Swopagnyashabda maharnavnyas Bruhannyasa Part 1

Author(s): Hemchandracharya, Lavanyasuri
Publisher: Jain Granth Prakashak Sabha

Page 447

द्वयाश्रयमहाकाव्ये प्रथमः सर्गः ।
winmmanammakinaam
. सह साहदम्।
mommmmmms
शयेन निःसत्त्वं कुर्वन् । ठकोऽपि हि ठकतागोप गर्थ लोकच्छल- अविरोधस्तु खपतेरेव कामनविवक्षया । अत एवापुंश्चल्यः। नार्थ च तारं गायति, छायां शिष्टजनीचितां वेषादिशोभा वहति, किंभूतैर्भर्तृभिः ? पुंश्छेकैः पुरुषेषु विदग्धैः । तथापुंस्खेरैः। चारु शिष्टजनोचितं गच्छति ततश्चर्णक्षेपादिना लोकानां मनो । खेटा अधमाः मुमासो ये खेटाः पुंस्खेटाः।न तथापुस्खेटास्तैः । विक्लवीकरोतीति ॥ ४८ ॥
| परदारसेवादिनिन्धकमरहितरित्यर्थः । अत एवापुंश्छन्नैः न 40 5 जानस्थूत्कसमान् प्राणाश्चरँष्टङ्कारिकार्मुकः।
पुंसाऽन्येन पुरुषेणाच्छादितः । विद्वत्तया सदाचारतया च wimmmmmmm
सर्वपुरुषेषु मुख्यरित्यर्थः । भवति झुत्तमगुणानां दम्पतीनां पराँश्छयन भटलोकोऽस्मिस्त्रायकः शरणार्थिनाम्॥
" संबन्धः शोभातिशयहेतुः ॥ ५१ ॥ अस्मिन् पुरे भटलोकः शरणार्थिनां प्राणैषिणां त्रायको रक्षकोऽस्ति । एतेनात्रत्यलोकस्य निर्भयत्वोक्तिः । कीदृक् ? चरन्
न पुंष्टिटिभऍश्चौरा न च पुस्खलपुंष्ठकाः। गच्छन् । तथा प्राणांस्थूत्कसमान् थूत्कृत तुल्यान् थूत्कृतवत् न पुंस्फल्गुन पुंस्फेरुन पुंस्पशुरिह क्वचित् ॥५२॥ 10 खाम्यादिकार्ये परित्याज्याजानन् । एतेन सात्त्विकत्वोक्तिः । तथा टिट्टिमा उत्पादशयनाः पक्षिभेदाः । पुमांसष्टिद्विभा इवोद्धटं करोतीत्येवंशीलं टंकारि कार्मुकं धनुर्यस्य स निरन्तरं धनुरा- तत्वात् पुंटिहिमाः । तथा पुमांसश्च ते चौराश्च पुंश्चौराः। द्वन्द्वेस्फालयन्नित्यर्थः । एतेन धनुर्विद्याकौशलोक्तिः । तथा पराज् | पुष्टिभिटौराः । इह पुरे कचित् कस्मिन्नपि स्थाने न सन्तीति शत्रूश्छ्यन् बिनाशयन् । एतेन बलिष्ठत्वोक्तिः ।। ४९ ॥ संटङ्कः । एवं सर्वत्रास्तिक्रिया ना सह योज्या। खला दुर्जनाः।
अङ्गान्यस्सिँस्थुष्ठाभकुचो भाति वधूजनः । पुमांसश्च ते खलाश्च पुंस्खलाः। एवं पुंष्ठकाः पुश्छलकाः। ततो 50 16प्रशाश्चरन्त्सरुकोऽपि कोऽपि नैवान दारुणः॥५०॥ । द्वन्द्वः । तथा पुंसु फल्गुः पुमर्थविकलत्वेन निष्फलः पुंस्फल्गुः ।
तथा पुमान् फेरुरिव भीरुत्वात् शृगाल इव पुंस्फेरः। तथा अस्मिन् पुरे ठाभौ ठकारववृत्तौ कुचौ स्तनौ यस्य स वधू
पुमान् पशुरिव मूर्खत्वात् पुंस्पशुः ।। ५२॥ जनः कुलाननालोकोऽङ्गानि स्तनादीनवयवांस्थुडन्नुत्तरीयादिना संवृण्वन् सन् भाति । कुलाङ्गनानां हि सर्वासोपाइसंगोपन शोभातिशयहेतुः । तथात्र त्सरी खङ्गादिमुटौ कुशलः "कुशले" | पुंष्ठकुराः सपुंस्थट्टाः पुंगवा अन कुर्वते ॥ ५३॥ ॐ 201६.३.९.] इति के सरुकोपि खशादिशस्त्र मृदु भटलोकोऽपि ।।
