________________
૩૧
વિનયદ્વાચિંશિકા/શ્લોક-૧૪-૧૫ અન્વયાર્થ -
શિલ્પાર્થનપિ=શિલ્પ માટે પણ, નના=લોકો, શિન્યાવાર્થ વિના સેવન્તઃ શિલ્પાચાર્યને ખરેખર સેવે છે. પુનઃ=વળી, ધર્માર્થ ધર્મ માટે, ઘવાર્થ તદ્
તિ:=ધર્માચાર્યનો તેનો અતિક્રમ=સેવનનો અતિક્રમ વિં=કેમ હોય ? અર્થાત્ ન હોય. ૧૪ શ્લોકાર્થ :શિલ્પ માટે પણ લોકો શિલ્પાચાર્યને ખરેખર સેવે છે. વળી, ધર્મ માટે ધર્માચાર્યનો તેનો અતિક્રમ=સેવનનો અતિક્રમ કેમ હોય ? અર્થાત ન હોય. II૧૪ll. ભાવાર્થ :
સંસારમાં શિલ્પશાસ્ત્રના જ્ઞાન અર્થે લોકો શિલ્પાચાર્યનો ઉચિત વિનય કરે છે. તેથી સંસારની કળા અર્થે પણ કલાચાર્યનો ઉચિત વિનય હોય તો સર્વ કલ્યાણનું એક કારણ એવા ધર્મની પ્રાપ્તિ અર્થે ધર્માચાર્યના વિનયનો અતિક્રમ કરવો તે કોઈ રીતે ઉચિત ગણાય નહિ. I૧૪. અવતરણિકા :
ધર્મ માટે ધર્માચાર્યનો વિનય આવશ્યક છે, તેમ પૂર્વશ્લોકમાં કહ્યું. તેની જ પુષ્ટિ કરવા અર્થે શાસ્ત્રવચનની યુક્તિ આપે છે – શ્લોક :
ज्ञानार्थं विनयं प्राहुरपि प्रकटसेविनः ।
अत एवापवादेनान्यथा शास्त्रार्थबाधनम् ।।१५।। અન્વયાર્થ :
અત્ત =આથી જ=જ્ઞાનાદિગ્રહણમાં વિનય આવશ્યક છે આથી જ, જ્ઞાન જ્ઞાન માટે, અપવાન અપવાદથી,
પ્રવિનોબપિ પ્રગટસેવીના પણ વિન વિનયને પ્રાદુ કહે છેશાસ્ત્રકારો કહે છે. અન્યથા જ્ઞાનગ્રહણ માટે પ્રગટસેવીનો વિનય કરવામાં ન આવે તો, શાસ્ત્રાર્થવાન શાસ્ત્રાર્થનું બાધ ન થાય=શાસ્ત્રઆજ્ઞાનું ઉલ્લંઘન થાય. ૧પા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
