________________
લે. ૪].
શબ્દાલંકારો અને અર્થાલંકારે
૧૦૭
૨૧૯
રૂપક
૩૪
મુદ્રા
પઘાંક અલંકાર | પદ્યાંક
અલંકાર ૯ ૧૩, ૧૪ 'ઉપમા ! ૧૧
ઉદાત્ત અને ૨૫
કારક-દીપક ૭,૧૮,૧૯,૨૬
રત્નાવલી અને ૩૬
૫,૧૯ અને ૩૫ ૧૫ અને ૧૯ વ્યતિરેક
પરિણામ ૧ અને ૧૦ કાવ્યલિંગ
૨૨ અને ૩૩ સ્વભાવોક્તિ ૨૫ અને ૨૯ વિશક્તિ | ૨, ૮ અને ૧૯ ક્રમ ૬ અને ૮
પરિકર ! " - આ ઉપરથી જોઈ શકાશે કે ચાર પદ્યો ઉપમા અલંકારથી અને પાંચ રૂપક અલંકારથી વિભૂષિત છે. એ બંને અલંકાર અંગેના ઉપમેય અને ઉપમાને પદ્યપૂર્વક હું નીચે પ્રમાણે દર્શાવું છું –
- ઉપમા પઘાંક ઉપમેય ઉપમાન | પઘાંક ઉપમેય ઉપમાન
૯ સંસ્થાન કુંભસ્થલ ૧ ૪ દાંતની પંક્તિ રૂપાનીપાટ ૧૩ મુખ
ચન્દ્ર | ૨૫ ચારૂ પક હંસ ૧. ઉપમાનાં પાંચ ઉદાહરણ છે. ૨. આમાં કારક-દીપકનાં બે ઉદાહરણ છે. ૩. આમાં “પરિણામ અલંકારનાં બે ઉદાહરણ છે.
પઘાંક ઉપમેય
૭ અજ્ઞાન ૧૮ મેહ ૧૦ આંગણું ૨૫ ગતિ
રૂપક ઉપમાન | પદ્યાંક ઉપમેય અન્ધકાર ૨૬ માત્ર રજા ૩૬ (બંધાતુ) કર્મ
બે ધાયેલું , હંસલી |
ઉપમાન
લતા રજ મલ
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
