________________
પ્રતિકાવ્યો
“ૌતમ”.
સ્વરૂપ
“Parody, in the strict meaning of the word, implies a comic imitation of a serious poem” એનસાઈકલોપીડિયા બ્રિટાનિકામાં આપેલી Parodyની આ વ્યાખ્યા આપણું “ પ્રતિકાવ્ય'ના રૂઢ અર્થને ખૂબ જ મળતી આવે છે. ક્રિસ્ટોફર સ્ટેનની પેરડી માટેની વ્યાખ્યા આથી વિશાળ અર્થમાં છે. આ બંને પ્રમાણભૂત વ્યાખ્યાઓ પરથી એક વાત તો સ્પષ્ટ જ છે કે પેરડી' એ અનુકરણ હોઈ મૂળકાવ્ય જેવું સ્વયંભૂ નથી, ન હોઈ શકે.
"Admiration and laughter are the essence of the act or art of parody” આર્થર સીમસે તે અહીં વિડમ્બનાનો ઉલ્લેખ સરખેય નથી કર્યો, ઊલટું, એને મતે, સંભાવના અને વિનોદ એ બે પિરી'નાં મૂળત છે. “Reverence might seem a strange quality to require of a parodist, yet it was an instinct of the best of them.” સર એ. સીમેનનું આ કથન પણ મૂળકૃતિ અને એના કર્તા માટેના આદર પર ભાર મૂકે છે. “Parody is concerned with "poetry and preferably with great poetry;" parody therefore must be " a delicate ground, off which the profane and vulgar should be carefully. warned;" Parodist knows “how far to go." He must be friends with the Gods, and worthy of their company before taking these pleasant liberties with them." .342 34182 5447 કરો “પેરડી” અને “પેરડીસ્ટ”નું ખરું કર્તવ્ય બતાવતાં નીચે પાદનોંધ મૂકી પિતાનું વક્તવ્ય વધુ સ્પષ્ટ કર્યું છે. There are of course, false gods in Poetry. ભાવ ભયો'તાં. ભક્ત-ભાવનું મહત્વ જ્ઞાનથીએ વધારે છે. સમજ્યા, શાસ્ત્રીજી મહારાજની આંખ લાલ થઈ એમના મુખ ઉપર ઉગ્રતા છવાઈ. શાસ્ત્રી ગભરાયા ને એમણે મહારાજના પગ આગળ પડતું મૂકયું. “ મહારાજ ! ક્ષમા કરો.” એ કરગરવા લાગ્યા.
સ્વામીએ કલ્યાણનાં ધડ અને શિર એકઠાં કરી ફરી એને સજીવ કર્યો. કલ્યાણ હાથ જોડી ઊભા રહો.
ફરી આવું કરશે નહિ.” મહારાજે શાસ્ત્રીને આજ્ઞા કરી.
બેટા. કલ્યાણ ! તું જગતનું કલ્યાણ કરવા સર્જાયો છેપ્રભુ તને સહાય કરશે.” કલ્યાણને માથા ઉપર હાથ મૂકી એમણે આશીર્વાદ દીધે. કલ્યાણે હાથ જોડી માથું નમાવ્યું.
જગતના કલ્યાણ કલ્યાણને પરમ યોગશકિત મળી.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
