Swopagnyashabda maharnavnyas Bruhannyasa Part 1

Author(s): Hemchandracharya, Lavanyasuri
Publisher: Jain Granth Prakashak Sabha

Page 413

लिङ्गानुशासने पुं-मपुंसकलिङ्गप्रकरणम् ।
-
-
अथ भान्ताः पञ्च-जम्भः, जम्भम्-जम्बीरः; गोडशेषः। क्षेमा, क्षेमम्-कुशलं लब्धरक्षणं च । यद् गौड:कुसुम्भः, कुसुम्भम्-कमण्डलुः, महारजनं च। पुंस्यजयः। "क्षमा धनहरीन स्त्री कल्याणे लब्धरक्षणे"। क्लीबेऽरुणः । गौडस्तु
क्षौमः, क्षौमम्-तुकूलम् , अट्टालकः, अभ्यन्तरे प्रकार"स्यान्महारजने क्लीव कुसुम्भो ना कमण्डलौ" इत्याह ।।
धरणार्थ खोमाख्यश्च । यदमरः5 ककुभः, ककुभम्-वीणाप्रसेवः । अरुणस्य गेयभेदेऽर्जुन
"क्षौममस्त्रियाम्"।
__ अथ यान्ता एकविंशतिः-कम्बलिवाह्यः, कम्बलिवास्यम्द्रुमे च भान्तत्वात् पुंसि । कलभः, कलभम्-करिपोतः ।। पुंसि रूढः । क्लीने दुर्गः। निमः, निभम्-व्याजः । पुंसि |
| गन्त्री । पुंसि माला । क्लीबेऽमरः । मैरेयः, मैरेयम्-शीधुः । पुंसि माला । षण्ढेऽमरः । तूर्यः, तूर्यम्-वाद्यम् ; कश्चित् ।
[ आर्या ] ॥ २३॥ ___ “सहशव्याजयोर्निभः" । 10 क्लीबेऽरुणः । सदृशे त्वाश्रयलिङ्गः । अथ मान्ताः षोडश- | पूषा
पोश- पूयाजन्यप्रमयसमया राजसूयो हिरण्या- 45 अर्मः, अर्मम्-चक्षुरोगविशेषः; दुर्गाऽरुणयोः । सङ्कमः, शल्यं कुल्याव्ययकवियवद्दोमयं पारिहार्यः
रण्ये सङ्ख्यं मलयवलयौ वाजपेयः कषायः। .. सङ्क्रामम्-जलतरणविशेषः, दुर्गसञ्चरश्च; बाहुलकाद् घधि | पारावारातिखरशिखराःक्षत्रवस्त्रोपवस्त्राः॥२४॥ वृद्धिः । सङ्कमा, सङ्क्रमम्-सङ्काम एव; दुर्गः । ललामः, | एते शब्दाः पुं-नपुंसकाः। पूयः, पूयम्-क्लिन्नासक् । अमर
ललामम्-शृङ्गम् , पुच्छम् , हयमुखेऽन्यवर्णः पुण्ड्रः, केतुश्च । लिङ्गशेषः । अजन्यः, अजन्यम्-उत्पातः । पुंसि माला । 50 18 पुंस्थऽरुणः । क्लीबे अमराऽजयो । प्रधाने त्वाश्रयालः। हिमा, ] क्लीबेऽमरः । प्रमयः, प्रमयम्-मरणम् । यदमरः- . हिमम्-तुषारः; दुर्गः । हेमा, हेमम्-वर्णम् ; नन्दी । नन्तस्य |
"प्रमयोऽस्त्री"। तु मन्नन्तत्वानपुंसकत्वम् । [वसन्ततिलकम् ॥२२॥
समयः, समयम्-क
अन्यत्रालन्तत्वात् पुंसि। उद्यमकामोद्यामाश्रमकुटिमकुसुमसङ्गमा गुल्मः। | यदाह
क्षेमक्षौमौ कम्बलिवाद्यो मैरेयतू? च ॥ २३॥ "समयः शपथाचारसिद्धान्तेषु च सम्पदि । 20 एते शब्दाः पुं-नपुंसकाः । उद्यमः, उद्यमम्-उत्साहः । क्रियाकारेऽथ निर्देशे सकेते कालभावयोः" ॥
शाकटायनः। कामः, कामम्-अभिलाषः; गौडशेषः ।उद्यामः, राजसूयः, राजसूयम्-क्रतुः; भोजः। हिरण्यः, हिरउद्यामम्-उद्यमः । उद्यमो परमाविति निपातनाद् द्धिनिषेधे- | ण्यम्-सुवर्णम् ; शाकटायनः । गौडस्तुऽप्यत एव निपातनादात्वमपि; शाकटायनः । आश्रमः, आश्र- "अक्षय्ये रेतसि द्रव्ये शातकौम्भवराटयोः । मम्-मुनिस्थानम् , ब्रह्मचर्यादिश्च । यद् गौडः
अकुप्ये मानभेदे च हिरण्यं स्यान्नपुंसकम्” इत्याह ।
अरण्यः , अरण्यम्-अटवी; नन्दी। सत्यः म “मठादौ ब्रह्मचर्यादिचतुष्के चाश्रमोऽस्त्रियाम्"।
, सवयम्- कुट्टिमा, कुष्टिमम्-संस्कृतभूमिविशेषः । यन्माला रणम् । पुंसि हर्षा-ऽरुणौ । षण्ढे गौड:- . - "कुटिमं वा ना"।
"विचारोच्चारणैकत्वादिषु स्त्री सङ्ख्यमाहवे" .
मलया, मलयम्-गिरिविशेषः; नन्दी । वलयः, वल- कुसुमः, कुसुमम्-पुष्पम् । यद् गौडः
यम्-कटकः । यदमरः___“अस्त्रियां कुसुमम्” ।
65
"वलयोऽस्त्रियाम्"। 30 सङ्गमः, सङ्गमम्-सङ्गतिः । यन्माला
"तनुत्वरमणीयस्य मध्यस्य च भुजस्य च । “सङ्गमो वा ना"।
अभवनितरां तस्या वलयः कान्तिवृद्धये" ॥. गुल्मः, गुल्मम्-प्रकाण्डमुपरक्षणं चेति दुर्गः । प्लीहा, विट
समूहश्च अरुणस्य । वाजपेयः, वाजपेयम्-ऋतुविशेषः, पश्च । अनयोः पुंस्यजयः । क्लीबे नन्दी । गौडस्तु
भोजः । कषायः, कषायम्"सैन्य घभिदोः प्लीह-स्तम्बयोः सैन्यरक्षणे ।
"रसभेदेऽजरागे च निर्यासेऽपि विलेपने। ... 36 गुल्मो गुल्मी स्वामलक्यैलावनीवस्त्रवेश्मसु" इत्याह । क्रोधादौ च कषायोऽस्त्री सुरभौ लोहिते त्रिषु :
mammarwa
Anamiw