________________
૧૨
વિનય દ્વાચિંશિકા/બ્લોક-૫ શ્લોક :
कायिकोऽष्टविधश्चायं वाचिकश्च चतुर्विधः ।
हितं मितं चापरुषं ब्रुवतोऽनुविचिन्त्य च ।।५।। અન્વયાર્થ:. માં ર=અને આ શ્લોક-૪માં બતાવ્યું કે, વિશ: વાવિ =કાયિક ઉપચાર આઠ પ્રકારનો છે. અને, દિત મિતં ૨ કપરુષેત્રહિત, મિત, અપરુષને, મનવિવિ7 ૨ યુવતઃ=અને વિચારીને બોલતા પુરુષનો, વાવિશ્વ ચતુર્વિધ =અને વાચિક ઉપચારવિનય ચાર પ્રકારનો છે. પિતા શ્લોકાર્ચ -
અને આ શ્લોક-૪માં બતાવ્યું છે, કાયિક ઉપચાર આઠ પ્રકારનો છે અને હિત, મિત, અપરુષને અને વિચારીને બોલતા પુરુષનો વાચિક ઉપચારવિનય ચાર પ્રકારનો છે. પી ટીકા - ___ कायिक इति-अयं चाष्टविधः कायिक उपचारः, वाचिकस्तु चतुर्विधः, हितं परिणामसुन्दरं ब्रुवतः प्रथमः, मितं-स्तोकाक्षरं ब्रवतो द्वितीयः, अपरुषं= चानिष्ठुरं ब्रुवतस्तृतीयः, अनुविचिन्त्य स्वालोच्य च ब्रुवतश्चतुर्थ इति ।।५।। ટીકાર્ચ -
માં ....... કૃતિ છે અને આ શ્લોક-૪માં બતાવ્યું એ આઠ પ્રકારનો કાયિક ઉપચાર છે=કાયિક ઉપચારવિનય છે. વળી, વાચિક ચાર પ્રકારનો છે. હિત=પરિણામસુંદર બોલનાર પુરુષનો પ્રથમ છે, મિત=સ્તોક અક્ષર બોલનાર પુરુષનો બીજો છે અને અપરુષ=અનિષ્ફર બોલનાર પુરુષનો ત્રીજો છે, અને અવિચિંતન કરીને=સુઆલોચન કરીને બોલનાર પુરુષનો ચોથો છે. પા. ભાવાર્થ :વાચિક ઉપચાર વિનય :કર્મોના વિનયનનું કારણ બને તેવો વાચિક ઉપચારવિનય ચાર પ્રકારનો છે –
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