अत्र पुरे पुमांसो गाव इव पुंगवा नरश्रेष्टाः पुंस्तमैः श्रेष्ठआस्तां वणिगादिरित्यरर्थः । प्रशानुपशान्तः संश्वरमस्ति । विच
पुरुषैः सह सौहृदं मैत्री कुर्वते । किंभूतैः ? पुंस्त्वपुंख्यातैः । रतीत्यर्थः । अतश्चात्र कोऽपि नैव दारुणो रौद्रः । एतेनान
पुंस्त्वेन पुरुषकारेण शौर्येण पुंसु ख्यातैः प्रसिद्धैः। अत एव राजाऽऽज्ञाया अतिसौष्ठवमुक्तम् ॥
पुस्प्रष्टैः पुरुषेश्वग्रेसरैः । पुंगवा अपि किंभूताः? पुंष्ठकुराः। प्रजश्चारु । प्राणीश्वरन् । वहश्छायाम् । पराँइछयन् । कुर्व
नृणां खामिनः अत एव सपुंस्थट्टाः पुरुषौघावृताः। एतेनात्रत्य-60 16 टल। चरैष्टङ्कारि । अस्मिकः । स्थुष्ठाभ । गार्यस्तारम् । जना गुणिनो गुणानुरागिणश्चेत्युक्तम् ॥ ५३ ॥
अस्मिँस्नायकः । जानस्थूत्क। अस्मिस्थुडन् । इत्यत्र “नो पुंशूरा अत्र (टक्काः परपुंस्थुद्कृतासहाः। प्रशान" [८] इत्यादिना शषसा अनुस्वारानुनासिकौ च पूर्वस्य ।
| अपुंक्षुद्राः प्रकुर्वन्ति सेवां चौलुक्यभूभुजाम् ॥५४॥ अप्रशान इति किम् ? प्रशाश्चरन् । अधुदपर इति किम् ? चरन्
अत्र पुरे पुंष्टकाः पुमांसः पौरुषोपेता ये टकाः क्षत्रियसरुकः ॥५०॥
जातिभेदास्ते चौलुक्यभूभुजां मूलराजादीनां सेवां प्रकुर्वन्ति । 65 30 पुंस्कामा अप्यपुंश्चल्य इह (स्कोकिलस्वनाः।।
कीदृशाः ? पुंशूराः पुंसु पौरुषोपेतेषु भटेषु शूराः । अत एवं अश्छन्नैरपुंस्खेरैः पुंश्छेकैर्भान्ति भर्तृभिः ॥५१॥! परे शत्रयो ये पुमांसस्तेषां यत् थुटकृतं न्यकाराय मुखविकृतिपूर्व ___ इह पुरे स्त्रियो भर्तृभिः सह भान्ति । कीदृश्यः ? कोकिलः
| शब्दविशेषस्तस्याप्यसहा अक्षमाः। तथा क्षुद्राः क्लिष्टचेतस्का
द्रोहाघभिप्रायेण । पुमांसश्च ते क्षुद्राश्च पुंक्षुदान तथाऽपुंक्षुद्राः।। परपुष्टः । पुमांश्चासौं कोकिलश्च पुंस्कोकिलस्तस्येव खनः खरो
| पुंस्कामाः। (स्कोकिल । अपुंस्खेटः। (स्खल । अपुंश्चल्यः । 10 यासां तास्तथा पुंस्कामा अप्यपुंश्चल्यः । पुमांसं कामयन्ते पुंस्कामाः । पुमांसं चलयन्ति पुंश्चल्यः कुलटाः । न तथा !
Mi पुचौराः । अपुंश्छन्नैः । पुँरछेकैः। पुष्टिट्टिभ। पुंष्टकाः। पुंष्ठकाः । पुंश्चल्यः सत्यः । अपिविरोधे । घुमात्रकामनविवक्षया विरोधः । । पुँष्टकुराः । पुंस्तमैः । पुंस्त्व ! पुंस्थट्टाः। पुंस्थुट्कृत ! पुंस्पशः।
१४ श० पारे.
AMAm
wwmmwin
Aaman
-dam
waawmmm
winninam
M.wm
wwwmum
wwmiwwwmwwwm
ane
wwww
m
mar
-