________________
૬૬
આગમાદ્વારક-લેખસ ગ્રહ આષાઢી ચામાસીનું જ મુનિમહારાજ પણ તે
કરા' એમ કહે છે. ત્યારે તે સમાં લક્ષ્ય હાય છે, અને ઉત્તર દેનાર આષાઢના ચામાસાના વર્ષથી જ તેના ઉત્તરા અને વિનતિના સ્વીકાર કરે છે. આ બધી વસ્તુને વિચારનાર મનુષ્ય સ્પષ્ટપણે સમજી શકશે કે આવા આષાઢના ચામાસાને જ ચામાસી કહેવાના વ્યવહારમાં તે આષાઢ ચામાસીના તાત્ત્વિકપણાની લૌકિક અને લેાકેાત્તર દૃષ્ટિએ છાયા છે. તેમાં લૌકિક દૃષ્ટિએ કાર્તિકી અને ફાલ્ગુની ચેામાસાની અંદર જીવનનાં સાધના અને અન્નપાણીની જરૂરીઆત પૂરી પાડનાર જો કાઈ પણ ચામાસુ` હાય તેા તે આષાઢ ચામાસું જ છે. આ વાતને સમજવા માટે પાદશાહે બીરબલને સત્તાવીસમાંથી નવ જાય તેા કેટલા રહે? એવા પૂછેલા પ્રશ્નના ઉત્તરમાં ખીરબલે જે કાંઈ પણ ન રહે' એમ કહ્યુ` હતુ`. અર્થાત્ ખારે મહિનાના સત્તાવીસ નક્ષત્રોમાં નવ નક્ષત્રો વરસાદના ગણાય છે અને તે નવ નક્ષત્રમાં જો વરસાદ ન આવે તેા અઢાર નક્ષત્રો ખાકીના રહ્યા છતાં પણ કાંઈપણ ન રહ્યું એમ સ્પષ્ટ કર્યુ, તેવી રીતે આષાઢ ચેામાસીમાં જો અન્ન અને જલના યથાચેાગ્ય સભવ ન થાય તેા કાર્તિક અને ફાલ્ગુનના ચામાસાંજ વ્યથ જ જાય, અને તેથી આષાઢનીચેામાસીને જ લેાકેાએ ચામાસા તરીકે ગણી, અને તેજ કારણ લૌકિક દૃષ્ટિની પ્રધાનતાએ વ્યવહાર કરવાવાળા લેાકેામાં આષાઢ મહિનાના પણ ચામાસું બેસવાને નિયમ ન રાખતાં જેઠ મહિને પણ વરસાદની શરૂઆત થાય તે ચામાસું બેઠું એમ વરસાદની અપેક્ષાએ કહે છે, પણ લેાકેાત્તર ષ્ટિની અપેક્ષાએ વિચાર કરીએ તા કાર્તિક મહિનાથી માંડીને આષાઢ મહિના સુધીના આઠ મહિનાના સમયમાં એકેક મહિના જ રહેવાના હાય છે, પણ સાધુ મહાત્માઓને મહિનાથી અધિક
