Jain Dharmno Maulik Itihas Part 01 Tirthankar Khand

Author(s): Hastimal Maharaj
Publisher: Samyag Gyan Pracharak Mandal

Page 6

પ્રકાશકીય
(અપૂર્વ નિર્ણય) ઇતિહાસ વસ્તુતઃ વિશ્વનાં કોઈ પણ દેશ, ધર્મ, સંસ્કૃતિ, સમાજ અથવા જાતિના અતીતને જોવા - સમજવાનું એકમાત્ર દર્પણ-તુલ્ય સાધન છે. કોઈ પણ ધર્મ, રાષ્ટ્ર કે જાતિના અભ્યદય, ઉત્થાન, પતન અને પુનરુત્થાન તથા આધ્યાત્મિક ઉત્કર્ષ અને અપકર્ષમાં નિમિત્ત બનનારા લોક-નાયકોના જીવનવૃત્તનાં ક્રમબદ્ધ સંકલન, આલેખનનું નામ જ ઈતિહાસ છે. ઉદય, ઉત્થાન, પતનની પૃષ્ઠભૂમિ અને ઉત્કર્ષ તથા અપકર્ષની કારણભૂત ઘટનાઓનું નિધાન હોવાના લીધે, ઇતિહાસને માનવતા તથા ભાવિ પેઢીઓ માટે દિશા-બોધક, પથપ્રદર્શક માનવામાં આવ્યું છે. ભૂતકાળમાં સુદીર્ઘ અતીતથી લઈને વર્તમાનમાં અદ્યાવધિ કયા ધર્મ, રાષ્ટ્ર, જાતિ અથવા વ્યક્તિએ કયા પ્રશસ્ત પથ ઉપર આરૂઢ થઈ, એના ઉપર નિરંતર પ્રગતિ કરીને ઉત્કર્ષના ઉચ્ચતમ શિખર ઉપર પોતાની જાતને અધિષ્ઠિત કરી અને કોણે ક્યારે-ક્યારે, ક્યા પ્રકારની સ્કૂલનાઓ કરી, કેવા પ્રકારના કુપથ ઉપર આરૂઢ થઈ ધર્મ, સંસ્કૃતિ, રાષ્ટ્ર, સમાજ, જાતિ અથવા સ્વયંનું અધ:પતન કર્યું, રસાતલની તરફ પ્રયાણ કર્યું. ઇતિહાસમાં નિહિત આ તથ્યોમાંથી માર્ગદર્શન મેળવીને પ્રત્યેક વ્યક્તિ સમાજ અને રાષ્ટ્ર પ્રગતિના પ્રશસ્ત પથ ઉપર આરૂઢ થઈ પોતાની જાતને ઉન્નતિના ઉચ્ચતમ શિખર ઉપર પ્રતિષ્ઠિાપિત કરી સમષ્ટિનું કલ્યાણ કરવામાં સક્ષમ થઈ શકે છે. આ જ કારણથી માનવ સભ્યતામાં ઈતિહાસનું મહત્ત્વપૂર્ણ સ્થાન રહ્યું છે. ઇતિહાસ વાસ્તવમાં અતીતના અવલોકનનાં ચક્ષુ છે. - જે વ્યક્તિને પોતાનાં સંસ્કૃતિ, ધર્મ, રાષ્ટ્ર, સમાજ અથવા જાતિના ઇતિહાસનું જ્ઞાન નથી, જો એને ચક્ષુવિહીનની સંજ્ઞા આપવામાં આવે તો કોઈ અતિશયોક્તિ નથી. જે પ્રકારે ચક્ષુવિહીન (અંધ) વ્યક્તિ પથ-કુપથનું જ્ઞાન ન હોવાથી ડગલે ને પગલે વિપત્તિઓનો સામનો કરે છે અથવા પરાશ્રિત થઈને રહે છે, એ જ પ્રમાણે પોતાનાં ધર્મ, સમાજ, સંસ્કૃતિ અને જાતિના ઇતિહાસથી નિતાંત અનભિજ્ઞ વ્યક્તિ પણ, નથી સ્વયં ઉત્કર્ષના પથ ઉપર આરૂઢ થઈ શકતો કે નથી પોતાની સંસ્કૃતિ - ધર્મ, સમાજ અથવા જાતિને અભ્યત્થાનની તરફ અગ્રેસર કરવામાં પોતાનું યોગદાન આપી શકતો આ બધાં તથ્યોથી એ જ નિષ્કર્ષ નીકળે છે કે | જૈન ધર્મનો મૌલિક ઇતિહાસ 969696969696969696969696969696969 ૧ |