________________
રહેવા દેવો. દા. ત. નૃપને રિપુ: છતિ.. નૃપને રિપુછતિ રાજાનો શત્રુ જાય છે. વિદ્ રથશત્નતિ વિMો રથશત્નતિ કૃષ્ણનો રથ ચાલે છે.
પ્રશ્ન - ૫ ૬ પછી શું આવે છતાં નિયમ-૭ ન લાગે એવું બને ?
ઉત્તર - પ ર્ પછી શું આવે છતાં નિયમ-૭ ન લાગે એવા બે સ્થાનો છે. જે શબ્દમાં સ્ નો { થયો હોય તો તે ' ની પૂર્વે મ કે માં હોય અને પછી શું આવે તો નિયમ-૭ લાગતો નથી પણ - પાઠ-૧૮ - નિ. ૩ લાગીને { નો ૩ તથા પા. ૧૯. નિ. ૨ થી ૬ નો લોપ થતો હોવાથી આવા પ્રયોગોમાં નો લોપ થતો નથી... પણ ત્યાં જો { નો શું ન હોય તો તે { લોપ થઈ જ જાય છે. દા. ત. પ્રતર્ રમતે, પ્રાતા રમતે... .
પ્રશ્ન - ૬ નિયમ ૭નાં થોડાં દૃષ્ટાંત લખો ઉત્તર - ૬ પુનર્ + રતિ -પુના રવયતિ ફરીવાર રચના કરે છે. મુનિસ્ + ૨ નતે - મુની. રબતે મુનિ શોભે છે. શિશુ૨ + રમત્તે - શિશુ રક્ત બાળક રમે છે. તક્ષ્મીર્ + સંસ્થતિ - તક્ષ્મી અષ્યતિ લક્ષ્મીદેવી ગુસ્સે થાય છે. વૈધૂમ્ + રતિ - વધૂ રતિ વહુ રડે છે. ' નૃપન્ + રિપુ - નૃતે રિપુ રાજાનો શત્રુ. નિયોર્ + રતિઃ - ગની ત: એ બેનો આનંદ. વાર્તઃ + રીતે – વાર્ત રીતે બાળકો વડે રમાય છે. નૌઃ + રસ્યતે – નૌ રક્ષ્ય નાવડીનું રક્ષણ કરાય છે.
-
પાઠ-૩૮)
પ્રશ્ન - ૧ નિ. ૧ કેટલી રીતે લાગે ? કેવી રીતે ?
ઉત્તર - ૧ નિ. ૧ કુલ ૧૩ પ્રત્યયો (સંબોધન સાથે) પરછતાં હું–૩–––––તૃ-----ગૌ.... આ ૧૨ નામી સ્વર જેને અંતે હોય એ બધાને 1 ઉમેરાય એટલે કુલ ૧૩૪૧૨=૧૫૬ રીતે આ નિયમની
- ૧૩૦
