________________
મા ઉક્ત વર્ણન સાથે મેળ ખાય છે વગેરે વગેરે.
[ જે. સા. સં. ખંડ ૧, અં. ૪, પૃ. ૨૧૮-૧૯ ] એકંદરે છે. હાલે એમજ માને છે કે વૈશાલી; મલ્લાગ સરિઝ એ જ ક્ષત્રિયકુંડ છે, વાસુકુંડ તેના અવશેષરૂપે હયાત છે.
( પં. શ્રી કલ્યાણ વિજયજી મહારાજ “શ્રમણ ભગવાન મહાવીરમાં જણાવે છે, તેને સાર આ પ્રમાણે છે:
ભ૦ મહાવીરનો જન્મ લછવાડ પાસે ક્ષત્રિયકુંડમાં થયે, આ પરંપરાને હું સાચી માનતું નથી, તેનાં નીચે સુજબ અનેક કારણે છે:
(૧) સૂત્રોમાં ભ૦ મહાવીર માટે વિવિધ વિશે વિહા તીર્ણ વાણા ત ક પાઠ છે.
અને “સાલીએ” નામ મળે છે. આથી માનવું પડે છે કે, ભગવાનનું જન્મ સ્થાન વિદેહમાં વૈશાલીના પરારૂપે હતું.
(૨) ક્ષત્રિયકુંડના રાજપુત્ર જમાલીએ ૫૦૦ રાજપુત્ર સાથે જૈન દીક્ષા લીધી હતી, તેથી નક્કી છે કે ક્ષત્રિયકુંડ મોટું નગર હતું. છતાં ભ૦ મહાવીર અહીં એક પણ ચોમાસું હ્યું હોય એ ઉલ્લેખ મળતું નથી. કારણ કે, ભ૦ મહાવીરે વૈશાલીના વાણિજયગામમાં ૧૨ ચોમાસાં કર્યા ત્યારે ક્ષત્રિયકુંડ અને બ્રાહ્મણકુંડ તેની પાસેનાં પરાં હતાં. તેથી તેને ઉક્ત બારે માસાને લાભ મળે હતું. આ સ્થિતિમાં ખાસ ક્ષત્રિયકુંડમાં મારું કે વિહાર ન કર્યો હોય અને શાસ્ત્રમાં તેનો ઉલ્લેખ ન થયો હોય એ સ્વાભાવિક છે.
