________________
સુવિહિત સાધુઓના વિહારનાં વિવિધ ફળો ૨૩ તે તે દર્શનપ્રભાવક શા ગ્રહણ કરવા દ્વારાએ તેમજ દર્શનવિઘાતક શંકાઓના સમાધાન મેળવવાદ્વારાએ સમ્યગ્દનની પ્રભાવના અને નિર્મળતા થાય તે વિહારને જ ગુણ છે.
દર્શન પ્રભાવક શાની માફક બીજા પણ નવાં નવાં શા જાણનારા, અપૂર્વ સૂત્રાર્થને ધારણ કરનારા તેમજ વાચનાદિક સ્વાધ્યાયમાં અત્યંત નિપુણ એવા મહાપુરુષના યોગે વિહાર કરનાર સાધુમહાત્માને અપૂર્વ જ્ઞાનનો લાભ થાય તે કાંઈ ઓછો લાભ નથી. જેવી રીતે પૂર્વે દર્શન અને જ્ઞાનનો લાભ વિહારદ્રારાએ જણાવ્યો તેવી જ રીતે શ્રાવકાદિકના કુટુંબનું મમત્વ, ગ્રામ, ઉપાશ્રય વિગેરે ક્ષેત્રની પ્રતિબદ્ધતા તેમજ ભક્ત અને સ્વજન સંબંધી કુટુંબ ઉપર થતું મમત્વભાવ એ સર્વ ચારિત્રના પ્રાણને સર્વથા નાશ કરનાર છે. તેનાથી બચવા માટે ચારિત્રની રક્ષાના અથી સાધુઓને વિહારની આવશ્યકતા હોય તે સ્વાભાવિક જ છે.
ઉપર જણાવ્યા પ્રમાણે સુવિહિત સાધુ મહાત્માઓના સમ્યગ્દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્રના ઉદયમાં હેતુભૂત જેમ તેમને વિહાર છે તેમ શ્રાવકશ્રાવિકાના ઉદયને માટે પણ મહાપુરુષના વિહારની ઓછી આવશ્યકતા નથી. વાચક સ્પષ્ટપણે સમજી શકે છે કે જે જે કાલે જે જે ક્ષેત્રમાં સુવિહિત સાધુ મહાત્માઓને વિહાર થતો હતો કે થાય છે તે તે કાલે તે તે ક્ષેત્રો ધર્મના કેન્દ્ર તરીકે રહેલાં છે. વર્તમાનકાળમાં ગુજરાત દેશે કેન્દ્રપણાનું કાંઈ સર્ટિફિકેટ મેળવેલું નથી અને મગધ, મારવાડ, મેવાડ, માળવા, મહારાષ્ટ્ર વિગેરે દેશેએ ધર્મના કેન્દ્રપણામાં રાજીનામું આપ્યું નથી, પણ સદીઓથી ગુજરાતમાંથી જ ભવ્યાત્માએ પોતાના