Swopagnyashabda maharnavnyas Bruhannyasa Part 1

Author(s): Hemchandracharya, Lavanyasuri
Publisher: Jain Granth Prakashak Sabha

Page 471

द्वाश्रयमहाकाव्ये प्रथमः सर्गः ।
१२९
mranimmmmmmmmmmwww
mawarm
woman
anwa
wwwm
WWMM
पत्युर्जयश्रियः पत्युः सख्युः सख्युर्विौजसः। चण्डिका चाण्डालदेवीनाम्नी माता यस्य । यद्वा चण्डिका गौरी एनोलून्युरुमाभर्तुर्नन्तुरस्मादभून्नयः ॥ १८५॥
प्रतिपालिकात्वान्माता यस्य । तस्य संबोधनं हे चण्डिकामात !
स्वयि विषये पितरः पूर्वजा देवाश्च सन्तुष्टाः सन्तु । यतो यष्टरि 40 __ अस्मानपानयो न्यायोऽभूत्। यतः पतिमिच्छति क्यनि दी- यागैः पितृदेवानां पूजके। ततश्च नन्देति ॥ . चत्वे पतीयति किपि यलोपेच पतीस्तस्याः पत्युः खामिनमि- वोढारम । स्वसारम् । नप्तारम् । नेष्टारः । त्वष्टारम् । क्षत्ता5च्छन्त्या जयश्रियः पत्युः शत्रूच्छेदेन नायकात् । एतेन सैन्य-!
रम् । होतारः। पोतारः। प्रशास्तारम् । इत्यत्र "तृखसू" कोशाधुत्कृष्टसंपदा महाकत्वमुक्तम्। तथैनोलून्युः पूर्ववत् क्यनिक्विप्येनोलूनि पापच्छेदमिच्छतोऽत एव सख्युः सखायमिच्छतो ! [३०] इत्यादिना-आर ॥ तृशब्दस्यार्थवतो ग्रहणेन प्रत्ययग्रहणाबिडौजस इन्द्रस्य सख्युर्यागादिधर्मानुष्ठानविधानेनाऽऽहादकत्वा- मात्रादीनामव्युत्पन्नानां संज्ञाशब्दानां तृशब्दस्य ग्रहणं न 45 न्मित्रात् तथोमाभतुहेरस्य नन्तुरेतेन विशेषणत्रयेणातिधार्मि- स्यादिति तेषां पृथगुपादानम् । इदमेव च ज्ञापकम् “अर्थवद्रहणे 10 कत्वमुक्तम् । महर्दिको धार्मिऋश्च न्यायमेव करोति ॥ नानर्थकस्य" न्या. सू. १४] ग्रहणं भवतीति ॥ व्युत्पत्तिपक्षे
खि-सख्युरस्मात् ॥ ति-पत्युरस्मात् ॥ खी ती-सख्यु- : तृग्रहणेनैव सिद्ध नप्तादिग्रहणं नियमार्थ तेनान्येषामौणादिकानां पिंडौजसः। यत्युर्जयश्रियः । इत्यत्र "खितिखीतीय उर” [३६] | न स्यात् ॥ पितरः॥ केचित् तु प्रस्तोतृ-उन्नेतृ-उद्गातृ-प्रतिहर्तृइति रूसि-ङसोरुर् ॥ लून्युः । इत्यत्र "क्कादेशोषि" [२. १. ६१] प्रतिशास्तृशब्दानामौणादिकानामप्यारं मन्यन्ते । प्रस्तोतारः ॥ 50 इति नस्यासत्त्वात्तीरूपत्व उर् ॥
पितरः । यष्टार । इत्यत्र “अझै च” [३९] इत्यर् ॥ 16 नन्तुरस्मात् । भर्तुः। इत्यत्र "ऋतो डर" [३७ ] इति चण्डिकामात । इस्पत्र "मातुर्मात" [४०] इत्यादिना मात डर् ॥ १८५॥
इत्यकारान्तादेशः॥ १८८॥ सुधाखसारं बोढारमतिनप्तारमुष्णगोः ।
