________________
૫૨
વિનયદ્વાત્રિંશિકા|શ્લોક-૨૫-૨૬
અને તે સ્પર્શ નામના તત્ત્વની પ્રાપ્તિ કેવી છે ? તે સ્વયં ગ્રંથકારશ્રી આગળના શ્લોકમાં બતાવે છે.
વળી, જે સાધુ શ્લોક-૨૧ થી ૨૪માં બતાવ્યું એ રીતે સમાધિમાં યત્ન કર્યા વગર આત્મકલ્યાણના અર્થે ગુરુ પાસેથી શાસ્ત્રો ભણે છે, તેમને સ્પર્શ નમિના તત્ત્વની પ્રાપ્તિ થતી નથી, પરંતુ બોધ માત્ર થાય છે અર્થાત્ સંસારના ઉચ્છેદનું એક કારણ બને તેવો સ્પર્ધાત્મક પરિણામ થતો નથી, પરંતુ શાસ્ત્રમાં કહેલા શબ્દોના અર્થનો બોધ માત્ર થાય છે. [૨૫]
અવતરણિકા :
પૂર્વશ્લોકમાં કહ્યું કે સમાધિવાળું અંતઃકરણ હોતે છતે સ્પર્શ નામના તત્ત્વની પ્રાપ્તિ થાય છે. તેથી હવે સ્પર્શ નામના તત્ત્વની પ્રાપ્તિ કેવી છે ? તે સ્પષ્ટ કરે છે
શ્લોક :
1
अक्षेपफलदः स्पर्शस्तन्मयीभावतो मतः ।
यथा सिद्धरसस्पर्शस्ताम्रे सर्वानुवेधतः ।। २६ ।।
અન્વયાર્થ:
તન્મયીમાવતઃ તન્મયભાવ હોવાને કારણે=શ્રુત જે ભાવતી અપેક્ષા રાખે છે તે ભાવ સાથે તન્મયભાવ હોવાને કારણે, સ્પર્શઃ-સ્પર્શ નામનું જ્ઞાન, ઞક્ષેપનવ: મતઃ=અક્ષેપળને દેનારું મનાય છે=વિલંબ વગર ફળને દેનારું મનાયું છે, વથા=જે પ્રમાણે, તામ્ર=તામ્રમાં,સિદ્ધ્રસસ્પર્શ:=સિદ્ધરસનો સ્પર્શ, સર્વાનુવેધત:=સર્વ અનુવેધને કારણે, અક્ષેપસુવર્ણફળને દેનારો છે. ।।૨૬।। શ્લોકાર્થ :
તન્મયભાવ હોવાને કારણે=શ્રુત જે ભાવની અપેક્ષા રાખે છે તે ભાવ સાથે તન્મયભાવ હોવાને કારણે, સ્પર્શ નામનું જ્ઞાન અક્ષેપફળને દેનારું મનાય છે=વિલંબ વગર ફળને દેનારું મનાયું છે, જે પ્રમાણે તામ્રમાં સિદ્ધરસનો સ્પર્શ સર્વ અનુવેધને કારણે અક્ષેપ સુવર્ણકળને દેનારો
છે.
112911
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
