________________
કર્મવિપાકાષ્ટકમ.
' (પ૩). કરમના એ વિપાકેને, વિચારી સામ્યતા ધરજો; ચિદાનંદ રૂપ મકરંદમાં, ભ્રમર ભેગી બની રહેજે. ૮
૨૧-સારાંશ—જે મુનિરાજ દુઃખ પ્રાપ્ત થવાથી દિન બનતા નથી તેમજ સુખ મળવાથી આનંદ માનતા નથી, પરંતુ આ જગ્નમાં પ્રાણી માત્ર કર્મ વિપાકને આધિન છે, એમ જાણે છે. ૧
જે નૃપતિના ફક્ત ભ્રકુટિના ઈસારા માત્રથી જ પર્વતના શીખરે પણ ભેદાઈ જતા હતા–રે ચરા થઈ જતા હતા તેજ નૃપતિને જ્યારે કર્મની પ્રતિકૂળતા પ્રાપ્ત થઈ ત્યારે ક્ષુધા શાન્ત કરવા માટે ઘરે ઘરે બ્રમણ કરતા છતાં ભિક્ષા પણ મળેલ નથી. ૨
ચતુરાઈ લેશમાત્ર ન હોય અને સાથે કુળવાન-ઉત્તમ કુળમાં જન્મ પણ ન હોય છતાં પણ તે સામાન્ય ગણાતે માણસ કર્મની અને નુકુળતા પ્રાપ્ત થતા ક્ષણ માત્રમાં દશે દિશાઓમાં જેની આણ પ્રવૃત્તિ રહેલ છે. એવો નરેશ બને છે. ૩
કર્મની સુષ્ટિ ઉંટની પીઠના જેવી વિષમ છે એમ જાણું, પ્રભૂતાદિ વિષમતા દેખી તેમાં યોગી મહાત્માઓ આસક્ત થતા નથી. ૪
જેઓ શતનાણું કહેવાતા હતા એટલું જ નહીં પણ સાથે પ્રશમણ પર આરૂઢ થયેલા હતા છતાં દૂરદેવ-કર્મરૂપ રાગના - ગથી આ સંસારમાં પરિભ્રમણ કરી રહ્યા છે. પણ
પ્રથમ કાર્ય ઉત્પન્ન કરવાને કારણ સમાન એવી સર્વ સામગ્રીઓને સદ્ભાવ છતાં તે સામગ્રી નકામી હોય તેમ પડી રહે છે. પરંતુ કતકર્મને વિપાક કાર્યસિદ્ધિ થતા પહેલા ત્યાં પહોંચી જાય છે. દ
આ સંસાર પરિભ્રમણ કરવામાં જેમને છેલ્લો ફેરે અથવા ચરમાવર્ત છે તેવા સાધુમહાત્માઓના ધર્મને દૂષણ લગાડે છે. પણ જેનો છેલ્લો ફેર નથી તેવાઓના ધર્મને તે પૂર્વકથિત કર્મવિપાક હરણ કરી જાય છે. ૭
કર્મના વિપાકની એ પ્રકારે વિચિત્રતાનો વિચાર કરી ( હે ! સુજ્ઞ બંધુઓ) સામ્યતા ધારણ કરે જેથી ચિદાનંદરૂપ મકરંદનું આસ્વાદન કરનાર ભેગી ભ્રમર બનશે. ૮
