________________
રૂપ
વિનયદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૧૬ પ્રાપ્તિ થાય. એ પ્રકારની શંકા કરીને, પ્રગટસેવીને અગૃહિલ-ગૃહલ-નૃપન્યાયને સામે રાખીને જે દ્રવ્યવંદનનું કથન બૃહત્કલ્પભાષ્યમાં અને ઉપદેશપદાદિ ગ્રંથોમાં છે. તે દ્રવ્યવંદનનું કથન પ્રાયિક છે, સર્વત્ર વ્યાપક નથી. એ અભિપ્રાયથી શ્લોકમાં સમાધાન કરે છે. શ્લોક -
न चैवमस्य भावत्वाद् द्रव्यत्वोक्तिविरुध्यते ।
सद्भावकारणत्वोक्तेर्भावस्याप्यागमाख्यया ।।१६।। અન્વયાર્થ :
વૈવ અને આ રીતે પૂર્વશ્લોકમાં કહ્યું કે જ્ઞાન માટે પ્રગટસેવીનો પણ વિનય કરવો જોઈએ એ રીતે, કચ=આનું જ્ઞાન માટે કરાતા વિનયનું, માવત્રીભાવપણું હોવાથી ભાવવંદનપણું હોવાથી, દ્રવ્યત્વોહિત દ્રવ્યત્વની ઉક્તિ-ઉપદેશપદાદિ પ્રસિદ્ધ અપવાદિક વિનયના દ્રવ્યવંદનનું કથન, ન વિરુધ્ધ=વિરોધ પામતું નથી; ભવિસ્થાપિ ના માધ્યા સમાવેશRVIત્વોત્તે:= કેમ કે ભાવનું પણ આગમ નામથી સદ્ભાવકારણત્વની ઉક્તિ છે=બૃહત્કલ્પભાષ્યના શ્લોકમાં ‘આગમ' શબ્દથી આગમ ભણવા માટે કરતાં વંદનને આશ્રયીને પુષ્ટઆલંબનપણાનું વચન છે. I૧૬ાા શ્લોકાર્ચ -
અને આ રીતે પૂર્વશ્લોકમાં કહ્યું કે જ્ઞાન માટે પ્રગટસેવીનો પણ વિનય કરવો જોઈએ. એ રીતે, આનું જ્ઞાન માટે કરાતા વિનયનું, ભાવપણું હોવાથી ભાવવંદનપણું હોવાથી, દ્રવ્યત્વની ઉક્તિવિરોધ પામતી નથી; કેમ કે ભાવનું પણ “આગમ” નામથી=સદ્ભાવકારણત્વની ઉક્તિ છે=બૃહત્કલ્યભાષ્યના શ્લોકમાં આગમ શબ્દથી આગમ ભણવા માટે કરતાં વંદનને આશ્રયીને પુષ્ટઆલંબનપણાનું વચન છે. ll૧૧ાા ટીકા -
न चैवमिति-न चैवं ज्ञानार्थं प्रकटप्रतिषेविणोऽपि विनयकरणेऽस्य= ज्ञानार्थविनयस्य भावत्वाद् द्रव्यत्वोक्तिरापवादिकविनयस्योपदेशपदादिप्रसिद्धा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
