Dwashray Mahakavya

Author(s): Manilal Nabhubhai Dwivedi
Publisher: Veer Kshetra Mudranalay

Page 8

ઠેકાણે લખ્યું છે કે ગ્રાહરિપુ શબ્દ ગ્રાહ એટલે મગર અથવા માછલાં અને તેનો રિપુ એટલે શત્રુ તે બે શબ્દો બની, મગર કે મહામ એ અર્થનો વાચક હોઈ, સોરઠના રાક્ષસનું તો માત્ર ઉપનામ જ હશે. આમ હોવાનો સંભવ નથી એમ ન કહેવાય, પણ જે દયાશ્રયને આધારે આવું લખવામાં આવ્યું છે તે દયાશ્રયમાં તે ગ્રહરિપુ એ શબદનો આવો અર્થ કરેલો નથી, માત્ર એક ઠેકાણે ગ્રાહરિ પુને એવી ઉપમા, શબ્દશ્લેષદ્વારા, આપેલી છે. સ્વમ આવ્યા પછી મૂલરાજ ઉડા, સંધ્યા વંદનાદિ કર્મ પરવાર્યો અને દરબારમાં ગયો ત્યાં તેણે પિતાના મંત્રી જબક અને જેહુલને બે લાવ્યા, તેમને એણે રૂમની હકીકત કહી, અને કહ્યું કે ગ્રાહરિને જ વધાર્યો છે, છતાં એ એવા કુળમાં જન્મેલો જણાય છે કે એને હાથે અતિ દુષ્ટ કમ થવા લાગ્યાં છે, જેનો અટકાવ કરવા, એને હણવો એ મારી ફરજ થઈ પડેલી છે. જેહુલ મંત્રીએ ગ્રાહરિપુનાં બધાં દુષ્ટ કર્મ ગણાવ્યાં, જાત્રાલ બ્રાહ્મણે વગેરેને, તથા પોતાના રાજયના કષિઓને, એ પીડતે, મારી નાખતો, તથા તેમની સ્ત્રીઓને બલાત્કારે હરિ જઇ, રાહીઓ બનાવતે, તે બધું કહ્યું, અને એને હણવાની આવશ્યકતા બતાવી, સેનાપતિને મોકલવા વિનંતિ કરી. એ પછી જબક મંત્રીએ તે વાતને અનુમોદન આપ્યું, અને વિશેષમાં કહ્યું કે એને પર્વત વગેરે દુર્ગની સહાય છે, સમુદ્રની ખાઈ છે, અને ઘણાક ખંડીઆ રાજાની મદદ છે, તેમ કચ્છનો મહા પરાક્રમી લક્ષરાજ એના માના જણ્યા ભાઈ જે છે, એટલે આપે એની સામા જાતે જ ચઢવું - ધારે ગ્ય છે. આ ઉપરથી રાજા મૂકે તે દઈ ઉભો થયો, અને તેના સજજ કરી જવાની તૈયારી કરવા લાગ્ય
ત્રીજા સર્ગમાં શર ઋતુનું વર્ણન કરી, તે ઋતુની, ચઢાઈ કરવા માટેની ગ્યતા બતાવી છે. તૈયારી થયા પછી રાજા સભા