________________
ક્રની ઉત્તર પ્રકૃતિઓ
૨. શ્રુતજ્ઞાનાવરણીય (૨) ૩. અવધિજ્ઞાનાવરણીય (૩) ૪. મનઃપવજ્ઞાનાવરણીય (૪) ૫. કેવળજ્ઞાનાવરણીય (૫)
૧૧૧
મતિજ્ઞાનાવરણીયમાં ૩૩૬ પ્રકાર અને ચાર પ્રકારની ઔષાતિકી, વૈનયિકી, કાર્મણિક્રી અને પાણિામિકી બુદ્ધિના સમાવેશ કરતાં ૩૪૦ ભેદ થાય છે. (જુએ. પૃ. ૮૮-૯૦) શ્રુતજ્ઞાનાવરણીય કર્મમાં ભણવું ભણાવવું ન આવડે, વાંચવા સાંભળવા પર રુચિ ન થાય અને ભણેલ ભૂલી જવાય, અભ્યાસ થાય નહિ વગેરેના સમાવેશ થાય છે. બાકીના ત્રણ જ્ઞાનના આવરણા સ્પષ્ટ છે. જ્ઞાનના કુલ ૫૧ ભેદ થાય છે. જ્ઞાનાવરણીય કર્મને આંખના ‘પાટા' સાથે સરખાવેલ છે. આંખમાં જોવાની શક્તિ છે, પણ તેની આડા કપડાને પાટો બાંધવાથી તેની જોવાની શક્તિ મીંચાઈ જાય છે, તેવા જ્ઞાનાવરણીય કર્મના સ્વભાવ છે.
જ્ઞાનાવરણીય કર્મ ધાતીકર્મ છે, આત્માના મૂળ ગુણુના ઘાત કરનાર છે. એમાં પણ કેવળજ્ઞાનાવરણીય સર્વઘાતી છે, જ્યારે આકીના ચારે આવરણરૂપ કર્યાં દેશઘાતી છે. આ પાંચ ભેદ સમજવા માટે પાડેલા છે, બાકી તે પ્રત્યેક પ્રાણીના જ્ઞાનાવરણીય કર્મની તરતમતામાં ઘણા ભેદ પડે છે. આ રીતે પ્રથમ ઘાતી કર્મ જ્ઞાનાવરણીય કર્મ સંબંધી વિચાર કર્યાં. હવે ખીજા કર્મ તરફ્ વિચારણા આગળ ધપાવીએ.
૨. દનાવરણીય ક્રમ`ની ઉત્તર પ્રકૃતિએ દર્શન' એટલે?—
જ્ઞાનાવરણીય કર્મને સમજવા માટે જેમ પ્રથમ જ્ઞાનને સમજવા પ્રયત્ન કર્યા હતા તેમ દર્શનાવરણીય કર્મને સમજવા માટે પ્રથમ દર્શનને સમજીએ.
કાશમાં ‘દર્શન' શબ્દના ૨૭ અર્થા આપ્યા છે. દર્શીનના
