________________
પ્રકરણ નવમું,
પ્રકીર્ણ નિયંચગતિ અને તિર્યંચા, આ કર્મને ઓળખવા માટે કોઈ કોઈ બાબતે ધ્યાનમાં રાખવા. જેવી છે. તેની નેંધ આ કર્મના પ્રાથમિક પરિચયમાં કરી લઈએ. તિર્યંચની ગતિ પાપગતિને ઉદય છે. પણ તિર્યંચગતિનું આયુષ્ય પુણ્યપ્રકૃતિ છે. આપણી સામે ઘોડે ઊભે છે. એને પદ્રિય જાતિ મળી તે શુભ, એને તિર્યંચની ગતિ મળી તે અશુભ, એને દીર્ઘ આયુષ્ય મળ્યું તે શુભ. આ તફાવતે ધ્યાનમાં રાખવા ગ્ય છે. મટબંધ અને વજ
વાષભનારા સંઘયણ (૮૬)માં જે મર્કટબંધ અને ખીલી (વા) કહેવામાં આવી છે, તે એક પ્રકારને હાડકાને ભાગ સમજ. મર્કટબંધ પણ હાડકાને અને ખીલી પણ હાડકાની. એમાં કપડાને પાટે કે લેઢાની ખીલી નથી એ વાત ધ્યાનમાં રાખવી. નિર્માણ અને સંઘયણને તફાવત
નિર્માણ નામકર્મ (૧૩૦) અને સંઘયણ (સાતમી પિંડપ્રકૃતિ)માં બહુ તફાવત છે. સંઘયણમાં તે હાડકાની શરીરની રચના કેવી હોય તેને વિચાર છે, જ્યારે નિર્માણમાં તે હાથ, પેટ પગ જ્યાં હોવા જોઈએ ત્યાં હોય તેની હકીકત છે. દેવગતિમાં સંઘયણ જ ન હોય કારણ કે સંઘયણ ઔદારિક શરીરને વિષય છે, પણ નિર્માણ નામકર્મ હેય. બંધન સંઘાતન અને અંગોપાંગ તે અલગ જ છે, એ પણ ધ્યાનમાં રાખવું. નિર્માણ અને સંસ્થાનને ભેદ
નિર્માણ નામકર્મ અને સંસ્થાન પિંડપ્રકૃતિ પણ અલગ અલગ છે. સંસ્થાનમાં આકારની જ વાત છે, જ્યારે નિર્માણમાં અવયવના
