________________
જાત્રાળુઓનું કર્તવ્ય
૪૭
છે. સંઘપતિએ કરવા ધારેલા તીના ઉત્તમ કાર્યોમાં અસાધારણ રીતે મદદ કરનારા થાય છે, અને તીની આશાતના ટાળવા તરફ્ સ'ઘપતિએ તે સત્તાધીશનુ ઢારેલું ચિત્ત સતત્ અવ્યાહતપણે રહે છે. કેટલેક સ્થાને તેા તેવા વિશાળ સમુદાયના સંઘપતિની પ્રેરણાથી સત્તાધિકારીઓએ યાવચ્ચ દ્રદિવાકર સુધી આવકા કરી આપેલી છે એમ ભૂત અને વતં માન કાળને ઈતિહાસ પણ સાક્ષી પૂરે છે. વળી સ‘ઘપતિપણાના અવસરને અંગે તે તે તીથ સ્થાનાના ચિરસ્મરણીય ચૈત્યાદિકના જીર્ણોદ્ધાર આદિના કાર્ય કરે છે તે સ` એ સંધયાત્રાને પ્રભાવ છે. શાસ્ત્રોમાં જેમ સાધુઓને પેાતાના આત્માની સાક્ષીએ સાધુપણું પાળવાનું હોય છે, છતાં પણ આચાય અને ગચ્છવાસીની અપેક્ષાએ તેના સાધુપણામાં સુંદરતા દિવસે દિવસે નવા નવા રૂપમાં આવે છે. તેવી રીતે સંઘપતિ પણ જો કે ધ'ના સ્વતંત્ર અ હાયજ છે, તે પણ તેવા તેવા અી સુંદર સમુદાયના યેગે સુંદર સુંદર લાવેાલ્લાસમાં આવી સુંદર સુંદરતર કાર્યાં અધિક અધિક કરનારા થાય છે. સંઘયાત્રાના વર્તમાન કાળના પ્રભાવિક કાર્યો અન્ય ધર્મિષ્ઠાને અનુમેાદનદ્વારા નિર્માળતા કરનારા હાય તેમાં તે શું કહેવું ? પણ ભવિષ્યકાળમાં પણ સંઘપતિની યાત્રા અને તેના ચિરસ્મરણીય કાર્યા અનેક ભવ્ય જીવેાને અનુમેાદનાદ્વારાએ નિમળતા કરાવનારા થાય છે એ વાત મિઝ્ડ ઈતિહાસજ્ઞાથી અજાણી નથી. બીજી ખાનુ મનુષ્યને વિડલેાપાર્જિત કે સ્વભુજોપાર્જિત મળેલા ધનની ત્રણ દશા સિવાય ચાથી દશા નથી હેાતી એ અવિચળ સિદ્ધાંત છે. એ ત્રણ દશામાં નાશ અને ભાગદશા સથા પરિણામે નીરસ છે એમાં બે મત થઈ શકેજ નહિ. વાસ્તવિક રીતે મળેલા ધનનું ફળ હાય તેા તે કેવળ દાનજ છે. દાન
