________________
ઇંદ્રિયજયાષ્ટકમ્.
૧૯ )
હજારો નદીઓના પ્રવાહનું આગમન છતાં સમુદ્ર જેમ પુરાતા નથી પૂર્ણ થાતા નથી, તેમ ઇંદ્રિયાના સમુહ પણ નિર ંતર અતૃપ્તજ રહે છે. માટે હે ભવ્ય ! તુ આન્તર તૃપ્તિની પીછાન કર. ૩
ભવવાસથી પરાઙમુખ થયેલાને પણ ઇંદ્રિયાજનિત સુખની અભિલાષાવડે વિષયરૂપ પાશથી માહરાજાના કિકરી બાંધી રાખે છે. ૪
અમુક વિકટ પર્વતમાં તેજ મતરી સાનાની માટી મળી શકશેઆ બીના સાંભળવાની સાથેજ ઇંદ્રિયાસક્ત પ્રાણી તેને ગ્રહણ કરવા માટે તે તરફ અનેક શારીરિક કષ્ટ સહન કરતા છતા દોડે છે, પણ તે ભવરક્ત પ્રાણી પોતાની પાસે રહેલ જે જ્ઞાનાદિ દ્રવ્યના ખજાના તેને જોઈ શકતા નથી. ૫
ક્ષણે ક્ષણે હૃદયમાં અનેક પ્રકારની તૃષ્ણાઓ સ્કુરાયમાન થાય છે અને તે ક્ત મૃગતૃષ્ણા સમાન છે. છતાં જ્ઞાનરૂપ અમૃતને તજી દઈને તે મૂર્ખનાદાન માણુસ ઉપરાક્ત તૃષ્ણાનુ પાષણ કરવા ખાલી દાડે છે. ૬
પતંગ, ભ્રમર, મચ્છ, હરણ અને હસ્તિ એક એક ઇંદ્રિયના વિષયમાં આસક્ત હાઇ પ્રાણનાશ રૂપ દુ શાને પામે છે તે પાંચે ઇંક્રિયાને વશ થયેલા પ્રાણીના કેવા સંસ્કાર થતા હશે તે તુતપાસી જો ! છ.
વિવેકરૂપ હસ્તિને પરાસ્ત કરવામાં સિંહ સમાન અને સમાધિરૂપી ધનને લુંટવામાં ચાર સમાન, ઇંદ્રિયના ભાગા વડે જે મહાપુરૂષો જીતાએલા નથી, તેજ મહાત્માઓ ધીરપુરૂષામાં ચકાર છે. ૮
(૮)
त्यागाष्टकम्
संयमात्मा श्रये शुद्धोपयोगं पितरं निजम्
धृतिमंबांच पितरौ तन्मां विसृजतं ध्रुवम् ॥ १ ॥ युष्माकं संगमोऽनादिबंधवोऽनियतात्मनाम् ध्रुवैकरूपान् शीलादिबंधूनित्यधुनाश्रये ॥ २ ॥
