________________
૧૨૮
જૈન દષ્ટિએ કર્મ હાજર થઈ જશે. એ કષાને ઓળખવાની જરૂર હોવાથી પુનરાવર્તનને ભેગે પણ પત્રક રજૂ કર્યું છે, જુઓ પૃ. ૧૨૭.
આવા પ્રકારના કષાય છે. એની સોળ પ્રકૃતિ નીચે પ્રમાણે થાય.
૧. અનંતાનુબંધી કોધ (૨૦) ૨. અનંતાનુબંધી માન (૨૧) ૩. અનંતાનુબંધી માયા (૨૨) ૪. અનંતાનુબંધી લાભ (૨૩) ૫. અપ્રત્યાખ્યાનાવરણ ક્રોધ (૨૪) ૬. અપ્રત્યાખ્યાનાવરણ માન (૨૫) ૭. અપ્રત્યાખ્યાનાવરણ માયા (૨૬) ૮ અપ્રત્યાખ્યાનાવરણ લેભ (૨૭) ૯. પ્રત્યાખ્યાનાવરણ કોધ (૨૮) . ૧૦ પ્રત્યાખ્યાનાવરણ માન (૨૯) ૧૧ પ્રત્યાખ્યાનાવરણ માયા (૩૦) ૧૨ પ્રત્યાખ્યાનાવરણ લેભ (૩૧) ર૩ સંજવલન ક્રોધ (૩૨) . ૧૪ સંજવલન માન (૩૩) ૧૫ સંજવલન માયા (૩૪) ૧૬ સંજ્વલન લેબ (૩૫)
ચારિત્રમોહનીયમાં સોળ કપાયે પછી નવ નેકષાય આવે. નોકષાય તે કષાયને ઉત્પન્ન થવામાં કારણભૂત છે. આ નેકષાય. નીચે પ્રમાણે.
૧. હાસ્ય – કારણ વગર કે સકારણ હસવાનું થાય, સ્મિત થઈ જાય, મશ્કરી સૂઝે અથવા ગમ્મત કરવાનું સૂઝે, ખડખડ હસાઈ જાય, તે સર્વને સમાવેશ હાસ્ય નામના કષાયમાં થાય છે. ભાંડચેષ્ટાને પણ આ હાસ્યમાં સમાવેશ થાય છે.
૨. રતિ–મનમાં જ આવે, અંતરચિત્તને પ્રતિબંધ થાય,
