Swopagnyashabda maharnavnyas Bruhannyasa Part 1

Author(s): Hemchandracharya, Lavanyasuri
Publisher: Jain Granth Prakashak Sabha

Page 448

द्वितीयपरिशिष्टे श्रीअभयतिलकगणिविरचितविवृतिविभूषिते
RA
M
PA
R AMMAR .....
....
..
variusroriatvaman-
~
-
-
---------un-anr.ruarurunn
i nwww
womenrmmmmmun
www.mma
पुस्प्रष्टैः । पुँस्फल्गुः । पुंस्फेरुः । इत्यत्र “पुमोऽशिटि" [8] न यथा कोऽपि संस्कर्ता संवस्कार यथा न च । इत्यादिना रोऽन्तादेशोनुस्खारानुनासिको च पूर्वस्य ॥ अशिटीति | अरोचकी गुणेष्वत्र सँस्कर्तुं यतते तथा ॥ ५८ ॥ किम् ? पुंशूराः । अघोष इति किम् ? पुंगवाः । अधुट्पर इत्येव? अत्र पुरे न रोचते धान्य क्षुधोऽभावादस्मिन् “नाम्नि पुंसि
अपुंक्षुद्राः । अख्यागीति किम् ? पुख्यातः ॥ ५४॥ च" [५.३. १२२.] इति णके अरोचको बुभुक्षाया अभावः 5 Dथप्रीणन् किं हरिश्चन्द्रो नृथ्पाता किं पुरूरवाः। सोऽस्त्यस्य “प्राणिस्थाद् [७.२.६०.3 इत्यादिना रुग्वाचि-40 नृन् पुष्यन् किमु मान्धातेत्यत्र त]त भूपतिः ५५ त्वादिनि अरोचकी नरो गुणेषु व्यअनेषु विषये संस्कर्तुं हिड
कर्पूरादिक्षेपेण तथा तेन प्रकारेण यतते प्रवर्तते यथा कोऽपि ___ अन्न पुरे भूपतिन् प्रजाः प्रीणन् मधुरवचनादिदानेन सुख
पुमान् न संस्कर्ता न संस्करिष्यति यथा कोऽपि न च नैव संच.. यन् सन् किमयं हरिश्चन्द्रस्तृतीयचक्री। हरिश्चन्द्रेण हि प्रजा
स्कार संस्कृतवान् ॥ अत्यन्तं प्रीणिताः । इत्येवं प्रकारेण तक्र्येत संभाव्यते । जनैरिति संस्स्कारि । संस्स्कर्तुम् । इत्यत्र “स्सटि समः" [१२] इति 45 10 संबन्धः । अग्रेऽप्येवं योजना कार्या । पाता चौरादिभ्यो रक्षन्
| सोऽन्तादेशोनुस्वारानुनासिको च पूर्वस्य ॥ स्सटीति किम् ? पुरूरवाश्चतुर्थचक्री । पुष्यन् इत्यत्र पुषिरन्तभूतणिगर्थः सकर्मकः। संकर : "कृत् विक्षेपे" । संकरणं संकरोऽल् । कृगोभावान्नात्र दानसन्मानादिना पोषयन्नित्यर्थः । मान्धाता आद्यचक्री ॥
स्सद् ॥ संचस्कार । इत्यत्र तु व्यवधानान्न भवति । सम इति →खत्रीणन् नॅ पाता । इत्यत्र “नूनः पेषु वा" [१०] इति |
किम् ? उपस्कारम् ॥ रोऽन्तादेशो वानुस्खारानुनासिकौ च पूर्वस्य ॥ पक्षे । नृन्पुष्यन् ५५ ! सस्कर्ता । इत्यत्र “लुक्” [१३] इति लगन्तादेशः । पृथ-50 18 कांस्कान रथान भटान् काँस्का
स्योगादनुखारानुनासिकौ च पूर्वस्येति निवृत्तमिति तो न भवतः।। नश्वान् कान् कानिभानिह । केचित् त्वत्राप्यनुनासिकमिच्छन्ति । सँस्कर्तुम् ॥ ५८ ॥ न पश्यति सहस्राक्षो
