रव्यमनन्तांशाधिकमनन्तगुणवर्धितं च प्रेक्षेत । दीयमानं वा, भावे पदविधे वृद्धि-हानी ॥ ७३२ ॥
For Personal
Use Only