________________
સાયિકુંડ ઈતિહાસતત્વમહોદધિ આ. શ્રીવિજયેંદ્રસૂરિજી વગેરેએ તેને ટેકો આપે છે. એટલે આ મત સંશોધિત મતરૂપે વધુ વિશ્વાસપાત્ર બનતું જાય છે. - હવે આ વિષયમાં તેઓની જે જે વિચારણા કે તર્કશું છે તેને આપણે પ્રથમ તપાસી જઈએ, જેથી તેઓનું મંતવ્ય સમજી શકાય અને આપણે વિચારકળાનો વિકાસ થાય.
[૧] ડૉ. યાકોબીએ Sacred Books of the East પૂર્વનાં પવિત્ર પુસ્તકે” એ નામની ગ્રંથમાળાના બાવીશમા મણુકામાં આચારાંગસૂત્ર” અને “કલ્પસૂત્રને અંગ્રેજી અનુવાદ છપાવ્યું છે. તેની પ્રસ્તાવનાને સાર આ પ્રમાણે છે:
જૈનધર્મની ઉત્પત્તિ અને વિકાસની બાબતમાં કેટલાએક વિદ્વાનો આજે પણ ભૂલ કરે છે તે ઠીક નથી. જેને સાહિત્ય વિશાળ છે. તેમાં ઈતિહાસનાં સાધને પુષ્કળ છે, જૈન આગમે પ્રાચીન છે, જે સંસ્કૃત સાહિત્યકાળ પહેલાનાં છે. ઉત્તરીય બોદ્ધોનાં સૌથી પ્રાચીન ગ્રંશેના સમકાલીન છે.
હવે બૌદ્ધોના એ ગ્રંથે જે બુદ્ધ અને બૌદ્ધધર્મને ઇતિહાસ તૈયાર કરવામાં સાચાં સાધનરૂપે સ્વીકારાયાં છે તે તે જ કેટિનાં જેનેનાં પવિત્ર પુસ્તકે તેમના ઈતિહાસનાં પ્રામાણિક સાધન તરીકે શા માટે ન સ્વીકારી શકાય? તે સમજી શકાતું નથી. ઘણા વિવેચકે જેનધર્મની ઉત્પત્તિ તથા સ્થિતિને ખોટી રીતે રજુ કરે છે. કારણ કે તેઓની. દષ્ટિ જેનધર્મ એ બૌદ્ધધર્મની શાખા છે, એવા અનુમાનથી કલુષિત થયેલી છે અને થતી જાય છે. હું એ મિથ્યાભ્રમને
