________________
७८
ज्ञानसार અર્થ : મનુષ્યો પોતપોતાના કરેલા કર્મમાં જેણે આગ્રહ (આવેશ) કર્યો છે એવા એટલે કે સ્વ કર્મ-પરવશ છે તથા પોતપોતાના કર્મના ફળના ભોક્તા છે. તેમાં (એટલે કે તે મનુષ્યોને વિષે) મધ્યસ્થ વ્યક્તિ] રાગ પણ પામતી નથી અને દ્વેષ ५। पामती नथी. ४
मनः स्याद व्यापृतं यावत् परदोषगुणग्रहे ।
कार्यं व्यग्रं वरं तावन्मध्यस्थेनात्मभावने ।। ५ ।। बा०- मनः क० मन । स्यात् क० थाई । व्यापृतं क० व्यापारवंत । यावत् क० जिहां लगई। परदोषगुणग्रहे क० पारका दोष-गुण ग्रहवाने विषई । कार्यं क० करवू । व्यग्रं क० आसक्त । वरं क० भलुं । तावत् क० तिहां ताई । मध्यस्थेन क० मध्यस्थ पुरुषइं । आत्मभावने क० आत्मध्याननइं विषई । परविषई मन ते चिंतास्वरूप, आत्मविषय ते समाधिस्वरूप, ए विशेष ५
અર્થ : જેટલે અંશે પારકાના દોષ [અને] ગુણ ગ્રહણ કરવામાં મન પ્રવર્તેલું (વ્યાપારવંત) છે તેટલે અંશે મધ્યસ્થ પુરુષે [મન] આત્મધ્યાનના વિષે પ્રવૃત્ત (આસક્ત) કરવું સારું (ભલું) છે. પરના વિષે મન (સક્રિય હોય) તે ચિંતાપરાયણ છે, આત્મવિષયે મન (સક્રિય હોય) તે સમાધિપરાયણ છે. આટલું મુખ્ય. ૫
विभिन्ना अपि पंथानः समुद्रं सरितामिव ।
मध्यस्थानां परं ब्रह्म प्राप्नुवंत्येकमक्षयम् ।। ६ ।। बा०- विभिन्ना अपि क० जूआजूआ पणिं । पंथान क० मार्ग- अपुनर्बंधक, सम्यग्दृष्टी प्रमुख। समुद्रं क० समुद्र प्रति । सरितामिव क० नदीना जिम अनेक मार्ग । मध्यस्थानां क० मध्यस्थनई अथवा जिनकल्प स्थविरकल्पकादिक। परं क० उत्कृष्ट । ब्रह्म क० ब्रह्म एटलिं सर्व प्रपंचबोधविशिष्ट केवलज्ञान ते प्रति। प्राप्नुवंति क० पामइं । एक क० एक । अक्षयम् क० क्षयरहित । ६
અર્થ : જેમ નદીઓના જુદા જુદા અનેક માર્ગો સમુદ્રને મળે છે તેમ મધ્યસ્થોના અથવા જિનકલ્પ, સ્થવિરકલ્પ આદિના અપુનર્બધક, સમ્યગ્દષ્ટિ વગેરે જુદા જુદા પણ માર્ગો એક, અક્ષય (ક્ષયરહિત) ઉત્કૃષ્ટ બ્રહ્મ એટલે કે સર્વ પ્રપંચરહિત વિશિષ્ટ કેવળજ્ઞાનને પામે છે. હું
१. 1, 4, 5, 6, 7, 11 जूआजूआ पणि; 2, 3 जूआजूआ आपणई
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
