Swopagnyashabda maharnavnyas Bruhannyasa Part 1

Author(s): Hemchandracharya, Lavanyasuri
Publisher: Jain Granth Prakashak Sabha

Page 446

१०४
द्वितीयपरिशिष्टे श्रीअभय तिलकगणिविरचितविवृतिविभूषिते
mam
Ammammam
. राज्ञां यशोभिस्तच्छेवतं यच्
कृतिभिल्यैः । अन्तरतिभिः। कल्यैलजत्रैः। फलदैछपरम्। , श्वेतं न कदाऽप्यभूत् ॥ ४३ ॥ | खजैत्रैछफलदैः । इत्यत्र "रः कख०" [५] इत्यादिनाङ्कायौ वा। अस्मिन् पुरे वाक्छूरान वाचा सुभटान् महावादिनो वीक्ष्य | पक्षे-प्रीतः कलिः । कलिः खिन्नः । धर्मः प्रोतः। खिन्नः स वाक्पतित्वेन सर्वत्र प्रसिद्धो वाक्पतिरपि वृहस्पतिरप्य- | फलितः ॥ ४५ वाक्शिरा लज्जया नीचैर्मूर्धा स्यात् । संभवानेऽत्र सप्तमी।
स्वयम्भूश्श्रीपतिः शम्भुस्सूर्यः सोमषडाननः। 40 अत्रत्यविदुषां वास्पतेरप्यतिमात्रं वाग्मित्वादिदमहं संभावया-1 : मीत्यर्थः । तथा यद् वस्तु कजलव्योमादि सदा कृष्णत्वेन । नृपः षट्चक्रभृत्तुल्यैरस्थान्तस्स्थापिता सुराः ४६ कदापि श्वेतं शुभ्रं नाभूत् तदप्यत्र राज्ञां वनराजादीनां यशोभि- नृपैर्वनराजादिभिर्महाधार्मिकत्वादस्य पुरस्यान्तर्मध्ये धर्मार्थरतिबाहुल्याच् श्वेतमभूत्। कविरूद्ध्या हि यशः श्वेतं वर्ण्यते ॥४३ कारितनव्यप्रासादेषु वयंभूर्भगवानईन् ब्रह्मा च । श्रीपतिर्विष्णुः।
शंभुहेरः । सोमश्चन्द्रः । सूर्यो रविः । षडाननः स्कन्दश्च । एते 10 वषट्छौषट् शान्तिकृतां वाक् श्योतति सुधामिह ।!
९ | सुरा देवाः स्थापिताः। किंभूतैः? पण्णां चक्रभृतो मान्धात (१)45 अप्छायिदेवो नाशायी पश्यञ् श्रियमिहागताम् ॥
"" | धुन्धुमार (२) हरिश्चन्द्र (३) पुरूरवो (४) भरत (५) कार्तवीर्याइह पुरे शान्तिकृतां नगरादिक्षुद्रोपद्रवमार्याद्युपशान्तिविधा- (६) ख्यानां समाहारः षट्चक्रभृत् । बलसैन्यादिना तेन तुल्यैः॥ यिनां द्विजानाम् । वषट्-ौषट्शब्दावव्यये मन्त्राक्षरे इन्द्राहुतौ स्वयंभूदश्रीपतिः। सोमषडाननः । शंभुस्सूर्यः । अन्तस्स्था
वर्तते । शान्तिकर्मार्थाग्निकारिकादिविधानकाले वषट्-श्रौषड्पा पिताः । इत्यत्र “शषसे शषसं वा" [६] इति वा शषसाः॥ पक्षे। 18 वाक् वाणी सुधामिव सुधां श्योतति स्रवति। मार्याद्युपद्रवोच्छेद
श्रीपतिः शंभुः । नृपैः षट् । सूर्यः सोमः ॥ ४६॥ 50 करवेनात्याहादकत्वात् । एतेनास्य पुरस्य निरुपद्रवत्वमुक्तम् । तथा श्रियं लक्ष्मीदेवीमिह पुर आगतां पश्यन् सन्नप्सु जलेषु
