________________
विद्याष्टकम्
अविद्यातिमिर ध्वंसे दृशा विद्यांजनस्पृशा ।
पश्यंति परमात्मानमात्मन्येव हि योगिनः ।। ८ ।। विद्याष्टकम् ।।१४।। बाo - अविद्या क० मिथ्याबुद्धि ते रूप । तिमिर क० अंधकार तेहनो । ध्वंस क० नाश थकई । दृशा क० दृष्टिं करीनई, दृष्टि केहवी छई ? विद्या क० तत्त्वबुद्धि ते रूप जे । अंजन तेहनइं। स्पृक क० फरसीइ एहवीई । पश्यंति क० देखई । परमात्मानं क० उत्कृष्ट ज्ञानवंत केवलात्मा प्रति । आत्मन्येव क० पोतानो जे अंतरात्मा छइ तेहनें ज विषदं । योगिनः क० समाधिदशाई क० प्रवृत्तचक्र योगी सदसत् योगायोगी ।
६९
बाह्यात्मा ते मिथ्याज्ञानी तेरे गुणठाणे पहेले, अंतरात्मा सम्यग्दृष्टि ते चोथा गुणठाणाथी मांडी १२ ताई, परमात्मा केवली १३ तथा १४ मइ, व्यक्ति बाह्यात्मा होइ ते शक्तिं अंतरात्मा कहि, व्यक्ति अंतरात्मा होई ते शक्तिं परमात्मा, भूतपूर्वदं न्याइं बाह्यात्मा कहि । व्यक्ति परमात्मा होइ बाह्यात्मा तथा अंतरात्मा भूतपूर्व नयई ज कहियई, ए नयवचनिका जाणवी । ८
ए विद्याष्टक पूरुं थयुं ।। १४ ।।
અર્થ : યોગીઓ સમાધિદશામાં મિથ્યાજ્ઞાનરૂપ અંધકારનો નાશ થતાં, તત્ત્વબુદ્ધિરૂપ અંજનનો સ્પર્શ કરનારી દૃષ્ટિ વડે, પોતાનો જે અંતરાત્મા છે તેને જ વિષે પરમાત્માને એટલે ઉત્કૃષ્ટ જ્ઞાનવંત કેવળ આત્માને જુએ છે. અહીં યોગીઓ સમાધિદશામાં પ્રવૃત્તચક્ર સદસત્ યોગાયોગી છે.
બાહ્યાત્મા મિથ્યાજ્ઞાની પહેલા ગુણઠાણે (ગુણસ્થાનકે), અંતરાત્મા સમ્યગ્દષ્ટિ ચોથા ગુણઠાણાથી માંડી બારમા (ગુણઠાણા) સુધી અને ૫રમાત્મા કેવલી તેરમા તથા ચૌદમા गुशहाणे होय छे व्यक्तियो (प्रगटपरो) जह्यात्मा होय तेने शक्तियो (शस्तिथी ) અંતરાત્મા કહીએ. વ્યક્તિપણે અંતરાત્મા હોય તેને શક્તિપણે પરમાત્મા કહીએ (અને) ભૂતપૂર્વ ન્યાયે તેને (અંતરાત્માને) બાહ્યાત્મા કહીએ. વ્યક્તિ પરમાત્મા હોય તે બાહ્યાત્મા તથા અંતરાત્મા ભૂતપૂર્વ ન્યાયે જ કહીએ. એ રીતે અહીં નય દૃષ્ટિએ કરાયેલ ઉક્તિ ( नयवयनिडा) भएावी. ८
से विद्याष्ट पूरुं थयुं ॥ १४ ॥
१. 1 नाश थकइ; 3 नाश ते थइ थकई; 6 विनाश थइ थकइ । २. 1, 6 एहवीइं; 4, 5, 7 एहवानई; 3 एहव्वाइं। ३. 11 ते 3, 4, 5, 7, 8, 9 तेरे । ४. 1, 9 ए विद्याष्टक १४ पूरुं थयुं 3 विद्याष्टकम्
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
