________________
(૯) રાજાના બે છત્ર - નૃપશ્ય છત્રે - કૃષ્ણત્રે | (૧૦) તે બેની સ્ત્રીઓ - તયો: નના: - તત્તના: (૧૧) પેલા બેની દયા - સમુયોર યા - ખોયા | (૧૨) આકાશનું પાણી - વિયતઃ નીરમ્ - વિયનરમ્ | (૧૩) આચાર્યોનું ઔષધ - ભાવાર્યાપામ્ ગૌષધમ્ - માવાયૌષધમ્ | (૧૪) બે સાધુની આજ્ઞા - શ્રમજીયોઃ ગાજ્ઞી - શ્રમજ્ઞા (૧૫) સૂર્યનો ઉદય – સૂર્યસ્થ ૩ય: – સૂર્યો: ' '
હટ્ટ (નપું.) દુકાન. ધ (નપું.) દહીં.. રૂક્ષુ (પુ.) શેરડી... તીર (પુ.) તારા.... કૃતિહાસ (પુ.) ઇતિહાસ... મવા (પુ.) બોધ... મસૂષા (સ્ત્રી.) પેટી થવાનૂ (સ્ત્રી.) રાબ. : -
નમ્ તત્પરુષ સમાસ .. નમ્ તપુરુષ સમાસ. તપુરુષ સમાસનો એક પ્રકાર છે. એનું ટૂંકુ નામ છે નન્તપુ. નગ્ન અવ્યયનો જે નામ સાથે સમાસ થાય તે નામનો જે અર્થ થતો હોય એના કરતાં જુદો જ અર્થ નીકળે.. દા.ત. ન ધ: - અધર્મ: - ધર્મ નહીં તે
ન સત્યમ્ - અસત્યમ્ - સાં, નહીં તે = જુદું.... નમ્ તપુરુષ સમાસમાં નન્ અવ્યયનો મુખ્યતયા બે અર્થમાં પ્રયોગ કરાય છે. (૧) પ્રસજ્ય નસ્ (૨) પર્યદાસ નગ્ન
સામાન્યથી સમાસમાં પ્રાયઃ કરીને પથુદાસ નમૂનો ઉપયોગ વધુ થતો હોવાથી પર્યદાસ નમૂનો અર્થ બતાવે છે. પર્યદાસ નગ્ન એટલે નમ્ જે શબ્દ સાથે જોડાઈને જેનો નિષેધ કરે છે એના સિવાયનું કાંઈક બીજું ગ્રહણ પણ કરે છે તે શું ગ્રહણ કરે છે ? એ હવે બતાવશે.
પર્યદાસનમ્ અર્થની દૃષ્ટિએ જ પ્રકારનાં અર્થવાળો છે. (૧) તત્સદેશ (૨) તદિરોધી (૩) તદન્ય (૪) તદભાવ
- ૧૫૦
