________________
જ્ઞાનામૃતકાવ્યકુંજ.
- બુદ્ધિમાન પુરૂષે વિચાર કરી કરીને કહે છે કે પરબ્રહ્મ છે તે અતીન્દ્રિય છે અને તે અનુભવગમ્ય છે. શાસ્ત્રોની અનેક યુક્તિઓ લાગુ કરતા છતાં પણ અવિચારી પુરૂષ તેને પાર પામી શક્તા નથી. ૩
ઇંદ્રિયથી જે અગોચર છે એવી વસ્તુઓની સિદ્ધિ જે હેતુવાદથી ગમ્ય હોત તે ઘણાં લાંબા વખતથી જેની ચર્ચા ચાલુજ છે છતાં તેને નિર્ણય કેમ થતો નથી અર્થાત્ તે અનુભવગમ્ય જ છે. ૪
શાસ્ત્ર રૂપ ક્ષીર ભજનને સર્વ કઈ પિત પિતાની કલ્પના રૂપ કડછીથી અવગાહહલાવે છે, પરંતુ તેને સ્વાદ તે કેઈ વિરલા અનુભવી માહાત્માઓજ આ જગમાં લઈ જાણે છે. ૫
નિદ અનુભવ પ્રાપ્ત થયા વિના નિદ બ્રહ્મને કોણ જાણું શકે છે? અર્થાત્ કેઈજ નહીં. માટે નિદિ અનુભવ વિના લિપિવાણી-અથવા મને દષ્ટિ તે અસ્થાને છે અથવા કાર્યકર નથી. ૬
જે સુસુપ્તિ નથી સ્વનિ નથી અને જાગૃતિ પણ નથી, પરંતુ મેહરૂપ અજ્ઞાનના વિનાશથી કલ્પના માત્ર જેમાં શાન્ત બને છે એવી ચેથી ઊજાગર દશા તે અનુભવ દશા છે. ૭
પૂર્ણ શબ્દ રૂપ શાસ્ત્ર બ્રહ્મને જાણ જે માહાત્માએ અનુભવ દષ્ટિ કરશે તે સ્વ સંવેદન વડે નિશ્ચયથી પરબ્રહ્મને અનુભવશે. ૮
યોગાદ ૨૭ मोक्षण योजनाद्योगः सर्वोऽप्याचारइष्यते विशिष्य स्थानवर्णार्थालंबनैकाग्य गोचरः ॥ १॥ कर्मयोग द्वयं तत्र ज्ञानयोगत्रयं विदुः विरतेष्वेष नियमात बीजमात्रं परेष्वपि ।। २ ।। कृपानिर्वेदसंवेगप्रशमोत्पत्तिकारिणः भेदाः प्रत्येकमत्रेच्छाप्रवृत्तिस्थिरसिद्धयः ॥ ३ ॥ इच्छा तद्वत्कथाप्रीतिः प्रवृत्तिः पालनपरं स्थैर्य बाधकभी हानिः सिद्धिरन्यार्थसाधनं ॥ ४ ॥
