________________
ક્ષત્રિયકુંડ આ જ કારણે ત્રિશલા રાણી “વિદેહદત્તા નામથી અને તેમના પુત્ર ભગવાન મહાવીર “વૈદેહદત્ત બિરુદથી પ્રસિદ્ધિ પામ્યા છે. ત્રિશલા રાણીની ભત્રીજી જયેષ્ઠા પણ “ફઈની પાછળ ભત્રીજીના ન્યાયે ત્રિશલા રાણીની જ પુત્રવધૂ બનેલી છે. મગધરાજ શ્રેણિકની પત્ની ચિલણું વિદેહકન્યા તરીકે અને તેને પુત્ર કેણિક “વૈદેહી પુત્ર” તરીકે પ્રસિદ્ધ છે. ગુપ્તવંશી રાજા ચંદ્રગુપ્તની પત્ની કુમારદેવી “લિચ્છવી કન્યા” તરીકે અને સમ્રાટ સમુદ્રગુપ્ત “લિચ્છવી દૌહિત્ર” તરીકે વિખ્યાત છે.
આ નામો અને બિરદનું મૂળ કારણ તત્કાલીન વિદેહદેશની ઉત્તમતા જ છે, માટે ત્રિશલા રાણીનું વિદેહદત્તા એવું નામ છે તે યથાર્થ જ છે.
૧૫. ભગવાન મહાવીરઃ જ્ઞાતક્ષત્રિય સિદ્ધાર્થ રાજાની પત્ની ત્રિશલા રાણએ ચિત્ર શુદિ ૧૩ની મધ્યરાતે ભ૦ મહાવીરસ્વામીને જન્મ આપ્યો. “આચારાંગસૂત્ર” “કલ્પસૂત્ર” અને “આવશ્યક ચૂર્ણિમાં ભગવાનનાં ૧ વર્ધમાન, ૨ શ્રમણ અને ૩ શ્રમણ ભગવાન મહાવીર એમ ત્રણ સાર્થક નામ સૂચવ્યાં છે. ૨૭
વળી તે જ સૂત્રોમાં ભગવાનનાં ૧ જ્ઞાત, ૨ જ્ઞાતપુત્ર, ૧૩ જ્ઞાતકુલ નિવૃત (જ્ઞાનકુલચંદ્ર), ૪ વિદેહ, ૫ વૈદેહદત્ત, ૬ વિદેહ જાત શરીરી, અને ૭ વિદેહસુકુમાલ વગેરે બિરુદે આપ્યાં છે. “કલ્પસૂત્રમાં જ્ઞાતકુલ નિવૃતને સ્થાને જ્ઞાનકુલચંદ્ર પાઠ છે. આમાંનાં પહેલાં ત્રણ વિશેષણે પિતાપક્ષનાં છે, પછીનાં ત્રણ વિશેષણે માતાપક્ષનાં છે અને છેલ્લું વિશેષણ
