Agam Suttani Satikam Part 26 Oghniryukti Pindniryukti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 394

मूलं- ९९६
उदचनेन पिठरकर्णाघट्टने, इत्यमूनि चत्वारि पदान्यधिकृत्य षोडश भङ्गा भवन्ति । पयसमदुगअब्भासे मानं भंगाणं तेसिमा रयणा । एगंतरियं लहुगुरुदुगुणा दुगुणा य वामेसु ॥
मू. (५९७)
वृ. इहयावतां पदानां भङ्गा आनेतुमिष्यन्ते तावन्तो द्विका ऊर्ध्वाधः क्रमेण स्थाप्यन्ते, ततस्तेषामभ्यासे सति यदन्ति द्विके समागच्छति तदद्भङ्गानां मानं' प्रमाणं, तथाहि इह चतुर्णां पदानां भङ्गा आनेतुमिष्टास्ततश्रत्वारो द्विका ऊर्ध्वाधः क्रमेण स्थाप्यन्ते, ततः प्रथमो छकि द्वितीयेन द्विकेन गुण्यते, जाताश्चत्वारः, तैस्तृतीयो द्विको गुण्यतेजाता अष्टौ, तैरपिचतुर्थोद्विकोगुम्यते, जाताः षोडश, एतावन्तचतुर्णा पदानां भङ्गा भवन्ति, तेषां च पुनर्भङ्गानामेषा रचना, प्रथमपङ्क्तावेकान्तरितं लघुगुरु, प्रथमं लघु ततोगुरु, पुनर्लघु, एवं यावत् षोडशो भङ्गः, ततः प्रज्ञापकापेक्षया 'वामेषु' वामपाश्वेषु द्विगुणद्विगुणा लघुगुरवः, तद्यथाद्वितीयपङ्कौ प्रथमं द्रौ लघु ततौ द्वौ गुरू ततो भूयोऽपि द्वौ लघु एवं यावत्षोडशो भङ्गः तृतीयपक्ती प्रथमं चत्वारो लघवः ततश्रुत्वारो गुरवः, ततः पुनरधश्रत्वारो लघवस्ततथत्वारो गुरवः, चतुर्थपङ्कयां प्रथममष्टी लघवस्ततोऽष्टौ गुरवः । अत्रऋजवः अंशा - शुद्धावक्राश्राशुद्धाः, इहषोडशानां भङ्गानामाद्ये भङ्गेऽतुज्ञा, नशेषेषु पञ्चदससु भङ्गेषु । सम्प्रत्यत्युष्णग्रहणे दोषानाह
३९१
मू. (५९८/१)
दुविहविराधन उसिणे छड्डण हानी य भाणभेओ य ।
वृ. 'उष्णे' अत्युष्णे इक्षुरसादौ दीयमाने द्विया विराधना, आत्मविराधना परविराधना, च. तथाहियस्मिन् भाजने तदत्युष्णं गृह्यति तेन तप्तं सद्भाजनं इस्तेन साधुर्गृह्यन् दह्यते इत्यात्मविराधना । येनापि स्थापितेनस्थानेनसादात्री ददातितेनाप्यत्युष्णेनसादह्यत इति । तथा 'छड्डणेहाणीय' त्तिअत्युष्णमिक्षुरसादि कष्टेन दात्री दातुं शक्नोति, कष्टेन च दाने कथमपि साधुसत्कभाजनाद्वहिरज्झने हानिर्दीयमानस्येक्षुरसादेः, तथा 'भाणमेओ' इति तस्य भाजनस्य साधुना वसतावानयनायोत्पाटितस्य पतद्ग्रहादेर्दाच्या वा दानायोत्पाटितस्योञ्चनस्य गण्डरहितस्यात्युष्णतया ज्ञगितिभूमौमोचनेभङ्गःस्यात्, तथाचषड्जीवनिकायविराधनेति संयमविराधना | सम्प्रति वातकायमधिकृत्यानन्तरपरम्परे दर्शयति
मू. (५९८/२)
वाउक्खित्ताणंतरपरंपरा पप्पडिय वत्थी ॥
वृ. ‘वातोत्क्षिप्ताः' समीरणात्पाटिताः ‘पर्यटिकाः' शालिपप्र्प्पटिका अनन्तरनिक्षिप्तं, परम्यरनिक्षिप्तं 'वत्थि ' विभक्ति लोपाद्रस्तौ, उपलक्षणमेतत्, समीरणापूरितवस्तिदृतिप्रभृतिव्यवस्थितं भण्डकादि । हरियाइअनंतरिया परंपरं पिढरगाइसु वर्णामि ।
मू. (५९९)
पूपाड़ पिट्टनंतर भरण कुडबाइसू इयरा ॥
वृ. 'वन' वनस्पतिविषये अनन्तरनिक्षिप्त' हरित्तादिषु सचित्नव्रीहिकाप्रभृतिषु अनन्तरिता निक्षिप्ता अपूपाठ्य इति शेषः, हरितादीनामवापरि स्थितेषु पिठरादिषु निक्षिप्ता अपृपादय परम्परनिक्षिप्तं, तथा बलीवादीनां पृष्ठेऽनन्तरनिप्ति अपूपादयस्त्रसेष्वनन्तरनिक्षितं, बलीवर्दादिपृष्ठ एव भरके कुतुपादिषु वा भाजनषु निश्रिप्ता मोदकादयः, परम्परनिक्षिप्तम । इह सर्वत्रानन्तरनिक्षिप्तं न ग्राह्यं सचित्तसङ्घट्टनादिदोषसम्भवात. परम्परनिक्षिप्तं, तु सचित्तसङ्घट्टनादिपरिहारण यतनया ग्राह्यमिति सम्प्रदायः । उक्तं निक्षिप्तदारम्
मू. (६०० )
सचित्ते अचित्ते मीसग पहियंमि होड़ चउभंगा । आइतिगे पडिसेहो चरिमे भंगंमि भयणा उ ॥
इह सचित्ते' इत्यादौ सप्तमी तृतीयार्थे ततोऽयमर्थः सचित्तनाचित्तेन मिश्रेणवा पिहिते चतुर्भङ्गी भवति,
.