Agam Suttani Satikam Part 26 Oghniryukti Pindniryukti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 317

३१४
पिण्डनियुक्तिः-मूलसूत्रं दानादिनामोदकादिकृतंतत्कम्र्मेत्यभिधीयते। एकैकस्मिंश्चउद्दिष्टादिकेभेद चतुष्कको वक्ष्यमाणचतुःसङ्ख्या भेदोभवति,त्रयश्चतुर्भिर्गुणिताद्वादश,ततोविभागौदेशिकंद्वादशधा।सम्प्रत्योधौदेशिकस्यपूर्वंस्थाप्यतया मुक्तस्य प्रथमतः सम्भवमाहमू. (२४२) जीवामु कहवि ओमे निययं भक्खाव कइवई देमो।
___ हंदि ह नत्थि अदिन्नं भुजइ अकयं न य फलेई॥ वृ. इह दुर्भिक्षानन्तरं केचिद्गृहस्था एवं चिन्तयति-'कथमपि' महता कष्टेन जीविताः ‘अवमे' दुर्भिक्षे ततः 'नियतं' पयतिदिवसं कतिपया भिक्षा दयो यतः ‘हु' निश्चितं हन्दी'ति स्वसम्बोधने नास्त्येतद् यदुत भवान्तरेऽदत्तमहि जन्मनि भुज्यते, नापीह भवेऽकृतं शुभं कर्म परलोके फलति, तस्मात्परलोकाय कतिपयभिक्षादानेन शुभं कर्मोपार्जयाम इत्योघौदेशिकसम्भवः । सम्प्रत्योघौद्देशकस्वरूपं कथयतिमू, (२४३) साउअविसेसियं चिय मियंमिभत्तंमि तंडले छुहइ।
__ पासंडीण गिहीण व जो एहिड़ तस्स भिक्खट्टा॥ वृ. सा तु गृहनायिका योषित् प्रतिदिवसं यावत्प्रमाणं भक्तं पच्यते तावत्प्रमाण एव भक्ते पक्तु मारभ्यमाणे पाखण्डिनां गृहिणां वा मध्ये यः कोऽपि समागमिष्यति तस्य भिक्षार्थं' भिक्षादानार्थम् 'अविशेषितमेव'एतावत्स्वार्थमेतावच्चभिक्षादानार्थमित्येवंविभागरहितमेवतण्डुलान्अधिकतरान्प्रक्षिपति, एतदोघौद्देशिकम् । अत्र परस्य पूर्वपक्षमाशङ्कयोत्तरमाहमू. (२४४) छउमत्थोघुद्देसं कहं वियाणाइ चोइए भणइ।
___ उवउत्तो गुरु एवं गिहत्थसद्दाइचिट्ठाए॥ वृ. छद्मस्थः' अकेवली कथमोधौदेशिकं-पूर्वोक्त स्वरूपं विजानाति?,नह्येवं छद्मस्थाने ज्ञातुं शक्य यथानातस्वार्थमारभ्यमाणेपाकेभिक्षादानायकतिपयतण्डुलप्रक्षेपआसीदिति, एवं चोदिते' प्ररेणेकृतेगुरुभणति- ‘एवं वक्ष्यमाणप्रकारेणगृहस्यशब्दादिचेष्टायामपयुक्तो-दत्तावधानोजानातीति। एतदेवभावयति. मू. (२४५) दिनाउता पंचविरेहाउ करेइ देइ व गणति।
देहि इओ मा य इओ अवनेह य एत्तिया भिक्खा॥ वृ. यदि नाम भिक्षादानसङ्कल्पतः प्रथमत एवाधिकतण्डुलप्रक्षेपः कृता भवेत् तर्हि प्राय एवं गृहस्थानां चेष्टाविशेषाभवेयुः, यथादात्तस्ता:पश्चापिभिक्षा: इयमनभावना-क्वापिगृहेभिक्षार्थप्रविष्टायसाधवेतत्स्वामी निजभार्यया भिक्षां दापयति, सा च साधोः श्रृण्वत एवेत्थं प्रत्युत्तरं ददाति-यथा ताः प्रतिदिवसं सङ्कल्पितकः पचापिभिक्षाअन्यभिक्षाचरेभ्यो दत्ताइति,यद्रा-भिक्षांददतीदत्तभिक्षापरिगणनायभत्त्यादिषुरेखाःकरोति, अथवा पयंथमेयं भिक्षा द्वितीययं भिक्षत्यवंगणयन्ती ददाति, यदिवा काचित कस्या अपि समुखमवंभणतियथाऽस्मादुद्दिष्टदत्तिसत्कपिटकादमध्यदिहिमा च इति इति. अथवा प्रथमतः साधौ विवक्षित गृहे भिक्षार्थं प्रविष्ट काचित्कस्याः सम्मुखमेवमाह-'अपनय' पृथक्कुरु विवक्षितात स्थानादतावार्भिक्षा भिक्षाचरभ्यो दानायेति. तत एवमुल्लपश्रवणे रेखाकर्षणादिदर्शने च छद्मस्थेनाप्योधौदेशिकं ज्ञातुं शक्यते, ज्ञात्वा च परिहियत, ततो न कश्चिद्दोषः । अत्र चायं वृद्धसम्प्रदायः सङ्कल्पितासु दत्तिषु दत्तासु पृथगुद्धृतासु वा शेषमशनादिकं कल्प्यमवसेयमिति। इहोपयुक्तः सन् शुद्धमशुद्धं वाऽऽहारं ज्ञातुं शक्नोति, नानुपयुक्तः. ततो गोचरविषयां सामान्यत उपयुक्तता प्रतिपादयति
मू. (२४६) सद्दइएसु साहू मुच्छं न करेज्ज गोयरगओ य।