________________
અનુયોગગણાનુજ્ઞાવસ્તક / “અનુયોગાનુજ્ઞા' દ્વાર / સ્તવપરિજ્ઞા / ગાથા ૧૧૧૧ ઉત્તમભૃતરૂપ કષ-છેદ-તાપથી પરિશુદ્ધ એવું આગમ જેમ વ્યાખ્યય છે, તેમ ઉત્તમઢુતરૂપ બીજું શું વ્યાખ્યય છે? તે બતાવીને હવે દૃષ્ટિવાદાદિમાંથી ઉદ્ધત એવી ૨૦૦ ગાથાથી કંઈક અધિક પ્રમાણવાળી સ્તવપરિણાનું ગ્રંથકાર શ્રી હરિભદ્રસૂરિ મહારાજા કંઈક વિસ્તારથી વર્ણન કરે છે –
ગાથા :
एअमिहमुत्तमसुअं आईसद्दाओ थयपरिणाई ।
वणिज्जइ जीए थओ दुविहो वि गुणाइभावेणं ॥११११॥ અન્વયાર્થ :
રૂદ અહીં=લોકમાં, આ=કષ-છેદ-તાપથી પરિશુદ્ધ એવું આગમ, ઉત્તમકુમં ઉત્તમશ્રત છે. મો - મરિ' શબ્દથી–ઉત્તમશ્રતરૂપ આગમના ગ્રહણમાં પ્રાપ્ત એવા મારિ' શબ્દથી, થથરિપUર્ડિસ્તવપરિજ્ઞાદિ (ગ્રહણ કરાય છે,) ની=જેમાં=જે ગ્રંથપદ્ધતિમાં, ગુરૂમાવેdi ગુણાદિભાવથી=ગૌણમુખ્યભાવથી, સુવિદો વિ થો-દ્વિવિધ પણ સ્તવ વUTબ્બરૂ વર્ણવાય છે, (એ સ્તવપરિજ્ઞા છે.) ગાથાર્થ :
લોકમાં કષ-છેદ-તાપથી પરિશુદ્ધ એવું આગમ ઉત્તમદ્ભુત છે, અને ઉત્તમ વ્યુતરૂપ આગમના ગ્રહણમાં પ્રાપ્ત એવા ‘માવિ' શબ્દથી સ્તવપરિજ્ઞાદિ ગ્રહણ કરાય છે. જે ગ્રંથપદ્ધતિમાં ગૌણમુખ્યભાવથી બંને પણ પ્રકારનો સ્તવ વર્ણવાય છે તે ગ્રંથપદ્ધતિ સ્તવપરિજ્ઞા કહેવાય છે. ટીકાઃ ___ एतदिहोत्तमश्रुतमुत्तमार्थाभिधानात्, आदिशब्दाद् द्वारगाथोक्ताः स्तवपरिज्ञादयः प्राभृतविशेषा गृह्यन्ते, केयं स्तवपरिज्ञेत्याह-वर्ण्यते यस्यां ग्रन्थपद्धतौ स्तवः द्विविधोऽपि द्रव्यभावरूपः गुणादिभावेन गुणप्रधानरूपतयेति गाथार्थः ॥११११॥ ટીકાર્ય :
અહીં=લોકમાં, આ=ગાથા ૧૧૧૦માં બતાવ્યું એ પ્રકારનું તાપશુદ્ધ આગમ, ઉત્તમૠત છે; કેમ કે ઉત્તમ અર્થનું અભિધાન છે=ઉત્તમ એવા અર્થોને કહેનાર છે. “મરિ' શબ્દથી–ઉત્તમભૃતરૂપ આગમના ગ્રહણમાં પ્રાપ્ત એવા 'રિ' શબ્દથી, દ્વારગાથોક્ત=૧૦૨૧ રૂપ દ્વારગાથામાં કહેવાયેલ, સ્તવપરિજ્ઞાદિ પ્રાભૃતવિશેષો ગ્રહણ કરાય છે. આ સ્તવપરિજ્ઞા શું છે ? એથી કહે છે – જે ગ્રંથપદ્ધતિમાં ગુણાદિભાવ વડે-ગુણપ્રધાનરૂપપણા વડે, દ્રવ્ય અને ભાવરૂપ બે પ્રકારનો પણ સ્તવ વર્ણવાય છે, તે ગ્રંથપદ્ધતિ સ્તવપરિજ્ઞા છે, એમ અન્વય છે, એ પ્રમાણે ગાથાર્થ છે. ભાવાર્થ :
ગાથા ૧૧૧૦માં કહ્યું એવું તાપશુદ્ધ આગમ ઉત્તમકૃત છે; કેમ કે મોક્ષના કારણભૂત એવા ઉત્તમ પદાર્થોને કહેનારું છે. અહીં કષ-છેદ-તાપથી શુદ્ધ આગમને ઉત્તમãત કહ્યું, તેથી પ્રશ્ન થાય કે ઉત્તમદ્યુત
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
