________________
પ્રશ્ન - ૪ તન્ય અર્થવાળા બીજા શબ્દો કયા ?
ઉત્તર - ૪ તુલ્ય અર્થવાળા, તુલ્ય, સમ, સમાન, સદ, સદક્ષ, સદશ, નિખ વિ.. આ બધા શબ્દો વિશેષણ છે અને ત્રણે લિંગ રૂપો થાય. તુલ્ય-સમ-સમાન-સદક્ષ-નિમ શબ્દને સ્ત્રી.માં મા (માપ) લાગે છે. રૂપો માતા જેવા થાય. અને સંદેશ ને હું (ડી) લાગી - સદશી શબ્દ બને છે અને રૂપો નવી જેવા થાય.
(પાઠ-૩૯)
પ્રશ્ન - ૧ હ્રસ્વ રૂ કારાન્ત-૩ કારાન્ત સ્ત્રીલિંગ નામોમાં ક્યા કયા પ્રત્યયોનાં શું શું ફેરફારો થાય ?
ઉત્તર - ૧ ચ.પં.ષ.સ. એ.વ.ના પ્રત્યયોનાં , -બસ્ ગૌ (ડ) વિકલ્પ લાગતાં હોવાથી ચતુર્થી થી સપ્તમી એ.વ.માં બે-બે રૂપો થાય.. અને ઇ-ક, સ્ બૌ પ્રત્યયો લગાડતી વખતે પા. ૩૭નાં ૧ થી ૫ નિયમો લગાડાય છે. મત મતેર મત ધનવે, પેનોર ધેની વિ...
પ્રશ્ન - ૨ દીર્ઘ રૂં- અન્તવાળા સ્ત્રી. નામો ક્યારે હ્રસ્વ રૃ-૩ અન્તવાળા બને ?
ઉત્તર - ૨ દીર્ઘ છું- અન્તવાળા સ્ત્રી. નામો સંબોધન એ.વ.માં હૃસ્વ રૂ-૩ અન્તવાળા થાય છે. દા.ત. નદ્રિા વધુ! |
પ્રશ્ન - ૩ નિ. ૨ માં “સ્વર પછી તરત જ ૩ આવેલો હોય” એટલે શું ?
ઉત્તર - ૩ સ્વર પછી તરત જ ૩ આવે તો તે ૩ રૂપે રહેતો નથી. એટલે અહીં સ્વર પછી તરત જ ૩ હોવાનું જે વિધાન છે તેમાં એમ જાણવાનું કે સ્વરપછી એક વ્યંજનનું વ્યવધાન (આંતરું) હોય પછી ૩ આવેલો હોય... ત્યારે આ નિયમ લાગે. પણ વચ્ચે બે-ત્રણ વ્યંજનો ન આવવા જોઈએ. દા.ત. ગુરુ તો (+૩++૩) અહીં નાં ૩ પછી ? એક જ વ્યંજન છે. પછી ૩ આવેલો છે તો તેનું સ્ત્રીલિંગ બનાવવા માટે
-
૧૩૨