मातः क्षिसेम्ब हे लक्ष्मि शम्भो तवधु चण्डिके । अमुं भूपप्रशास्तारं लब्ध्वा मुमुदिरे प्रजाः ॥१८६॥
| अम्बाडे गोत्रदेविस्थेत्यस्य प्रालपन् द्विषः॥१८९॥ 55 अमुं भूपप्रशास्तारं राजाधिराजं लब्ध्वा प्रजा मुमुदिरे ।।
स्पष्टः । नवरं तवधु हरप्रिये!। अम्बाड़े मातः। । इति 30 यतः सुधायाः खसा भगिनी लक्ष्मीद्धयोरप्येकस्मिन्नब्धाबुत्पन्न
प्रालपन् । अनेन रणे पातिता द्विषः क्षित्यादिदेवताः स्मरन्त त्वात् तां वोढारमिव वोढारं सम्यक्जापालनादिना विष्णुतुल्यमत
एवमकणनित्यर्थः ।। एवोष्णगो रवेनसारं पौत्रमतिकान्तम् । सूर्यस्य पुत्रो मनुस्तस्य पुत्र
भटाग्रणी सतां मित्र! रूपेण परमे नृप!! इक्ष्वाकुः सूर्यस्य पौत्रस्तस्मादपि नीतिप्रजापालनाऽधिकमित्यर्थः । अथवातिनप्तारमतिशयितं पौत्रं लब्ध्वा । प्रकृष्टपौत्रजन्मनि प्रजा
स्वया श्रीमम् ! धृतो/त्यूचेऽमुंसप्रेयसी अनः १९००० 26 लोका मोदन्ते ॥ १८६ ॥
सुगमः । किन्तु परमश्वासाविश्च परमैः। तस्य संबोधनं हे शम्भोः क्षत्तारमाशायां त्वष्टारमिव कौशले। । परमे । रूपेण कृत्वा प्रकृष्टकाम । तथा सह प्रेयसीभिर्वर्तते यः अमुं होतारः पोतारो नेटारस्तुष्टः ऋतौ ॥ १८७॥ स सप्रेयसी सभार्यो लोकः ।
M होतारः पोसारो नेष्टारश्च ऋत्विग्विशेषाः ऋतौ यज्ञेऽमुं नृपं ।
मातः । क्षिते । शम्भो । इत्यत्र "हखस्य गुणः" । ४१] तुष्टुवुः । यतः शम्भोर्हरस्याज्ञायां विषये क्षत्तारं प्रतीहारमिव ।। इति गुणः ॥ ह्रखस्येति किम् ? लक्ष्मि । तद्वधु ॥ 66 30यथा शम्भोराशा नन्दिप्रतीहारः करोति तथा शम्भूक्तयज्ञादि- चण्डिके । इत्यत्र "एदापः” [ ४२ ] इत्येत् ॥ बिधिरूपाज्ञायाः कारकमित्यर्थः। तथा कौशले यागादिविधिविषये
नित्यदित-देवि । लक्ष्मि । तदधु ॥ द्विखराम्बार्थ-अम्ब । नैपुगे त्वष्वारमिव । यथा त्वष्टा वकिः शिल्पक्रियाकुशलः स्यात् । तथा यागादिधर्म्यक्रियायां कुशलमित्यर्थः। एवं चास्य यागादि-|
इत्यत्र "नित्यदित" [४३] इत्यादिना हवः ॥ नित्यदिदिति विषयं क्रियाज्ञानं चोक्तम् ॥ १८७ ॥
किम् ? भटाग्रणीः । अम्बार्थानां द्विखरविशेषणं किम् ? 5 पितरः सन्तु सन्तुष्टा देवाश्च त्वयि यधरि। अम्बाडे ॥ आप इलेव? मातः ।
70 चण्डिकामात नन्देति प्रस्तोलारोऽब्रुवनिमम् १८८ नृप । अम् । मिन्न । परमे। इत्यत्र “अदेतः । ४४] प्रतोतार ऋत्विग्विशेषा इमं नृपमब्रुवन् । कथमित्याह ।। इत्यादिना सेस्तदादेशस्यामश्च मुक् ॥
१७ श० परि०
www.mam
warm
wwmwwm
mer
nion
mam