________________
લે. ૧ ]
નામાન્તરી અને વિષયવૈવિધ્ય
G
યાદેાહન ( પૃ. ૧૨૧-૧૨૩ અને ૩૦૨-૩૦૬) અને એને ઉપેાદ્ધાંત ( પૃ. ૮૨-૮૩ ).૧
નામકણૅ ‘ તપા ′ ગુચ્છનાં તે। શું પણ મેં જે અન્ય ગચ્છાદિનાં પ્રતિક્રમણુસૂત્રેા જોયાં છે તેમાં એક્રેમાં એના પ્રણેતાએ પેાતાની કૃતિનું નામ દર્શાવ્યું નથી. કહે છે કે ઋગ્વેદમાં ઋગ્વેદનું નાસ નથી. જૈન ગ્રન્થામાં પણ એવા કેટલા યે શ્રન્થા છે જેમાં તેનાં નામ નથી. ઉદ્દારકને નામ ચેાજવાની આવશ્યકતા જણાય. સંકલનાકારને તેમ જ વિશેષતઃ જે કૃતિએ અનુષ્તાનમાં કામમાં લેવાતી હાય તેની વિધિ સૂચવનારને તે નામનિર્દેશ કરવા જ પડે એમ સામાન્ય રીતે કહી શકાય. રેટલીક વાર કૃતિની નકલ કરનારે એ ઉતારનાર લહિયાએ તે કૃતિનું નામ લખ્યું હેાય છે. પ્રસ્તુતમાં કયા સૂત્ર માટે કાણે પ્રથમ નામ પાડ્યું તે જાણવા માટે ક્રાઇ સાધન મળે
તેા મળ્યું નથી. જે સૂત્રનું પાય નામ હાય એનું સંસ્કૃત નામ જેને યાજવું હાય તે યાજે છે. આમ પ્રાકૃત સૂત્રાનાં ભૂખે નામેા જોવાય છે. જેમણે સૂત્ર ઉપર વિદ્યુતિ, વૃત્તિ, વિવરણુ ટીકા ટ્રુ ખાલાવમાધ જેવું લખાણુ કર્યુ હોય તેમને પણ તે સૂત્રનું નામ ચૈજવું પડે આને લઈને કેટલાંક મૂત્રાનાં વિવિધ નામેા યેજાયાં છે. એ પૈકી જે જે મારા જાણવામાં આવ્યાં તેને આ લેખમાં મે નિર્દેશ કર્યો છે. કર્યું નામ કેટલું પ્રાચીન છે – સૌથી પ્રથમ કઈ કૃતિમાં છે તે ખાખત અહીં નહિ વિચારતાં ઉપેદ્ધાતમાં તેમ કરવાની મારી ઈચ્છા છે.
૧. આ લેખના શીર્ષકને બાદ કરતાં બાકીનું આટલે સુધીનું લખાણું ‘અણુ ' ( વર્ષ ૧, અં. ૩-૪)માં છપાયેલા મારા લેખને પ્રારભિક અંશ છે.
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
