Agam Suttani Satikam Part 26 Oghniryukti Pindniryukti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 392

मृलं.५८६
३८९ मवंगड्या प्रथमचतुर्भहयां चतुश्रुत्वारिंशं भङ्गशतं भवति, सर्वसङ्गया भङ्गाना शतानि चत्वारि द्वात्रिंशदधिकानि भवन्ति, उक्ता निक्षेपस्य भदाः। सम्प्रत्यस्यैव निक्षपस्य पूर्वोक्तं चतुर्भङ्गीत्रयमधिकृत्य कल्प्याकल्प्यविधिमाह-चत्वारि द्वात्रिशदधिकानि भवन्ति, उक्ता निक्षेपस्यभेदाः। मू. (५८७) जत्थ उसचित्तमीसे चउंगो तत्थ चउसिव अगिज्झं।
तुंतु अनंतर इयरं परित्तऽनंतं च वणकाए॥ - वृ. पत्र निक्षेपे सचित्तमिश्रे आश्रित्य चतुर्भङ्गीभवति, प्रथम चतुर्भङ्गीभवतीत्यर्थः, तत्र चतुर्ध्वपिभङ्गेषु अपिशब्दाद्वितीयतृतीयचतुर्भङ्गयोरप्पाद्येषुत्रिषुभङ्गेषुवर्तमानमनन्तरंपरम्परंचवनस्पतिविषयेप्रत्येकमनन्तं वा तस्सर्वमग्राह्यां,सामाद्वितीयतृतीयचतुर्थमङ्गयोश्चतुर्थेभङ्गेवर्तमानंग्राह्य,तत्रदोषाभावात्।सम्प्रति सचित्तादिमिस्त्रिभिरपि मतान्तरेणैकामेव चतुर्भङ्गी कल्प्याकल्प्यविधिं प्रदर्शयतिमू. (५८८) अहवन सचित्तमीसो उ एगओ एगओ उ अचित्तो।
एत्थं चउक्कमे तत्थाइतिए कहा नत्थि॥ वृ. 'अथवे'ति प्रकारान्तरताद्योतकः, नेति वाक्यालङ्गारे, इह चतुर्भङ्गी प्रतिपक्षपदोपन्यासे भवति, तत्रैकस्मिन् पक्षे सचित्तमिश्रे, एकत्र तु पक्षेऽचित्तः, ततः प्राक्त नक्रमेण चतुर्भङ्गी भवति, तद्यथा-सचित्ते सचित्तमिश्रम,अचित्तेसचित्तमिश्र, सचित्तमिश्रेऽचित्तम्, अचित्तेऽचित्तमिति,अत्रापिप्रागिवैकैकस्मिन्भङ्गे पृथिव्यप्तेजोवायुवनस्पतित्रसभेदात् षटत्रिंशत् षटत्रिंशभेदाः, सचित्तमिश्रेऽचित्तम्, अचित्तेऽचित्तमिति, अत्रापिप्रागिवैकैकस्मिनभङ्गेपृथिव्येप्तोजावायुवनस्पतिसत्रभेदात्,षट्त्रिंशत्षट्त्रिंशभ्देदाः, सर्वसङ्ख्यया चतुश्रुत्वारिशंभङ्गाशतं,तत्र आदित्रिके आदिमेभङ्गनये कथानास्ति ग्रहणेवार्तानविद्यते,सामर्थ्याच्चतुर्थे भङ्गे कल्पते॥ तदेवं पृथिवी' त्यादिमूलगाथायाः पूर्वार्द्व व्याख्यातं, सम्प्रति ‘एक्कोक्किदुहानंतरम्' इत्यवयवं व्याचिख्यासुर्द्धियतृतीयचतुर्भङ्गयोःसत्कस्यतृतीयस्यतृतीयस्यभङ्गस्यसामान्यतोऽशुद्धस्यविषये विशेष बिभिणिषुरनन्तरपरम्परमार्गमां करोतिमू. (५८९) जंपुण अचित्त दब्बं निक्खिप्पइ चेयणेसुमीसेसु।
तहिं मग्गणा उ इणमो अनंतरपरंपरा होइ॥ वृ. यत्किमपिअचित्तं द्रव्यमोहनादि चेतनेषु' सचित्तेषु मिश्रेषुवा निक्षिप्यते तत्रेयमन्तरंपरम्परयावा मार्गणा परिभावनं भवति। तदेवाहमू. (५९०) ओगाहिमायनंतर परंपरं पिढरगाइ पुढवीए।
नवनीयाइ अनंतर परंपरं नावमाईसु॥ वृ. अवगाहिमादि पक्वानमण्डकमप्रभृतिपृथिव्यामानन्तर्येणस्थापितमन्तरनिक्षिप्तं,पृथिव्याएवोपरि थितपिठरकादीयन्निक्षिप्तमवगाहिमादितत्परम्परानिक्षिप्तं, एवपृथिवीकायमाश्रित्यानन्तरपरम्परयानिक्षेप उक्तः। सम्प्रत्यपकायमाश्रित्याह-नवणी'त्यादि,नवनीतादि-म्रक्षणस्त्यानीमूतधतादिसचित्तादिरूपउदके निक्षिप्तमनन्तरनिक्षिप्तं, तदेव नवनीताद्यवगाहिमादि वा जळमध्यस्थितेषु नावादिषु स्थितं परम्परनिक्षिप्तं । सम्प्रति तेजःकायमधिकृत्यानन्तरपरन्तर व्याख्यानयन् 'अगणिमि यत्तविहो' इत्यवयवं व्याख्यानयतिमू. (५९१) विज्झायमुम्मुरिंगालमेव अप्पत्तपत्तसमजाले।
वोक्कंते सत्तदुगंजंतोलित्ते य जयणाए॥ वृ.इहसप्तधावह्निः, तद्यथा-विध्यातोमुर्मुरोऽङ्गरोऽप्राप्तःप्राप्तःसमज्वालोव्युत्क्रान्तश्चातत्रयःस्पष्टतया