Agam Suttani Satikam Part 26 Oghniryukti Pindniryukti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 340

मूल- ३४८
दिनियन्त्रणपुरस्सरा द्रष्टव्याः, 'लोकोत्तरिकाः ' लोकोत्तरप्रामित्यविषयाः पुनरिमेऽन्ये दोषाः, तानेवाहमइलिय फालिय खोसिय हियनट्टे वावि अन्न मग्गते । अवि सुंदरेवि दिन्ने दुक्कररोई कलहमाई ॥
मू. (३४९)
वृ. इह द्विधा लोकोत्तरं प्रामित्यं - कोऽपि कस्यापि सत्कमेवं वस्त्रादिगृह्णाति यथा कियद्दिनानि परिभुज्य पुनरपितेसमर्पयिष्यामि, कोऽपिपुनरेवम्-एतावद्दिनानामुपरितवैतत्सदृशमपरं वस्त्रादिदास्यामि, तत्र प्रथमे प्रकारे 'मलिनिते' शरीरादिमलेन क्लेदिते यदिवा पाटितेऽथवा 'खोसिते' जीर्णप्राये कृते यदिवा चौरादिना हृते यद्वा- क्वापि मार्गपतिते कलहादयो दोषाः । द्वितीये च प्रकारेऽन्यद्वस्त्रादिकं याचमानो याचमानस्य 'अपिः ' सम्भावनायां 'सुन्दरेऽपि' पूर्वभुक्ताद्वस्त्रादेर्विशिष्टतरेऽपि दत्ते कोऽपि दुष्कररुचिर्भवति, महता कष्टेन तस्य रुचिरापादयितुं शक्यते, ततस्तमधिकृत्य कलहादयो दोषाः सम्भवन्ति, तस्माल्लोकोत्तरमपि प्रामित्यं न कर्त्तव्यम् । अत्रैवापवादमाह
मू. (३५० )
३३७
. उच्चत्ताए दानं दुल्लभ खग्गूड अलस पामिच्चे। पिय गुरुस पासे वे सो देह मा कलहो ।
वृ . इह दुर्लभे वस्त्रादौ सीदतः साधोर्यदि वस्त्रादिकमपरेण साधुना दातुमिष्यते तर्हि तस्य 'उच्चतया' मुधिकतया दानं कर्त्तव्यं, न प्रामित्यकरणेन, तथा यः 'खग्गूडः' कुटिलो वैयावृत्यादौ न सम्यग् वर्त्तते योऽपि चालसः तौदुर्लभवस्त्रादिदानप्रलोभनेनापिवैयानृत्यंकार्येते, ततस्तद्विपयंप्रामित्यंसम्भवति, तत्रापितद्दीयमानं वस्त्रादिकं दायको गुरोः पार्श्वे स्थापयेत्, न स्वयं दद्यात्, ततः स गुरुर्ददाति, मा भूदन्यथा तयोः परस्परं कलह इतिकृत्वा ॥ उक्तं प्रामित्यद्वारम्, अधुना परावर्त्तितद्वारमभिधित्सुराह
मू. (३५१)
परियट्टियंपि दुविहं लोइय लोगुत्तरं समासेणं ।
एक्वेक्कंपि अ दुविहं तद्दव्वे अन्नदव्वे य ॥
वृ. 'परिवर्तितमपि' उक्त शब्दार्थं 'समासेन' सङ्क्षेपेणद्विविधं, तद्यथा-लौकिकलोकोत्तरंच, एकैकमपि द्विविधं, तद्यथा लौकिक लोकोत्तरं च, एकैकमिपि द्विविधं, यद्यथा- 'तद्रव्ये' तद्रव्यविषयम् 'अन्यद्रव्ये' `अन्यद्रव्यविषयं च, तत्र तद्रव्यविषयं यथा कुथितं घृतं दत्त्वा साधुनिमित्तं सुगन्धि घृतं गृह्णातीत्यादि, अन्यद्रव्यविषयं यथा कोद्रवकूरं समर्पयित्वा साधुनिमित्तं शाल्योदनं गृह्णातीत्यादि, इदं च लौकिकम्, एवं लोकोत्तरमपि भावनीया सम्प्रति लौकिकस्योदाहरणं गाथात्रयेणाह -
मू. (३५२)
मू. (३५३)
मू. (३५४)
• इयरोऽविय पंतावे निसि ओसवियाण तेसि दिक्खा या । तम्हा उ न घेत्तव्वं कइ वा जे ओसमेहिंति ।!
वृ. वसन्तपुरे नगरे निलयो नाम श्रेष्ठी, तस्य सुदर्शना नाम भार्या, तस्या द्वौ पुत्रो, यद्यथा-क्षेमङ्करो 'देवदत्तश्च, लक्ष्मीनामा च दुहिता, तत्रैव वसन्तपुरे चिलको नाम श्रेष्ठी, सुन्दरी नाम तस्यमहेला, तस्याधनदत्तः पुत्रो बन्धुमती दुहिता, तत्र क्षेमङ्करः समितसूरीणामुपकण्ठे दीक्षां गृहीतवान, देवदत्तेन च बन्धुमती धनदत्तेन च लक्ष्मीः परिणीता, अन्यदा च कर्मवशतो धनदत्तस्य दारिद्रयमुपतस्थे, ततः स प्रायः कोद्रवकूरं भुङ्क्ते,
26 22
अवरोप्परसज्झिलगा संजुत्ता दोवि अन्नमन्नेणं । पोग्गलिय संजयट्टा परियट्टण संखडे बोही ॥ अनुकंप भगिनिगेहे दरिह परियट्टणा य कूरस्स । पुच्छा कोद्दवकूरे मच्छर नाइक्ख पंतावे ।।