चतुरं चञ्चलत्यश्वा मन्दं दन्द्रमति द्विपाः । हक्सहस्त्रं कृतार्थयन् ॥ ५६ ॥ रम्यं चकम्यते स्त्रैणं सर्वोऽसिन पम्फुलहुणः॥५९॥ सहस्राक्ष इन्द्रो दृक्सहस्र लोचनसहस्रं कृतार्थयन् कृतार्थ. | अस्मिन् पुरे चतुरं धौरितकादिगतिबन्धुरं यथा स्यादेव-55 20 माचक्षाणः सन्निह पुरे कांस्कान् रथान् कांस्कान् भटान् पत्तीन् | मश्वाश्चञ्चलति कुटिलं चलन्ति । वल्गन्तीत्यर्थः । यलुबन्तः।
कानश्वान् कानिभांश्च न पश्यति ? किन्तु सर्वानपि गजादीन् । तथा द्विपा गजा मन्दं सलीलं यथा स्यादेवं दन्द्रमति कुटिलं सर्वोत्कृष्टगुणैर्निरुपमत्वेनादृष्टपूर्वदर्शनात् खमक्षिसहस्रं सफलं गच्छन्ति । तथा स्त्रैणं स्त्रीसमूहो रम्यं सलीलमन्धरं यथा स्यादेवं मन्यमानः सहस्राक्षः सतर्ष पश्यतीत्यर्थः । एतेनात्र चतुरङ्ग- चङ्कम्यते कुटिलं गच्छन्ति । एवं च न केवलमश्वादीनामत्कृष्टबलसंपद्विशेष उक्तः ॥
गुणत्वं किन्वस्मिन् सर्वोऽपि घटपटादिः पदार्थः पम्फुलतोऽति-60 8 कांस्कान् । काँस्कान् । इत्यत्र "द्विः कानः कानि सः"११ शयेन फलन्तोऽतिविलसन्तो गुणाः सौन्दयोदयो यस्य स पम्फुलइति सोऽन्तादेशोऽनुखारानुनासिको च पूर्वस्य ॥ द्विरिति किम्?
दुणोऽस्ति । सर्वमप्यत्र वस्तु गुणोत्कृष्टमित्यर्थः ।। ५९ ॥ कान् कान् ॥ ५६ ॥
दूरं दन्द्रमितच्छायान् सदा पम्फुलितांस्तरून् । रत्नसंकरसंस्स्कारि त्वष्टा पश्येदिदं यदि। | खचङ्कमणकन्याश्च चञ्चर्यन्तेऽत्र कौतुकात् ॥ ६०॥ संस्स्कर्तुं स्वःपुरी कं कमुपस्कारं न चिन्तयेत् ५७ ख आकाशे कुटिलं कामन्तीत्येवंशीला "द्रमक्रम" [५.२. 65
४६.] इत्यादिना ने खचमणा विद्याधरादयस्तेषां कन्या बालिका 30 रत्नानां नानाजातीयानां मणीनां संकरो मेलकतेन संस्कारः
अत्र पुरे वर्तमानांस्तरुनुपवनदुमान् कौतुकाचर्यन्ते माऽस्मान् शोभातिशयो विद्यते यत्र तद् रमसंकरसंस्कारीदं पुरं त्वष्टा
जनश्चौर्य इत्यपवादीदिति प्रच्छन्नगत्या गर्हितं विचरन्ति । यतो देववर्धकिर्यदि पश्येत् तदा स्वःपुरीममरावतीं संस्कर्तु विशेष्टुं कं
दूरमनिकटं यथा स्यादेवमत्युन्नतत्वाद् दन्द्रमिता कुटिलं गता कमुपस्कार प्रयत्न न लिन्तयेत् ? किन्तु येन येन प्रयत्नेन स्व:
छाया येषां तांस्तथा वनाधिष्ठायकदैवतविशेषप्रभावात् सदा 70 पुर्यतत्पुरसदृशी स्यात् तं तं सर्वमपि परिभावयेदित्यर्थः । एते. पम्फुलितानत्यर्थ फलितान् । एतेनात्रलतरूणां छायाफलादिना 36 नास्य खःपुरीसकाशादप्यधिकं रम्यत्वमुरुम् ॥ ५५ ॥ खवृक्षेभ्योऽप्यस्युत्कृष्टतोक्का ॥ ६॥
mammam
mom
Amwwwm