________________
૩૨
વિનય દ્વાચિંશિકા/બ્લોક-૧૫ શ્લોકાર્ચ -
આથી જ જ્ઞાનાદિગ્રહણમાં વિનય આવશ્યક છે આથી જ, જ્ઞાન માટે અપવાદથી પ્રગટસેવીના પણ વિનયને શાસ્ત્રકારોએ કહેલ છે. અન્યથા જ્ઞાનગ્રહણ માટે પ્રગટસેવીનો વિનય કરવામાં ન આવે તો, શાસ્ત્રાર્થનું બાધન થાયEશાત્મઆજ્ઞાનું ઉલ્લંઘન થાય. ll૧૫ll ટીકા -
ज्ञानार्थमिति-अत एव ज्ञानादिग्रहणे विनयपूर्वकत्वनियमस्य सिद्धान्तसिद्धत्वादेव, अपवादेन ज्ञानार्थं प्रकटसेविनोऽपि विनयमाहुः, पर्यायादिकारणेष्वेतदन्तर्भावात्, अन्यथा तथाविधकारणेऽपि तद्विनयानादरे, शास्त्रार्थबाधनं= शास्त्राज्ञाव्यतिक्रमः । तदुक्तं - "एयाइं अकुव्वंतो जहारिहं अरिहदेसिए मग्गे । ण हवइ पवयणभत्ती अभत्तिमंतादओ दोसा" ।।
(મધ્ય ગાથા-૪૬૪૧) મારા ટીકાર્ય :
સત .... વિનયમાઠું, આથી જ જ્ઞાનાદિગ્રહણમાં, વિનયપૂર્વકત્વના નિયમનું સિદ્ધાન્ત સિદ્ધપણું હોવાથી જ, અપવાદથી જ્ઞાન માટે પ્રગટસેવીના પણ વિનયને કહે છે=શાસ્ત્રકારો વિનય કરવાનું કહે છે.
અહીં પ્રશ્ન થાય કે જેઓ સાધુવેષમાં રહીને શાસ્ત્રવિરુદ્ધ આચારો સેવે છે, તેવા પ્રગટસેવીને વંદન આદિ કરવાથી તેઓના દોષની અનુમોદનાનો પ્રસંગ પ્રાપ્ત થશે. માટે તેઓને વંદન કરવું ઉચિત છે, તેમ કેમ કહી શકાય ? તેથી તેના સમાધાન અર્થે હેતુ કહે છે –
પર્યાયાદિ...ોસા” | પર્યાય આદિ કારણોમાં=વિજયના પ્રયોજક એવા પર્યાય આદિ કારણોમાં, આવો અંતર્ભાવ છે=પ્રગટસેવી એવા સાધુમાં વર્તતા જ્ઞાનાદિ ગુણોનો અંતર્ભાવ છે. અન્યથા તથાવિધ કારણમાં પણ તેના વિનયનો અનાદર કરાયે છતે=જ્ઞાનઅધ્યયનનું કારણ હોવા છતાં પણ પ્રગટસેવીના વિનયનો અનાદર કરાયે છતે, શાસ્ત્રાર્થનું બાધન છે શાસ્ત્રઆજ્ઞાનો વ્યતિક્રમ છે. તે કહેવાયું છે તેવા પ્રકારના કારણમાં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
