Swopagnyashabda maharnavnyas Bruhannyasa Part 1

Author(s): Hemchandracharya, Lavanyasuri
Publisher: Jain Granth Prakashak Sabha

Page 456

११४
द्वितीयपरिशिष्टे श्रीअभयतिलकगणिविरचितविवृतिविभूषिते
Amawwwnnnnnnnnnnwinnerun
marrwwwin.wapiminarainrandov
•
mawwwwwwwwwwwwwww
ww
mm
स्वारामा । शुची रम्यः । मृदू रक्तः । इत्यत्र “रो रे लग्" | मित्येवंप्रकारेणास्मिन् पुरे सख्युक्त्या वयस्याशिक्षयोत्तिष्ठन्ती [४१7 इत्यादिना रस्य लुगकारेकारोकाराणां चानन्तराणां दीर्घः॥
सरकारमा जानतराणां दीर्घः' पत्युरभ्युत्थानायोवीभवन्ती मुग्धा नवोढा त्यङ्गमुदस्तभत् अन्वित्येव ? अहो रात्रिम् । अत्र पूर्वमेव रोरुत्वे रेफाभावा- । स्तम्भरहितं चक्रे । विनीतं चकारेत्यर्थः । यद्वा-किल काश्चन लुग्दीर्घाभावः सिद्धः ॥ ९८॥
मुग्धां निकटमायान्तं पतिं दृष्ट्वा सद्यः स्मरोद्रेकात् स्तम्भेन 40 । उमामाढिप्रसक्तानां प्रौढानां लीढसौरभः।
| सारिवकविकारेणाक्रान्तां किंकर्तव्यतामूढामभ्युत्थानादिप्रतिपत्ति
मकुर्वाणां निकटस्था सख्येवमोह । यथा हे सखि ! स प्रसिद्ध मधुलिड्डौकते लेढुं मोढात्रावृढ आननम् ॥ ९९ ॥
एष प्रत्यक्षस्ते पतिरसंस्तब्धस्त्वदर्शनेऽपि गाम्भीर्यातिरेकात् ___ अत्र पुर उमामाढिप्रसक्तानामुमाया गौर्या माढिमहनं पूजा स्तम्भरहितोऽज्ञेयस्तम्भविकार इत्यर्थः । अत एव सुसंस्थानोतत्र प्रसक्तानामासक्तानां प्रौढानामिद्धवयोमन्युकामानां प्रगल्भ- ऽविकृताकारः सन् सूत्स्थान ऊवस्थितोऽस्ति । एतेनेदं व्यक्षितं 45 स्त्रीणामाननं मुखं लेढुमाघ्रातुमावृढ उद्यतः सन् मधुलिट् पूजा- यदुत सखीजनमेलापकेऽपि त्वं मुग्धतयाऽगम्भीरत्वात् पति10 र्थोपनीतपुष्पसहचरो भूगो ढौकत आगच्छति यतो मोढा मुखे दर्शने स्तम्भान्विताऽत एवं विकृतोपविष्टा चाभूरितीत्येवंप्रकारेणापद्मभ्रमवान् । कुतः ? यतो लोढसौरभ आध्रातमुखसौगन्भ्यः स्मिन् पुरे सख्युक्त्या मुग्धोत्तिष्ठन्ती पत्युरभ्युत्थानायोवीपूजाथोनीतपुष्पाणि मुक्त्वा सौरभातिशयादयत्वात् प्रौढाना | भवन्ती सत्सङ्गमुदस्तभत् स्तम्भरहित चक्र । एवं मुखान्याघ्रातुं मृजः पुनः पुनढौंकत इत्यर्थः ।।
! सख्या तत्कामचेष्टायां प्रकटितायां पत्युरभ्युत्थानायोत्तिष्ठन्ती 50 माढि । लीढ । प्रौढानाम् । इत्यत्र "ढस्त" [४२] इति | स्तम्भसंरम्भमाच्छादयामासेत्यर्थः ॥ 16 ढस्य लुगकारेकारोकाराणां च दीर्घः ॥ त इति किम् ? मधु
सोढा । वोढा । इत्यत्र “सहिवहेः" [४३] इत्यादिना उस्य लिड् दौकते । नायं लुप्यमानटकारनिमित्तो ढः ॥ अदिदुत
