Swopagnyashabda maharnavnyas Bruhannyasa Part 1

Author(s): Hemchandracharya, Lavanyasuri
Publisher: Jain Granth Prakashak Sabha

Page 472

द्वितीयपरिशिष्टे श्रीअभयतिलकगणिविरचितविकृतिविभूषिते
manawik
wwmammam
mmmmm
wwwww
' उर्वी। सप्रेयसी। धृता। श्रीमन् । इत्यत्र “दीर्घङमाप" राजाऽसायाऽप्यसंध्यायामपि खापाहे कालेऽपीत्यर्थः। जातु[४५] इत्यादिना सेठेक्॥ एभ्य इति किम् ? जनः॥
चित् कदाचिदपि नास्वाप्सीत् । सदाऽपि प्रजापालने जागरूकोअमुम् । इत्यत्र “समानादमोत" [४६] इत्यमोऽतो |
ऽभूदित्यर्थः । तथा यथा सायाहनि हुताशोऽग्निः प्रतापेन दीप्त्या
कृत्वा दीप्यते तथैष प्रतापेन तेजसा कृत्वाऽदीप्यत ॥ १९३ ॥ लक्॥१९ ॥ । चतुर्णां छन्दसां षण्णा
पैत्रे व्यह्नि दैवतेऽपि व्यह्ने ब्राह्मे व्यहन्यपि। 40
गुणानां वर्ण्यमानानां कोऽप्यन्तं नास्य लब्धवान् ॥ मङ्गनामेष वेदिता।
सुगमः । किन्तु पितॄणामयं पैत्रस्तस्मिन् । विगतमहो व्यह्रविद्यानां च चतसृणां
स्तस्मिन् व्यहि गतदिने । दैवते दैवसंबन्धिनि । ब्राह्मे विधातृशक्तीनां तिसृणां गृहम् ॥ १९१॥ संबन्धिनि । पैत्रव्यहादि प्रमाणं चेदम्एष राजा चतुणी छन्दसां वेदानां तथा षण्णामङ्गानां शिक्षा
भवेत् पैत्रं त्वहोरात्रं माशेना-देन दैवतम् । 10१-कल्प २-व्याकरण ३-छन्दो ४-ज्योति ५-निरुक्तीनां ६ च |
देवे युगसहस्र द्वे ब्राह्ममिति ॥
एतद्वणानां वर्ण्यमानानां पैत्र-दैवत-ब्राह्मादिनान्यप्यतिकामन्ति, वेदितार्थतो ज्ञाताऽभूत् तथा चतसृणां विद्यानामान्वीक्षिकी ।। १-त्रयी २-वार्ता ३-दण्डनीतीनां ४--गृहं तत्तापातकसंग्रहा- न तु ते पूर्यन्त इत्यर्थः ॥ दिनाऽऽधारोऽभूत् । तथा तत्तच्छास्त्रोक्तार्थानुसारेण प्रवृत्त्या। नृणाम् नृणाम् । इत्यत्र “नुर्वा" [ ४८] इति वा दीर्घः ॥ तिरुणां शक्तीनां प्रभुत्वशक्ति १-उत्साहशक्ति २-मन्त्रशक्तीनां प्राणान् । इत्यत्र “शसोता" [ ४९] इत्यादिना शसोऽ60 161 गृहं स्थानमभूत् । एतेन सर्वशास्त्राणि ज्ञातानि संगृहीतानि। ता सह दीर्घः पुंसि शसः सस्य नश्च । पुल्लिङ्गाभावे तु दीर्घत्वतदुक्ताऽऽचरणाच फलप्राप्त्यास्य तानि सफलान्यभूवन्नित्यर्थः । । मेव । शक्तीः ॥
अजानाम् । शक्तीनाम् । इत्यत्र "दी? नामि" [४७] चतुरहि । यहनि । सायाहि । सायाहनि । व्यह्नि । इत्यादिना दीर्घः ॥ अतिसचतसृषु इति किम् ? तिसृणाम् ।। व्यहनि । इत्यत्र "संख्यासाय” [ ५० ] इत्यादिनाहस्याहना
चतसृणाम् । षण्णाम् । चतुर्णाम् । नामीति किम् ? | देशो वा । अहनादेशे च "ईडौ वा" [२. १. १०९.] इति 55 20 छन्दसाम् ॥ १९१ ॥
वाऽनोऽस्य लुकू । पक्षे-अझे । असायाह्ने । व्यहे ॥ १४ ॥ नृणामीशेत्रारितॄणां शक्तीः प्राणांश्च हर्तरि ।। अष्टाभ्यो दिग्गजेभ्यश्चान कोऽपि चतुरयाजौ त्र्यढे यहनि वापतत् १९२
टभ्योऽद्रिभ्यश्च धूर्नियाम् । अत्रास्मिन् नृणामीशे नृपेऽरिनृणां शक्तीः प्रभुत्वोत्साहमन्त्र
अत्यष्टानोऽत्र निधयोरूपा बलानि वा प्राणांश्च हर्तर्यपनयनशीले सत्याजौ रणे कोऽपि
ऽत्यष्टाश्चाभिमुखा ग्रहाः ॥ १९५॥ 25 शत्रु पतन्न डुढौके । कीदृश्याजौ ? चतुर्वहःसु भव इति
अत्र नृपविषयेऽष्टावतिक्रान्ता अत्यष्टानो नव-महापद्म १. विगृह्य "भवे" [६.३.१२३.] इत्यविषये "सर्वाश पद्म २.शब ३-मकर ४-कच्छप ५-मुकुन्द ६-कुन्द नील [७.३.११७.] इत्यादिनाद । अहादेशश्च । ततो "द्विगोर
। ८-चर्चाख्या ९-निधयः । तथास्यष्टा नव-अर्क १-सोम २नपत्ये" [६. १. २४.] इत्यादिनाणो लुपि चतुरहस्तमिश्च- मङ्गल ३-बुध ४.गुरु ५-शुक्र ६-शनैश्वर ७-राहु-केतवो तुरहि । एवं त्र्यहे यहाने वा स्तोककालीनेऽपीत्यर्थः । आजेः
९ ग्रहा अभिमुखा अनुकूला अभवन् । यतः किंभूते ? 65 30 प्रयोगः पुंस्यपि दृश्यते । तथा च । माघे
अष्टाभ्य ऐरावत १-पुण्डरीक २.वामन ३-कुमुद ४-अजन
५-पुष्पदन्त ६-सार्वभौम ७-सुप्रतीकेभ्यो ८-दिग्गजेभ्यश्च । - "वाहनाजनि मानासे साराजावनमा ततः" ।[१
तथाष्टभ्यो विन्ध्य १-पारिजात २-शुक्तिमत् ३-ऋक्षपर्वत इति ॥ १९२॥
४-माहेन्द्र ५-सह्य ६-व( म ? )लय ७ हिमवन्यो ८ ऽद्रिभ्यश्च असायाह्नेऽपि सायाहीवैषोऽस्वाप्सीन जातुचित् ।
कुलाचलेभ्यश्च सकाशात् सम्यक्पालनया भूभारस्मात्मनि निक्षे-10 अदीप्यत प्रतापेन सायाहनि हुताशवत् ॥ १९३॥ पाद् धुरं भूभारं नयत्यात्मानं प्रापयति यस्तस्मिन् धूनियां 38 यथा सायाहि संध्याकाले निषिद्धत्वान कोऽपि स्वपिति तथेष सकलभूभारधर इत्यर्थः । अष्टभिर्दिग्गजैः कुलाचलैश्च भूधियत
wwwmmammam
mmwwwwwwww
mamme
mom