________________
૧૯૦
જન દૃષ્ટિએ કર્મ નામકર્મની શુભ અને અશુભ પિડપ્રકૃતિઓ કેણ બાંધે?
નામકર્મમાં બહુ વિચિત્રતા છે. એ તે પ્રાણીને ખરડી નાંખે છે, એટલે એના ઘેડ વિભાગ પાડીએ તે એનાં બંધસ્થાનોની સ્પષ્ટતા થશે.
આપણે પૃ. ૧૭૩-૧૭૩માં જોયું કે નામકર્મની ચૌદ પિંડ.. પ્રકૃતિએના પેટા વિભાગમાં ૨૦ શુભ (પુણ્ય) પ્રકૃતિ છે અને ૨૩ અશુભ (પાપ) પ્રકૃતિ છે. આ શુભ પ્રકૃતિએને બંધ કરનારનાં જીવન કેવાં હોય તે પ્રથમ વિચારી જઈએ. જે પ્રાણી સરળ હૃદયવાળો અને સરળ પરિણામી હોય. સારા વિચાર અને આચારવાળો હેય. બેટા તેલમાનમાપ કરનારો ન હોય, ઋદ્ધિગારવ, રસગારવ અને શાતાગારવ વગરનો હોય, પાપભીર હોય, પરોપકારી હોય, સર્વજનપ્રિય હોય, લેકવલલભ હેય, ક્ષમાઆર્જવપરિણામી હોય તે શુભ પ્રકૃતિને બંધ કરે. એ પરભવમાં સુંદર ગતિ, સારું શરીર, પંચંદ્રિયપણું વગેરે પામે, એની ચાલવાની ગતિ સારી થાય અને એનાં અંગેપગે સુઘદ, દઢ અને આકર્ષક થાય.
અને કૂડકપટ કરનાર, લોકોને છેતરનાર, માયાકપટ કરનાર, ઉપર ઉપરથી પ્રામાણિક હોવાને દા કરનાર, પાંચે આશ્રાને કરનાર, દેવગુરુધર્મને વિરાધક, હીને આચારમાં રક્ત રહેનાર પ્રાણી અશુભ પ્રકૃતિઓ બાંધે. તેને નરકાદિ ગતિ મળે, હલકું સંઘયણ મળે, ઊંટ જેવી ગતિ મળે. એ સર્વ નીચ જીવન જીવનાર ધાંધલિયા, ધર્માભાસી કે અધર્મીને ભાગે જાય છે. આવી રીતે શુભ કે અશુભ પ્રકૃતિની વહેંચણી સમજી શકાય તેમ છે. નામકર્મની સાત શુભ પ્રત્યેક પ્રકૃતિઓ કોણ બાંધે?
અને પ્રત્યેક નામકર્મની સાત શુભ પ્રકૃતિએ પણ એવા જ પ્રકારનાં સુંદર જીવનને વહન કરનારને ભાગે જાય. સારો વ્યવહાર કરનાર, ઉચ્છવાસ નામકર્મ બાંધે. સર્વ જીવોને ધર્મ તરફ કૂચ કરાવી મોક્ષ માગે લઈ જવાની ભાવનાવાળે તીર્થંકરનામકર્મ
