________________
ક્ષત્રિયકુ
રાજાઓનું વંદન, ગંગા પાર કરતાં નાવમાં સુટ્ઠષ્ટ્રના ઉપસ, (ભૃણાક સન્નિવેશ) રાજગૃહીના નાલંદા પાડામાં બીજી ચામાસુ, કેલ્લાગ સન્નિવેશમાં ચામાસી પારણું વગેરે વગેરે. ૨૯
ક
ભગવાને જુદી જુદી નદીઓને અનેકવાર વટાવી છે. વૈશાલીમાં ૧૨ ચામાસાં,૩૦ અને રાજગૃહીમાં ૧૪ ચામાસાં થયાં. ત્યાં જતાં આવતાં અવારનવાર ગંગા પાર ગયા હતા, પણ તેનીચે પૂરી નોંધ મળતી નથી. એટલે ગંગા તટ ભગવાનના પચિહ્ના ટ્રૂખી પુષ્પ સામુદ્રિકનું આગમન, અસ્થિકગ્રામ પાસે વેગવતી નદી, સ્વણુ વાલુકાને કાંઠે વજ્રપતન, ગંગા પાર કરતાં સુષ્ટ્રના ઉપસર્ગ', ગડકી નદીનું નાવથી ઉલ્લંઘન ઈત્યાદિ વિશેષ ઘટનાએ સિવાય નદીઓનાં નામા નોંધાયાં નથી.
ભગવાન સુરભીપુરથી રાજગૃહી જતાં નાવવડે ગગા નદીને ઊતયા હતા અને ત્યાંજ તેમને પુષ્પ જ્યાતિષી મળ્યો હતા. ગંગા ઓળંગવાને આ એક જ પ્રસંગ નોંધાયા છે પણ આથી એમ ન કહી શકાય કે, ભગવાન આની પહેલાં કે પછી ગંગા નદીને ઊતર્યો જ નથી. કેમકે ભગવાને અનેક વાર ગંગા પાર કરી છે એ ચોક્કસ ખીના છે.
અહી ૫૦ કલ્યાણવિજયજી મ॰ માને છે કે, ભગવાન ગંગા પાર કરી બીજી ચોમાસુ રાજગૃહી પધાર્યા, તે પહેલાં તેમણે ગંગાને એાળંગી નથી. ત્યાં સુધી તે ગગાની ઉત્તર ઉત્તરમાં વિયા છે અને એ જ હિસાબે ગંગાની ઉત્તરે વૈશાલી પાસે ક્ષત્રિયકુંડ હાવાનું સિદ્ધ થાય છે વગેરે વગેરે.
