________________
વિનયદ્વાત્રિંશિકા|શ્લોક-૧૫-૧૬
તેનાથી એ ફલિત થાય કે ભગવાનના માર્ગમાં રહેલા સાધુ પણ તેવા પ્રકારના કારણમાં પાસસ્થાદિને યથાયોગ્ય વંદન ન કરે તો પાસસ્થામાં રહેલા જ્ઞાનગુણરૂપ પ્રવચનની ભક્તિ થતી નથી, પરંતુ તે જ્ઞાનની અભક્તિ આદિ દોષો પ્રાપ્ત થાય છે અર્થાત્ પાસસ્થાને વંદન કર્યા વગર તેમની પાસે શાસ્ત્ર ભણવાથી તેમનામાં રહેલા જ્ઞાનગુણ પ્રત્યે અનાદર થાય છે, અને શાસ્ત્રકારોએ તે પ્રસંગે પાસસ્થાદિને વંદન કરવાનું કહેલ છે, તે આજ્ઞાનું ઉલ્લંઘન થાય છે. ૧૫ અવતરણિકા :
૩૪
नन्वेवमपवादतोऽपि प्रकटप्रतिषेविणोऽग्रहिलग्रहिलनृपन्यायेन द्रव्यवन्दनमेव यदुक्तं तद्भङ्गापत्तिर्ज्ञानगुणबुद्ध्या तद्वन्दने भाववन्दनावतारादित्याशङ्क्य तदुक्तिप्रायिक्त्वाभिप्रायेण समाधत्ते -
-
અવતરણિકાર્ય :
આ રીતે=પૂર્વશ્લોકમાં કહ્યું એ રીતે, અપવાદથી પણ પ્રગટસેવીને અગ્રહીલ-ગૃહીલ-રૃપન્યાયથી દ્રવ્યનંદન જ જે કહેવાયું છે તેના ભંગની આપત્તિ છે; કેમ કે જ્ઞાનગુણની બુદ્ધિથી તેમને વંદન કરવામાં ભાવવંદનનો અવતાર છે. એ પ્રકારની આશંકા કરીને, તક્તિના=પ્રગટસેવીને અગ્રહીલગૃહીલ-નૃપન્યાયથી દ્રવ્યનંદનની ઉક્તિના, પ્રાયિકત્વના અભિપ્રાયથી સમાધાન કહે છે
ભાવાર્થ:
પૂર્વશ્લોકમાં ગ્રંથકારે કહ્યું કે પ્રગટસેવીને પણ અપવાદથી જ્ઞાન માટે વંદન કરવું જોઈએ, અને તેની સાક્ષી બૃહત્કલ્પભાષ્યના શ્લોક-૪૫૪૯થી આપી. વસ્તુતઃ તે શ્લોકના પૂર્વશ્લોકોમાં પ્રગટસેવીને જે વંદન ક૨વાનું કથન કરેલ છે, તે દ્રવ્યવંદનને આશ્રયીને જ છે, ભાવવંદનને આશ્રયીને નથી; અને તે કથનને સામે રાખીને ઉપદેશપદાદિમાં અગૃહીલ-ગૃહીલ-નૃપન્યાયથી પ્રગટ સેવીને વંદન કરવાનું કથન કરેલ છે. હવે જો ગ્રંથકારે પૂર્વના શ્લોકમાં કહ્યું તેમ જ્ઞાન માટે પ્રગટસેવીને વંદન કરવામાં આવે તો, અપવાદથી પ્રગટસેવીને જે દ્રવ્યવંદન કરવાનું ઉપદેશપદાદિમાં કથન કરેલ છે, તેના ભંગની પ્રાપ્તિ થાય; કેમ કે પ્રગટસેવીના જ્ઞાનગુણને સામે ૨ાખીને વંદન ક૨વામાં આવે તો ભાવવંદનની
----
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
