________________
પ્રત્યય લાગ્યો. અને જ્ઞાવિતમ્ થયું... એ જ પ્રમાણે - પવિતું એંતિ - ભણવા માટે જાય છે. વિ..
પ્રશ્ન - ૩ તુમ્ પ્રત્યય પર છતાં ધાતુમાં શું શું ફેરફારો થાય ? * ઉત્તર - ૩ કેટલાંક ધાતુઓને તુમ્ પ્રત્યય પર છતાં હું (૬) લાગે છે... (જે મધ્યમામાં આવશે...) દા.ત. પતિતુમ, પવિતુમ, વન્દિતુમ, ક્ષિતુ, નીવિતુમ, વિ...
() ર-ન-નમ્ વિ. ધાતુનાં મ્ નો તુન્ પ્રત્યય પર છતાં ન થઈ જાય છે. રતુમ, તુમ્, તુમ્, વિ..
(૩) વૃન્ – સ્ત્રમ્ ઍલ્ – મૃણ્મ, અર્હમ્ દશું – , - અષ્ટમ, સદ્-સોમ વત્ - વોટુમ્ આવા કૃદન્તો બને છે.
(૪) તુન્ પ્રત્યય પર છતાં ધાતુનાં ઉપાજ્ય હસ્વનામિ સ્વર અને અંત્ય હસ્વકે દીર્ઘ નામિસ્વરનો ગુણ થાય છે... દા.ત. મુ–મોવતુમ તિ સેવતુમ્, રૂ–ાષ્ટ્રમ્, અંત્યમાં – નિ-તુમ, ની-નેતુ, પૃ - તું, હું - હર્તમ તૃ-તરિતુમ વિ
(૫) ધાતુને અંતે જો ચોથો અક્ષર (-ટૂ-ધૂ-બ) આવેલો હોય અને પછી તુમ્ આવ્યો હોય તો તુમ્ નાં ત્ નો ધું થઈ જાય છે. એટલે કે તુમ નું પછી ધુમ્ થઈ જાય છે. દા.ત. હું (સ્ નો ધૂ થઈને શું થાય છે) - ધુમ્, યુદ્ = યોદ્ધમ, તમ્ - તબુ, જોદ્ધમાં
(૬) ગણ-૧૦નાં ધાતુને પોતાના રૂ પ્રત્યયની સાથે બીજો રૂ. પ્રત્યય લાગે છે. થયિતુમ, તાયિતુમ, વોરચિતમ્, પાયિતુમ્ વિ...
(૭) ધાતુને અંતે શું હોય તો થઈ તુમ્ નો ટુમ્ થઈ જાય છે.
દા.ત. ન-સંપુ, (નર્દુ માં વચ્ચે ઉમેરાય છે મધ્યમા - પા.૧૯ નિ.૧૩.પછી નો અનુસ્વાર થાય છે.) વિશ્-૩૫ષ્ટ્રમ્ વિશુ-પષ્ટ્રમ્ વિ...
(૮) ધાતુને અંતે – કે ન્ હોય તો શું થઈ જાય છે. ત્યत्यक्तुम्, मुच्-मोक्तुम्, पच्-पक्तुम् ।
- ૧૧૦