लुगवर्णस्य चौकारः ॥ अवर्णस्येति किम् ? व्यूढ ।। इत्येव ? आवृद्धः ॥ अन्वित्येव ? लेटुम् । मोढा । अत्र गुणे केतूत्थैः । उत्तम्भित । इत्यत्र "उदःस्था" [४४] इत्याकृते पश्चाडलोपः ॥ ९९ ॥
दिना सस्य लुक् ॥ उद इति किम् ? सुसंस्थानः । असंतब्धः। 55 न वोढाऽस्य नियां वर्गों न सोढा वर्णने गुरुः।
स्थास्तम्भ इति किम् ? उत्स्तौति । स इति किम् ? उत्तिष्ठन्ती। 20 व्यूढोत्तम्भितकेतूत्थैरुत्स्तोतीत्यारवैर्मरुत् ॥ १००॥ उदस्तभत् ॥ प्रत्यासत्तेः स्थास्तम्भविशेषणस्यबादी ग्र ___ मरुद् वायुयूंढा विशाला उत्तम्भिताः कोट्यधिपतिग्रहादि- भवति । उत्स्थानः । अत्र युदः स्थानेत्यनेन नाम्रा सिद्धताख्यपूर्वीकृता ये केतवो ध्वजास्तेभ्य उत्थोत्थानं येषां तैरारवैः | भावरूपेण संबन्धो न तु पूर्वापरीभूतमात्रवाचिना धातुनेति ॥ पटत्पटिति शब्दैः कृत्वोत्तौतीव प्राबल्येण वर्णयतीव । अर्था- | सूत्स्थानः॥
60 दिदं पुरम् । कथमित्याह । अस्य पुरस्य धियां प्रासादादि- सेष ते पतिः इत्यत्र "तदः से:०" [४५] इत्यादिना 25 लक्ष्मीणां खर्गोऽपि न वोढा न धारयत्यत एवास्य वर्णने गुरु- सेर्लक् ॥ १०१ ॥
र्वाचस्पतिरपि न सोढा न समर्थ इति ।। १००॥ यद् विक्रमः सकोऽप्यस्य यत् प्रस प्रभुतागुणः । असंस्तब्धः सुसंस्थानः सूत्स्थानः सैष ते पतिः। | इन्द्र एष प्रेष वाऽस्माद् ाइयेषोऽत्र स्तुतिक्रमः१०२. मुग्धास्मिन्निति सख्युत्तयोत्तिष्ठन्त्यङ्गमुदस्तभत् ॥ । अत्र पुरे राज्ञि नृपविषय एष एवंविधः स्तुतिक्रमो वर्णना-63
किल काचिन्नायिका मुग्धा पत्यो समीपमागतेऽपि मुग्ध- । रीतिर्भवति । यथा यद् यस्माद्धेतोरस्य राज्ञो विक्रमः शौर्य सको 30 त्वादभ्युत्थानादिप्रतिपत्तिं न कृतवतीति सख्या शिक्षार्थमुक्ता। यक इन्द्रे श्रूयते स इत्यर्थः । तस्मादेष राजा इन्द्रः शक्रः ।
यथा हे सखि ! स निरुपमगुणेः सर्वत्र प्रसिद्ध एष प्रत्यक्षस्ते | तथा यद् यस्मादस्य राज्ञः प्रभुतागुण आज्ञेश्वय प्रस य इन्द्रे तव पतिः सुष्ट त्वदीयचित्तावर्जनायेक्षित्वेन शोभनमय स्थान- श्रूयते । तस्मात् प्रकृष्ट इत्यर्थः। तस्मात् प्रैष वाऽस्मादस्मादिमवस्थितियेस्य स सूत्स्थान ऊोऽस्ति । कीटक सन् ? सुष्ठ सर्वन्दात् प्रकृष्टो वैष राजेति॥१०२॥
सामुद्रिकलक्षणोपेतत्वेन शोभन संस्थान शरीरावयवरचना यस्य एषकः किं सकः स्वर्गस्तस्यानेषो हि डम्बरः।। 35 स सुसंस्थानः सुरूप इत्यर्थः । तथाऽसंस्तब्धोऽनहंकारस्त्वयि | सोऽप्यसः किमभूत् सिद्धरत्रैवं क्रियते भ्रमः॥१०३॥
सप्रश्रय इत्यर्थः । तदेतदभ्युत्थानाय त्वमप्युत्तिष्ठेति व्यजित- अनेकाद्भुतश्रीनिधानत्वादत्र पुरविषये सिद्धैर्देवभेदैरेवमेवं.
Ammaamin
Ammmunman
mommmmmmmmmmmmmmm