कारिभिः। शेत इत्येवंशीलोऽप्छायी स चासो देवश्चाप्छाथिदेवोऽब्धिशयनः | तैस्तैस्थ? रिहाश्वानां रसति व्यथितेव भूः ॥४७॥
श्रीयति पशायी नाब्धिशयनः संभाव्यते। प्रस्तावादन संभा- इह पुरेऽश्वानां तैस्तैः । अनेकरित्यर्थः । थट्टैः समूहैः कृत्वा 20 व्यत इत्यध्याहार्यम् । श्रियोऽत्रागमनात् समुद्रे तद्वियोगे निद्राया | भू रसति शब्दायते । कीदृशैः ? निस्तन्द्रनिरालस्यैस्तेजस्विभिारेअभावाच्छीपतिरप्यत्रागत इति संभाव्यत इत्यर्थः ।। त्यर्थः । चञ्चलैर्जात्ययस्वभावेन चपलैः । छेकैः सुशिक्षितत्वेन 55 वाक्छूरान् अवाक्शिराः । तच्छ्रुतम् यच्श्वेतम् । वषट्छौषट्
गतिपञ्चककरणदक्षैरत एव टीकमान ह्यालिकादौ वल्गद्भिरत
एव च ठकाराकारखुरैर्भूम्या हननेन ठकारं भूपृष्ठे कुर्वन्तीयेश्रौषट् शान्ति । अप्छायि अप्शायी । इत्यत्र “प्रथमाद्” [४ |
वंशीला ये तैष्ठकारिभिः । उत्प्रेक्ष्यते-व्यथितेव पीडितेव । इत्यादिना वा छः । प्रथमादिति किम् ? पश्यन् श्रियम् ॥
अन्योऽपि हि व्यथावान् रटति । भुवश्च पीडासंभावनाश्वखुरा25 अधुटीति किम् ? वाक् श्च्योतति ॥ ४४ ॥
घातात् । तैस्तैरित्यत्र वीप्सायां द्विरुक्तिः । वीप्सा चात्र थट्टगत-60 अस्यान्तकृतिभिकल्यैलजैत्रैछफलदैछपरम्। वहुत्वगुणेनैव ॥ धर्मः प्रीतः कलिः खिन्नः फलितः सम्मनोरथः॥| निस्तन्दैश्चञ्चलैश्छेकैष्टीकमानेष्ठकारिभिः । तेस्तैः । निस्तन्द्रैः ।
। तैस्थट्टैः । इत्यत्र “चटते." [७] इत्यादिना शषसाः ॥४७॥ अस्य पुरस्यान्तर्मध्ये कल्यैर्दान-शील-तपः-स्वाध्यायादिभि- । धर्मक्रियाभिः कृत्वा परमतिशयेन धर्मः प्रीतः प्रहृष्टः । विजृ. गायस्तारं वहंश्छायां बजंश्चारु वधूजनः। 30 म्भित इत्यर्थः । अत एव कलिः पापयुगं खिन्नः संतप्तः । अत दृश्यतेऽस्मिष्ठको यूनां कुर्वष्टलतमं मनः ॥ ४८ ॥ 65
एव च सन्मनोरथः सतां साधूनां मनोवाञ्छा फलितः सिद्धः । अस्मिन् पुरे धूजनी यूनामेव ठकश्छलक इव दृश्यते। किंभूतैः सद्भिः? खजैजैतार एव प्रज्ञाद्यणि [७.२.१६४] । कीटक् सन् ? तारं तारस्वरं यथा स्यादेवं गायन् विप्रलम्भादि
जैत्राः । खानामिन्द्रियाणां जैत्रा वशीकारिणस्तैः । अत एव प्रधानमीतीरुचारयंश्छायां रूपलावण्यकान्तिवेषादिकृतशोभांवहन - पुण्यहेतुत्वेन कृतं पुण्यमस्त्येषु तैः कृतिभिः। अत एव फलं धारयंश्चारु सलील ब्रजन्नत एवं यूनां तरुणानां मनश्चित्तं टलति खर्गापवर्गादिकं ददति ये तैः फलदैः ॥
विक्लवीभवति। अचि प्रकृष्ट तमपि च-टलतमं स्मरातिरेकादति-70
MamAAA Aw
IMAM
Armaanam
Anamnam